Archives for April 2015

Mungesa e shtetit ligjor, parajsë për kriminelët e politikës dhe biznesit!

April 17, 2015 by dgreca

Nga Faik KRASNIQI/
Padyshim që peshqit e mëdhenj të politikës, janë të lidhur me biznesmenët e papërgjegjshëm që tash e 16 vite bëjnë kontrabandë me grurin, miellin, qumështin pluhur etj! Sepse është vështirë të merresh me këto gjëra të paligjshme dhe të rrezikshme, nëse nuk qëndrojnë prapa teje njerëz të fuqishëm të politikës, që kanë interesa të përbashkëta biznesore dhe të mbrojnë prapa çdo pisllëku dhe skandali! Normal që me ndihmën e oligarkëve të politikës, prej pasluftës këto kompani kanë krijuar monopol në ekonominë e vendit, duke dëmtuar rëndë ekonominë dhe shtetin e Kosovës, dhe njëkohësisht duke i dëmtuar rëndë edhe bizneset e ndershme! Me këto gjëra duhet të merret drejtësia, por me që drejtësia tek ne nuk funksionon për njerëzit e fuqishëm të politikës dhe biznesit, vështirë se do ndryshojë kjo gjendje edhe për një kohë të gjatë! Kur Kosova të bëhet një shtet i fortë ligjor, atëherë të gjithë keqbërësit e politikës dhe biznesit, do të përgjigjen për të bëmat e tyre! E deri sa të bëhet shteti ligjor, ne të gjithë do të jemi vetëm spektator të veprave të tyre të paligjshme, pasurimit të mëtutjeshëm të tyre, pa pasur fuqi që t’i parandalojmë këto krime ekonomike, që e kanë lënë dhe po vazhdojnë ta lënë Kosovën të pazhvilluar ekonomisht, me papunësi shumë të madhe dhe vendin më të varfër në Evropë!

Rritja e TVSH-së i dëmton qytetarët!

Rritja e TVSH-së do t’i dëmtojë vetëm qytetarët, sepse këtë do ta shfrytëzojnë tregtarët e pandërgjegjshëm dhe do t’i ngrisin çmimet akoma më të larta, e në bazë të standartit jetësor në Kosovë, çmimet aktuale janë shumëfish më të larta, që nënkupton se shportat e qytetarëve do të jenë edhe më të varfëra seç kanë qenë deri më tash! Prandaj rritja e TVSH-së do t’i bëjë nder vetëm bizneseve të pandershme, por në anën tjetër do të sjell përkeqësim të situatës, dhe çdoherë ekziston rreziku për shpërthim të trazirave sociale, për shkak të papunësisë së lartë dhe varfërisë së madhe!

Evazioni fiskal dëmton bizneset, ekonominë dhe buxhetin e Kosovës!

Evazioni fiskal në Kosovë është në përmasa shumë të mëdha, do të thoja në masa tepër shqetësuese. Që nga paslufta në Kosovë, ekonomia joformale që llogaritet të jetë deri në 45% apo më shumë, ka dëmtuar konkurrencën e lirë të tregut, e sidomos buxhetin e Republikës së Kosovës! Evazioni fiskal e varfëron buxhetin e Kosovës, për më shumë se 1 miliard në vit! Me mbi 1 miliard euro në vit më shumë në buxhetin e Kosovës, dhe me investime të mençura në sektorin e ekonomisë, kryesisht në bujqësi, stimulimin e bizneseve të mesme dhe të vogla, brenda një periudhe 5 vjeçare, do të kishim zhvillim më të hovshëm ekonomik dhe papunësia do të binte diku tek 20-25%!

Pasuria e Kosovës në duart e matrapazëve!

Nëse e shikojmë se me çfarë çmime qesharake janë shitur ndërmarrjet në Kosovë. nuk ka asnjë dyshim që prapa ndërmarrjeve të privatizuara, qëndrojnë njerëzit e politikës, sepse përmes AKM-së e më vonë AKP-së, ata përmes njerëzve që i kanë pasur anëtar të bordeve, e kanë pasur në dorë edhe vënien e çmimeve, por edhe se kujt t’i shiten
ndërmarrjet! E, fatkeqësisht pasuria e Kosovës, ra në duart e matrapazëve, që e dëmtuan ekonominë, në vend se ta zhvillojnë. Lëre që ndërmarrjet në Kosovë u shitën me çmime shumë të lira, por pas privatizimit ngelën papunë me dhjetëra mijëra punëtorë dhe shumica e tyre edhe pse kanë qenë ndërmarrje prodhuese, sot shërbejnë për gjëra të tjera! Tokat e koperativave bujqësore, në vend se të shërbenin për mbjellje, ato u shëndrruan në hekur e beton, në të cilat u bënë ndërtime banimi dhe pika karburanti!
Me një fjalë privatizimi është bërë për biznes, e jo për ta rimëkëmbur ekonominë e Kosovës! Prandaj privatizimi i ndërmarrjeve në Kosovë, duhet të rishikohet nga fillimi: se me çfarë çmimi janë blerë, kush është pronari i vërtetë, a i është ndërruar destinacioni dhe pronari a i ka përmbushur obligimet për investimet që i ka pasur si kusht dhe për rritjen e numrit të punëtorëve, në periudhën e caktuar me ligj!

Tregu i përbashkët Kosovë-Shqipëri, është domosdoshmëri!

Kosova dhe Shqipëria e quajnë njëri-tjetrin vëllezër, e në anën tjetër bëjnë tregti me Serbinë, Maqedoninë, Greqinë, Italinë etj, e më së paku mes veti! Por ky mosbashkëpunim tregtar mes Kosovës dhe Shqipërisë, është e qëllimshme, sepse kompanitë që kanë monopol në mallërat e Serbisë, e pengojnë një gjë të tillë! Gjysma e mallit edhe kontrabandohet nga Serbia, përmes këtyre kompanive, e që e dëmtojnë rëndë buxhetin e Kosovës, që do të thotë se buxheti i Kosovës shkaku i kontrabandës, është më i varfër për 1 miliard euro në vit! Çfarë të mira i sjell Kosovës dhe Shqipërisë, nëse shkëmbejnë mallëra mes vete, ose më mirë të themi ta bëjmë një treg të përbashkët!
Shqipëria dhe Kosova, formalisht dhe joformalisht importojnë mallra nga vende të tjera diku në vlerën 10-12 miliardë euro në vit! Nëse do të bëhej një treg i përbashkët, atëherë importi do të binte përgjysmë, që do të thotë se 5-6 miliardë euro do të mbeteshin në dy shtetet shqiptare. Me këto 5-6 miliardë euro shtesë investime në vit, do të kishim një zhvillim më të hovshëm ekonomik dhe një zbutje të ndjeshme të papunësisë! Por siç thashë edhe më lartë, për shkak të interesave të këtyre kompanive që kanë krijuar monopol në të dy anët e kufirit, e që importojnë mallëra nga Serbia, Greqia, Maqedonia, Italia, Turqia etj, dhe padyshim që njerëzit e fuqishëm të politikës qëndrojnë prapa këtyre kompanive, pasi nuk po e bëjnë një gjë të tillë për ta hequr monopolin e krijuar nga këto kompani mafioze, e që është në të mirën e të dyja vendeve, sepse do të kishim një zhvillim të hovshëm ekonomik, një treg i përbashkët Kosovë-Shqipëri, është shumë vështirë të realizohet! Për shkak të mungesës së një shteti të fortë ligjor, pengesë e zhvillimit ekonomik si në Kosovë, poashtu edhe në Shqipëri, është trekëndëshi kriminal, politikë-biznes-mafi!

Fitorja e Shekullit dhe vepra e Heroit Salih Çekaj!

April 17, 2015 by dgreca

Nga Gani Qarri/
“Fitore e Shekullit” do duhej emërtuar, qysh nga fillimi- Fitorja në Koshare! Suksesi shënuar atje më 9 prill të vitit 1999, ishte dhe mbeti, Fenomen më vete, i pari dhe i fundit i përmasave të tilla në fundshekullin e kaluar. Gjatë gjithë përpjekjeve tona për çlirim nuk pati edhe një përballje aq të organizuar, të suksesshme dhe masive edhe për nga numri i trupave ushtarake të angazhuar në luftime, as fitore tjetër të madhe si ajo, apo qoftë edhe të ngjashme me të, me të cilën shqiptarët kudo dhe shteti i Kosovës në veçanti, duhet të krenohen, tash e përgjithmonë!.
Rrustem Berisha, ish komandanti i Brigadës 138,në këtë përballje historike, thotë se çdo komb ka një apo dy beteja me të cilat krenohet, ndaj ai me të drejtë edhe shpreson se njëra nga ato me të cilat do të krenohen shqiptarët dhe Kosova, do të jetë Beteja e Koshares.
Sido që të ndodhë apo vendoset në të ardhmen, një gjë dihet qartë dhe mbetet përjetësisht e pamohueshme, se kujtimet e filluara që më 9 prill 99, si dita e fitores mbi armikun në këtë vend historik, eksodi biblik i popullit tonë në Shqipëri dhe vendet tjera përreth Kosovës si dhe rënia e udhëheqësve kryesor të Betejës, flasin për ngjarje të mëdha e të papërsëritshme deri më tani, të cilat populli shqiptar nuk arriti ti realizoj shpesh, festoj në vend të vet, as kujtoj çdo herë i qetë dhe në liri.
Kurse, dita e 19, prillit, muajit të fitores dhe ringjalljes, që pas një dimri të madh e të mundimshëm që zgjatë, atëbotë ripërtëriu shpresat e mbytura për shumë kohë të shqiptarëve, numëron plot 16 vjet, nga rënia e njërit prej burrave më sublim të asaj beteje historike, dhe rilindjes së tij si hero i kombit, trimit Salih Çekaj.
Vdekja atij i erdhi në fluturim, derisa ai, si shqiponja mbi lartësitë e maleve, shihte rrafshin e Kosovës, mu në ditët kur planifikonte zgjerimin e operacioneve të nisura luftarake për çlirimin e mëtejmë të territoreve të pushtuara, papritur dhe e pa menduar fare në atë mënyrë.
Madje vetëm pak ditë pas zhbërjes së kufirit afro një shekullor, shqiptaro-shqiptar, që përreth 85 vite, sa qëndroi dhunshëm atje , mori shumë jetëra atdhetarësh të cilët me çdo kusht mëtonin shuarjen e tij dhe bashkimin e trojeve tona në një shtet të përbashkët kombëtar.
Vetëm, heronj të tillë si Adem Jashari, Salih Çekaj, Zahir Pajaziti e të tjerë, të cilët nuk iu ndanë luftës dhe përpjekjeve për liri, që nga fillimi, me veprimet e tyre konkrete, arritën më në fund ti shuajnë kufijtë e huaj në këtë vend, ndryshojnë historinë, përfundojnë vitet e pushtimit, vetëm ata dëshmuan si duhet dhe vërtetuan pamohueshëm e me argumentet më të mira historike se trojet tona, përkundër pushtimit të gjatë shumë shekullor, asnjëherë nuk mbetën pa prijës kombëtar dhe gjithmonë patën Zot të vetin.

Ndaj, me të drejtë, për çdo përvjetorë, e sidomos në ceremonitë e nderimit të heronjve e dëshmorëve, dhe datave të veçanta të rënies së tyre madhore, siç është rasti me flijimin e heroit Salih Çekaj në Kosharen Historike, përherë theksohet se gjaku dhe jeta e këtyre burrave, u kthyen në themele të palëkundshme, mbi të cilat është ngritur shteti ynë i lirë, dhe ndërtuar historia jonë më e re, historia e këtij populli të vogël, por fatkeqësisht ende të ndarë në shumë pjesë.
Në shenj kujtimi për bëmat e tyre të veçanta, edhe nëse, ne përditë shkruajmë e flasim mbi jetën dhe veprën sublime të heronjve më të shquar dhe dëshmorëve të shtrenjtë të Kombit e të Atdheut si Salih Çekaj me 114 luftëtarët e Koshares, dhe gjitha trojeve shqiptare, kurrë nuk do të jetë i tepërt nderimi dhe mirënjohja, në krahasim me sakrificën aq të madhe dhe flijimin heroik që ata bënë për vendin dhe lirinë e tij.
Si për sfidat në të kaluarën, ashtu edhe për të gjitha arritjet deri më sot, në rrugëtimin e viteve që po kalojmë si popull, pa dyshim merita u takon burrave të tillë.
E nëse shihen me kujdes, vitet e fillimit dhe shumanshmëria e veprimtarisë patriotike, përfshi të gjitha format e angazhimit atdhetar, që nga përpjekjet e para për sensibilizim kombëtar e ndërkombëtar e deri te ngritja e grupeve të qëndresës dhe aksioneve më të fuqishme luftarake, siç ishte Beteja e lavdishme e Koshares, na del pamohueshëm se kohën më të gjatë të veprimit për çlirimin e vendit, e pati heroi Salih Çekaj, i cili përkundër kontributit madhor e të pazëvendësueshëm kombëtar, ende sikur nuk gëzon trajtim të merituar institucional.
Megjithatë, pa marrë parasysh sjelljet dhe qëndrimet e vdekatarëve, askush nuk mund ta mohoj se njëri nga emrat më sublim të historisë sonë më të re, padyshim është dhe mbetet atdhetari i dëshmuar Sali Çekaj , për flijimin mitik dhe veprën kulmore të të cilit, sot e mot dhe përgjithmonë, do të shkruhet, flitet e kujtohet me fjalët më të zgjedhura.
Në nderim të tyre, kudo që mundemi e arrijmë, duhet të ngritën përmendore, emërtohen institucione dhe objekte me rëndësi shtetërore e kombëtare, thirren rrugë e sheshe ,por edhe publikohen vepra letrare, krijime poetiko-artistike dhe në çdo përvjetor të mbahen orë të veçanta historie, kushtuar kontributit të tyre kombëtaro-atdhetar.
Vetëm liria që ne sot gëzojmë, dëshmon se sa e drejtë ishte e gjithë përpjekja e pareshtur e burrave si ai, për çlirim, dhe sa shumë gjak u kërkua për këto ditë,
Salih Çekaj, Zahir Pajaziti, Adem Jashari etj., jo vetëm nisën të parët, por që nga fillimi, ata edhe mbollën e përhapën vendosmërisht dhe me sukses, rezistencën kudo në vend, e cila me kohë, mori flakë gjithandej, ktheu besimin në popull dhe ngriti ndjesinë e pashuar për çlirim.
Vepra e tyre, mbushi shpresë zemrat e bashkëkombësve të vuajtur nga pushtuesi dhe trimëroi deri në piedestal shpirtrat e të gjithë atyre që njëmend e pa hile, mëtonin lirinë dhe ndiheshin vërtetë shqiptarë e atdhedashës të sinqertë.
Akti tyre sublim dhe rënia burrërore e heronjve në fushëbetejë, dëshmuan me kohë se ata e çmonin, shumë më tepër idealin për bashkim kombëtar dhe çlirimin e Atdheut, se vet jetën dhe gjakun e tyre të njomë, me të cilin shkruan bujshëm dhe plot krenari, historinë më të re të vendit dhe popullit të vet.
Ndaj, as kalimi i moteve, ndërrimi i qeverive apo edhe ndryshimi i sistemeve, çfarëdo qofshin ato, nuk mund të shlyej kurrë kujtimet për heronj të tillë, ngase veprat që ata lanë, përfundimisht vërtetojnë faktin, se populli ynë njëmend kishte burra trima e të vendosur, sa që asnjë ditë më tej, të mos duronin më pushtimin e vendit nga Serbia, argument sublim e historik, i cili u kthye në krenari për të gjithë shqiptarët.
Nga atëherë, ditëlindjet e ditë-rëniet tuaja, mbeten të njëjta dhe nuk ndryshojnë, plaken as vjetrohen kurrë, kurse lavdia e nderimi për Ju rritet, ngjallet e forcohet përditë e më tepër, bashkë me freskinë e luleve me të cilat ne përtërijmë kujtimet mbi motet kur jetuat, duke mos lejuar zbehjen e tyre asnjëherë nëpër kohë.
Në kohën kur burrat si Ju përgatiteshin për të filluar rezistencën dhe ngritur popullin në luftë për çlirimin e atdheut, të gjithë shqiptarët që e donin vendin e vet, ishin shndërruar në numra kuotash, të parapara për shfarosje nga Serbia dhe vetëm prisnin si i dënuari, para varrit të hapur, radhën për ekzekutim.
Pra, planet e pushtuesit, u prishën nga burra të tillë, të cilët morën vetëdijshëm, mbi vete vdekjen e sigurt, për ti dalë trimërisht Serbisë përpara dhe ndaluar turrin e çmendurak të saj, mu në vlugun e tërbueshëm që ajo kishte nisur, për të ç ‘farosur shqiptarët.
Kurse, si arenë dyluftimi ,Ju me vetëdije-zgjodhët Kosharen e lavdishme, ku më 9 prill të vitit 1999, ndryshuat rrjedhën e historisë, duke u flijuar brenda vetëm pak ditësh beteje mbi 114 vet trimërisht, ndaj kënga , si traditë e moçme dhe përcjellëse besnike e historisë, me të drejtë edhe tani, u thuret e kushtohet vetëm atyre që atë meritojnë, të cilët në çastet më vendimtare nuk kursyen sakrificat për çlirimin e atdheut dhe lirinë e tij, siç veprove Ti me shokë.
“Fitore e Shekullit” do duhej të quhej, Fitorja në Koshare! Madje, fenomeni i Koshares, ashtu edhe ishte, ngase gjatë gjithë përpjekjeve për çlirim nuk pati edhe një përballje përmasash të tilla as fitore tjetër ,madhore si ajo!

Por,vallë si ndodhi, athua fati apo kush, deshi, që pas gjithë atyre përpjekjeve dhe suksesit më sublim, të një populli dhe vendi të vogël si ne, mu në kulmin e gëzimit të “Fitores së Shekullit”, të vriteshe edhe Ti Hero?!,…
Sido që të jetë, një gjë duhet kujtuar dhe mbajtur mend sot e mot, se falë luftës suaj dhe ndihmës së SHBA-s, ne fituam lirinë, ndaj që nga dita e rënies, edhe Kosova mëmë, Juve mundi tu marrë nën përkujdesje të merituar dhe ruaj përgjithmonë e me dashuri në gjirin e ngrohtë të saj, gjë që nuk arriti ta bënte edhe për heronjtë e vet të më hershëm, që nga vitit 1912 e këtej.
Të gjithë shqiptarët kudo, të cilët jetojnë të lirë në Atdhe, përveç gëzimit nuk harrojnë edhe vuajtjen, siç ruajnë të paprekur krenarin dhe mallin për ju.
Vdekja për Atdhe, nuk është vetëm dhembje për Ju, por edhe lavdi për të gjithë shqiptarët, ngase me rënien për të ,ashtu siç ngjitet shpirti i luftëtarit mbi Re, që nga momenti i flijimit edhe emri i tij përjetësohet në histori, veprat e të cilit rriten e lartësohen përherë me nderim dhe nuk vdesin kurrë!
E ne si popull, sa herë kujtojmë me pietet, burra e heronj si Salih Çekaj dhe ngjarje të mëdha e me rëndësi historike, si Beteja heroike e Koshares, përfshi 19 prillin e vitit 1999, ditë-rënien e Heroit, dhe gjithë përpjekjet e veprimtarëve më sublim kombëtar, që nuk reshtën asnjëherë së luftuari për lirinë e popullit dhe çlirimin përfundimtar të Kosovës, nuk mund të kursejmë nderimet tona të pafundme për ta dhe Nënë Shqipërinë, siç nuk mund të harrojmë shprehjen e mirënjohjeve më të thella gjithëkombëtare, mikes sonë më besnike të të gjitha kohëve, Shteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilat në mënyrë të veçantë dhe jo vetëm një herë, në ditët tona më të vështira, si popull, me vendosmëri na dolën krah e ndihmuan shumë dhe sinqerisht, që së bashku ta çlirojmë vendin dhe ruajmë e vulosim përgjithmonë lirinë e Atdheut tonë të shtrenjtë.
Ndaj në vend të përfundimit, sado që institucionet shtetërore, “Fitoren e Shekullit”, të kurorëzuar me aq sukses në Betejën e Koshares edhe pas 16 vitesh të kaluara, nga përjetësimi legjendar i saj, ende nuk e vendosën në listën e ngjarjeve më të rëndësishme të Kosovës, e cila bashkë me veprën tuaj, mbetet ndër zhvillimet më heroike të të gjitha kohëve dhe e pa-konkurrencë në ranglistën e arritjeve më të reja historike, me shpresën se si akt i pazëvendësueshëm e sublim edhe kjo së shpejti do të ndodhë, për realizimin e saj dhe gjithë veprimtarisë suaj kombëtare për çlirim, urojmë nga zemra, që të jetë i përjetshëm, edhe kujtimi për Ju!
Cyrih, Prill 2015

LETRA EVËS – SIMBOL POETIK I VIZIONIT JETËSOR

April 17, 2015 by dgreca

Esse nga AGIM GJAKOVA/*
më merr në tokën e zjarrtë/
më merr atje/
rrëzë Çabratit majë Pashtrikut/
buzë Erenikut/
Të shkruaj Ty/
me fjalë të para/
të shqipes/
Letra janë fletë të shpirtit, të mendjes dhe të qëmtimeve artistike të Mazllum Sanejës Janë dëshmi e vetëdijes së ngarkuar me travajat e jetës, e qenies sa individuale aq shoqërore, e brumosjes së fisnikërisë nëpër fellutat e kësaj bote me njerëz të pamëshirshëm por edhe me të tillë të dashur, mirëkuptues dhe humanistë.
Eva është konkrete dhe simbolikë, ngacmuese dhe paqëtuese, joshëse dhe nxitëse e ëndërrimeve, zbardhje e ditës së jetës që tejpërmbushet me tërë gamën e përjetimeve. I përmbytur me shfrimin ndjenjave që bulojnë nga të katër anët, rreket njerëzimi të ekzistojë në realitetin e përdhosur nga shumë shtrembërime
në këtë
oqean të botës

përplot
ndodhi të papritura

mbërthyer me dredhi

kurthe
dhe komplote

dhe uni poetik i Mazllum Sanejës është ky njerëzim, që rropatet në shumë aspekte dhe as nuk mposhtet, por as nuk del fitues., vazhdon në luftën e përjetshme.
Letra Evës, në kontekstin e përshkrimit të ndjenjave, përbën një mostër për një analizë psikologjike të njeriut të sotëm, i cili është i vetmuar, i braktisur, i përbuzur, i marrë inat, i shtyrë në zgrip të greminës, por me dashurinë që zmbraps gjithë këto, duke dalë në rrahun e së vërtetës së thelbit njerëzor.
Cilat janë aspiratat e këtij uni poetik? Për ta kuptuar më mirë duhet të njohim jetën e Mazllum Sanesë, një jetë tërë peripeci ekzistence, vuajtje mërgimtare, por punë të palodhshme sizifiane në rrahun e letrave. (të pranishmit pothuajse e dinë), prandaj mos të rreket askush të thotë se jeta e tij nuk është vepra e tij.
Të shkruaj Ty
për net të pagjumë

i tretur
në mendime

i mbërthyer nga ëndrrat
ankthi vetmia pritja
të shkruaj ty
të vish të paktën në ëndërrime
Ky unë poetik nuk rreket të ndryshojë botën si Don Kishot, nuk përpushet të hyjë në kalibrin e atyre që shkaktojnë plagë njerëzore dhe gremisin çdo virtyt në humbellë se
loti i një fëmije
nuk vlen
sa tërë bota
ndaj
qaj,

nuk vrapon pas materiales, pasi i gjithi është përfshirë dhe madje mund të them është sunduar nga bota shpirtërore, artistike. Shpresa dhe realizimi, humbja dhe këndellja, konflikti i përjetshëm i kontradiktave përshkohen në prizmin e vargjeve të hedhura me tërë forcën e ndjenjës diku në hapësirë, por që kjo hapësirë është shoqëria, është njerëzimi.
Autorin nuk e ndjek askush, pasi nuk ka frikë nga vetja për rrugën që ka zgjedhur, nuk pendohet se është e tillë dhe se ka bërë këtë jetë të stërmunduar dhe që e stigmatizon në vargje me forcë e bukuri. Ideja se njeriu është i përkohshëm nuk e tremb të thotë se ia ka kushtuar mundin dhe djersën së vërtetës jetësore dhe artistike.
Dashuria për Evën është monument i ndjenjës, jo stil jete i rëndomtë, por i mbrujtur me sinqeritet dhe thellësi shpirti njerëzor, është pasqyrë e vetvetes, dhe reflektim i veprimtarisë, jehonë kumbuese e thelbit të qenies. Hedonizmi u nënshtrohet të gjitha këtyre:
Të shkruaj Ty
për mëkatin

vjedhur
nga qielli

dhe të fal
gjithë të mirat

fjalë të bukura
të mira fjalë
që zemrën shërojnë
si balsam
Nuk ngërthen urrejtje, smirë, xhelozi, mashtrim, lakmi, zili, vese njerëzore, por ka përmbledhur virtytet e së mirës dhe të madhërishmen, ardhmërinë, besimin, karakterin, optimizmin… Poeti nuk i shfaq ndjenjat për t’u mburru, as për të vajtuar. Ai siguron njerëzimin se është i pavdekshëm në shpirtin e tij, se është aleat dhe luftëtar i paepur kundër së ligës dhe poshtërsive njerëzore.
Me sa ethe artistike dhe dashuri të vërtete i lëshohet vargut na shtyn të mendohemi se çka vlon brenda poetit. Është një gamë e gjerë subjektesh e temash, ngjarjet e të cilave e kanë goditur poetin, e kanë fryrë si lumë të rrëmbyeshëm. Rrjedhin dëshirat, zemërimet, melankolitë e pashmangshme ndaj vendlindjes.
Të shkruaj Ty
që të përshkruaj
një fotografi
nga fëmijëria
vendlindja
Madhështia nuk është brumë i qenies së tij. Ai niset nga përkorja, nga thjeshtësia dhe ne e vlerësojmë se arrin aty. Nuk ka dëshirë të duket, nuk përton të stigmatizojë gjithë negativët, nuk heshtë përpara së vërtetës kudo, në çfarëdo rrethane dhe me guxim e rrebesh për ta shkulur gjithë shëmtinë e jetës.
Dhe këto e shumë të tjera i hedh, i shkruan në letra, i skalitë në vargje dhe ia drejton një personazhi që është Eva, simboli poetik i vizionit jetësor për të gjithë ne.

Udhërrëfyes i shkurtë i historisë së standardizimit të shqipes

April 17, 2015 by dgreca

Ne Foto: Pjesëmarrës të Kongresit të Lushnjës(1920)/
Nga Agim Morina/
Komisia Letrare Shqipe dhe gjuha standarde shqipe e elbasanishtes/
1. Propozimi për krijimin e njëgjuhe standarde shqipe asht dhanë në Kongresin e Elbasanit, i cili u mbajt me 2-8 shtator 1909. Por një punë e njëmendët për standardizimin praktik, zyrtar të gjuhës shqipe ka nisë me 1 shtator 1916 nga Komisia Letrare Shqipe (shkurt: KLSh). Anëtarë të Komisisë kanë qenë: Gjegj Pekmezi (kryetar; një vit ma vonë këtë detyrë e mori Luigj Gurakuqi), Luigj Gurakuqi, Sotir Peci, Ndre Mjeda, Gjergj Fishta, Mati Logoreci, Ambroz Marlaskaj, Hilë Mosi, Luigj Naraçi, Anton Paluca, Ali Korça, Aleksandër Xhuvani, Vinçenç Prendushi, Sali Nivica, Josif Haxhimima, Maximilian Lambertzi dhe Rajko Nachtigalli. Komisia punoi deri me 22 maj 1918, tue ba 63 mbledhje, pra, mesatarisht nga një takim gati çdo 11 ditë.
Gjergj Pekmezi në mbledhjen e datës 11 dhjetor 1916 shtroi kështu çështjen për përzgjedhjen e bazës së shqipes standarde:
1) me marrë për bazë një dialekt të shqipes,
2) me i lënë dy dialektet m’u zhvillu e m’u fërku derisa të dalë një efekt i dëshiruar i përbashkët dhe
3) të merren parasysh vetëm ndryshimet tipike që gjuha i zhvillon spontanisht e me i shku mbas tue i normativizu.
2. Nga Komisia Letrare Shqipe u vendos që gjuhë standarde shqipe me qenë e folmja e Elbasanit, me propozimin e Luigj Gurakuqit dhe me miratimin e të gjithë anëtarëve. Ashtu qysh e kishte parashiku edhe Sami Frashëri në veprën tij ‘Shqipëria ç’ka qenë, ç’ësht’ dhe çdo të bëhetë’ kur thoshte se kryeqyteti duhej te ishte diku në mes të Shqipërisë: ‘me qënë që ndenjësit e-ti do të jenë të mbledhur nga gjithë anët’ e Shqipërisë dhe gjuha që të flitet atje do të jet’ e përzjerë, që të muntnjë të quhet’ e përgjithçime e gjuhë letrarishte e gjithë Shqipërisë’. Pse e folmja e Elbasanit? Sepse kjo e folme ishte në qendër të të gjitha të folmeve tjera shqipe dhe ishte urë në mes të gegërishtes dhe toskërishtes. Jo më kot thuhej: ‘Turçja e Stambollit, shqipja e Elbasanit’ ishin të folmet më të lehta për t’u kuptu prej shumicës së banorëve të të dyja kombeve përkatëse.
3. Komisia Letrare Shqipe mori disa vendime themeltare për njësimin e drejtshkrimit të shqipes tue pasë parasysh gjithmonë të dyja dialektet ‘një ortografi sa ma tepër të përbashkët për të dy dialektet’ (mbledhja e datës 13.11.1916):
a) Grupet e bashkëtingëlloreve do të shkruheshin të plota: mb, nd e ng. Pra, ashtu qysh i kishte toskërishtja, dhe qysh i kishte pasë historikisht gegërishtja;
b) Togjet e zanoreve ue, ye dhe ie do të shkruheshin të plota ashtu qysh i kishte rujtë toskërishtja (përveç ue që në toskërishte ishte ua), e ndonjë nëndialekt i gegërishtes megjithëse në elbasanishte ishin rrudhë në u, y dhe i;
c) Vendosja dhe përdorimi i ë-jave të patheksuara të cilat gegërishtja nuk i kishte ma, por i kishte toskërishtja; ë-ja fundore në fjalët punë, vajzë, lugë; ë-ja e patheksuar në trup të fjalës: shëndet, këndue, rrëfye; ë-ja fundore do të përdorej edhe te mbiemrat: i butë, i mirë, i shpejtë etj.
ç) Gjatësia e zanoreve do të shënohej vetëm në vepra gjuhësore. (Gjatësia e zanoreve ishte një veçori kryesisht e gegërishtes);
d) formanti ‘u’ do të shkruhej i ndarë si ‘u lava’ dhe jo si deri atëherë ‘u-lava’;
dh) shkrimi i përemrave sot ka shumë pak ndryshime prej çfarë kanë janë vendosë në KLSh-ja;
e) emrat do të shkruheshin me bashkëtingëllore të zëshme: zog-zogu (jo zok – zogu), etj.
f) mbaresat rasore do të shkruheshin -së, -në, -të, qysh nuk i kishte elbasanishtja, por kjo bëhej m’iu afru toskërishtes.
(Nëse shikohet përgjithësisht, rregullat që vendos KLSh-ja paraqesin themelet e gjuhës së përbashkët shqipe dhe këto janë vendosë qysh me 1916. E ajo që duhet me u vërejtë me kujdes të veçantë asht që KLSh-ja e ka analizu çdo rregull, me idenë se ç’pasoja mun me pasë në gegërishte e në toskërishte. Këtë po e theksoj sepse kjo nuk ka me ndodhë ma me 1967/1972, kur gegërishtja nuk merret asnjëherë si referencë për çfarëdo vendimi.)
U botunë dy versione rregullash ‘Rregullat mbi orthografinë e gjuhës shqipe të shkrueme’ me 29 janar 1917 dhe tjetra me 13 gusht 1917.
….
Komisia Letrare Shqipe botoi edhe organin e saj ‘Laimet e Komisís Letrare Shqipe në Shkodër’ nr. 1, janar 1918. (Nga viti 1913 – 19120 ‘u botuan 86 gazeta, revista, vjetarë a buletine: në Vlorë 6, në Korçë 6, në Shkodër 16, në Tiranë 2, në Durrës 3, në Gjirokastër 2, në Elbasan 2′.)
4. Me vendimin e Komisisë Letrare Shqipe që elbasanishtja me qenë gjuhë standarde, iu bë thirrje Aleksandër Xhuvanit, i cili ishte vetë elbasanas dhe gjuhëtar, me hartu gramatika mbi këtë të folme. Ai nisi këtë punë qysh me 1919 dhe botoi gramatikën e parë e cila ka me pasë një varg ribotimesh tue u bë gramatika kryesore e mësimit të shqipes në sistemin e arsimit në Shqipërinë Administrative deri me 1945, ndërsa deri me 1968 gramatikat e Shqipërisë Irredentiste do ta kishin si pikënisje punën e Xhuvanit.
Kongresi i Lushnjës miraton gjuhën standarde të elbasanishtes
5. Në Kongresin e Lushnjës, 15-25 gusht 1920, u mor vendimi që ‘gjuha letrare mbas së cilës do të shkruheshin librat shkollorë u muer për themel dialekti i Elbasanit me disa përmirësime.’
6. Qeveria në Tiranë, në qarkoren nr. 148, të datës 13 janar 1923, shkrunte: ‘autorizohen zyrat kompetente që në shkrim të akteve zyrtare gjithmonë të përdoret dialekti i Elbasanit që asht pranue si nji dialekt i përbashkët e zyrtar për Shtetin tonë.’
7. Me 1939 Itali e pushton Shqipërinë dhe me 1941 Gjermania, Italia e Bullgaria e pushtojnë. Me këtë akt, për pjesën ma e madhe e territoreve shqiptare në ish Jugosllavi, hiqen kufijtë. Ministri i Arsimit, Ernest Koliqi i ban thirrje mësuesve që të paraqiten vullnetarisht për me shku në Kosovë e territore të tjera shqiptare për me dhanë mësim. Rreth 300 mësues paraqiten dhe shkojnë të përhapin dritën e diturisë në të gjitha këto troje, në gjuhën standarde me bazë tëelbasanishtes. Për herë të parë shqiptarët jashtë kufijve të Shqipërisë, në institucione shtetrore, mësojnë gjuhëm shqipe. Dhe për herë të parë në histori, të gjithë shqiptarët mësojnë në shkolla, shkrujnë në administratë dhe në institucione publike në një gjuhë të vetme standarde – atë të elbasanishtes. Pra, në Tiranë, në Shkodër, në Vlorë, në Tetovë, në Dibër, në Strugë, në Ulqin, në Korçë mësohej e shkruhej zyrtarisht në një gjuhë të vetme standarde.
8. Kuvendi i Parë i Studimeve Albanologjike, 9-12 prill 1940, pranon që themel i gjuhës zyrtare ishte elbasanishtja. Çfarë shkrunte Namik Ressuli, gjuhëtar toskë, me 1940: ‘gegërishtja përpara syve të tyre [nëpunësve toskë] kishte njëfarë tërheqje, njëfarë ‘prestizhi’, po atë tërheqje që los edhe në ushtarin toskë, i cili kur kthehet në fshatin e tij e ka si punë të madhe t’u flasë bashkëfshatarëve gegërisht’. Pranohej po ashtu që Tirana ishte kryeqytet dhe lunte rol të madh në këtë mes si kryeqendër administrative.
Përmbysja dhe çarja e madhe gjuhësore ndodh me 1945
9. Me 1945 gjithçka ndryshon mbrenda nate! Me hyrjen e çetave të para partizane në qytetet e Shqipërisë, ‘kur ministër i shtypit, i propagandës dhe i kulturës popullore ishte Sejfulla Malëshova gegërishtja filloi të hiqej nga shtypi. Kur ky kaloi në ministrinë e Arsimit, me 1946, filloi gegërishtja të hiqej edhe nga librat e shkollave, masë kjo që u plotësua më 1951 nga vendimi i Ministris s’Arsimit sipas të cilit në klasat e para të shkollave fillore në Veri mësimi do të bëhej toskërisht. Ky zëvendësim i dialektit të mesëm me një dialekt skajor, me toskërishten, qe një revolucion në kuptimin e vërtetë.’ (Fjala e Osman Myderizit në Sesionin e dytë me 1952). S’pati as kuvend, as debat, as marrëveshje me 1945, që të bëhej ky ndryshim. E keqja ma e madhe: shqiptarët u përçanë gjuhësisht. Në Shqipëri mësohej e shkruhej zyrtarisht toskërishtja, në territoret shqiptare në ish Jugosllavi mbeti në funkcion gjuha standarde e elbasanishtes. Regjimi enverist i Tiranës nuk u trazu fare për këtë punë. Një vendim atdhetar do të duhej të kishte qenë që për hir të shqiptarëve që u kthynë prap nën pushtimin sllav, Shqipëria Administrative do të duhej ta kishte mbajtë elbasanishten si gjuhë standarde e ta kishte vazhdu ma tej, gjithmonë në marrëveshje me shqiptarët jashtë kufijve. Kjo nuk ndodhi.
10. Me një trajtim të këtillë të shpërdorimit pushtetar rreth çashtjeve tëgjuhës u vazhdu deri me 26-29 janar 1952, kur u organizu një sesion, në të cilën regjimi i atëhershëm përpiqej të zyrtarizonte dhunën e ushtruar mbi gjuhën standarde të maparshme të elbasanishtes, për të cilën ishte punu me dekada. Titulli i këtij sesioni gjuhësor ishte ‘Veprat e shoku Stalin mbi gjuhësinë dhe problemet tona gjuhësore’. Në këtë sesion, Dhimitër Shuteriqi, shkrimtar dështak, kritikon gjuhëtarin Eqrem Çabej ’i cili, duke trajtuar historinë e gjuhës shqipe, merret kryesisht e së tepërmi me origjinat dhe huazimet që shqipja mori nga gjuhët tjera, ‘mënyrë antipatriotike’ kjo që e paraqit gjuhën tonë vetëm nga ana pasive’. Një pulë, i jep instrukcione një shqiponje se qysh duhet me fluturu! Shuteriqi, një shkrolaxhi që nuk kishte mujtë me arrijtë kurrfarë suksesi në fushën letrare, kishte gjetë punëdhënësin dhe tash fliste ajo çka fryhej në vesh: ‘’edhe pse thojshin se kemi një gjuhë shqipe, prap gjuhën tonë e vështrojshin më shumë si grumbull dialektesh (…) unë kam menduar se kjo çështje e gjet zgjidhjen nga historia e popullit tonë që nga Rilindja e këndej: toskërishtja, gjatë zhvillimit të popullit tonë në këtë fazë të historisë u bë dialekti ynë kryesor i shkruar e baza e gjuhës sonë letrare.’ Pra, doli lepuri laraman prej sheshirit të magjistarit.
Xhuvani tue iu përgjegjë Shuteriqit, me një taktikë të kujdesshme për kohën, thotë që edhe Stalini ka thënë se ‘(m)arksizmi nuk pranon eksplozione e të papritura në zhvillimin e gjuhës.’ Çfarë ishte eksplozioni, pos ndërrimi eksploziv dhe i papritur i bazës dialektore të gjuhës standarde me 1945.
Sesionin e përmbylli Stefanaq Pollo (natyrisht ky s’ka pasë asnjë lidhje profesionale me gjuhësinë): ‘Shumica e diskutimeve janë të mëndjes se e folmja mbi të cilën duhet të mbështetemi për formimin e gjuhës letrare nacionale, është toskërishtja e pasuruar me fjalë, shprehje e forma gegërishte’.
Jemi larg nga viti 1972 për njëzet vjetë të plotë. Toskërishtja e cila me 1945 u bë standard i ri, përdhunisht, u zyrtarizu tashma.
11. Me 11-12 shtator 1952 u mbajt Sesioni i dytë shkencor kushtu ‘problemit të gjuhës sonë letrare kombëtare’ nga Seksioni i Gjuhës dhe Letërsisë i Institutit të Shkencave. Shuteriqi, palaçoja i pushtetit, në referatin e tij thotë se në vitet 1925-1944 ‘dialekti verior mbizotëroi n’administratë e n’arsim, sepse shteti kish dhënë urdhëra të posaçme që aktet e librat shkollore të shkruhen në këtë dialekt’ mirëpo ‘paslufta e bëri toskërishten gjuhë zyrtare’! Shuteriqi nuk harron me mohu atë që tashma kishte ndodhë se: ‘afirmimi i plotë i dialektit jugor si bazë e gjuhës sonë kombëtare letrare nuk shkaktoi ndonjë ‘revolucion’ e as ndonjë ‘përdhunim gjuhësor’! Mirë thonë, budallën mos e dvet, se të kallxon vetë! Po si u bë që mbas vitit 1945 çdo gjë që doli nga Instituti i Shkencave doli në toskërishte? Shuteriqi vazhdon: ‘Ky është një vendim i qartë e me shum rëndësi që ka marrë Instituti. Një vendim të tillë ka marrë edhe Ministria e Arsimit, e cila harton gjith tekstet shkollore (veç antologjive), duke u nisë nga abetarja, në gjuhën që ka për bazë dialektin jugor. E kështu me radhë për administratën, shtypin, radion, etj.’ Shuteriqi bën një pyetje retoriko-sharlatane: ‘A mund të flitet për përdhunim? Jo se nuk u përdhunua asgjë!’ Mvaret nga çfarë këndvështrimi shikohet: për përdhunuesin, s’u dhunu asgjë, për të përdhunuarin, u përdhunu gjithçka.
Viti 1972 asht larg. Edhe nja njëzet vjetë larg!
Xhuvani, i cili e kishte shkri një jetë të tërë për gjuhën standarde me bazë elbasanishten, ishte figura ma tragjike e kohës. Edhe duhej me duru rrena e të paqena, edhe duhej me duru fyerje prej shakllabanësh të tipit të Shuteriqit me lukuninë provincialiste. Xhuvani i përgjigjet se ‘leksiku i gegnishtes asht ma i gjanë’ dhe se gjatë regjimit të Zogut ‘gegnishtja me epërsin’ e saj kishte marrë rrugën për t’u-ba si bazë e gjuhës së përbashkme letrare’ tue theksu që gegërishten ‘nuk asht kollaj me e qasë më nj’anë si gunë të vjetër ose me e çue në muze, sikur e paskan thanë një palë’. E për ‘përdhunimin’, Xuvani vazhdon: ‘E me të vërtetë asht një eksplozion kur ngutemi në këtë punë e fusim toskënishten në shkolla fillore të viseve Shkumbin e përtej ose ma mirë Mat e përpjetë, që në klasët e para të shkollës fillore. Kjo nuk asht pedagogjike, asht edhe antifiziologjike…’
Llazar Silliqi i hedh poshtë një nga një marrëzitë e Shuteriqit: ‘Të themi se toskënishtja ka fjalor ma të pasun, këtë referuesi as s’e pohon as s’e provon, të themi se toskënishtja ka sistem gramatikor ma të përsosun, as këtë referuesi s’e pohon e s’e provon, të themi se numri i atyne që flasin toskënishten asht ma i madh se i atyne që e flasin gegënishten, as këtë referuesi s’e pohon e s’e provon, të themi se ligjet e mbrendëshme të zhvillimit të gjuhës çojnë në konkluzionin në favor të toskënishtes, referuesi as këtë s’e pohon e s’e provon, sepse ligjët e mbrendëshme të zhvillimit të gjuhës ai veç sa i zen në gojë.’
Sterjo Spasse, në këtë sesion, thotë një fakt me rëndësi se në vitin shkollor 1945-46 Ministria e Arsimit kishte bë një ndryshim të parë në gjuhën e teksteve shkollore: Këndimet e klasës IV dhe V që përpara hartoheshin në të folmen e Elbasanit, (nën. A. M.) i bëri në të dy dialektet. Kështu anarkia gjuhësore, sipas tij, u rrit edhe ma shumë.
12. Në këtë kohë në Kosovë debatet rreth gjuhës vazhdonin pa ndonjë lidhje të drejtpërdrejtë me zhvillimet në Shqipëri, ku tashmë kishin marrë drejtim krejt tjetër falë punës së përkushtuar Partisë së Punës. Çfarëdo përpjekjesh gjuhësore që mund të bëheshin në Kosovë, ato nuk mund të largoheshin nga baza e elbasanishtes. Përpjekjet e këtilla u kurorëzunë në vitin 1964 me botimin e Ortografisë e cila ka me mbetë edhe ortografia e fundit, zyrtare, e gegërishtes standarde.
Vetëm katër vjetë ma vonë, me 1968, gjithçka do të ndërrojë në favor të toskërishtes dhe do të parapërgatitet rruga për Kongresin e Drejtshkrimit të vitit 1972.
Projekti 1967 – kurorëzim i përmbysjes së madhe gjuhësore
13. Me 1967 në Tiranë u botunë ‘Rregullat e drejtshkrimit të shqipes (projekt)’. Në komisionin hartues ishin Androkli Kostallari, Eqrem Çabej e Mahir Domi (asistent Emil Lafe). Duket se emri i E. Çabejt po shpërdorej vazhdimisht sepse në një projekt të këtillë emri i tij do të duhej të kishte qenë i pari dhe jo i dyti. Por, Kostallari dilte i pari ngaqë ishte edhe bajraktari i partisë në pushtet. Asnjë gjuhëtar jashtë Shqipërisë nuk ishte konsultu paraprakisht. Parathënia nis me fjalinë: ‘Zhvillimi që ka marrë gjuha shqipe letrare në këta njëzet e sa vjet të ndërtimit të shoqërisë socialiste në Shqipëri…’ Pra, flitet vetëm për njëzet vjetët ‘socialistë’ të gjuhës shqipe, edhe atë vetëm ‘në Shqipëri…’! S’ka punë paraprake kodifikimi, s’ka gjuhë standarde të maparshme. Asgja s’paska ndodhë me shqipen e rreth shqipes para se me na ardhë periudha socialiste! Dhe – edhe ma keq – s’ka zhvillim të shqipes jashtë Shqipërisë!
‘Qëllimi i ‘Rregullave të drejtshkrimit të shqipes’ – thuhet ma tej – ‘është që ato të ndihmojnë për njësimin e mëtejshëm të normës letrare kombëtare, duke u mbështetur gjerësisht mbi trajtat e përbashkëta…’ A ka gjë të vërtetë në këto pohime? Do të shihet nga rregullat e propozuara ku nuk figuron asnjë fjalë për gegërishten, asnjë rregull që pranohet tue iu referu gegërishtes. Vetëm paragrafi shtatë i parathënies, për shkak të stilit dhe gjykimit, duket se asht shkru prej Eqrem Çabejt ku thuhet se drejtshkrimi i shqipes së sotme paraqitet me shumë probleme dhe se ‘zgjedhja e këtij problemi vështirësohet gjithashtu nga mungesa e studimeve të veçanta e sistematike të çështjeve teorike të drejtshkrimit të shqipes’. E thomi këtë sepse Çabej i ka përsëritë disa herë ma parë këto pohime, tue shprehë brengën e tij për ngutinë e panevojshme rreth ri-standardizimit të shqipes.
Në tërë parathënien me asnjë fjalë të vetme nuk përmenden shqiptarët jashtë Shqipërisë Administrative, që për nga numri përbëjnë gati gjysmën tjetër të shqiptarëve. Le të mos harrojmë që në po këtë vit Selman Riza u luftu me stilin e dacibaove (fletërrufeve) kineze ‘T’i çirret maska Selman Rizës!’. Terreni ishte pastru prej kundërshtarëve potencialë. Emri i tij, i njërit prej gjuhëtarëve ma të mëdhaj shqiptarë, nuk do të figurojë ma askund në punët e standardizimit.
Që të gjitha rregullat e Projektit 1967 kanë të bëjnë vetëm me toskërishten e cila vazhdimisht paraqitet dhe cilësohet si ‘shqipe letrare’ e cila natyrisht ishte mbulesë për atë që ishte ‘toskërishte letrare’. Me asnjë fjalë nuk përmendet gegërishtja letrare bashkë me gjuhën standarde të elbasanishtes dhe mundësia e debatit për këtë. Dhe e fundit, hartues janë tre toskë dhe një gegë nga Shqipëria e Mesme, i cili s’mun shfaqte kurrfarë kundërshtie. Asnjë gjuhëtar nga veriu i Shqipërisë, asnjë gjuhëtar nga Shqipëria Irredentiste dhe asnjë nga mërgata!
Le të sqarohemi. Vendimet e Komisisë Letrare Shqipe (1916-1918) që morën parasysh toskërishten mbetën pa u ndryshu: togjet e bashkëtingëlloreve mb, nd e ng e -ë-ja fundore (lugë, dritë, palë). Nga togjet e zanoreve ndryshoi vetëm togu zanor -ue- (te foljet e gegërishtes) që ishte standardizu me 1916 dhe u bë -ua- (sipas toskërishtes), ndërsa ‘-ye-‘ dhe ‘-ie-’ mbetën të njëjta sepse kështu i kishte toskërishtja. Si pasojë e këtij ndërrimi u përjashtu paskajorja e mirëfilltë ‘me punue’.
Projekti 1967, poashtu, nuk jep asnjë emërvend, emër lumi, institucioni, personi apo titull gazete, të shqiptarëve jashtë kufijve të Shqipërisë: ‘nga Elbasani, nga Gjirokastra…’ apo ‘prej Himare e prej Mirdite’ ‘u nisën delegatët nga Shkodra’, ‘Kooperativa e bashkuar e Hekal-Klosit’, ‘Gjeneralisimi Stalin’ , emërtimet gjeografike ‘…Buna, Devolli, Drini, (…) Vjosa, Vlora’; ‘Republika Popullore e Kinës’, ‘Ndërmarrja bujqësore shtetërore ‘Gjergj Dimitrov’’, jepen emrat e banorëve të vendit: ‘beratasit, elbasanasit, kolonjarët, korçarët, labinotasit, mirditasit, myzeqarët, partizanët (!), shkodranët, vlonjatët’. ‘Zëri i Popullit’, ‘Sporti popullor’; për festat jepet ‘1 Maji, 7 Nëntori, 29 Nëntori’ por – sado e pabesushme që mund të tingëllojë – mungon si festë ’28 Nëntori’!
Nuk thonë kot që dreqi shquhet tek imtësitë. Kjo shihet edhe ma qartë në ‘Treguesin e shembujve të përdorur’ në Projektin 1967. Asnjëherë nuk përmendet Kosova, Hora e Arbëreshëve, Katanxaroja, Prishtina, Prizreni, Shkupi, Tetova, Gostivari, Struga, Ulqini, Janina, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Fusha e Kosovës, Rrafshi i Dukagjinit, Lidhja e Prizrenit, Gryka e Rugovës, Gryka e Kaçanikut, ‘Rilindja’, ‘Fjamuri i Arbërit’, ‘Universiteti i Prishtinës’, ‘arbëreshët’. Por janë fjalët ‘jugosllav’ dhe ‘Jugosllavi’. Me asnjë fjalë të vetme nuk jepet shenjë se ky projekt synonte të ishte mbarëshqiptar. Autorët (e ma shumë: autori) mjaftoheshin me pjesën mbrenda kufijve administrativë, si duket, tue mos pasë kurrfarë shprese se kjo do të kalonte atje pa kërkesa për plotësime e ndryshime, e sidomos, tue pasë parasysh Ortografinë e vitit 1964 të botuar në Prishtinë. Kostallari nuk ka mujtë me paramendu që ata që e shkrunë Ortografinë 1964 kanë me ndërru kursin pa ma të voglën vërejtje.
14. Ndodhi, megjithatë, ajo që Tirana zyrtare e kohës nuk e priste. Me 22 e 23 prill 1968 u mbajt një tubim në Prishtinë rreth Projektit 1967 të Tiranës dhe mbas kësaj u shkrunë ‘Konkluzat e konsultës gjuhësore të Prishtinës’ me 9 (nëntë) pika. Në pikën gjashtë thuhet: ‘Vetë Projekti, në disa pika, ka nevojë të shqyrtohet më me kujdes dhe vërejtje të argumentuara dhe shkencërisht të arsyetuara, mund të jenë vetëm të dobishme.’ Kurrë nuk u dit se çfarë ndodhi me ndonjë ‘shqyrtim’ apo ‘vërejtje të argumentuar’. Në Tiranë, nga këto nëntë pika, u botunë vetëm gjashtë! Censura enveriste goditi prap.
Pse u bë kthesë kaq e madhe e kaq e shpejtë në Prishtinë? Sepse u pa se Tirana zyrtare kishte marrë një drejtim drejt tëhuajsimit gjuhësor të të dy pjesëve të Shqipërisë që nga viti 1945. Nëse do të lejohej që kjo aventurë e çmendur e Tiranës të kurorëzohej në këtë mënyrë, shqiptarët në Shqipërinë Irredentiste do të largoheshin edhe ma shumë, kombi shqiptar do të përçahej ndoshta në mënyrë të pariparueshme. Në mes të një këmbënguljeje për standardin e mëparshëm dhe tëhuajsimit, ata zgjodhën që të mos ndodhte kjo gjë dhe pranunë, pa asnjë vërejtje, Projektin 1967. Prandej, qysh në këto Konkluza, në pikën tre thuhet Tubimi ‘njeh njëzëri si gjuhë të veten letrare gjuhën letrare të vendit ëmë.’ Dhe në pikën katër i vihet kapaku: ‘…porsa të aprovohet dhe të marrë formën zyrtare në Republikën e Popullore të Shqipërisë, do të zbatohet.’ Pra, kjo punë mori fund. Tash, delegatë të këtillë që kishin pranu gjithçka, ishin të gatshëm dhe mund të ftoheshin në Kongresin e Miratimit Zyrtar.
Përmbysja e vitit 1945 dhe Projekti 1967 miratohen me 1972
15. Në Kongresin e Drejtshkrimit, i cili u mbajt me 20-25 nëntor 1972, nuk u bë asnjë fjalë për gegërishten apo elbasanishten, gjuhën e maparshme standarde shqipe. Derisa në Komisinë Letrare Shqipe, flitej për efektet e çdo vendimi për gegërishten e toskërishten, në Kongresin e Drejtshkrimit, kurrë nuk u zu në gojë, jo vetëm gegërishtja, por as gjuha standarde e elbasanishtes e cila përdhunisht qe hedhë menjanë, pa kurrfarë debati paraprak. U paraqitën disa skema grafike boshe rreth kinse konvergjimit të dy dialekteve por me asnjë provë konkrete. Disa veçori që toskërishtja i kishte marrë qysh më herët nga gegërishtja, paraqiteshin si efekte konvergjimi (Janet Byroni).
Çdo vendim që u mor me 1972 kishte të bënte me toskërishten. Prandej në këtë kongres u bë normalizimi i toskërishtes dhe zyrtarizimi i saj edhe jashtë kufijve të Shqipërisë Administrative, sepse mbrenda saj ajo kishte nisë qysh me 1945. Megjithatë, në punën e një organizimi të një kongresi për toskërishten nuk ka asgjë të keqe deri kur kjo punë pretendohet të paraqitet si akt i ‘njësimit të shqipes’. Identifikimi i toskërishtes me gjithë shqipen asht pretendim i tepruar. Njësim të shqipes nuk pati, fatkeqësisht. Pati përmbysje, çstandardizim të elbasanishtes dhe vendosje e një dialekti të ri, dialekti të toskërishtes, si bazë e standardit të shqipes. Rolin kryesor në Kongres e lujti jo aj që pritej të ishte për nga përgatitja profesionale, le të thomi një Selman Rizë apo një Eqrem Çabej, por një pinjoll i ri i epokës së re staliniste, Androkli Kostallari, aparatçik i sistemit enverist. Selman Riza, ishte i internuar në Berat, pa të drejtë fjale publike e botimi. Eqrem Çabej ishte i detyruar m’iu nënshtru njerëzve që profesionalisht ishin shtatë pashë nën të, pas presioneve dhe sulmeve që i ishin bë edhe atij disa vite ma parë. Prej pjesëmarrësve të tjerë shumica ishin dhe mbetën persona anonimë edhe sot, pa ndonjë vepër të vërejtshme në gjuhësinë shqipe, mësues katundesh e qytetesh, drejtorë institucionesh, shkrimtarë, kritikë etj., pa kurrfarë peshe e rëndësie në historinë gjuhësisë shqiptare. Për me qenë ironia ma e madhe shumica e tyre mbetën pa e mësu kurrë, me shkru drejt e pa gabime , ‘gjuhën e unisuar letrare’ për të cilin kishin votu në Kongresin e Drejtshkrimit.
Në ‘Drejtshkrimin’ e vitit 1973 provincialistët e bunkerit stalinist bëhen pak ma zemërgjërë. Vetëdijesohen se paska shqiptarë jashtë Republikës së Shqipërisë, dhe paska gjuhë shqipe jashtë saj. Por edhe kjo duket se asht bë me një nguti e koprraci. Hyn fjala ‘kosovarë’, ‘Bjeshkët e Namuna’ bëhen ‘Bjeshkët e Nemuna’. Dikujt – ma në fund – i kujtohet se ka edhe një festë që quhet ‘28 Nëntori’, vjen dhe një shkollë që quhet ‘Bajram Curri’! ‘Kooperativa ‘Gjergj Dimitrov’ bëhet ‘Ylli i kuq’, jepet ‘poema ‘Prishtina’’, pastaj u kujtohet se paskësh dhe një gazetë që quhet ‘Zëri i Arbëreshëve’, shfaqet ‘Rrafshi i Dukagjinit’. Dhe këtu mbaron zemërgjërësia e vitit 1972 me fjalë që lidhen me pjesë jashtë Shqipërisë Popullore Socialiste në krahasim me Projektin 1967. Bereqat-versën! Provincialistët e Partisë së Punës – që synonin të përhapnin komunizmit nëpër gjithë globin! – kishin mujtë mos me i shtu edhe këto!
16. Me rënien e sistemit stalinist në Shqipëri në vitet ’90 të shek. XX, sistemi politik dhe ekonomik u ndërru me rrënjë. Edhe gjuha fitoi lirinë e vet. Ngrirja 20-vjeçare u shkri dhe autorët shqiptarë fillunë me shkru në mënyra të ndryshme, tue shprehë kështu frymën e re në shoqërinë shqiptare. Personalitete të ndryshme shfaqën mospajtimet e tyre me mënyrën se si ishin sjellë vendimet për gjuhën shqipeqë nga viti 1945. Fjalët e reja nuk gjendeshin në fjalorë. As sot e kësaj dite nuk egziston një autoritet që studion sistematikisht zhvillimet e reja në gjuhën shqipe, prurjen dhe krijimin e fjalëve të reja. Debatet e nxehta nuk pushojnë asnjëherë rreth asaj se kush vendos se çfarë ndodh me shqipen. Nuk egziston një institucion kombtar që shërben, së paku, si zyrë këshillimi se si të shkruhen fjalë të ndryshme në gjuhën shqipe.
Si një përgjegje ndaj këtyre zhvillimeve të reja me 2006 u formu Këshilli Ndërakademik, i përbërë prej gjuhëtarësh nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë dhe e Kosovës, i cili ka me bë shqyrtimin e disa rregullave të shqipes. Puna e këtij Këshilli, ende pa ia nisë qysh duhet, hasi në kundërshtimin e ashpër prej gjuhëtarëve ma të regjur stalinisto-enveristë. Puna e Këshillit Ndërakademik vazhdon, e shoqëruar, doemos, nga bërlykjet e gjuhëtarëve të një epoke të perënduar, të atyre që kur patën pushtetin e shpërdorën dhjetëfish.
17. Me 15-17 dhjetor 2010 u mbajt Konferenca Shkencore në Durrës: ‘Shqipja në etapën e sotme: politikat e përmirësimit dhe të pasurimit të standardit’. Morën pjesë 40 studiues dhe konferenca arrijti në 12 Përfundime. Në pikën tetë të këtyre Përfundimeve thuhet: ‘Të studiohet mundësia e integrimit të paskajores gege në standardin e shqipes.’
18. Sot, gjendja e shqipes asht kjo që asht. Që nga vitet ’90 të shekullit të kaluar, me rënien e sistemit të egër enveristo-stalinist, shqipja ka përjetu një zhvillim të hovshëm në kushte të reja. Në shikim të parë kjo duket si anarki, si një dalldi dhe si dalje prej kontrolli. Por kjo asht ndjenja e lirisë mbas një diktature të tmerrshme e të pashembullt në planetin e Tokës; kjo asht ndjenja e daljes në dritë e një qenieje të mbyllur në bunker. Ballafaqimi me lirinë asht gjithmonë dalldisës. Megjithatë, gjithçka që quhet afrim gjuhësor në mes të dy kryedialekteve shqipe asht meritë e vendimeve të Komisisë Letrare Shqipe. Duhet me thanë që merita e trajtimit të gjuhës në periudhën enveriste asht që toskërishtja mbrenda shqipes ka fitu një status, pa dyshim, ma të rëndësishëm. Nëse do të vazhdohej me standardin e elbasanishtes, toskërishtja kurrë nuk do të mund t’i bënte konkurrencë elbasanishtes dhe do të mbetej si një dialekt i skajshëm dhe i parëndësishëm mbrenda shqipes. Ajo do të zhvillohej mbrenda mundësive të veta, aq sa do të kishte fuqi dhe do të zbehej një ditë. Ndërsa sot një standard i gjuhës shqipe nuk mun me u paramendu pa praninë e veçorive të toskërishtes. Dhe kjo, me gjithë traumatizimin gjysëmshekullor, ndoshta asht mirë për shqipen, sepse ka kriju dy burime ma të balancuara për shqipen.
Me paskajore dhe rotacizëm drejt një gjuhe standarde shqipe për të gjithë shqiptarët
19. Nëse shqiptarët synojnë të krijojnë një gjuhë standarde të përbashkët e jetëgjatë atëherë kjo kërkon që të shkrijnë të dy kryedialektet e shqipes në një. Për me i shkri këto dy kryedialekte në një duhet me u veçu karakteristikat ma të rëndësishme të këtyre dy dialekteve. Dhe këto karakteristika janë dy: rotacizmi i toskërishtes dhe paskajorja e gegërishtes. Çfarëdo standardi që krijohet pa e marrë parasysh rotacizmin e toskërishtes, aj standard asht standard i gegërishtes; dhe çfarëdo standardi që krijohet pa e marrë parasysh paskajoren e gegërishtes asht standard i toskërishtes. Gjuhë standarde shqipe epërbashkët, si shkrirje e dy kryedialekteve, asht vetëm gjuha shqipe me rotacizëm dhe me paskajore. Asht e vërtetë që kjo gjuhë në fillim do të duket ma artificiale dhe e largët, por ky asht çmimi i standardit të përbashkët për gegët e toskët. Ky asht çmimi i strategjisë përtejgjuhësore që synon kjo ndërmarrje. Asht pikërisht ajo që Çabej e qun ‘abstraksion’ të domosdoshëm të çdo gjuhe standarde e cila synon me qenë në shërbim të të gjithë shqiptarëve. Ndërsa për gjuhën e letërsisë artistike, mujnë me u zbatu rregulla të veçanta për gegërishten e për toskërishten. Por në këtë proces, parimi ma i rëndësishëm asht me punu që të gjithë bashkë.
Një shije e asaj se qysh do të mund të dukej, përgjithësisht, një gjuhë e shkruar shqipe me paskajore e me rotacizëm asht dhënë pikërisht në këtë shkrim.

Spastrimi etnik i Kosovës dhe “dita e eksodit kosovar”

April 16, 2015 by dgreca

Nga Bardhyl MAHMUTI/
Aktivitetet që organizohen në Kukës për të përkujtuar përvjetorin kur të dëbuarit dhe ata që i shpëtuan gjenocidit serb erdhën edhe në këtë qyte të Shqipërisë janë aktivitete që duhet të rikujtojnë bujarinë kuksiane dhe të tërë Shqipërisë, mbi supet e së cilës ra një pjesë e madhe e barrës së kësaj politike.
Duke shikuar qasjen që disa media ia bëjnë këtij përkujtimi del në pah një gabim i rëndë ku dëbim drejtë Shqipërisë shihet si “dita e eksodit kosovar”.
Në veprën time «Mashtrimi i madh» kam nxjerrë ndriçuar se qarqet intelektuale të profileve të ndryshme por të këndvështrimit ideologjik të «antiamekrikanizmit» rreshtohen përkrah propagandës së Millosheviqit se gjoja “në Kosovë nuk ka pasur as katastrofë humanitare e as dëbime të shqiptarëve. Të dyja u provokuan nga bombardimet e NATO-s”. («Mashtrimi i madh» f. 210)
Po sjell për lexuesin një pjesë të librit tim që të shohë një pjesë të debateve për atë se kur ka filluar eksodi i shqiptarëve të Kosovës dhe çka fshihet prapa këtij debati.
“…
Në Kapitullin e titulluar «Shokët e Fischer-it, ose: si të trillo¬het një arsye për luftë» , Elsässer-i thekson se “për të justifikuar bombardimet, Qeveria Gjermane u përpoq ta paraqesë dëbimin sistematik të shqiptarëve si qëllim të përcaktuar që moti nga Beogradi (…) Në mbështetje të kësaj teze, prezantimi i ngjarjeve u falsifikua. Kështu, në një dokument të shpërndarë nga Fische-i, më 31 mars 1999, mund të lexojmë edhe këtë: “Pas fillimit të luftimeve në mars të vitit 1998, një strategji që kishte për qëllim shpërnguljen, politikë e tokës së djegur u zbatua nga forcat serbe. Jo vetëm UÇK-së, por, edhe popullatës civile duhej t’i bëhej e pamundshme qëndrimi në shtëpitë dhe fshatrat e tyre.”
Edhe në kapitullin V të veprës së vet, Jürgen Elsässer-i i kthehet kësaj teme. Madje ai e “huazon” titullin e kapitullit nga filmi amerikan «Wag the Dog» (Trazim qeni). Që të kuptohet aluzioni i Elsässer-it, po përmend shkurtimisht se skenari i këtij filmi vë në qendër të kritikës manipulimet e njerëzve që kanë influencë në pushtetin politik. Konkretisht, për të lënë në heshtje një skandal seksual të presidentit amerikan, “njerëzit me influencë” montuan një luftë kundër Shqipërisë! Në analogji me luftën e NATO-s kundër Serbisë, autori në nëntitullin e këtij kapitulli, të titulluar «Si e shpikën Fischer-i dhe Scharping-u fushatën serbe të dëbimit: operacionin ‘Patkoi’» , konstaton se plani i spastrimit etnik të Kosovës ishte trillim i njerëzve me influencë politike në shtetin gjerman e jo strategji e regjimit të Beogradit.
Argumenti kryesor i autorit për të përgënjeshtruar vërte¬tësinë e këtij plani është “falsifikimi i emrit të këtij plani: «potkova» është fjalë kroate ose bullgare për patkoin, ndërsa në serbisht thuhet «potkovica».”
Në të njëjtat pozicione, si të Serge Halimi-t, Dominique Vidal-it, Jürgen Elsässer-it, qëndrojnë edhe historianët e orien¬timit të djathtë politik: Bernard Lugan-i , Dominique Venner-i dhe Philippe Conrad-i. Sado që këtyre tre gazetarëve nuk u pëlqen të citohen përkrah historianëve që njihen si “shkencëtarë” që i thurin lavdi aparteidit të Afrikës Jugore, qëndrimi kundër “dominimit amerikan të Evropës” dhe revolta kundër “dezin-formatave, që janë lëshuar në media” , i bashkon në një front të përbashkët. I vetmi “dallim” qëndron në terminologjinë e stigma¬tizimit. Jürgen Elsässer-i përdor “trazimin e qenit”, shprehjen idiomatike angleze, për të treguar strategjinë e politikanëve, që për të tërhequr vëmendjen nga problemet reale shkojnë deri te sajimi i motiveve për të filluar një luftë; Serge Halimi i cilëson si “qen të rinj rojtarë” gazetarët, botuesit e ndryshëm, ekspertët e mediave, që janë vënë “në shërbim të kësaj propagande”, ndërsa Bernard Lugan-i i quan “qen Pavllovi të shtypit” . Me një fjalë, punë qensh!
Stigmatizimi i atyre që mendojnë ndryshe nga Jürgen Elsässer-i, Serge Halimi dhe Bernard Lugan-i, si “qen”, nuk është as “formë staliniste” e njollosjes së kundërshtarëve e as “imbecile”. Ajo është në përputhje të plotë me “edukatën politike” që sheh manipulim në çdo veprim të amerikanëve!
Përkundrazi, nëse e cilësoj si punë zagarësh “gjuetinë” e atyre që nuk janë “politikisht korrektë” në përputhje me “edukatën politike” (ideologjinë antiamerikane), atëherë rrezikoj të cilësohem si “stalinist, imbecil…”
Edhe filozofi dhe publicisti francez, Regis Debray-ja, mendon se plani serb për pastrimin etnik të Kosovës nuk ka ekzistuar dhe se shpërngulja e shqiptarëve është provokuar nga bombardimet e NATO-s.
Në funksion të “vërtetimit” të pohimeve se para bombar¬dimeve të NATO-s situata në Kosovë nuk ishte alarmante dhe nuk kishte rrezik për katastrofë humanitare, Regis Debray-ja “njoftoi” presidentin francez dhe lexuesit e letrës së tij publike se para këtyre bombardimeve “luftimet midis UÇK-së dhe të forcave serbe kishin provokuar ikjen e civilëve.”
“Më thanë se shumica e tyre ishin familjet e luftëtarëve. Sipas korrespondentit të AFP-së numri i tyre ishte i kufizuar. Njerëzit strehoheshin në shtëpitë e fqinjëve”, konstaton ky i fundit. “Askush nuk vdiste nga uria, nuk vritej në rrugë, nuk iknin drejt Shqipërisë dhe Maqedonisë. Faktikisht nuk kishte nevojë për kampe refu¬gjatësh në kufi. Sulmi i NATO-s provokoi katastrofën humanitare, si një top bore që rrokulliset.”
Ndryshe nga Regis Debray-ja, gazetari gjerman, Jürgen Elsässer-i nuk e mohon se gjendja në Kosovë ishte përkeqësuar në krahasim me vjeshtën e vitit 1998. Mirëpo, fillimisht ky gazetar sjell shifra për të ilustruar pohimet se autoritetet gjermane kishin gënjyer. Konkretisht, në raportin e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Gjermanisë flitej për një përkeqësim të situatës në krahasim me vjeshtën e përparshme. Në mbështetje të kësaj silleshin shifrat e Komisariatit të Lartë për Refugjatë se numri i përgjithshëm i refugjatëve nga Kosova ishte rreth 400 mijë dhe kjo shifër, në krahasim me vjeshtën e vitit 1998, përbënte një rritje të numrit për 100 mijë refugjat tjerë .
Sipas Jürgen Elsässer-it “ky numër është i shpikur. Më 23 tetor 1998, Komisariati i Lartë i OKB-së për Refugjatë numëroi 285500 refugjatë, ndërsa më 18 mars 1999 numri i tyre ishte 333 300 refugjatë. Në të dy rastet duhet të shtohen 100 mijë kosovarë shqiptarë në Evropën Perëndimore, prej të cilëve vetëm 2.5% kishin fituar të drejtën e refugjatëve politikë në Gjermani. Pra Komisariati i Lartë për Refugjatë sillte rreth 50 mijë refugjatë më shumë se në muajin tetor, ndërsa ministria gjermane 100 mijë.” Pra, ky gazetar e “vërtetoi” se “Ministria e Punëve të Jashtme të Gjermanisë kishte gënjyer!” Megjithatë, për Elsässer-i, kjo gënjeshtër është “më e vogël” se një “gënjeshtër” tjetër që “zbuloi” ky gazetar. “Gënjeshtra kryesore e Qeverisë Federale nuk qën¬dronte te zmadhimi i krizës në Kosovë, sepse ishte e padisku¬tueshme se situata ishte përkeqësuar”, vazhdon ai. “Gënjeshtra kryesore qëndron që me vetëdije të plotë është fshehur se ky përkeqësim nuk ndodhi për shkak të aksioneve të forcave të sigurisë serbe, por, për shkak të akteve terroriste të UÇK-së, prej të cilave vuajtën edhe popullsia serbe, edhe ajo shqiptare.”
Me qëllim që lexuesi të shohë manipulimin e këtij autori me shifrat e mësipërme, po sjell në tërësi paragrafin e Rezolutës 1199, të miratuar nga Këshilli i Sigurimit në vjeshtën e vitit 1998.
“Thellësisht të shqetësuar për shkak të luftimeve të ashpra që u zhvilluan në Kosovë dhe në veçanti të brengosur me përdorimin e tepërt dhe pa dallim të forcës nga ana e njësive të sigurisë serbe dhe të Armatës Jugosllave, që shkaktoi viktima të shumta civile dhe sipas vlerësimeve të Sekretarit të Përgjithshëm mbi 230000 persona janë zhvendosur dhe kanë qenë të shtrënguar t’i lëshojnë shtëpitë e tyre.”
Pa marrë parasysh se shifrat që posedonin organizatat për të drejtat e njeriut evidentonin një numër shumë më të lartë të atyre që ishin detyruar t’i linin shtëpitë e tyre ose të cilëve u ishin rrënuar shtëpitë, mumri që figuron në Rezolutën e KS-së (230 mijë persona të zhvendosur) do të jetë statistika që do ta citojnë më së shumti burimet zyrtare.
Mirëpo, në vend që të zbatoheshin kërkesat e përcaktuara në këtë rezolutë, situata përkeqësohej nga dita në ditë. Kështu, para fillimit të bombardimeve të NATO-s Komisariati i Lartë i OKB-së për Refugjatë publikoi shifrën prej 333.300 persona të zhven¬dosur. Pra, nga vjeshta e vitit 1998 e deri më 18 mars 1999 numri ishte shtuar me 103.330 persona të zhvendosur. Manipulimi me statistika, ku njerëzit shtohen dhe zbriten në operacione mate¬matike me qëllim që të banalizohet “shtimi i krimeve” dhe “zbritja e jetëve të njerëzve të pafajshëm” është karakteristikë e këtyre gazetarëve dhe e analistëve, me “edukim të veçantë politik”.
Zbritja e “numrave” dhe e “shifrave” të publikuara më 23 tetor 1998 (e jo më 23 shtator!) nga “numrat” dhe nga “shifrat” e 18 marsit 1999, bëhet me të vetmin qëllim që të arrihet të përgë¬njeshtrohet pohimi se situata në Kosovë para bombardimeve të NATO-s ishte alarmante. Me këtë formë të manipulimit me “operacionin matematik” Jürgen Elsässer-i erdhi te “numri” 50 mijë të shpërngulur dhe e shpalli me mburrje se “zbuloi gënjeshtrën” e Ministrisë së Punëve të Jashtme Gjermane!
Edhe pse Milošević-i deklaron se “në Kosovë kishte më pak se një milion shqiptarë, sepse qindra mijëra shqiptarë kishin shkuar në vendet e huaja” , Jürgen Elsässer-i publikon shifra shumë më të vogla se shifrat zyrtare të regjimit të Beogradit. Ai përpiqet t’i fshehë edhe ato të dhëna që nuk mund t’i fshihnin as strukturat e pushtetit në Serbi!
Të dhënat për zhvendosjen e popullsisë civile ishin publikuar nga Këshilli i Sigurimit të OKB-së dhe nga Komisariati i Lartë i OKB-së për Refugjatë shumë kohë para se Regis Debray-ja të ftohej të vizitonte Serbinë. Nuk mund të besohet se ky filozof nuk ishte në dijeni të këtyre shifrave, kur pohoi publikisht se atij i kanë “thënë se shumica e të ikurve ishin familjet e luftëtarëve shqiptarë dhe sipas korrespondentit të AFP-së numri i tyre ishte i kufizuar!”
Minimizimi i përmasave të zhvendosjes së popullsisë shqip¬tare nxjerr në shesh se deri në cilën masë ai ishte i “paanshëm” në atë që mundohej ta shpërndante si të “vërtetë” për luftën në Kosovë!
Zhvendosja e 333.300 personave dhe e “100.000 kosovarëve shqiptarë në Evropën Perëndimore, që kishin kërkuar azil” që përmend Jürgen Elsässer-i, në sytë e dikujt mund të duket numër i kufizuar! Përmasat e kësaj zhvendosjeje të popullsisë civile, sado të “kufizuara” t’i duken dikujt, sado që ishin më të vogla se shifrat që kishte Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Kosovë, dëshmojnë për kontekstin alarmues që ndikoi në vendimin për ndërhyrje ushtarake të NATO-s.
Që të kuptohen përmasat reale të 433.300 personave, që u detyruan të iknin nga shtëpitë e tyre, lexuesit i duhet ta shohë këtë shifër në kontekstin e Kosovës: Kjo shifër paraqiste çerekun e popullsisë së përgjithshme të saj!
Sikur një gjë e tillë të ndodhte me popullsitë civile të Britanisë së Madhe, të Francës, të Gjermanisë dhe të SHBA-vë, ky proporcion do të manifestohej me 15 milionë britanikë, me 17 milionë francezë, me 20 milionë gjermanë dhe me 80 milionë amerikanë të zhvendosur nga shtëpitë e veta! Vetëm duke i ima¬gjinuar këto përmasa tragjike, lexuesit e letrës së Regis Debray-së, të veprës së Serge Halimi-t, të «Humanizmit të ri ushtarak…” të Noam Chomsky-t, (Noam Chomski) të “Kronikës së manipu¬limit…” të Jürgen Elsässer-it do t’i kuptojnë manipulimet e filo¬zofëve, të polito¬lo¬gëve, të sociologëve, linguistëve dhe të gazetarëve si këta të lart¬përmendurit, që përpiqeshin t’i minimizonin përmasat e kata¬stro¬fës humanitare me të cilën ballafaqohej populli shqiptar i Kosovës.”
(«Mashtrimi i madh» f.215-221)