• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for December 2014

Poems by Rozi Theohari

December 13, 2014 by dgreca

“Immigrants”
by Rozi Theohari
Two eyes
Here
Two eyes
There
In their homeland
Immigrants
Have not
Five senses
But ten
One part
On their heart
Pours blood
Another – tears.

If you are
Close to a Cambodian
Don’t call them
Muddled!
Their bewilderment
Is real
Because they
Live with double vision
Night and day.

Between push/pull feelings
Winners of the “American Dream”

For a Vietnamese
A skycraper
Seems to be
A Buddhist Temple
An Albanian imagines
A high snowy mountain.

The Sun
Is cold
For immigrants
Would you mind
Substituting this
With
Warm words of
WELCOME?
REMEMBERING LONGFELLOW

1. “LONGFELLOW BRIDGE”

All alone-Monday November second, 2009
Walking on the long Charles River bridge
That joins Boston and Cambridge
Surrounded by skyscrapers and yellowish leafy trees.
Above, in the blue sky floating a few white clouds
As pink cruises slide off onto the teal blue Charles River
The shining water full-of-fall-red-dead-leaves, like tears,
A balmy breeze smoothes the green poster, “Longfellow Bridge”
Named for him-The Nation’s Honored !
In his days the poet attended regularly this bridge
Attracting the attention of the passers-by
Walking and reciting his verses with rhythmic steps:
“Gazing with half-open eyelids,
Full of shadowy dreams and visions,
On the dizzy, swimming landscape,
On the gleaming of the water,
On the splendor of the sunset.”
I rest on the rusty, thick, old, iron hand rail
Feeling the bridge noise shaking from his steps-absorbed
With the clank of railroad trains, cars, trolley, trucks, bicycles, pedestrians,
While “Boston Duck Tours” swim under me.
O Birch tree! Growing by the mystic Charles River!
In your white-skin wrapper-writing a good hand
“The Song of Hiawatha”-unforgotten narrative.
Save it forever…
The poet’s ghostly figure following me near the banister
It murmurs, repeats, and whispers still,
Fragments of verses chased by steps and by wind,
That shall echo forevermore!
O young girl! In sports uniform and ear phones
Stepping along with the music’s melody on the “Longfellow Bridge”
Send the poet a wave…
…
2. THE NAHANT SUMMERS OF LONGFELLOW

“The tide rises, the tide falls,
The twilight darkens, the curlew calls
Along the sea-sands damp and brown
The traveler hastens toward the town,
And the tide rises, the tide falls.”
Perhaps, this “evening of life” thought
Was written of Nahant beaches by Longfellow
In their summer sojourning with his second wife, two boys
And Harvard friends. Boarding in the cottage of the Johnson family.
(He couldn’t buy a “poet’s cottage” thought the rich wife)
The sunny summer days Henry swam and walked on the shore
Watched the surf and the white sails between the blue waters
Breathing in the wild pink roses’ aroma.
Evenings on the veranda, with books and friends, chatting
Reciting poems of “The Seaside and Fireside”
He wrote inspired from the brilliant Nahant sunset.
During his summer in Nahant, Longfellow came down to people,
Meeting fashion-gloved arms-elegant ladies with big fancy hats
And tail-coated gentlemen, adoring him: “Our Nahant Poet!”
Reading his tale “The Golden Legend,” or visiting “Swallow’s Cave.”
If he wrote for the heroic
He could have tea with former President J. Adams,
If he felt despairing and lonely
He might find himself sitting in the moonlight-looking to the sea
Nahant was his “Treasure Island”-shimmering through his poetry…
The poet left Nahant the last Sunday of August 1851,
The last August Sunday, 2004,
I am sitting on Nahant’s south shore, between ocean and forest
At the foundation stones of Johnson’s broken down house
Under the shadow of willows, the poet’s pleasant trees,
Reading “Evangeline”-over the ruins and the grass
Listening to “Druids of eld”-those prophetic Gaelic priests approach me:
Sighing, “Henry Wadsworth wrote its first large expression, here…”
This is the forest primeval. The murmuring pines and the hemlocks.
Bearded with moss and in garments green, indistinct in the twilight,
Stand like Druids of eld………
………………………………..
Loud from its rocky caverns, the deep-voiced neighbouring ocean
Speaks, and in accents disconsolate answers the wail of the forest.
The Nahanters joined the Longfellows
On Sunday singing at the Nahant Village Church.
I’m going every Sunday to the same church, rebuilt,
He is seated near me-I see his profile-praying the lines
Of “Christus,” statement of his deep belief, his highest inspiration.
The tide rises, the tide falls,
Printing the poet’s name on the sands…
…
3. THANK YOU-OUR POET !

I walk along Nahant’s oak-tree streets
Reciting from “Tales of a Wayside Inn”
Astonished by the magic of his art
“I for ever!”-The Saga of King Olaf
Yes, you are for ever-O King of verses-Henry Wadsworth.
O magnificent ballad-singer!-O national bard !
Not just America fit in your heart
But the whole planet.
The worldwide epic heroes’ poet
Familiar with Europe-Longfellow
Even my country-Albania,
Praising our nation’s hero-George,
Who vanquished the Turks with his dazzling sword
Your verses-a hymn’s impetus-incited the Albanian people
Fighting for freedom from Ottoman Empire.
Your “Scanderbeg” inside “Tales of a Wayside Inn” is immortal !
I, an Albanian daughter
Reciting those verses with the rhythm of my spirit
Repeating with the centuries: Scanderbeg…Scanderbeg,
Remembering Longfellow-Our Poet !

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: by Rozi Theohari, Poems

NJOFTIM I SHOQATES SE SHKRIMTAREVE

December 13, 2014 by dgreca

Shuhet ne Heshtje-Shkrimtarja e Shquar, Dardharja e Bostonit -Rozi THEOHARI!
ne Nahant Hospital Jesmond Nursing House ne Boston,
Tronditet Shoqata E Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe komuniteti shqiptar ne Amerike.
Sot ne ora 12 a.m.ne Nahant Hospital Jesmond Nursing House ne Boston, PUSHOI SE RRAHURI ZEMRA E SHKRIMTARES , GAZETARJA, , POETJA, VATRANJA -ROZI THEOHARI!
Hidherim i rende, deshperim i thelle dhe dhimbje per komunitetin e shkrimtareve ne Shqiperi e Kosove e te gjitha trojet etnike, per te afermit, miqte mikeshat, koleget dhe njerezit e dashur admiruesit e krijimtarise te Rozit tone te bukur! . Dhimbje dhe humbje e madhe e Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe Diaspores Mergates shqiptaro amerikane dhe LETRAVE SHQIPE..
Ne kete moment te dhimbshem I jemi prane familjes e gjithe te faermeve ndjame dhimbjen e lotet bashke! U prehsh ne PAQE-MIkja ime e Mrekullueshme Rozi! Me mungon qe ne kete cast qe nuk je me! Te Qofte Dheu i lehte ! Te duam shume Rozi! Me dhimbje lot dashuri e respekt pakufi,
Raimonda MOISIU
Kryetare e Shoqates se Shkrimtareve Shqiptaro-Amerikane!-USA
Kush eshte Shkrimtarja -Rozi THEOHARI!
Në mesin e komunitetit të shkrimtareve shqiptaro-amerikane një vend të vecantë zë Shkrimtarja dhe Publicistja e talentuar, “Dardharja e
bukur” , Korcarja e Talentuar Fisnike e Letrave Shqipe, e Bostonit në Amerikë, Rozi Theohari, autore e dhjetra vëllimeve me
poezi në shqip e anglisht. Lexuese dinjitoze e veprës së Fan Nolit, intervistuese
e bashkëkohësve, patriotëve, atdhetarëve të vjetër e të rinj,e kanë shëndrruar Rozi Theoharin në transmetuese e përhapjes së humanizmit,cuarjes e përjetësimit të veprës së Nolit, penë dominuese profesionale, historike e publicistikës shqiptaro-amerikane.
Shkrimtarja Rozi Theohari është gazetare profesioniste dhe publiciste mjaft prodhimtare dhe e spikatur në gazetarinë e hershme shqiptare, me një karrierë brilante në shtypin shqiptar, më pas e deri më sot në Diasporë. Krijimtaria e saj karakterizohet nga një gjuhë e pastër, rëndësia, përkushtimi që ajo u kushton ngjarjeve dhe mbresave historike, për të cilat vendos të shkruajë, përshkrimin me ndjenjë e profesionalizëm, janë disa nga pikat e forta në publicistikën e saj. Pena e saj publicistike mjaft e njohur me editoriale, reportazhe, esse, opinione e kolumnat e saj në shtypin shqiptar në Shqipëri, në gazetën Dielli, Iliria, revista “Kuvendi, në SHBA-ës, Fjala e Lirë, Londër, paraqesin Amerikën në dy plane, si -Vendi i Lirisë e i demokracisë i mbështetur në ligje të palëkundshme dhe vendi i mijëra emigrantëve shqiptarë. Në vazhdën e traditës Rozi Theohari, në raport me vitet dhe me epokën, nuk rresht së shkruari, sjell të gjalla ëndrrat, shpresat, kontributin, veprat, idetë e shqiptarëve të parë të vendosur në Boston – e quajtur ndryshe-Rilindja Kombëtare- të Nolit e Konicës, Qerim Panaritit e Sotir Pecit,Josif e Vasil Pani, Goni Katundi dhe Kol Tromara, Anthony Athanas, Kristaq Trebicka e At Arthur Liolini, Kosovës e Camërisë, të shqiptarëve të vjetër e të rinj që jetojnë e punojnë në Boston. Ajo manifeston talent, energji, vullnet dhe ndjenja thellësisht humane. Shkrimtarja e publicistja Rozi Theohari, autore e dhjetëra librave në publicistikë, prozë e poezi, e përkthyer në gjuhën angleze dhe e vlerësuar me çmime kombëtare e ndërkombëtare si Pena e Artë dhe çmimi ndërkombëtar i nderit “Naji Naaman Literary Award”. Nga Raimonda MOISIU

Filed Under: Kronike Tagged With: Raimonda Moisiu, shuhet Rozi Theohari

SHPIRTI NE PAQE, ROZI THEOHARI!

December 13, 2014 by dgreca

PUSHOI SE RRAHURI ZEMRA E SHKRIMTARES ROZI THEOHARI/
Rozi ndërroi jetë sot në mesditë. Përballja me sëmundjen e kancerit ishte fatale. Rozi luftoi fort, por nuk mundi. Zemra e saj nuk rreh më. Lamtumirë Rozi!
Sic kishte njoftuar Dielli, ajo prej kohësh dergjej në Nahant Hospital Jesmond Nursing House ne Boston në dyluftim me sëmundjen. Por, sot, e Shtunë, 13 Dhjetor 2014, në mesditë, Rozi ndërroi jetë!
Lamtumirë Rozi, shpirti në Paqë!
Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA, anëtare e së cilës ishte Rozi Theohari, Gazeta Dielli, bashkëpunëtore e së cilës ishte Rozi, i qëndrojnë pranë familjes duke e ngushëlluar për humbjen dhe duke u përcjellë kurajo!
Lamtumirë!

Filed Under: Kronike Tagged With: Rozi Theohari, Shpirti ne Paqe

AVOKATI SHQIPTAR QË KTHEU NË MULTIMILIONERË DY FËMIJË SHQIPTARË NË NEW YORK

December 13, 2014 by dgreca

ZYRA JURIDIKE E AVOKATIT YLBER DAUTIKa SHËNUAR REKORD NË NJU JORK/
* Verdict Search Report & New York Law Journal”, publikuan me 23 Dhjetor 2013 se Zyra Juridike e Av. Ylber Dauti, është e para në shtetin e Nju Jork-ut, që fiton dy vjet radhazi shumën më të madhe në kategorinë”Premises Liability”./
* Shuma e madhe e dëmshpërblimit e fituar nga Av. Dauti në favor të klientëve-dy fëmijëve shqiptarë,- shokoi gjykatësen, që nuk e firmosi vendimin për dy javë./
* Shuma e fituar nga Av. Dauti, për një klient shqiptar më 2013 është përfshirë në listën e “25 shpërblimeve më të mëdha në shtetin e Nju Jork-ut për të gjitha kategoritë Ligjore”
* Një batutë e Av. Dauti me George Sorosin për të kapërcyer një situatë të sikletshme/
* Karriera akademike: Avokati Dauti i përzgjedhur për të dhënë leksione në Amerikë dhe Europë./
NGA DALIP GRECA/
Avokati Ylber Dauti është një ndër të përzgjedhurit e komisionit seleksionues për Albanian American Success Stories, që organizohet me 3 maj në Battery Gardens, në qytetin e New Yorkut. Natyrisht se kjo përzgjedhje është mëse e merituar. Ylber Dauti është ndër avokatët e rinjë shqiptarë më të suksesshëm në Amerikë dhe Europë. Emri i tij ndeshet shpesh në median amerikane dhe shqiptare.Jo rrallë është përzgjedhur nga “Verdict Search Report & New York Law Journal” për rekordet e shkëlqyera. Avokati Dauti i ka të shumta rastet e fitoreve të çështjeve juridike një ose disa milionëshe, prandaj është klasifikuar si “Avokati milioner”.
Sa herë kam trokitur në studion Ligjore të avokatit Dauti, kam gjetur gjithmonë informacione të reja për betejat juridike të zhvilluara në gjykatat amerikane apo europiane. Në rekordet e fitoreve të tij janë regjistruara çështje të bujshme që kanë diktuar deri në ndryshim të ligjeve të Shtetit. Po cilat janë fitoret më të reja të avokatit? Në këtë artikull do të njiheni me: fitoren me shtatë shifra me një klient shqiptar para pak javësh, fitoren e një çeshtjeje delikate me dy fëmijë shqiptarë, të cilët kur të rriten do ta shohin veten se janë multimilionerë; fitorja maksimale me një klient amerikan, që u bë “milioner”, përfshirja më e fundit në “Verdict Search Report and New York Law Journal”, takimi me Geroge Soros, ku ai u përzgjodh për t’i dorëzuar një çmim special. Si është ndjerë avokati kur ka humbur betejën e parë gjyqësore para dhejtë vitesh? Çfarë emocionesh përjeton ai pas një beteje të zgjatur juridike? Përse e ka moto dhe përse ua rekomandon klientëve të vet thënien e Mark Twain, të cilën e ka të vendosur në një vend të dukshëm të zyrës së tij?: “Gjithmonë trego të vërtetën pasi kështu nuk do të harrosh se çfarë ke thënë.”!?
E reja më e fundit nga zyra juridike e avokatit shqiptar, The Dauti Law, PC, është një gjyq që përfundoi para pak javësh në Nju-Jork. Klienti i tij ishte një shqiptar i lindur dhe i rritur në Amerikë. Avokati më tregon se përzgjedhja e Jurisë pati një rastësi; një nga emrat e përzgjedhur qëlloi të ishte shqiptar, i ardhur në SHBA 20 vitet e fundit. Në periudhën dhjetëvjeçare që zhvillon gjyqe në Nju Jork, avokatit nuk i kishte qëlluar që të përzgjidhte asnjë shqiptar. Kjo rastësi e gëzoi, pasi mendoi se ai vetë si avokat shqiptar dhe klienti i tij shqiptar, do të ndjeheshin mirë, nga që do të krijohej një afrimitet, por ndjesia u shua shpejt; shqiptari i përzgjedhur u dorëhoq për shkak të anglishtes jo të mirë. Gjithësesi gjyqi vazhdoi me një përzgjedhje tjetër dhe çështja përfundoi pozitivisht. Shqiptari doli i kënaqur nga mbrojtja prej avokatit Dauti, jo vetëm prej shumës me shtatë shifra të dëmshpërblimit që fitoi, por edhe prej profesionalizmit dhe etikës së avokatit.
Para disa kohësh, në Janar 2014, një klient i avokatit Dauti botoi në gazetën“Dielli” një falenderim publik për mbrojtjen e shkëlqyer që ai u pat bërë dy fëmijëve të aksidentuar. Ia citova avokatit një shprehje të atit të fëmijëve, i cili i shkruante Diellit:” Kur të rriten dy fëmijët e mi do ta kuptojnë se secili prej tyre është multimilioner në saj të aftësive të një avokatit shqiptaro-amerikan,Ylber Dauti. Faleminderit avokat!”
I kërkoj më shumë detaje rreth atij gjyqi. Isha kurreshtar edhe për reagimin e gjyqtares, e cila në prani të përkthyesit shqiptar, kishte shfaqë habinë e shumës së dëmshpërblimit të kërkuar nga avokati.
Dauti i përgjigjet intersimit: Kjo ishte një çeshtje, sa interesante, aq dhe e vshtirë, pasi fëmijët kishin pësuar një aksident dhe askush nuk kishte parë se si kishte ndodhur aksidenti. Ata ishin shumë të vegjël dhe nuk mund të dëshmonin dhe shpjegonin se çfarë u kishte ndodhur. Pala e paditur pretendonte se mbrojtja nuk ishte në gjendje të provonte se ata ishin fajtorë për aksidentin pasi mungonin dëshmitë reale për mënyrën se si kishte ndodhur aksidenti.
Avokati Dauti punoi fort në mbrojtje të fëmijëve. Netë, javë e muaj shqetësime derisa ia doli; provoi në mënyrë të besueshme se pala tjetër ishte fajtore për aksidentin. Krahas provave të tjera, ai arriti ta bindë palën kundërshtare edhe përmes dëshmisë së dy ekspertëve: një psikologu fëmijësh dhe një inxhinieri civil. Shuma e dëmshpërblimit shokoi gjykatësen e çeshtjes,që u shpreh se “kurrë nuk kishte parë apo dëgjuar që një shumë kaq e madhe të jepej në një çeshtje si kjo, pasi – sipas saj – dëmtimet ishin fare të vogla.”
Gjyqtarja filimisht refuzoi të firmoste vendimin gjyqësor për Shumën e dëmshpërblimit dhe refuzimi i saj ishte i paprecedent. Në çeshtjet kur bëhet fjalë për dëmshpërblim fëmijësh që janë të pazotë të mbrojnë interesat e tyre, në bazë të ligjit, kërkohet gjithmonë përfshirja e Gjykatës për t’u siguruar që interesat e fëmijëve të mbrohen në mënyrë të kënaqshme dhe ndodh shpesh që Gjykata të ndërhyjë dhe të kërkojë nga pala tjetër të rrisë vlerën e dëmshpërblimit. Por në këtë rast po ndodhte e kundërta: Gjykatësja, Sharon Aarons, pretendonte se shuma ishte tepër e madhe dhe e pa justifikueshme. Por avokati nuk u tërhoq. Ai ishte i bindur se në fund ajo nuk mund të ulte masën e dëmshpërblimit pasi një veprim i tillë do të ishte kapërcim kompetencash dhe abuzim i pushtetit nga ana e saj. Ia bëri gjykatëses të qartë mendimin e tij duke i thënë se veprimi i saj nuk është parë apo dëgjuar kurrë më parë, jo vetëm në Nju Jork, por as në tërë Amerikën.
E pyes avokatin: Po nëse ajo nuk hiqte dorë nga këmbëngulja e saj për uljen e dëmshpërblimit, çfarë do të ndodhte?
Avokati duket tepër i sigurtë në arsyetimin e tij: Në rast se ajo do të ulte masën e dëmshpërblimit, atëherë,isha i sigurtë që Gjykata e Apelit do të rrëzonte vendimin e saj dhe ajo do përmendej për keq në faqet e para të të gjitha gazetave dhe revistave juridike në Amerikë. Përfundimish, pas një hezitimi prej rreth dy javësh, ajo u “dorëzua” dhe ra dakort të firmosi vendimin.
Sa ishte shuma e dëmshpërblimit? Avokati nuk jep shifra, por mjaftohet me përsëritjen e asaj çfarë kanë shkruar në letrën e falenderimit publik botuar në Dielli:“se kur fëmijët të rriten do ta kuptojnë se do të jenë multimilionerë….”. Veçse do të doja të shtoja, thotë avokati, “sidomos njëri prej tyre, do të ketë një shumë prej disa-milionësh, që ndoshta nuk ka nevojë të punojë fare në jetën e tij – kuptohet, në qoftë se ai dëshiron të mos punojë, por unë nuk do t’ia sugjeroja një gjë të tillë aspak.”
I përmend avokatit edhe një falenderim tjetër publik për Zyrën e tij nga klienti amerikan, Joseph Kramer, publikuar nga Dielli në Shkurt të vitit 2013. Bëhej fjalë për shperblimin më të madh gjyqësor për vitin 2012 në Shtetin e Nju-Jork-ut në kategorinë “Premises liability accidents’, siç shkruante gazeta New York Law Journal/ Verdict Search, publikuar në 19 dhjetor 2012.
Pas këmbënguljes time avokati sqaron se çështja në vetvete nuk kishte ndonjë gjë të veçantë përveç shumës së madhe të dëmshpërblimit, që iu dha klientit të tij. Por një gjë interesante kishte ndodhë në fund të çeshtjes. Këtë ia kishte treguar vetë klienti,z. Kramer. Ditën e mbylljes së çështjes, njëri nga avokatët e palës kundërshtare, James Cirrincione, i ishte afruar z. Kramer dhe i kishte thënë: “Urime, Z. Kramer. Ky është një shpërblim i padëgjuar dhe marramendës për një çështje si kjo – dhe unë të sugjeroj që t’i dërgosh një peticion Papës në Romë që të shënjëtërojë avokatin tënd, Z. Dauti! Z. Kramer, me të qeshur, ia kishte kthyer : “Në rast se Papa do shenjtëronte një avokat – Zoti do ta ndëshkonte, pasi asnjë avokat nuk e meriton shenjtërimin, sado i përkryer që të jetë.”
Dhe a e dini ç’ndodhi? Vetë avokati i palës kundërshtare, z. Cirrincione,i impresionuar me rezultatin, më vonë referoi një klientin e tij tek zyra e avokat Dautit dhe kërkoi që ai ta merrte përsipër mbrojtjen e çeshtjes së klientit të tij.
-Kjo më emocionoi, thotë Ylberi, pasi ai ma besoi një çështje të vetën. Mjafton të marrim në konsideratë faktin që z. Cirrincione është mbi 60 vjeç dhe ka punuar si avokat për rreth 40 vjet.
Sukseset e avokatit Ylber Dauti, shumat e mëdha të dëmshpërblimit dhe publiciteti ia kanë shtuar klientelën. A ndjehet i kënaqur që numëri i shqiptarëve është rritur dhe se ata përbëjnë më tepër se 50% të klientelës së zyrës.
Në bisedë me avokatin mëson se një betejë juridike mund të zgjasë me vite dhe séanca gjyqësore mund të zgjasë me javë të tëra…dhe në rast se palët nuk bien dakort përpara apo gjatë séancës gjyqësore atëherë Juria tërhiqet të marrë vendim në një dhomë tjetër. Ç’ndodh në raste të tilla?Procesi i pritjes së vendimit të Jurisë është një nga gjërat më të vështira sepse pas këtij momenti gjithçka është jashtë kontrollit të avokatit. Atij nuk i mbetet gjë tjetër veçse të presë, të lutet dhe të shpresojë. Jurisë mund t’i duhen orë apo edhe ditë për të marrë një vendim. Emocionet bëhen më të forta, koha kalon shumë ngadalë saqë minutat ndjehen si orë dhe orët- si ditë të tëra.
Po ç’është mbyllja me sukses e një beteje juridike?Para se t’i përgjigjet pyetjes, avokati duket i menduar, pastaj shton:- është një çlirim i papërshkrueshëm psikologjik dhe emocional. Është një kënaqësi e madhe kur puna kurorezohet me sukses dhe besimi i klientit tek avokati justifikohet. Në të njëtën kohë, në rast humbje, ndjenja që vjen pas është një torturë e vërtetë emocionale dhe psikologjike që zgjat shumë më tepër sesa ndjenja e fitores dhe që ndoshta nuk harrohet kurrë pasi gjithmonë do vazhdosh të analizosh strategjinë që ke ndjekur gjatë gjyqit dhe do mendosh se ku ke gabuar dhe çfarë do të kishte ndodhur sikur të kishe bërë diçka ndryshe…është një proces irracional vetëkritikues që ndoshta nuk përfundon kurrë.
Pyetja ime nëse ka ndodhur që të humbas ndonjë çështje, nuk e zë në befasi avokatin.
– Po, përgjigjet mendushëm,kam humbur betejën e parë gjyqësore. Edhe pse kanë kaluar mbi 10 vjet,ai mban mend çdo detaj të asaj çeshtje.Mund të ndodhë që përsëri ta provojë shijen e hidhur të humbjes, por betejë është, ka dy palë që përplasen, njëra do të fitojë, arsyeton Dauti.Ai mendon se humbja edhe pse e dhimbshme, është një e keqe e nevojshme pasi na kujton se jemi njerëzorë dhe jo hyjnorë dhe na bën që të ecim me përulësi me këmbë në tokë dhe jo të “fluturojmë” nga deliri i madhështisë.
Avokati Dauti, ka një sekret të fitoreve të veta në betejat juridike, respektimin absolut të së vërtetës. Mark Twain, krahas trashëgimisë si shkrimtar na ka lënë dhe një thesar me këshilla. Një ndër to, avokati e ka të shkruar në një pllakë dhe e ka vendosë në kënd të dukshëm të zyrës, që ta shohin dhe klientët. Këshilla është: “Gjithmonë trego të vërtetën pasi kështu nuk do të harrosh se çfarë ke thënë.” Për çështjet ligjore në të cilat është specialist, Dauti nuk i përzgjedh çështjet, nuk ka kriter refuzimi, përveç kriterit të së vërtetës. Në rast se klienti nuk ka “tendencën të harrojë” se çfarë ka thënë, atëherë ai është i gatshëm ta përfaqësojë.
Jo rrallë avokati shqiptar Ylber Dauti ka hyrë në rekordet e “Verdict Search Report and New York Law Journal”. Cila është arsyeja?
Ka qëlluar që çështja që ka mbrojtë ka qenë unike, siç ishte mbrojtja e një shqiptari nga Kosova, i cili një vit para aksidentimit, kishte marrë depërtim nga Amerika. Ligji i shtetit dhe ai federal binin në kundërshtim. Fitorja që arriti avokati qe e bujshme.Por ka ndodhë që të përfshihet aty nga që shumat e fituara përbënin lajm sensacional për komunitetin juridik, siç ishin shumat e mëdha të fituara në shtetin e Nju Jorkut për klientin amerikan në 2012 dhe klientin shqiptar në 2013 në kategorinë e “premises liability”. Verdict Search Report në bashkëpunim me New York Law Journal botuan më 23 Dhjetor 2013, listën e rezultateve të arritura në Nju Jork, rezultoi që për herë të parë në historinë e shtetit të Nju Jorkut, që kur ata filluan të publikojnë këto statistika, zyra e avokatit Dauti, ishte e para që kishte fituar për dy vjet radhazi shumën më të madhe në kategorinë e “premises liability”. Ka dhe një rekord tjetër: Shuma e fituar për klientin Shqiptar në vitin 2013, është përfshirë në listën e “25 Shpërblimeve më të mëdha të arritura në Shtetin e Nju-Jorkut në të gjitha kategoritë ligjore.”
Për avokatin Dauti, “sekreti” i fitoreve qëndron tek tri fjalë: Pasion, punë dhe fat! Njeriu duhet të ketë pasion për punën që bën se përndryshe nuk arrin të punojë aq sa duhet. Njeriu duhet të punojë shumë dhe të lerë sa më pak që është e mundur në duart e fatit. Por edhe pasi kemi punuar shumë dhe me pasion, duhet të shpresojmë dhe të lutemi që “era e fatit” të fryjë në drejtimin tonë – pasi në rast se fati nuk na ndihmon, ne mund të mos arrijmë çfarë dëshirojmë dhe meritojmë, ne fare mirë mund edhe të dështojmë në rast ai “fryn” kundra nesh.
Ylber Dauti është i pari avokat shqiptar, anëtar i përjetshëm i “Milion/Multimilion Dollar Advocates Forum” . Pyetjes sime nëse e ngacmon togfjalëshi ”avokat milioner”, ai i përgjigjet pozitivisht.Arsyet, më thotë, janë dy:e para, është e keqinterpretuar si shprehje pasi në të vërtetë të qenit i ashtuquajtur avokat milioner/multimilioner nuk do të thotë në vetvete se je avokat i zoti pasi ndodh jo rrallë që të kesh fatin të merresh me çeshtje me vlera milionshe dhe multi-milionshe – por kjo nuk do të thotë se je avokat i jashtëzakonshëm; thjesht faktet janë në favorin tënd. Së dyti, është shprehje e keqkuptuar, pasi ai është marrë me çeshtje me vlera milionëshe apo multimilionëshe – kjo nuk do të thotë aspak se ai vetë është milioner apo multimilioner. Edhe sikur të ishte kështu, shton; suksesi në përgjithësi, përfshirë edhe suksesin në profesionin juridik nuk mund dhe nuk duhet të matet kurrë me shuma parash. Ka njerëz shumë të zgjuar, të zotë dhe të sukseshëm, përfshirë këtu edhe avokatë shumë të zotë, që kanë dhënë kontribut të çmuar për shoqërinë por për shkak të natyrës së punës së tyre ata nuk kanë siguruar shuma të konsiderueshme. Do të ishte shumë paradoksale në rast se nuk do ti konsideronim këta njerëz si të suksesshëm, arsyeton avokati..
Zyra ligjore Dauti e shtrinë veprimtarinë e saj edhe jashtë Nju Jorkut. Kohët e fundit është marrë me çeshtje kontratash ndërkombëtare të biznesit për interes të klientëve nga Europa, Amerika Qendrore dhe e Jugut.
Nga një mik i avokatit pata dëgjuar për një vonesë të tij në një ceremoni të rëndësishme në Manhattan, që kishte të bënte me një nga filantropistët dhe njerëzit më të pasur në Botë, George Soros. Avokati e kishte kaluar situatën e sikletshme me një batutë. E pyes rreth asaj ceremonie dhe cila ishte arsyeja e ftesës për të qenë pjesë e asaj ceremonie. Cila ishte situata dhe batuta?Fillimisht, ai refuzon, duke thënë se kjo nuk ka të bëjë me zyrën Juridike të tij. Pas këmbënguljes time, tregon:Fondacion Mitteleuropa i bazuar në Zvicër i kishte akorduar Sorosit çmimin “Dr. Elmer Hantos Prize” për kontributin që filantropisti ka dhënë në zhvillimet demokratike pas rrëzimit të komunizmit në Evropën Lindore dhe Qendrore. Kryetari i fondacionit së bashku me Rektorin Akademik të Universitetit të Evropës Qendrore të bazuar në Budapest, Hungari (Central European University) e kishin ftuar edhe avokatin Dauti në atë ceremoni, si ish-student shume i sukseshem i këtij Universiteti, themeluar nga Sorosi. Ndërkohë që ata po prisnin së bashku me Sorosin, që të dorëzohej çmimi, fatkeqësisht avokati ishte bllokuar në trafik. Arriti me vonesë dhe ishte i sikletosur kur hyri dhe gjeti aty duke pritur George Soros, Presidentin e Fondacionit Zviceran dhe Rektorin akademik të Universitetit. Situatë e vështirë. Ishte skuqë nga turpi. Kërkoi ndjesë nëpërmjet një batute- duke i shtërnguar dorën, i thotë Sorosit; Ju jam shumë mirënjohës për çfarë keni bërë për të gjitha vendet ish-komuniste në përgjithësi dhe për mua personalisht.Sikur Ju të mos më kishit krijuar mundësinë e marrjes së bursës për studime në Budapest nëpërmjet fondacionit të tuaj – unë fare mirë mund të isha bari në malet e Shqipërisë dhe jo avokat në Nju Jork…dhe me të qeshur, kishte shtuar: siç thotë një shprehje popullore “mund ta largosh fshatarin nga fshati, por nuk mund ta largosh fshatin prej fshatarit”… edhe pse Ju arritët të më largoni mua nga fshati, nuk arritët të largoni mentalitetin e fshatarit nga unë dhe ky është i vetmi shpjegim që kam për vonesën time.Të gjithë kishin qeshë dhe Sorosi vetë ishte sjellë me përzemërsi…
Avokati Ylber Dauti ka nisë ta pasurojë edhe karrierën akademike. Ka disa vite që ai ftohet të japë prezantime, ligjerata në Iaccoca Institute dhe Lehigh Univeristy në Pensilvani. Prezantime kanë të bëjnë me diskutimin e eksperincave në fushën e ligjit dhe biznesit ndërkombëtar. Kohët e fundit ka marrë një ftestë edhe nga një universitet evropian, Tilburg Univeristy në Hollandë, që të japi leksione dhe seminare për studentët ndërkombëtare të atij universiteti në fushën e përpilimit dhe negocimit të kontratave në përgjithësi dhe atyre të biznesit ndërkombëtar në veçanti.
Pyetjeve për kohën e lirë dhe hoby, avokati i shmanget.Veçse nuk e fsheh se udhëtimet i pëlqejnë shumë. Udhëtimi i fundit ishte muajin që shkoi në Argjentinë. Ka vizituar Ujëvarën e Iguazu, që është ujvara më e madhe dhe një nga Shtatë Mrekullitë e Botës. Gjithashtu ka viztuar dhe Akullnajën e Perito Moreno, që është akullnaja më e madhe pas Antarktitës dhe ndhodhet në cepin më jugor të Argjentinës, në krahinën Patagonia, që ndryshe njihet edhe me emrin ‘Fundi i Botës’ pasi poshtë asaj zone ka vetëm oqeane dhe pastaj vjen Antarktida e mbuluar me akull.
Kur e pyes për vendlindjen, ndjehet i brengosur. Gjatë vizitës së fundit në Shqipëri, ka konstatuar njëfarë ndjesie pajtese të qytetarëve me idenë se politika dhe burokracia shtetërore janë të korruptuara dhe se një gjë e tillë ka filluar të konsiderohet normale. Kjo e ka shqetësuar dhe e ka alarmuar.Ai mendon se pajtimi i shoqërisë me korrupsionin e elitës politike përbën një fenomen shumë të rrezikshëm për shoqërinë dhe shtetin. Në rast se populli pajtohet me idenë se është normale që drejtësia, politikanët dhe përfaqësuesit e zgjedhur të korruptohen kur vijnë në pushtet, atëherë, rotacioni politik që realizohet nëpërmjet zgjedhjeve elektorale do të jetë një proces pa pasoja, ç’ka do të sjellë degradimin e shoqërisë dhe shtetit. Në rast se populli pajtohet me fenomenin e korrupsionit atëherë rotacioni i pushtetit nuk do të sjell asnjë ndryshim pozitiv – është njësoj sikur të përpiqesh të luftosh një plagë permanente duke e mbuluar me fasho të përkohshme.(Dielli-Arkiv)

Filed Under: Interviste Tagged With: AVOKATI QË KTHEU NË MULTIMILIONERË. DY FËMIJË SHQIPTARË, ne New York, Ylber Dauti

SHTYPI SHQIPTAR NË AMERIKË

December 13, 2014 by dgreca

Nga Peter R. PRIFTI*/
Shqiptarët etnikë në Shtetet e Bashkuara janë duke mbushur njëqindvjeçarin e parë që kur patën arritur këtu në një numër të madh në fillim të këtij shekulli. Shtypi i tyre në këtë vend gjithashtu nuk është më pak i vjetër. Jetëgjatësia e tij shkon pothuajse parale me periudhën që ata ndodhen në këtë vend. Duke filluar nga viti 1906 e deri në ditët tona kjo periudhë mbulon saktësisht 86 vjet, me fjalë të tjera, shtypi shqiptar ka arritur një moshë të respektuar dhe madje fort të nderuar të një tetëdhjetëvjeçari: flokëbardhë dhe solemn, por akoma luftarak.

Natyra e shtypit shqiptar

Duke folur për shtypin shqiptar në Amerikë, ne kemi parasysh dy lloje botimesh: gazeta dhe revista dhe jo fletushka dhe botime të tjera të këtij lloji. Natyrisht, sdhtypi shqiptar ka qenë pjesë e një familjeje mjaft të gjerë të shtypit etnik në Shtetet e Bashkuara: gjerman, irlandez, italian, izraelit, rus e kështu me radhë. Një pjesë e qenësishme e këtij shtypi etnikhistorikisht ka qenë radikal dhe madje revolucionar. Në anën tjetër, një pjesë e mirë e shtypit etnik që identifikuar kaq ngushtë me shtypin amerikan sa që, përsa u përket të gjitha qëllimeve praktike, nuk mund të dallohet prej tij. Ai është joideologjik, jomisionar dhe i orientuar nga biznesi.
Sikundër shtypi i grupeve të tjera etnike, shtypi shqiptar në përgjithësi aspironte të përmirësonte kushtet sociale, ekonomike, edukative dhe politike të shqiptarëve. Por ndryshe nga një pjesë e madhe e shtypit të emigrantëve, ai i rezistoi asimilimit nga shoqëria amerikane dhe në anën tjetër qe i përmbajtur përsa i përket bashkimit me rrymat radikale dhe revolucionare të shtypit të emigrantëve. Shkurt, ai i mënjanoi të dyja këto ekstreme.
Nëse duhet përdorur një fjalë mbi të gjitha për të karakterizuar apo përkufizuar shtypin shqiptar në Amerikë, kjo është fjala NACIONALIZËM. Nacionalizmi, që nënkupton formimin dhe ruajtjen e shtetit shqiptar, ka qenë preokupimi qendror i shqiptarëve të Amerikës dhe si rrjedhojë tema dominante e aktivitetit të shtypit të tyre. motivi patriotik, i diktuar nga nevojat urgjente të kombit shqiptar, përgjithësisht ka dhënë tonin, ka përcaktuar programin dhe, ka plazmuar aktivitetin e shtypit.
Nuk është pa rëndësi fakti që gazeta e parë shqiptare e botuar në Amerikë u quajt Kombi. Kjo ndodhi në vitin 1906. Po ashtu, programi i shpallur në vitin 1909 nga pasardhësja e Kombit – Dielli, u përshkrua nga gazeta si “krejtësisht kombëtar”, domethënë me orientim nga Shqipëria. Programi me gjashtë pika diskutonte kombësinë shqiptare, gjuhën dhe shkollat, si dhe zhvillimin e ekonomisë së Shqipërisë, por nuk thoshte asnjë fjalë për gjendjen apo shqetësimet e shqiptarëve në Amerikë.
Pionierët e shtypit shqiptar në këtë vend kishin arsyet e tyre, natyrisht, për t’i kthyer sytë nga toka që ata kishin lënë prapa. Vala e parë e emigrantëve erdhi nga një vend i varfër, i prapambetur, që ishte akoma nën sundimin turk. Thellësisht koshientë për atdheun e shtypur dhe të varfëruar, ata organizuan jetën e komunitetit të tyre në Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë shtypin e vet, duke patur Shqipërinë si fokus të vëmendjes së tyre.
Arritja e parë e shënuar në këtë pikëpamje ishte themelimi në vitin 1908 i Kishës Ortodokse Shqiptare, motivi i së cilës ishte më tepër kombëtar se sa fetar. Institucioni i dytë i rëndësishëm, gjithashtu i frymëzuar nga dashuria dhe qëllimet kombëtare, ishte Federata Pan-Shqiptare Vatra e Amerikës – Vatra, që u themelua në vitin 1912. Ideali kombëtar ishte më i rëndësishmi në mëndjen e themeluesve të këtyre dy institucioneve historike. Dhe ky ideal, sikurse e thamë më parë, ishte që Shqipëria të bëhej një vend i pavarur, si dhe të modelohej në stilin modern perëndimor të demokracisë, si Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Falë kushteve të veçanta që mbisundonin në Shqipëri në pjesën e parë të shekullit, sidomos në dy dekadat e para, shtypi shqiptar në Amerikë u angazhua thellë në politikë. Diskutimet e zjarrta politike që ndizeshin në kafenetë e shqiptarëve nga mëngjesi deri në mbrëmje u reflektuan në botimet e tyre dhe ajo që botohej në shtyp ishte ushqim për komente plot pasion, analiza dhe argumentime në klubet dhe kafenetë e tyre.
Në përgjithësi, gazetat dhe revistat shqiptare në këtë kohë, që e konsideronin si detyrë të luftonin nga njëra anë kundër strukturës sociale ekzistuese në Shqipëri, e cila ishte kryesisht një sistem i aristokracisë së tokës dhe i prijsave të fiseve, dhe në anën tjetër të shprehnin përkrahje për bujqërit, dyqanxhinjtë dhe mësuesët, që së bashku formonin të ashtuquajturin segment opinga të popullsisë. Ata konsideroheshin si një element i rëndësishëm, punëtorë dhe i pakorruptueshëm i popullsisë, të cilit mund t’i bësohej ndërtimi i një kombi shqiptar të lirë dhe përparimtar.

Një vështrim statistikor i shtypit

Nëse shqyrtojmë historinë e gjatë 86 vjeçare të shtypit shqiptar në Amerikë, në do të ndeshemi me disa të dhëna interesante dhe heraherës mjaft të papritura.
Ne jemi kureshtar të dimë para së gjithash se sa gazeta dhe revista kanë parë dritën e botimit gjatë kësaj periudhe. Dhe ne jemi krejt të befasuar të mësojmë se nuk ka patur ndonja një duzinë botimesh të tilla, por plot 82, sipas përllogaritjes sonë. Ky numër tregon se ka patur afërsisht dhjetë botime të reja për çdo dekadë.
Sikundër mund të pritej, numri i gazetave është tepër më i madh se sa ai i revistave. Ne kemi konstatuar se përpjestimi është përafërsisht 5 gazeta për çdo një revistë. Kështu, nga numri i përgjithshëm prej 82 të përkohshmesh, 66 janë gazeta, ndërsa revista –17.
Numerikisht, shtypi para Luftës së II-të Botërore ishte më pjellor se sa në periudhën e pasluftës, megjithëse periudha e mëparshme ishte dhjetë vjet më e shkurtër (38 me 48 vjet). Afro dy të tretat e të gjitha botimeve që kemi identifikuar në këtë studim, kanë qenë botuar para Luftës së II-të Botërore. Krahasuar me atë periudhë, aktiviteti i shtypit në periudhën e pasluftës ka rënë në mënyrë dramatike.
Në studim janë përcaktuar edhe afatet e zgjatjes së jetës individuale të gazetave. Të dhënat nuk janë të plota për periudhën e pasluftës. Por gazetat dhe revistat e paraluftës, në përgjithësi, kanë një nivel mjaft të lartë mortaliteti. Gati 50 përqind e tyre (25 nga numri i përgjithshëm prej 52) janë zhdukur brenda vitit, 40 përqind të tjera ose nja 22 kanë zgjatur nga dy deri në tre vjet, tre kanë zgjatur midis 4 dhe 9 vjetësh, dhe vetëm dy kanë vazhduar për më shumë se 10 vjet: Liria në Boston, tani në vitin e saj të 51-të, dhe Dielli, zonja e madhe apo patriarku i shtypit shqiptar, tani në vitin e saj të 83-të.
Në pjesën më të madhe, këto gazeta dhe revista kanë qenë botuar si javore, dyjavore, mujore ose dymujore. Por ka megjithatë disa përjashtime. Për një periudhë prej katër vjetësh, në dekadën e dytë (1915-19), në udhëheqjen editoriale të Kostë Çekrezit, Dielli u botua çdo ditë. Kjo ishte pasojë direkte e aktivitetit intensiv patriotik të shqiptarëve në Amerikë, pas Luftës së Dytë Botërore, kur fati i Shqipërisë ishte varur në qime. Në periudhën pas Luftës së Dytë Botërore, një gazetë, Illyria, tani në vitin e saj të katërt, është duke u botuar në Bronx, N.Y. dy herë në javë; ndërsa në skajin tjetër të spektrit, Albanian Catholic Bulletin, në rajonin e San Franciskos, është botuar rregullisht një herë në vit, duke filluar nga viti 1980.
Sikundër është rasti tani, ashtu edhe në të kaluarën, shtypi shqiptar ka folur shpesh në më shumë se në një gjuhë. Mbi 30 botime kanë qenë shtypur në shqip dhe anglisht dhe të paktën katër prej tyre kanë botuar edhe materiale në frëngjisht dhe italisht.

Ku kanë qenë botuar ato?

Një pyetje që të vjen në mënyrë të natyrshme në mend është kjo: Në cilët qytete dhe shtete kanë qenë botuar ose janë duke u botuar tani gazetat dhe revistat shqiptare? Duke filluar nga viti 1906 e deri në kohën tonë, botimet shqiptare kanë qenë botuar në dhjetë shtete dhe 21 qytete në të gjithë vendin. Nga pikëpamja rajonale, nga të 80 botimet, vendin e botimit të të cilave ne e dimë, shumica më e madhe, 66 që të jemi të saktë, kanë qenë botuar në East Coast, nja një duzinë në Midwest, dhe vetëm 3 në West Coast.
Nëse bëjmë një hulumtim shtet për shtet, do të shohim se Massachusetts kryeson me 42 botime, ose me më shumë se 50 përqind të numrit të përgjithshëm. New Yorku zë vendin e dytë me 22 ose me rreth një të katërtën e numrit të përgjithshëm. Revistat që mbeten, gjithsejt 18, janë të përhapura në 8 shtete, duke përfshirë Connecticut, New Jersey, Ohio, Michigan, Illinois, Missouri, Colorado dhe California.
Një hulumtim qytet për qytet e vë Bostonin në ballë të parë me 23 botime. Kjo është e kuptueshme, duke marrë parasysh se Bostoni historikisht ka qenë qendra kombëtare dhe kulturore e emigrantëve shqiptarë në Amerikë. Qyteti i New Yorkut është në vendin e dytë me 19 botime. Ndërkaq, nëse krahasojmë periudhën e paraluftës me atë të pasluftës, shohim se ka ndodhur një ndryshim i roleve midis Bostonit dhe New Yorkut. Bostoni ra nga 19 botime në periudhën e paraluftës në 4 në periudhën e pasluftës, kurse numri i botimeve te New Yorkut u bë dyfish e më shumë në periudhën e pasluftës, duke u rritur nga 6 në 13. Shifrat tregojnë se qysh nga Lufta e Dytë Botërore, New Yorku ka qenë qendra udhëheqëse e shtypit në Amerikë. Arsyeja për këtë është se në periudhën e pasluftës, New Yorku u bë magneti kryesor për “Emigracionin politik” shqiptar, duke tërhequr dhjetra mijëra azilantë, duke përfshirë një numër të madh intelektualësh dhe njerëzish profesionistë. Shtypi për ata ishte një instrument i natyrshëm dhe bile i pazëvendësueshëm për artikullimin e pikëpamjeve të tyre për çështjet e ditës, mbi të gjitha ato politike dhe fetare, sidomos në lidhje me Shqipërinë dhe Kosovën.

Shtypi politik, fetar dhe edukativ-letrar

Nëse shqyrtojmë karakterin apo programin e shtypit shqiptar në këtë vend, shohim një konstrast që të çudit midis periudhës së paraluftës dhe të pasluftës, të paktën në dy fusha: politike dhe fetare. Le të analizojmë të parën politikën. Në të gjithë historinë e shtypit të emigracionit shqiptar, mund të numërojmë afro një duzinë me gazeta dhe revista thjesht apo kryesisht politike. Ky është shtypi që mund të quhet shtypi i partisë ose partizan, i përbërë nga organe zyrtare të partive, kominiteteve apo grupeve të organizuara politike.
Tani, në periudhën para Luftës së Dytë Botërore, politika ka qënë pika kryesore e diskutimeve në shtypin shqiptar. Ndërkaq, është një gjë që të ngjall kureshtjen fakti se vetëm një botim ka qenë formalisht dhe zyrtarisht politik për nga natyra. Kjo ka qenë gazeta Albania, organ i Partisë Politike dhe Kombëtare që u botua në worcester, Mass nga 1908 në vitin 1920. Në kontrast me këtë, në periudhën e pasluftës, ne mund të numërojmë të paktën 11 botime politike, që është reflektim padyshim i të ashtuquajturit emigracion politik të shqiptarëve në Amerikë, i përbërë nga azilantë apo refugjatë që erdhën këtu si pasojë e fatkeqësive të shkaktuara nga Lufta e Dytë Botërore, plus persekutimet politike dhe ideologjike në Shqipëri dhe Kosovë pas luftës. Klima e favorshme politike në Shtetet e Bashkuara dha mundësi për botime të tilla si Shqiptari i Lirë, organ i Komitetit Shqipëria e Lirë: Shërbestari i Shqipërisë i Partisë Demokratike Agrare “Balli Kombëtar”; Lidhja e Prizrenit, e botuar nga Lidhja e Prizrenit në Mërgim; Atdheu i “Lëvizjes së Legalitetit”; Lajmëtari i të Mërguemit i Bllokut Kombëtar Indipendent e kështu me radhë.
Në fushën fetare gjithashtu ekziston një përpjestim mjaft i theksuar midis botimeve të paraluftës dhe të pasluftës. Nga 8 organet fetare që kemi identifikuar, vetëm njëri është botuar para luftës. Ky ishte Shqipëria, organ i Komunitetit Fetar Muhamedan Shqiptar, që u shfaq për një kohë të shkurtër në Waterbury, Ct., në vitin 1918. Shtatë botime të tjera fetare apo kryesisht të natyrës fetare janë: Jeta Muslimane Shqiptare, Zëri i Bektashizmës, dhe Përpjekja jonë, të gjitha organe të Komunitetit Mysliman; The Vineyard dhe Drita e Vërtetë, të dyja organe të Komunitetit Ortodoks; dhe Jeta Katolike Shqiptare dhe Albanian Catholic Bulletin, që janë produkt i Komunitetit Katolik. Rritja në numër e periodikut fetar, pjesërisht i dedikohet themelimit të disa faktorëve të katolikëve dhe myslimanëve shqiptarë në Amerikë, dhe pjesërisht si reaksion i politikës antifetare të regjimit komunist në Shqipëri. Vërtet, pjesa më e madhe e shtypit të pasluftës shquhet jo vetëm për karakterin e tij nacionalist, por edhe për qëndrimet e tij të forta antikomuniste.
Botimet me një program që vë theksin mbi kulturën dhe studimin, datohen që në vitin 1920, me shfaqjen e gazetës Studenti në Springfield, Mass. Studenti u botua nga Skënder Luarasi, i biri i Petro nini Luarasit. Një tjetër gazetë e ngjashme, e quajtur gjithashtu Studenti, u shfaq një vit më vonë në Boston.
Revista Letrare pati një ekzistencë të shkurtër në vitin 1927 në watertown, Mass. Në periudhën e pasluftës, Shoqëria Letraro-Amerikane në Boston botoi The Albanian-American në mesin e viteve 1950, duke patur për editor dramaturgun e dëgjuar Vasil Alarupi. Revista më e vonshme e këtij lloji është Albanica, një revistë akademike dhe letrare, e botuar nga Arshi Pipa në New York. Albanica ka tërhequr një numër shkrimtarësh të njohur dhe ka mundësinë të bëhet një revistë shqiptare me ndikim në këtë anë të Atlantikut, nëse do të ketë një vështrim më të gjerë përsa i përket zgjedhjes dhe trajtimit të materialeve të saj.
Në përgjithësi, shtypi në amerikë ka qenë më aktiv në fushat që kanë të bëjnë me politikën, edukimin dhe shoqërinë, dhe më pak aktiv në fushat letrare dhe artistike. Si pasojë, suksesi i tij ka qenë gjithashtu më i madh në këto kategori.

Udhëheqja e shtypit shqiptar

Shtypi shqiptar në Amerikë është po aq produkt i nevojave dhe i preokupimeve vitale të kombit shqiptar, sa dhe është krijesë e disa figurave shqiptare në Amerikë. Në këtë kuptim, shtypi është një listë e pothuajse të gjithë udhëheqësve më të shquar të komunitetit shqiptaro-amerikan, sidomos në periudhën e vet të formimit dhe më vitale, kryesisht nga viti 1906 në vitin 1924.
Lista e këtyre udhëheqësve është e madhe dhe impozante. Ajo përfshin Nolin, Faik Konicën, Kristo Dakon, Kristo Floqin, Kostë Çekrezin, Parashqevi Qiriazin, Midhat Frashërin, Skënder Luarasin, Mihal Gramenon dhe të tjerë më pak të shquar. Nga këta, më aktivi nga të gjithë ka qenë padyshim Konica. Konica ka qenë i lidhur ngushtë me nja një gjysmë duzine botimesh, më shpesh si editor apo drejtor menaxher. Këtu përfshihen Dielli, Flamuri, Trumbeta e Krujës, Shqiptari i Amerikës, Bota e Re, Purteka dhe Kombi në Rrezik. Figura tjetër më aktive ka qenë Çekrezi, editor i kujdesshëm i Diellit në vitet e para, editor i revistës Illyria në vitin 1916, dhe i Adriatic Review në vitet 1918-1919 dhe, më në fund, themelues i gazetës Liria në Boston në vitin 1941. Përsa i përket Fan Nolit, emri i tij figuron kryesisht në lidhje me Diellin, Adriatic Review, dhe revistën Republika që u shfaq në vitet 1930-33.
Kur mendojmë për Diellin, normalisht ne mendojmë për dy apo tre nga editorët më të shquar të tij, si Noli, Konica dhe Çekrezi. Por në fakt, lista e editorëve të Diellit është mjaft e gjatë dhe shumë prej tyre janë figura mjaft të njohura. Kanë qenë njëzet editorë dhe zëvendës editorë në historinë e gjatë dhe dramatike të Diellit. Përveç Nolit, Konicës dhe Çekrezit, lista përfshin Kristo Floqin, Kristo Dakon, Paskal Aleksin, Eftim Naçin, Denis Kamburin, Bahri Omarin, Loni Kriston, Andon Frashërin, Andrea Elian, Nelo Drizarin, Peter Tikon, Qerim Panaritin, Athanas Gegajn, Refat Gurrazezin, Xhevat Kallajxhiun, Eduard Liçon dhe Arshi Pipën. Ne gjithashtu do të përmendim emrin e presidentit të tanishëm të Vatrës, z. Agim Karagjozi, që është duke shërbyer përkohësisht si editor i Diellit, duke pritur caktimin e një editori të përhershëm. Lista, mund të shtojmë, nuk është në një rend të rreptë kronologjik.
Si një shënim, duam të kujtojmë se Qerim Panariti, me 19 vjetët e tij të shërbimit si editor i Diellit (1944-1963), e ka mbajtur këtë punë më gjatë se çdo editor tjetër. Megjithatë, rekordin për kohën më të gjatë si editor në historinë e shtypit shqiptar në Amerikë e ka mbajtur Dhimitri Nikolla (Trebicka), që ka botuar Lirinë në Boston për 47 vjet, nga 1943 deri në vdekjen e tij në vitin 1990.

Dy shembuj të gazetave shqiptare në SHBA

Meqë Dielli dhe Liria janë dy gazetat më të vjetra dhe më të njohura shqiptare në Shtetet e Bashkuara, një analizë e shkurtër e secilës prej tyre do të dukej normale. Këto gazeta përfaqësojnë gjerësisht emigrantët shqiptarë në këtë vend. Në faqet e tyre janë pasqyruar aktivitetet, arritjet dhe dështimet, evolucioni ekonomik dhe kulturor, diskutimet, grindjet dhe pozicionet në terrenin gjithnjë të ndryshueshëm në Shqipëri.
Dielli është shëmbulli më i suksesshëm i një gazete shqiptare në Amerikë. I parë historikisht, ai është botimi më i rëndësishëm, më me influencë dhe më me prestigj i emigrantëve shqiptarë në këtë vend.
Mbi të gjitha, orientimi ideologjik i Diellit ka qenë nacionalist. Ndërkaq programi i saj specifik ka ndryshuar ndër vite me ndryshimin e rrethanave. Në tre vjetët e parë (1909-12), objektivi i saj kryesor ka qenë sigurimi i autonomisë për Shqipërinë brenda Perandorisë Otomane. Në vitin 1912, vitin që Shqipëria arriti pavarësinë, gazeta u bë organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës – Vatra, 12 vjetët e mëpastajmë ishin vjetët më aktivë dhe më të rëndësishëm historikë. Gjatë kësaj periudhe, preokupimi kryesor i gazetës ka qenë që të sigurojë sovranitetin e Shqipërisë dhe integritetin e saj territorial, pas kaosit të shkaktuar nga Lufta e Parë Botërore, sikurse dhe përkrahja e përpjekjeve për të vendosur një shoqëri demokratike në Shqipëri. Pas dështimit të eksperimentit demokratik të Peshkop Nolit në Shqipëri në vitin 1924, ideologjia dhe politika e gazetës ndryshuan papritmas në drejtim të qëndrimit të djathtë dhe të qendrës, një lëvizje që shkaktoi një çarje midis forcave të Nolit dhe të Konicës. Në dekadat që pasuan, ky ndryshim reflektoi në mënyrë suksesive platformat monarkiste, pro-fashiste (për një kohë të shkurtër) dhe antikomuniste. Sot, gazeta Dielli është e respektuar për moshën e saj të nderuar, politikën e saj demokratike dhe mbi të gjitha për rolin e shquar historik që luajti në vitet e para të rinisë së saj.
Liria, organ i Organizatës së Lirë Shqiptare, është zyrtarisht një gazetë joideologjike, jopolitike dhe jopolemike. Ajo vazhdimisht ka pretenduar se është një gazetë patriotike, që i është përkushtuar interesave jetësore të Shqipërisë, pikësëpari kundër kërcënimeve të ushtruara nga grekët dhe serbët.
Megjithatë, jozyrtarisht, për më shumë se katër dekada, kjo gazetë ka ndjekur një politikë lehtësisht të qendrës së majtë. Ajo në heshtje ka përkrahur regjimin socialist të Hoxhës, duke ekzekutuar imazhin zyrtar të një Shqipërie progresive të modeluar në Tiranë. Kjo është bërë kryesisht duke rishtypur tekste të artikujve nga shtypi shqiptar – që natyrisht kishin vulën e aprovimit qeveritar – dhe duke përhapur libra, revista, filma dhe prodhime të tjera të importuara nga Shqipëria. Si vetëmbrojtje, gazeta mori një qëndrim të tillë që linte të kuptonte se ajo nuk përkrah regjimin e Hoxhës si të tillë, por vetëm bën të njohur arritjet e popullit shqiptar, i cili e pat çliruar veten nga sundimi shtypës i bejlerëve dhe bajraktarëve të Shqipërisë së paraluftës.
Në të njëjtën kohë, Liria afirmonte devocionin e saj ndaj Amerikës dhe bënte thirrje për restaurimin e marrëdhënieve miqësore midis Shqipërisë dhe Amerikës. Bash para ardhjes së demokracisë në Shqipëri, gazeta kritikoi publikisht politikën represive të Shqipërisë staliniste. Që atëherë, ajo ka qenë një përkrahëse e fuqishme e forcave demokratike në Shqipërinë e re.
Midis këtyre dy gazetave, Dielli dhe Liria përfaqësojnë me një saktësi mjaft të madhe tendencat kryesore politike, ekonomike dhe sociale midis shqiptarëve etnikë në Amerikë. Por përveç këtyre gazetave kryesore, ka patur disa periodikë që kanë vepruar në periferi të shtypit etnik shqiptar si tërësi. Të shtyra nga një simpati e fuqishme për popullin punonjës dhe lëvizjet radikale, këto botime kanë bërë thirrje për një ristrukturim radikal të rendit të vjetër social në Shqipëri. Shembuj botimesh të këtij lloji janë Koha (Jamestown, N.Y., 1915-1919), Përlindja (Framingham, Mass, 1917), dhe Demokratia (Boston, 1938).

***
Në tërësi, aktiviteti i shtypit shqiptar në Amerikë ka qenë i konsiderueshëm dhe i vazhdueshëm, pa asnjë ndërprerje që kur lindi në vitin 1906. Ky shtyp ka bërë një shërbim të shquar në formimin e ndërgjegjes kombëtare, të unitetit dhe të qëllimeve të përbashkëta midis emigrantëve shqiptarë, që nga koha e “të ardhurve të parë” e deri në brezin e katërt të shqiptaro-amerikanëve. Gjatë të gjithë kësaj periudhe shtypi është përpjekur, kryesisht dhe pikësëpari, të mbrojë dhe të avancojë interesat kombëtare shqiptare. Kjo është e kuptueshme kur ne sjellim ndër mend se ideali kombëtar ka qenë gjithnjë fokusi dhe drita udhërrëfyese e shtypit shqiptar në Amerikë.
* U ribotua ne Diellin special te 28 nentorit 2014, e derguar nga shkrimtari Naum Prifti
*) U botua fillimisht anglisht në gazetën “Dielli”, Nr. 1-2, janar-qershor, 1993. U përkthye nga Çezar Kurti dhe u botua te “Illyria”, New York 6-8 tetor, dhe 10-12 tetor, 1994.

Filed Under: Histori Tagged With: Peter Prifti, SHTYPI SHQIPTAR NË AMERIKË

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • …
  • 64
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT