– Tetë vende të BE dhe disa vende të tjera ish komuniste kanë rënë dakord me nismën e qeverisë së Estonisë për krijimin e një trupe ndërkombëtare për hetimin dhe gjykimin e krimeve të komunizmit, sipas modelit të gjyqit të Nurembergut
– Shqipëria, vendi më i vuajtur nga regjimi komunist, – ka bërë më pak se çdo vend tjetër për ndarjen me të kaluarën, vendosjen e drejtësisë dhe të paqes sociale
Përmes një letre zyrtare adresuar Ministrit të Drejtësisë, si autoriteti përgjegjës, si dhe Presidentit të Republikës dhe kryetarëve të partive politike parlamentare, Instituti i Studimeve Politike i kërkon qeverisë shqiptare të japë miratimin për bashkimin e Shqipërisë me nismën e qeverisë së Estonisë dhe të Bashkimit Evropian për hetim ndërkombëtar të krimeve të komunizmit dhe gjykimin e personave përgjegjës. Nisma e Ministrit të Drejtësisë së Estonisë është mbështetur zyrtarisht nga 8 vende anëtare të BE-së, të cilat kanë qenë vende ish komuniste, si dhe disa vende të tjera aspirante për integrim në BE. Shqipëria ende nuk është shprehur dhe ende nuk ka dhënë shenja bashkimi me këtë nismë.
Konkretisht, në letrën e ISP adresuar Ministrit të Drejtësisë dhe për dijeni institucioneve të tjera kushtetuese dhe politike, theksohet “Kuvendi i Shqipërisë, më datë 30.10.2006 ka miratuar me konsensus politik rezolutën nr.11 “Për dënimin e krimeve të kryera nga regjimi komunist në Shqipëri“. Vendimi pasoi rezolutat e Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, nr. 1096 (1996) “Masat për të çrrënjosur trashëgiminë e sistemeve totalitare komuniste”, si dhe atë me nr. 1481 (2006) “Domosdoshmëria për dënimin ndërkombëtar të krimeve të regjimeve totalitare komuniste”. Pavarësisht rezolutave të miratuara dhe shprehjes zyrtare të Kuvendit të RSH 9 vjet më parë, edhe pas 25 vitesh Shqipëria mbetet një nga vendet e pakta ish komuniste, ku e kaluara nën diktaturë mbetet ende tabu dhe ku ndarja me të vijon të jetë formale, larg modelit të transparencës, drejtësisë dhe paqes sociale.
Në kuadër evropian, në Deklaratën e Pragës (2008) u përcaktua angazhimi i vendeve për të dënuar krimet e komunizmit sipas praktikës së Gjyqit të Nurembergut, si krime kundër njerëzimit. Duke pasur frymën e kësaj deklarate angazhimesh, në gusht 2015 Ministrit i Drejtësisë i Estonisë, z. Urmas Reinsalu, mori iniciativën për krijimin e një grupi hetimor ndërkombëtar për krimet e komunizmit dhe për të vendosur përpara drejtësisë personat përgjegjësi, njësoj si në praktikën e Gjyqit të Nurembergut. Nisma e Estonisë është mbështetur dhe aprovuar tashmë zyrtarisht nga Letonia, Lituania, Polonia, Republika Çeke, Sllovakia, Hungaria, Ukraina, Gjeorgjia. Këtë javë nismës iu bashkuan edhe ministrat e drejtësisë së dy vendeve ish komuniste tashmë anëtare në Bashkimin Evropian, Rumania dhe Bullgaria. Konfirmimi erdhi nga samiti i fundit i ministrave të drejtësisë të vendeve të BE-së zhvilluar në Luksemburg.
Siç lehtësisht konstatohet, shumica e vendeve ish komuniste të integruara tashmë në BE ose kandidate potenciale në procesin e integrimit, i janë bashkuar nismës estoneze dhe janë dakordësuar për nevojën emergjente për krijimin e një trupe ndërkombëtare hetimi për krimet e komunizmit dhe ndjekjen e praktikeve gjykuese për personat përgjegjës. Deri më tani, nuk është shprehur publikisht dhe as zyrtarisht Ministria e Drejtësisë dhe asnjë institucion tjetër përfaqësues apo i informuar mbi nismën. Kjo letër synon ta bëjë publike problematikën dhe të apelojë për një reagim institucional sa më të shpejtë.
Ne kemi bindjen se Shqipëria meriton përfshirjen në këtë proces evropian, se Shqipëria duhet të jetë një vend mbështetës dhe kontribuues i nismës së shtatë vendeve anëtare të BE-së dhe disa vendeve të tjera ish komuniste. Shqipëria ka nevojë sociale, interes publik dhe shumë më tepër arsye për të qenë pjesë e këtij procesi dhe për të aplikuar të njëjtën praktikë në gjykimin e krimeve të komunizmit dhe personave përgjegjës të tyre. Vlerësimi se zbardhja e krimeve të komunizmit përbën garanci për parandalimin e çdo forme të genocidit të motivuar ideologjik në të ardhmen, theksuar me forcë nga shteti iniciator, vlen shumë dhe mbetet aktuale edhe për Shqipërinë. Nisma nuk kërkon hakmarrje dhe as revansh, nuk provokon padrejtësi të reja dhe as forma diskriminimi ndaj të drejtave të njeriut, por lartëson drejtësinë dhe paqen sociale, të vërtetën dhe vlerat e larta morale të shoqërive të hapura.
Mbi këtë bazë, Instituti i Studimeve Politike, i cili ka realizuar projektin e suksesshëm të Muzeut të Memories online (www.muzeuimemories.info) dhe është në bashkëpunim të ngushtë për zgjerimin e tij me disa institucione e përfaqësi të rëndësishme perëndimore të investuara në dialogun e hapur mbi të kaluarën komuniste, ju drejtohet Juve me kërkesën legjitime që Ministri i Drejtësisë i Republikës së Shqipërisë, të konfirmojë në emër të qeverisë dhe shtetit shqiptar, bashkimin e Shqipërisë me nismën estoneze, dhe nënshkrimin e dokumentit me angazhime reciproke.
Apeli ynë drejtuar Juve zoti Ministër, i është dërguar për dijeni Presidentit të Republikës, Kryetarit të Kuvendit, Kryeministrit dhe kryetarëve të gjitha partive politike parlamentare, – institucione dhe subjekte, të cilat ftohen të bëhen mbështetëse të këtij akti dhe që kanë potencial për nxitjen e kësaj nisme dhe për vendimmarrje politike dhe institucionale.
Ne mbetemi me shpresë se Ju, me përgjegjësinë zyrtare që ju takon, do të përmbushni detyrimin praktik të shtetit shqiptar për bashkimin me këtë nismë, si shprehje edhe e rezolutës së parlamentit shqiptar dhe detyrimeve që burojnë prej saj.
Me konsideratë të lartë,
Afrim Krasniqi
Drejtor Ekzekutiv
Instituti i Studimeve Politike
Tirana do të ketë monumentin kushtuar viktimave të komunizmit
Bashkia e Tiranës, konkurs për monumentin kushtuar viktimave të komunizmit/
Së shpejti, Tirana do të ketë monumentin kushtuar viktimave të komunizmit.
Për këtë qëllim, Bashkia e Tiranës ka shpallur konkursin për realizimin e monumentit kushtuar viktimave të komunizmit.
Në fazën e parë të këtij konkursi do të përzgjidhet punimi i bocetit më të mirë, duke vlerësuar punën artistike si dhe impaktin visual në raport me evidentimin e këtij fenomeni që damkosi për disa dekada me radhë realitetin dhe historinë e shoqërisë shqiptare.
Sipas njoftimit të bashkisë së Tiranës, artistët pjesëmarrës duhet të paraqesin bocetin, së bashku me CV e tyre profesionale. Afati i dorëzimit të bocetit është 3 muaj nga data e sotme. Ndërsa boceti duhet të jetë jo më i vogël se 25 cm dhe jo më i madh se 50 cm (material variabël).
Të gjithë artistët pjesëmarrës në konkurrim duhet të paraqesin bocetin për “Monumenti për viktimat e komunizmit”, pranë drejtorisë së Artit dhe Kulturës në Bashkinë e Tiranës.(Sipas ATSH)
SHBA: Nënshkruani peticionin: “Të dënojme krimet e Komunizmit në Shqipëri! ”
Dhe, unë dënoj krimet e komunizmit dhe Enver Hoxhës!/
Nga BEQIR SINA,NEW YORK : RadioEmigranti, në internet e cila thotë se shpreson të plotësojë diçka që ka munguar për një kohë të gjatë për të gjithë emigrantët shqiptarë, me bazë në New Jersey – SHBA, ka ditë që në një nga spotet e saj gjatë 24 orëve të emntimit të radioporgramit – po ju bënë thirrje të gjithë dëgjuesve të saj që të “Nënshkruani peticionin: “Të dënojme krimet e Komunizmit në Shqipëri! “.
Duke, thënë se :”Unë, si shqiptar apo shqiptare, firmos këtë peticion për të shprehur publikisht se personalisht si i dënoj krimet e Komunizmit në Shqipëri dhe konsideroj krim justifikimin direkt apo indirekt të tyre nga çdokush!
Unë i kërkoj qeverisë shqiptare dhe çdo politikani të dënojnë publikisht dhe pa nënkuptime krimet e Komunizmit.Unë kërkoj që justifikimi, mbojtja apo mohimi i krimeve të Komunizmit, në mënyrë direkte apo indirekte të konsiderohet vepër penale në Republikën e Shqipërisë.”
Ky petcion i cili ka dalë nga organizata jo qeveritare AVAAZ me bazë në New York( www.avaaz.org) është firmosur deri tani 631 persona, nga Shqipëria dhe Kosova, viset shqiptare, Europa, SHBA, Australia, dhe Argjentina, dhe pritet shumë shpejt të kalojë 1000 veta, shkruan www.avaaz.org.
Peticioni, i cili është vendosur në formularët elektronik, të faqes së internetit të organizatës jo qeveritare me bazë në New York, Avaaz, thuhet elektonikisht dhe automatikisht do t’u dërgohet me te gjitha firmat, instuticioneve më të larta ndërkombëtare, parlamentit Europian, NATO-s, organizatatve ndërkombëtare për liritë e të drejatat e njeriut në Europë dhe SHBA, OKB-së, Qeverisë, Senaitit dhe Kongresit të SHBA, dhe zyrave ndërkombëtare për liritë e të drejtata e njeriut, thuhet në faqen e internetit të www.avaaz.org.
AVAZZ, sqaron se ajo është një organizatë globale qytetare, e cila filloi punën e saj në janar 2007 duke promovuar aktivizmin për çështje të tilla si ndryshimi i klimës, të drejtat e njeriut, të drejtat e kafshëve, korrupsioni, varfëria dhe konfliktet, anembanë botës, dhe se si të përdorin mjete online për aktivizëm . .
Organizata, thotë se vepron në 15 gjuhë dhe pretendimet janë të ketë ndikimin e saj në mbi tridhjetë milion anëtarë në 194 vende, të botës. Gazeta prestigjoze britanike The Guardian e konsideron AVAZZ.org ” rrjetin më i madh dhe më i fuqishëm globit me aktivist të të gjitha fushave të jetës në internet “.
Avaaz.org u bashkë – themelua nga Res publica , një “komunitet i profesionistëve të sektorit publik i përkushtuar për të promovuar qeverisjen e mirë, virtytin qytetar dhe demokracisë diskursive ” , dhe MoveOn.org , njëorganizat jo-fitimprurëse, së bashku me një grup progresiv Amerikan i avokimit të politikave publike . Avazz u mbështet edhe nga Punonjësve Bashkimi Ndërkombëtar i Shërbimeve , një partner themelues , dhe , një organizatë Australiane jo-fitimprurëse fushata “Getup ! “.
Në krijimin e saj bëjnë pjesë Individ të tillë – bashkë-themeluesit e Avaaz, që përfshijnë Ricken Patel , Tom Pravda , ish Kongresmenin amerikan nga Virginia Tom Perriello , Drejtorin Ekzekutivë të MoveOn Eli Pariser , sipërmarrësin australian David Madden , Jeremy Heimans ( bashkë- themeluesit e Purpose.com ) , dhe Andrea Woodhouse . Ndërsa bordi e AVAZZ përbëhet nga Ricken Patel (president ), Tom Pravda ( sekretar ) , Eli Pariser ( kryetari i bordit ) , dhe Ben Brandzel ( thesarit ) .
Që nga viti 2007 Avaaz ka nisur qindra e fushata sensabilzuese duke ngritur vëmendjen globale dhe kombëtare, në të pesë kontinetet. të cilat për më shumë mund t’i gjeni në faqen e saj të internetit www.avaaz.org. aty ku edhe gjendet peticioni “Të dënojme krimet e Komunizmit në Shqipëri! “. i cili po emntohet çdo ditë në spotet e RadioEmigrantit.
Nuk ka tokë që t’i pranojë krimet e komunizmit
*“E lajnë dot ujërat e mbitokës gjakun e të deklasuarëve që skuqi tokën amë për 50 vite?!/
*Ç’medikament duhet të shpikë shkenca që të shërojë plagët që shkaktoi diktatura komuniste të cilat ende rrjedhin?!/
*E kanë pyetur ndërgjegjen “rrëfimtarët apasioannt” të vuajtjeve se kundër kujt u bë lufta e klasave?!/
*Luani me jetën e cilitdo, shndrrohuni në klloun mesjetar, për t’i thurur elozhe që ta vini në piedestal historik çdo lloj krimineli apo xhelati, shkaktar të luftës së klasave, por mos i rivrisni viktimat!/
*Nuk gjendet baltë mbi globin tokësor që t’i pranojë si të drejta krimet e komunizmit…!” /
*Nuk ka vend mbi tokë që t’i pranojë si të drejta krimet e komunizmit/
Nga Vilhelme Vranari Haxhiraj/
Si pikënisje e këtij shkrimi më shërbeu nxitja që bëjnë disa media vizive apo të shkruara, të cilat në dukje dënojnë krimet e komunizmit, por në fakt u thurin lavde, i bëjnë të pavdekshëm ata që u bënë vegla të Diktatorit, të atyre të pafeve e burracakëve që përçuan në këtë komb vital idetë komuniste të huajtura nga sllavët e Moskës dhe Beogradit, ide, që s’ kishin asgjë të përbashkët me shqiptarizmin. Në shumë raste disa fenomene tragjike të ndodhura në diktaturë i sfumojnë, kurse disa të tjera i zmadhojnë duke i marrë si etalon, apo si shembull i vuajtjes e dhembjes së shkaktuar atë kohë.
Jo vetëm mua, por gjithë atyre që gjykojnë me objektivitet, duke qenë realist, u ka rënë në sy dhe kanë konstatuar se disa media, apo analistë të cilët japin opinione të njëanshme lidhur me luftën e klasave, gabojnë rëndë.
Nuk di se ku e kanë qëllimin, ku synojnë të dalin këta “rrëfimtarë të apasionuar” të kolerës komuniste. Gati sa s’u bije zali, duke u shkumëzuar si epileptik, kur flasin për atë sistem kriminal që shkaktoi te gjysma e shqiptarëve vuajtjet e pashembullta antinjerëzore dhe solli armiqësinë mes tyre. Të jesh i njëanshëm me një pushtet që kishte mohuar atë shtresë ndaj së cilës u bë lufta e vërtetë e klasave, duke e zhytur në skamje, varfëri e mjerim të tejskajshëm, është krim. Për shtresën, së ciës diktatura komuniste i dhuroi me të tepërt vuajtje çnjerëzore dhe në të njëjtën kohë e mohoi, e vrau, e burgosi, e internoi, e zhveshi nga çdo lloj mjet jetese, duke i zhvatur mizorisht e kafshërisht pasurinë e tundshme dhe të patundshme, pa asnjë lloj norme humane, duhet thënë e vërteta. Si në asnjë vend tjetër të botës, madje as në Rumaninë e Çausheskut, që u dënua për krimet ndaj rumunëve, nuk ndodhi ajo padrejtësi sociale si në Shqipëri. Tek ne u zhduk prona private dhe u shpërdorua dinjiteti human, u bë një luftë e egër, që e gjeti shprehjen telufta antinjeri.Vetëm në vendin tonë të begatë, fisnikërisë i mohuan jetën, profesionin, të drejtën e arsimimit. E denigruan, e degdisën si një plaçkë pa vlerë dhe jo si njerëz, nëpër këneta, kanale e mes malesh, larg qytetërimit e megjithatë kjo shtresë i mbijetoi dhunës së diktaturës më të egër që ka njohur mbarë njerëzimi. Vetëm në Shqipëri u bë genocid brenda llojit të një race, të një gjaku e të një gjuhe. Natyrisht pa viktimat shteti policor e humbte fuqinë e tij, do të zbehte madhështinë e fanarit ndriçues. Pastaj do të dilnin të paaftë, të papunë kriminelët e dhomave të hetuesisë, ku torturat brenda tyre do të zilepsinin inkuizitorët e mesjetës.
Duke u paraqitur në ekran si Klloun Cirku, Bufonapo Lolo të Oborreve Mbretërore të Mesjetës,sharlatanët që i përshtaten çdo kohe, që ndërrojnë flamur sipas drejtimit të flugerit, e ngrehin në piedestal luftën që është zhvilluar brenda gjirit të Partisë së Punës, brenda administratës së lartë shtetërore, e cila nisi vonë në Shqipëri. Askush nuk e mohon, por…
E kanë pyetur ndërgjegjen”rrëfimtarët apasionant” të vujatjeve pafund e çnjerëzore se kundër kujt u bë lufta e klasave?!
Shpikja më e madhe e P. K. Shqiptare qysh në fillimet e saj, krahas luftës ndaj të huajit programoi dhe propagandoi Luftën e Klasave. Menjëherë pas çlirimit të vendit, synimi i saj ishte luftë pa kompromis kundër klasës fisnike, bejlerëve dhe agallarëve, kundër familjeve të pasura e të mesme, ku hynin çifligarët, tregtarët, borgjezia e vogël e qytetit dhe intelektualët e diplomuar në Universitet më në zë të Evropës. Për ata dhe fëmijët e tyre askund nuk dukej se kishte më dritë jeshile, por vetëm drita e kuqe si sinjali i semaforit(ndalim qarkullimi). Nga do që të hidhnin shikimin, me sy të shqyer lexonin “SOS“, pra koha e tyre kishte mbaruar. Tashmë e kishin mëse të qartë se risku i tyre ishte burgu, internimi apo kthetrat e vdekjes që i prisnin në qelitë e ftohta për t’i kallur më pas hendeqeve kufomat e tyre, si pa atdhe e pa familje, që shërbyen ushqim për korbat dhe insektet, apo kërma për hienat.
Edhe ajo copë tokë, nëse do të kishin mirësinë t’i varrosnin për humanizëm, ku ndoshta do të denjonin t’u shkruanin emrin e tyre, vetëm mendimin se ata treteshin aty, u kallte tmerrin idhtarëve të komunizmit. Idealistët e verbër ndërgjegjësisht e kishin mëse të qartë se, nëse nuk do të kishte viktima, atëherë kriminelët dhe xhelatët e kohës do të ngeleshin të papunë.
Si mund të jesh atdhetar i mirë e i besës, kur ti bën genocid shfarosës, brenda llojit të së njëjtës racë, që ka një gjak dhe një gjuhë me ty?!
Lufta e klasave u bë me etapa. Edhe pse e pashpallur, e padokumentuar si përparësi apo si program, u muarën masa për forcimin e Partisë mëmë. Lufta për përmbysjen e klasave, nisi qysh gjatë luftës, ku vriteshin pa gjyq apo pas krahëve bijtë dhe bijat e të pasurve apo intelektualët, si rrezik për pushtetin e ri popullor për të cilin po përgatitej terreni. Kurse vëllavrasja në masë filloi pas konferencës së Mukjes. Ende pa u çliruar vendi, nisën të pushkatojnë e të burgosin në emër të popullit me akuzë si kriminelë lufte,krime që kryheshin me urdhër të emisarëve të Beogradit.
Qysh gjatë luftës ,P.K Sh. futi përçarjen brenda familjeve të piketuara për shfarosje. Njërin vëlla e bëri Prokuror, Drejtor banke, Ministër, kurse vëllanë tjetër, arsimuar në Kembrixh, e pushkatoi. Çfarë shqiptari është ai që e gëlltit krimin, e pranon si të drejtë vrasjen e vëllait dhe më pas i qëndron besnik Partisë, dora vrastare e së cilës e la pa krahë?
Ishte ai sistem që ndau babanë nga djali,vëllanë nga vëllai, gruan nga burri…Atëherë ku qëndronte humanizmi i partisë- shtet, për të cilin njeriu ishte thesar i paçmuar? Nëse shkatërron familjen, shtetin e ka marrë lumi, sepse familja si qelizë e shoqërisë është pasqyra e shëndetit të një kombi. Duke qenë vegla të verbëra të të tjerëve, apo duar të tyre për të kapur kokën e gjarpërit, ata kishin harruar se shtresa e mesme dhe intelektualët ishin Palca dhe Truri Kombit. Kur zhduken këto, kombi ngelet në hapësirë boshe, pa themele, pa frymëmarrje dhe pa të ardhme.
Lind pyetja: “E lajnë dot vallë ujërat e mbitokës gjakun e të deklasuarëve të pafajshëm që skuqi tokën amë për 50 vite?!”
Është e drejta juaj të luani me jetën e cilitdo. Po të doni shndrrohuni në klloun mesjetar apo aktor skene, për t’i thurur elozhe që ta vini në piedestal historik çdo lloj krimineli apo xhelati, ose shkaktar të luftës së klasave, por mos i rivrisni viktimat! Kjo për arsyet që thamë më sipër e që po vijojnë…
Kur burgjet mbusheshin me bijtë e të deklasuarëve dhe me intelektualë, kurse kampet e internimit tejngopeshin me familjet e fisin e tyre, ndërkohë fëmijët e atyre që zbatonin luftën e egër të klasave shkuan me studime në B.S, në Poloni, Çekosllovaki, Hungari, Rumani, Bullgari, Kinë, pse jo dhe në Francë, Beograd etje… Fëmijëve që studjonin jashtë vendit, Partia dhe Sigurimi i Shtetit u dhanë udhëzime familjarizimi, përzjerje gjaku dhe race. Kështu lidhën krushqi Tirana me Moskën, Beogradin, Varshavën, Bukureshtin, Pragën, Sofjen e Budapestin. Natyrisht familjet dykombëshe më pas u vendosën në Shqipëri dhe u emëruan nëpër fole pëllumbash.
Në të njëjtën kohë që këta të rinj të saporikthyer nga studimet, punonin në administratën e lartë shtetërore, fshatari i mesëm u damkos me titullin e Kulakut, që në kundërshtim me sqarimin e konceptit në fjalor( kulak=fshatar i pasur me shumë tokë), ai quhej kulak, kur kishte ngelur me gisht në gojë. Pa të ardhurat e mjaftueshme, e rënduan me taksat e jashtëzakonshme. Për gjendjen në të cilën ndodhej, ai nuk i përballonte dot. Përsëri e burgosën në emër të popullit si armik klase dhe familja internohej. Pa llogaritur gjithë vendin, vetëm Vlora ka pasur 40 000 të persekutuar.
Po flas si dëshmitare okulare.
Nuk ka ndodhur në kohë paqeje në asnjë vend të botës, që shteti të dënonte në një ditë të vetme 70 apo 80 burra njëherësh duke e quajtur “Gjyqi i kulakëve”.
Nuk ka diskriminim racial më të madh se ai që u është bërë këtyre burrave në mars 1952. Para se t’i çonin në kinema” Ali Demi “Vlorë , ku do të bëhej gjyqi, i shëtitën nëpër qytet me këmbë dhe duar të prangosura si skllevër dhe në qafë u kishin varur dy tabela. Njëra në kraharor, ku shkruhej: “Këtë meriton armiku i klasës “dhe tjetra në shpinë, ku shkruhej: “Kriminelët në litar!”
Në viteve 1952-1955, ishte faza e dytë e luftës së klasave, e cila përfundoi me Konferencën e Tiranës, ku u burgësën e u internuan njerëzit e rrezikshëm për PPSH, natyrisht me prejardhje nga shtresat e pasura.
Ndërkohë nisën të acarohen marrëdhëniet me Rusinë dhe me kampin socialist. Prishja e miqësisë me BS dhe kthimi i studentëve në Shqipëri ende pa u diplomuar, solli rritjen e luftës së klasave, nga frika e rënies së pushtetit komunist . Një rrezik për pushtetin e pathemeltë ishte feja. Në vitet 1965-1967 lufta e klasave arriti kulmin. Vetëm në Vlorë më 16 gusht 1966 u pushuan 165 intelektualë të fushave të ndryshme që i përkisnin familjeve të deklasuara, pa asnjë motivacion.
U mbyllën të gjitha kultet fetare, muslimane, ortodokse dhe katolike. Lufta më e madhe u bë ndaj besimtarëve dhe priftërinjëve katolikë, meqë ishin direkt në vartësi të Vatikanit. U burgosën me dhjetëra priftërinjë të besimit katolik, që vdiqën burgjeve por kurrë nuk e humbën besimin te Zoti.
Më 1967 i përndoqën nga qyteti, barbarisht si pa atdhe, i interniuan të gjitha familjet e deklasuara. Nuk iu thanë se pse ishin të padëshirueshëm, por shkonte kamioni te dera dhe policët i hidhnin plaçkat sikur ishin plehra. I syrgjynosnin atje ku ata s’ kishin as shtëpi dhe as pronë. Një internim i ri, ku e rinisën jetën nga zero.
U strehuan në hangaret e duhanit, në kotecet e pulave të kooperativës apo në rrënojat e varreve të pashallarëve. Iu mohuan jetën, të drejtën e punës, iu mohuan profesionin, duke iu ofruar një të ardhme të zezë, pa të nesërme…
Jeton akoma një ish i dënuar politik i tetorit të vitit 1944, i cili u fejua në burg. Një vajzë e re , vetëm 16 vjeçe e priti të dashurin sa doli nga burgu. A nuk shërben si shembull besnikërie dhe qëndrese për mediat? Apo vetëm të huajat ishin të virtytshme?
Është gjallë një vajzë që e priti babanë në burgun e Bulqizës 28 orë që të dilte bashkë me shokët të ngelur brenda në minierën e shembur. Prisnin në ankth e nuk dinin nëse do të dilnin gjallë apo jo. Është ende dëshmitarja e një krimi makabër kur priste të takohej me të atin, në burgun e Bulqizës. Në të aguar skuadra e pushkatimit gajasej teksa kthehej nga ekzekutimi i 14 burrave, 14 bijë nënash.
Sa nëna, motra, gra jetojnë për të treguar se si i kanë kthyer për vendi, duke udhëtuar në shi e baltë, në diell e të ftohtë për t’u çuar ushqime burrave apo djemve të tyre dhe kanë ikur pa u takuar me ta, pa ua dhënë ushqimet. Sa ish të burgosur jetojnë për të treguar tmerret gjatë hetimit, biseda të llahtarshme me vdekjen në qelitë e izolimit, varja në një trung si Krishti i gozhduar, futja nën tendën e izoluar nën djellin e korrikut e gushtit, pa lenë t’i afrohet askush, pa ujë pa ushqim 24 orë. Ose varrosja për së gjalli në tokë nga mëngjesi në mbrëmje, duke u lënë vetëm kokën jashtë pa ujë, pa bukë në vapë apo dëborë… Kjo ka qenë taktika e burgut të Bedenit(Kavajë). Njoh edhe të burgosur të Bedenit që mund të tregojë se jo të gjithë u rezistonin torturave. Kishte edhe nga ata që prenë me briskë a me lugë, venat dhe barkun, duke u dhënë fund torturave. Ka dëshmitarë që në Kënetën e Maliqit Profesorin shkodran e varrosi polici të gjallë se nga pafuqia, jo vetëm s’bënte normën, por nuk rrinte dot në këmbë. I gjori profesor, u rrëzua dhe gjeti vdekjen nga shkelmimet e policit.
Nuk jam në kundërshtim që të tregohen të gjitha vuajtjet qofshin vendas apo burgosja e të huajave. Duhet pasur parasysh se lufta kundër tyre apo në gjirin e Partisë nisi kur të përndjekurve ua kishin prerë llampën e zërit dhe frymëmarrjen, i kishin katandisur në atë gjendje, sa që mendonin vetëm për bukën e gojës dhe për asgjë tjetër 30 vite para tyre.
Dhuna ngelet dhunë. Padrejtësia është e papranueshme për cilindo. Do të më pëlqente të kishte më tepër realitet nga media, historianët. Në media thirren gjithmonë ish pushtetarë të diktaturës apo fëmijët dhe nipat e tyre. Mos vallë vetëm ata i rezistuan vuajtjes? Në fund të fundit lufta ndaj tyre kishte karakter tjetër, jo klasor.
Lufta e klasave nisi me shtresat e pasura dhe të mesme, të cilat i kaluan 70 vjet që janë denigruar dhe vazhdojnë të mohohen. Kur filloi pastrimi në administratën e diktaturës komuniste, të deklasuarit ishin njerëz të vdekur . Lufta e klasave ndaj tyre vazhdoi edhe pas viteve 1970 dhe vazhdon edhe sot, kur ende fëmijët e tyre nuk e kanë gjetur veten.
Në vendin tonë historia nis e shkruhet nga “A”-ja pas çdo ndryshimi politik apo social, duke mbrojtur interesat e klasës apo Partisë politike në fuqi. Me këtë mënyrë kurrë nuk do të kemi një histori të vërtetë. Të deklasuarit do të ngelen ish pronar, ish të përndjekur, ish të burgosur… Është kjo arsyeja që nuk ka medikament të mjekojë plagët e të deklasuarve që ende vazhdojnë të rrjedhin edhe sot. Nuk ka ujë mjaftueshëm të lajë gjakun e tyre të pafajshëm që skuqi trojet arbërore.
Janë tre nga kushtet që duhen plotësuar për pranimin e Shqipërisë në BE: *Dëmshpërblimi i të përndjekurve, *Kthimi i pronës te pronari legjitim, e cila plotëson kushtin e tretë; *Integrimin e të përndjekurve politikë.
Media të nderuara, ka plot të përndjekur që ndihen të integruar, por për fat të keq nuk janë pjesë as e Sigurimit të Shtetit as e spiunazhiut të huaj dhe as nga ata të përkëdhelurit e diktaturës. Vetëm kur peshorja e realitetit nuk do të anojë nga asnjë anë, atëherë do të vendoset se ndaj kujt shtrese u bë lufta e klasave, një luftë e vërtetë antinjerëzore.
Ndaj me të drejtë pohoj se, nuk ka tokë në rruzullin tokësor që t’i pranojë si të drejta krimet e komunizmit, ndaj plagët që kanë shkaktuar kanë ngelur të freskëta dhe dhembin si atëherë. Sepse janë aq të rënda ,sa nuk ka medikament që t’i shërojë.
Kur do të dënohen krimet e komunizmit?
Komunistët midis nesh: Bota shqiptare, për arsye të robërisë komuniste, në të dy anët e kufirit, duke marrë parasysh krimet e tmerrshme që janë bërë, ka nevojë më se të domosdoshme që ta hapë çështjen e krimeve të bëra për dekada me radhë ndaj popullit dhe përfaqësuesve të tij liridashës e patriotë, antikomunistë, e sidomos intelektualë të shquar. Viktimat janë me mijëra, që nga ditët e para të marrjes së pushtetit nga komunistët. Këtu po japim dy dokumente të cilat pak a shumë e japin atmosferën e tmerreve të ditëve të para të qeverisjes së komunistëve. Këto krime arrijnë deri në ditët e vona dhe fajtorët janë të shumtë. Prandaj, pushtetet shqiptare, me anë të ligjeve, duhet të jenë të mbrojtura nga kategoria e tillë e dhunuesve të lirisë./
Nga Skënder Blakaj/
Sipas një statistike të organeve të pushtetit, gjatë vitit 1945, u eliminuan 1.416 të arratisur, prej të cilëve 292 u vranë, 148 u zunë, ndërsa 195 u dorëzuan. Për ata muaj të burgosjeve dënimeve dhe ekzekutimeve shifrat, natyrisht, janë të ndryshme dhe është e vështirë të saktësohen.
Halim Spahia, për shembull, u kap nga regjimi i Enver Hoxhës dhe iu dorëzua Jugosllavisë. Bashkë me të, nga fundi i qershorit, 1945, u arrestuan edhe anëtarët e KQ të ONDSH dhe komiteteve qarkore të Prizrenit, Rahovecit, Therandës etj. H. Spahiu u akuzua si organizator kryesor i KQ dhe strumbullar i gjithë organizatës.
Gjyqi… në Prizren, me vendimin e shpallur më 27 shtator 1945 e dënoi Halim Spahinë dhe 5 të tjerë me vdekje-pushkatim.
Gazeta “Rilindja” e dt. 14 shkurt 1946, ndër të tjera shkruante: “U pushkatuan Halim Spahija, Tahir Deda, Rifat Krasniqi, Kajtaz Ramadani dhe Rexhep Kabashi – organizatorë të organizatës pro-fashiste “Komiteti nacional – demokratik” e cila pregaditte kryengritje t’armatosun kundra pushtetit popullor”.
PROCESVERBAL
I KRYERJES SË EKZEKUTIMIT ME VDEKJE TË TË DËNUARVE MARIE SHLLAKU, BERNARD LLUPI, KOLË PARUBI dhe GJERGJ MARTINI, më 24. XI. 1946, në vendin e ngjarjes.
Dënimin me vdekje e kryen Sektori i punëve të brendshme i mbrojtjes popullore (M.P) të rrethit, përmes organeve të Milicisë Popullore.
Në ekzekutim marrin pjesë:
1. Shefi i sektorit të punëve të brendshme pranë MP-së së rrethit të Prizrenit, Nijazi Maloku.
2. Zyrtari i Degës së punëve të brendshme të pranë MP-së së Qarkut të Kosmetit, si delegat i caktuar i Ministrisë së Punëve të Brendshme të R. P. të Serbisë, shoku Gligorije Sharanoviç.
3. Ndihmësi i Prokurorit Publik për Kosmet, shoku Sadri Doçi.
4. Mjeku i qarkut, shoku Matroni Luciano.
Para ekzekutimit të dënimit me vdekje u konstatua:
1. Që janë sjellë nga burgu i qarkut të dënuarit: Marie Shllaku, Kolë Parubi, Bernard Llupi dhe Gjergj Martini. Të lartpërmendurit janë sjellë në vendin e ekzekutimit, me duar të lidhura. Në momentin e fundit, të dënuarit e përmendur, kanë kërkuar të falen, e më së shumti është ankuar Marie Shllaku.
2. U konstatua që këta persona, të dënuar me vdekje me pushkatim, nga Gjyqi i qarkut në Prizren, me aktvendimin nr. K. 21/46 15 korrik 1946 dhe që ky gjykim u konfirmua nga Gjyqi Suprem i Republikës Popullore të Serbisë me aktvendimin Kz. 1276/46 të datës së 19 shtatorit 1946 sa u përket të dënuarve të lartpërmendur;
3. Konstatohet se të dënuarit kanë kërkuar falje nga Presidiumi i Kuvendit Popullor të RFPJ dhe se Presidiumi i ka refuzuar lutjet e tyre-me vendimin e vet nr. 16698/46, të datës 8 nëntor 1946;
4. Konstatohet se dje, më 23 nëntor 1946, të dënuarve u është komunikuar që lutja e tyre për falje nuk është marrë në konsiderim dhe se dënimi me vdekje ndaj tyre do të ekzekutohet me pushkatim, siç e parashohin këtë vendimet gjyqësore, sot më 24 nëntor 1946, prandaj duhet të përgatiten për vdekje;
5. Konstatohet edhe se të gjithë të dënuarit janë të shëndoshë, kështu që në këtë drejtim, por dhe në asnjë tjetër, nuk ka kurrfarë pengesash për ekzekutimin e dënimit me vdekje.
Mbas kësaj, në vendin ku është caktuar të bëhet dënimi me vdekje-me pushkatim ka filluar edhe vetë ekzekutimi, ndërsa këtë e ka zbatuar një njësi e milicisë popullore nën komandën e njërit nga eprorët e vet më të ulët, me batare pushkësh, njëkohësisht mbi të gjithë të dënuarit, mbasi paraprakisht ishin vendosur buzë gropës së përbashkët tashmë të hapur.
Mjeku, në praninë e të përmendurve më lart, konstatoi se të gjithë të pushkatuarit vdiqën dhe menjëherë u varrosen në vend të ngjarjes.
Pushkatimi u krye saktësisht në orën 6.30 të mëngjesit pa praninë e publikut
Për ekzekutimin e dënimit t’i raportohet kujt të duhet, në kuptimin e urdhrit të veçantë të kryerjes së dënimit.
VËRTETOJNË
SHEFI I SEKTORIT TË PUNËVE
TË BRENDSHME
Nënshkrimi: Nijazi Maloku
Nënshkrimet:
1. Sadri Doçi
2. G. Sharanoviç
3. L. Matroni
Gjykata e Qarkut në Shkup (janar/shkurt 1947) dënoi:
1) Azem Idriz Morana, pushkatim,
2) Hysni Muharrem Rudi, pushkatim,
3) Mehmet Nezir Bushi, pushkatim,
4) Qemal Ali Skënderi, pushkatim, i shndërrohet në 20 vjet burg të rëndë,
5) Hasan Bilalli, 20 vjet,
6) Dr. Qeram Zllatku, 20 vjet,
7) Mitat Tërshana, 18 vjet,
8) Gjemail Fazli Kasemi, 15 vjet,
9) Mexhid Haki Zyberi, 10 vjet
10) Jonuz Balla, 8 vjet,
11) Mahmut Dumani, 4 vjet,
12) Spiro Harilla, 3 vjet.
…Pas mbajtjes së shqyrtimit kryesor publik në ditët 22, (Prokurori publik për Kosovë Ali Shukrija lexon Aktakuzën) 23, 24, 25, 26 dhe 27 prill 1947, aktakuza kërkoi që të gjithë të akuzuarit të shpallën fajtorë dhe të gjykohen me dënime të merituara…
…
1. Gjykata e Qarkut në Prishtinë më 30 prill 1947 dënoi:
1) Ukë Sadikun, me vdekje-pushkatim,
2) Ajet Gërgurin, me vdekje-pushkatim,
3) Gjon Serreqin, me vdekje-pushkatim,
4) Osman Bunjakun, me vdekje-pushkatim,
5) Hilmi Zariqi, me vdekje-pushkatim, por dënimi i shndërrohet në 20 vjet burg të rëndë,
6) Zhukë Haxhia (1885), me 20 vjet burg,
7) Din Hoxha, me 15 vjet burg,
8) Abdullah Musliu, me 10 vjet burg,
9) Ali Riza, me 10 vjet burg,
10) Hamit Emini, me 7 vjet burg.
2. Të gjithë të dënuarit t’i paguajnë shpenzimet sipas llogarisë që do të paraqitet ndërsa Ukë Sadiku dhe Osman Bunjaku t’i paguajnë shpenzimet për dëshmitarët: Nezir Baliu nga Gjurgjeviku, Mateja Simiq nga Rahoveci, Dimitrije Gërkoviq nga Rahoveci, Jevta Jeriq nga Opterusha, Stevan Bllagojeviq nga Ognjishta, Nedi Dizdareviq nga Dërniku, Hajrush Dragusha nga Rahoveci, Nezir Aliu nga Samadrexha, Bajram Rexhepi nga Smrekovnica, Fejzullah Shabani nga Gumnishta, Sahit Hamdiu nga Bradashi, Nebih Smajli nga Bradashi, Marko Sllavkoviq nga Samadrexha, të gjithëve nga 200 (dyqind) dinarë.
T’i paguajnë shpenzimet e ekzekutimit sipas kostos së tyre.
… Gazeta “Rilindja” që botohej në Prishtinë, më 30 mars 1947 paralajmëronte: “Në vigjilje të dënimeve të organizatorëve të bandave balliste…” paralajmëronte gjykimin prej 22-27 të grupit të Ajet Gërgurit etj. Ndërkaq, “Rilindja” e dt. 1 maj 1947 me autor Asllan Fazliu, boton shkrimin “Mbështetjen kryesore për krimet e veta e kanë pasur tek çetnikët, monarko-fashistët grekë dhe reaksioni i jashtëm”. (Cituar nga Sabile Keçmezi-Basha, Lëvizja ilegale patriotike shqiptare…, f. 164-165).
…
PROCESVERBALI
I EKZEKUTIMIT TË DËNIMIT ME VDEKJE NDAJ TË TË DËNUARVE: UKË SADIKU, AJET GËRGURI, GJON SERREQI DHE OSMAN BUNJAKU, i përpiluar më 31 gusht 1947, në vend të ngjarjes.
Dënimin me vdekje e ka ekzekutuar Seksioni i Punëve të Brendshme pranë K. P. Rr. përmes organeve të Policisë popullore.
Në ekzekutim janë të pranishëm:
1) Shefi i Seksionit të Punëve të Brendshme pranë K. P. Q., Hashim Mustafa,
2) Nëpunësi i Seksionit të Punëve të Brendshme pranë KAKM, Gllisho Sharanoviq, major, në cilësinë e të deleguarit të Ministrisë së Punëve të Brendshme të R. P. të Serbisë.
3) Zëvendës prokurori publik për Kosmet, Sadri Doçi,
4) Mjeku i Rrethit, Dr. Vaso Jovanoviq.
4 a. Para ekzekutimit të dënimit me vdekje është konstatuar:
1) Se nga Burgu i Qarkut janë sjellë këta të dënuar: Ukë Sadiku, babai Sadik dhe nëna Fadile, i lindur më 1903 në fshatin Gjurgjevik i Madh, rrethi i Podrimes, shqiptar, i besimit islam, shtetas i RP të Shqipërisë; 2) AJET GëRGURI, babai Fazli dhe nëna Mihanja e lindur Selimi, i lindur më 1905 në fshatin Dubofc (Gjytet) KPV Prekaz i rrethit të Drenicës, i martuar, shqiptar, i fesë islame, shtetas i RFPJ-së; 3) GJON SERREQI, babai Gjergj dhe nëna Anica, e lindur Kurti, i lindur më 11 shkurt 1920 në Ferizaj, shqiptar, i besimit katolik, shtetas i RFPJ-së, dhe 4) OSMAN BUNJAKU, babai Mustafë dhe nëna Gjylije, i lindur më 1909 në fshatin Samadrexhë, rrethi i Vushtrrisë, i martuar, shqiptar, i besimit islam, shtetas i RP të Shqipërisë.
2) U konstatua se të gjithë personat e lartpërmendur, të cilët janë dënuar me vdekje, pushkatim, nga ana e Gjyqit Popullor të Qarkut, në Prishtinë, me aktgjykimin P. Nr. 66/47 dt. 30 prill 1947 dhe aktgjykimin e vërtetuar nga ana e Gjykatës Supreme të Republikës Popullore të Serbisë Nr. AP – 989 dt. 3 korrik 1947, sa u përket të lartpërmendurve.
3) Është konstatuar se të gjithë të dënuarit kanë kërkuar nga Presidiumi i Kuvendit Popullor të RFPJ-së që t’u falët dënimi dhe se Presidiumi i ka refuzuar lutjet e tyre – nuk i ka miratuar – me vendimin e vet Sekret Nr. 3207 dt. 13 gusht 1947.
4) Konstatohet se dje, më 30 gusht 1947, të dënuarve u është kumtuar se nuk janë miratuar lutjet e tyre për t’iu falur dënimi dhe se dënimi me vdekje do të ekzekutohet me pushkatimin e tyre, sikurse parashihet me aktgjykimet gjyqësore, të nesërmen më 31 gusht 1947, prandaj duhet të përgatitën për vdekje.
5) Konstatohet se të gjithë të dënuarit janë të shëndoshë, prandaj për këtë ose ndonjë aspekt tjetër, nuk ekzistojnë kurrfarë pengesash për të ekzekutuar dënimin me vdekje.
Pas kësaj, në vendin e caktuar për ekzekutimin e dënimit me vdekje – pushkatim ka filluar ekzekutimi dhe këtë e ka kryer një njësi e Policisë popullore, e komanduar nga një prej eprorëve të ulët, me të shtënë nga pushkët, njëkohësisht kundër të gjithë të dënuarve, pasi që më parë i kishin rreshtuar skaj një varri të përbashkët të gropuar më herët.
Mjeku, në praninë e të lartpërmendurve, ka konstatuar se të gjithë të pushkatuarit kanë vdekur menjëherë dhe janë varrosur menjëherë aty.
Pushkatimi është ekzekutuar saktësisht në orën 3, pa praninë e publikut.
Për ekzekutimin e dënimit të njoftohen ata që duhet, në pajtim me Udhëzimin e përkohshëm për ekzekutimin e dënimeve.
VËRTETOJNË:
Shefi i Seksionit të Punëve të Brendshme
Hashim Mustafa (Nënshkrimi në shqip)
Nënshkrimet:
1. Glligorije Sharanoviq
2. Sadri Doçi
3. Dr. Vaso Jovanoviq
Krimet e komunizmit:
Konkluzionet kryesore të Rezolutës së Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës:
1) Asambleja Parlamentare konkludon se të gjitha regjimet komuniste totalitare të vendosura pas Luftës së Dytë Botërore në vendet e Evropës Lindore e Qendrore, dhe qe ekzistojnë aktualisht edhe në disa vende të ndryshme të botës, janë karakterizuar pa përjashtim nga dhunime masive të të drejtave të njeriut.
2) Nga raporti rezulton se nuk ka asnjë dyshim se të gjitha krimet e kryera prej regjimeve komuniste janë justifikuar në emër të teorisë së luftës së klasave dhe parimeve të diktaturës së proletariatit.
3) Asambleja Parlamentare ka bërë kujdes për të evidentuar dallimin e qartë mes partive komuniste lindore me partitë komuniste të Evropës Perëndimore, duke pranuar për këto të fundit të kenë dhënë kontribut në ndërtimin e demokracisë në vendet e tyre.
4) Asambleja Parlamentare sugjeron që synimi kryesor i këtij debati të lidhet me ndërgjegjësimin në nivel ndërkombëtar të publikut për krimet e kryera nga regjimet totalitare në të kaluarën me qellim që të evitohet çdo tentativë për përsëritjen qoftë edhe të elementeve të tyre në të ardhmen, në kuptimin që një pozicion i qartë i bashkësisë ndërkombëtare për të kaluarën mund të shërbejë si një referencë për të ardhmen.
5) Asambleja Parlamentare gjithashtu shpreh mirënjohje të thellë dhe respekt për vuajtjet, sakrificat e të gjitha viktimave të regjimeve komuniste, si dhe të familjeve të tyre, duke bërë homazhe në funksion të riparimit të tyre moral.
6) Asambleja Parlamentare po ashtu bën thirrje për kujdes, duke qartësuar se bëhet fjalë për dënimin e krimeve të kryera në emër të ideologjisë komuniste dhe nuk bëhet fjalë aspak për të dënuar një vend konkret, ndërkohë që në të gjitha vendet ish-komuniste, në nivele e intensitete të ndryshme janë kryer krime masive.
7) Me besimin e plotë për rëndësinë e këtij debati, Asambleja shpreh besimin dhe njëkohësisht bën sugjerimin se zhvillimi i një debati racional në nivel nacional, jo vetëm politikisht nga parlamentet, do të shërbente për arritjen e një pajtimi dhe mirëkuptimi solid të bazuar mbi të vërtetat historike, i cili po ashtu do të ndihmonte në kuptimin dhe shkrimin e historisë së vërtetë.