Archives for November 2012

“PETRO NINI LUARASIN” E PRESIN ME FLAMUJ, NË PRISHTINË…

November 23, 2012 by dgreca

-Dhurohen mbi 200 libra, kushtuar Petro Nini Luarasit, për shkollat e Kosovës-/

Nga: MURAT GECAJ/

Nuk ishte hera e parë, që në ditën e djeshme e bëja udhën për në Kosovë e në Prishtinë. Kisha shkuar atje edhe pas mbarimit të luftës dhe çlirimit të saj, nga pushtuesit barbarë serbë. Atëherë, ajo ishte e shkatërruar, se kishte përjetuar humbje shumë të mëdha në njerëz, materiale etj. Por liria kërkonte sakrifica dhe ato ajo i përballoi me qendresë të pashoqe dhe fitoi. Për ato fakte tragjike, por dhe heroike, shkrova e publikova librin “Si e pashë unë Kosovën” (Tiranë, 2000). Ndërsa në udhëtimet e mëpastajme e kam parë me gëzim të natyrshëm atë vend të lirë, që ripërtërihej dhe përparonte pa ndërprerje. Pastaj, erdhi plotësimi i një ëndrre e shprese shumëvjeçare: Kosova u shpall Republikë, e pavarur e demokratike. Dhe ja, vetëm pas një muaji, kur kaluam përmes Prizrenit e arritëm në Shkup, tani ndodhemi përsëri në këtë tokë të bekuar dhe të mbushur plot me flamuj, kombëtarë e shtetërorë, por dhe të BE-së e SHBA-ve. Se, ashtu si Shqipëria, trojet tjera amtare e diaspora, Kosova është në festë. Ajo po e pret me gëzim të patreguar shpalljen e Pavarësisë dhe krijimin e shtetit të parë shqiptar. Kjo gjë na bie kudo në sy, kur kalojmë pranë maleve të Sharrit, në Carralevë, Shtimje, Malishevë ose Lipjan etj.

Në Prishtinë gjejmë po atë mjedis festiv, që e lamë para disa orëve në Tiranë e gjatë tërë udhës, në Kamzë, Fushë-Krujë, Milot, Mirditë e Kukës, duke përshkuar “Udhën e Kombit”. Për vizitën tonë këtu kanë dijeni në Bibliotekën Qendrore, ku na presin me përzemërsi kolegët, drejtorë të dy bibliotekave, Sali Bashota e Munish Hyseni. Pasi çlodhemi pak e pijmë nga një kafe, hyjmë në sallën e mbledhjeve. Aty takohemi me kryetarin e Komunës së Prishtinës, Isa Mustafën dhe drejtoreshën e kulturës, rinisë e sporteve, Vlora Dumoshin, e cila është koordinatore e kësaj veprimtarie. Pastaj përshëndetemi me mjaft kolegë e miq të njohur, si me Akademikët Pajazit Nushi e Ramiz Këlmendi, prof. Shefkije Islamaj, publicistin e poetin Vezir Ukaj, piktorin Agim Krasniqi, shkrimtarin Adem Zaplluzha, poetin Izet Abdyli e të tjerë. Në mes tyre, ka mjaft drejtues të shkollave e punonjës të arsimit, kulturës e shkencës, nga media e shkruar dhe ajo elektronike.

Bashkë me prof. Alfred Uçi-Akademik, do të paraqesim para lexuesve dhe personaliteteve të arsimit, kulturës e shkencës librin e ri kushtuar martirit të shkollës shqipe, Petro Nini Luarasi (1865-1911), “Mësues i Popullit”. I pari e merr fjalën M.Hyseni, i cili, ndër të tjera, thotë se ky tubim përkujtimor e festiv organizohet për veprën e re të Akademikut A.Uçi, të cilën ky ia ka kushtuar, me dashuri e profesionalizëm, atdhetarit e personalitetit të shquar të Rilindjes sonë Kombëtare, Petro N.Luarasit. Më tej shton se, “Thënia e tij lapidare: Edhe 99 herë të rrëzohemi, përsëri duhet të ngrihemi”, shërbeu si testament i qendresës, mbijetesës dhe pavarësimit e zhvillimit të shkollës e arsimit shqip, në të gjitha hapësirat shqiptare, të cilat përjetuan pushtime e luftëra, për liri e pavarësi”.

Prof. Alfred Uçi, duke treguar shkurt përmbajtjen e këtij libri, ndalet në përpjekjet e parreshtura të rilindësve tanë, ndër të cilët ishte i palodhuri e martiri i shkollë shqipe, Petro N.Luarasi, gjysh i tij. Përveç ndihmesës, që ai dha për hapjen e funksionimin e shkollave shqipe, në krahinën e tij të Kolonjës, u dallua edhe në drejtimin e shkollës së parë kombëtare të Korçës, ku drejtor i parë kishte qenë Pandeli Sotiri. Gjithshtu, folësi tregon se në këtë vepër janë publikuar disa shkrime të Petro Ninit, si dhe dëshmi e dokumente të tjerë arkivorë, kujtime të bashkëkohësve, nga shtypi i atyre viteve dhe i mëvonshëm etj. Në fund, ai u tregon të pranishmëve se kishim sjellë me vete mbi 200 libra kushtuar Petro N.Luarasit, dhuratë për shkollat shqipe të Kosovës. (Disa libra i lamë aty dhuratë edhe për shkollat e Kosovës Lindore-Preshava). Kjo është diçka simbolike, në këtë prag të festimeve për 100-vjetorin e krijimit të shtetit të parë shqiptar.Ndërsa prof. M.Gecaj flet për udhën e gjatë e të vështirë të krijimit dhe funksionimit të shkollave shqipe gjatë këtij 100-vjeçari, si në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Mali i Zi, Çamëri e diasporë. Që nga 7 marsi i vitit 1887, kur u hap shkolla e parë në Korçë, u deshën shumë mund, dituri e sakrifica të panumërta, që shkolla në gjuhën tonë amtare të mbijetonte e te zhvillohej. Më tej, pas, posaçërisht, ndalet në rrethanat e çeljes së shkollës së Prizrenit (më 1 maj 1889), e cila ishte dhe e para në Kosovë, me mësues Mati Logorecin e Lazër Lumezin. Një rëndësi të veçantë i kushton dhe tregon me fakte punën e Dikastërit të Arsimit, në Qeverinë e Vlorës, pas 28 Nëntorit 1912. Ai drejtohej nga Luigj Gurakuqi dhe pranë kishte delegatin e Koszovës në Kubend, pejanin Sali Gjukë Dukagjni, tani “Mësues i Popullit”. Bashkë me mjaft kolegë të tjerë, ata iu përkushtuan hapjes dhe funksionimit të shkollave në gjuhën amtare në katër qarqet e Shqipërisë së asaj kohe. Në vazhdim, folësi nënvizon ndihmesën e mësuesve, të cilët shkuan nga Shqipëria, në Kosovë, në vitet 1041-1945. Po kështu, u ndal në përpjekjet e parreshtura për shkollën shqipe, nën regjimin serb dhe për zhvillimin e saj në udhën demokratrike, pas vitit 1999, kur vendi u çlirua një herë e përgjithmonë.

Kryetari i Komunës së Prishtinës, Isa Mustafa e uron prof. A.Uçi për veprën e re, kushtuar Petro Nini Luarasit dhe paraqitjen e përmbajtjes së saj para auditorit, si dhe prof. M.Gecajn për pasqyrimin, në fjalën e tij, të udhës nëpër të cilën ka kaluar shkolla shqipe, në të gjitha trojet tona amtare, deri në ditët e sotme.

Në vazhdim, Prof. A.Uçi e prof. M.Gecaj u dhurojnë libra të tyre, me nënshkrim, disa pjesëmarrësve në këtë veprimtari, mbresëlënëse e të paharruar.

Në mbyllje të këtyre pak radhëve, kërkoj mirëkuptimin e lexuesve, se do të tregoj diçka, që më bëri përshtypje, por që nuk lidhet direkt me veprimtarinë e mësipërme. Kur po hanim drekë, në Prishtinë, aty pranë nesh ishin tre të moshuar. Njëri nga ata, që më pas më tregon se ishte nga Peja dhe quhet Mit’hat Begolli, ngrihet nga karrikja, më përshëndet dhe e vë gishtin e tij tregues në gjokshin tim. Aty e kisha vendosur simbolin e Flamurit tonë Kombëtar. “Qenka shumë i bukur!”,-u shpreh ai… E kuptoj se dëshiron që edhe ai ta ketë një të tillë, në këto ditë feste. Sakaq, e heq nga xhaketa dhe ia jap atij, duke i thënë se një simbol të tillë, pra të Flamurit tonë, do ta marr përsëri në Tiranë. E kundershton pak veprimin tim miqësor dhe më përqafon me dashuri e më falenderon nga zemra. Kështu, ne ndahemi si dy miq të vjetër, të njohur kohë më parë.

…Largohemi nga Prishtina, të mbushur plot kënaqësi dhe me ndjenja të bukura, shkaktuar nga tërë mjedisi i mrekullueshëm festiv, në prag të 100-vjetorit të Pavarësisë. Këtë gjë ne e pamë kudo, pra jo vetëm në kryeqytetin e Kosovës, por dhe në qytete e fshatra të saj.(Foto: Pamje nga salla, ku u zhvillua veprimtaria…)

Tiranë, 23 nëntor 2012

10 KALORËSIT E PAVARËSISË MARSHOJNË DREJT VLORËS

November 22, 2012 by dgreca

Dhjetë kalorës, mes tyre edhe një vajzë që e thërrasin “Shotë”,te merkuren me 21 Nentor, kanë kaluar doganën e Morinit /

Nga Sulejman Dida/

Dhjetë kalorës janë nisur nga Kosova drejt Vlorës si 100 vjet më parë. Një mënyrë kjo për të kujtuar delegacionin me në krye Isa Boletinin, që u nis të merrte pjesë në ngjarjen historike. Flamurtari i grupit, Artan Nikiqi, tregon se grumbullimi është bërë në Prishtinë ditën e martë, ndërsa dje kanë marrë rrugën në orën 06.00 të mëngjesit. “Jemi nisur në mëngjes herët nga Prishtina, në drekë kemi bërë një pushim në shtëpinë e Lidhjes së Prizrenit e bujtjen do ta bëjmë në Kukës”, thotë Artani duke shtuar se gjithçka është programuar deri në detaje për të mbërritur në datën 28 Nëntor në Sheshin e Flamurit në Vlorë. Në ditën e parë, “kalorësit e pavarësisë” kanë përshkuar rreth 120 kilometra nga Prishtina në Kukës, ndërsa qindra kilometra të tjera do të përshkohen në ditët në vijim. Enver Raça nga Prishtina (Obiliqi) thotë se në përbërje të grupit janë përfaqësues nga krahinat kryesore të Kosovës, Mitrovica, Karadaku, Rrafshi i Dukagjinit, etj., dhe se pranimi në grupin e kalorësve nuk ka qenë një detyrë e lehtë. “Kemi nisur përgatitjet pesë apo gjashtë muaj më herët dhe janë pranuar vetëm personat që dinë të kalërojnë, që janë të fortë dhe që i shkojnë me të vërtetë një delegacioni si atë kohë”, thotë Raca. Itinerari i udhëtimit nuk është nëpërmjet tunelit, por rrugës së vjetër nga Puka, gjithkund në gjurmën ku eci Isa Boletini me delegacionin e Kosovës 100 vite më parë. Ata do të kalojnë malet e Kalimashit, të Shën Mërisë, të Gdheshtës e Qafës së Malit e kështu me radhë. Në ndalesën e tyre të shkurtër në doganën e Morinit, një vajzë emigrante nga Zvicra, të cilën e thërrasin Shotë (në kujtim të Shote Galicës) bën në emrin e tyre formalitetet e duhura doganore. Një prej tyre thotë: “Ah, çou bre baca Isë, çou bre baca Isamil Qemali dhe ti Hasan Prishtina”. Iniciativën private të këtij grupi kalorësish e ka mbështetur një fermë private kuajsh hipizmi në afërsi të Prishtinës, si dhe një agjenci kosovare e turizmit alternativ.(Kortezi-Shqip)

SHQIPERIA 100 VJET PAVARESI, ÇAMERIA 99 VJET ROBERI

November 22, 2012 by dgreca

NGA ERVIN FETAHU/

“Supozohet se fantashkenca po mundëson ëndrrën e kahershme të njerëzmit,depërtimin në të shkuarën e ngjarjeve duke jetuar të tashmen,duket paksa joreale,por njeriu e ka seriozisht këtë tentativë,novacionet dhe shpikjet e mëparshme i mbushin mendjen njeriut se mund tia dalë të ndërtojë një satelit eksplorues e zhbirilues të hapesirës yjore, ky satelit nuk përngjan me satelitët e tjerë,është disi ndryshe,ai rrëket të thithi valë hapsinore duke tentuar të takoj një yll fotograf “Yllin memorizues”, i cili ka për funksion regjistrimin e së tashmes e cila kthehet në të shkuar, pra në të gjitha dimensionet,edhe pse ky yll ndodhe mijëra vite drite larg nesh,ai afron objektivin,e me lehtësi të madhe,na regjistron në detaj. Madje edhe “N.A.S.A” bashkë me gjigandin “Google Earth” kur lëshojnë satelitët e tyre regjistrues në hapësirë,domosdo këtë yll do të kenë kopjuar. Ndoshta nuk do të jetë e largët dita kur ai të dëshmoj,po po,jam i bindur se një ditë e kaluara jonë do paraqitet si dëshmitare e asaj çka mendja e gjymtyrët tanë kanë vepruar, do të na zëri rrugën e do të na thojë hej ti, hej ju…! shikoni me sytë tuaj njgjarjet e moteve të shkuar,e bashkë me to,do të rrefehen të vertetat…!”

E nisa kështu jo më kot,dëshiroj të ndalem pak,e të vlerësoj memorien, pa të cilën s do kishim trashëgimi,e jo vetëm kaq,por ajo rivalizon gjithë shqisat e marra sëbashku.Madje,siç do gjë në këtë ruzull,edhe ajo ka një armik e antagonist të fortë,dualizon e ndeshet me të, “harresa dhe kujtesa”,armike të vjetra së njëra tjetrës,betejë e hershme sa vetë njerëzimi.Madje në civilizimet e popujve të lindjes,njeriu etiketohej me cilësinë predominante të tij “Harrues”, rreziku qëndron gjetkë,nëse harron,patjetër që mohon.Kujtesa shpesh herë të zgjat jetën,ajo mundëson të jetosh në dy kohë,të ngacmon nostalgjitë e së kaluares,por ama,jo pak herë gërvisht plagë të zëna kore nga e shkuara,mund të themi që të dyja janë një mrekulli,lum ai që i menaxhon.Popujt e kombet e ndryshëm,edhe pse e dinë fare mirë se harresa është veti njerëzore,kjo nuk i ka penguar të marrin masa,e të kacavirren në trungun e kujtesës duke vjelë në degët e saj memorien e tyre histroike,duke e shtrydhur fort e fort,e kështu lëngu i dalë prej saj shndërrohet në melhem,bëhet mësim e përvojë për të ardhmen.

Shqipëtarët duke qenë qytetarë të kësaj bote,normalisht janë antarë të familjes madhe njërëzore,e ndarë në fise e fara,popuj e kombe, edhe ne na takon të kemi pozicionin tonë historik,po vallë, deri në ç’masë po e shtrydhim frutin e memories…!Shekulli që po përcjellim,pra jo ai kalendarik,por shekulli historik i joni,duket se atribuohen shumë fatkeqësi të,dhimbje,përpjekje e mundime,pse jo,edhe arritje, evenimente e ngjarje historike,ku vlen të veçojmë pavarësinë e Kosovës,realizimin e disa të drejtave të kufizuara tek shqiptarët e Malit të Zi e Maqedonisë e gjetkë,dhe ja tek jemi në jubileun e “100-vjetorit” të pavarësisë,ku u vunë gurët e parë të themelimit të shtetit shqipëtar.Pikërisht ky vit,ekzaktësisht ky muaj,kulmon ëndrën e kahershme,sakrificën e burrave dhe grave të këtij vendi për të arritur ditën madhështore,pra “ 100 vjet shtet ”.Fillimisht,si shqiptar i Çamërisë,më takon tia uroj vetes sime këtë pavarësi,e më pas gjithë kombit tim.Mos harrojmë se shumë popuj në botë kanë sakrifikuar dhe ende nuk kanë një shtet të tyren,ndaj ne si shqipëtarë duhet të falenderojmë të madhin Zot,që bëri të mundur të kemi “shtëpizën tonë të vogël”,por të madhe në shpirt,ku mblidhen gjithë shqiptarët anë e kënd,dhe kjo është “Shqipëria jonë”.E si mund të mos cekim rolin e shqiptarëve të Kosovës e Çamërisë,ku fronti i parë i betejave ishin këto dy treva martire,ku ranë dëshmorët e parë të kësaj Shqipërie që gëzojmë sot.Pak më lart në mënyrë simbolike përmenda “shtëpizën tonë të vogël”,themë kështu,sepse shumë bukur mund të kishim shtëpinë e vërtetë shumë herë më të madhe,por siduket gërshërët e fqinjve ishin goxha të mprehta,shqiponjës ia prenë krahët. Ç’kërkonin shqiptarët,ata kurrë nuk i hynë në hak askujt ? normal që ata nuk kërkonin asgjë më shumë sesa hallallin që u takonte,atë që mijëra vjet u ka takuar.U sakrifikuan trojet më të mbegata e më strategjike,e kështu ngeli “shtëpiza e vogël me zemër të madhe”.Ky vit jubile na bënë disi më të fortë,jemi antarsuar në “N.A.T.O”,kandidat për në “B.E”,rrëzuam komunizmin,po luftojmë ende me komplekset e së kaluarës,e kështu me rradhë po kalojmë tranicionin e gjatë.Nëse për një çast meditojmë pak më thellë,do të shohim që rrugës na ka ngelur ende shumë obligime e detyra pa mbaruar,e nëse nuk i bëjmë ato,atëher brezat pasonjës do hakmerren ndaj nesh,ndoshta do të na harrojnë,ndoshta do të na abandonojnë,ndoshta mallkim i madhë do bjerë mbi ne…! Në fund të fundit detyrat duhen ndarë,e më pas bashkëveprojnë të koordinuara,psh shqiptarët e Çamërise festojnë këtë pavarësi të atdheut tyre në dy realitete, njëri sy i shndrin, i qeshur nga gëzimi,teksa tjetri,vajtonjës me ligje,e brejtur me mallë Çamërie.Nuk jam emocional,por deri tani kjo hise na ka rënë pë pjesë.Astrologët e vlersojnë shumë renditjen e yjeve,ndoshta edhe ata janë dëshmitar prej andej larg,ekunoksi vjeshtar,ku cikli plot “99” vjet po na largohet,ky numër mesa duket paska goxha simbolikë,ndoshta i merr me vete brengat tona,ku dimret e acarta kthehen në pranvera, ku vatani ynë i marrë peng kthehet tek të zotët,të cilët janë flakur e dëbuar në shurdhërine e miopinë e atyre që “drejtësi vendosin”.Shekull i çuditshëm,ritmi i dhe dinamizmi i këtij 100-vjeçari ia ka kaluar mijëra viteve sëbashku.Veçse shqiptarët e Çamërisë në planin individual kanë arritur të kapin kohën,por në planin e tyre historik të mbetur në periferinë e shoqërisë,s’mund të shijojnin sukseset dhe inovacionet e politikës,ekonomisë,diplomacisë etj.Të gjitha këto që sapo përmenda i kanë pas kundra,për mos mjaftuar me kaq,ata kanë pësuar mbi shpinë presionin dhe trysninë e makinës luftarake kriminale të barbarëve dhe forcave të errta grekë,që mbi ta ushtruan genocid të pa shoq.Treçereku i këtij shekulli e mbajti botën mbërthyer me dy luftra shkatërruese,krijoi drama e tragjedi,fatkeqesisht la shumë pak hapesirë të viheshin në vendë të drejtat e mungura,e për pasojë po dëshmojmë 99-të vite mërguar e malluar,me shpresën se patjetër do të ketë zgjidhje për ne,përderisa ka Zot,përderisa ka memorie,përderisa ka ende lapës e letër, e përderisa ka “Gen të fortë”,zgjidhja është tek pragu i derës,pak nuhatje,pak durim dhe ne do ta shohim veten protagonist të zgjidhjes.Dikush,ndoshta me të drejtë mund të mendojë se drama juaj nuk mund të jetë e vetmja,qoftë brenda kombit shqiptarë,qoftë edhe në kombe të tjerë,pra pse duhet ta përjetojmë,e të ndihemi kaq të lenduar…! Sigurisht,nuk është hera e parë ku tokat shqiptare robërohen,ato kanë njohur pushtime e robërime prej Romakëve, Bizantinëve,Sllavëve,Venedikasve,Otomanëve etj, pse pikërisht duhet të ketë ndryshim dhe të jetë më e dhimbëshme kjo robëri nga ato të mëparshmet?! S’do shumë mend të dashur miq,në pushtime ka vrasje,masakra,ka edhe grabitje e dhunime,por ama,askush më parë nuk mundi ta zbrazte Çamërinë nga popullësia e saj autoktone,askush nuk e zhbëri fisnikërinë,askush nuk prishi kultet,askush nuk ndaloi të flitej shqip aty,askush nuk arriti të pengonte kulturën,vallet dhe etnografinë tonë,askush nuk eksperimentoi me “ADN” tonë,pra ne ishim kollonë vertebrale e Çamërisë.Nuk lejuam askënd të na nëpërkëmbte,e as kemi ndërmend të lejojmë shtetin “uzurpatoro-modern”grek.Nuk mund të shtyhet duke vazhduar akoma me pengmarrje,s’mund të zhurisi dot nderin tonë. Këtij 100-të vjeçari po i vjen fundi,komshiu ynë jugor po e kupton rëndësinë e një zgjidhje për çështjen çame e të transaksioneve tona ligjore e legale,këtë ia imponon vetvetiu koha, veriu i Greqisë ka vite që ka ngecur në një ngërç ekonomik,s’mund të ketë investime në tokat e tjetër kujt,ndaj të bëjmë thirje ty o Greqi,që vetë na ke regjistruar si nënshtetasit e tu, bëhu realiste,mjaft më me tokat tona nën sqetull…! bëhu pak koherente,çdo gjë e ka një limit e një hark kohor.Jemi në një kurs të ri botëror,i cili krijon mundësi e hapësira për rregulla e situata të reja gjeostrategjike,ku çdo 100-të vjet prodhohen e dalin personalitete që marrin popujt prej dore e u tregojnë atyre rrugët e së ardhmes.Sigurisht,edhe për ne shqiptaret,do ketë gjenerata të cilat do drejtojnë vendin drejt aspiratave të drejta e sublime,ndaj duhet të shpresojmë…! Pas rrebesheve,qielli kthjellohet e dielli ndrin i bukur si dikur. Pyetja shtrohet se si do tia dalim të rikthejmë atë që ky 100-të vjeçarë na e rrëmbeu prej duarve,e na la jetim në mes të udhëkryqeve të kohës.Shpresën e parë duket se na e dhuron koha,ajo na divorcoi nga ky shekull,duke na përcjellë tek pasuesi i tij,që kurrësesi nuk do i ngjasoj pararendësit.Ndodhur në realitete krejt të ndryshme,ku bota nuk i ka hasur më pare,në kriza monetare,ku xhepa e rripa konfliktesh ziejnë ngado,korridoret ku kombi unë është i ngulur prej mijëra vjetësh, mundësojne një rol predominant në rajon,pra shqiptarët do rikonfigurohen edhe njëherë Arkontët (Zotërit) e korridoreve lindje-perëndim,pra do riaktivzojnë zanatin e vjetër,atë të posedimit të rrugëve ekonomike,ku prekin akset më të rëndësishme të rajonit e më gjerë, patjetër që ne shqiptarët e Çamërisë kemi hipotekuar asetet tona , në hapësirat ujore e tokësore të Epirit.Shqiptarëve të Çamërisë u duhet rizgjuar disi nervi,nuk mund të jesh aktiv nga boksit të televizionit apo kompjuterit,nuk mund ta prekësh lindjen e perëndimin thjesht duke qenë vëzhgues apo tifoz.Normal,kjo situate sjell disi konfuzion,por s mund të jemi thjesht poseduesit e fjalëve të ngrohta.Duhet ritëm e kurajo për sfidat që na presin,normal,nuk do të jenë edhe aq të lehta, pa një projekt dhe platformë mbarëkombëtare. Mënyra e vetme e reformimit të kauzës tonë është unifikimi dhe dakortësia e mendimeve të pjakura,por edhe larmia e tyre nuk na bënë dëm.Vjelja dhe gjetja e burimeve humane,ku këto dy dekada shihet qartë se kanë ndihmuar në një produkt cilësor të kapaciteteve intelektuale e drejtuese të komunitetit Çamë,do ishte adekuate.Po perse vallë,duhet një rizgjim,përse novojitet një subkoshiencë…? është fare e thjeshtë,fëmija nëse nuk qan,nëna nuk i jep të pijë, bota e madhe nuk dëgjon nëse nuk e ngremë zërin,të drejtat nëse nuk kërkohen, nuk realizohen,dhe për pasojë vdesin kauzat e bashkë me to edhe zotërit e tyre. Për të evidentuar anë pozitive përherë ka vend,aspak nuk është se kemi qëndruar në vendë numëro,nga një organizim qytetar,pra Shoqatë Atdhetare Patriotike Çamëria,me pak vonesë,por gjithësesi kaluam në një platformë të mirëfilltë politike,kemi tashmë një parti që e krijuam me mund e me djersë,pra partinë Drejtësi,Integrim dhe Unitet“P.D.I.U”.Shpeshherë na kap kriticizmi për ato çka veprojmë,por kjo s na pengon të vlerësojmë ato çka kemi arritur,në këto çaste duhet të mbështesim nismën për rezolutën Çame në parlament,zëri parlamentar është i domosdoshëm,askush nuk e mbron dot këtë kauzë më mirë se bijtë e saj.Ky vit gjithashtu është vit elektoral,çdo kush do mblidhet në kosheren e vet,ne na takon të koordinohemi tek kosherja jonë,tek kosherja e bletëve punëtore,nuk duhet të kemi filozofinë “mbush e mbush,e më pas vëri shkelmin”, nëse do presim degën ku kemi hipur,ne të parë do vritemi e lëndohemi,boll jemi lënduar nga ata që na dëbuan.Duke lexuar një thënie profetike e cila thotë,”punët gjykohen nga qëllimi që ke në to” të gjykojmë qëllimet është pak e vështirë,duhet pak kohë,ne nuk posedojmë të fshehtat e zemrave,ndaj koha është gjykuesi më i drejtë.Në mbyllje i uroj edhe njëherë kombit shqiptarë këtë 100-vjetor,jetë të gjatë sa malet e Shqipërisë…!

“NUK MUND T’I MOHOSH NJË KOMBI NDJENJAT E NATYRSHME”

November 22, 2012 by dgreca

Nga: Prof.as.Dr. Qazim Kashari/

Sali Gjukë Dukagjini është një nga veprimtarët e shquar të arsimit dhe të kulturës kombëtare, i cili mori pjesë në Kuvendin Kombëtar të Vlorës dhe firmosi Deklaraten e Pavarësisë. Ai ishte delegat i Pejës, Gjakovës, Plavës e Gucisë, u zgjodh në “Pleqësinë” (prej 18 vetash) dhe më vonë Qeveria e Vlorës e emëroi drejtor arsimi për prefekturën e Beratit. Shënoj se një pjesë e delegatëve, në Kuvendin e Vlorës, ishin anëtarë ose themelues të klubeve, si dhe pjesëmarrës të kongreseve kombëtare të arsimit e kulturës shqiptare. Ky shkrim synon të japë vetëm një pjesë nga veprimtaria e Sali Gjukës, në gazetën “Bashkimi i Kombit” të Manastirit.

Ne ç’rrethana Sali Gjuka ngarkohet me drejtimin e gazetës? Ç’probleme ngriti e trajtoi? Në numrin 41, qershor 1910, hodhi dritë për pyetjen e parë: Ai shkruan se dy ditë më pare, më 15 qershor 1910, në zyrën e shtypshkronjës, ku dhe ai ishte i pranishëm, futet një polic dhe kërkon Fehim Zavalanin, drejtor i gazetës “Bashkimi i Kombit”, të shkonte me të tek urdhëtari i armëmbajtësve. Atje e burgosin. Valiu i Manastirit tregon shkakun: “Shikoje këtë tejshkrim, që më erdhi nga Shefqet Turgut Pasha, në të cilën thotë se artikulli i botuar në gazetën tuaj (20 maj 1910) ka sjellë një trazim të madh në Gjakovë”.

Ishte koha, kur në Kosovë kishte shpërthyer kryengritja kundër xhonturqëve dhe politikës djallëzore serbomadhe. Në 20 ma,j gazeta boton në faqe të parë shkrimin “Letër prej Elbasanit”, i cili ka në fund firmën “Kamani”. Në të tregohej për luftimet në Kosovë, për betejat e përgjakshme të kryengritësve shqiptarë kundër ekspeditës ushtarake të Turgut Pashës. “Kamani” tregon fakte për vrasjen e pleqëve dhe të fëmijëve. Flet për qëndrimin heroik të grave, që luftonin bashkë me burrat, se si një shqiptare e Kosovës me tre djemtë e saj luftoi me trimëri, por në fund u rrethua dhe vritet në mënyrë barbare…

Këto shkrime kishin ngjallur një urretje të madhe te populli i Kosovës. Ja, pse Turgut Pasha i dërgonte telegramin Valiut të Manastirit, për arrestimin e drejtorit të gazetës “Bashkimi i Kombit”.

Po,cili ishte “Kamani”, autori i shkrimit? Përgjigjen na e jep gazeta (Nr.42, 24 qershor 1910), ku shënohet: Të hënën, më 21 qershor, sollën këtu nga Elbasani z.Kristo Dako…Shkaku i burgimit ishte shkrimi i tij në gazetën tonë, me pseudonimin “Kamani” . Në këto rrethana, patrioti demokrat Sali Gjuka ngarkohet me drejtimin e gazetës “Bashkimi i Kombit” dhe përpiqet me guxim që ajo ta vazhdojë veprimtarinë për çështje kombëtare.

Në artikujt, që boton me firmën e tij, Sali Gjuk Dukagjini apo Gjuk Dukagjini, trajton probleme të Kombit, të gjuhës, arsimit dhe luftës për fitoren e pavarësisë. Në shkrimin “Kthjellim” (qershor, 1910) ai dënon ashpër politikën xhonturke ndaj shqiptarëve të Kosovës. I kundërvihet lajmëtarit të gazetës ”Tanin”, organ i komitetit xhonturk “Bashkim e Përparim”. Ndër të tjera, ai shkruan: “ Lajmëtari i fletës “Tanin”, tue kallzue ngjarjet e Gjakovës, shënon se si këtu (në Gjakovë) edhe fëmijët na vështrojnë me sy idhnimi dhe na marrin shenjë, si në vend të hutës. Djelmoshat nuk po i rrëfejnë armët. Sipas shkrimit, në “Tanin”, djelmënia e atyrshme duhet të dënohet, të shtypet”. Ja çfarë shkruan Sali Gjuka kundër “Tanin”: Sa fjalë e naltë (ironizon ai), sa mendim i kthjellët, sa kujtim, qytetnim del te fjalët : të shtypen djelmoshat shqiptarë të Kosovës! Sot në Europë ka shumë shoqni për me i mbrojt shpendët prej rrezikut… ndërsa zotnia i “Tanin” nuk e ka për mkat, që kërkon të dëmtojë, të shtypë, të poshtnojë “zogjt e shqypes”.., por nuk mund t’ia arrijë qëllimit, sepse djelmoshat e Kosovës qëndrojnë shumë lart nga trimëria dhe zgjuarsia. Në këtë kuadër, ai vazhdon: Të hapen shkolla shqipe, të përhapet ditunia në ato vise dhe do të dalloni shpejt përparimin e kombit shqiptar.

Në faqen e dytë të gazetës “Bashkimi i Kombit”(17 qershor 1910), në shkrimin “Trazirat në Gjakovë dhe më tej në Kosovë”, shkruan : Atje derdhet gjak, pengohet hapja e shkollave shqipe, ndërtimi i udhëve të hekurta etj… Këto duhet të jenë frutat e konstitucionit dhe jo topat e barbaritë xhonturke. Më poshtë vijon: “Apo mos ka këtu ndonjë marrëveshje e dinakëri antishqiptare, që bën Petrua i Serbisë?” Sali Gjuka qëllonte mirë, si reaksionin xhonturk, ashtu dhe prapaskenat e politikës djallëzore shoviniste serbomadhe në dëm të popullit shqiptar.

Në artikullin “Drejtësia”(Nr.42, 24 qershor 1910) ai shkruan: Të ruhemi shumë prej dinakërisë… jemi në shekull “komliarë”, mos t’na dinë se s’kemi mend fare. Në kohë tiranike ishte rrezik të flitej fjala “ittihad” e sot asht ma në fat të zi fjala “bashkim”, e cila s’ka asnje fije ndryshimi me të parën, ma i madhi faj i kësaj fjale asht pse i përket gjuhës shqipe. Këtej del dinakëria xhonturke sepse dihet mirë, që gjuha shqipe është mburojë e fortë e Kombit tonë, siç e thonë, “ajo asht si bariu, që ruan dhentë”. E, pra, kjo nuk i pëlqen “xhonëve”, forcimi e perparimi i Kombit tonë. Shkrimet e tij shquhen për ndjenjën e fortë të dashurisë për Kombin Shqiptar, për Atdheun e lirë të pavarur. Shumë kuptimplotë tingëllon shprehja e tij, “Nuk mund t’i mohosh një kombi ndjenjat e natyrshme, kurrë për këtë jetë”.

Sali Gjuka shquhet edhe si gjuhëtar e tregimtar, tërheq vëmendjen për shkrimet e krahinës, ku kishte jetuar fëmijërinë e rininë e tij, bukuritë e saj, ato bjeshkët me kullotat verore plot bylmet, si dhe ujëvarat me rrjedhjet e shkumbëzuara, me bukuri të veçantë. Interesante janë shkrimet e tij për traditat e zakonet e zonës ndërmjet Pejës e Gjakovës. Në tregimin për jetën, ushqimin, gjuhën, vetitë, karakterin, besën etj. ai shënon, ndër të tjera, se ata janë trima të papërkulur, njerëz të besës dhe bujarë të njohur. Në një katund me 200 shtëpi mund të gjenden mbi 15 të moshur 120 vjeç. Gratë janë trimëresha. Shpesh ato veshin rrobat e burrit e ngjeshin në brez armët e tij dhe luftojnë me guxim të rrallë. Me djepin në shpinë shkojnë në arë, nuk lërojnë, por ndihmojnë burrat me punë të tjera. Të gjithë banorët e kanë për zakon që, kur zbresin nga bjeshkët, atë natë kanë dasmë. Qesin pushkë e thërrasin njëri-tjetrin, duke qëlluar një herë më shumë. Janë të lidhur ngushtë dhe festojnë të bashkuem. Atë natë kanë mish me oriz, grurë të zier dhe petë me ajkë. Të nesërmen kanë për drekë kos, djathë etj. Bujtarin e presin si më mirë. Janë të zgjuar, trima e qëllojnë për bukuri. Janë të etur për shkolla shqipe, për të cilat po përpiqen pa pushim.

Pra, shënon me tej Sali Gjuka, të gjithë sëbashku të punojmë, të mundohemi me shpirt e me gjallni për përparimin e forcimin e Kombit Shqiptar! Dhe vetë ai e vuri në jetë më së miri këtë gjë, deri sa i mbylli sytë përgjithnjë, në tetor 1925, në Berat, kur kishte dhënë aq shumë për Pavarësinë e Shqipërisë dhe zhvillimin e arsimit tonë kombëtar.(Ne foto: Sali Gjukë Dukagjini, “Mësues i Popullit”)

Tiranë, 22 nëntor 2012

( E dëgoi për publikim, prof. Murat Gecaj)

MAJOR AHMET LEPENICA NJE HERO I RISHPALLJES SË PAVARËSISË KOMBËTARE

November 22, 2012 by dgreca

Mesazhet dhe idetë që na sjell Enver Memishaj – Lepenica me veprën “Major Ahmet Lepenica … “/

Nga Gani Ratkocieri, studjues, “Mësues i Popullit”/

Në 100 vjetorin e Pavarësisë Kombëtare, që filloi ditën fatlume të 28 nëntorit 1912, duhet vlerësuar e kujtuar edhe Kongresi i Lushnjes dhe Lufta e Vlorës e vitit 1920, sepse këto ngjarje vulosën me gjak dhe rishpallën Pavarësinë Kombëtare të harruar e të përmbysur nga Lufta e Parë Botërore.

Është përfundimi i arritur në mirëkuptim të plotë prej të gjithë historianëve dhe studjuesve, sepse: Fuqitë e mëdha më 17 dhjetor 1912 nuk e pranuam pavarësinë e Shqipërisë, por vendosën që Shqipëria të ishte autonome nën sovranitetin e Sulltanit, ndërsa më 29 korrik 1913 Shqipërinë e shpallën principatë autonome sovrane dhe të trashëgueshme.

Lufta e Parë Botërore: 4 gusht 1914 – 11 nëntor 1918, e përmbysi Pavarësinë e Shqipërisë dhe Fuqitë e Mëdha, më 26 prill 1915, e ndanë Shqipërinë në copa, copa ndërmjet Greqisë, Serbisë dhe Italisë. Në këto kushte patriotët shqiptarë të zhgënjyer nga Fuqitë e Mëdha, i dualën zot vetes me Kongresin e Lushnjes dhe Luftën Heroike të Vlorës, në vitin 1920.

Enver Lepenica me veprën “Major Ahmet Lepenica, Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare në Luftën e Vlorës, 1920”, vjen të dritësojë një prej herojve të Epopesë së Vlorës më 1920, një personalitet të shquar të asaj lufte komandantin e sajë, major Ahmet Lepenicën.

Me rastin e 100 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë Kombëtare janë botuar disa monografi për figura që kanë dhënë kontribut të madh për të mbritur në 28 nëntor 1912.

Por pavarësisht rëndësisë së këtyre veprave, me përjashtim të gazetave “ 55 “ dhe gazetës “Republika” pjesa tjetër e shtypit dhe televizionit heshtin!?

Këtë fat ka pasur edhe vepra e njëmbëdhjetë e botuar nga studjuesi apasionuar Enver Memishaj-Lepenica “Major Ahmet Lepenica, Komandant i Përgjithshëm i Luftës së Vlorës 1920”. Një libër voluminoz prej 500 faqesh, i shkruar me pasion kombëtar, duke dritësuar jo vetëm major Ahmet Lepenicën por krahas tij edhe figura të tjera që luftuan nën komandën e tij.

* * *

Në trajtimin e figurës famëmadhe të major Ahmet Lepenicës, autori është treguar objektiv, pa pasion, njohës i mirë i kushteve e rrethanave historike në të cilat ka jetuar, vepruar e luftuar major Ahmet Lepenica. Ngjarjet historike janë mbështetur në dokumenta e fakte të kohës, në kujtime të botuara dhe në folklor, pra kemi një trajtim shkecor të ngjarjeve dhe heroit të veprës, gjë që e ka vënë re me të drejtë edhe Prof. Dr. Bardhosh Gaçe në vlerësimin e veprës.

Në këtë mënyrë është trajtuar e përshkruar edhe Lufta heroike e Vlorës e vitit 1920.Vepra të këtij lloi i ndihmojnë historianët, për të shkruar me objektivitet historinë tonë kombëtare.

Përmbajtja e veprës është trajtuar sipas rendit kronologjik, pjesmarrja e heroit në lëvizjen Xhontruke, lufta e tij në krah të heroit kombëtar të Turqisë Mustafa Qemal Ataturkut, por sapo u shpall Pavarësia Kombëtare këta oficerë atdhetarë erdhën dhe dhanë kontributin e tyre për themelimin e shtetit shqiptar, policisë, xhandarmërisë dhe ushtrisë.

Autori ka përshkruar bukur takimin e Ahmet Lepenicës me Isa Boletinin në Vlorë: “Trimat u kuptuan shpejt. Ahmet Lepenica i Labërisë u bë mik me Isa Boletinin e Kosovës, miqësi që simbolizonte bashkimin e kombit tonë”, f.40

Një vend të veçantë i ka kushtuar autori kushteve dhe rrethanave historike në të cilat u shpall Pavarësia Kombëtare, mbrojtja e shtetit shqiptar, nga ujqit e jashtëm dhe çakejtë e brendshëm të tipit të Esat Pashë Toptanit, apo Haxhi Qamilit. Autori ka dijtur të nxjerrë në dukje rolin që ka luajtur major Ahmet Lepenica në këto amulli e mjegulla, ngritje e ulje të historisë sonë: kudo ku kërkohej një dorë e fortë thirrej ky atdhetar trim i cili me atdhetari, zgjuarsi dhe aftësi të larta ushtarake zgjidhte situatën ashu siç e donin iteresat e atdheut.

Në libër është vlerësuar veçanërisht bashkëpinimi dhe roli i Isa Boletinit dhe Ahmet Lepenicës, të cilët detyruan mbeturinat e ushtrisë së Shefqet Turgut Pashës që marshonin drejt Vlorës së pa fuqishme të ktheheshin në Vjosë dhe të niseshin për në vendin e tyre nga limani i Semanit:

“Ismail Qemali e kuptoi rrezikun dhe ngarkoi dy heronj, Isa Boletinin dhe Ahmet Lepenicën, të cilët u dolën turqve përpara në Vjosë, duke e detyruar Xhavit Pashën të nisej nga limani i Semanit. Asnjë shërbim tjetër të mos i kishin bërë atdheut Isa Boletini me kosovarët e tij trima dhe Ahmet Lepenica, kjo do të mjaftonte për t`i dhënë atij një vend nderi në historinë tonë kombëtare”, sepse ata shpëtuan Pavarësinë e Shqipërisë, f.41.

Studjuesi Enver Lepenica, ndoshta ndër të parët ka përshkruar heroizmin e 400 luftëtarëve të Isa Boletinit që nën komandën e major Ahmet Lepenicës luftuan me trimëri dhe çliruan krahinat jugore të Shqipërisë nga pushtimi grek.

“Qeveria e Vlorës dërgoi një kompani prej 120 luftëtarësh dhe vuri në dispozicion të Ahmet Lepenicës edhe 400 “djemtë” e Isa Boletinit. Me këto forca Ahmeti çliroi Leskovikun, Kolonjën, Tepelenën, Gjirokastrën dhe Përmetin”, f. 57.

Figura e Ahmet Lepenicës është dritësuar e ndriçuar edhe në luftën që ai ka bërë kundër tradhëtive të brendshme, nga tadhëtarë të lidhur me pushtuesin, ose të mbetur skllevër të otomanizmit, ose për interesa e kapriço personale siç ishte rasti bejlerëve të Cakranit.

Autori me nje gjuhë të bukur e llogjike mbështetur në dokumenta e fakte e ka trajtur figurën e major Ahmet Lepenicës si një gjigand i pamposhtur që vjen duke u rritur, deri sa vijmë në Kongresin e Lushnjes që ai e mbron me armë. Ishte kohë e trazuar dhe pa këtë mbrojtje ai Kongres që shpëtoi Shqipërinë nuk mund të bëhej, prandaj lavdia bie mbi këta burra që e mbrojtën.

Në këtë vijueshmëri të ngjarjeve historike autori na shpie tëk lavdia e Ahmet Lepenicës në Epopenë e Vlorës në atë ngjarje famëmadhe e të lavdishme që në histori ka hyre me emrin Lufta e Vlores 1920.

Enver Lepenica është autori parë që e përshkruan të plotë këtë epope që bënë vlonjatët dhe më pas populli shqitar. Me Komitetin e “Mbrojtjes Kombëtare”, me në krye Osman Haxhinë, me shtabin e luftës më në krye major Ahmet Lepenicën, me çetat e fshatrave të Vlorës, Tepelenës dhe me ato të qyteteve të tjera që erdhën në Vlorë pas datës 10 qershor 1920.

Është e rëndësishme gjithashtu se autori në një kapitull ka botuar faksimile të dokumentave që mbështesin ngjarjet historike që ai trajton, si dhe një kapitull për këngët që i ka ngritur populli major Ahmet Lepenicës, këtij biri të shquar të tij. Veçanërisht të tërheq vëmëndjen urdhëri i emërimit të major Ahmet Lepenicës: Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare. Një urdhër i shkruar me dorë, në majë të malit të Beunit, mbi fshatin Vajzë i firmosur nga 12 anëtarët e Komitetit si dhe me vulën e atij Komiteti.

Lufta e Vlorës dhe roli që major Ahmet Lepenica luajti në këtë epope vigane të popullit tonë zë me të drejtë vendin më të madh në libër.

Asnjë tjetër nuk e ka përshkruar aq bukur tërë zhvillimin e kësaj luftë heroike, bazuar në dokumenta arkivale, në shtypin e kohës, në kujtimet e luftëtarëve të botuara, dhe në këngët popullore. Lufta e Vlorës ishte një “Termopile” e vërtetë, madje ja kalon asaj sepse falë kësaj lufte Shqipëria u çlirua, u bashkua dhe në dhjetor të atij viti për herë të parë u njoh si shtet edhe nga bota e jashtëme.

Autori mbështetur edhe në gjykimet e historianëve të shquar si Prof. Dr. Muin Çami etj arrin në përfundimin se “merita kryesore e fitores në fushën ushtarake në Luftën e Vlorës, i përket pa diskutim këtij burri të harruar dhe të mohuar padrejtësisht”, f. 179

Është meritë e autorit që citon në ligjiratë të drejtë shumë studjues e historianë, për ngjarje dhe fenomene historike çka i bën përfundimet e arritura prej tija të pa diskutueshme.

* * *

Vlerat dhe rëndësia e këtij libri për historinë tonë qëndrojnë veçanërisht në faktet se :Ahmet Lepenica ka qënë një demokrat i vërtetë. Ai gjatë periudhës 1911 deri më 1924, periudha më e vështirë e historisë sonë kur diskutohej në se do të kishte Shqipëri apo jo dha ndihmesën e tij të vyer dhe vendimtare, duke marrë pjesë në të gjitha ngjarjet historike që vendosej fati Shqipërisë. Ai kurrë nuk pa interesat personale, por mbi të gjitha vuri interesat e atdheut të tij. Ai nuk la pas as fëmijë, as pasuri dhe asgjë prej gjëje por la pas veprën dhe emrin e tij të mirë si shembull frumëzimi për brezat e ardhshëm dhe si ide se mbi të gjitha duhet vëmë interesat e atdheut pavarësisht nga sakrificat që duhet të bëjmë.

Enver Memishaj Lepenica, me veprën e vet, ka meritën e madhe sepse e zbuloi e ndriçoi dhe e përshkroi major Ahmet Lepenicën, duke ja kthyer historisë sonë ashtu madhështor, heroik, atdhetar dhe veteran i çështjes sonë kombëtare pa njollë, pra i ngriti atij monumentin që meritone, në peidestalin e nderuar të burrave të kombit tonë.

Nga ana tjetë në këtë vepër kemi për herë të parë një përshkrim të plotë dhe të dokumentuar të Luftës së Vlorës 1920

Për vlerësimin dhe lartësimin e figurës famëmadhe të ushtarakut të pa mposhtur, veteranit pa njollë dhe atdhetarit të shquar duhet të kemi parasysh përfundimin e arritur nga autori në këtë libër se “ Në ato kohëra ishte trimëri e madhe të ishje shqiptar, por ishte trimëri edhe më e madhe të ishje ushtar si major Ahmet Lepenica, një ushtar i ndipedencës sonë kombëtare”.

Gjuha e autorit është e thjeshte e qartë dhe e kuptueshme pa ngarkesa të tepërta, pa prekur gjuhën dialektore kur autori citon në ligjiratë të drejtë personazhet historik. Kjo mënyrë të treguari e bën lexuesin të arri vetë përfundimin e ngjarjeve historike para se ta lexojë në libër nga autori. Jeta dhe kontributi heroit të librit major Ahmet Lepenicës, në historinë e Shqipërisë, shtrihet në një periudhë të gjatë kohore prej vitit 1905 kur ai hyri në lëvizjën Kombëtare, po veçanërisht gjatë periudhës kur po ngrihej shteti shqiptar e bëhej Shqipëria, të treguara e dokumentuara shumë bukur nga autori, çka e kthen librin në një enciklpoedi të vogës të historisë sonë

Në fund të veprës së tij autori ka dhënë bibliografinë: Arkivi Qëndror i Shtetit, Biblioteka Kombëtare, Dokumenta, literatura historiografike me 105 libra duke shënuar edhe faqet ku flitet për major Ahmet Lepenicën, Kujtimet e botuara nga institucione shkencore, folklorin, shtypin 51 gazeta shqiptare dhe të huaja, 15 revista të ndryshme, artikuj që autori ka botuar për major Ahmet Lepenicën që nga viti 1978, dhe në fund ky kapitull mbyllet me indeksin e emrave, gjith ky aparat e ngre veprën që anaizojmë në një vepër të mirëfilltë shkencore.