Autor i disa librave me temë sportive, vellime me tregime, novela,romane,libra publicistiko-shkencore, si ‘Një ndodhi në stadium,’Ne toke te huaj’,”Tirana dy orë para dënimit’,’Historia e futbollit’,’Nga 2-3-5, në 4-4-2′, ‘Yjet futbolit botëror’, Skifter Këllici, krahas romaneve të njohura, ‘Atentat në Paris, ‘Vrasje me duar të bardha’, ‘Shtatori i gjemes se madhe”, i kthehet përsëri veprave me temë sportive. I tillë është libri ‘Topi nën pushtetin e tyre’.
Pjesa e parë, perfshin kujtime të të tij si gazetar dhe komentator sportiv radio-televiziv, dhe pjesa e dytë,analiza,recensione, fejtone, ndodhi dhe tregime humoristike me temë sportive.
Nga ky vellim po shkëpusim ndodhinë e mëposhtme.
PASI IMITOVA ZËRIN E LUKSHINOVIT NË MIKROFON…
(1960)
Lukshinovi ishte një trajner i njohur në Bashkimin Sovjetik. Në vitin 1956 ai erdhi në Shqipëri që të ndihmonte për ngritjen profesionale të trajnerëve tanë dhe të futbollit. Dhe duhet thënë se bëri një punë goxha të frytshme. Mbaj mend në ato vite se si merrej në stadiumin “Qemal Stafa” me futbollistët e rinj qe drejtoheshin nga trajneri ynë aq i apasionuar, Adem Demneri. Ai u largua nga vendi ynë pas dy vjetësh, dukë lënë përshtypje shumë të mira, jo vetëm si trajner, por edhe si njeri. Ishte shumë i dashur dhe hokatar, por edhe “pakëz” qefli i i vodkës dhe i rakisë, duke mos bërë kështu dallim nga rusët e tjerë. Dhe ja, pa pritur e pa kujtuar, në vjeshtë të vitit 1960 Lukshinovi na zbarkoi sërishmi në Tiranë së bashku me “Admiraltecin” e Lenigradit,(sot Sankt Petersburg), skuadër e re e kategorisë së parë të kampionatit të futbollit sovjetik. Doemos, ai u prit me nderimet e një miku të rrallë nga ish të njohurit e tij, trajnerë a futbollistë.
Vite më parë, 16−17-vjeçar, nuk kisha pasur mundësi, jo vetëm të bisedoja, dhe këtë edhe po të doja nuk do të mundja se rusishtja ime ishte për ibret, por edhe sepse,për çfarë do të mund të bisedoja unë më të, duke qenë vetëm një nxënës gjimnazi. Mirëpo, tani ndryshonte puna: unë po bëja një vit që kisha nisur të punoja gazetar në Radio Tirana, dhe, për më tepër, së bashku me Ismet Bellovën komentoja ndeshje futbolli.
Kësisoj, në rolin e gazetarit sportiv lashë takim me të në hollin e hotel “Dajtit”, ku ishte vendosur skuadra sovjetike. S’do mend që kisha marrë me vete armën themelore të gazetari të Radios, domethënë jo lapsin, por mikrofonin. Lukshinovi foli me shumë hare për futbollin tonë. Atij i bënte përshtypje se si që brenda tre vitesh, që nga koha e largimit të tij nga Shqipëria, po shihte disa futbollistë të rinj, midis të cilëve, Panon dhe Skënder Halilin (Merjen), vëllezërit Mema, Frashërin e të tjerë, të cilët ishin bërë, sipas tij “groznëije futbalisti”, (futbollistë të hatashëm). Veçanërisht ngrinte lart Panon. Dhe kishte hak. Në ndeshjen e parë që “Admiralteci” zhvilloi me “Partizanin” tonë, të vinte për të qarë kur shihje se si qendërmbrojtësi i sovjetikëve, Krizhevskij, zdap, një kokë më i lartë se Panoja, humbiste thuajse tërë dyluftimet ajrore me të. Jo vetëm kaq, por, kur Panajoti i jepte një të shtyrë të lehtë topit e pastaj sulej si macja mbi miun me një vrap
dalldisës, i ngrati Krizhevsk, mbetej shumë prapa tij.
Një gjë e tillë ndodhi në pjesën e dytë të kësaj ndeshjeje, të cilën pata fatin ta komentoja për
Radio Tiranën. Panoja që nga mesi i fushës e kaloi atij topin enkas midis këmbëve të hapura dhe u sul turravrap që nga mesi i fushës. Megjëthëse rusi duke dihatur nuk i ndahej, nuk shihte veçse thembrat e Panos që shënoi një gol të rrallë. Ja, për këto përshtypje e të tjera më foli Lukshinovi në këtë intervistë me mikrofon, duke uruar që Panon, Halilin dhe futbollistë të tjerë t’i shihte vitin tjetër në stadiumet e Lenigradit, Moskës dhe qyteteve të tjera të Bashkimit Sovjetik.
Mirëpo nuk qe e thënë, sepse diktatori Hoxha në nëntor të atij viti i prishi keq hesapet me Hrushovin, që të ndërtonte socializmin ‘me forcat e veta’.
Po të kthehemi rishtas te intervista, e cila përfundoi më së miri. Pastaj me Lukshinovin dhe të tjerë pjesëtarë të skuadrës hëngrëm e pimë, sa nuk plasëm e, kësisoj pasi u ndava me të, ia thera vrapit për në Radio, ku të nesërmen do të përgatisja “Rubrikën Sportive”. Mirëpo këtu ndodhi hataja e zezë, që kurrë nuk më kishte ndodhur më parë. Sapo u bëra gati të përgatitja emisionin, vura re se intervista s’dëgjohej gjëkundi në shiritin e regjistrimit. Mbi këtë shirit një shoku im, gazetar, pa e vrarë fare mendjen se çfarë mund të ishte ruajtur më parë në të, kishte regjistuar një intervistë me një mjek, për sëmundjen e harresës.
> Mend më iku tepeleku!. E shava dhe e mallkova shtatë brezash shokun tim për këtë prapësi të pashembullt, ndonëse e kisha vetë fajin që nuk e kisha hequr shiritin nga magnetofoni, për ta ruajtur në sirtarët e mi.
Si t’ia bëja? Zakonisht në intervista me të huaj ne transmetonim vetëm fjalët e para të bashkëbiseduesit, e pastaj folësi lexonte përkthimin plotë në shqip të tyre.”Të paktën të ishin ruajtur ato djall fjalësh të para, − merrja e jepja tërë mllef me vete. Kështu do ta kisha hedhur bukur fort lumin.
> Kishte një zgjidhje: Duhej të shkoja edhe një herë në hotel “Dajti” dhe atje duke i kërkuar njëmijë herë të falur Lukshinovit, t’i lutesha ta bënim dhe një herë intervistën. Dhe isha i bindur që Lukshinovi babaxhan nuk do të ma prishte. Ndaj, pa humbur kohën, mora më telefon hotel “Dajtin”.
Merreni me mend, kur, që andej më njoftuan se ekipi sovjetik ishte nisur për në Durrës, për t’u njohur me monumentet historike e pastaj do të shkonte në plazh, ku, ta pret mendja,
parasysh kohën e bukur, rusët do të kridheshin në ujërat e Adriatikut, gjë që kurrsesi nuk mund ta bënin në Balltikun e Lenigradit që edhe në verë është brisk i ftohtë. Pra, kjo ishte punë që nuk bëhej.
Mirëpo, aty për aty truri ma dha me të shpejtë: “Po sikur ti t’i thuash vetë ato fjalë të Lukshinovit?”. Dhe po aty po ky tru ma priti:”Mos e zgjat, se nuk ka për t’u bërë batërdia”.
Pa humbur kohë, u futa në zyrë, mbylla derën përbrenda me çelës dhe me mikrofon nisa të përsëritja në rusisht fjalët e para që më kishte thënë Lukshinovi një ditë më parë në hotel “Dajti”. Mirëpo halli ishte se duhej ta bëja zërin si të tijin. Për fat të mirë, duhet thënë se ai kishte një zë pakëz të ngjirur dhe hundak, jo shumë të vështirë për t’u imituar. Dhe kështu kuturisa. E vërteta është së pedagogët e mi të rusishtes, një pjesë rusë, më kishin thënë se unë e shqiptoja rusishten mirë, bile Lukshinovi ma bëri dhe më shumë qejfin, kur më tha se e shqiptoja gjuhën e tij të nënës më mirë se një trajner polak që kishte studiuar në Leningrad.
Sa për vetë atë, kisha bindjen se në hotelin “Adriatik” të Durrësit,ku futbollistët e “Admiraltecit” do të kalonin edhe natën në një banket të begatuar më se miri, Lukshinovit as që do t’i binte ndërmend që të dëgjonte atë intervistë. Kësisoj, pasi regjistrova fjalët e para të tij, përgatita emisionin sportiv,ku kjo intervistë zinte vend kryesor dhe shkova me mëndje të fjetur në shtëpi.
Merreni me mend gëzimin tim, kur të nesërmen miq e shokë më përgëzuan për emisionin dhe sidomos për intervistën që kisha bërë me Lukshinovin. Po atë ditë, pa u kthyer fare në Tiranë, Lukshinovi me skuadrën shkuan në Aeroportin e Rinasit e që aty morëm fluturim me avion për në atdhe.
Dy ditë më pas, pata rast të takoja një punonjës të Komitetit të Kulturës Fizike që kushte shoqëruar ekipin sovjetik. Dhe aty mora vesh të papritura që më fillimthi më tronditën, por pastaj më bënë të qesh me të madhe.
Gjatë mbrëmjes së lamtumirës përkthyesi i kishte kujtuar Lukshinovit intervistën. Dhe ai, thuajse xurxull, për të dëgjuar më mirë, i ishte afruar radios në banak me një krikëll birre në dorë. Pastaj i ishte kthyer ndihmëstrajnerit dhe i kishte thënë me habi se përse zëri i kishte dale disi i ngjirur gjatë intervistës. Atëherë ndihmësi i tij, edhe ai xurxull, duke parë krikllën në dorën e Lukshinovit, i ishte përgjigjur:
− Po si të të mos dilte zëri i ngjirur, shoku Lukshinov, kur ti për të shpërlarë rakinë, po pi birrë të ftohtë.
Dhe Lukshinovi, në vend që t’ia kriste gazit e t’i thoshte: ”Budalla, unë po e pi birrën tani, se atë ditë kur bëra intervistën nuk kisha vënë në gojë as raki dhe as birrë”, i ishte përgjigjur:
− Ke të drejtë dhe tani po e kuptoj se fajin që zëri më ka dalë i ngjirur, e paska kjo djall birre.. që po pi…..