Archives for February 2016

15 Shkurt 1909- 2016- SOT DITELINDJA- DIELLI U BE 107 VJEC

February 15, 2016 by dgreca

Ende nuk dihet se kush e pagëzoi gazetën me këtë emër simbolik në kohën e errësirës otomane për Shqipërinë, por si kumbar mbahet Noli, ndersa ”Vatra” ka kumbar Konicen. Si vertetohet se se emri i Vatrës ka për ”at” Konicën.Është e dokumentuar kjo në një artikull të botuar në Diellin e 10 vjetorit të themelimit të Vatrës, në numrin special, ku Konica dëshmon:”Për emrin, formën federale, Kanunoren, rregulloren, dhe shpiriten e parë të VATRËS, jam responsible unë./
Nga Dalip Greca/
Kur festohej 50 vjetori i gazetës Dielli, me 24 gusht 1959, editori i parë , Fan Noli, u deklaroi vatranëve: “Kur themeluam Diellin me 15 të shkurtit 1909, nuk besonim që Turqia do shkonte nga Ballkani aq shpejt, ndonëse e dinim që ditët i kishte të shkurtëra, pranadaj për atë shkak, në programin e Diellit, kërkonim nga Turqia, pikat maksimume, por jo ckëputje prej saj. Kërkonim shkolla në gjuhën tonë, kërkonim kufi të caktuara me katër vilajetet: Kosovën, Shkodrën, Janinën dhe Manastirin brenda, dhe më në fund shtonim në program-Shqipëria të mos ketë gjë të përbashkët me Turqinë, vec ushtrinë, punët e jashtme dhe punët e luftës…Sot 50 vjet më vonë, gëzojmë një Shqipëri indipendente, por jo një shtet me katër vilajetet sikundër e dëshironim neve asi kohe.Për shpëtimin e kësaj copë Shqipërie të vogël, neve shqiptarët e Amerikës, me anë të Vatrës dhe Diellit, duhet të jemi kryelartë, se me sakrificat tona, shpëtuam Shqipërinë nga copëtimi, krijuam Kishën Kombëtare, botuam libra me rëndësi letrare, kombëtare dhe kishtare, dhe me anë të Diellit muntëm të mbajmë gjuhën dhe zakonet tona të gjalla për një gjysëm shekulli.
Në mbyllje të fjalës së tij Imzot Noli uronte”Urojmë me gjithë zemër që Dielli, gazetë e parë në gjuhën shqipe , që u botua e përditme,të arrinjë të festonjë dhe njëqind vjecarin.100 vjecarin e uruar nga Noli, Dielli u ringjall, pas dy vite e gjysëm mosbotim, dhe organizoi një festim madhështor në një nga Universitetet e New York-ut, në Monroe College. Sot ai feston ditëlindjen e 103-të.
Gazeta më e vjetër e Botës Shqiptare, me emrin simbolik “Dielli” me 15 shkurt mbushi 103 vjeç. Një mbijetesë shekullore që ua rrit krenarinë Shqiptarëve të Amerikës, të cilët e mbajtën gjallë këtë thesar të shtypit të lirë në vendin e lirisë, duke e financuar me kursimet e tyre. Gazeta”Dielli” u themelua në Boston prej Shoqërisë atdhetare Besa-Besë me 15 shkurt 1909, si gazetë e përjavshme.Më 11 mars 1912, mbasi shoqëritë shqiptare të Amerikës vendosen që të federohen në Vatër (dita zyrtare e e deklarimit te themelimit të Vatrës 28 prill 1912, dita e bashkimit 31 mars 1912, dita e njohjes nga shteti i Mass 13 qershor 1912 ), Dielli u bë pronë e Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra dhe nisi të dalë dy herë në javë.
FOTOGRAFIA: Eshte foto e vitit 1908, kur Noli dhe Peci nxirrnin ne SHBA gazeten Kombi.Mbyllja e Kombit solli lindjen e Diellit….Ne qender- Noli me Sotir Pecin dhe Kristo Kirken. (Me shume lexoni me Gazeten Dielli te printuar)

Përvjetor-Sylë Mehmeti,atdhetar i shquar i Rugovës (1913-1990)

February 15, 2016 by dgreca

Shkruan: Zymer Ujkan Neziri*/
Sylë Mehmeti, ndër personalitetet më të njohura të Rugovës,nga Rilindja Kombëtare e këndej, lindi më 1913 në Shtupeq të Madh, në lagjen Kuklecaj, vendbanim i dëshmuar para rreth 700 vjetësh. Pak para lindjes së tij, në tetor 1912, u sulmua Kosova dhe u pushtua edhe Rugova nga Mali i Zi, kjo krahinë e njohur e Kelmendit në Alpet Shqiptare. Pas rënies së Kolashinit e Beranës dhe luftimeve të rugovasve nëÇakorr e Mokna, të ndihmuar edhe nga luftëtarë të tjerë, afër nëntë mijë(Cana 1997:101), qëndresa e fundit kundër gjeneralit Janko Vukotiq u bë në Shtupeq, në venddlindjen e Sylës, në fund të tetorit 1912. Edhe aty pati luftime të përgjakshme, ku dhanë jetën edhe 50 dëshmorë (Harapi 2004:37), për të cilët, pranë shtëpisë së Sylë Mehmetit, u ngrit më 2012 pllaka përkujtimore në 100-vjetorin e rënies së tyre heroike. Pas krahinës së Rugovës ra edhe Peja me rrethinë,më 30 tetor, e katër ditë më vonë edhe Gjakova. Filloi terrori mbi shqiptarët.U pushkatuan rreth katër mijë banorë të Rrafshit të Dukagjinit. (Krasniqi 1985:97-98).Vazhdoi çarmatosja, ndërrimi i plisitme kapicën dhe ndalimi i gjuhës shqipe, dhunimet e plaçkitja e pasurisë, ngujimi i thive në xhami dhe ndërrimi i fesë, madje edhe i shqiptarëve të besimit katolik, për t’i kthyer në ortodoksë, dhe vrasja e priftit katolik, patër Luigj Palaj, si dhe torurat mbi gra e burra: prerja në bark e grave shtatzëna, dhunimi i grave para burrave, pjekja e syve të burrave në derë të stufës së ndezur, shtrëngimi i kokës me mengele, lyerja e duarve me vajguri dhe djegia për së gjalli (Harapi 2004:81-86). Edhe Kuklecajt e Sylë Mehmetit pësuan keq. U pushkatuan disa burra të shquar të kësaj vëllazërie të Nikçit. U pushkatua edhe gjyshi i tij, Zekë Ibra, me dymbëdhjetë të tjerë.Ata, më 1912 e tutje, kështu vepruan edhe në krahinën fqinje të Rugovës, në Plavë e Guci, me urdhër të mbretit Nikollë të Malit të Zi, që për gjysmë shekulli mbajti qëndrim armiqësor dhe pushtoi shumë krahina të Shqipërisë, nga Tivari e e Malësiae Madhe, deri në Plavë e Pazar, me lejen e Fuqive të Mëdha, nëtë cilat, për shkak të procesit të asimilimit, sot vetëm një pakicë e popullsisë flasin shqip.
Pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore, në vjeshtë 1918, Mali i Zi me Serbinëi sulmuan përsëri viset shqiptare dhe Rugovën. E Rugova, si gjithmonë, rezistoi prapëme armë në dorë, disa muaj, deri në shkurt 1919. Në histori është e njohur edhe Beteja e dytë e Shtupeqit, në shkurt 1919, me rreth një mijë kryengritës, ku ranë dëshmorëedhe bajratari Mehmet Shabi dhe ndihmësi i tij BekëHyseni, të Bajrakut tëShtupeqit të Vogël. (Neziri 1997:177-182).Sylë Mehmeti, si edhe brezi i tij i mitur, që ishin me fat dhe qëshpëtuan gjallë, e përjetuan rëndë luftën, sidomos masakrën e 16 shkurtit 1919, te Hani i Isufit në Shtupeq të Madh. Aty u vranë dhe u dogjën edhe shumë pleq, gra e fëmijë nga ushtria e Malit të Zi dhe e Serbisë. Rikthimi i këtyre pushtuesve i kushtoi shumë krahinës së Rugovës. Ranë rreth 500 dëshmorë e martirë, kurse shtëpitë u plaçkitën dhe u dogjën. Nga ta, vetëm nga dy Shtupeqet ishin rreth 200 (Neziri 2004:9).Keq kaluan edhe Kuklecajt, se patën shumë të vrarë. Edhe Plava e Gucia pësuan përsëri shumë keq. Shqiptarët shpresonin në ndihmën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilën e patën nga Vilsoni e deri te Klintoni dhe e kanë edhe sot. Një grusht i rëndë për Sylën e për Rugovën qe edhe vendosja e dhunshme e kolonëve sllavë në vendlindjen e tij. Rugova u zbraz në shkurt 1919 dhe u shpërngul për disa vite, pjesërisht në Rrafshin e Dukagjinit e më shumëikën nëMalësi tëGjakovës dhe në vise të tjera. Dan Bardhoshi i katundit Graboc, afër Pejës, familje njohur atdhetare, e strehoi familjen e Sylës, rreth një vit e gjysmë. Mandej, familjae tij u vendos në katundin Cërrcë, tash Komuna e Burimit (Istog), e pastaj, pas rreth tri vjetësh, janë kthyer në Shupeq.
Shkollimin fillor,Syla e kreu në vendlindje. Për çështjen kombëtare u përcaktua që nga rinia e hershme. Familja e tij ishte dëshmuar edhe në Rilindjen Kombëtare dhe në Betejën e famshme të Nokshiqit, më 1979, për mbrojtjen e Plavës e të Gucisë nga pushtimi i Malit të Zi, sipas vendimit të Kongresit të Berlinit.
Ndërmjet dy luftërave botërore, Sylë Mehmeti pati respekt të madh ndaj dy udhëheqësve rugovas të rezistencës kombëtare dhe të bashkimit kombëtar, Ker Sadria nga Stakajt e Sali Rama nga Bogët, si dhe ndaj Jashar Haxhëssë Drelajve, që u bë sinonim i luftëtarit të lirisë, më 1921, duke luftuar me një ushtri dhe duke mbrojtur nderin e familjes dhe nderin e Rugovës. Në vitet ’30, në Rrafshin e Dukagjinit, u bënë të famshëm edhe Rexhep Sokoli e Selman Kadria, që në brezin e Sylës e forcuan ndjenjën atdhetare të rezistencën kombëtare kundër robërisë jugosllave.

Sylë Mehmeti në Luftën e Dytë Botërore
Gjatë Luftës II, Syla veproi aktivisht në mbrojtjen e kufirit nga Mali i Zi.Në prill 1941, kur ra Jugosllavia e Parë, u formuna 6 grupe të armasoruara, njësi lufte me nga 100 luftëtarë, për mbrojtjen e kufirit të Rugovës nga sulmet e çetnikëve dhe të partizanëve të Malit të Zi. Komandant i përgjithshëm ishte Zhukë Haxhia i Stakajve, nip i Çelë Shabanit të njohur të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, kurse Rizë Zymeri i Koshutanit, nga dera e Zhuj Selmanit të famshëm, ishte komandant politik. Sylë Mehmeti u rreshtua në grupin e pestë, të cilin e komandonte Haxhë Mustafa, kushëri i tij. Në Mokna Syla u plagos. Mori pjesë edhe në Luftën e njohur të Pazarit të Ri.
Pas Luftës II, Zhuka ishte kryetar i Rugovës, por shkurt, e pastaj Syla u bë kryetar në vend të tij dhe u përpoq për mbrojtjen e krahinës së Rugovës nga masakrat e reja të brigadave partizane dhe të pushtetit, pas pushkatimit të shtatë burrave në lagjen Nilaj të Shtupeqit të Vogël.Syla kreu detyrën e kryetarit të komunës, por punoi fshehurazi edhe në lëvizjen e rezistencës dhe në NDSH. Syla ishte edhe kryetar i Komitetit të Nëndegës së NDSH-së. Mori pjesë edhe në Kuvendin e NDSH-së në fshatin Nakëll, afër Pejës, dhe ishte ndër organizatorët kryesorë të tij.

Në krye të Komitetit te NDSH-së në Rugovë
Imer Berisha, nga kreu i NDSH-së, që vepronte në Pejë, sipas Isuf Dashajt, u takua me Sylë Mehmetin në mars 1947 dhe ia paraqiti materialin e KQ të NDSH-së. Syla mori përsipër formimin e Nëndegës, e formimi u realizua më 17 maj 1947. Syla zgjidhet kryetar i Komitetit të Nëndegës së Rugovës, ku anëtarësohen 43 rugovas. (Mehmetaj 2016:176, 259). Nëndega ka pasur për detyrë ta bëjë edhe mobilizimin e popullatës, në rast nevoje. Qëllimi: bashkimi me Shqipërinë.Syla u betua se po ra në burg, përgjegjësinë e merr mbi vete. Gjatë hetuesisë nuk i tregoi shokët. Qëndresa e tij u kthye në legjendë. Ashtu kujtohet edhe sot.

Në burgjet jugosllave nga marsi 1950
Sylën e burgosin në Pejë, nëmars të vitit 1950. Në atë kohë ranë në burg edhe shumë veprimtarë të çështjes kombëtare nga Rugova e Peja me rrethinë, të profesio-neve: nëpunës, mësues e hoxhë, bujk e punëtor dhe zejtar. Sylën e gjykuan në shtator 1950, në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, për ”veprimtari kundër popullit e shtetit”, e dënuan tetë vjet, e bashkë me të u dënuan edhe Kurtesh Basha, Rifat Nushi, Ramë Hajredini, Gani Kastrati, Sylë Shala, SalihKelmendi, BekëTafili, Ali Gashi, Sali Hasani, Fatmir Goranci, Mehdi Kryeziu, Sami Peja, Brahim Meta, Musë Gjuka, Faik Basha, Ramë Maloku. (Keçmezi-Basha 2009:148-149). Dënimin e kreu në Burgun e Nishit, me hetime të gjata, tortura të rënda e izolime. Sipas Zymer Sylë Mehmetit, tentojnë edhe ta vrasin, madje, në korrik 1952, dërgojnë telegram në familje se Sylë Mehmeti ka vdekur. Pas dy muajsh, në spital, i rikthehet jeta, por hetimet e torturat nuk ia ndalin. Ia ndalin edhe vizitat për tri vjet, e më 1955 prapë e sjellin buzë vdekjes. Për 6 vjet në Nish ka pasur vetëm tri vizita. (Mehmetaj 2016:197). Pas tetë vjetësh Syla u lirua, por e riburgosin në dhjetor 1958, duke e konsideruar si të papërmirësueshëm. Edhe dy vjet i kaloi në Goli Otok, në burgun famëkeq, pa vizita, e sipas Istref Zenelit e Cufë Sokolit, atyvuajti dënimin së bashku me atdhetarët e njohur: Zhukë Haxhia, Sali Rama, Haxhë Keri, Bajram Haxhia, Bajram Rama, Rexhep Taku, Arif Reku, Azem Jakupi, Ali Hysi, Cenë Ujkani, Selim Rrustemi, Ramiz Rexha, Adem Arifi, Arif Ramadani, Nezir Hoti, Isuf Dellova, Zenel Kabashi, Zekë Bajraktarietj. (Mehmetaj 2016:240,304). Syla në burgje u bë sinonim i burrrit se si ruhet dinjiteti njerëzor e kombëtar. Qëndresa e tij ishte e jashtëzakonshme. Ishte aq i pathyeshëm, sa u bë shembull se si ruhet dinjiteti njerëzor e kombëtar.

Sylë Mehmeti pas burgut
Edhe pas burgut, Sylë Mehmeti konsiderohet simbol i qëndresës në Rugovë, në Pejë dhe në Rrafsh të Dukagjinit. Ai ishte shëmbëlltyrë atdhetare e brezit 1968 të Isa Demajt, e brezit 1981 të Ali Lajçit dhe e brezit të luftës 1997-1999. Në këtë luftë mori pjesë e tërë familja e tij. Në brigadën 136 “Rugova” pati dy djem, Zymerin e Mehmetin, e dy nipa, Ilirin e Arbanin. Edhe dy djemtë e tjerë, Brahimi e Rexhepi, që u vranë afër Kukësit, nga vrasës ende të panjohur, në gusht 1999, e ndihmuan luftën nga mërgata. Brahimi, pjesëtar i brezit 1981 dhe i burgosur politik, mori pjesë edhe në Luftën e Koshares dhe për kontribut të dalluar në këtë luftë u shpall dëshmor.
Atdhetari Sylë Mehmeti vdiq më 4 shkurt 1990 dhe u varros në Pejë me nderime të mëdha. Në përvjetorin e vdekjes u përkujtua sivjet në Pejë, më 4 shkurt, nga Shoqata e të Burgosurve Politikë e Kosovës. Salla ”Istref Begolli”’ ishte e stërmbushur. Nga brezi i tij i të burgosurve politikë ishte i pranishëm edhe atdhetari i njohur dhe profesori universitar Hajrullah Gorani, veprimtarë të brezave ’59, ’68, ’81 dhe të brezit të UÇK-së. Në këtë akademi përkujtimore, e drejtuar nga veprimtarja e njohur Fetnete Ramosaj,folën Hydajet Hyseni, kryetar i Shoqatës, Gazmend Muhaxheri, kryetar i komunës, prof. dr. Lush Culaj, recensues, dhe Shefqet Kelmendi, bashkëpunëtor. U përurua edhe monografia për Sylë Mehmetin, e autorit Faton Mehmetaj, u shfaq filmi dokumetar i Fatos M. Lajçit dhe u hap ekspozita e fotografive.
Për Sylë Mehmetin, në vjeshtë 2015, nga Këshilli Organizues i shënimit të përvjetorit të tij, u dërgua propozimi në Presidencat tona shtetërore në Tiranë e në Prishtinë, për dekorimin e tij për veprimtari atdhetare, me arsyetimin se Sylë Mehmeti është ndër burrat më të shquar të Kosovës në gjysmën e dytë të shekullit XX.
* E dergoi per Diellin, Shaqir Salihu

Dibranët në Nju Jork mblidhen mbas kuvendit me kryetarin e ri

February 15, 2016 by dgreca

Nga Beqir SINA – New York/
5 ish kryetarët e mëparëshëm Muharrem (Rremi) Shehu, Lavderim Cami, Xheladinë Pjeçja, Ibrahim Kolari dhe Ilir Rusi – bëhen së bashku t’i ndihmojnë shoqatës Dibra në Staten Island – New York
STATEN ISLAND NYC; Mbas zgjedhjeve të reja – dje në ishullin Staten Island – New York, ku ndodhet dhe qendra e dibranëve Shoqata Atdhetare Dibra, është mbledhur këshilli i shqatës së re, me 5 ish kryetarët e mëparëshëm Muharrem (Rremi) Shehu, Lavderim Cami, Xheladinë Pjeçja, Ibrahim Kolari dhe Ilir Rusi.
Në këtë takim – thuhet se ka munguar kryetari i fundit, zoti Musa Paçuku( nuk dihen arsyet), i cili udhehoqi me sukses për dy vjet SHAD-in, dhe në mënyrë demokratike, ai ia urojë dhe ia dorzojë njëkohësisht detyrën kryetarit të ri Dashnor (Dashi) Miftarit.
Në mesin e tyre, ishin edhe anëtar të vjetër të komunitetit dibran – veprimtari i njohur dibran – intelektuali Sinan Fishta, dhe disa anëtar të tjer të saj.
Megjithëse, ende nuk ka një dekleratë të shoqatës rreth këtij takimi, ai duhet marrë shembull për nga zhvillimi edhe nga shoqatat dhe organizatat e tjera në komunitetin shqiptarë.
Takim ky i cili jo vetëm në Shoqatën Atdhetare Dibra dhe komunitetin dibran – është hera e parë, që të arrijnë e të bëhen së bashku ish kryetarët dhe diskutojnë të ardhmen e shoqatës, por edhe të orfojnë ndihmën dhe ekesperiencën e tyre, udhëheqëse, por edhe një shembull i mirë për gjithë komunitetin shqiptarë, shoqatat e organizatat shqiptare në komunitetin tonë, sepse ka ardhur koha që shoqatat e organizata nuk “janë më pronë” e kryetarve.
Dhe, kjo tregonë edhe një fakt tjetër në shikim të saj se komuniteti ynë, duket se kohët e fundit po ecën përpara dhe po lë pas mënyrat arkaike, të udhëheqjes së komunitetit.
Edhe, kryetari i ri i SHAD-it, Dashi Myftari, është shprehur entusiast rreth këtij takimi, mbasi të paktën kështu shkruan ai në statusin e tij në rrejtin social “Facebook”.
Ai thotë ;” Sikurse këto fytyra të sinqerta dhe të buzqeshura, ashtu edhe ne shpresojm që edhe Shoqatës Atdhetare Dibra – së bashku të gjithë t’i kthejm buzqeshjen, krenarin dhe imazhin i saj – shoqatës dhe Dibrës. Të cilët natyrisht që e meritojnë si dibran në komunitet, të suksesshëm dhe me një kontribut të madh jo vetëm për familjet tona, Dibrën por edhe për çështjen tonë kombëtare – ku dihet mirë se dibranët nuk kan munguar asnjë herë – duke qenë gjithmonë të parët sa herë e ka kërkuar nevoja”
Më tej kreu i dibranëve në Staten Island – ka shprehur edhe kënaqsinë e tij, siç thotë ai sepse :“Dje, patëm një takim shumë miqësor dhe konstriktivë për të mirën dhe të ardhmen e shoqatës me shumicën e ish-Kryetareve te SHAD-it, ku ia vlen të ceket, përkrahja dhe gadishmëria e tyre, për të qenë edhe më afër me shoqatën – ndihmuar shoqatën dhe ata premtuan se nuk ka për të munguar edhe me kontributin e tyre sa do modest qoftë ai dhe i çfardollojshëm”.
Andaj perfundon kryetari i i ri i shoqatës gjejë rastin me këtë rast edhe t’i falenderoj perzemërsisht të gjith kryetarët për vullnetin dhe gadishmërin e tyre për të qendruar afër me SHAD , shprehur, në këtë takim të parë.
“Duke, ju kujtuar, atë, ka shkruar Myfatari, se Edhe nji dibrani i madh si Sinan Fishta, ishte pjesmarres dhe tha se: “Deri në frymën e fundit jam i gatshëm pranë jush dhe çdo herë do të kontribojë për Dibrën tonë!”
Ndërsa në rrjetin social “Facebook” statusin e shoqatës për këtë takim ka shkruar edhe një prej ish Kryetarve më të suksesshëm të Komunës së Dibrës së Madhe, z. Ymer Ollogu,
Ai shkruan se :”Kjo është karakteristike e mentalitetit dibran, dhe vlerë për të cilën shumë na vlersojnë. Në momente të caktuara përkrah njeri tjetrit. Ju lumtë sepse çdonjeri nga Ju në një moment të caktuar, i duheni Dibrës dhe dibranëve, ç’donjeri prej jush për sa udhëhoqët shoqatën, ka meritat e veta për jetëgjatësinë e asaj që juve ju bënë dhe ju mban bashkë , gjithmonë rrethë Shoqatë Atdhetare Dibra dhe komunitetit dibranë në diasporë. Urime dhe mbarësi për Ju dhe gjeneratat që vijnë pas”, shkruan Ollogu.
Muzikani i njohur dibran në komunitetin e tyre – Mastafa – Faja Cami ka shkruar për këtë rast se “ Duhet të krenohet Dibra dhe dibranët me ju , keni lindur në Dibër dhe mos i harroni dibrënanët, Dibrën tuaj dhe tonën, për hir të të parëve tanë, dhe historisë së Dibrës . Suksese, dhe qofshi të gëzuar dhe të buzëqeshur, por me suksese të reja të ndihmojmë e përkrahemim njëri tjetrin – e qofshi te palodhur , thotë Cami dhe shtonë se ka ardhur koha dhe duhet të i kthehet imaxhit të mirë të Dibrës dhe dibranëve kudo, deri këtu në diasporë.
Më pas Cami sugjeron që të largohet urejtja e xhelozija dhe të afrohemi sa më shumë me njeri tjetrin – dhe të afrohet e t’i gjendet vendi sa më shumë rinisë tonë, e shkolluar edukuar dhe e mrekullueshme”
Emin Eddie Egriu , ish shqiptari i parë për kandidatë në Kongresin amerikan, një veprimtari i dalluar i komunitetit, shkruan se :” Tani tek komuniteti dibran më vjen mirë që unë shoh një ekip, që do të bëjë gjërat më mirë … Dashi – Danny Mifatri, ju jeni një person i duhur që mund të, të bashkohen edhe të gjithë dibranët në Amerikë dhe unë do të japë atë që ka nevojë komuniteti ynë. Ju vaftë mbarë të gjithë dibranëve – Zoti ju bekoftë dhe ju ndihmoftë dhe ju mbrojtë! Le të vazhdojmë me vizionin tuaj drejt prosperitetit për Dibrës!” shkruan Egriu, i cili vjen nga një familje patriotike dibrane.
“Krahu i djathtë” i Kryetarit i Shoqatës Atdhetare Dibra, New York, SHBA. ose
nënkryetari i SHAD-it, Gazmend Kerkuti, thotë “Me krenarin më të madhe do të sakrifikoj çdo gjë që kam, syri s’më dridhet! Jam krenar, se jam Dibran!”

Kosovë, në panair prezantohen mbi 500 vende të reja pune

February 15, 2016 by dgreca

– Duke e vlerësuar si shumë të rëndësishëm këtë panair, kryeministri Mustafa shprehu nevojën e zhvillimit të Kosovës/
Prishtinë, 15 shkurt 2016/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, mori pjesë sot në hapjen e Panairit të Punës të organizuar nga Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, Oda Ekonomike Amerikane në Kosovë dhe Oda Ekonomike Gjermano-Kosovare.
Në këtë panair u prezantuan mbi 500 vende të reja pune.
Pas vizitës së zhvilluar te kompanitë dhe bizneset pjesëmarrëse në panair, kryeministri Mustafa e ka quajtur shumë të vlefshme këtë ngjarje.
“Kemi një numër të konsiderueshëm të bizneseve sot, do të jenë ndërmjet 40-50 biznese nga Kosova dhe llogarisim që ofertat e punës të cilat sot do të bashkërenditen këtu me ata që kërkojnë punë, do të jenë mbi 500 të tilla në fusha të ndryshme, që është një mundësi e veçantë për të rinjtë tanë për punësim brenda. Por, natyrisht kemi edhe shansin e atyre që dëshirojnë që përkohësisht të punësohen jashtë, që të shprehin nevojat dhe kërkesat e tyre”, tha kryeministri Mustafa
Duke e vlerësuar si shumë të rëndësishëm këtë panair, kryeministri Mustafa shprehu nevojën e zhvillimit të Kosovës.
“Kemi nevojë të hapim vende të reja të punës, të bëjmë progres në zhvillimin ekonomik, të kemi një bashkëpunim shumë më të afërt me odat ekonomike të cilat po tregohen shumë aktive dhe shumë të orientuara në këtë proces, dhe të arrijmë që të plotësojmë kërkesat e qytetarëve tanë, sidomos në fushën e zhvillimit ekonomik dhe në hapjen e vendeve të reja të punës”, tha kryeministri Mustafa.
Arian Zeka, drejtor i Odës Ekonomike Amerikane në Kosovës ka ftuar qytetarët që të shfrytëzojnë këtë mundësi nëse janë në kërkim të një vendi të punës.
“E tha edhe kryeministri mjaftë mirë, që ofrohen mbi 500 vende të punës vetëm brenda territorit të Kosovës , dhe një numër tjetër i vendeve të punës, qindra sosh, të cilat ofrohen nëpër shtetet e jashtme. Meqenëse ne gjithmonë e konsiderojmë rininë si njërin prej aseteve kryesore për zhvillimin ekonomik të këtij vendi, atëherë natyrisht që promovojmë punësimin brenda Kosovës. Është një moment i mirë që në përvjetorin e 8 të Pavarësisë së Kosovës të promovojmë edhe mundësi punësimi, edhe mundësi shprese në të njëjtën kohë”, tha Zeka./b.j/

SIGURIA DIGJITALE, INTELIGJENCA DHE POLITIKA E JASHTME

February 15, 2016 by dgreca

Nga Bahri Beqiri/
Zbulimet e informatorit të CIA-s, Edward Snowden kanë treguar se monitorimi i paarsyeshëm global dhe masiv i komunikimit digjital është shndërruar në biznes kryesor të shërbimeve inteligjente. Ky vëzhgim, i ashtuquajtur “strategjik”, i cili operon pothuajse në çdo vend, ka po ashtu edhe pasoja në politikën e jashtme dhe pjesërisht nuk është në përputhje me normat tradicionale dhe detyrimet ndërkombëtare të shteteve. Humbja e besueshmërisë ndaj politikës së jashtme mund të shmanget nëse ndaj shërbimeve inteligjente fuqizohet kontrolli parlamentar dhe misioni i tyre do të fokusohej prapë fuqishëm në mbledhjen e të dhënave dhe analizave të ngjarjeve që ndërlidhen. Përfundimisht, secili vend (shtet) duhet të shtrijë angazhimin e tij në Organizatën e Kombeve të Bashkuara sa i përket respektimit të të drejtave të njeriut në hapësirën digjitale.
Më 18 dhjetor 2014, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së, duke pasur parasysh vëzhgimin e paarsyeshëm masiv të komunikimit digjital në mbarë botën përmes shërbimeve te informimit, miratoi për herë të dytë një Rezolutë mbi të drejtat e mbrojtjes së privatësisë në epokën digjitale (Right to Privacy in the Digjital Age, A/RES/69/166; e paraprirë nga A/RES/69/167 e datës 18.12.2013). Përveç këtyre dy Rezolutave të Asamblesë së Përgjithshme doli edhe një raport i Ekspertëve në Këshillin e të Drejtave të Njeriut (Raport i Komisares së Lartë të Këshillit për të Drejtat e Njeriut Navi Pillay, A/HRC/27/37, 30.6.2014).
Me rezolutat e saj të vitit 2013 dhe 2014, Bashkësia Ndërkombëtare ka konfirmuar unanimisht se të drejtat e njeriut duhet të zbatohen edhe në botën digjitale. Edhe nëse mungojnë dispozitat kombëtare për strategjinë e vëzhgimit të huaj, shërbimet informative janë të lidhura me të drejtën ndërkombëtare.

Shërbimet informative dhe Siguria Digjitale.
Sa i përket vëzhgimit masiv, përveç problematikës ligjore, në ndërkohë, është qartësuar edhe problematika e politikës së jashtme. Për këtë arsye shërbimet e informimit me kooperimin e tyre ndërkombëtar kanë ndërtuar një lloj diplomacie në hije: Ata tregtojnë me të dhënat inteligjente pjesërisht pa kontrollin operativ, parlamentar ose ligjor. Përgjimet e tyre të shënjestruara dhe peshkimi i të dhënave globale, i pengojnë për më tepër marrëdhëniet politike të shteteve dhe i dëmtojnë vlerat e politikës së jashtme. Është e padiskutueshme se shërbimet informative (inteligjente) në gjithë botën janë strukturë e rëndësisë së veçantë. Ata duhet të jenë seizmografë dhe në të njëjtën kohë paralajmërues të krizave të afërta dhe t’i sigurojnë njohuritë, të cilat, si rrjedhojë e mungesës së transparencës së akterëve të vëzhguar, janë të paarritshme nëpërmjet mjeteve të zakonshme. Në këtë kuptim shërbimet e informimit janë mekanizma që kanë për qëllim furnizimin me informacione të politikës së jashtme dhe ushtarake. Në këtë aspekt, ato i plotësojnë mjetet diplomatike, sidomos në sistemet e errëta politike, kushtet jostabile dhe të pasigurta shtetërore dhe në një jo-transparencë të akterëve jo-shtetërorë. Mbledhja e informacioneve të dëshiruara në mënyrë të zakonshme është e vështirë ose edhe fare e pamundshme. Përfaqësuesit e shërbimeve informative gjermane theksojnë në mënyrë të përsëritshme se sikurse shërbimet e tjera edhe ato veprojnë për interesa të qeverisë nga e cila edhe kontrollohen.
Pra, politika duhet të vlerësojë se sa larg mund të shkojnë realisht shtetet me veprimet e shërbimeve të tyre të fshehta jashtë vendit. Aty ku ligji i përgjithshëm ndërkombëtar nuk bën dallime në mes të banorëve vendas dhe të huaj diferencimin e bëjnë faktik shtetet në legjislacionin e tyre kombëtar në mes të banorëve të vet dhe atyre të vendeve të tjera. Madje, edhe atëherë kur kushtetutat e tyre anojnë kah normat universale mbi të drejtat ndërkombëtare, siç është Karta e OKB-së dhe konventat ndërkombëtare, ku të gjithë janë deklaruar për mbrojtjen e të drejtave të njeriut. Përfaqësuesit e Shërbimeve Federale Informative në Gjermani argumentojnë me termin “bartës i së drejtës themelore”. Sipas asaj, jo të gjithë shtetasit gjermanë që jetojnë jashtë shtetit janë nën mbrojtje të plotë të Kushtetutës. Nëse për shembull, punoni për një firmë të huaj dhe keni detyra interesante të shërbimit informativ ose mbani kontakte, ju mund të vëzhgoheni nga Shërbimi Federal Informativ si çdo qytetar tjetër jo-gjerman. Ky gjithsesi është interpretimi ligjor nga ana e qeverisë gjermane.

Detyra të reja, probleme të reja
Pas përfundimit të luftës së ftohtë janë shtuar konfliktet asimetrike dhe jo të zakonta siç janë: aktivitetet e kriminelëve të organizuar ndërkombëtarisht dhe aktet e grupeve globale terroriste. Kjo ka bërë që shërbimeve informative t’u shtohen fusha të reja vepruese dhe objektiva të reja zbuluese. Meqenëse shumë nga akterët e rinj janë të organizuar në mënyrë jo-shtetërore dhe e përdorin infrastrukturën e komunikimit civil, edhe shërbimet informative botërore janë përqendruar dukshëm në zbulimet teknike (signal and network intelligence). Përveç vëzhgimit të shënjestruar të personave dhe grupeve të rrezikshme ata fokusohen edhe në vëzhgimin, vlerësimin dhe ruajtjen për një periudhë të gjatë kohore të komunikimit digjital në atë zonë dhe në nivel global.
Këtë e kanë bërë të mundshme dy zbulime: së pari, zëvendësimi pothuajse i plotë i komunikimit analog me tela me komunikimin digjital të kyçur përmes kabllove të fibrave optikë, lidhjeve satelitore dhe internetit. Së dyti, fuqia procesuese dhe kapaciteti ruajtës i sistemeve kompjuterike janë rritur në atë masë sa të lejon në kohë reale kapjen e plotë të komunikimit dhe analizimin e gjerë të saj. Vëzhgimi gjithëpërfshirës global i komunikimit në mbarë botën, është përgjigja e aparatit të sigurisë ndaj kërcënimit të delokalizuar asimetrik, përmes terrorizmit ndërkombëtar dhe krimit të organizuar. Ky burim i rreziqeve përshkruhet zakonisht me imazhin e gjilpërës në kashtë. Ndryshe nga e kaluara tani edhe kashta është në interes të shërbimeve informative. Dhe kjo kashtë, në këtë rast, janë të dhënat private të të gjithë qytetarëve. Në praktikë lejon vetëm analizimin e të dhënave të tyre për ta përshkruar dhe identifikuar gjilpërën. Është e qartë se të dhënat e fituara në këtë mënyrë mund të përdoren edhe për qëllime të tjera. Implikimi i vëzhgimit te përgjithshëm gjeneron një sasi gjigante të ashtuquajtura të gjetura, të cilat edhe më tutje janë të paspecifikuara si më herët. Edhe për këtë arsye është rritur nxitja e shfrytëzimit dytësor.

Politika e Jashtme dhe Siguria Digjitale
Vëzhgimi i internetit dhe i komunikimit të mbështetur nga interneti në marrëdhëniet ndërkombëtare është shndërruar në një instrument bazik pushtues. Njohuritë e fituara promovojnë ruajtjen strategjike të bashkëpunimit ndërkombëtar të shërbimeve informative. Veprimet politike gjithnjë e më shumë definohen sipas asaj se sa suksesshëm arrihet të posedohen informacionet e tjetrit. Dhe si rrjedhojë e këtij posedimi zbatimi i disa qëllimeve të synuara politike mund të rezultojë përsëri me rezerva, p.sh.: përballë detyrimit për të informuar parlamentet kontrolluese. Normat dhe qëllimet e politikës së jashtme, të përfaqësuara ndërkombëtarisht përmes diplomacisë së shteteve, rrjedhimisht bien në kundërshtim me praktikat e shërbimeve informative.
Përderisa diplomacia është e vendosur në ndërtimin e besimit, shërbimet informative nuk tërhiqen nga përgjimi i aleatëve në bisedimet dhe negociatat ndërkombëtare. Kjo dëshmon jo vetëm mungesën e besimit në diplomacitë e tyre, por edhe i delegjitimon veprimet diplomatike nga brenda dhe jashtë. Këtu mund të përmendet si shembull përgjimi i Samitit G/20 në vitin 2009 nga ana e Shërbimit Informativ Anglez GCHQ. Shërbimet e informimit dhe autorizuesi politik i tyre, në raste të tilla, luajnë me një rrezik shumë të madh, sepse në rast të zbulimit dëmi që i shkaktohet politikës së jashtme është i konsiderueshëm.
Disponimi në marrëdhëniet gjermano-amerikane mbetet akoma i stagnuar edhe pse ka kaluar një kohë që nga zbulimi i faktit se celulari privat i Kancelares Merkel ishte përgjuar. Marrëdhëniet transatlantike, raportet personale në mes Merkelit dhe Obamas dhe roli i SHBA-së si partner nga ana e Gjermanisë kanë rënë në tjetër nivel.
Vëzhgimi global masiv i komunikimeve i dëmton jo vetëm veprimet e diplomacisë, por qëndron në raporte të tensionuara edhe me interesat tradicionale të politikës së jashtme, sa u përket të drejtave universale të njeriut dhe kohezionin e vlerave të komunitetit perëndimor. Se shteti mund të ndërhyjë në raste të caktuara justifikuese në të drejtat e qytetarëve kur ka të bëjë me ruajtjen e interesit mbrojtës, është konsensus ndërkombëtar.
Ndërhyrjet e tilla duhet të jenë në pajtim me standardet ndërkombëtare dhe kombëtare dhe në përputhje me parimet e ligjshmërisë, domosdoshmërisë dhe proporcionalitetit. Njerëzit kanë të drejtë universale për mbrojtjen nga ndërhyrjet në privatësinë e tyre në formën e vëzhgimit masiv shtetëror jashtë-territorial. Megjithatë, konsensusi i vlerave të komunitetit perëndimor, i përmendur në fillim, duket i ndërprerë nëse i kemi parasysh negociatat dhe Rezolutën e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, e cila doli nga këto negociata. Anëtarët e Aleancës së ashtuquajtur “5 sytë” (SHBA, Kanadaja, Britania e Madhe, Australia dhe Zelanda e Re) nuk kanë qenë të gatshëm të respektojnë parimin e të drejtës ndërkombëtare të proporcionalitetit sa i përket ndërhyrjes në sferën private të qytetarëve dhe këtë jo vetëm në vëzhgimin e komunikimeve.
Në projekt-rezolutën e fundit vihet re se në çdo komunikim digjital mbledhja e të dhënave – Meta, nuk përmenden si te vlefshme për t’u mbrojtur. Këto të dhëna, të cilat nga ana e shërbimeve informative lejojnë shumë lehtë kapjen dhe analizimin e tyre në nivel mbarëkombëtar mundësojnë depërtime të thella në sferën private të njerëzve, duke përshirë p.sh. krijimin e profileve të personalitetit, marrëdhënieve dhe të lëvizjes. Edhe në raste të tjera, vlerat e politikës së jashtme gjermane janë të rrezikuara.
Liria e shprehjes dhe e medieve në një shoqëri të vëzhguar kolektivisht në mënyrë digjitale nuk mbrohet pothuajse fare. Kryeministri britanik, David Cameron, ka iniciuar një diskutim lidhur mbi ndalimin, respektivisht, shmangien e kodimit të komunikimit. Ky diskutim tregon se tek balancimi në mes të interesave shtetërore të sigurisë dhe të drejtave individuale të njerëzve teknologjia perëndimore vë në dyshim bujarinë. Me anë të kësaj, kërkesat liberale të drejtuara ndaj diktaturës dhe autokracisë e humbin besueshmërinë.

Primati politik dhe siguria digjitale
Sulmet e janarit dhe nëntorit të vitit 2015, në Paris, kanë bërë që roli i shërbimeve informative kundër terrorizmit të shndërrohet sërish në temë të diskutimit politik. Rasti i ndërlidhur me të drejtë nuk vë në dyshim bashkëpunimin ndërkombëtar. Edhe njoftimi nga ana e Ministrit të Brendshëm të Francës, mbi shtimin e autoriteteve për zbatimin e ligjit duket i kuptueshëm, vrasësit ishin të njohur për policinë por, për arsye të resurseve të kufizuara nuk janë vëzhguar intensivisht.
Mbetet e diskutueshme nëse vëzhgimi masiv global i komunikimit ka efekt parandalues. Nuk ka dëshmi të qarta sa i përket kësaj. Se vëzhgimi megjithatë ekziston është një dëshmi e mungesës së transparencës së aktiviteteve të shërbimeve informative. Krejt kjo flet për nevojën e të drejtuarit politikisht. Kjo ka të bëjë me lidhjen e sërishme të kontratës në mes të politikës së jashtme dhe të drejtave të njeriut me shërbimet informative dhe përmbushjen efikase të saj.
Si shembull, Republika Federale e Gjermanisë edhe më tutje njihet ndërkombëtarisht si mbështetëse e besueshme e normave të së drejtës ndërkombëtare dhe në veçanti universalitetit të të drejtave të njeriut. Sqarimi i ngadalshëm i NSA – Komisionit hetimor, i cili ndriçon edhe bashkëpunimin e SHIGJ me Shërbimet Inteligjente të SHBA-ve, sa i përket vëzhgimit global, i ka shkaktuar gërvishtjet e para kësaj renomeje.

Politika që duhet ta rikthejë primatin mbi shërbimet
Për të arritur këtë janë të nevojshme disa masa:
a. Përmirësimi i bazave ligjore për punën dhe kontrollin parlamentar të Shërbimeve Inteligjente. Jo shërbimi, por Vëzhguesit e tyre kanë nevojë për pajisje të reja teknike dhe të personelit. Në kuptimin e të drejtave universale të njeriut duhet që vëzhgimi strategjik i trafikantëve të huaj të nxirret nga “vakumi ligjor” dhe të rregullohet konform bazave ligjore.
b. Largimi i Shërbimeve inteligjente nga vëzhgimet masive dhe një kthesë në analizimin dhe bashkëpunimin e rasteve të veçanta në bazë të një kontrate konkrete politike.
c. Vazhdimi i angazhimit të treguar nga ana e OKB-së për forcimin dhe zbatimin e të drejtave të njeriut në botën digjitale. Standardet teknike dhe politike për kodimin, mbrojtjen e të dhënave dhe sigurisë së të dhënave janë elemente të rëndësishme në implementimin e Rezolutës 69/166.
d. Bashkëpunim më të mirë dhe më përmbajtjesor me partnerë të rinj të mendimit të njëjtë, përveç kësaj një pozicionim edhe më i mirë dhe më i arsyeshëm kundrejt aleatëve si: SHBA-të dhe Britania e Madhe, për jetësimin e normave të së drejtës ndërkombëtare për shërbimet inteligjente.