Enver Lepenica – Dielli

NJË LETËR E PA NJOHUR E HYSNI LEPENICËS DHE PERSONALITETET QË LIDHEN ME KËTË LETËR

January 25, 2021 by dgreca

Sotir Peci, shoku veteran i vuajtjeve e mundimeve për kaq kohë në tokat e huaja...Hysni Lepenica /

Nga Enver MEMISHAJ/

Poeti, përkthyesi dhe studjuesi Agim Xh. Dëshnica me banim ne Boston, Ma, SHBA, me fisnikërinë që e karakterizon më njohu me një letër që Hysni Lepenica ia dërgonte babait të tij, patriotit Xhevdet Dishnica, më 7 prill 1940, nxjerrë nga arkivi i babait tij. Kjo letër, e pa njohur nga ana ime, nuk është përfshire në tre vëllime, që unë kam botur për vendin që zë në historinë e popullit shqiptar Hysni Lepenica.

Hysni Lepenica (1900- 1943) ishte luftëtar trim në Luftën e Vlorës më 1920, komandant dhe udhëheqës i rendësishëm i Luftës Antifashiste, firmëtar i Marrëveshjes së Mukjes, 1 – 2 gusht 1943, anëtar i “Komitetit për Shpëtimin e Shqipërisë”, komitet që doli nga kjo Marrëveshje, Komandant i Përgjithshëm i Fuqive të Ballit Kombëtar, Dëshmor i Atdheut, dekoruar pas vitit 1990 nga presidenti Sali Berisha, presidenti Alfred Moisiu dhe së fundi nga presidenti Bujar Nishani ”Nder i Kombit Shqiptar” ( Enver Memishaj – Lepenica “Hysni Lepenica…” në tre vëllime; Gazeta “Telegraf”, Tiranë, dt. 28.5.2019, f.14 – 15)

Xhevdet Dishnica lindi në vitin 1896 në Berat dhe u nda nga jeta në vitin 1972 ne Tiranë.

Ai kishte hyrë në jetën politiko-shoqërore shqiptare që në moshën 19 vjeçare, në vitin 1915, kur qe kthyer mësues në qytetin e lindjes pas mbarimit të liceut të Manastritit dhe Normales së Elbasanit.

Në vitin 1919, në një demonstratë, nga ballkoni i bashkisë së Fierit me guxim iu drejtua pushtuesit italian me thirrje: “Na lironi atdheun, lironi Vlorën kreshnike”.

Në vitin 1920, përkrah 500 luftëtarëve berates mori pjesë në Luftën e Vlorës kundër pushtuesit Italian.

Më tutje ai do të ishte bashkëluftëtar i Avni Rustemit, Llazar Fundos, Halim Xhelos e Riza Cerovës dhe u zgjodh kryetar i degës “Bashkimi” të Beratit.

Nga shtypi i kohës mësojmë rolin e madh që ka luajtur Xhevdet Dishnica në udhëheqje të kësaj shoqërie: ”Sot në ora 3 u mbajt këtu në Berat një miting prej 5000 vetash. E para për të kundërshtuar mizoritë serbo-greke në Kosovë e Çamëri…” (Gazeta ”Bashkimi”, Tiranë dt. 29.8.1924)

Në mbështetje të ideve që u hodhën në këtë miting djalëria intelektuale e Vlorës, Fierit dhe Beratit shtuan presionin ndaj qeverisë së Fan Nolit: ”Mbasi Serbia po ther vëllezërit kosovarë djalëria intelektuale e Vlorës, Fierit dhe Beratit i kërkojnë governës kombëtare të protestojë në Lidhjen e Kombeve. Për djalërinë vlonjate Uan Filipi, për djalërinë e Fierit Zoi Xoxa, për djalërinë e Beratit Xhevdet Dishnica” (Gazeta ”Bashkimi”, Tiranë dt. 29.8.1924)

Në udhëheqje të shoqërisë “Bashkimi” Xhevdet Dishnica mori pjesë aktive në Revolucionin e Qershorti të vitit 1924 dhe në ditët e pazarit ai mbante konferenca para popullit dhe bënte thirrje për përkrahje të qeverisë së Fan Nolit. Me dështimin e revolucionit të qershorit pas një muaj maleve mundi të arratisej jashtë shtetit. U anëtarsua në KONARE dhe botoi artikuj në gazetën “Liria Kombëtare”.

U kthye në atdhe në vitin 1939, pas 15 vjetësh mërgimi. Mori pjesë aktive në Lëvizjen Antifashiste dhe në vitin 1943 megjithëse në moshë të madhe doli partizan dhe luftoi me armë në dorë kundër pushtuesve nazi-fashist. (Esat Dishnica, gazeta “Bashkimi”, Tiranë dt. 12.8.1981, f. 3)

Me rastin e 100 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë Kombëtare Këshilli i Bashkisë Berat i ka dhënë Xhevdet Dishnicës titullin: “Nderi i Qytetit”, me motivacion : “Për kontribut të shquar atdhetar dhe patriotik në shtetformimin dhe shpalljen e Pavaresisë si një shtet i lirë dhe sovran, për sakrificën humane, intelektuale dhe qytetare në mbrojtje të vlerave më të mira morale dhe shoqërore të qytetit tonë dhe mbajtjen lart të emrit shqiptar dhe krenarise kombetare”. (Vendim i Këshillit Bashkiak Berat nr. 42 date 130.10.2012)

Letra (me shkrim dore në 4 faqe) që Hysni Lepenica, ish prefekt i Matit, i dërgon Xhevdet Dishnicës, bën fjalë për shqetësimin miqësor e shoqëror të Hysniut dhe Xhevdetit për fejesën e Uan Filipit (1901-1948) me vajzën e patriotit të shquar Sotir Peçi (1873-1932).

Kjo letër ka rëndësi historike për ngjarjet që trajton, në kohën e pushtimit italian dhe personazhet historik që citohen e përmenden në këtë letër, prandaj po e botojmë më poshtë:

Burrel 7.IV.940

I dashur Xhevdet,

Kam ditë që mora letrën tëndë. Nuk t’u përgjegja menjëherë për shkak të dëshirave të flisja njëherë vetë me Uanin dhe për këtë qëllim i shkrova të vinte këtu. Mirëpo ai s’mund të vi se nuk i japin leje dhe unë gjithashtu veç kësaj kam dhe fëmijën vetëm këtu.

Megjiëkëtë përsa më shkruan nuk më duket një çështje pa rëndësi, për shumë arsye, sado që unë vajzën nuk e njoh, emri i saj meriton çdo respekt dhe gjith kujdesin tim. Në këtë mënyrë ju siguroj edhe për ndjenjat dhe mendimin e shokut tonë, Uanit.

Për sa i përket sjelljes dhe cilësirave të dhëndurit të ardhshëm si dhe pajtimit të natyrave të tyre u takon t’i peshoni juve që i njihni të dy. Unë u vë parpara vetëm një konditë, që është gjendja ekonomike e Uanit dhe dy motrave gati për t’u martuar me 10.000 franga ar boxh, akoma në Bankën Kombëtare Vlorë që rrjedhin nga martesa e motrës së tretë bërë në dimrin e kaluar.

Diçka më shkruaje se shokët mendojnë të nxjerrin nga ana e qeveris 200 napolona për vajzën e Sotir Pecit. Sot qeveria po jep Zef Doçit e Hakik Menës me shokë të internuar politik për ushqimin e fëmijve nga 200 e 300 napolona. Kësaj here pra, për Sotir Pecin i njohur brenda dhe jashtë Shqipëris, mund të japë më tepër dhe është me vend e i ka hije qeveris, dhe unë kam bindje se po të parashtrohet mirë çështja, qeveria ka për të bërë një ndihmesë të meritueshme.

Merru vesh mirë me shokët që duan të interesohen për shokë, dhe t’i vihen punës që t’i kërrejnë një pajë të meritueshme vajzës së S. Pecit.

Jo 200 napolona, se kjo do të ishte qesharake, mbasi sot me 200 napolona nuk mund të ndërtohet e stoliset asnjë kasolle me kashtë, por të kërkojnë ndo 20 mijë frënga ar dhe fundi, të mos pranojnë nëqoftë se u japin më pak se 10 mijë frënga ar.

Në rast se shokët mund t’i sigurojnë vajzës të paktën 10 mijë franga ar unë mund t’u ap pohimin e Uanit për të cilin jam i sigurt që s’ka asnjë kundërshtim, veç pa qënies në gjendje financiare nuk i përballon dot këto halle.

Kështu pra, shokve shumë të fala dhe përpiqi me e përgatit pajën, se janë të dy të varfër dhe për çdo gjë tjetër le ta kenë ndërgjegjen të qetë se e kanë përmbush plotësisht detyrën kundrjet shokut veteran të vuajtjeve e mundimeve për kaq kohë në tokat e huaja.

Shkruajmë mua në qoftë se puna mund të rregullohet për sa u mbetet shokëve, që unë të mbaroj pastaj për sa i takon Uanit, të cilin po marr përsipër.

Të përqafoj

Yti Hysni Lepenica

* * *

Letra e Hysni Lepenicës është nderim dhe vlerësim i lartë për patriotët, si rasti Sotir Pecit për të cilin Hysni Lepenica thotë: “Le ta kenë ndërgjegjen të qetë se e kanë përmbush plotësisht detyrën kundrjet shokut veteran të vuajtjeve e mundimeve për kaq kohë në tokat e huaja”.

Korespodenca ndërmjet dy patriotëve është shprehje e humanizmit, respektit dhe besnikërisë ndaj shokëve të idealit, ajo tregon jo vetëm shqetësimin miqësor të autorit por veçanërisht shqetësimin atdhetar për t’u qëndruar pranë dhe ndihmuar atdhetarët dhe fëmijët e tyre, sepse ata kishin shkrirë jetën për interesa të popullit të tyre si Sotir Peci, Uan Filipi, Xhevdet Dishnica etj.

Emri i saj, shkruan H. Lepenica për vajzën e Sotir Pecit, “meriton çdo respekt dhe gjith kujdesin tim”, çka do të thotë vlerësim i lartë për atdhetarin e shquar Sotir Peci dhe besnikërinë e detyrimin që ndien H. Lepenica për t’i ardhur në ndihmë vajzës së mikut dhe shokut të idealit.

Në letrën e H. Lepenicës duket shqetësimi për mikun e shokun e idealit, Uan Filipin, që ta martojë por edhe t’i zgjedhë nusen, sipas personalitetit e vlerave qytetare e atdhetare të tij. Në këtë letër si Hysni Lepenica ashtu edhe Xhevdet Dishnica na paraqiten si njerës fisnikë të preokupuar dhe angazhuar për shoqërinë dhe miqësinë, për t’i ndihmuar e përkrahuar ata.

Në këtë angazhim të Dishnicës dhe Lepenicës del përpara një vështirësi e madhe, vështirësia ekonomike e personazheve që citohen në atë letër. Vështirësi që nuk u zgjidhën e për pasojë patrioti Uan Filipi nuk u martua dhe kaloi në amëshim beqar, ndërsa motrat e tij u martuan dhe u bënë me fëmijë, çka tregon shpirtin e tij fisnik e bujar duke sakrifikuar lumturinë e tij për familjen, motrat e tij.

* * *

Kush është Sotir Peçi (1873-1932)
Hysni Lepenica thotë për Pecin: “Shokut veteran të vuajtjeve e mundimeve për kaq kohë në tokat e huaja”.

Ndërsa Kuteli e përcjell vdekjen e Peçit me këto fjalë: “Tani trupi i tij i rraskapitur prej dyzet vjet si veteran, shlodhet në tokën e zhuritur të Atdheut, të cilin e pat dashuruar aq bujarisht… se virtytet e tij patën qenë regëtimat e mësë kthjelltës shqiptarizëm. Ky apostull i shndërritshëm që shqipëzoi shqipen dhe kombësoj kombin, kalon nga jeta në jetë…”
Sotir Peçi lindi në Dardhë të Korçës në vitin 1873. Më 1906 Peçi botoi gazetën “Kombi”, gazeta me më shumë lexues, sepse delte në Boston, ku po dyndej një turmë e madhe mërgimtarësh. Ishte meritë e veçantë e Peçit tërheqja në gazetë dhe përfshirja në lëvizjen kombëtare e Fan Nolit. Dyshja Peçi-Noli, “Kombi” dhe shoqatat e shumta të shqiptarëve të Amerikës, patën një rol të dorës së parë në përgatitjen e ditës së Pavarësisë.

Në vitin 1908, në Kongresin e Manastirit Peçi ishte delegat i shqiptarëve të Amerikës dhe i kolonisë së Bukureshtit. Rrjedhat e patriotizmit do ta rrëmbenin për ta lënë përfundimisht në mëmëdhe.
Veprimtaria pedagogjike e Peçit, zë fill në shtator 1909 në trupën mësimore të shkollës së parë, Normales së Elbasanit, ku jepte lëndët e Shkencave të Natyrës dhe mbaron me detyrën e Ministrit të Arsimit, në qeverinë e dalë nga Kongresi i Lushnjes.

Në vitet 1914 – 1918, Peçi strehohet në Shkodër, ku bashkë me patriotë vendas të prirë nga Nikollë Ivanaj, krijojnë organizatën “Krahu Kombëtar” që në ato vite, pati një rol tepër të madh.

Në shkurt 1919, qeveria e Durrësit e emëroi Peçin drejtor të arsimit për Tiranën. Po atë muaj, një dërgatë amerikane e kryesuar nga konsulli Jozef Haven, kërkon takime me patriotë shqiptarë për të krijuar një ide sa më të saktë për të ardhmen e Shqipërisë. Një nga figurat kryesore që takoi ishte Sotir Peçi.

Sotir Peci ishte nënkryetar i komisionit që mblodhi dhe organizoi Kongresin e Lushnjës.

Qeveria e dalë nga Kongresi historik i Lushnjes, duke njohur vlerat e Peçit, e futi në kabinetin qeveritar si Ministër të Arsimit. Ishte 47 vjeç dhe mbarte mbi supe jo vetëm përvojë, por mbi të gjitha një figurë të pastër morale.

Në vitet që pasuan, Peçin e gjejmë deputet, ministër dhe njërin nga 4 anëtarët e Këshillit të Lartë, apo regjentë siç quheshin.
Gjatë viteve 1925- 1932, i dënuar fillimisht me vdekje në mungesë dhe i falur më pas, Peçi mbeti një emigrant politik, fillimisht në Itali dhe më pas në Greqi! Megjithëse iu bënë oferta për ofiqe e shpërblime, ai mbeti kokëfortë siç qe në bindjet e veta.

I sëmurë e pa mjete financiare për t’u kuruar, i varfër, pa mbushur të 60-të vitet, mbylli sytë në Follorinë më 10 prill 1932. U varros në Korçë, me nderime të mëdha zyrtare, mbi shtratin e një topi.

Patrioti i shquar Sotir Peci, përveç vajzës që përmëndet në letrën e Hysni Lepenicës kishte dhe një djalë Gaqo Peci që kishte lindur në vitin 1920. Kreu Liceun e Korçës, pastaj studimet e larta në Institutin Pedagogjik në Tiranë. Punoi si mësues i gjuhës frënge deri në ditën e arrestimit, në vitin 1976. Më 10 qershor 1977, me vendim nr. 118, Gjykata e Korçës e deklaroi fajtor për «agjitacion e propagandë kundër pushtetit popullor», dhe e dënoi me 10 vjet burg dhe humbjen e të drejtës elektorale për 5 vjet kohë. U lirua në vitin 1982.

E patën arrestuar për të shtuar terrorin dhe për t’ju treguar të gjithëve që asnjë nuk mund t’i shpëtonte “tehut të mprehtë të shpatës së Diktaturës së Proletariatit”, e as mësuesi i shquar 60-vjeçar pjesëmarrës në Luftën e Dytë në anën e fituesve, pasardhësi i atyre që kishin bërë Shqipërinë. Të katër të akuzuarit në grupin e Gaq Pecit morën dënime të rënda dhe vetëm Gaqoja doli i gjallë nga burgu.

Uan Filipi (1901-1948), lindi në Mbrostar të Fierit në vitin 1901. Babanë e tij bashkëkohësit e quanin Tod Shqiptari, për shkak të përpjekjeve të tij në lëvizjet patriotike kundër pushtuesit të huaj. Uan Filipi u brumos nga prindërit me idenë e një Shqipërie të lirë, pa pushtues, pa bejlerë e pa agallarë.

Ai ishte një politikan dhe luftëtar i çështjes kombëtare, me mendime e bindje të majta. Fillimisht militoi në grupet fillestare komuniste. U dënua me vdekje në kryengritjen e Fierit në vitin 1935 dhe pas dajles nga burgu, në vitin 1938, ai militoi në Grupin Komunist “Zjarri” dhe më pas në Ballin Kombëtar, duke qenë në vijën e parë të luftës kundër pushtuesit të huaj. Në tetor të vitit 1943, ishte një nga themeluesit e Partinë Socialdemokrate.

Uan Filipi si politikan dhe veprimtar shoqëror i kaloi vetdijshëm kufijtë e një politikani të thjeshtë dhe u bë udhëheqës i masave popullore.Veprimtaria e tij nuk kishte vetëm konture politike, por kryesisht atdhetare. Arsyet se përse Uan Filipi është përmendur fare pak dihen. Ato janë politike, pra s’kanë të bëjnë me të vërtetën dhe historinë.

Uan Filipi u arrestua nga komunistët më 24 tetor të vitit 1947. U akuzua se “ka qenë iniciator i formimit të Komitetit Qëndror të Ballit Kombëtar që kishte si qëllim rrëzimin e pushtetit popullor. Lidhje me të arratisurit brenda dhe jashtë Shqipërisë”. Gjykata e Lartë Ushtarake me vendim nr. 25 dt. 22.1.1948, pas tre muaj tortura çnjerzore, në hetuesi, e dënoi me vdekje dhe e pushkatuan.

(Shih për më shumë: Enver lepenica “Uan Filipi, politikan dhe luftëtar i çështjes kombëtare”, Tiranë 2019)

Zef Doçi e Hakik Mena ishin të internuar dhe qeveia fashiste apo kolaboracioniste u paguante nga 200 napolona fëmijëve me që prindi nuk kontriubonte për famijlen sepse ishte i internuar. Tani lexuesi të bëjë vetë krahasimin me trajtimin e të internuarve që bëri Enver Hoxha për gati 50 vjet.

Zef Doçi ka lindur në Fushe Lure të Dibrës. Kulla 3 Kateshe e Zef Doçi është një monument i trashëgimisë kulturore, i llojit “Arkitekture”, i miratuar me numër 47 dt. 27.07.2006.

Hakik Mena është nga Dibra. Atë e gjejmë pjesmarrës në Kuvendi i Arrasit, 13 gusht 1920.

Ramiz Daci, më 7 gusht 1920, ishte në Arras dhe organizoi një miting me pjesëmarrjen e mbi 3000 vetave (pari e hali), ku shprehën krenarinë për Luftën e Vlorës kundër italianëve dhe shprehën gatishmërinë për të mbrojtur me të gjitha mjete tokat e atdheun e tyre.

Figura e politikanit dhe luftëtarit Uan Filipi në librin e studiuesit Enver Memishaj - Bota Sot

Xhevdet Dishnica Hysni Lepenica Uan Filipi

Sotir Peci

HYSNI LEPENICA VENDI QË ZË NË HISTORINË E POPULLIT SHQIPTAR

May 28, 2019 by dgreca

Njoftim për botime të reja historike/

Nga Enver Memishaj/

Kush është Hysni Lepenica (1900- 1943)/

Komandant dhe udhëheqës i rendësishëm i Luftës Antifashiste, firmëtar i Marrëveshjes së Mukjes, 1 – 2 gusht 1943, anëtar i “Komitetit për Shpëtimin e Shqipërisë”, komitet që doli nga kjo Marrëveshje, Komandant i Përgjithshëm i Fuqive të Ballit Kombëtar, Dëshmor i Atdheut, dekoruar pas vitit 1990 nga presidenti Sali Berisha, presidenti Alfred Moisiu dhe së fundi nga presidenti Bujar Nishani ”Nder i Kombit Shqiptar”

* * *

Me rastin e 100 vjetorit të lindjes së Hysni Lepenicës, në vitin 2000, botova librin “Hysni Lepenica, Komandant i Përgjithshëm i Fuqive të Ballit Kombëtar”, Vëllimi i I, dokumente, këngë, kujtime dhe rrëfime. Recenca e librit nga prof. dr. Beqir Meta akademist, prof. dr. Muharrem Dezhgiu, Instituti i Historisë dhe prof. dr. Hysni Myzyri.
Këtë vit sapo ka dalë në qarkullim vëllimi i dytë “ Hysni Lepenica, vendi që zë në historinë e popullit shqiptar”. Formati 24 x 17, faqe 740. Ky vëllim është një studim i plotë, shterues, mbi jetën dhe veprimtarinë atdhetare të Hysni Lepenicës me materiale dhe dokumente te reja dhe nuk përfshin asgjë nga ato materiale dhe dokumente qe janë botuar në vëllimin e parë.
Konsulenca historike nga dr. Bujar Leskaj, ish deputet, ish ministër dhe sot Kryetar I Kontrollit të Lartë të Shtetit.

Recenca nga prof. dr. Eshref Ymeri anëtar i Akademisë së Shkencave Shqiptaro-Amerikane dhe dr. Nuri Dragoi, me nje vleresim per figurën e Hysni Lepenicës nga prof. dr. Paskal Milo.

Përkthimet: nga italishtja Etleva Memishaj – Kashau dhe Denada Sejdiaj, nga frëngjishtja: dr. Kujtim Nuro.

Kopertina: Piktor i Popullit, Skënder Kamberi.

Vëllimi i dytë në fund ka edhe treguesin e lëndës të vëllimit të parë.

Libri hapet me fjalët e Naim Frashërit: “Nxirr të vërtetën në shesh, paskëtaj të mbretërojë / Errësira të përndahet, gënjeshtra të pushojë.( “Bagëti e Bujqësia”, Bukuresht, më 5 të majit 1886)

Si hyrje janë kujtimet e anëtarëve të Komitetit Qëndror të Ballit Kombëtar: Faik Quku, Kol Tromara, Ali Këlcyra dhe Hasan Dosti mbi çetat e para të Ballit Kombëtar.

Kapitulli i parë i librit merr në studim jetën dhe veprimtarinë atdhetare të Hysni Lepenicës, një kapitull më vete është Hysni Lepenica gjatë luftës së dytë botërore dhe vazhdon, luftërat në të cilat ka luftuar ose komanduar Hysni Lepenica, beteja e Gërhotit, konkluzione: vendi që zë Hysni Lepenica në historinë e popullit shqiptar dhe mbyllet me kapitullin: mbrojtja e figurës së Hysni Lepenicës, po ashtu është trajtuar vatra atdhetare ku lindi dhe u edukua.

Në libër janë botuar edhe kujtimet e 29 bashkëluftëtarëve të Hysni Lepenicës, po ashtu janë dhënë njoftime për 114 personazhe historik që përmenden në këtë libër.

* * *

Po këtë vit sapo ka dalë në qarkullim edhe vëllimi i tretë “ Hysni Lepenica, dokumente dhe Bibliografi”, formati 24 x 17, faqe 380, që përmbledh dokumente mbi jetën dhe veprimtarinë atdhetare të Hysni Lepenicës dhe bibliografinë.
Dokumentet e botuara në këtë libër, janë renditur sipas rendit kronologjik.

Në dokumente nuk janë përfshirë:

1. Trakte dhe publikime të Ballit Kombëtar gjatë luftës 1939 – 1944, pasi ato janë botuar të plota në librin: Enver Lepenica “Parti Komuniste apo Parti Terroriste”, Triptik, Tiranë 2013

2. Këngë, poezi dhe vjersha popullore, kushtuar Hysni Lepenicës pasi ato janë botuar të plota në librin Enver Lepenica “Himne, këngë dhe marshe patriotike të Ballit Kombëtar”, Tiranë 2017
Në bibliografi, pasi jepet saktësisht vepra e cila është shfrytëzuar për të tre vëllimet jepen faqet ku citohet ose flitet për Hysni Lepenica, me qëllim që libri t’u shërbejë të gjitha shtresave të popullsisë që nga njerëzit e thjeshtë deri te profesorët e universitetit.
Studimit mbi jetën dhe veprimtarinë atdhetare të Hysni Lepenicës, në tre vëllime dhe major Ahmet Lepenicës ( “Major Ahmet Lepenica Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare në Luftën e Vlorës, 1920”) u kam kushtuar gjith jetën time.
Jam krenar që munda të nxjerr në dritë shërbimet e shquara që këta dy burra i sollën atdheut tonë, në kohë shumë të vështira. Mbi bazën e veprave të mia ata zunë vendin e merituar në historinë
e popullit shqiptar, morën vlerësimet dhe dekoratat më ta larta prej presidentëve të Republikës së Shqipërisë. Jam krenar që ata patriot të shquar i vendosa në peidestalin e munguar dhe të merituar.

* * *

Lexuesi shqiptar do t’i gjej këto libra në libraritë e Tiranës dhe të Vlorës dhe në biliotekat e këtyre qyteteve.

Shqiptarët e interesuar jashtë kufijëve të atdheut mund t’i porositin librat në këtë adresë:
ofrimi i shërbimeve nëpërmjet faqes online: ShtepiaeLibrit.com

Libraria ShtepiaeLibrit.com: Rruga Nikolla Jorga, Shkalla 9, Kati i Tretë Tirana, Albania

Email: admin@shtepiaelibrit.com; Cel: Gjergji 0662050438 / Elvisi – 0686052510

NA LA QEMAL LEPENICA….

February 6, 2018 by dgreca

QEMAL LEPENICA,LUFTËTARI ANTIFASHIST DHE QËNDRESTARI KUNDËR DIKTATURËS KOMUNISTE/

Nga Enver Memishaj/Na la dhe Qemali, më tha Ëngjëll Lamaj, por mua nuk më besohet se s’do ta takoj më, atë burrë patriot që deri në fund zemra e tij rrahu për atdheun e tij.Qemal Lepenica kishte lindur në Lepenicë të Vlorës më 13 prill 1927 dhe e dorëzoi shpirtin e tij të bardhë më 5 shkurt 2018 në Nju Xhersi të Shteteve të Bekuara të Amerikës siç e quante ai, këtë vend të bekuar dhe të admiruar të shqiptarëve.

Ai i përket familjes së njohur së Memishahajve, por që bijtë e kësaj familje të larguar nga fshati morën si mbiemër atë të vendlindjes Lepenicës, kështu veproi edhe Qemali. Ai kreu Shkollën Tregtare të Vlorës dhe një vit kurs pedagogjik në Tiranë. Nw Amerikw kreu edhe studimet e larta.

Gjatë Luftës Antifashiste,duke ecuar në gjurmët patriotike të të parëve të tij: Numan Lepenicës, Fejzo Lepenicës, Xhelal Lepenicës dhe të atit Refatit, ende djalë i ri 17 vjeçar, nën thirrjen e Hysni Lepenicës u rreshtua në radhët e Ballit Kombëtar dhe luftoi me trimëri kundër pushtuesit fashist deri në çlirimin e Shqipërisë.

Në çlirim la pushkën dhe mori penën. U emërua mësues në Hekal të Mallakastrës, ku punoi dy vjet me përkushtim. Pas dy vjetësh u transferua në Hysoverdh të Vlorës.

Partia Komuniste nuk kishte besim të ky ballist i ri dhe ndiqte si “armik të popullit”. Për t’i shpëtuar ndjekjes dhe persekutimit ai iu përgjegj thirrje së kushririt të tij Reshat Agaj nga Smokthina dhe më 3 korrik 1950 mundi të dalë në botën e lirë në Greqi, më pas në Gjermani dhe së fundi u stabilizua në Nju Xhersi, ShBA.

Njerëzit e tij hoqën kalvarin e gjatë të vuajtjeve, mjerimin dhe persekucionin e egër komunist. Refati, babai tij vdiq zemërdjegur në vitin 1988, që nuk e pa me sy e nuk e dëgjoi zërin e birit tij të vetëm. Ganimetja, e motra u persekutua dhe u internua familjarisht, ky fat i ndoqi edhe nipat dhe mbesat e tij.

Qemali edhe atje në botën e lirë nuk pa në asnjë moment interesat e tij, por në radhë të parë vinte interesat e atdhut të tij. Kështu në radhët e Ballit Kombëtar të emigracionit mbeti një luftëtar i vijës së parë kundër diktaturës komuniste nga e cila vunate populli shqiptar. Në organizimin antikomunist të emigracionit ai ndihmoi me atkivitetin e tij të pa lodhur, me sponorizime librash dhe çdo emigrant shqiptar ose çdo i arratisur gjente derën e shtëpisë së Qemalit hapur dhe ndihmohej deri sa i të gjente punë dhe streh, po me këtë bujari i priti ai edhe emigrantët e pas vitit 1990 veç këtyre shërbimeve atdhetare ai mbajti atje edhe detyra të larta për organizimin dhe qëndresën e emigrantëve politik.

Nazmi Demishahu, emigrant kosovar shkruan: “Qysh në ditët e para që shkela në Amerikë, pata fatin të njihesha të ndihmohesha dhe të bisedoja me një numur bashkatdhetarës, emigrantë, të cilët kishin ardhur, ose më mirë, ishin larguar ose dëbuar me dhunë nga atdheu para dhe pas komunizmit si: z. Ago Agaj, z. Hysen Tërpëza, z. Ali Starova, z. Zija Veliu, z. Sami Repishti, z. Qemal Lepenica, z. Zijaudin Qira etj.”.

Qemali ka mbetur gjatë gjithë kohës në qendër të vëmindjes dhe ndjekjes nga Sigurimi i Shtetit. Dega e parë në Ministrinë e Brendshme me shkruen Nr.536/16 datë 12.2.1976 njofton se simbas të dhënave të Drejtoris III-të i arratisuri Qemal Lepenica është pjestar i “Frontit të Rezistencës” dhe është treguar i gatshëm për të ardhur si diversant në vendin tonë etj.

Në një shkresë tjetër thuhet se ”Në bazë të porosisë së dhënë nga shoku Ministër me shkresën Nr.7 dat. 4.1.1977 mbi anëtarët e “Frontit Rezistencës Antistaliniste Shqipëtare” hartohet ky plan masash për organizimin kërkimin dhe kapjen e emisarve dhe diversantëve që mund të futen ilegalisht në vendin tonë, për këtë nga ana jonë do të meren masa paraprake.

Në ndjekje dhe përgjim u vunë gjithashtu edhe gjith fisi i Qemalit në Shqipëri, nipat dhe mbesat e tij. Deri në rrëzimin e diktaturës komuniste në vitin 1990 ai mbeti në qendër të vëmëndjes së Sigurimit të Shtetit, çka do të thotë se ata e çmonin si një kundështar të fortë dhe një antikomunist të vendosur.

Këtë fakt e marrim vesh nga një dokument i Ministrisë së Brendshme datë 22.6.1990. Më 9 korrik 1990 Sektori i Vizave në Ministrinë e Brendshme u dërgonte Degëve të Punëve të Brendshme në rrethe, anës së Sigurimit, një informacion në të cilin jepen udhëzime që personat e listës bashkangjitur të mos lejoheshin të hynin në Shqipëri pasi ishin “reaksionarë”!!!

Dega e Vizave kërkonte gjithashtu që lista të studiohej dhe të mos lejohej asnjë i afërm i kësaj liste të shkonte për të vizituar shtetasit që bënin pjesë në këtë listë.

Më 26 gusht 1990 ajo është plotësuar me shënime nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme dhe është dërguar në rrethe. Lista përmban 380 ”reaksionarë” dhe Qemal Lepenica është shënuar në numurin rendor 18.

Dashurinë e pa kufishme për atdheun e rilindi në familjen e tij. Ai u martua me një kosovare e cila i fali tre fëmijë: Refatin, Xhelalin dhe Lidia.

Qemal Lepenica u rikthye në Shqipëri më 1995, zemër djegur nga malli për atdheun e tij dhe për njerëzit pa i parë për 45 vjet. Të dashurit e tij nuk i gjeti gjallë, por gjeti Atdheun në liri dhe kjo e ngushullonte.

Qoftë i pa harruar emri këtij atdhetari.

“LABERIA”-NDER I KOMBITPER BUJAR NISHANIN

November 20, 2017 by dgreca

Më 19 nëntor 2017, Shoqata “Labëria”, “Nder i Kombit”, dekoron Shkëlqesin e Tij Bujar Nishani ish Presidenti i Republikës së Shqipërisë “Personalitet i Shquar i Labërisë”/

Presidenti-i-Republikes-Bujar-Nishani-1

Nga Enver MEMISHAJ/
Ceremonia e dekorimit u zhvillua në Muzeun Historik Kombëtar ne prani të shumë personalitete shtetrore dhe të kulturës dhe nje numuri të madh qytetarësh. Pas flalës së kryetarit të Shoqatës prof. Ago Nezha, Zotria e Tij Bujar Nishani mbajti një fjalë emocionuse si bir i denj i Labërisë.

Grupet folkloriste “Bejkë e Bardhë” , “Çipini” etj kënduan këngë polifonike, artistët Mirush Kabashi e Bujar Asqeriu, recituan poezi atdhetare nga treva e Labërisë.

* * *

Më imponohesh edhe mua një detyrë shoqërore për të shkruar për zotrin e nderuar Bujar Nishani ashtu si njoha unë. Le ta vlerësojnë këtë burrë shteti bashkë me mua, çdo njeri që e ka njohur nga afër, që e ka njohur nëpërmjet punës dhe çdo shqiptar që e njohu nga detyrat e larta shtetërore që mbajti në shërbim të popullit të tij duke i kryer ato me patriotizëm të flaktë, dhe mendoj se puna që ai kreu në krye të shtetit do të mbetet një kujtim i pa harruar në analet e historisë sonë. Në detyrat e larta që ai ushtroi si ministër dhe si president dha gjithçka nga mëndja dhe nga shpirti tij dhe jo pa sukses e vlerësim, për të mirën e shoqërisë.

Njohja

Të nderuarin zotri Bujar Nishani e kam pas njohur që në fillimet e proçeseve demokratike, si propagandist të flaktë të ideve demokratike, veprimtari që e kryente me pathos kombëtar dhe si një këshillues shpirtnor të zgjimit të popullit nga gjumi letragjik i ideve dhe pushtimit komunist, por vetëm nga larg.

E kam njoh nga afër kur rrethanat më shpunë të punoja pranë tij si këshilltar dhe aty pashë se ai njeri kishte një moral të lartë, sakrifikonte gjithçka për kryerjen e detyrës me përkushtim dhe me ndërgjegje. Jam krenar qe punova ne krah te tij.

Ishte njeri i detyrës, ndofta shkolla ushtarake që ndoqi e kishte edukuar që të mos tërhiqej përpara vështirësive dhe pengesava, ai kërkonte gjithmonë fitore.

Në rrymat e ndryshme politike që përfshinë vendin tonë pas përmbysjes së diktaturës komuniste ai burrë dijti të orjentohej drejt, falë burrërisë, besës dhe inteligjencës së tij dhe nuk u tërhoq as nga interesat e xhepit dhe as si tregëtar flamujsh partish si shumë të tjerë rreth tij.

Njeri i detyrës

Bujar është njeri i detyrës, pra, që detyrat e larta shtetërore i ka ushtruar me përkushtim. Për vartësit dinte të krijonte situata që detyra të kryhej me ndërgjegje. Ai i respektonte vartësit si askush tjetër dhe kishte besim në detyrat që u ngarkonte. Dinte të bisedonte bukur dhe shtruar.

Në vitin 2008 ai kaloi një sëmundje. Ende pa u shëruar ai vinte çdo ditë në punë duke u bërë shembull për administratën që drejtonte, shembulli i nëpunësit të ndërgjegjshëm dhe të përkushtuar.

Ai dinte si me magji te rekrutonte personelin qe do te ishin ndihmesat dhe keshilltaret e tij dhe kështu personaliteti tij merrte më shumë vlera. Për këtë, të gjith e respektonin dhe e ndienin veten te detyruar para tij, kjo i bënte vartësit e tij ta kryenin detyren si duhej.

Një burrë shteti model

Zoti Nishani ka një karierë të shkëlqyer politike : Anëtar i Partisë Demokratike që në vitin 1991; sekretari i Degës së Partisë Demokratike të Tiranës, anëtar i Këshillit Bashkiak të Tiranës, anëtar i Këshillit Kombëtar të Partisë Demokratike. Në korrik të vitit 2005, z. Nishani, u zgjodh deputet, në zonën zgjedhore 34, në Tiranë dhe u rizgjodh përsëri në qershor të vitit 2009.

Por edhe një karierë të shkëlqyer në administratën shtetërore.

Nga marsi të vitit 2007 z. Nishani shërbeu si Ministër i Brendshëm; më pas ministër i drejtësisë, dhe në prill 2011 rikthehet edhe një herë në Ministrinë e Brendshme. Në këtë detyrë të lartë qëndroi deri në qershor 2012 kur u zgjodh nga Kuvendi i Shqipërisë në detyrën e lartë të Presidentit të Republikës.

Më 24 korrik 2012, zoti Bujar Nishani u betua si Presidenti i Republikës përpara Kuvendit të Shqipërisë.

I datëlindjes 1966, sot në moshën 51 vjeçare zotsia tij dhe fati i kanë falur pa kursim gjithëçka çfarë mund të ëndërrojë e dëshërojë njeriu.

Ngjitja në shkallët më të larta politike dhe administrative është pasojë e karakterit të tij burrëror, e dashurisë që ka për atdheun dhe popullin e tij, e inteligjencës dhe arsimit që ka marrë me pasion. Ai është officer, ushtarak i shkëlqyer, një jurist i shkëlqyer, një mësues, një nëpunës i lartë me studime të thelluara pas universitare dhe kualifikime në vëndet perëndimore. Ai flet rrjedhshëm anglisht.

Personaliteti

Bujar Nishani është një nga pionierët e parë që propaganduan idetë demokratike në Shqipëri dhe jo vetëm propaganduan por edhe i zbatuan në praktikë me qeveritë e kohës të z. Aleksandër Meksi dhe të z. Sali Berisha. Ai vetë ishte ministër dhe në krye të shtetit shqiptar si president.

Bujar Nishani i ka sjellë vendit të tij shërbime të shquara dhe vepra patriotike.

Në krye të shtetit ai studjoi gjith krahinat e Shqipërisë dhe nxorri nga harresa ngjarje të shënuara të cilat ishin mbuluar me harresë dhe falsifikuar me mashtrime nga diktatura komuniste. Ai vlerësoi kryngritjen e Postribës të vitit 1946, dekori udhëheqësit e kësaj kryengritje, vlerësoi e dekoroi Kompaninë 4000, dekori Komitetin e Mbrojtjes Kombëtare që udhëhoqi Luftën e Vlorës më 1920 dhe rishpalli pavarësinë e Shqipërisë të përmbysuar nga Lufta e Parë Botëerore, Betejën e Lopsit të vitit 1914, ansamblet e Vlorës dhe Mirditës. Vlerësoi ngjarje të tjera dhe fshatra të vendit tonë pa bërë dallime nga Jugu në Veri dhe nga Lindja në Perëndim.

Vuri në vend nderi shumë personalitete me kontribute të shoqërisë sonë si desantët që lanë rehatin në perëndim dhe erdhën të vdisnin këtu për lirinë e vendit të tyre, dekoroi 67 ballistë të pushkatuar në një ditë nga krimineli skizofren Mehmet Shehu.

Ai u ngriti monument shumë personaliteteve të historisë sonë që i kishin shërbyer popullit të tyre, por që ishin sharë e mallëkuar nga komunistët shqiptarë si Hysni Lepenica , Ymer Dishnica, Safet Butka, Abas Kupi, Mustafa Gjinishi, Uran Kostreci, Bujar Leskaj, Baba Ahmet Turani, Tom Kola, Ded mëhilli, Amik Kasoruho, etj.

Ai i pa të gjitha krahinat me syrin e një patrioti vizionar, të gjitha fusht e dijes dhe të jetës dhe dijti me mënçuri të ngrejë lart personalitete me vlera. Në fushën e artit dhe kulturës përmendim Mihallaq Luarasin, Justina Alia, Visar Zhiti e shumë të jerë. Portretizimin e këtyrë vlerësimeve të Presidentit të Republikës e bëri Justina Alia, e cila tha:

“Kur isha e vogël merrja distinktivë, ju e dini, ka qenë koha e tyre, dhe ngjitesha me vrap për t’ia çuar nënës e babait. Sot është krejt ndryshe. Atdheu sot më ka vënë një vello mbi krye, të respektit dhe të dashurisë. Këtë titull, unë do të vrapoj si atëherë fëmijë 10- vjeçar, për t’ia çuar fëmijëve të mi. I nderuar qofshi zoti President! Ashtu siç na nderoni, Zoti ju nderoftë edhe më shumë!”.

Zotria i nderur Bujar Nishani para së gjithash e mbi të gjitha i nënshtrohej detyrës që i impononte ndërgjegja e tij dhe asnjë interesi. Duke ecuar në këtë udhë qytetarie ai pati edhe kundërshtarë. Unë jam i bindur se do të vi një ditë kur burra e shërbëtorë të Shqipërisë si z. Bujar Nishani, pionierë të idesë kombëtare demokratike nesër do të nderohen, vlerësohen e mbulohen me lule.

Bujar Nishani si njeri.

Zotnia i nderuar Bujar Nishani është një qytetar me virtyte të rralla. Ai nuk lodhej e nuk mërzitej duke i ndihmuar të gjithë, prandaj e respektonin vartësit e tij.

Ai është gjithnjë i pranishëm, pranë mikut dhe shokut, në festë, në dasëm, qoftë edhe në mort, dhe takimet me atë burrë mbahen mënt gjatë.

Edhe Odetën bashkëshorten, e kishte gjetur si vetja. Ishin një çift i zgjedhur. Odeta me fisnikërinë dhe bujarinë e saji, me hiret e një femre të zgjuar i siguroi atij një jetë të bardhë dhe u bë mbështetja kryesore që ai të ecte në udhën e karierës si shërbestar i Shqipërisë.

Ajo i dhuroi dy fëmijë, Ersin që është si i ati dhe Fjona, të bukur dhe të qeshur si e ëma.

Bujar Nishanin e kam njohur si alturist, të gatshëm për të flijuar të mirën vetjake për të mirën e të tjerëve, dëshira e synimi për t’i bërë mirë tjetrit.

Të dy z. Bujari dhe znj. Odeta hodhën themelet e shtëpisë qytetare në Tiranë, duke e ngritur emërin e familjes dhe fisit më lart.

Nga bindja z. Bujar është thjesht një shpirt i pastër demokrati. Ishte për çdo rast kundër dhunës dhe kërkonte me durim ta bindnin kundërshtarin apo atë që kishte gabuar dhe në çdo rast ta trajtonim me dashuri. Miqëve dhe shokëve që kishin mbetur më atë anë të barikadës demokratike me sa di unë nuk ua ktheu shpinën.

Bashkë përshkruam një pjesë të udhës së jetës dhe jam krenar që eca përkrah tij.

Bujar Nishanin e respektojnë të gjith ata që e njohën si qytetar, si politikan, si nëpunës të lartë, si ministër, si president por edhe si baba, vëlla, mik e shok nga më të mirët.

Një patriot si Bujar Nishani

Emërin, jetën, punën, mirësinë, dashurinë e tij do t’i kenë si model në udhën e jetës, Ersi dhe Fjona dhe të gjith ata që e kanë njohur e kanë punuar krah tij, sepse ai ka lënë gjurmë si patriot, shembullin e një nëpunësi, shërbëtor i popullit të tij, të një qytetari të denj, të një shoku të një miku.

TAHSIM SPAHIU, ÇETA “SHQIPONJA” E HYSNI LEPENICËS

November 11, 2017 by dgreca

TAHSIM SPAHIU, INSTRUKTORI USHTARAK I ÇETËS “SHQIPONJA” TË HYSNI LEPENICËS./

hysni-lepenica-207x191

SINAN IMAMI, MJEKU I ÇETËS/

Lepenica

Tahsin Spahiu është nderuar me titullin “Martir i Demokracisë” nga Presidenti Republikës prof. dr. Sali Berisha./

Nga Isuf Spahiu dhe Enver Lepenica/

Formimi i çetës antifashiste “Shqiponja”, të Hysni Lepenicës/

Pushtimi i vendit nga Italia fashiste i ngriti në këmbë shqiptarët për të mbrojtur lirinë dhe vatrat e tyre. Një prej çetave të para antifashiste e formuar sipas traditave të shqiptarëve në luftë për liri ishte ajo e Hysni Lepenicës.

Në fillim të vitit 1942 Komiteti Qarkor i Ballit Kombëtar të Vlorës, në ilegalitet dhe për arsye sigurie ishte vendosur dhe vepronte në shtëpitë e Hysni Lepenicës në vendlindjen e tij në Lepenicë, 36 kilometra nga qyteti i Vlorës. Po në këtë kohë ishte formuar edhe një çetë e vogël antifashiste, me qëllim që të siguronte udhëheqësit e Ballit Kombëtar të Vlorës. Në vjeshtën e vitit 1943, kjo bërthamë ishte rritur në numur afro 70 luftëtarësh dhe do të merrte emrin çeta “Shqiponja” dhe pamjen e plotë të një formacioni ushtarak e organizuar në skuadra me oficerë kariere, mjekë, prapavijë etj.

Nga deponimet e luftëtarve të Ballit Kombëtar në hetuesinë komuniste, del e qartë se Hysni Lepenica e ka krijuar bërthamën e çetës “Shqiponja”, që në fillim të vitit 1942.

Kështu psh Mete Ali Myftari (1918-2001) nga Dukati, ka deponuar në hetuesi: “Në muajin mars të vitit 1942, duke qenë në Vlorë, ushtar në repartet e xhenjos, jam arratisur i vetëm nga ushtria… Mbasi ndenja disa ditë në fshatin tim në muajin mars të vitit 1942 , kam shkuar në çetën e Ballit Kombëtar të Hysni Allushit, dhe ndënja 22 ditë. Gjatë këtyre ditëve nuk u bë ndonjë përpjekje, vetëm se rrinim si ushtar, hanim dhe pinim mbi fshatarët e Lepenicës. Mbas 22 ditëve ika me lejen e Hysniut dhe shkova në shtëpinë time dhe u mora me bujqësi. Kur ishte Maliq Koshena Komandant i Ballit i fshatit tonë më mobilizonte nganjëherë dhe bëja roje me armë në fshatin tonë. Unë nuk kam rënë asnjëherë në përpjekje me partizanët”.

Janë shumë luftëtarë të tjerë të Ballit Kombëtar të Vlorës, të arrestuar dhe dënuar që në hetuesinë komuniste, pa menduar se deklarimet e tyre do t’i shërbenin historisë kanë deklaruar se që në vitin 1942, kishte pas organizime të fshehta të armatosura nëpër fshatra. Këto çeta bashkoheshin me çetën “Shqiponja”, për të kryer aksione luftarake, po kështu ishte formuar edhe një Komitet Ushtarak që përbëhej: Imer Çelua, Bego Gjonzeneli, Rrapo Metua, Sulo Shehu, Arif Elmazi, Mane Aliu, Neki Saliu, Hysen Çobua, Shahin Nuredini me komandnat Hysni Lepenicën. (Nga kujtimet e Isuf Luzajt)

Major Besim Belishova, që u var në litar prej komunistëve, ka deponuar në hetuesi: “Në pranverë të vitit 1942 në një mbledhje që është bërë në Vlorë për kordinimin e veprimeve luftarake të çetave nacionaliste ndërmjet Vlorës, Himarës, Fierit e Mallakastrës, Hysni Lepenica është caktuar komandant i Qarkut të Vlorës”. (Arkivi MPB, D.2070, f.168, 237)

Xhevit Mëhilli nga Dukati ka deklaruar: “Mbas Konferencës së Pezës Qemal Agolli nga Dibra më dërgoi rezolucionin e Pezës në Itali ku isha student. Pastaj bëmë një mbledhje të studentëve… Këtu u fol që të gjith studentët duhet të shkonin në Shqipëri me qëllim që të merrnin pjesë në luftë… Kur u ktheva nga Italia vajta në Vlorë. Mbasi bëra pak pushim shkova tek vëllai im me nënë Skënder Muçua nga Tragjasi i cili kishte dalë në mal qysh në tetor të vitit1942 në luftë kundra okupatorëve. Gjatë kësaj kohe unë isha pro luftës…”

Dihet gjithashtu se në tetor të vitit 1942, veç Skënder Muços kanë dalë ilegal edhe Hysni Lepenica, Isuf Luzi etj.

Zenel Çelo Zenelaj nga Velça, trimi dhe bashkëluftëtari i Hysni Lepenicës ka treguar se çeta e parë nacionaliste që mori emrin “Shqiponja” u formua në mal të Tragjasit në shtator të vitit 1942.

(Arkivi i familjes Zenelaj nga Velça. Enver Memishaj “Hysni Lepenica…”, Tiranë 2000)

Pohimet e sipërme si dhe shumë të tjera, duhen marrë në konsideratë, sepse nuk e përjashtojnë njëra-tjetrën, përkundrazi harmonizohen dhe e forcojnë njera tjetrën. Rëndësia dhe roli çetës “Shqiponja” në Luftën Antifashiste, përveç të tjerave beteja ve të zhvilluara, duket edhe nga personalitetet që merrnin pjesë në këtë çetë me komandant Hysni Lepenicën dhe komisar doktorin në drejtësi Skënder Muçon.

Në këtë shkrim do të trajtojmë sado shkurt mjekun e çetës Sinan Imamin dhe instruktorin ushtarak, toger Tahsim Spahia.

Sinan Imami mjeku ushtarak i çetës “Shqiponja”

Sinan Imami ishte mjeku ushtarak shëmbullor dhe korrekt i çetës “Shqiponja”. Ai lindi në Përmet më 2 shkurt 1905 në një familje qytetare me ndjenja atdhetare. Vazhdoi qytetsen në Gjirokastër (1912-1921) dhe mandej për shtatë vjet rresht përfundoi në vitin 1927 Liceun Francez të Korçës me rezultate shumë të mira.

Pas përfundimit të Liceut, Sinanit iu akordua një bursë shteti ushtarake për të studiuar në fakultetin e mjeksisë në Paris. Në Universitet Sinan Imami u shqua për zellin e tij të veçantë, korrektesën dhe dëshirën e madhe për të studiuar shkencat mjeksore. Këto cilësi i dhanë atij jo vetëm diplomën si mjek por ai grumbulloi dije të plota si intelektual i klasit të parë.Në vitin 1935 përfundoi studimet dhe u kthye në atdhe. Fliste e lexonte: latinisht, italisht, frengjisht, gjermanisht dhe greqisht.

Me kthimin në atdhe ai u emërua mjek me gradën toger në Ushtrinë Mbretërore Shqipëtare në Spitalin Ushtarak në Tiranë. Në vitin 1938 u dërgua për specializim në Firence të Italisë për të përfunduar kursin e mjeksisë ushtarake. Dy muaj para pushtimit fashist u kthye në Shqipëri dhe vazhdoi të shërbejë si mjek në spitalin ushtarak.

Në vitin 1940 u gradua kapiten dhe në vitin 1943 major duke vazhduar të shërbejë si mjek ushtarak. Sinan Imami ishte patriot dhe në zhvillimet e Luftës Antifashiste nuk mund të qëndronte indiferent. Me kulturën që kishte dhe me përvojën që kishte marrë në Europë ai nuk mund të besonte dhe nuk mund të pranonte të bashkohej me komunistët prandaj në pranverën e vitit 1943 iu përgjegj thirrjes së Hysni Lepenicës për t’u inkuadruar në çetën “Shqiponja” si mjek ushtarak i kësaj çete. Në gushtin e vitit 1943 ai do të marshojë nga Vlorë në Mukje në përbërje të çetës “Shqiponja” dhe në krah të Hysni Lepenicës, si përfaqësues i Ballit Kombëtar në Konferencën e Mukjes. Në përfundim të kësaj Konference Hysni Lepenica u emërua Komandnat i Prefekturave të Jugut .

Në kthim të çetës nga Mukja në Vlorë Sinan Imami do të marshojë me çetën deri në katundin Brataj të Vlorës ku Hysni Lepenica vendosi komandnën e fuqive të Ballit Kombëtar dhe bëri riorganizimin e forcave luftarake të Vlorës, për të kaluar mandej në Gjirokastër dhe ne prefektura të tjera të Jugut për riorganizimin e forcave të Ballit Kombëtar në zbatim të vendimeve të Mukjes. Sinan Imami nuk ishte vetëm mjek por edhe një luftëtar trim. Në katundet e krahinës së Mesaplikut ku shërbeu si mjek dhe luftoi si luftëtar ai la përshtypje të një atdhetari trim që do të kujtohej vazhdimisht jo vetëm nga luftëtarët e Ballit Kombëtar por edhe nga fshatarët e varfër të kësaj krahine, ku hyri në çdo shtëpi për t’i vizituar e mjekuar me dashuri, por edhe për t’u folur për luftën kundër fashizmit dhe komunizmit.

Në fillim të shtatorit të vitit 1943 në përbërje të çetës “Shqiponja” marshoi në krah të Hysni Lepenicës për në Gjirokstaër, ku Hysni Lepenica do të merrte komandën e kësaj prefekture dhe do të bënte riorganizimin e forcave të Ballit Kombëtar.

Sinan Imami qëndronte në krah të Hysni Lepenicës jo vetëm si mjek, por edhe si luftëtar deri sa Hysni Lepenica së bashku me 35 luftëtarë të tjerë të Ballit Kombëtar më 14 shtator 1943 ra në fushën e betejës në Gërhot të Gjirokstrës, kundër forcave fashiste.

Pas rënjes së Hysni Lepenicës në tetor të vitit 1943 Sinan Imami u kthye në Tiranë me keqardhje se vendi po binte në duar të komunistëve. Më 10 janar të vitit 1944 atë e mobilizuan forcërisht në ushtrinë shqiptare të kohës.Pas çlirimit punoi me zell e përkushtim në spitalin ushtarak me gradën kolonel dhe shef shërbimi.Vdiq në Tiranë në vitin 1975, i nderuar dhe i vlerësuar. (Sipas kolonel dr. Emil Qirko)

Toger Tahsim Spahia instruktori ushtarak i çetës “Shqiponja”

Instruktori ushtarak i çetës “Shqiponja”, të Ballit Kombëtar, ishte toger Tahsim Spahia, diplomuar në Akademinë Ushtarake në Itali. Do të ndalemi më gjatë për të treguar jetën dhe veprën e këtij patrioti në shërbim të çështjes kombëtare, sepse ky nuk pati fatin e mirë të bashkluftëtarit të tij ballist doktor Sinan Imamit, por nga komunistët në pushtet, vuajti burgun, internimin dhe persekucionin e egër deri në fund të jetës, kur vdiq në internim në Savër të Lushnjës.Tasim Spahia lindi në vitin 1915 në fshatin Kolesjan, nga një familje me tradita të shquara patriotike. Gjyshi i tij, Islam Spahia qe udhëheqës legjendar i popullit të Lumës në luftën kundër hordhive osmane në vitet 1909-1912 si dhe në luftrat heroike patriotike kundër të shovistëve serb që nga viti 1912.

Kështu që ai u u rrit në vatrën e një familje atdhetare, familje e cila pati lidhje dhe bashkëveprim me figura të shquara historike. Në shtëpinë e gjyshit të tij Islam Spahia dhe Beqir Spahia ka bërë konak Abdyl Frashëri, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Idriz Seferi, Bajram Curri etj., për çështje kombëtare ku bisedohej për fatin e Shqipërisë.

Tahsimi, shkollën fillore e bëri në fshatin e lindjes në Kolesjan. Kjo ish e para shkollë në gjuhën shqipe në zonën Verilindore, e themeluar dhe drejtuar nga xhaxhai i tij, mësuesi i merituar dhe patrioti Riza Spahia.

Ende në moshë të njomë në shkollën fillore, Tahsimi i vogël pësoi një traum të thellë shpirtrore: Beshir Isufi, në mal të Kolesjanit, vrau baban e tij Shaban Spahia, me shtysën e Muharrem Bajraktarit, gjoja për hakmarrje.

Vrasja e Shaban Spahiut realisht qe një vrasje politike sepse ai së bashku me Xhafer Spahin në vitin 1924 udhëhiqinin forcat ushtarake lumjane përkrah Fan Nolit kundër Ahmet Zogut. Muharrem Bajraktari, mbështetës i Ahmet Zogut, ishte Qarkkomandant i Prefekturës së Kosovës dhe duke u kthyer nga Kruma me forcat e xhandarmërisë që kish nën komandë u ndesh në Qafë të Kolesjanit me forcat fanoliste të udhëhequra nga Spahitë dhe u tërhoq i mundur.

Babai i Tahsimit, i plagosur, ende pa kaluar në agoni, u thotë vëllezërve dhe farë e fisit: “Ky gjak që ka përlyer shtëpinë time, mos e lini t’a lajë djali im i vogël”. E theksojmë këtë fakt për zhvillimet interesante të mëvonëshme.

Ahmet Zogu si politikan dhe për interest e vendit kërkoi të pajtohej me Spahijtë duke graduar Xhafer Spahin major rezervë, Sadik Spahin kapiten dhe Mahmut Spahin,toger.

Tahsimi, pasi mbaron shkollën fillore vazhdoi gjimnazin në Shkodër duke e përfunduar me rezultate të shkëlqyera. Hartimet e studentit Tahsim Spahiu ishin model dhe më të bukurat, me ndjenjë të theksuar patriotik, siç kujton bashkëmoshatari dhe bashkënxënësi Miftar Spahiu.

Me mbarimin e gjimnazit të Shkodrës shkoi për studime në Akademinë Ushtarake të Romës. Ai ishte student i shkëlqyer, i disiplinuar dhe korrekt. Nuk ish i dhënë pas qejfeve rinore, por shquhej për një vullnet të papërkulur dhe karakter të fortë, me predispozita të shkëlqyera në përvetësimin e artit ushtarak duke tërhequr vëmendjen dhe admirimin e trupës drejtuese të akademisë.

Për karakterin e Tahsimit na tregon ndërmjet të tjerëve Abdurrahman Guri, që studjonte në degën e artilerisë, së bashku me Tahsimin e banonin në një familje fisnike të Romës dhe ai kujton: “Në familjen ku banonin ish një vajzë e bukur italiane, bashkëmoshatare me ne. Ajo ish lozonjare dhe një ditë prej ditësh duke luajtur, unë po e ndiqja nga kopshti në koridor. Ndërkohë ajo i kërkon ndihmë Tahsimit. Tahsimi duke kujtuar se unë veproja dhunshëm, nxjerr revolverin dhe më kërcënon ndonëse më kishte nip:

-Ndal se të vrava! Si na merr nëpër këmbë moralin dhe dinjitetin shqiptar.

Ndërkohë ndërhyri i ati i vajzës:

– Tahsim , kujdes se këta po luajnë…

Me mbarimin e studimeve në Akademinë ushtarake, studentëve u kërkohet që të bëjnë betimin para flamurit italian dhe flamurit shqiptar me shenjat e lektorit. Tahsimi nuk pranoi, duke rrezikuar të humbas diplomën dhe titullimin si oficer. Benito Musolini kur i kishin raportuar për kundërshtimin e studentëve shqiptarë për t’u betuar para flamurit italian kishte thënë: “Duhet ta zbutim këtë egërsi shqiptare dhe ta bëjmë për vete”.

Me zemër të thyer Tahsim Spahiu kthehet në Shqipërinë e pushtuar nga fashistët italianë dhe emërohet toger i forcave tokësore në Vlorë. Më vonë, me qëllim për ta bërë për vete, italianët e emërojnë Qarkkomandant të Vlorës, detyrë të cilën shumë kush ia kishte zili. Por Tahsim Spahiu kishte vendosur t’i shërbente me besnikëri vendit të vet, atdheut të vet, dhe nuk mashtrohet nga miklimet e pushtuesit italian.

Ai, siç tregojnë disa vlonjatë, mbasi bën për vete gardianin e burgut dhe disa milic nga Veriu, e lëshon burgun e Vlorës dy herë, me pretekst se është thyer. Shumë nacionalistë e komunistë të dënuar me vdekje dolën në liri.

Lufta e Selenicës së Vlorës më 1 prill 1943 dhe kapja rob e Tahsim Spahisë.

E shohim me interes të ndalemi në luftimevet e Selenicës së Vlorës sepse ajo luftë është objekt i falsifikimit nga ana e autorëve komunist, ajo luftë u bë shkak por edhe shtytsë e operacionit të italianëve në Jug, me pasoja të rënda. Nga ana tjetër kjo luftë përcaktoi fatin e ardhshëm të togerit të ri të ushtrisë italiane Tahsim Spahisë dhe bashkimin e tij me çetën “Shqiponja” të Hysni Lepenicës.

Historia e luftimeve në qytetin e serës nis në mesnatës së 21 shkurtit 1943 kur çeta Plakë e Mallakastrës dhe çeta Plakë e Vlorës sulmuan Selenicën dhe të nesërmen, qyteti ishte në duart e partizanëve. (Gazeta “Zëri i Popullit”, prill 1943, viti II, nr. 17)

Më 1 prill 1943 një kolonë e forcave të policisë e përbërë nga kompania e 17 e karabinierëve: një skuadër e posaçme karabinierësh e një skuadër mitralierësh, marshoi për në Selenuicë, për të rimarrë pushtetin atje.

Kolona e komanduar nga nënkolonel Ricci udhës për në Selenicë, në fshatin Lubonjë, pa disa fshatarë, që duke i marrë për pjestarë të çetave “rebele”- ata nuk ishin as partizanë, as ballistë, por thjesht bënin dru në pyll- hapi zjarr dhe i vrau.

Në zonën ku u dëgjuan pushkët ndodhej çeta balliste e Isuf Luzajt e cila menjëherë rrethoi vendin në fshatin Armen. Pas luftimesh të ashpëra që zgjatën deri në mbrëmje, fashistët lanë mjaft të vrarë dhe të plagosur. Nga ana e Ballit Kombëtar u plagos Hasan Lepenica i cili u trasportua në spitalin partizan në Vranisht të Vlorës për t’u mjekuar.

Një pjesë tjetër e kolonës që mundi të çajë rrethimin, me nënkolonel Ricci-n në krye u shty në tisin e buzëmbrëmjes të kthehej në Vlorë, por ra në pritën e çetës Plakë të Vlorës të komanduar nga Neki Ymeri – Vangjua, e cila ndërkohë kishte zënë pozita luftimi. Nga ana tjetër e lumit Vjosë hapte zjarr edhe çeta Plakë e Mallakastrës e komanduar prej Mehmet Shehut. Fashistët duke pandehur se e gjith zona ishte e rrethuar nga forcat nacionaliste u dorëzuan.

Çeta e Ballit roberit pasi i çarmatosi i liroi. Çeta e Neki Ymerit robërit i kaloi në bregun tjetër të Vjosës dhe ia la në ngarkim Mehmet Shehut. Ai i tërhoqi thellë në një zgërbonjë, vrimë e fshehtë të pyjeve të Mallakstrës, dhe pas disa ditë torturash i xhveshi lakuriq dhe i vrau pa mëshirë për tu marrë rrobat për partizanët.

Humbja e armikut në luftime sipas burimeve italiane ishte 11 të vrarë mes tyre një oficer, 16 të plagosur dhe 106 të zhdukur ndërmjet të cilëve edhe nënkolonel Ricci me dy oficerë të tjerë.

(Tanush Frashëri “Ali Këlcyra arisokrati kuqezi”, Tiranë 2005, f. 215)

Ali Këlcyra për sa më sipër shkruan se pas torturave të tmerrshme robërit italianë i vrau Mehmet Sheu me duart e tij. E njëjta gjë thuhet në një trakt të hedhur nga Balli Kombëtar: “Këtë luftë e filloi vetëm një çetë e Ballit Kombëtar nën komandën e Isuf Luzajt në orën 1 pa pes minuta të datës 1 prill 1943 dhe në orën 4 të po asaj dite u plotsua rrethimi i 136 karabinierëve dhe 116 bersialerëve. Në orën 4 e 20… arriti çeta partizane nën urdhërin e Neki Ymerit… Të gjith italianët … u zënë robë… u çarmatosën prej Ballit … dhe u lanë të lirë. Kurse robërit e çarmatosur nga partizanët u vranë”. (AQSH, F. 270, V.1943, D. 11, f. 554, Trakti i datës 11 tetor 1943)

Vrasja e robërve të luftës është një nga shfaqjet më mizore të komunistëve, fak që e kanë vënë re dhe e kanë evidentuar edhe misionet anglo-amerikanë që shërbyen këtu gjatë luftës.

Toger Raffaelo Jardella, ka deklaruar ndërmjet të tjerave përpara komisionit të hetuesisë italiane: “Është mirë të vëmë në dukje se gjith robrit që ranë në duart e nacionalistëve sapo u çarmatosën u lanë të lirë ndërsa ata që ranë në duar të komunistëve përfshirë edhe nënkolenelin dhe një kapiten jo vetëm u pushkatuan por vdiqën përmes torturash rrënqethëse”. (Cituar nga Tanush Frashëri “Ali Këlcyra arisokrati kuqezi”, Tiranë 2005, f. 216)

Kiço Ruci nga Dhërmiu, në kohën që u zhvillua lufta e Selenicës ka qenë mësues në Selenicë dhe tregon: “Partizanët e komanduar nga Mehmet Shehu dhe Hysni Kapua u bënë pritë 150 karabinierëve, i rrethuan dhe i detyruan të dorzoheshin. Më von i dërguan përtej në breg të Vjosës dhe pasi u mbajtën një fjalim të shkurtër i pushkatuan të gjithë. Klithmat dhe të bërtiturat e italianëve dëgjoheshin deri në kodrat përreth”. (Kiço Ruci “Kujtime dhe ngjarje të Bregdetit”, Triptik, Vlorë 2011, f. 85)

Hakmarrja e italianëve për pabesinë e komunistëve për vrasjen çnjerëzore të robërve.

Komanda italiane u mundua në mënyrë të pa ndërprerë të hynte në bisedime me komunistët që të linin të lirë robërit e luftës, por Mehmet Shehu e Hysni Kapua nuk pranuan asnjë kusht. Vrasja e robërve italianë nga komunistët solli pasoja tragjike mbi popullsinë e pafajshme të Jugut të Shqipërisë. Për hakmarrje italianët ndërmorën një operacion spastrimi në zonën Berat – Vlorë – Gjirokastër, bilanc i të cilit ishte tragjik për popullin tonë.

Sipas burimeve të armikut: “Operacioni në zonën e Kurveleshit vazhdon. Deri tani janë arritur këto rezultate: U vranë 14 partizanë, u kapën 236 persona prej të cilëve 36 u vërtetua se ishin pjesmarrës në rebelim; u shkatërruan banesa në Kuç, Ramicë e Bolenë që bëjnë pjesë në të vetquajturën Republika e Kuqe e Kuçit…, në Bolenë u shkatërrua një depo monicioni e rebelëve. Armë të kapura: një mortajë e rëndë, 267 pushkë, 7 pistoleta, dhe një numur i papërcaktuar pjesësh armatimi, granata dore dhe municion”. (Cituar nga Tanush Frashëri “Ali Këlcyra arisokrati kuqezi”, Tiranë 2005, f. 228)

Me pasoja shumë të të rënda vazhdoi operacioni edhe në zona e krahina të tjera të Beratit, Vlorës dhe Gjirokastrës. Ja pra këta ishin komunstët terroristë, Mehmet Shehu e Hysmi Kapo, që me veprimet barbare të pushkatimit të robërve i sollën popullsisë së pafajshme tragjedinë e madhe të vrasjeve, pushkatimeve djegies së shtëpive dhe dëmtimit të pasurisë.

* * *

Tani le të ndjekim fatin e Tahsim Spahisë i cili ka depunuar në hetuesinë komuniste: “Më 1 prill të vitit 1943, jam zënë rob në Selenicë të Vlorës ku shërbeja si toger, komandant toge dhe përkthyes, nga partizanët e ballistët, të cilët më mbajtën 15 ditë . Pasi më lanë të lirë me vullnetin tim shkova në çetën e Ballit Kombëtar që komandohej nga Hysni Lepenica. Kam qëndruar këtu dhe kam ardhur në Mbledhjen e Mukjes bashkë me Hysni Lepenicën, Skënder Muçon, Isuf Luzin etj…. “ (Arkivi MPB, Dosja 2226, f, 17)

Kshtu pra Tahsim Spahija si patriot pranoi thirrjen e Hysni Lepenicës për t’u bërë efektiv i çetës së tij. Ai u banonte në Lepenicë dhe qëndroi në çetën “Shqiponja” për të strëvitur efektivin e kësaj çete dhe për t’i përgatitur ata për luftë kundër fashizmit italian. Siç pohon ai vetë qëndroi në këtë çetë nga prilli i vitit 1943 kur u kap rob deri më 3 gusht të vitit 1943, kur përfundoi Konferenca e Mukjes.

Në përfundim të kësaj Konference Hysni Lepenica e ngarkoi me detyrën e lartë patriotike që në zbatim të vendimeve të Mukjes të shkonte në Kukës dhe atje të formonte njësi të Ballit Kombëtar me qëllim të luftës së përgjithshme antifashiste për të çliruar Shqipërinë. Kështu, Tahsim Spahiu niset drejt detyrës së lartë atdhetare merr përsipër themelimin e Ballit Kombëtar në rrethin e Kukësit.

Në zbatim të kësaj detyre në gusht të vitit 1943 në një lëndinë të Kolesjanit, me emrin Ornicë, Tahsim Spahiu themeloi organizatën e Ballit Kombëtar të rrethit të Kukësit me këtë kryesi: Tahsim Spahiu, kryetar, Hilmi Dan Selmani, n/kryetar dhe anëtarë: Asllan Sul Petku nga Shteqni, Nuhi Ramadan Onuri nga Kolesjani, Dalip Nuhi Miflorolli nga Topojani, Shaqir Shaban Gjana –nga Gobuza.

Pas firmosjes nga ana e Ballit Kombëtar dhe Frontit Nacionalçlirimtar të marrveshjes së Mukjes, si edhe krijimit të Komitetit për Shpëtimin e Shqipërisë me atributet e një qeverie provizore, u duk se fatet e shqiptarëve do të rridhnin ndryshe.

Pikërisht me këtë mesazh të madh,burrat e shquar të kombit tonë, Mid’hat Frashëri, Abaz Kupi, Hasan Dosti, Ali bej Këlcyra, Isuf Luzi etj, iu drejtuan trevave të Veriut të shtetit amë, duke u kumtuar vendimet e Mukjes për bashkimin e madh, për çlirimin e kombit dhe atdheut, sa më parë. Ndërsa në Jug ishte nisur Hysni Lepenica, Skënder Muçua etj.

Në mbrëmjen e 25 gushtit të vitit 1943, burrat nacionalistë, Abaz Kupi, Muharrem Bajrakatri, Mid’hat Frashëri, Hasan Dosti, Isuf Luzi etj, u mblodhën në Lurë, në kullat e njohura për trimëri të Menajve. Aty u vendos që kuvendi të mbahej tri ditë më pas, deri sa të mblidheshin trimat e krejt trevave veriore.

Në krah të Sadik Spahisë që përfaqësonte Kolesianin në këtë kuvend do të merrte pjesë edhe nipi tij Tasim Spahia dhe fjala e tij për luftë pa kompromis me fashizmin, do të tërhiqte vëmëndjen e parisë së Veriut dhe do të dëgjohej me vëmëndje.

Mesazhet dhe vendimet e këtij kuvendi për bashkimin e të gjith shqiptarëve në luftë për liri ishin dhe mbeten, mesazhe të shpresave të mëdha, jo vetëm për trevat veriore shqiptare por për krejt Shqipërinë Etnike. Kjo ishte një nga arsyet që klika e komunistëve me urdhër të Miladin Popoviçit e abandonojë e anatemoi dhe e falsifikojë këtë kuvend shqiptarësh atdhetarë sikundër kishte bërë edhe me vendimet e Konferencës së Mukjes. (AQSH, F. 270, D. 4, f.3-7, Lurë, gusht 1943)

Në këto rrethana historike edhe Muharrem Bajraktari kërkoi të bëj pajtim me Spahijtë për ngjarjet e ndodhura në vitin 1924 dhe më vonë dhe për këtë qëllim ai shkoi tek Lama e Sherif Dullës në Kolesjan dhe i kërkoi atij një takim me Sadik Spahinë. Ky i fundit i çoi tek Lama, Ramadan Hasan Omerin për ta thirrur dhe e priti tek shtëpia e tij së bashku me nipin e tij, Tahsimin dhe kështu u bë pajtimi, lidhje që nuk u prish asnjëherë.

Fill mbas këtij pajtimi u organizua një mbledhje tek shtëpia e Gani Hetem Spahiut ku morën pjesë: Muharrem Bajraktari, Sef Xheladini, Sadik Spahiu, Tahsim Spahiu, Ramadan Çiku, Gani Spahiu etj. Kjo mbledhje përcaktoi platformën politike të mbledhjes historike të më vonshme të Krojt të Bardhë dhe gjithë veprimtarinë kundër pushtuesve italianëve dhe gjermanë, deri në kohën që komunistët sulmuan pabesisht, pas krahëve në Gostil forcat e Muharrem Bajraktarit. Mbledhja e Kroit të Bardhë ka mbetur e pa studjuar megjithse paraqet interes për historinë.

Organizata e Ballit Kombëtar e themeluar prej Tasim Spahisë ka bërë përpjekje për krijimin e një çete luftëtarësh, por të gjitha veprimet e saj kanë qenë mbrenda kuadrit të veprimtarisë bashkpunuese me Muharrem Bajraktarin ku Tahsim Spahiu pas pajtimit me Muharrem Bajraktarin ka shërbyer si Shef Shtabi i këtyre forcave duke ia njohur e vlerësuar dhuntitë, meritat dhe ndjenjat atdhetare.

Forcat komuniste nuk mund të pranonin autoritetin e një antikomunisti si Muharrem Bajraktarit, ata nuk mund të pranonin ndikimin dhe besimin që populli kishte te ky nacionalist i ndershëm dhe i pa kompromentuar me pushtuesit. Komunistët menduan të shfrytëzojnë armiqësinë e hershme të Spahive me Muharrem Bajraktarin, prandaj bënë një takim në shtëpinë e Rasim Spahiut.Në këtë takim udhëheqësit e Brigadës komuniste të Kosmetit Fadil Hoxha, Xhavit Nimani, por më i rëndësishëm ndër ta ishte një partizan malazez me pseudonim “Xhura”, i bënë Tahsim Spahiut propozim se: “Ne jemi gati ta vrasim Muharrem Bajraktarin me që ai të ka vrarë babën, në se ti pranon të bashkpunosh me ne!”

Tahsim Spahiu kundërshtoi prerë: “Unë ia kam njohur vlerat dhe meritat Muharrem Bajraktarit, por në sytë e mi tani në kohën e Luftës Antifashiste vlerat atij rriten njëqint fish dhe unë do t’i rri besnik deri në fund pajtimit, për hirë të interesave të atdheut dhe Shqipërisë”.

Muharrem Bajraktari ishte luftëtar antifashist dhe i gatshëm për të bashkpunuar me komunistët për lirinë e vendit të tij. Por siç dihet komunistët e pa besë e sulmuan pas krahve Muharrem Bajraktarin. Në këtë përpjekje Tahsim Spahiu u zu rob nga forcat partizane të komanduara nga Shefqet Peçi e Manush Myftiu dhe së bashku me Selim Lozin (Nokën) që ishte kapur befasisht në Bicaj, të lidhur dorë për dore u shoqëruan nga një togë partizanësh për në Dibër. Atje nga një gjyq formal partizan u dënuan me vdekje: Selim Noka, Zyber Lita, Sherif Lita dhe me ndërhyrjen e Haxhi Lleshit, për të përçarë lëvizjen antikomuniste në Lumë, Tahsim Spahiu u la i lirë.

Tahsim Spahiu ishte në dijeni edhe për një korrespondencë të Drazho Mihajlovit me Muharrem Bajraktarin me ndërmjetësimin e Abdurrahman Gurit, oficer finance, që banonte në shtëpinë e një serbi në Prizren. Kjo korrespondencë ishte survejuar nga Beqir Spahiu. Drazho Mihajlovi i kërkonte Muharrem Bajraktarit bashkëpunim kundër fashizmit dhe komunizmit duke e lënë çështjen e Kosovës për zgjidhje me anën e një referendumi. Beqir Spahiu që ish qendra midis dy krahve të kundërta të Spahive e quante të pa pranueshëm e të parakohshëm luftën kundër komunizmit.

Si i ndau lufta Spahijtë e Kolesionit?

Lufta i ndau Spahitë e Kolesjanit në dy grupime njëra palë anonte nga komunistët dhe pala tjetër ishte kundër komunistëve.Në grupimin e majtë komunist ishin: Niazi Spahiu, Rifat Spahiu, Rim Spahiu, Rrapo Spahiu dhe më të rinjtë Ramadan Spahiu, Ibrahim Spahiu, Ismail Spahiu.

Niazi Spahiu, i biri i Rasim Spahiut kishte propagandur idetë komuniste në Lumë si pjestar i Grupit Komunist të Tiranës që nga viti 1937.

Në krahun e djathtë antikomunist bënin pjesë të gjithë ata që ishin me arsim të lartë: Tahsim Spahiu, Jaup Spahiu, Fehmi Spahiu, Enver Spahiu, Imer Spahiu, Nezir Spahiu etj.

Në vitin 1948, Nezir Spahiu në emigrim, nga kundërshtarë bëhet bashkëpunëtor me Ahmet Zogun, dhe djali i tij Ylli Spahiu luan një rol mjaft të rëndësishëm në oborrin mbretëror të Leka Zogut.

Beqir Spahiu që ish qendra midis dy krahve të kundërta të Spahive të ndara ideologjikisht dhe politikisht, por që anonte më shumë nga e majta mbante lidhje dhe veprim të trefishtë:

Ai bashkëpunonte me krahun komunist: Emin Durakun, Muhamet Oruçin, Shyqyri Hafizin, Xhavit Nimanin, Elhami Nimanin, Xhevdet Dodën etj.

Po kështu Beqir Spahiu në teqen e Shën Hasanit kishte krijuar me nacionalistët një Komitet Nacionalist të përbërë nga: Sheh Hasani, Sheh Musai, Halim Spahiu, Ali Alushani, kapiten i ushtrisë Sabaudin Resuli ku mbanin lidhje me Bedri Pejanin dhe kishin krijuar njësi të armatosura, aktet e së cilës janë lufta e Kabashit kundër bullgarëve që kishin pretendime territoriale ndaj Kosovës. Halim Spahiu si anëtar i këtij grupi u pushkatua prej UDB-së Jugosllave në vitin 1946.

Nga ana tjetër Beqir Spahiu bënte pjesë edhe në grupin e intelektualëve të Prizrenit me Kol Margjinin, Brahim Fehmia, Skënder Curri, Myzafer Gostivari, të cilët në Lidhjen e Dytë të Prizrenit më 16 – 20 shtator 1943, ishin ndër 42 delegatët e kësaj lidhje dhe që pas vitit 1945 të gjithë u pushkatuan nga qeveria Jugosllave me përjashtim të Myzafer Gostivarit.

Beqir Spahiu u vra më 6 maj 1943 nga SIMI fashist Italian. Një partizan jugosllav i shtruar në atë kohë në spitalin e Suharekës ka deklaruar se po të mos e kishin vrarë italianët do ta vrisnin shërbimet e fshehta jugosllave, par arsye të aktivitetit të tij antisllav. Pas vitit 1990, Beqir Spahiu është vlerësuar “Mësues i popullit”.

Pajtimi midis dy grupeve kundërshtare të Spahive do të bëhet vetëm në vitin 1956 kur Rifat Spahiu u dënua nga Konferenca e Tiranës dhe djali i tij Fate Spahiu që ishte kanidat i shkencave mjekësore diplomuar në Bashkimin Sovjetik u dënua me 18 vjet burg për veprimtari “armiqsore”!.

Tahsim Spahiu i burgosur dhe internuar nga diktatura komuniste.

Pas çlirimit të vendit Tahsim Spahiu si oficer i përgatitur në shkollat më të mira europiane u emërua pedagog në Shkollën e Bashkuar të Oficerëve në Tiranë, detyrë në të cilën u dallua për aftësitë e larta si oficer e mësues dhe dallonte nga i gjith efektivi komandës së shkollës.

Në vitin 1948 Partia Komuniste Shqiptare u nda me Lidhjen e Komunistëve Jugosllavë. Në vitin 1949 Koçi Xoxe ish Ministër i Brendshëm u dënua nga Kongres Parë i Partisë Komuniste. Një grup pro jugosllav u organizua ta nxirrte Koçi Xoxen në Jugosllavi. Në këtë grup bënte pjesë edhe Ismail Spahiu, i cili formulon një letër për Ambasadën jugosllave dhe ia lexon letrën edhe Tahsim Spahisë, por ky e këshilloi të mos merrej me këtë punë dhe të mos e dërgonte këtë letër atje ku mendonte Islami. Pavarësisht nga këshillat e Tahsim Spahisë, Islami e dërgoi letrën. Grupi i Ismail Spahisë u zbulua dhe u arrestua.

Në hetuesi ai në mes të tjerash deponoi se letrën e ambasadës jugosllave ia kish lexuar edhe Tahsim Spahiut, gjë e cila u bë shkak për arrestimin e Tahsimit. Ndonëse në gjygj u vërtetua që Tahsim Spahiu nuk kishte asnjë lidhje me grupin në fjalë u dënua me tetë vjet burg, gjoja tentativë arratisje në Jugosllavi.

Kështu filloi për Tahsim Spahiun kalvari i burgimeve dhe internimeve. Në burg është treguar stoik dhe i papërkulur. Në një vizitë që bëri në burg zëvendësministri i brendshëm i asaj kohe e pyeti Tasim Spahinë se sa ishte dënuar.

-Tetë vjet, u përgjegj ai.

-Pak je dënuar, i thotë zëvëndës ministri, unë do të kisha dënuar 25 vjet!

-Kjo tregon, i thotë Tasimi, se juve i dënoni shqiptarët sipas dëshirës dhe jo sipas ligjit.

Kjo përgjigje i kushtoi Tahsim Spahisë tre muaj në qeli të burgut.

Pas lirimit nga burgu Tahsim Spahinë e internuan familjarisht në Savër të Lushnjës. Atje kaloi sëmundje të rëndë në pa mundësi kurimi. Ishte i martuar me një grua të nderuar që i qëndroi besnike dhe i fali dy vajza të cilat sot janë të martuara në Itali.

E ama e tij, Zija, që rridhte nga një familje e nderuar antikomuniste nga fshati Gjinaj, tërë jetën mbeti e cilësuar kulake, armike populli. Sinan Gjini, vëllai Zijes u vra nga forcat e Sigurimit komunist pa asnjë faj. Kështu që nëna e Tahsim Spahisë u detyrua të jetoi tek niprit e burrit, djemt e axhës së Tahsimit, të cilëve u bënte presion organizata bazë e Partisë së Kolesjanit që ta përzinin nga shtëpia këtë armike të rrezikshme, por ata si fisnik që ishin e mbajtën më mirë se nënën e tyre, se ajo i kishte rritur dhe edukuar si bijtë e saj.

Një ditë ajo shkoi për të parë të birin e internuar në Savër të Lushnjës dhe vdiq atje, ku edhe u varros pa asnjë ceremoni.

Pas saj, në vitin 1986, vdiq në skamje dhe mjerim edhe i biri Tahsim Spahiu. Edhe kur vdiq Sigurimi i Shtetit nuk lejoi të varrosej në varret e përbashkëta, por si heretik komunist ai u varros në një kodër të Savrës, dhe varri tij humbi përgjithmonë.

Jeta e Tahsim Spahiut, është jeta e një atdhetari e luftëtari antikomunist që fati e solli të mos shohë asnjë ditë në liri. Ai do të nderohet përjetësisht.Presidenti Republikës prof. dr. Sali Berisha e ka nderuar Tahsin Spahinë me titullin “Martir i demokracisë”.