Fuat Memelli – Page 10 – Dielli

NË KËRKIM TË VARRIT TË AT PANDO SINICËS

August 28, 2016 by dgreca

-Ka qënë një nga firmëtarët e Memorandumit, që gjashtë klerikë orthodoksë shqiptaro-amerikanë, me në krye Nolin, i dërguan presidentit amerikan, Willson më 27 Nëntor 1918, për mos coptimin e trojeve shqiptare/

Nga Fuat Memelli -Boston/

Prej vitesh, kisha dashur të shkruaj për priftin patriot sinicar, At Pando Sinica. Informacionin e parë për atë e kam patur nga një fotografi si dhe pak rradhë poshtë fotos së tij, të cilat ndodheshin në muzeun e Sinicës në rrethin e Devollit. Pas viteve ’90, si shumë muze edhe ai i Sinicës, u dëmtua. Me ardhjen time në Amerikë pesë vjet më parë, dëshira për të rënë në gjurmët e tij, u shtua, pasi ai kishte jetuar në këtë vend. Për kontributin e tij, lexova edhe te gazetat shqiptare “Illyria” dhe “ Dielli” që dalin në Amerikë. Në këto gazeta mësova se At Pando Sinica, kishte qënë një nga firmëtarët e Memorandumit që gjashtë klerikë orthodokë shqiptaro-amerikanë, me në krye Nolin , i kishin dërguar presidentit amerikan, Willson, sekretarit të shtetit Lasing si dhe disa ambasadave të vendeve të fuqishme në nëntor të vitit 1918, për mos coptimin e trojeve shiptare. Ky Memorandum, u dërgua disa ditë para mbledhjes së Konferencës së paqes në Paris, si dhe para nisjes së delegacionit shqiptar në atë konferencë, e cila u zhvillua në janar të vitit 1919. Jo më kot Fan Noli, kishte zgjedhur edhe At Pandon, për të qënë një nga firmëtarët e kësaj letre të rëndësishme. Emri dhe veprimtaria kishtare e At Pando Sinicës, gjendet edhe në dy botime këtu në Amerikë: në librin e veprimtarisë të kishës shqiptare në Uster si dhe në botimin kushtuar Kishës Orthodokse Shqiptare në Amerikë, me rastin e 50 vjetorit të saj: 1908-1958, hartuar nga Fan Noli.

Për të rënë në gjurmët e varrit të tij, pyeta disa sinicarë që jetonin në Amerikë. Sinicari i vjetër , Sotir Guta dhe bashkëshortja e tij, Afroviti, të cilët jetojnë në Çikago, më thanë se ky fis në Sinicë e ka patur mbiemrin Kondemelo ndësa shtëpinë e kishte diku mbi xhade, pranë shtëpisë së Damove dhe afër kishës. Sipas tyre janë shpërngulur nga fshati në vitet e Luftës së Parë Botërore ose edhe më parë. Më tepër nuk dinin. Vetëm Hirësia e tij, Peshkop Ilia Ketri, me origjinë nga Sinica por lindur e rritur në Amerikë e që jeton në Boston, më informoi se At Pandua kishte jetuar në qytetin e Usterit, i cili ndodhet rreth një orë larg Bostonit, e aty duhet ta kishte edhe varrin . Dhe unë nisa kërkimet për të gjetur varrin e At Pando Sinicës. Krahas misionit të gazetarit, i cili më nxiste për këtë punë, ishte edhe origjina ime e përbashkët me At Pandon , nga fshati Sinicë. Ky zë, sikur më thoshte: -Gjeje varrin e At Pandos ! Është një homazh për kontributin e tij në shërbim të fesë si dhe çështjes shqiptare.

“Trokitje” në Uster

Për të rënë në gjurmët e varrit të At Pandos, për herë të parë bisedova në telefon me dardharin, Petrit Skënde, i cili jeton në Uster.(Për ata që nuk e njohin atë ,dua të them se ai është një nga fizikantët më të mirë shqiptarë. Ka qënë nën drejtor i Institutit të Fizikës Bërthamore si dhe anëtar i Akademisë së Shkencave.) -Unë nuk kam informacion për personin që kërkon por do të rekomandoj një dardhar tjetër, Franklin Zdrulin, i cili gjithashtu jeton këtu dhe është i lidhur me kishën “Shën Mëria” në Uster. Kam besim se do t’ju ndihmojë, më tha Petriti. Fola me Franklinin dhe ai m’u përgjigj se At Pando Sinica ka qënë prift në kishën e Usterit.- Unë nuk ia di varrin, por do pyesim një person tjetër, korçarin , Lui Pero. Ai e di varrin dhe do na ndihmojë.

Më në fund…

Një ditë janari të këtij viti, u nisa për në Uster, bashkë më shokun tim , gjirokastritin , Kostandin Mosko. Kishim dy qëllime atë ditë: të shkonim të varri i At Pando Sinicës dhe të merrnim pjesë në promovimin e librit të Thanas Gjikës, për ardhjet e Shën Palit në Iliri. E nisëm me problemin e parë. Në Uster na priti Franklin Zdruli, të cilin gjej rastin ta falenderoj për ndihmesën e dhënë. -Shkojmë drejt e në vorreza, na tha ai, pasi aty na pret Lui. Pas disa minutash, mbritëm te vorrezat ku na priste Lui . U takuam dhe vazhduam rrugën në “qytetin” e të vdekurve.-Ja ku është varri i At Pando Sinicës, na tha Lui, kur u afruam. Para 30 vjetësh ka qenë diku gjetkë por një grup besimtarësh mblodhëm të holla dhe e sollëm këtu ku janë varret e othodoksëve. Ishte një varr i thjeshtë, siç janë shumica e varreve në Amerikë. Kur u afrova te varri, m’u duk sikur zbulova një të panjohur. U përkula dhe vendosa një tufë lule. M’u duk sikur ajo tufë lulesh, ishte në emer të gjithë sinicarëve. Te pllaka e varrit, ishte vendioisur muaji dhe viti i vdekjes (prill 1922) ndërsa ai i lindjes , jo. Por, vitin e lindjes na i jep Noli te libri kushtuar 50 vjetorit të kishës Orthodokse Shqiptare në Amerikë dhe është 1872. Noli përmend edhe fshatin e tij të lindjes, Sinicë. Bëra disa foto edhe me shoqëruesit e mi dhe pastaj ia lashë fjalën Luit, për të më thënë diçka për At Pandon.

Tre dollarë që lidhën një miqësi

-Familja ime ka një histori të largët që lidhet me At Pando Sinicën, nis të tregojë Lui Pero. Babai im kishte ardhur në Uster nga Shqipëria në moshën 16 vjeçare. Ishte pa përkrahje si shumë emigrantë të tjerë. Duke shkuar në kishën e Usterit ku shërbente At Pandua, ishte njohur me ‘të. Një ditë At Pandua i thotë:-A vjen me mua në një qytet tjetër, se kam për të mbajtur një meshë?-Mirë , i përgjigjet babai. Shkuan në qytetin përkatës dhe pas meshës, At Pandua i jep babait tre dollarë, që në atë kohë nuk ishin pak. Babaj u gëzua dhe e falenderoi. Miqësia e tyre vazhdoi deri sa At Pandua ndrroi jetë në vitin 1922. Babai na thoshte shpesh se atij i vajti jeta mbarë në Amerikë, pas dhuratës prej tre dollarësh dhe bekimit që i bëri At Pandua. Filloi punë, krijoi familje, u bë me fëmijë, etj. At Pando Sinica si prift ka mbajtur gjallë shqiptarizmën dhe gjuhën shqipe. E kemi amanet nga babai që të kujdesemi për varrin e At Pando Sinicës e të vendosim lule. Unë dhe motra ime , Sherli, vijmë këtu dhe vendosim lule. Kaluam një ditë të ngjeshur e të ftohtë por unë ndihesha i kënaqur se kisha gjetur varrin e At Pandos dhe kisha marrë informacion më tepër për të.

Megjithatë, mendoj se ka vënd për të “gërmuar” përsëri për figurën e At Pando Sinicës. Shumë shqiptarë në emigracion, mernin si mbiemër emrin e fshatit ose të babait. Edhe At Pandua ka marrë si mbiemër atë të fshatit. Nuk dimë nëse ka shërbyer më parë si prift në ndonjë kishë tjetër, apo vetëm në Uster. Nuk dimë ka qënë i martuar apo jo, por të dhënat e deritanishme tregojnë se nuk ka patur fëmijë.

***

Vitin e kaluar, me rastin e 165 vjetorit të kishës së Shën Kollit në Sinicë,unë me ndihmën edhe të sinicarit Marijon Pano, përgatita disa dëshmi “Mirënjohje” për priftërinjtë që kishin shërbyer në këtë kishë, për disa besimtarë të përkushtuar si dhe për At Pando Sinicën e Peshkop Ilia Ketrin. Kur një ditë të ndërtohet muzeu i këtij fshati, emri i At Pando Sinicës, do të zerë aty një vend nderi .

NJË VIZITË TE DRITËROI

July 3, 2016 by dgreca

Nga Fuat Memelli/ Boston-MA/

Ndër vizitat e para që bëra sivjet në Tiranë, ishte ajo te shtëpia e Dritëro Agollit. Si gjithëmonë, Dritëroi e Sadia, të presin zemërhapur, prandaj aty të duket vetja si në shtëpinë tënde. Sa shumë miq e shokë, kanë pritur e përcjellë ata, njerëz të moshave e profesioneve të ndryshme: shkrimtarë, poetë, intelektualë, fshatarë, punëtorë, politikanë, etj! Familja e tyre nuk ka “qibër”,ndaj njerzit kanë dëshirë ta vizitojnë Dritëroin e Sadien, të shkëmbejnë ca fjalë me ta, të pinë një gotë raki, të bëjnë shaka, një fotografi… Sadia vuri përpara dy gota me raki, një për mua e një për Dritëroin. Atij ia kishte mbushur pak.- I bën dëm , thotë Sadia, prandaj e ka pakësuar mjaft. –E ka realizuar planin e rakisë Dritëroi, i them unë me shaka. –Jo e kam realizuar, por e kam tejkaluar, thotë ai. -Paske lënë mustaqe dhe të shkokan, i them unë.- I lashë se kisha një puçër poshtë hundës dhe më besdiste. Thashë ta mbuloj puçrën me mustaqe dhe ashtu bëra. Thira edhe një berber që m’i regulloi ca dhe tani jam mustaqeli, thotë me shaka Dritëroi.

Ndër pyetjet e para që i bëra, ishte ajo për shëndetin.-Tani jam më mirë, tha Dritëroi, por para 9 mujash, thyeva këmbën dhe pata problem. Më kanë vendosur hekur. Kjo gjendje më bllokoi brenda.-Na ka bllokuar të dyve, ndërhyn Sadia, pasi unë ri gjithëmonë me të.-Po ndonjë ashensor, a mendohet të vihet te pallati juaj?-pyes unë. -Kohët e fundit është bërë një projekt dhe mund të vendoset. Janë disa familje që kanë kërkuar të bëhet. Ato mendohet edhe të pagujnë , pasi janë më mirë ekonomikisht.-Po shteti, a do kontribuojë?- pyes unë. –Shteti jo, nuk është ndier, thonë ata. Nuk është ndonjë investim i madh për shtetin, të kontribuonte për të vendosur një ashensor te shtëpia ku jeton shkrimtari ynë i shquar , që i ka dhënë a shumë letërsisë shqipe.

-Po për ngritjen e shtëpisë tuaj muze, a ka ndonjë lajm të ri?- pyes unë.- Nuk ka ndonjë gjë të re, thonë ata. -Dritëroi nuk ka edhe ndonjë merak të madh për ndërtimin e saj, thotë Sadia. Ndërhyn pastaj Dritëroi. -Në botë shtëpitë muze zakonisht bëhen pas vdekjes së personit. Unë kam parë në Rusi shtëpi të tilla dhe ato janë ndërtuar pas vdekjes figurave të shquara. Ai ka edhe një mendim tjetër për shtëpitë muze.- Ato duhet të jenë të thjeshta, ashtu si ka jetuar populli ynë, ashtu siç ka jetuar personi që i kushtohet. Lezetin muzeu e ka te shtëpia e vjetër, por ajo nuk egziston. Shtëpinë tonë e mori shteti pas Çlirimit. Më pas aty u bënë ambiente për kooperativën dhe ajo u dëmtua. Në truallin tonë kanë ngritur shtëpi disa fshatarë kështu që kjo nuk realizohet. -Ne nuk mund t’ja prishim shtëpitë fshatarëve, thotë Sadia. Ajo që do bëhej te një godinë publike në Menkulas, ka mbetur në mes të rrugës.

Të dy më folën pastaj për dokumentarin tim “Devolli-djepi që përkundi devollinjtë”.E kemi parë disa herë dhe na pëlqen shumë. Na pëlqejnë njerzit punëtorë të Devollit, këngët e vallet, natyra e bukur e tij.-Vjeshta ka një bukuri të rrallë në Devoll, thotë Dritëroi. Më pëlqejnë shumë sidomos gjethet e qershive në atë stinë. Marrin një ngjyrë të kuqëremtë, që nuk e kanë gjethet e pemëve të tjera.Veç të jesh në kohë mes tyre!

Kalova minuta të tëra te çifti Agolli, të cilat ikën pa u kuptuar. Me që s’do jem këtu në muajin tetor kur ai ka ditlindjen, i dhashë një dhuratë simbolike. Bera edhe nje foto e u largova, me dëshirën që kur të vij pas një viti në Shqipëri, t’i takoj përsëri.

Duke dalë nga shtëpia e tyure, mendoja. Sivjet më 13 tetor, Dritëroi ka 85 vjetorin e lindjes. Me përjashtim të Shoqatës “Devolli” që sivjet e ka shpallur “Vitin e Dritëroit” e organizoi edhe një veprimtari në fshatin e tij të lindjes, Menkulas, askush tjetër deri tani, nuk është kujtuar. Mbi të gjitha nuk është kujtuar shteti, Ministria jonë e Kulturës si dhe struktura të tjera. Kjo është është një ditlindje jubilare dhe duhet të përkujtohet, ashtu siç e meriton Dritëroi. Me veprën e tij të pavdekëshme, ai e ka thënë fjalën e vet, e ka ngritur “muzeun” e kujtesës së tij. Me thjeshtësinë që e karakterizon, ai nuk kërkon temenara, pasi “ngopet” me dashurinë e lexuesve dhe miqve të tij të shumtë, por shteti ynë ka obligime ndaj figurës dhe veprës së tij. “Rilindja” , e cila është në pushtet, ka edhe një obligim më tepër ndaj tij, pasi Dritëroi ka vënë gurë themeli te Partia Socialiste.

Qershor, 2015

BOSTON, 30 MIJË VETË NË MARATONËN E 120-të

April 20, 2016 by dgreca

-Morën pjesë mbi 30 mijë vetë dhe përshkuan një gjatësi prej, 42.2 km/

Nga Fuat Memelli/Boston/

Këtë të hënë, datë 18 prill, Bostoni përjetoi një ngjarje të veçantë: zhvilloi maratonën e 120-të. Sivjet kjo datë në shtetin e Massachusetts, përkoi edhe një ngjarje tjetër: Ditën e Patriotëve. Dy festa në një ditë. Në maratonën e sivjetme, kishte një pjesëmarrje si rrallë herë: morrën pjesë mbi 30 mijë vetë dhe përshkuan një gjatësi prej 26.2 mile ose 42.2 km. Pjesëmarrësit ishin të moshave e profesioneve të ndryshme: djem, vajza, burra e gra, të ardhur jo vetëm nga qytetet e Massachusetts, por edhe nga qytete të tjerë të Amerikës si dhe nga vende të ndryshme të Botës si nga Europa, Afrika, etj. Midis tyre kishte e dhe pjesëmarrës të gjymtuar nga bombat e që shpërthyen në maratonën e vitit 2013 si dhe mjaft handikapë. Edhe shikuesit këtë vit ishin më shumë se çdo vit tjetër. Koha e bukur me diell dhe si dhe shpirti patriotik që karakterizon Bostonin, bënë që të mbushet plot rruga” Bolyston street”, ku zhivllohej maratona.Të binin në sy masat e forta të sigurisë. Gjithë hyrjet që të çonin në rrugën ku do zhvillohej veprimtaria, qenë bllokuar me mbajtëse metalike .Kishte një hyrje në të cilën policët vrojtonin çdo person , ndërsa personat që kishin çanta, u hapeshin dhe kontrolloheshin. Një numër i madh televizionesh, gazetarësh e fotoreporterësh, ndoqën këtë ngjarje, ndërsa vullnetarë të shumtë, ndihmonin në mbarëvajtjen e maratonës. Në një ekran të madh, jepej direkt gjithë veprimtaria.

Maratonistët e parë mbrijnë në finish rreth orë 12. Për meshkujt, i pari mbriti Lemi Hayle, nga Etiopia, me kohën, 2 orë, 12 minuta e 45 sekonda, ndërsa për femrat, vendin e parë e zuri, Atsede Baysa, me origjinë po nga Etiopia, me kohën 2 orë, 29 minuta e 19 sekonda. Ata priten me duartrokitje nga populli. Shumë veta bëjnë fotografi e filmime. Janë emocionuese momentet kur vijnë maratonistët e gjymtuar nga bombat e maratonës të vitit 2013. Një prej tyre është e reja, Adrianne Haslet, e cila ka humbur një këmbë. Me durim e këmbëngulje, duke patur edhe dhimbje në këmbë , ajo e përshkoi gjithë distancën prej 42.2 km. Në finish , takohet me të dashurin e saj, Dan Hove, pjesëmarrës edhe ai në maratonë e sivjetme dhe i gjymtuar po ashtu më 2013. Ata përqafohen fort , ndërsa populli duartroket. Forca dhe kurajua e tyre, është sfida që ata i bëjnë terroristëve. Shëmbulli i tyre dhe i mjaft pjesëtarve të tjerë, të gjymtuar, mishëron parullën e këtij qyteti: “Boston strong” ( Bostoni është i fortë). Presidenti amerikan , Barak Obama, i kish dërguar një mesazh të resë Adriane Haslest, ku shkruante: “Faleminderit Adrianne, që je pjesë e “Bostoni është i fortë”. Terrori dhe bombat, nuk na thyejnë dot. Ne e mbarojmë garën”.

SHUHET KORÇARJA QË E DESHTE AQ SHUMË DARDHËN

April 11, 2016 by dgreca

-Homazh për Margarita Panin/

Shkruan: Fuat Memelli/Boston/
Rrallë ndodh që një vajzë e lindur dhe rritur në qytet, të ketë një dashuri aq të madhe për fshatin e burrit, sa Margarita Pani ( Papaagjiri). Dashuria e bashkoi me dardharin, Sotir Pani dhe ajo u lidh pazgjidhshmërisht me fshatin e tij, gjatë jetës 58 vjeçare që kaluan së bashku. Si në fillim kur jetonin në Korçë e më pas në Tiranë, dëshira e saj për të kaluar pushimet, ishte Dardha. Ky fshat me bukuritë e tij, me klimën e pastër dhe ujin e ftohtë, me pyjet dhe lulet, me njerzit e saj të dashur, u bë vendlindja e dytë e Margaritës. Kur shkonte në Dardhë, si një fshatare e vjetër, përvishte krahët dhe bënte gjithë punët e fshatit. I gatuante edhe lakrorët, si gjithë dardharet. Një lakror me saç, i gatoi edhe ish ambasadorit amerikan, Rajerson, kur ai shkoi në Dardhë në vitin 1993 dhe fjeti në shtëpinë e tyre. Për thjeshtësinë dhe fjalën e ëmbël që kishte, dardharët e deshin si vajzën e tyre. Tok me të shoqin, ajo punoi për ngritjen e muzeut familjar në shtëpinë e tyre, kushtuar dy patriotëve të shquar, Josif e Vasil Pani, përkatësisht gyshi dhe babai i Sotirit.( Vasili ka qënë 15 vjet kryetar i Vatrës.)

Por, cila ishte Margarita ose Ritka, siç e thërrisnin shkurt? Kishte lindur në Korçë, në vitin 1935. Ishte vajza e Kristaq Papaargjirit, mjeshtër i gdhendjes së gurit, i shpalluar “Artist i Popullit” dhe “Qytetar Nderi i Korçës”. Një rrugë në këtë qytet, mban emrin e tij. Shumë punime guri në këtë qytet si te parku i Rinisë, te lulishtja ku është monumenti i Themistokli Gërmenjit, te busti i Mihal Gramenos, te lëndina e Lotëve, shumë shtylla guri të gdhendura , etj, mbajnë autorësinë e tij. Margarita kishte mbaruar shollën e Mesme Pedagogjike në Korçë dhe Institutin Pedagogjik në Shkodër. Kishte punuar mësuese në shkollën e Progrit në Devoll e më pas kur u transferua në Tiranë, në shkollën “29 Nëntori”. Për punën e saj , ishte vlerësuar me medaljen “ Naim Frashëri”.

Në vitin 1996, Margarita bashkë me Sotirin , ardhën në Boston, ku më parë kishin mbritur edhe dy djemtë e tyre, Andrea e Vaska. Për 20 vjet, ajo jetoi në Boston por me mëndje dhe zemër, ishte në atdhe. Sa herë shkonte në Shqipëri, krahas të afërmve, takonte edhe shoqet e saj mësuese si dhe ish nxënësit, të cilët i deshte aq shumë. Herën e fundit, ishte para dy vjetësh. Nuk qëndroi shumë, pasi pati një krizë zemre, nga e cila vunte prej vitesh. Kish dëshirë të shkojë përsëri në Tiranë e në Dardhë, por nuk mundi. Zemra e ndërpreu jetën e saj më 29 mars të këtij viti. 150 shqiptarë që jetojnë në Boston dhe qytete të tjerë të Amerikës, e përcollën Ritkën në banesën e fundit. Midis shumë buqetave me lule, njëra ishte prej shoqeve të saj mësuese nga Tirana. Ceremonia mortore, u krye nga Hirësia e tij, Peshkop Ilia Ketri, me origjinë nga Sinica. Shiu nuk rreshti atë ditë. Dukej sikur edhe qielli, derdhte lotë për Margarita Panin….

***

PS: Federata VATRA dhe Gazeta “Dielli” i percjellin ngushellimet me te thella Sotir Panit dhe te gjithe familjes Pani. Shpirti ne Paqe Margarites!

PROTESTAT PËR PARKUN E LOJRAVE DHE… NJË PARALELE ME NJË PARK TË RI NË AMERIKË

March 2, 2016 by dgreca

Nga Fuat MEMELLI-Boston/Ditët e fundit, si shumë shqiptarë, edhe unë kam ndjekur nëpërmjet televizorit, protestat e bëra për parkun e ri të lojrave, te kodrat e liqenit Artificial të Tiranës. Në parim, unë jam dakort me protestat. Poeti i madh amerikan, Uollt Uitman, të cilin unë e kam për zemër, para 161 vjetësh, te vëllimi i tij poetik”Fije bari”, shqipëruar nga i madhi , Skënder Luarasi, duke iu drejtuar popujve thotë: “ Kundërshtoni shumë, binduni pakë/ se bindja e verbër, të shpie në skllavëri të plotë… ”. Në këtë kontekst, edhe protesta e shoqërisë civile, sidomos asaj ambientaliste ,është me vend. Por, zgjerimi i saj si dhe përsëritja disa herë, sidomos duke shkatëruar edhe rrethimin e makinerive , më duket pa vend.

Ky zgjerim i protestës, ndoshta ardhi edhe nga mos informimi i plotë i opinionit publik. Vetëm ditët e fundit, kryetari i bashkisë së Tiranës, Erjon Veliaj, deklaroi se aty nuk do ndërtohen pallate, siç thoshin protestuesit. Bile ai theksoi:” nëqoftëse aty do ndërtohen pallate, unë do jap dorëheqjen”. Ndoshta kjo deklaratë desh bërë qysh në fillim, jo tani që “vloi kazani”. Edhe diçka tjetër.Në këto 25 vjet , janë shkatëruar mijra hektarë pyje, që po t’i shohësh, duket sikur aty ka rënë bomba. Me pak përjashtime, vetëm ndonjë shoqatë ambientaliste apo disa intelektualë , e kanë ngritur zërin për këtë problem, ndërkohë që prerjet kanë vazhduar me vite. Për shkatërrimin e tyre, desh ngritur zëri deri në qiell. Media po, e ka trajtuar këtë problem.

***

Protesta në fjalë, më nxiti të bëj një krahasim me një park të ri që po ndërtohet në qytetin Medford, pak kilometra nga Bostoni. Ky park, me një sipërfaqe prej rreth 2 dynymë, do mbajë emrin e një prej viktimave të bombave të Bostonit, në vitin 2013, vajzës Christle Campbell, e cila ka qënë banore e qytetit Medford. Unë isha në ceremoninë që u organizua nga bashkia e qytetit dhe institucione të tjera, me rastin e fillimit të punimeve. Qe një ceremoni mjaft e bukur e prekëse, ku morrën ojesë edhe folën kryetari i bashkisë, senatorë e kongresmenë, të afërm të viktimave si dhe persona të plagosur që kanë mbetur gjallë , me këmbë apo duar të prera. U lëshuan edhe pëllumba, simbola të paqes.

Pas ca ditësh, filluan punimet sipas projektit. Më binte rruga në atë zonë dhe ndalesha aty herë pas here . Nga sa kam parë, po tregoj vetëm ndonjë aspekt që më ka bërë përshtypje. Te sipërfaqja e caktuar për këtë park, e cila ndodhet në qendër të qytetit Medford, u prenë 3-4 drurë që pengonin, pasi ndodheshin në mes të sipërfaqes. Nuk u bë asnjë protestë për prerjen e tyre. U tregua kujdes i veçantë për prerjet , që mos dëmtoheshin drurët që do mbeteshin. U prenë në fillim degët e sipërme dhe u vazhdua nga lart- poshtë, deri sa mbetej trungu, i cili gjithashtu pritej pjesë-pjesë. Trungjet e drurëve që s’do priteshin, u mbështollën rreth e rrotull me një rrjetë të butë nga brenda, ndërsa sipër u vendosën listela druri. Ishte një përkujdesje sikur drurët të ishin fëmijë të vegjël. Ndoshta specialistët e pyjeve e njohin këtë praktikë, ndërsa mua më bëri përshtypje. Në fillim kujtova se kjo mbështjellje u bë për t’i mbrojtur nga të ftohtit, se po afronte dimri. Por, ky arsyetim nuk më bindi , pasi ishin drurë të mëdhenj. Për të shuar kuriozitetin, pyeta një nga punonjësit e firmës që po kryente punimet. Ai më tha se mbështjellja u bë për mos u dëmtuar drurët gjatë punimeve që do kryheshin. Me sa di, kjo një praktikë nuk përdoret në Shqipëri dhe ndoshta mund të aplikohet në vendin tonë për raste të kësaj natyre. Por, qëllimi i këtyre rradhëve ,nuk është thjesht te kujdesi për drurët, por për të bërë një paralele, siç theksohet edhe në titullin e shkrimit.

Në mbyllje , desha të theksoj se unë e mora këtë shëmbull nga Amerika, për dy arsye: së pari për të thënë se për interesa publike, edhe këtu priten pemë. Sigurisht ato bëhen sipas ligjeve përkatëse dhe jo kuturu, ku t’i dojë qejfi ndërtuesit. Së dyti, desha të theksoj se grupimet politike apo shoqatat e ndryshme, kanë probleme më madhore në Shqipëri për të protestuar, si: papunësinë, krimet që vazhdojnë, largimet e brezit të ri nga Shqipëria, korrupsioni në drejtësi e institucione të tjera , varfëria që në disa zona është ekstreme, etj, etj.

Në dhënien e këtij opinioni, nuk jam nisur nga asnjë motiv politik. Unë nuk kam qënë dhe nuk jam në asnjë forcë politike, as para viteve ’90-të, as në vitet e demokracisë. Si shumë intelektualë të tjerë, kam përkrahur ardhjen e demokracisë në Shqipëri. Për këtë dëshmojnë edhe shkrimet e mia te RD-ja, sidomos në vitet e para të demokracisë. Partia ime, si dhe e mjaft intelektualëve të tjerë të pavarur, është Shqipëria.