Archives for March 2015

PSE LDK NË ZVICËR MASHTROI ME EMRIN E TEUTA RUGOVËS

March 1, 2015 by dgreca

Nga ELIDA BUÇPAPAJ/
Që kur nga skena politike është larguar Ibrahim Rugova, LDK ka marrë rrugën e tatëpjetës. Bie poshtë e ma poshtë, duke zvogëluar numrin e simpatizantëve, të cilët ose votojnë për subjekte të reja ose abstenojnë të zhgënjyer në pritje të një ndryshimi. Po ky ndryshim nuk po duket asgjëkundi.
Pasqyrë e kësaj tatëpjete është edhe LDK në Europë dhe Zvicër. LDK-ja është zhbërë pothuaj. Zhbërja e LDK-së në Europë përkon me kohën e aleancës të PDK-LDK. Jo se mungojnë njerëzit dhe simpatizantët, porse mungon tërësisht organizimi. LDK në Zvicër është e organizuar për të ç’organizuar, ndarë e përçarë simpatizantët, gjoja në emër të një humbje të interesit njerëzor.
Ndërsa Hashim Thaçi ka tetë vjet që e mban kontrollin e diasporës. Përmes Ministrisë së Diasporës ka nën kontroll pothuaj të gjitha shoqatat, me organizime të ndryshme te nivelit amator, ku në krye të tyre ka vënë njerëzit e vet, që cilët janë me një nivel folklorik.
Aleanca faqezezë me Hashim Thaçin, një herë e Sejdiut e tash e Mustafës, ka bërë që ta dizintegrojë pothuaj totalisht LDK-në në Europë dhe Zvicër. Zvicra nga modeli i organizimit, i përkushtimit, i sakrificave, tani është kthyer në një organizim inekzistent.
Lëvizja më të madhe e shekullit XX në Europë që do të kujtohet në histori për rolin e saj deciziv në mbështetjen e pavarësisë të Kosovës dhe veçanërisht në mbështetje të Ibrahim Rugovës, tani ka marrë rolin kundër vetvetes.
Gjithmonë kam thënë se kriptothaçistat e kanë sakatuar LDK-në, por sot lufta kundër llojit bëhet nga pozita komode, të vëllazërim bashkimit të dy lidërshipave. Hashim Thaçi qëndron në pushtet me injeksione. Kësisoj edhe lidërshipi aktual i LDK-së.
Por është e papranushme që ta kthejnë diasporën në një pasqyrë të degradimit të tyre, sepse diaspora shqiptare në Europë është pjesë integrale e Perëndimit dhe jo fytyrë e shëmtuar e një keqqeverisje të kallur në korrupsion dhe shpërdorim të pushtetit politik.
Shkatërrimi i LDK-së në diasporë është arritur duke e kthyer nga një lëvizje e krijuar nga intelektualët në një lëvizje anti-intelektuale, që i lufton intelektualët bash si Hashim Thaçi në kohën kur kërcënoheshin e vriteshin mbështetësit e njerëzit e LDK-së.
LDK në Zvicër i ngjan një ngrehine fantazëm, pa elektorat, pa statistika, e vetizoluar, e kthyer në një lëvizje fshatarësie.
Një lëvizje ka sukses nga kauzat e rëndësishme, atë e mbajnë në këmbë idealet Perëndimore, e çojnë përpara idetë të cilat realizohen prej njerëzve të ditur, me aftësi, kredibilitet dhe integritet. Por LDK-ja në Zvicër nuk i afron këta njerëz, përkundrazi bën gjithçka që t’i mbajë larg dhe t’i largojë, duke i zëvendësuar me sharllatanë të cilët nuk gëzojnë as simpatinë më të vogël në komunitetin e simpatizantëve të veprës së Ibrahim Rugovës këtu.
Kjo është një situate shumë dramatike, që i shtohet kaosit të prodhuar në Kosovë po nga politika. Ajo politikë mizerabël që bëhet në Prishtinë, reflektohet në komunitetin e diasporës shqiptare në Europë dhe Zvicër. Thaçi kontrollon jo vetëm shumicën e të gjitha shoqatave ku edhe investon, duke mbajtur një segment klientelist që nxjerr përfitime personale, por mban nën kontroll edhe LDK-në, duke mos lejuar organizimin e saj. Dhe kulmi i skandalit arrin se ndërsa Sejdiu dhe Mustafa bëjnë aleanca me Thaçin, diaspora e krahut rugovist mbetet gjithnjë e ekskomunikuar, ku lidërshipi i saj është jashtë çdo protokolli dhe ngjarje apo eventi.
Megjithatë një grup i njerëzve idealistë kanë mbetur në LDK-në e Zvicrës. Ky grup i ngjan një celule që nuk ka as ndikim dhe as fuqi për të sjellë ndryshim, sepse është nën presionin e politikës që vjen nga Prishtina. Kjo lëvizje që ka mbajtur gjallë gjithë institucionet e shtetit paralel në Kosovë, që ka mbajtur me frymë shkollat, diplomacinë, qeverinë në emigracion, sot ka mbetur në një gjendje mjerane duke vegjeturar prej mercenarizmi vulgar, që as shqipen nuk di se si ta shkruajë e ta flasë.
Synimi i atyre që bënë aleancë me Hashim Thaçin ka qenë shkatërrimi përfundimtar i LDK-së në diasporë, sepse një lëvizje e forte në SHBA, Europë, veçanërisht Zvicër, Gjermani, Belgjikë do të kishte rolin ndikues e kritik ndaj keqqverisjes. Kështu justifikohet edhe lufta që bën sot fantazma e LDK-së në Zvicër me intelektualët dhe elitën që ka patur rol shumë të rëndësishëm në kohën më kritike të paraluftës, luftës dhe pasluftës.
Kthehuni pak prapa dhe kujtoni kohën kur ishte Rugova gjallë se sa e faktorizuar ishte LDK-ja dhe shihni tani kur kushtet janë aq favorizuese dhe LDK-ja është totalisht e defaktorizuar.
E defaktorizuar ka mbetur edhe LDK-ja në diasporë dhe Zvicër, e bunkerizuar, e vetizoluar, në pozita qesharake, kredibilitet-humbur. Askush nuk u shkon mbrapa. Jo se nuk duan. Po nuk kanë se kujt. Asnjëherë LDK-ja në diasporë nuk ka qenë satelite e politikës, siç është prej kohës kur ka vdekur Rugova. LDK-ja ka qenë faktori më i rëndësishëm i diasporës, që sot është kthyer në hiç.
Sot LDK-ja në Zvicër është totalisht e paralizuar, pa veprimtari. Për të tërhequr vëmendjen bën organizime mjerane në ditë festash të cilave kërkon t’u shtojë rëndësinë duke ftuar ndonjë politikan nga Prishtina. Kur do të duhej që ta tërhiqnin vemendjen e Prishtinës duke u faktorizuar si komunitet.
Për t’i karakterizuar apo portretizuar, kanë një mentalitet makutësh, megjithëse fati me ta është treguar bujar, pasi jetojnë prej gati katër dekadash në Zvicër dhe, magjithëse kanë shtëpi e prona kudo, kanë vetura e gjithçka, të krijojnë përshtypjen sikur vuajnë varfërinë ekstreme. Zot fali.
Kur po mbushet çerek shekulli që nga dita e krijimit, LDK-së në Zvicër nuk i ka mbetur asgjë si pasuri intelektuale, veç kujtimi i periudhës historike, ndërsa po të pyesësh për fondet e mbetura, gjithë pasuria e LDK-së rezulton të jetë vetëm me një shifër.

Por problemi më i madh është se duke vepruar si satelitë të Prishtinës, Prishtina arrin synimin për të amortizuar çdo përpjekje të komunitetit të LDK-së në diasporë për ringjallje apo ripërtritje. Dhe megjithëse frymën e Kosovës edhe sot e kësaj dite e mbajnë gjallë remitancat, veçanërisht ato që vinë nga diaspora e Zvicrës, kjo diasporë sot trajtohet me përbuzje dhe nënvleftësohet si komuniteti i dorës së fundit.
Ky stad mjeran i LDK-së së diasporës si satelit i Prishtinës përmes uzurpimit dhe monopolizimit të gjithçkaje që lidhet me këtë emër, ka si produkt dështimin dhe suksesin zero. Edhe festa e 7 vjetorit të pavarësisë sivjet ishte flop i një gënjeshtre.
Prej datës 15 dhe përsëri më 18 shkurt pasdite u lajmëruan në të gjitha nivelet deri edhe në Facebook, se në festën e organizuar nga dega e Zürichut të djelën më 22 shkurt, do të jetë e pranishme deputetja e LDK-së zonjusha Teuta Rugova, e cila kishte njoftuar paraprakisht se nuk do të mund të vinte për arsye të angazhimeve të saj. Por organizatorët e takimit deri ditën e djelë 22 shkurt paradite, pretenduan se në orën 12:00 do të dilnin të prisnin në aeroport Teutën, kur ajo e kishte bërë të ditur mospraninë e saj. Duket se organizatorët e dinin mirë se gjithë prania e atyre që do të vinin në festë do të ishte e kushtëzuar nga prania e Teuta Rugovës, prandaj nuk e lajmëruan as mos paraqitjen e saj.
Ky është niveli i përfaqësimit të LDK-së në Zvicër, aspak i denjë për të fituar respektin dhe simpatinë e atij komuniteti që e ka mbështetur Ibrahim Rugovën dhe idealin e pavarësisë, kur ky komunitet bëri gjithçka në emër të idealeve Perëndimore dhe lirisë.

VATRANI LEGJENDË MUSTAFË ELEZI, I PUSHKËS, I PENËS, I SAKRIFICAVE, I BESIMIT DHE LUMTURIMIT

March 1, 2015 by dgreca

Deklaratë më 1989: “Gjithmonë do të punoj e mendoj për “Vatrën”, se është shpirti im”.
Nga Ramiz LUSHAJ/
1.Njëri nga lisnaja e Jahelezëve të historisë, Mustafë Elezi, i gjashti ndër dhjetë fëmijët e Sali Jahës, u lind më 26 shkurt 1926 në prehër të Alpeve Shqiptare, që albanologu i shquar, Milan Shuflaj, i quan “zinxhiri i botës”. U lind në një nga luginat më të bukura për syrin e zemrën, në atë të Valbonës, bash në brigjet e lumit ujëkaltër, ku jetnonte e gurron Eposi i Kreshnikëve, ku Fishta i madh teksa ua dinte historitë dhe i pa me sytë e tij, hyjnoi sikur “Ora e Shqipërisë” “rri atje mbi Valbonë”. U lind në një nga vendet e bekuara të Perëndisë, në Dragobi, fshat si amfiteatër-kështjellë, që legjendat e thirrnojnë “vend i dragojve”, ku albanologu Baron Nopça u mrekullua gjatë vizitës së tij para njëqind vjetësh.U lind në kullën trekatëshe si një ansambël arkitekturor alpin në gjysëm hektari tokë të rrethatueme me avlli dy metra të lartë që dukej si kështjellë, të cilën e dogjën partizanët më 21 nëntor 1945 dhe, pasi Jahelezët e ringritën edhe më të bukur, ua shtetëzoi komunizmi dhe i vrau, burgosi e internoi të gjithë jetarët e saj epope e epokal.
Nga kjo kështjellë që ka pritë e përcjellë si Jakup e Shemsi Ferrin, Bajram Currin, Kerrin e Sadri Bardhit, Hoxhën e Ismail Qemalit, bajraktarë të Rrafshit të Dukagjinit e të Malësisë së Madhe është nistue Jahë Elezi (gjyshi i Mustafës) me të vetët e gjakut e të pragut për të luftuar për Flamurin e Pavarësisë në prill 1912, pasi “përleshjet e armatosura me sunduesit osmanë filluan në Malësi të Gjakovës dhe u përhapën dora-dorës në krahina të tjera të vendit…” (Fjalori Enciklopedik Shqiptar, vol. II, v. 2008, f. 1371).
Më 18 gusht 1912 kryengritësit e vilajetit të Kosovës, të udhëhequr nga ideologu e strategu Hasan Prishtina, së bashku me Bajram Currin, Isa Boletinin, Nexhip Dragën, Jahja Agën (gjyshin e Presidentes së sotme të Kosovës, Atifete Jahjaga), gjunjëzuan Perandorinë Otomane e dallga-çuan te Shpallja e Pavarësisë në Vlorë. Në një foto të rrallë duken kryengritësit në tren duke u futur triumfalisht në kryeqendrën e vilajetit, në Shkup, ku mes tyre gjenden edhe Jahelezët e Dragobisë.
Flamuri u ngrit në Vlorë po duhej mbajtur e mbrojtur në çdo krahinë e kullë shqiptare, ndaj kah fillimi i 1913-tës malazezët iu rivërsulën edhe Dragobisë. Aty te Ura e Memës ka zgjat lufta disa ditë e kronikat thonë se organizator, prijës e ndihmëtar materialisht i luftëtarëve malësorë ishte Jahë Elezi, çka kjo epope u përjetësua edhe në këngë:
Jahë Elezi n’goxhup t’dhisë,
Komandar i Dragobisë,
Për vatan e troje t’veta,
Nuk i dhimset malli as jeta…
(Ndue Ukcama. “Jahelezët e Dragobisë”. Monografi. Ora. Tiranë, 2009, f. 42).
Jahë Elezi mori pjesë në krah të Bajram Currit në mbrojtjen e Prizrenit, të Plavë-Gucisë dhe kudo ku krisi pushka e shqiptarit për liri (Dalip Greca, “Illyria”, 15-18 maj 2009).
Në se në historinë moderne të Shqipërisë, Jahë Elezi udhëtoi me tren për në Shkup, tani, në vitin 1914, bashkë me të birin, Zeqirin, në përgjigje të kushtrimit bestar të Bajram Currit, lundronte me anije nga Shëngjini deri në Durrës, duke iu gjendur ballas në mbrotje Princ Vidit, duke luftuar për të ardhmen euro-atlantike të shqiptarëve në trojet tona etnike.
Kësokohe, më 28 prill 1912, në Boston–SHBA themelohet edhe Federata Panshqiptare “Vatra”, me të parin drejtues, në cilësinë e sekretarit të Përgjithshëm të saj, Fan Nolin e tevona u zgjodh kryevatran edhe Faik Konica, dhe në bashkari me gazetën e saj “Dielli”, me ndikimin në politikën amerikane e shqiptare, iu bë krah fitores e konsolidimit të Pavarësisë e të Shtetësisë dhe të Demokracisë në vitet ’90 të Shqipërisë si dhe Pavarësisë së Kosovës në kapërcyell të shekujve.

Nga viti 1912 i Shpalljes së Pavarësisë përkitazi gjejmë mirëfilltas një lidhje idealesh të Mustafë Salih Elezit të lisnajës të Jah-Elezëve të Dragobisë me”Vatrën” qyshce në të shenjtën themeli të saj.
Pikërisht pas 28 shkurtit 1968 kur “e pa Zoti me sy” e “shkeli me këmbë” në Amerikë, do të fillaniste një lidhje më e afërt dhe e pandashme shpirtërore, organizative e historike në mes tyre.
Mustafë Elezi, i pushkës e i penës, i sakrificave, i besimit e i lumturimit do të kishte nderin e kohës të fitonte titullin e fisnikërisë kombëtare “vatran”, duke kontribuar ndër vite në detyra të vlerësueshme e të besueshme si sekretar (punët e dokumentacionit, protokollit, bankat etj.) dhe antar i kryesisë së saj.
Në vitin 1989 në një letër të tij deklaronte se “gjithmonë do të punoj e mendoj për “Vatrën”, se është shpirti im” (Mustafë Elezi. “Nuk e harrova Malësinë e Gjakovës”. Botim triptik. Tiranë, 2010, f. 333).
Në këto dekada të ndrrimit të shekujve “Vatrës” e vatranëve iu ka zdritë fati të ketë në krye të saj burra dinjitar e mendëtar si Sami Repishti, Agim Karagjozi, Gjon Buçaj.
Ashtu si të parët e vetë, të betuar e të sakrifikuar për Flamurin Kombëtar Shqiptar, që siç ligjëron kryevatrani i madh, Faik Konica, është flamuri shtetëror më i vjetër në Europë, flamur që kurrë nuk prini në luftëra pushtuese, vatrani ikonik Mustafë Elezi në moshën 17 vjeçare e kapi pushkën partizane kundër hitlerianëve, dhe nga vrella e tij poetike valboniane ujëvaron disa vjersha edhe për Flamurin si ajo fjala-shpirt, shkruar më 28 nëntor 2009:
“Kurr’ ma parë dielli nuk shndriti.
Ma me shpres’ për Kombin tone.
Se at’ ditë, që nalt valviti.
Kuq e Zi, Flamuri n’Vlonë…
2.Njeriut legjendë e gjallë, Mustafë Elezit, Koha Shqiptare ia gdhend përditë emrin e nderuar e ia rendon vendin e merituar: si luftëtarë i Luftës së Dytë Botërore (1944-’45); si i përsekutuar politik i regjimit komunist (1944-1990); si një ndër vatranët emblematik (prej 1968-tës); si njeri i penës me shkrimet publicistike, poezitë e poemat te “Dielli”, “Përpjekja Jonë”, “Illyria” etj. dhe me librin triptik “Nuk e harrova Malësinë e Gjakovës” (466 faqe: me shënime, kujtime, krijime); si një ndër skllevërit ndërtimtarë të punës së detyruar e të papaguar në kampet e përqëndrimit (1952-‘56) në vepra të tilla si Aeroporti Civil i Rinasit, aerodromi ushtarak i Kuçovës, hapjen e kanaleve ujitëse në fushën e Maliqit, Peqin-Kavajë, Levan-Fier etj.; si ish i dënuar politik në burgjet e kampet shfarosëse të komunizmit (25 korrik 1949-11 janar 1956) në Tiranë, Durrës, Maliq, Rrogozhinë, Shtyllas, Rinas; si njeri i besimit e më shumë se një dekadë veprimtar fetar i Qendrës Islamike në Bryklin në SHBA; si një familjar i rrallë e prind i lartë që i mirërriti Amerikës e Shqiptarisë me arsim, edukim e punë, fëmijët, nipërit e mbesat e vet.
3.Ndër lisnajën nacionaliste të Jahelezëve, Mustafa me të dy vëllezërit, Jahën e Abazin, u inkuadruan në formacione luftarake të Luftës së Dytë Botërore kundër fashizmit.
Jahën e gishtit e të penës, kryekomunar në Junik, teksa ishte partizan në Brig. VII të Diviz. V në Gostivar, në korrik 1945, me kërkesën e Jugosllavëve e miratimin e Enver Hoxhës, arrestohet në kohën që po u mësonte luftëtarëve shkrim e këndim shqip dhe OZNA e fillikat në burgun famëkeq të Sheremetit në Pejë, gjersa e vrasin në gusht të vitit 1946 si luftëtar i Shqipërisë Etnike.

Mixhën e tij, Asim Jahë Elezi, luftëtar për mbrotjen e Plavë-Gucisë nga serbo-malazezët (1943-’44) e pushkatojnë komunistët në pranverën e vitit 1945.

Akademik Abdulla Hoxha, i internuar si antifashist në ishullin e Sardenjës (Itali) gjatë kthimit për të luftuar në Shqipëri, çeta e tij me 12 veta bie në përpjekje me gjermanët në Metkoviç (Mali i Zi), dhe pasi i mbarojnë fishekët kapet prej tyre, i japin veglat të hapin varrin e vet, por nuk pranon, e godet me lopatë oficerin gjerman duke mbetur edhe vetë i vrarë me trupin shoshë nga plumbat.
Idriz Bashë Metaliaj, ndonëse i verbër, iku partizan në vitin 1943. E arrestojnë gjermanët dhe e çojnë në Kampin e Përqendrimit në Prishtinë e në Mathauzen në Austri, ku prej andej i shkruante letër motrës me një thënie të spikatun: “Ka me ague edhe për ne Dielli”. Në vitin 1948, me mbylljen e kufirit me Shqipërinë mbeti në Gjakovë, merr një fëmijë të vogël për dore, i hip trenit e shkon në Beograd. Aty del në rrugë me letër në gjoks me mbishkrimet:”PoshtëJugosllavia!
Rroftë Shqipëria!”. Arrestohet nga serbët e pas disa ndërhyrjeve lirohet e kthehet me avion në Tiranë.
Më 17 tetor 1960, kur Mustafa ndodhej në komunistët ia pushkatojnë nipin (djalin e vllaut) Rizë Xhemajl Elezi.
Jahelezët kanë mbi një gjysëm shekulli (1945-1997) që përballën me komunizmin sllavo-ortodoks me flakë e gjak, nga djegja e kullës (1944), pushkatimi pa gjyq i Asim Jahës (1945) e deri te plagosja e gardistit Fahri Adem Metaliaj nga bandat e rebelimit neokomunist në Cerrik (1997). “Shpallja kulakë, diferencimi e rrënimi ekonomik, burgosja e Azemit, Ademit, Mustafës, Abazit, Jakupit, Ymerit e Malës, pastaj 100 vjet burgim. Pastaj përshkallëzimi i shtypjes. Dëbimi e internimi në një natë i 13 familjeve të Jahelezëve drejt kënetave të Myzeqesë për rreth tre dekada me 2.000 vjet internim” (Mujë Buçpapaj, Gazeta “Nacional”, Tiranë, 16 gusht 2009).
4.Jahelezët e Dragobisë, në historinë moderne të Shqipërisë, qysh në fillimet e shek. XX i çuan fëmijët në medresetë e Gjakovës e të Tiranës, në gjimnazet e Shkodrës e të Tiranës. Një rast të rrallë përbën fakti se qysh në vitet ’30 –’40 i shkolluan edhe vajzat si Elez Hoxha të tria: Dritën, Durijen e Kijen në gjimnazin e Tiranës. Hysni Hoxha (Mushaku) diplomohet për teologji e pedagogji në Universitetin e Al-Ahzarit në Egjipt punon në tri kontinente, në Afrikë, Azi e së fundit në Amerikë. Abdullah Hoxha ndjek studimet në Akademinë Ushtarake në Itali për aviator etj. Në mesin e shek. XX dy vëllezërit e Mustafës, Jahë Salihi, kryekomunar në Junik (Kosovë) e Adem Salihi në Medresenë e Tiranës (e pastaj kryemyfti i Kukësit) shkruajnë artikuj në shtypin e kohës.

Jahelezët kanë edhe një dinasti fetare mbi 100-vjeçare me 6 klerikë të shquar, ndër të cilët veçojmë Prof. Hysni Hoxha, Adem Salihi, Elez Hoxha, Azem Jaha.
Nga lisnaja e Jahelezëve Idriz Bashë Metaliaj në vitin 1956 boton vëllimin poetik “Sytë e mij”, po çensorët politik të kohës e rikthejnë në karton e hynë në listën “libra të ndaluar”!
Prof. Hysni Hoxha në Amerikë, poligiot, ka botuar disa libra si “Kur-an”-in e përkthyer në shqip nga arabishtja e frengjishtja, “Të drejtat e njeriut në fenë Islame” përkthyer nga arabishtja etj. dhe ka pasë publikime te “Dielli” i “Vatrës”.
Mustafë Elezi mundi ta botojnë librin e tij të parë vetëm në dekadën e dytë të demokracisë shqiptare (2010, ndërsa vllau i tij, poliogloti e poeti Adem Sali Elezi (Metaliaj), mbi njëqind vjet pas lindjes, do të botohet libri i tij “Gurgullojnë Valbonat” me artikuj, përkthime (nga persishtja, arabishtja, etj), krijime poetike, me një pjesë të dorëshkrimeve që iu kanë shpëtuar përndjekjeve e inkuizicionit politik.
Një libër me artikuj e krijime e ka në planet e veta të pritshme edhe Sami Adem Metaliaj, ish kryetar i PDSH të Kurbinit, një ndër drejtuesit e Komitetit Mbarëkombëtar të Veriut gjatë rebelimit komunist të vitit 1997, veprimtar i Shoqërisë Civile.

Dy vajzat e Mustafës, Shpresa e Mereme Elezi, kanë shkruar e publikuar poezi të tyre.
5. I burgosuri politik, Mustafë Elezi, punonte me pranga e kazmë në duar për ndërtimin e aerodromit ushtarak të Kuçovës (1953-‘54) dhe të Aeroportit të Rinasit (1954-‘55) e ëndërronte një ditë në gjallje të jetës së vet të fluturonte larg nga ky vend i pushtuar, nënshtruar e poshtëruar nga regjimi komunist, pasi asaj kohe ndër shqiptarë në atdhe e në mërgim endej urimi i dëshirtë: “Të pafsha në Amerikë”! Në vitin 1981, te gazeta “Dielli”, te ky flakadan i “Vatrës”, do të publikonte një nga krijimet e tij “Liria”:
Në kafaz i mbyllun nuk mund të jetoj,
Nëpër fusha e male due të fluturoj,
I kam humbur shokët, kam humbur krenarin’,
Më liro prej burgut ta g’zoj prapë Lirinë,
Atëherë unë kuptova sa kushton Liria.
për të cilën jetën e flijon Njerëzia…

Noli, kryevatrani i veladonit të zi e penës së artë, në një elegji për Bajram Currin, hero emblematik e kushëri në tetë breza me Mustafë Elezin, i ka gdhendë vargjet hymn vendlindjes së tij”:
Me zjarr të shenjt’ u ndrit kjo shpellë,
Gjer në qiell u ngrit si kështjellë.
Për çlirimin e Shqipërisë.
Katakomb’ e Dragobisë…
Në Rinas, pesë djemë të rinj e të fuqishëm, të burgosur të atyshëm, e hapën me sakrifica një tunel të nëndheshëm nga ëc-të katër metra nëntokë e në mes të kampit deri përtej telave me gjëmba. Një natë të ftohtë në mes të dhjetorit 1954 u arratisën nëpër tunel e nën breshëri të mitralozëve. Dikush u vra e disa ikën në Botën e Lirë, në Amerikë, si Abaz Korçari (Detroit), Nexhip Dauti e Ago Çela-Hito (Hackensack). Këta iu bënë ftesë edhe Mustafë Elezit e Sami Repishtit, po u shemb tuneli e mbetën pa dalë prej andej.
Koinçidencë: tevona, më 19 shkurt 1957, në 31 vjetorin e ditëlindjes, Mustafë Elezi arratiset nga Qafa e Morinës (Tropojë) ku sot ngrihet një pikë doganore e trupon autostrada Shqipëri-Kosovë dhe jetnon një dekadë në Kosovën Dardane. Aty martohet më 1962 me Mehanen, vajzën e atdhetarit fisnik Ukë Qerim Neza (Shipshan) e tre fëmijët e parë i pagëzuan me emra simbolik: Mërgim, Bashkim, Shpresë.
Në vjeshtën e vitit 1967 gjatë qëndrimit familjar transit disamuajsh në Itali, i rastisë me u njoft me kryevatranin e sotëm, Dr. Gjon Buçaj, një nga miqtë e tij të idealeve të mëdha kombëtare e të miqësisë së përhershme.
Kështu u tubuan bashkarisht në Amerikë vatranët, të cilët vinin nga istikamët e nacionalizmit, nga tragjeditë e burgjeve e të internimeve, nga sakrificat e mërgimit, dhe i jepnin frymën e kohës e të shpirtit të vet, fuqinë e tokës iliro-dardane dhe magjen e magjinë e “Demokracisë Amerikane” Federatës Panshqiptare “Vatra”, që me siglën e figurat e saj, me atributet e kontributet e saj arriti të jetë e njohur historikisht e shpirtërisht në vatrat shqiptare.
Në këtë Prill të Njëqind e tretë, tuj-e perifrazuar kryevatranin poet, Nolin e madh, te elegjia e sipërthanun, dritënojnë vargjet epike: “Me zjarr të shenjt’ u ndrit “Vatra”/ Gjer në qiell u ngrit si kështjellë” apo vargjet hymn si një nga leitmotivet e Luftës epokale të Kosovës (1999): “Nëno, mos kij frikë/ Se ke djemtë në Amerikë/.
Mustafë Elezi, vatrani i sakrificave në botën e metastazës komuniste dhe i lumturimit në botën ringjallëse demokratike, kur i detyruar i mori udhët e mërgimit pati ligjërue:
“Atdhe i dashtun besën po ta jap,
Kur të vijë Liria, do të kthehem prap…
Deshti Zoti që të ketë jetë e të mbajë besë me e sypa e me u shpritlumnue me kujtimet e vendet e veta. I vizitoi për herë të parë Shqipërinë Demokrative (në vitin 1991) dhe në Kosovën e Pavarur (18 korrik 1999). Mesa di ka ardhë më shumë se 20 herë, po kushedi se si e përjeton zemra e mendja e tij zbritjen në Aeroportin Ndërkombëtar “Nënë Tereza” në Rinas?!
Krenaria e lumturia e Mustafë Elezit të Metaliajve të Dragobisë është e shumëfishtë se në këto mbi njëqind vjet, në këto dy arritje kombëtare historike, në themeli e lartësi të tyre kanë kontributet e veta edhe “Vatra” (se është vatran veteran), edhe Amerika (se është shqiptaro-amerikan), edhe lisnaja e Jahelezëve (se është lis genetik fisnik i tyre).

Çetnike të Ushtrisë së Mbretërisë Jugosllave kryen gjenocid ndaj 9200 të pafajshmëve

March 1, 2015 by dgreca

Masakra e Biohorit gjatë natës së Bozhiqëve të vitit 1943 (pjesa e IV-të)/
Qetnikët ekzekutuan aksionet e planifikuara për vrasjen masive të shqiptarëve të Bihorit. Ky akt gjenocidal krijoi një gejndje tmerri: “Nëna s’e di ku i ka fëmijt. Baba s’e njef djalin e vet e nusja burrin”./
Nga Ismet Azizi/
Gjenocidi serbomadh mori formë të organizuar shtetërore qysh në vitin 1844, me programin “Naçertanija” të Ilia Garashaninit, ish-ministër i Punëve të Brendshme të Principatës së Serbisë, për të vazhduar me projektin e Vlladan Gjeorgjeviqit, më 1908. Pas reformës agrare, vazhdohet me programin kolonizimit i cili paraqitet në parlament në Beograd në formë memorandumi me titull “Shpërngulja e Arnautëve”, më 7 mars 1937, nga Vaso Çubrilloviç, ku tregoheshin mënyrat çnjerëzore që duhej të përdorte shteti serb për zhdukjen e shqiptarëve. Elaborati i titulluar “Projekt-raport për Shqipërinë”, i cili u promovua nga nobelisti i mëvonshëm Ivo Andriq, më 30 janar 1939, paraqet planet për zhdukjen e shqiptarëve dhe shtetit shqiptar. Ndërsa projekti i Stefan Moleviçit, i 30 qershorit të vitit 1941, parasheh fshirjen e Shqipërisë nga harta ballkanike dhe zhdukjen totale të shqiptarëve. Këtë program u mundua ta realizoj edhe Drazha Mihailloviq gjatë Luftës së Dytë Botërore, sidomos në viset veriore të trojeve Shqiptare.
Sipas raportit dërguar qeverisë së Libohovës në Tiranë, bilansi i ditëve tragjike të Bihorit, shkurtimisht, është me sa vijon:
“Shtëpi të djegura 1763, burra të vrarë 590; të therun 185, gra të vrarë 340; gra të therura 285, fëmijë të therur 701; të djegun 705, të grirë nga të ftohtit: fëmijë 447, gra 266, burra 119. Të vdekur nga uriadhe nga plagët: burra 359, gra 275. Të marrun rob (gra e vajza) 251. Pra, gjithsej, si mpas hetimeve të bëra në shpejtësi, del se të vdekur janë 3741 dhe të plagosur 634. Ndërsa për 251 shpirtëra që mungojnë, shumica e madhe e të cilave janë gra e vajza, këto do të jenë marrë rob për t’u shërbyer çetnikëve për plotësimin e epsheve të tyre. Ndërsa sipas raportit të komandantit çetnik Pavle Gjurishiq, gjeneralit Drazha Mihajlloviq, në gjysmën e dytë të muajit shkurt të vitit 1943. në Luginën e lumit Lim njësitë çetnike të Ushtrisë së Mbretërisë Jugosllave kryen gjenocid ndaj 9200 sanxhaklinjëve të pafajshëm. Në raport theksohet se 1200 të vrarët ishin të aftë për ushtri, ndërsa 8000 të tjerë ishin gra, fëmijë dhe pleq“.
Në raportin e komisionit thuhet: “Botës së qytetëruar i takon t’i vlerësoj dhe t’i gjykojë këto mizorina. Mallkimi i Zotit le të bien pa mëshirë mbi ata që lejuan dhe ata që i kryen; dënimi i drejtësisë njerëzore le t’i ndëshkojë shkaktarët e kësaj kërdie që u treguan se janë bisha të pashpirt“.
Në vazhdim po ofrojmë dokumentet e fundit, gjegjësisht, dokumentin e gashtë dhe të shtatë, që gjenden në Arkivin Qendror të Shtetit në Tiranë, në fondin arkivor të viti 1943 (janar – korrik), në dosjen me nr. 5, me 57 fletë. Ekzistojnë disa dokumente origjinale që i janë dërguar kryeministrit të atëhershëm të Shqipërisë, Ekrem Bej Libohovës, nga Komisioni i zgjedhur enkas për konstatimin e gjendjes faktike. Ky raport, në mënyrë të pakontestueshme, dëshmon krimin dhe gjenocidin serbo-malazias ndaj banorëve shqiptarë të zonës së Bihorit. Dokumentet në fjalë po i paraqesim në formë origjinale. Qeveria e Mbretërisë Shqiptare e dërgoi në Bihor një komision shtetëror në krye me Nënministrin e Tokave të Lirueme, juristin Qazim Bllaca. Në komision ishte edhe Thoma Luarasi, me karrierë politike në këtë ministri dhe tre ushtarakë të lartë italianë së bashku me një numër të parisë shqiptare të Dukagjinit me Demë Ali Pozharin, Emrush Miftrain, Bajram Gashin dhe disa të tjerë. Komisionin e shoqëroi një delegacion i Sanxhakut në krye me patriotin e zjarrtë shqiptar Mulla Osmanin e Petnicën.
Dokumenti i VI -të
Na shpëto Zot
Asht natë kallëndori. Qetësi e madhe. Bora bjen me fjoka shllungë. Disa të lehme qejsh thyejn qetsin e mortshme. Gjatë rrugës së Lumit potera shurdhuese e ndoj autokolone që i afrohet urës, zgjon interesin e shum kuej. Në këtë të ftoftë, kaq vonë, ku shkon kjo autokolon? Prap heshtje. Autokolona asht ndalë. Të lehmet e qejve bahen shurdhoje, tek tuk fillojnë me u – cijatë sikurse t’u bij kush. Çdo kush dyshon mos të jetë afrue ndoj hajn, e pra nga frëngjitë e kullave zani i burrave kah i ndërsejnë qejt. Terri i natë s’len të shifet gja jashtë, por nga lehja e qejve merret vesht se nuk asht puna e vetëm nji hajdutit. Ka dishka ma tepër. S’vonon e nji krizëm e madhe dridhë tokën.
Zgjohen edhe fëmijt që gjumi i mesit të natës i përkëdhelte me andra të shijshme e të hidhta, lojna e përplasje ditet. Një bombë! Ç’do të jetë? Askush s’e merr me mend. Lehje dhe gërthitje e çejvet bahet bahet gjithnji ma kërcënues. Dy tri të shtima pushkësh dhe urdhëni i Komandës: Napred! Napred! (përpara, përpara) zbulon misterin e natës së kobshme për at zonë abnore, për Bihorin e famshëm në blegtori. Çetnikët! Çetnikët serb e malazez fillon me u shtua britma e grave e e fëmijve. Pushka kërset në të katër anët. Topa e mitraloza iu përgjigjen të shtimeve të mbrojtësve. Qielli skuqet dhe re tymi ngrihen shllungë përpjetë. Tmeri dhe paniku i ka kapë banorët. Ata dy, tre fishekë kush i pat i harxhoj, e tash s’mbetet tjetër veçse me iu çel shteg grave e fëmijve, që të pshtojnë kryet! Por kot. Çetnikët kanë vendosë mos me lanë krye shqiptari të gjallë n’at krahinë; prandaj kur fillojn me u vue zjarrin shpive, zanë derën dhe presin e vrasin cilindo që don me hikë vdekjes së zjarrmit. Britma e nanave kah shofin fëmijn tue u – përplasë në mes flakësh të qethë misht e shtatit. Lotët dhe mallkimi i burrave kah shofin të iu shndërrohen gra e vajza ndër sy, ban m’u dridh toka.
Vikamet, afshet dhe përplasjet e nuseve që kërkojnë vdekjen por jo t’a lëshojnë nderin ndër duer të çetnikëve, kalojnë çdo kufi. Pushkë, bumbe e mitraloza dridhin tokën. Shpijat digjen njana mbas tjetrës. Kufomat shtohen orë e ças. Bajonetat pa pikë mëshiret ngulen ndër trupna si në kasaphane e përlyhen me gjak fëmijsh, pleqsh e plakash, që s’iu punojnë këmbët me i hikë kobit të zi. Tmeri dhe paniku i kësaj befasije ka humbë fillin çdo banori. Nëna s’e di ku i ka fëmijt. Baba s’e njef djalin e vet e nusja burrin. Se ç’kob i zi! Pushka, mitralozi s’prajnë.
Gjamët e të plagosunëve kërkojnë, ndihmë, vaji i fëmijve të hudhun nëpër borë, si kunguj, dihatja e pleqve dhe i plakave, që të shtrimë mbi borë në mes të rrugës në këmishë e tlinta, ashtu siç kishin ndodhë në shtrat, përforcojnë vullnetin e çetnikve me veprat e tyne barbare. Në ç’do skaj shifen kufoma, të plagosun e të mërdhimë që i kanë drejtue sytë kah qielli në shenj lutjeje. Na shpëto o Zot nga barbarizma sllave.

Dokumenmti i VII-të
Disa pika të veçanta mbi ngjarjen e Bihorit
1.- Ngjarja e tmerrshme e Bihorit i ka kallun në dishprim të gjithë banorët shqiptarë të zonës neutrale dhe ka ba nji përshtypje të thellë ndër krahinat shqiptare t’afërme, këtij kufini. Ndjenja e tyne ma e dukshme asht përshtypja që gjinden të pambrojtur kundrejt armiqve të fisit shqiptar. Shumkush mendon se, si Qeverija shqiptare ashtu dhe Qeverija italiane nuk i kushtojnë rëndësinë qi meriton së mbrojtjes t’atyne viseve, ose nuk e kanë fuqin që nevojitet për këtë qëllim. Sido që të merret, kjo ndjenjë shkakton nji pakësim të fortë të prestizhit të Qeveris në sy të popullit.
2. Popullsija e Zonës neutrale, në thjeshtësinë e mendimeve të veta, gjithë fajin e prishjes dhe të kërdis q’u ba në Bihor, i-a ngarkon autoriteteve shqiptare, si dhe autoriteteve ushtarake italiane të Malitzi, për moskujdesjen e tyne. Ajo gjykon kështu “Në mos ishte e mujtun të bashkohemi me Shqipni, përse nuk na lanë me Malin e Zi? T’u pranue provizorisht forma e veçantë e Zonës neutrale, përse nuk u vendosën masat e nevojshme për mbrojtjen e saj? Në mos mund të sigurohej kjo mbrojtje me fuqi zyrtare, përse nuk u sigurue me anë të popullit tue i dhanë armët që ka kërkue dhe i janë premtue ma herë? Në mos mund të bahej edhe kjo, përse të mos na thuhet qartas që t’i bajmë çajre vetes s’onë?…
3.- Çetnikët që prishën katundet e Bihorit dhe masakruen banorët ishin veshun disa me petka ushtarake italiane dhe mbajshin të gjitha shenjat dalluese të çetnikëve që gjoja janë në bashkëpunim me autoritetet ushtarake italiane. Me këto fjalë nuk duam të themi kurrsesi se mund të ketë ndonjë lidhje midis bandave italiane dhe veprimeve kriminale të çetnikëve kundër popullsisë shqiptare. Duem vetëm të theksojmë se çetnikët, tue ditun të përfitojnë nga përkrahja e autoriteteve italiane – me armë, ushqim e rrogë – dhe tue mos qenë nën kontrollin e plotë të tyne, kanë fitue shumë kuxim në lëvizjet qi bëjnë dhe veprojnë shpesh herë si u leverdis, sikurse u provue me ngjarjen e Bihorit, tue e shpërdorur besimin q’u asht dhanë.
4.- Çetnikët masakrues kanë qenë ata që ndodhen nën komandë të Vojvodës Pavle Gjurishiqit. Ky e ka qendrën në Beranë dhe gëzon mjaft autoritet ndaj kuadrave italiane të qarkut. Nga fakte të përshkrueme në relacionin përkatës, provohet se ky Vojvodë asht fajtori kryesor për ngjarjet e tmerrshme të Bihorit dhe këtë e din gjith populli. Prandaj duhet të kërkohet ndëshkimi i tij dhe i shokëve të tij për masakrimin dhe mjerimin e tmershëm që shkaktuen. Vetëm nji ndëshkim shembulluer i këtyne mundët të bjerë pakë qetësi ndër shpirtrat e dishprueme të popullit shqiptar t’atyne viseve. Mos-ndëshkimi ka me u a thye krejt zemërën e kurimin e shqiptarëve dhe m’anë tjetër, ka me qenë nji inkurajim për çetat e Gjurishiçit për t’a vazhdue ndër krahinat e tjera shqiptare veprën që filluan në Bihor, për shfarosjen e fisit t’anë ndër ato vise, sikurse e ka shpallun Drazha Mihajlloviçi. Nuk duhet harrue se Pavle Gjurishiçi asht major n’organizatën e Mihajloviçit. Komandanti italian dhe bindja e shqiptarëve
5.-Tragjedija e Bihorit ndodhi në ditët 5 e 6 të Kallnorit. Në ditën “Koloneli i ushtrisë së Bjelopoles kishte shkue për ziaret ke Osman Pastoderi në katundin Getmicë dhe u kthye po atë ditë në Bjelopole. Osmanit nuk i zuni në gojë kurgja mbi lëvizjet e çetnikëve, domethënë se vet nuk dinte gja mbi çka ata përgatitnin. Në ditën 4, u duk në katundin Gubavaç në breg të Limit, një çetë 500 vetësh, e cila e kaloi Limin përkëtej, tue marrë drejtimin e Koritës. Fshati i alarmuem, i çoi menjëherë haber Komandantit në Bjelopolë dhe ky çoi një tog ushtarësh në Gubavac. Ushtarët e prijsi i tyne paskan dashun t’a qetësojnë popullin tue thanë se “këta janë njerëzit t’anë, pra nuk duhet çitun pushkë kundër tyne”. Por, kompania a togu ushtarësh nuk qëndroi në katund, por u kthye mbrapa ditës në Bjelople dhe nuk dihet nëse mori kontakt me çetnikët në katund. Relatohet (konstatohet –I. A.) fakti i pabesueshëm, se disa nga ata ushtarë, në të kthyem, paskan grabit të gjith qilimat e xhamis së katundit. Duket se fjalët e ushtarëve nuk e qetësuen popullatën. Kështu, gratë, vajzat, pleqt dhe fëmijs u ranë pas ushtarve dhe shkuan në qytet. Në katundin Gubavec mbetën vetëm burrat. Më vonë, po n’atë ditë dhe gjithë natën, çeta të tjera paskan kalue lumin në Velevac. Ora në dy të mëngjesit, të ditës 5 Kallnuer, paskan krisë tre bomba. Kjo krisje paska qenë shenja e fillimit të prishjes e të kërdisë ndër të gjitha katundet ku çetnikët shpërnda dhe afrue gjatë natës. Mitralozat dhe pushkët hynë në veprim me njiherë. Çetnikët i kishin organizue pritat në mënyrë që kush të dali prej shtëpije, të bjerë nën plumbat e armëve të zjarit. Për gra dhe fëmij ata përdorën ma fort thikat e shpatat.
6.- Komanda ushtarake e Cetinjës, si duket, nuk u ka dhënë edhe kaq rëndësi këtyne ngjarjeve. Kryeparë, flitet në popull, pse nuk mori ndonjë masë të dukëshme kundër fajtorëve; nuk dërgoi menjëherë në vendin e ngjarjes ndonjë forcë ushtarake a të karabinierëve që të ndjekin fajtorët, të ndalojnë grabitjet nga ana e malaziasve dhe të hetojnë shkaqet. Pas dy a tre ditë, Komanda në fjalë paska lajmrue autoriteteve në Tiranë “se nuk ka kurrgja”, dhe Legatës Italiane në Belgrad – sepse kjo paska pyetun e ftueme prej “Lidhjes Popullore” të Mitrovicës (Organizatë Shqiptare e cila u themelua nga Ali Ferat Draga menjëherë pas kapitullimit të Mbretërisë jugosllave, e cila angazhohej që Mitrovica dhe viset tjera shqiptare nën pushtimin serb, ti bashkëngjiten Shqipërisë – I. A.) – i thotë me 9. I. “mbretnon qetësi e plotë ndër ato vise”. Kurse edhe një javë mbas kësaj date, thuhet në popull, këmbë shqiptari nuk guxonte të shkeli prap në katundin e vet të shkatruem, se pritej me pushkë nga malaziasit q’ishin turrun të grabisin çka kishte mbetë.
7.- Popullsija shqiptare e Zonës Neutrale ka vue re me shumë keqardhje se ka oficera t’Ushtrisë italiane, si Koloneli i Baranës dhe sy që asht në Rozhaj, qi nuk tregojnë për popullin shqiptar në kuptim të gjanë, as ndonjë simpatie, as edhe frymë drejtësije. Nji katundari të dishpruem q’i tregoji njanit prej këtyne nji fëmijë të vogël të therrun prej çetnikëve, si e dëboi tue i u kërcnue me revole në dorë. Popullsija shqiptare, për kundra, në çdo rast ka tregue simpati, mirpritje, bashkëpunim dhe mirënjohje të dukëshme ndaj ushtarëve italian.
8.- Asht për t’u habitun se shpesh herë, zyrat ushtarake italiane, kur flasin a shkruajnë për popullsin e Zonës neutrale, nuk përdorin fjalën “shqiptar”, por gjithmonë thonë “mysliman” simbas zakonit serb e malazias.
9.- Ka ba shumë përshtypje të keqe në popull fakti se, kur u hap lajmi i veprës mizore të çetnikëve, një grumbull burrash shqiptar të Pejës e Rozhajt u bënë gati të shkojnë në ndihmë të vëllaznëve të tyne. Ata, gjithmonë të bindun e t’urtë ndaj autoriteteve, i kërkuan leje Komandantit italian që të hyjnë në zonën neutrale, Komandanti nuk u dha leje dhe ata u bindën. Komandanti bani ndofta detyrën e tij, se nuk ishte i autorizuem me e dhanë lejen dhe prandaj nuk e dha. Në këtë, ay, pa dyshim, u ka ba nji shërbim të madh malaziasve, pa dashun. Por e keqja qendron këtu çetat shqiptare edhe kur asht fjala për mprojtje jo për mësymje, kërkojnë leje, nuk u epet, binden e tërhiqen. Por çetnikët e Gjurishiçit nuk kërkojnë leje, sigurisht, për të djegun katunde shqiptare dhe për t’i masakrue banorët, domethënë se punojnë mbas qejfit të vet. Përfundimi asht se në Zonën neutrale malaziasit janë më të mprojtun se shqiptarët. Në mos u epet shqiptarve mundësija të mprohen vetë, le t’i mprojnë ata qi e kanë për detyrë. (fund)

VILAJETI I KATËRT

March 1, 2015 by dgreca

Nga SKËNDER BUÇPAPAJ/
Deputetët shqiptarë nga Lugina e Preshevës, Riza Halimi dhe Shaip Kamberi, në një vizitë të këtyre kohëve në Prishtinë, iu ankuan opozitës për gjendjen e rëndë politike dhe socio-ekonomike të shqiptarëve në trojet e tyre në këtë Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc, si dhe për rolin të cilin duhet ta kenë Republika e Shqipërisë dhe ajo e Kosovës në përmirësimin e pozitës dhe avancimin e të drejtave të shqiptarëve atje. Konkretisht ata theksuan se shqiptarët atje ballafaqohen me një mori të pafundme problemesh që prej diplomave të fakulteteve, të cilat nuk u pranohen nga Serbia, e deri te mungesa absolute e përfaqësimit proporcional në gjyqësi dhe polici. Deputetët ngrenë zërin me të drejtë se kjo është në shpërputhje të plotë me koncesionet të cilat Qeveria e Republikës së Kosovës po i bën në këtë fushë, sikur në fushat tjera, ndaj Serbisë. “Asnjëherë Qeveria e Republikës së Kosovës nuk e ka ngritur në Bruksel shtypjen dhe diskriminimin që Serbia ua bën shqiptarëve në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë”, theksuan deputetët.
Lugina e Preshevës, hapësira shqiptare më verilindore, ka një sipërfaqe prej 1 249 kilometrash katrore dhe një popullsi të përgjithshme prej 100 000 banorësh. Ajo përbëhet nga tri komuna: komuna e Preshevës, e banuar rreth 95% me shqiptarë, komuna e Bujanocit, e banuar rreth 65% me shqiptarë; dhe komuna e Medvegjës, e banuar rreth 35% me shqiptarë. Në bazë të marrëveshjes së 21 majit 202, kjo hapësirë duhej t’i fitonte një mori të drejtash kombëtare dhe lirish themelore, por ato vazhdojnë t’u mohohen shqiptarëve nga ana e Beogradit.
Riza Halimi (lindur në Preshevë më 1947), mësues fizike që kaloi në politikë sapo u lejua pluralizmi politik, kur krijoi Partinë për Veprim Demokratik, u zgjodh më herët kryetar i komunës së Preshevës, ndërsa deputet i Luginës së Preshevës në Parlamentin e Republikës së Serbisë është zgjedhur më 2007, 2008 dhe 2012. E njoh personalisht Riza Halimin që në fillimet e tij politike dhe jemi tekuar disa herë, më parë në Shqipëri dhe pastaj në Perëndim. Është një politikan shumë i përgjegjshëm dhe tejet i përkushtuar e i vendosur në misionin plot me sfida që ia jep vota e shqiptarëve.
Shaip Kamberi (lindur në Bujanoc më 1964) u shkollua për jurist në Prishtinë, ishte veprimtar i të drejtave të njeriut para se të kalonte në politikë, si nënkryetar i Partisë për Veprim Demokratik, më herët ishte kryetar i komunës së Bujanocit, derisa, më 2014 u zgjodh për herë të parë deputet i Bujanocit në Parlamentin e Republikës së Serbisë. Edhe Kamberi është një politikan me përvojë dhe i suksesshëm.
Ndërkohë, qeveria e Malit të Zi, pa dijeninë e shqiptarëve të Vuthajve, popullsi vendase shumicë, ka riaktualizuar projektin për ndërtimin e hidrocentralit mbi lumin Gërllë. Para një jave vizituan për këtë qëllim komunën e Gucisë ambasadori austriak në Podgoricë dhe përfaqësuesit e firmës austriake së cilës i është dhënë me koncesion hidrocentrali, natyrisht, siç shprehen me shqetësim shqiptarët, pa e pyetur fare popullatën vendase të fshatit Vuthaj, pa marrë parasysh pasojat ekologjike negative që do të shkaktonte realizimi i tij.
Lidhja Demokratike e Malit të Zi, subjekt kryesor politik në këtë vend, iu ka bërë thirrje të gjithë faktorëve shqiptarë të atjeshëm të kundërshtojnë projektin dhe të bashkohen në mbrojtje të natyrës dhe të ekonomisë se zonës. Kjo parti, për këtë qëllim, sensibilizon pushtetin komunal, atë qendror, firmën koncesionare dhe ambasadën austriake, ambasadën e Shqipërisë, përfaqësitë diplomatike të vendeve të BE-së në Podgoricë.
Shqiptarët në trojet e tyre në zonën e Plavë-Gucisë vitet e fundit disa herë janë përballur me uzurpime të tokave të tyre për ndërtime kishëtare, duke shkuar në konflikte të hapura deri në përleshje me policinë dhe arrestime, burgosje, torturime, keqtrajtime të tjera. Prej shumë vitesh shqiptarët e Tuzit kërkojnë shkëputjen nga komuna e Podgoricës dhe formimin e komunës së tyre. Me sfida të tjera të shumëllojta përballen shqiptarët e Ulqinit, të Tivarit, të Rozhajës.
Shqiptarët në Mal të Zi përbëjnë sot 7,1% të popullsisë së republikës. Me votën e tyre të 21 majit 2006 ata ishin vendimtarë në fitoren e referendumit, nëpërmjet të cilit Mali i Zi mori pavarësinë. Në shkëmbim të kësaj vote, shqiptarëve të Malit të Zi iu premtua realizimi i të drejtave të mohuara që nga viti 1878, kur trojet e tyre u shkëputën padrejtësisht nga Shqipëria.
Ndërsa është e parakuptueshme që shqiptarët në Republikën e Shqipërisë, në Republikën e Kosovës dhe në Republikën e Maqedonisë t’i kenë mundësitë e mjaftueshme për t’i mbrojtur të drejtat e tyre kombëtare dhe për t’i realizuar liritë e tyre themelore, këtë mundësi e kanë të kufizuar shqiptarët në trojet e tyre në Luginën e Preshevës, hapësirë e përfshirë në Republikën e Serbisë, shqiptarët në trojet e tyre në Plavë-Guci, në Rozhajë, në Podgoricë, Ulqin e Tivar, hapësira këto të përfshira në Republikën e Malit të Zi. Etj.
Sfida e përhershme me të cilën përballen shqiptarët në hapësirat shqiptare jashtë Republikës së Shqipërisë, Republikës së Kosovës, Republikës së Maqedonisë është mirëfilli tipike sfidë e mbijetesës në kushtet e një politike që synon defaktorizimin e tyre sa më ekstrem, në mënyrë që të detyrohen të largohen nga fshatrat dhe qytetet e tyre të lindjes dhe zbrazëtinë e tyre ta mbushin banorë nga popullsitë shumicë të republikave përkatëse.
Politikës së defaktorizimit të gjithanshëm ekstrem nga Beogradi, Podgorica e tjerë është e rëndësishme që t’i kundërvihemi me politikën tonë të faktorizimit të gjithanshëm të shqiptarëve në çdo hapësirë, në trojet e veta mijëravjeçare. Kjo do të thotë faktorizim politik, faktorizim ekonomik, faktorizim kulturor, faktorizim shpirtëror.
Me interes është për ne edhe krahina e Sanxhakut të Tregut të Ri (Novipazar), në Republikën e Serbisë, zemra e së cilës ka filluar të dëgjohet sërish shqip. Kjo krahinë është vazhdim i drejtpërdrejtë i gjeografisë sonë, në pikën më veriore të saj, e kufizuar me Kosovën.
E ndodhur brenda hapësirës shqiptare, në Maqedoninë Lindore, ndodhet një zonë e konsiderueshme e ortodoksëve shqipfolës. Edhe në këtë zonë ka shenja konkrete të kthimit të kujtesës kombëtare.
Iluminizmi kombëtar meriton të përkrahet kudo që të shfaqet. Po ashtu meriton interesimin tonë elementi shqiptar kudo që ndodhet në vendet e kufizuara me kombin tonë.
Këto janë detyrime që i ka çdo komb ndaj vetvetes. Kombet e kuptojnë këtë sa më të vetëdijshme që bëhen.
Na takon ta ruajmë dhe ta forcojmë substancën tonë kombëtare atje ku ajo është më solide dhe ta rigjenerojmë, ta përtërijmë e ta ripërtërijmë atje ku ajo është më e dobësuar.

ZERI I KRAHINES “DUKAT-TRAGJAS E RADHIME”: GANGRENA 24 VJECARE ME PRONAT

March 1, 2015 by dgreca

DEKLARATË PËR SHTYP E SHOQATËS “KRAHINA JONË DUKAT, TRAGJAS RADHIMË” LIDHUR ME POZICIONIMIN E BANKES BOTERORE PER PRONAT/
Tiranë, me 01.03.2015/
Sipas njoftimit të AKKP, me 26 Shkurt 2015, ky institucion ka zhvilluar një takim të frytshëm pune me ekspertë ndërkombëtarë nga Banka Botërore në kuadër të programit të Qeverisë për procesin e reformimit ligjor dhe institucional.
Sipas informacionit ekspertët e Bankës Botërore u shprehën pozitivisht për hapat e ndërmarrë deri tani dhe do të kërkojnë gjetjen e një formule të re, për kompensimin e subjekteve të shpronësuar . AKKP dhe ekspertët e B. Botërore pretendojnë se në zbatim të vendimit pilot të GJEDNJ “Manushaqe Puto/2012 ” kanë realizuar një analizë të hollësishme të legjislacionit mbi çështjen e kthimit dhe kompensimit të pronës dhe kanë evidentuar masat e nevojëshme për përfundimin e shqyrtimit administrativ për dosjet pa vendim përfundimtar (janë mbi 8000 dosje), për të realizuar kështu respektimin e të drejtës së pronësisë për subjektet e shpronësuar.Sipas njoftimit të AKKP pronari do të shihet si partner me qeverinë për të zhvilluar projekte në të gjithë territorin. Reforma do të realizojë një proces për kthimin e pronës në mënyrë të unifikuar dhe në zbatim të planeve zhvillimore dhe strategjike të qeverisë sipas rregullave të përcaktuara dhe një proces kompensimi të bazuar në parimet kushtetuese për një shpërblim të drejtë për pronaret dhe real për buxhetin e shtetit dhe pretendohet se kjo “Reformë” pritet të përfundojë brenda muajit Prill 2015. Këto janë fjalë të bukura dhe shfrytëzim i ndërkombëtarëve për të justifikuar greminën dhe për të na bindur të pranojmë kompensimin në vend të kthimit fizik , si një lëmoshë bamirësie. Projekti është i gabuar dhe antikushtetues që në themel.
Gabimet me pronat janë gangrene 24 vjeçare e Shteti Shqiptar që ka në themel platformën e katovicës të realizuar nga kryeministrat e periudhës 1991-2014. Z. Sali Berisha në 2013 pranoi publikisht gabimin dhe qëndrimin e tij antipronar. Realisht ky është qëndrim antidemokratik dhe antishqiptar që i ka kushtuar vendit mijëra të vrarë, mijëra konflikte dhe familje të ngujuara . Kjo politikë që tenton të prishi themelet e autoktonisë tonë duke mos ja kthyer shqiptarit tokën e tij të trashëguar por lejon që atë ta përvetësojnë oligarkët e politikës, duhet çrrënjosur. Ne e mbështesim Apelin publik dhe mendimet e zotit Niko Nesturi drejtuar B.Botërore dhe ambasadorëve të publikuar në gazetën Telegraf fq.8 datë 28.02.2015. Kemi fakte të pamohushme, një pjesë e të cilave janë bërë publike në gazeta, dhe në faqen e internetit të Shoqatës se problemet e demokracisë në Shqipëri nga B.Botërore dhe institucionet ndërkombëtare janë menaxhuar shumë keq, duke abuzuar mbi të drejtën e pronarëve të shpronësuar për të gëzuar pronën e tyre të trashëguar konform detyrimeve kushtetuese. Kjo linjë e gabuar korruptive dhe kriminale në kurriz të popullit shqiptar duhet korigjuar dhe korigjimi i gabimeve nuk mund të bëhet duke shtuar gabime të tjera. Gabimet e B. Botërore dhe ndërkombëtarëve qëndrojnë në faktin se ata financojnë një Shtet që shkel të drejtat e njeriut dhe detyrimet kushtetuese. Ata edhe sot po vazhdojnë t’a anashkalojnë problemin e kthimit fizik të pronës tek subjekti i shpronësuar konform detyrimeve kushtetuese, konform Konventës , vendimeve të GJEDNJ dhe mbështesin platformën qeveritare që shkel çdo detyrim kushtetues.
Gabimi themelor i veprimtarisë së AKKP është se ky institucion parparakisht duhet të përfundojë procesin e kthimit fizik duke korigjuar gabimet e bëra për shka të korrupsionit me pronat në bregdet dhe të çlirojë pronat nga pushtuesit që janë vetë pushtetarët 1991-2014. Pas realizimit të titujve të pronësisë konform me nenin 181 dhe të gjithë ligjet ndërkombëtar vjen problem i kompensimit. Të kërkosh justifikim mbështetës prej ndërkombëtarëve për të justifikuar zëvendësimin e kthimit fizik me formula për kompensim që të përputhen me mundësitë reale eshtë vazhdim në rugën e gabiar 1991-2014. Kjo është justifikim i vjedhjes, mohim i atdheut dhe i autoktonisë së bregdetasve. Anarkia e pronës është burimi kryesor i krimit dhe i korupsionit të organizuar dhe AKKP por dhe ndërkombëtarët nuk duhet të lejojnë që ky gabim të vazhdojë të thellohet, që nesër të pretendohet se nuk ka zgjidhje
Zgjidhja egziston dhe është e përcaktuar qartë në Kushtetutë. Pronat e sekuestuara nga sistemi i diktaturës, kompensohen vetëm kur ato jan tjetërsuar për nevoja publike . Ka shumë kohë që pronarët e kanë dhënë të gatëshëm projektligjin për zgjidhjen e problemit të pronës për diskutim në Kuvend. Ekspetrët e B. Botërore nuk duhet të përsërisin po atë gabim të ekspertëve të OSBE që megjithse nga shoqata e pronarëve ju ofroi të gatshme analizën e zituatës dhe zgjidhjen duke i treguar për gabimin në projektin e tyre, ata nuk morrën parasysh kërkesat. Specialistët e OSBE shpenzuan 1.6 milion euro dhe bënë asgjë për respektimin e kushtetutës duke shtytur kohën për pronarët e zonave turistike me iluzionin se tani për pronat është angazhuar OSBE. Që kjo eksperiencë e hidhur, të mos prsëritet nga ekspertët e B. Botërore dhe AKKP, ata duhet të analizojë dhe përmirësojnë ose miratojnë draftin e pergatur nga ana jonë, duke qenë dhe ne present në tryezë. Kjo është zgjidhja realiste dhe efikase. Deri tani kjo kërkesë vazhdon të anashkalohet dhe ne mund të thiremi kur punët të kenë mbaruar. Kjo i shërben intersave të klaneve që përfitojnë nga krimi i organizuar i transferimit të paligjshëm të trojeve në zonat turistike.
Kryeministri z. Edi Rama, ka deklaruar luftë në front të gjërë me korrupsionin. INUK duke prishur në trojet turistike ndërtimet e bëra në tokat e pronarëve prej personave të tretë ka ngjallur besimin tonë se shteti ka forcë dhe mundësi për ta zbatuar ligjin, por kjo duhet plotësuar me detyrimin e Shtetit që prona ti kthehet të zotit nëpërmjet ligjit të shtetit dhe jo nëpërmjet vetgjyqësisë. Ky ligj është prova e të vërtetës për ndërgjegjen demokratike të Kryeministrit dhe të ndërkombëtarëve. Puna e derisotme e AKKP dhe ekspertëve të B.Botërore, për të gjetur një formulë kompensimi është lexim i gabuar i Kushtetutës, i vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, i vendimit pilot të GJEDNJ/2012 dhe i raportit të Komisionerit z. Nils Muižnieks, Kryetari i Delegacionit të KE, që vizitoi Shqipërinë nga 23 deri më 27 shtator 2013. Deformimi i derisotëm i konceptit të kompensimit, ka sjallë shumë gabime që duhen korigjuar sa më parë. Vetëm kështu AKKP dhe B. Botërore mund të realizojnë këtë detyrim kushtetues për zonat turistike, problem themelor dhe tejet i rëndësishëm në realizimin e këtij prioriteti kyç te Qeverisë Shqiptare.
Kryetari i Shoqatës” Krahina Jonë Dukat, Tragjas Radhimë“
Jurist Axhem Ymeri