Hazir Mehmeti – Page 11 – Dielli

Orë letrare në Lalish Theater të Vjenës

May 31, 2016 by dgreca

Nga Hazir Mehmeti, Vjenë/

Lexoi dhe shkrimtari i njohur austriak Peter Paul Wiplinger. / “…na duhen poetë që heshtjen e bëjnë të flas”/ Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve shqiptarë „Aleksandër Moisiu“ në Austri organizoi orë letrare në bashkëpunim me Lalish Teater të Vjenës i njohur për aktivitete nga arti e kultura e kombeve të ndryshme që krijojnë në Austri.
Mbrëmjen e hapi Anton Marku, kryetar i Lidhjes i cili falënderoi përfaqësuesit e Lalish Theter- Ai në vazhdim paraqiti historikun e shkurtër të veprimtarisë pesëvjeçare. “Brenda kësaj kohe kemi botuar 2 antologji në gjermanisht dhe shqip si dhe kemi mbajtur mbi 40 orë letrare, ku kemi promovuar dhjetëra vepra nga krijuesit tanë këtu në Austri dhe nga vende tjera”, shtoi ai.
Ishte i ftuar edhe shkrimtari i njohur austriak Peter Paul Wiplinger, një mik i madhe i së vërtetës, lirisë edhe atëherë kur nuk është lehtë të thuhet e shkruhet. Peter Paul Wiplinger, është anëtar nderi i Lidhjes. Ai, deri tani, ka të botuar 45 vepra letrare të përkthyera në 20 gjuhë dhe në gjuhën shqipe. Wiplinger u paraqit në mbi 350 lexime letrare në shumë shtete të botës, lexoi disa poezi nga krijimtaria e tij duke dhënë sqarime shtesë për publikun rreth kohës, rrethanave për secilën prej tyre. Wiplinger i njohur si mik i Dr.Ibrahim Rugovës dhe Ali Podrimjes. Ai me nostalgji përmendi takimet me ta dikur kur shqiptarëve u ishte mohuar e drejta e fjalës, e jetës. Atëherë “poeti rebel” mik, ishte aty ku duhet thënë e vërteta, atëherë kur mikrofoni i shkulet nga foltorja, por jo dhe mesazhi i lirisë, siç i kishte ndodhur në Tetovë dikur nga autoritet qeveritare të asaj kohe. Mes poezive të mbrëmjes, ai lexoi një të cilën ia kishte kushtuar mikut të tij, Ali Podrimja. Leximet e tij dhe fjala e tij u duartrokit fuqishëm nga publiku i pakët si rrallë ndonjëherë. Nuk ishin dhe ata që obligim kanë marrë me programin e tyre koordinues, Këshilli Koordinues i Shoqatave Shqiptare në Austri, as përfaqësuesit e ambasadave tona që kanë obligim përcjelljen dhe mbështetjen e arsimit e kulturës edhe pse nuk janë të pakët në stafin e një vendi të vogël e të varfër sikur shtetet tona. Arti bashkon popujt, fisnikëron shpirtin artistik pa dallim gjuhe e kombi.
Besim Xhelil, lexoi fragment nga romani i tij i fundit “1803”në gjermanisht, kurs Anton Marku lexo disa poezi nga katër vëllimet e tij. Programin e drejtoj me kompetencë Jehona Muja- Sukaj, në të dy gjuhët. Jetë e shije të veçantë leximeve poetike u dhanë meloditë shqiptare të luajtura me fyell e çifteli mjeshtërisht nga Tahir Turkaj, Afrim Rukolli e Agron Nuredini të ardhur nergut për mbrëmjen nga Badeni. Në fund për të pranishmit u dha një koktej rasti.

Mauthauseni pikon dhembje, përkujtim madhor gjithë evropian

May 19, 2016 by dgreca

* Ne Mauthausen gjetën vdekjen 133 shqiptar nga trevat shqiptare/

*Në Apellplatz u vunë kurora nga shumë vende të botës. Dhe, nga Ambasadori i Shqipërisë në Austri Roland Bimo; .Sami Ukelli, Ambasador i Kosovës në Austri. Promovohet “Libri përkujtimor i të vdekurve në Mauthausen dhe kampet përreth”. Gjithnjë e më pak pjesëmarrës nga ata që përjetuan kampin. Tregimet e përjetuesve bëjnë të qanë gjithë salla. /

Nga Vjena per DIELLIN: Hazir Mehmeti/
Në fillimmaj mbi kodrat e Mauthausenit retë sjellin shi që lagë çdo cep të kampit famëkeq ku muranat e mbuluara me teltherrërobëronin dikur mbi dyqind mijë njerëz nga gjithë globi. Gjysma e tyre mbetën aty hi i përjetshëm në ngacmimin e ndërgjegjes njerëzore, seçfarë sjell mbjellja e urrejtjes. Aty kishte vetëm krijesa njerëzore në përpëlitje me vdekje. Ata nuk kishin komb as gjuhë, as emër, kishin vetëm numër. Numër, numër, deri në pakufi ku emri harrohej, numër deri në frymën e fundit në dhomë gazi, shkallë vdekje, shkëmb parashutistëve apo në gjemba rrethojave të ftohta hekur.Ishte kjo njëra nga hijet më famëkeq në historinë e njerëzimit ku dhe zoti u turpërua deri në hiq. Manifestimi u mbajt nën moton “Solidaritet Internacional” e udhëhoqi DDR.BarbaraGlück, drejtuese në organizimin përkujtimor në Mauthausen. Me këtë rast u promovua Libri me emrat e 84.270 mijë viktimave të vërtetuara deri më tani nga 53 autor vendesh të ndryshme. Libri është i ndarë në tri pjesë. Organizimi u bë nën përkujdesjen e Komitetit të Mauthausenit., përfaqësueses i tij WilliMrrnyi, përkujtoj, se “Solidariteti mes të burgosurve brenda kampit ishte me rëndësi në mbijetim të të sëmurëve. Ata që përjetuan kampin na tregojnë se çka do të thotë Solidaritet Internacional. Dhe, në kohën e sotme refugjatët nga lufta që vijnë në Europë, na detyrojnë për solidaritet”.

Në përkujtim dhe promovimmori pjesë kryetari i AustrisëDr.HeinzFischer në fjalimin e tij emocionues përkujtoj: “Gjerat qe kanë ndodhe gjatë kohës se nacional socializmit, në kampet e Mathuazenit e rrethinës, ishin të nivelit të egërsisë, jo njerëzores”. Morën pjesë Ministri i Brendshëm Mag.WolfgangSobotka i cili mbajti fjalë rasti dhe dhe ministrat HansPeterDoskozil, WolfgangBrandstetter, AloisStöger. Nga Austria e Epërme ishin JosefPühringer, NikolausPrinz, GerdaWeichsler-Hauer.

Ish të burgosurit që përjetuan tmerrin nazist evokuan kujtime nga tragjikja e tyre të cilët u përcollën me lot nga të pranishmit. JanWojciechTopolowsik me rrobat e tij burgu dhe numrin e tij majtas në gjoks mes tjerash tha: “Ishim bashkë me tim et në kamp. Një ditë derisa bartnim gurë Shkallëve të Vdekjes, ditë e fundit e takimit, ishte disa shkallë para meje, u ndal dhe më priti duke me parë nën gurin e rëndë në kurrizin e lodhur që mezi e mbante.”Ndoshta nuk do të shihemi më, unë nuk kam forcë më tutje, takohemi para Pavilonit 24, aty ku takoheshim fshehurazi. Nuk u takuam më kurrë ai vdiq dhe unë vij këtu çdo maj të takohem ja aty para nesh si dikur” . E gjithë salla pikonte lot e dhembje. Jani u përcoll dhe nga kryetari deri në karrigen e tij, kurse duartrokitjet e sallës së ngritur vazhduan gjatë. Ish i burgosuri nga nga Franca HenriMaitre tregoi mbi peripetit e tij.” Trajtoheshim ma zi se kafshët. Pasi shpëtuam nga vdekja me lirimin nga ushtarët amerikan. Pas një kohe një prift më tha: “Do fitosh dëmshpërblim sa për të ndërtuar një katedrale”. Unë ia ktheva: “Ku ishte zoti që nuk e pash në Mauthausen?” Dëshmitari tjetër, Aba Lewit i cili tregonte përjetimet nga tri kampe naziste. Të njëjtën ditë vjenezi DanielChanoch, 84 vjeçar që kishte përjetuar tmerrin e Holokaustit në Aushvic nga mosha tetë deri dymbëdhjetë veç, deklaron: ”Nëse do kishte një zot, si do mundte që Hitleri, përkundër disa tentim atentateve, do mbetej aq gjatë në jetë”. Mllefi dhe ironia e tyre është e thellë sa Deti, dhe ne s’mund ta kuptojmë asnjëherë.
Në hapësirat e kampit tani ngrihen mbi pesëdhjetë monumente të vendeve viktima e aleate kundër fashizmit. Pllakat me 84.270 mijë emra të njohur deri sot, mes tyre dhe 133 nga trevat shqiptare që u mbyten aty në format më barbare. Mauthauseni shoqërohet me 49 kampe tjera jashtë tij, secili më i zi se tjetri.

Kampi i përqendrimit në Mathausen u ngrit nga njësia SS në vitin 1938. Reparte të tij ishin edhe Kampet në Gusen dhe Melk. Gjendet në Austrinë e Epërme afër qytetitLinz dhe ishte vend gurëthyese e cila i takonte Kampeve të kategorisë 3. Ky ishte lloji i vetëm i kësaj kategorie në hapësirat e Raichut, ku njerëzit mbyteshin nëpërmjet punës së rëndë. Deri më 5 maj të vitit 1945, kur u çlirua nga ushtria amerikane u mbyten në format më çnjerëzore rreth 120 mijë të burgosur, kurse kaluan nëpër tmerret e tij më shumë se 200 mijë njerëz nga 30 kombe të botës. Gratë e sjella aty nga Kampi tjetër Ravensbryk përbënin 2,5 për qind, u detyruan në prostitucion, ato shtatzëna u përdorën për eksperimente medicinave duke përdorur format shtazarake. Kishte po ashtu fëmijë e të rinj jeta e të cilëve nuk zgjate shumë brenda këtij ferri. Mesatarja e jetës në te 6 muaj deri në 15 muaj e jo më shumë. Në vitin 1944 kishte 128 komando të SS dhe 475 ushtarë mbikëqyrës.

Shqiptarët

Aty gjetën vdekjen 133 shqiptar nga trevat shqiptare, në mesin e tyre edhe Xhevdet Doda e KozmaNushi,hero të popullit. Në shenjë përkujtimi ndaj tyre do japim emrat: Abaz Dine, AbazSullaj, Abdulla Tabaku, AdilAlushi, AhmetRamzoti, Alem Tafili, AliAshimi, AliBiduli, Asti Gogoli, Azem Toska, BedriAgalliu, Beg Nushi, Besim Liku, Buharedin Mitarja, CaneÇaçi, CaneRapushi, DalipMeminaj, Demir Bardhi, Dervish Hoxha, DilaverKamberi, DhimiterKonduri, Dhimiter Kulla, EjupKondo, EmanuelHasdurian, Enver Velja, Faik Haruni, FaslliLelaj, Faslli Zoga, FeimMustafaj, Fejzo Toska, FerikBuzi, Fizo Spahiu, Gani Kokli, Gjysh Duraj, HajdarShameti, HajredinKerkova, HakimVeliu, HalilShyri, HamitRoseni, HamitXhyheri, Hamza Laperi, HasanDoci, Hekuran Novruzi, Hysen Shtufi, Ibrahim Skendaj,Ibrahim Xhatufa, Ilo Çomi, Isa Rapushi, IsmailZyma, Isuf Berberi, IsufIbershimi, IzetMema, Jani Kosta, JaniNathanaili, JaniPopa, Jano Maska, Jorgji Ziu, Koro Çoni, KostandinSimaku, KozmaNushi ,Late Bregu, MehmetDauti, MehmetSulo, Mihal Koçi, Mihal Pema, MinellaGogo, MuhamedVelaj, MuhametBino, Muhamet Dine, Muhamet Kabashi, MusaGorishti, Mustafa Kotherja, MustafaZahaj, MyslymNelaj, MystehatMalaj, NaunThanasi, Neim Gjoni, Nexhip Hekurani, NexhipHimçi, NovruzAbazi, Novruz Dine, NovruzHajdini, PandeilDimo, PavlloPapingji, PiroPapalilo, Qazim Çakerri, RamadanNebiu, RamadanRamo, Ramazan Myrto, Rapo Kapllani, RapushÇarçani, RasimHamzaraj, RefatIsmajli, Rexhep Bani, Sabri Habibaj, SadikAsnjoku, Sali Dibra, Sami Karriqi, SelimÇarçani, Senusi Nota, SofokliDhimitriadhi, Stavri Havale, SulejmanCenoimeri, SulejmanDoko, Sulejman Rukja, SulejmanZakja, SuloGorishti, Shefqet Leka, Shefqet Shyti, Sherif Nuredini, Shyqyri Buzi, TaqoDino, Tefik Skilja, Telat Noga, Teme Alushi, ThimioNathanaili, Thoma Kuqali, Vangjel Shkurti, VangjelVasili, Vangjel Xhani, Vasil Dushku, Vasil Gjata, VasilMojsiu, Vehbi Vrashtazi, Xhafer Kodra, Xhafer Skilja, XhaferZera, Xhemal Kasa, XhemalMyhdari, NuredinMemishaj, XhemalShasho, XhevdetDoda.

DIASPORA- U mbajt seminari i mësueseve shqiptare në Greqi

May 16, 2016 by dgreca

Anila Kila: “…bashkë bëjmë mrekulli” …dhanë shumë për seminarin: Ilira Ndrio Bakalli, Mimoza Hida, Ermira Morina, Alma Zekollari. Përpjekja madhore e mësuesve obligon institucionet e shtetit shqiptar të zgjohen nga agonia./

Nga Hazir Mehmeti /
8 maj 2016, Kallabaka. Organizuar nga Lidhja e Mësuesve Shqiptarë në Greqi, u mbajt seminari me temë “Shkëmbim përvojash”, ku morën pjesë shumica e mësueseve në Greqi.

Nga Ministria e Arsimit e Shqipërisë ishin të pranishëm Anila Ferizaj dhe Besnik Rama, Dr.Olimbi Velaj, pedagoge nga Durrësi. Nga MASHT së Kosovës Nuhi Gashi dhe nga Ministria e Diasporës e Kosovës ishte prezent Ymer Avdiu, Nga stafi konsullor shqiptar mori pjesë Moira Metani, konsull në Greqi. Nga vendoret e pranishme ishte Lila Badeka, nënkryetarja e Bashkisë së Kallabakes,dhe përgjegjëse për arsim, ajo mes tjerash tha: ”Është më rëndësi gjuha amtare dhe dua ta falënderoj mësuesen e vyer Merita Ymeri për përpjekjet e saj në kultivimin e vlera gjuhësore e artistike. Ndihem mirë që seminari mbahet në bashkinë tonë. Kjo na obligon në respekt ndaj gjithë asaj çka mësuesit arrijnë në punën e tyre”

Hapjen e punimeve të seminarit i beri .Anila Kila, kryetare e Lidhjes së Mësuesve Shqiptare në Greqi e cila përshëndeti në emër të organizatorit, kure mësuesja në Kallabaka, Merita Ymeri në fjalën e saj falënderoi mysafirët dhe seminaristet. Ajo e filloi programin me nxënësit e saj. Ishte emocionuese përshëndetja e seminaristëve nga fëmija katër vjeç, Dashamir Ymeri i cili u përcoll me duartrokitje. Me programin e tyre të bukur u paraqiten nxënësit Anita Sinajlaj nga Shkodra; Marinela Sina, Brisa Ymeri dhe Erika Ymeri nga Elbasani; Silvia Elezi nga Berati ,Evita Coku nga Tirana. prezantuan me disa pika të këndshme artistike, valle, recitime dhe këngë. Kostumet e tyre kombëtare krijonin kolorit tërheqës në sallën e bukur. Disa nxënës të cilët për shkaqe të ngutshme familjare mungonin recituan në monitorin e përgatitur me shije, pak që dallohej nga loja në skenë, Ada, Sadihe e Sami Dervishi nga Berati dhe Sara Agalliu nga Mallakastra.
“Do të mbështesim aktivitete të mësuesve në Greqi me mundësitë tona të kufizuara. Për kuizin e diturisë ndajmë donacion dhe për disa shpenzime të kufizuara të seminarit që po mbahet. Diaspora shqiptare është e pandarë pa marr parasysh nga cili cep shqiptar vjen” u shpreh në fjalën e tij përshëndetëse Ymer Avdiu, drejtor dikasteri në Ministrinë e Diasporës. Gazetari i njohur Rexhep Rifati nga Zvicra u paraqit para seminaristëve me pamje fotografike nga disa treva historike shqiptare deri në Kalabrinë përtej Adriatikut nën përcjelljen e zërit madhështor të Vaçe Zeles. Ishte kjo temë sa çlodhëse aq inspiruese e frymëzuese në punën madhore me gjeneratat e reja në ruajtjen e gjuhës shqipe. Shembulli i shkëlqyer ishin pamjet nga arbëreshet në Kalabri ku e ruajtjen gjenin e tyre shqiptar shekujve. Mësuesja nismëtare e mësimit shqip në Greqi, tani jashtë procesit mësimor, Mimoza Dako kishte dërguar letër përshëndetëse emocionuese nga larg. U lexua nga biografia e hkrimtarit të njohur Iljaz Bobaj, i cili përshëndeti punimet e seminarit. Pjesëmarrësit i përshëndeti aktivisti i njohur dhe njëri nga themeluesit e mësimit shqip në Greqi, Jovan Mëhilli. Me pajtimet e Shoqatës së Mësuesve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Austri dhe Lidhjes së Mësuesve Shqiptarë në Greqi, u nënshkrua memorandumi i bashkëpunimit me tyre. Ky do ngritë shkallën e kontakteve, informatave, materialeve mësimore me rëndësi për mësimdhënie e afirmim gjuhësor.
Me kumtesë nga praktika mësimore “Orë mësimore në klasën heterogjene” u paraqit mësuesi nga Austria, Hazir Mehmeti, “Mësimi në klasat heterogjene kërkon angazhim të veçantë. Puna në grupe mësimore me tekstet e reja nga projekti i përfunduar ka përparësi didaktike e metodike. Puna e pavarur e nxënësve është e konceptuar në strukturën e teksteve me të cilat punojnë shumica e mësuesve në mërgatë” Çdo fazë e orës mësimore ishte e ilustruar me foto krahas tekstit. Nuhi Gashi (MASH e Kos.) mbajti kumtesën “Shkolla shqipe dhe kompetenca ndërkulturore”. Tema shtjellon efektet pozitive të hapësirës shumë-kulturore ku nxënësit shqiptarë janë pjesë aktive, roli i mësuesit, aktiviteteve kulturore prezente etj.Dr.Olimpi Velaj, zv.dekani në Fakultetin e Edukimit “Aleksandër Mosiu” u paraqit me temën “Metodika bashkëkohore në mësimdhënien e lëndës së letërsisë”. Mësuesja në Selanik, Aurela Konduri dhe Nasta Paraskeva, mësuese dhe shkrimtare, u prezantuan me temën: “Nëna ime: Si një libër me ilustrime, hap rrugën për një projekt, takim gjuhësh dhe kulturash në mjedisin dygjuhësh të shkollës shqipe, pranë shoqatës së emigrantëve shqiptarë “ Nënë Tereza”, në Selanik.”
Ishte ky një seminar shembull edhe për vendet tjera, se si duhet shkëmbyer përvojat në mësimdhënie, aktivitete kulturore, qëndrim ndaj shkollës shqipe, ndaj integrimit dhe ruajtjes së identitetit kombëtar. Porosi seminari: Formimi i personalitet të së ardhmes është i plotë vetëm me ruajtjen e identitetit të tij kombëtar.

MERGATA: Krijuesit Shqiptarë gjatë “Javës së Integrimit në Vjenë”

May 13, 2016 by dgreca

Orë letrare në Javën e Integrimit në Vjenë, Austri/

Hazir Mehmeti, Vjenë/

Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri “Aleksandër Moisiu“ organizoi një orë letrare në kuader të Javës së Integrimit në Vjenë, e cila mbahet nën përkujdesjen e kryetarit të Landit të Vjenës Dr. MichaelHöupl. Prania me krijimtarinë e tyre e shkrimtarëve në gjuhën shqipe, gjermani, keniane, çerkeze, polake dhe turke tregon dhe një herë për seriozitetin dhe vlerën ndërkulturore të këtij manifestimi orës letrare. Salla e bukur e bashkisë së nëntë të kryeqytetit austriak priste dhe më shumë dashamirë të fjalës letrare e poetike. Mjerisht, edhe pse ishin të ftuar radhas në disa manifestime, munguan përfaqësuesit e shoqatave simotra, mes tyre Këshilli Koordinues i Shoqatave Shqiptare në Austri, duke dështuar prapë në detyrën e tij të koordinimit sipas statutit dhe programit ku aderon dhe organizatori i këtij aktiviteti.
Anton Marku, kryetar i Lidhjes i hapi punimet duke përshëndetur të pranishmit në emër të nikoqirit. Më pas ai falënderoi përfaqësuesit e bashkisë së 9-të të Vjenës dhe personalisht znj. Martina Malyar, kryetare. Ai gjithashtu shprehu mirënjohjen e subjektit që drejton për sponsorët dhe të gjithë ata që ndihmuan organizimin e orës letrare. Ai foli edhe për historikun pesëvjeçar të Lidhes “Aleksandër Moisiu’’ dhe qëllimet dhe saj, duke theksuar se “Brenda kësaj kohe kemi botuar 2 antologji në gjermanisht dhe shqip si dhe kemi mbajtur mbi 40 orë letrare, ku kemi promovuar dhjetëra vepra nga krijuesit tanë këtu në Austri dhe nga vende tjera”.
Programin e drejtoj me shije në të dy gjuhët Vlora Januzi, veprimtare dhe anëtare aktive e Lidhjes. Ajo i ftoi para publikut: ”Udhëtojmë nga Kenia, Turqia, Polonia me ftesë Kosove në Austri, bashkë vijnë pesë autorët e kësaj mbrëmjeje letrare. Të gjithë i bashkon letërsia. Nisur nga mendimi se çdo krijimtari artistike është produkt i biografisë së krijuesit, sonte kemi rastin t’i shijojmë frytet e pesë prej tyre”. E para që lexoi poezi, tregime dhe ese nga krijimtaria e saj ishte shkrimtarja dhe publiciste e njohur nga Kenia, PhiloIkonya, e përndjekur nga regjimi i korruptuar në vendin e saj, e cila tani jeton në Osllo dhe Vjenë. Nga krijimtaria e tij lexoi shkrimtari i mirënjohur austriak PeterPaulWiplinger, anëtar nderi i Lidhjes. Ai deri tani ka të botuar 45 vepra letrare të përkthyera në 20 gjuhë dhe në gjuhën shqipe. Wiplinger u paraqit në mbi 350 lexime letrare në shumë shtete të botës, lexoi disa poezi e tregime nga veprat e tij të fundit. Shkrimtarja nga Polonia MarzannaDanek, lexoi poezi me motive të ndryshme. Ajo ka të botuar vepra në shumë shtete të botës, është fituese e disa çmimeve ndërkombëtare me poezi, ese, tregime, etj. HuseyinSimsek, krijues në gjuhën turke i cili jeton në Vjenë lexoi nga krijimtaria e tij poezi me motive nga jeta në atdhe dhe mërgim.
Anton Marku lexoi poezi nga dy vëllimet e tij të fundit në gjermanisht dhe shqip. Ai është anëtar i PEN-Klubit në Austri dhe i përfaqësuar në antologjinë e krijuesve nga të ardhurit e kombeve të ndryshme në Austri. ‘‘Letërsia dhe muzika e frymëzojnë njëra tjetrën, këtë e plotësuan dy instrumente me harqe: violonçeli dhe violina, luajtur nga AnnaIsabelChanFlores dhe Venice ChanFlores. Ato vijnë nga Meksiko dhe ndërkohë janë bërë përcjellëse besnike të mbrëmjeve tona letrare”.
Në pjesën e dytë të orës letrare, me lexime u paraqitën edhe tre anëtarë të Lidhjes, Jeta Jashari, studente nga Tetova, e cila recitoi me shije poezi nga Ismail Kadare dhe AliPodrimja, Mërgim Osmani, i cili u prezantua me poezi nga libri i tij i fundit dhe Hazir Mehmeti me një tregim të shkurtër.

Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë “Aleksandër Moisiu” është shembulli i shkëlqyer i prezantimit të krijimtarisë letrare në gjuhën shqipe krahas atyre të kombeve tjera. Leximet letrare në shumë qytete të Austrisë, Hungarisë, Gjermanisë janë në shërbim të shkëmbimit ndërkulturor. Ora letrare e radhës mbahet më 28 maj 2016 në LalishTheater, i njohur si vend i shijimit të artit letrar në shumë gjuhë të komuniteteve që jetojnë në Vjenë.

Vjenë,11 maj 2016

Udhëtim në kohë epokash

April 28, 2016 by dgreca

Shkruan: Hazir Mehmeti/Vjenë/(Shokut e kolegut Bedri Tahiri, në gjashtëdhjetëvjetorin e lindjes)

Një agimi nëntori shtatëdhjetë e nëntë, udhëtimit tonë i shtohet një mirëmëngjes në autobusin përplot nxënës, i cili ecte dredhas nga pesha njerëzore lakesave teposhtë Dushkajës drejt Vicianumit plak.

-Jam Bedri Tahiri, tha dhe rregulloi çantën e studentit që i rrinte varur anash.
– Po, ndërhyri anasi ynë, Nasuf Ahmeti, ky është ai kandidati për të cilin kemi biseduar, tani i pranuar profesor i ri në gjimnazin tonë.
– U gëzova pa masë pasi do ta kemi dhe një bashkudhëtar nga ana jonë, të paktën shoqëri udhëtaresh, mendova, natën e ditën, shpeshherë, në këmbë, tri deri në katër orë.

Udhëtimin e dytë, e kaluam duke biseduar rreth jetës me ditar e asaj studentore, rreth problemeve në organizimin e mësimit, metodave, qëndrimit, shoqërisë, shqetësimeve të punës sonë.
Gjatë Udhëtimin të tretë kuvenduam rreth programeve, ideve, çka i duhet nxënësit, çka duhet biseduar rreth vështirësive të jetës, padrejtësive sociale, çka nuk guxojmë ta themi hapur, me kënd të jemi të kujdesshëm, cilët janë veshmëdhenjtë e cilët gojëmblit e mundshëm.

Udhëtimin e tretë e patëm të vështirë nga dridhjet që vinin rrugës së groposur kohëve dhe, si për ironi, drejt kolonëve shkëlqente asfalti i ri, ngjitas me trenin, i cili ftonte udhëtarë me fishkëllimën e tij që kur. Këto dridhje shtuan urrejtjen tonë dhe ne, si për inat, e filluam bisedën heshtur, me sy, ofshamë e frymëmarrje dhe thamë: deri kur kështu? Miratuam shënimin e gjashtë dhjetëvjetorit të shtetit shqiptar me Dy Vlora në djepin e shpresës. Pësst! Dëgjon Veshmadhi!

Udhëtimit të radhës biseduam rreth porosive trashëguar gjeneratave, rreth Naimit, Fishtës, Çajupit, Mjedës, Alfabetit, Manastirit, dhe për Shën Stefanin, E Londrës, E Berlinit, Lidhjen e Prizrenit, Konferencën e Bujanit, Mukjes, për Tivarin, Çamërinë. Po të mos ishte pikëcaku i përbashkët dhe të shpërthenin gomat e autobusit, sigurisht do ta harronim stacionin.

Udhëtimin e pestë nuk folëm, çile guri gojën. Nga hartimi i nxënësve kuptuam se amaneti priste në portën e “Çukut që kërcet”. Lexoi Bedriu, lexova unë, pa folur. Na mësoi flokëbardhi në Shtëpinë e Muzeut në kryeqytet: “Jeni të rinj, na duheni, tri palë mençuri tani kur nata ha njerëz, mbajeni mend!”

Bota u krijua për pesë ditë sipas librit, që e quajtën të shenjtë, ne vazhduam udhëtimet më shumë, fundja tani formohet jeta jonë mbi këtë Dhe të bekuar shekujve nga stërgjyshërit tanë. Ne nuk lodhemi së ecuri, thamë.

Udhëtimi i gjashtë na përcolli me erë gazi lotsjellës, me qepë në xhepa, me hartime të përgjysmuara, vetëm për dy fjalë “Kosova Republikë”. Ndodhte vetëm për dy shkronja të vogla KR që nuk shiheshin më larg se një dm nga syri. Vigjilentët e kohës shihnin çdo gjë vetëm fundin e tyre jo. Ky udhëtim ishte i veçantë e i vështirë me plotë biseda informative, diferencime, përgjime, kërcënime deri në përjashtim nga puna.

Udhëtimin i radhës biseduam rreth luleve për kurora të freskëta, dëbimin nga shkolla, bankat e zbrazura e të shkretuara, për Këngën e Ndaluar dhe për Dashurinë e Pafat, për orarin e ruajtjes së mësimit e shkollës shtëpi nga banditët shqipfolës, për gjakosjen e Nazit nga shqipbarbarët. Folëm për pasojat e helmimit të nxënësve, për bjeshkën, për Dragonjtë e Kuçedrën që nxirrte zjarre mbi tokën tonë, mbi nënshtrimin, nënçmimin, mbi politikën e durimit e verbësinë e mbjellë, folëm se ku ta fshehim kompletin e Kadarës. E, për çka nuk biseduam derisa u vu kufiri deri ku guxojmë të marrim frymë.

Koha kaloi, kaçuba ku lenim opinga, çizme e këpucë, me të cilat udhëtonim deri në stacionin e autobusit Buzëkala, u dogj bashkë me to, ne vendosem përsëri të ecnim. Secili sipas hapit të tij drejt cakut të ëndërruar. Sipër pllajës së rrëpirët, ku fillonin shtigje. u pa ariu që lëpihej me hundë të gjakosura. Kjo nuk është shenjë mirë, thanë besëtytët.

Në udhëtimin e tij njeriu takon njerëz e përjeton ngjarje që bëhen pjesë e rrugës së tij, pjesë e një kohe që ndonjëherë për nga dinamizmi dhe pragu kapërcyes, quhen epoka. Ne, si gjeneratë kërkuese drejt progresit të ri në rrugën e dijës e ndienim barrën që na detyronte historia në hapjen e shtigjeve të trasuar nga rilindësit drejt lirisë kombëtare. Ashtu kërkohej, ashtu duhej bërë se “Liria nuk ka çmim“, ashtu si dikur krisma Galicase…

Bedri Tahiri ishte një fat më shumë për nxënësin, shoqërinë, shkollën, rrethin e vendin. Ambiciet e tij prej një hulumtuesi, shkrimtari, publicisti e atdhetari u jetësuan me fuqi vullkani përmes penës së tij, aq shumë e duhur dhe e pritur në kohë. Derisa vendit nuk i mungonin trimat asnjëherë, mungonte pena, libri. Partiturës së çiftelisë nga Dervish Goxhuli, “Lumja kulla kënd ka brenda”, duhej shtuar notat e munguara të Orkestrimit në dhjetëra forma tingujsh, artesh e ngjyrash deri tek liria, deri tek parlamentet e auditorët botërore, ku ishte hedhur baltë e pluhur mbi historinë e kulturën shqiptare. Aty varrosej liria jonë, gjaku ynë. Por tani, pena e Bedri Tahirit e bashkuar mes penave liridashëse do i tregojnë botës të vërtetën e legjendave shqiptare, dje e sot. Të vërtetën e Ilirisë shekullore të shkruar mureve të Piramidave e Kështjellave të zaptuara nga ardhacakët e përtej Karpateve.

Dhe, nuk është e rastit që Bedri Tahiri të cilësohet si “djallë shpirti” nga pushtuesit shovinist e bashkëmbështetësit e tyre që flisnin shqip. Vepra e parë hulumtuese e tij “Azem Bejtë Galica” do merr dheun në kohën e duhur, ajo ishte porosi e trasim rruge nga Heroi Galicas. Tani nga Galica vinte Bubullimë Moti në vepra që do lexohen anë e kënd Globit. Zëri i saj arriti deri në Bibliotekat botërore, aty dhe Universitetin e Insbrukut. Popujt miq e presin ringjalljen tonë, shkrimin e së vërtetës mbi historinë tonë të gjymtuar nga robëria shekullore. Mes tyre Prof. Dr. Hermann Oblerg, i cili, admiruar nga faktet, i shkruan autorit letër shumë përmbajtjesore dhe miqësore.

Falë penës së artë të Bedriut heronjtë do jetojnë librave gjatë në kujtesën e themeltuar në shkrime e këngë si asnjëherë më parë. Kjo na duhej, shkolla, njeriu i shkolluar me shembullin e tij frymëzues. Liria mbëltohej gjithandej kopshteve të gjëra të trojeve shqiptare, me porosinë e Rilindësve të Mëdhenj: Amanet gjuha e kombi! Bedriu u bë kronisti i ditëve të vështira, kur ngulfatej çdo gjë shqiptare, veçan mësimi shqip. Gjimnazi ynë si “qendër irredentiste” duhej ndaluar me çdo kusht. Populli e pa, hapi portat dhe çdo shtëpi u bë shkollë e mundshme. Vandalët pushtues u çmenden, suleshin të armatosur me pancirë e automatikë brenda klasës, mbi nxënësin e mësimdhënësin, mbi nikoqirin. Këto i përjetuam dhe do shuheshin bashkë me trupat tona në Dhe, po të mos ishte pena e mbrehtë e largpamëse e Bedri Tahirit, me fuqinë e së cilës tregimet do mbesin përmendore gjithandej në motet që vijnë.

Të udhëtosh me njeriun pesëmbëdhjetë vjet nga tri orë në ditë, do të thotë afër dy vjet udhëtim i pandërprerë dhe kjo do mjaftonte për katër herë rrethim toke me rrotë gome. Me bashkudhëtarin me të cilin kuptohesh, rruga bëhet e lehtë. Tatëpjetat ishin sprovë e madhe e jona, gjithkund nxënësin e shihnim ardhmëri, atdhe, liri, shpresë. Ne nuk ndienim dhembje e frikë, çdo ndjesi shqisore ishte kthyer në frymëmarrjen e nxënësit synonim i së nesërmes.

Dhe, nuk gabuam. Lufta me laps e protestë, u zgjerua në male. Kushtrimi për liri mblodhi Ushtarët e Lirisë, aty dhe nxënësi, aty dhe Bedri Tahiri, me pushkë e top. Dikur: “Ua morëm pushkët, ua lejuam shkollën”,- foli naivi. Jo, e keni gabim, tha hija tjetër, “Ua morët pushkët, ua dhatë Topin”. Dhe vërtetë, Topi ka kohë që kishte buçitur auditorëve, tani buçiste maleve me zërin e Komandantit Legjendar Adem Jashari. Një ditë shkrimtari, në takim me njërin nga komandantët e orëve të para, i thotë: “Dua dhe unë të dalë me pushkë në pritë, të renditem në istikam”. “Jo, ti nuk duhet ta lëshosh topin dhe vetëm vazhdo kështu”- ia ktheu ai me seriozitet, tek e mbushte gulinovin…

Uragani nuk ndalet, koha rrjedhë, lulëkuqet e freskëta mbinin gjithkund vendit, kënga e rapsodit nuk pushonte. Aty dhe pena e shkrimtarit kujdestar në paharresë. “Adem Jashari-Legjendë e Legjendave” do merr dheun në kuptimin e ri të epokës së re shqiptare. Aty dhe krenaria jonë e rilindur nga lëndimi i gjatë i zezonës. Kreshnikët nuk i kanë munguar atdheut, dëshmi Gurët në Morinë, e tani emrat një shpatkodre para tyre. Lahuta, çiftelia tani duan partiturë pjesore në orkestrën ndërkombëtare me notat e arta të kompozuesit, shkrimtarit.
Në këtë detyrim artistik e atdhetar do vijnë nga Bedri Tahiri tridhjetë e shtatë vepra me dhjetëra promovime gjithandej hapësirave shqiptare dhe më gjerë. Bibliotekave, teatrove, orkestrave do u dhurohet brumi për gatim në Magjen e Re të atyre që do lindin në Liri që nga sot. “Flakadanët e Lirisë” do ndriçojnë moteve në “Agu i Lirisë”, “Nga Shqipëria, në Shqipëri” për ndërtimin e “Përmendorja që mungon” me “Abdyl Krasniqi- Frymëzes brezash”, “Drenica- një shekull trimërie”, “Përtëritja”,“Hasan Prishtina”,“Diferencimi”,“Për Flamurin kuqezi”,“Nё Grykё tё Valbonёs”,“Toponimia e Galicës”…

Vargu i veprave nuk ka të ndalur dhe tani, në pranverën e gjashtëdhjetë, shkëlqimi i tyre vjen e rritet bashkë me shpresën e shumë veprave tjera. Lirisht mund të themi, se Bedri Tahiri është krenaria e kombit dhe ta njohësh e të punosh me të është kënaqësi për secilin. Unë pata fatin ta kem redaktor, lektor, mësues dhe frymëzues në shumë shkrime. Për çka i detyrohem thellësisht. Nga pushimi im prej mërgimtari në atdhe, krahas ajrit të freskët të Bjeshkës dhe aromës së Detit, Bedriu është forcë freskuese në punën time si mësues e krijues.

Urime gjashtëdhjetëvjetori, shëndet e lumturi!

Vjenë, mars 2016