Archives for May 2016

Ne Shqiperi shteti ka monopolin e te vertetes

May 4, 2016 by dgreca

Nga Enver Bytyci/

Po na mesohen veshet me lajmet e perditshme per arrestme personash nen akuzen “fshehje e te vertetes” ose “pengim te hetimeve”. Dje u dha lajmi i fundit i kesaj natyre. Para pak ditesh ne Korce u arrestuan kater persona me kete akuze idiote.Deri sa erdhi Rilindja kete lloj neni nuk na e kane zene veshet. Dikush me tha se ka zene vend me ndryshimet e reja te para dy viteve ne Kodin Penal.

Po nuk eshte fjala ketu. Prej Sokratit e Aristotelit e deri sot lufta me te verteten e per minopolin e saj ka qene shumedimensionale. Shtetet gjithnje e kane pretenduar si prone te veten. Filozofet i kane dhene dimension universal, por jo absolut. Me i spikaturi nder ta eshte filozofi gjerman Emmanel Kant, i cili provon se e verteta eshte gjithnje relative. Nuk ka te vertete absolute.

Relativiteti i provuar i se vertetes tashme njihet si zbulim shkencor i filozofise. Shoqerite demokratike, te cilat e njohin kete zbulim nuk bejne asnje perpjekje per ta pervetesuar monopolin e se vertetes. Shoqerite totalitare, ashtu si shtetet e mbreterive absolute te shekullit XVII, ruajne me dhune, dmth me ligj, monopolin e te vertetes.

Keshtu ndodh me arrestimet ne Shqiperi per “fshehje te se vertetes”. Eshte kamufluar dhe me akuzen “moskallxim krimi”. Dmth njerezit detyrohen me ligj te pranojne dicka qe nuk duan ta pranojne, te besojne ne oerceptimin e hetuesit, por jo ne perceptimin individual. Njerezit detyrohen e denohen nese thone se “nuk pashe as nuk degjova”.. Deri ketu ka shkuar Rilindja. “O do pranosh ate qe them e dua une, ose shko prapa hekurave”.

Dhunimi me kriterin dhe monopolin e te vertetes ne duart e shretit eshte diktature. Por eshte gjithashtu iracionale, jologjike. Silogjizmi i Kantit e perjashton mundesine qe dikush qofte ky shteti, kisha, kushdo tjeter te behet pronar i te vertetes.

Nese prokurori, hetuesi, polici, gjykatesi jane e verteta dhe qytetaret shihen si armiqte e te vertetes, me keq akoma, denohen si te tille, atehere shoqeria ka mberritur kufijte ekstreme te diktatures. Nese hetojme nen diktature, atehere se paku duhet ta pranojme fatin tone, nese ky brez nuk ka kellqe ta luftoje ate.

Një shqiptar në Maratonën e çiklistëve në New York me Flamurin Kombëtar

May 4, 2016 by dgreca

Imer Laçaj , Shqiptari që mori pjesë në maratonën e çiklistëve në New York me Flamurin shqiptar dhe logon e TV/ Shkollës Shqipe Alba Life/

Nga Keze Kozeta Zylo/

Është shumë interesant dhe krenari se si bashkatdhetarët tanë në Diasporë me mënyra nga më nga më ndryshmet prezantojnë vehten në publik plot kulturë dhe profesionalizëm duke filluar nga vendet më të thjeshta deri në Shtëpinë e Bardhë. Shembujt janë nga më të hatashmit çka e bën dhe më të larmishme gjithçka që ata i japin vendit ku janë integruar denjësisht.Këtë radhë e kam fjalën për shqiptarin Imer Laçaj që mori pjesë në Maratonën me biçikleta në metropolin botëror të Nju Jorkut.

Organizimi i këtij aktiviteti me biçikleta ka filluar qysh në vitin 1977, më 12 qershor me rreth 250 pjesëmarrës.Më vonë kryetari i Bashkisë së Nju Jorkut i ndjeri Ed Koch ka promovuar idenë e një turneu më të gjerë me biçikleta.

Nga viti 1979 deri më 1990 sponsori kryesor i Marathonës me biçikleta ka qenë Citi Bank. Nga viti 1992 këtë aktivitet e sponsorizon TD Bank, ku për policinë e

shë rbimit u harxhua 1 milion dollarë .

Z.Laçaj kishte kohë që përgatitej për të marrë pjesë në maratonën me biçikleta, ka qenë një passion i hershëm i tij. Në fakt me të drejtë tha se vetë shkuarja në punë kur ishja në Shqipëri me biçikletë ishte një lloj shkolle dhe praktike e cila më nxiti për të marrë pjesë me shumë dëshirë dhe kënaqësi. Ciklizimi ka qenë pasioni im, që më shtyu se kur të krijohen kushtet pse të mos e realizosh atë , për më tepër këtu në New York që gjithçka kryhet në mënyrë perfekte.

Z.Laçaj ka gati dy dekada që jeton dhe punon në Staten Island, por për të shkuar në Manhattan iu desh që të merrte Ferrin, pasi atje bëhet nisja. Në jug të Manhattanit filloi përgjatë rrugës Greenwhich/ Church Trinity, rrotullohesh

përmes 6 avenue, në Harlem, në një pjesë të Bronxit, pastej në Queens, në Brooklyn dhe perfundoje te pika e mbarimit duke ecur drejt urës së famshme “Verrazano Bridge” për të ndaluar në Staten Island.

Z.Lacaj ishte shqiptari që iu bashkua 32 mije çiklistëve të tjerë të Marathonës, nuk i dihet në se kishte shqiptarë të tjerë dhe pse u munduam që të gjenim dhe të tjerë …

Shumë njerëz i marrin me qira biçikletat për të hyrë në udhëtim, pasi janë dyqane të veçanta për t’ju shërbyer çiklistëve në këtë ditë të shënuar.

Policia ishte tejet e gatshme dhe ndihmonte mbarëvajtjen me përsosmëri të Marathonës, e cila i drejtonte të gjithë ciklistët me mjetet elektronike si dhe qentë e policisë nuhasnin çantat dhe çdo gjë që mbanin çiklistët.

Edhe pse organizuesit i kishin lajmëruar një ditë më parë se koha do të jetë me shi ata nuk u penguan pasi motoja e tyre ishte “rain or shine” ne do të shkojmë dhe nuk do të dështojmë .

Z.Imer Laçaj na tha se nuk u pengova aspak nga shiu, por i veshur me bluzën e zgjedhur me logon “Alba Life” TV/Albanian School, dhe në gjoks me Flamurin Shqiptar, i dukej sikur fluturonte me biçikletë . I vesha për të sensibilizuar opinionin mbarë shqiptar dhe për të respektuar bashkatdhetarët e mi që punojnë me aq përkushtim për mësimin e Gjuhës Shqipe në Diasporë tha Lacaj. Vlen të përmend këtu se bashkëshortja e tij mësuese Adelina Laçaj ka kontributin e saj në mësimdhënien e Gjuhës Shqipe pranë kësaj shkolle.

Para se të niseshin maratonisteve iu lexua përshëndetja e Kryetarit të Bashkisë së Nju Jorkut Bill De Blasio i cili ndër të tjera tha se: “Ky aktivitet i rëndësishëm me pjesëmarrjen e 32 mijë çiklistëve, nga 30 vende të botës që do të udhetojnë 40 miles” na bën të ndihemi krenar”.

Ne këtë aktivitet përshëndeti dhe Presidenti I Çiklizmit të New Yorkut Ken Podziba I cili tha se: “Çiklizmi është një motivim për më shumë pjesëmarrje jo vetëm në Maraton por edhe në përdorimin e biçikletës si mjet i mirë sportiv:

”It’s like one big Family.”

Në këtë aktivitet të rëndësishëm përshëndeti dhe përfaqsuesi i TD Bank si sponsor kryesor i Maratonës.

Së bashku me bekimin e Kryetarit të Bashkisë, ata kishin mbështetjen e agjencive të tilla si Shërbimeve Mjekësore Emergjente te qytetit, Departamentin e zjarrit New York. Departamenti i Transportit kishte koordinuar përfshirjen e agjencive të qytetit qe kishin punuar me NYPD për t’i bërë rrugët e trafikut sa me të lira.

Në këtë të dielë çikliste kishin dalë shumë njerëz për gjatë avenuve duke përshëndetur, brohoritur, ndonjëherë dhe me muzikë, ose duke i shoqëruar:Go, Go!

Z.Laçaj tregoi emocionet e rrugës, por ajo që i kishte bërë përshtypje ishte udhëtimi i një gjyshi me mbesën e tij të bukur në një biçikletë me tri rrota.Rrugës kishte parë dhe çiklista që u rrëzuan, por pa dëme.

Në pika të veçanta kishte çadra ku mund të riparoje biçikletën ose të bleje pjesë këmbimi.Shiu ua vështirësonte lëvizjen, por të papriturat kishin kënaqësinë e tyre.

Kështu “Verrazano Bridge” ishte pjesa më e vështirë e udhëtimit prej 4-5 orësh, malorja shumë e madhe dhe distanca e madhe dukej sikur nuk mbaronte kurrë, por nga ana tjetër ndjeu kënaqësinë duke udhëtuar mbi këtë vepër madhështore me biçikletë . Pastaj arritën në zonën destinacionit në “Fort Wadsworth” in Staten Island ku do bëhej dhe festivali i finalizimit me sukses. Banda dhe këngëtarët interpretuan këngën “You survived”, ju mbijetuat.

Ishte një përvojë shumë pozitive duke kaluar në 5 lagjet e NYC bashkë me 32 mijë të tjerë çiklista, ku treguan solidaritet për të ndihmuar njeri tjetrin,por ndërkohë sodita natyrën, rrugët dhe ndërtesat tregoi Lacaj.

Shpresoj se vitin tjetër vazhdoi Laçaj natyra do të derdhë gjithë rrezet e arta të diellit duke sjellë dhe më shumë pjesëmarrës, pse jo dhe shqiptarë midis tyre.Z.Laçaj ishte ndjehet i gëzuar që arriti ta përfundojë me sukses, ndërsa vitin tjetër vazhdoi ai dua që të ketë prindër dhe mësues nga Shkolla Shqipe “Alba Life” për ta suportuar punën fisnike të mësimdhënies në gjuhën shqipe.

Maj, 2016

Staten Island, New York

KOLORITË I PASUR I MUZIKËS FOLKLORIKE, VESHJES DHE RITEVE TË TRADITËS SONË

May 4, 2016 by dgreca

SONTE PËRMBYLLETICIONI I 27 I FESTIVALIT “HASI JEHON 2016″/

Në hapje të programeve të natës së dytë të Festivalit “Hasi jehon” të pranishmit në sallën e mbushur të shtëpisë së kulturës në Gjonaj, i përshëndeti deputetja shqiptare e Parlamentit të Kroacisë Ermina Lekaj Prljaskaj, e cila i falenderoi hasjanët për votën që ia dhanë që ajo të jetë pjesë e Parlamentit të Kroacisë, ndërsa iu premtoi mbështetje për problemet e mërgimtarëve në këtë shtet. “Erdha këtu të ju mbështes dhe të ju falenderoj për besimin që ma dhatë të jem në Parlamentin e Kroacisë si Deputetja e parë shqiptare. Së pari e përgëzoj ShKA “Malësori” që po e organizon këtë festival për ruajtjen e traditës shqiptare. Si deputete në Parlamnentin kroat i kam dyert e hapura për të gjithë gurbetçarët tanë, kështu që ju lus pa hezitim ti adresoni problemet që i keni dhe ju premtoj që do të jem zëri juaj në Parlamentin kroat. Nuk do ta harrojmë as Kosovën dhe as Hasin dhe si diasporë do të punojmë për Kosovën dhe për Hasin kështu që do ta keni mbështetjen tonë gjithmonë”, iu tha hasjanëve deputetja Eremina Laskaj Prljaskaj.

Kompozitori Sami Piraj, anëtar i juirsë, në edicionin e 27-të të Festivalit “Hasi jehon” thotë se Festivali “Hasi jehon” tashmë ka një traditë të gjatë të kultivimit të zhanrit të kësaj natyre të folklorit. Vlerat që prezantohen këtu janë autentike, ato që janë ruajtur brez pas brezi. Konsideroj që “Hasi jehon” është një nga festivalet që i ngjason festivalit të folklorit në Gjirokastër, por natyrisht në një format pak më të vogël. Pavarësisht nga kjo konsideroj se prezenca e madhe e Ansambleve jo vetëm nga Kosova por edhe nga Shqipëria nga Maqedonia, dhe nga trevat shqiptare të Malit të zi e bëjnë që festivali “Hasi jehon” të jetë gjithkombëtarë. Prezenca e Ansambleve që kultivojnë traditën e kësaj natyre të folklorit e bënë që festivali “Hasi jehon” të ketë primtain e festivaleve jashtëzakonisht të qëlluara dhe të cilat tashmë kanë krijuar traditën e kultivimit të kësaj natyre të muzikës. Nuk është vetëm muzika që prezentohet, janë edhe veshjet karakteristike të Hasit, veshjet karakteristike të të gjitha trevave, ritet etj. Është një festival që ka një kredibilitet të vlerave të folklorit të muzikës të gjithë asaj që e bënë jashtëzakonisht të bukur këtë natyrë të festivalit” tha Piraj. Ai më tej thotë se folklori burimor gjithnjë e më të vështirë e ka mbijetesën. “Unë konisderoj që trysnia e jashtëzakonshme mbi fokllorin është duke ndodh me dekada, përmes formave të ndryshme të prezencës së antivlerës në muzikën tonë, të imitiumeve të ndryshme dhe kjo në një mënyrë sinqerisht e rrezikon traditën tonë të lashtë. Në këtë trysni konsideroj që në këtë drejtim foklori e ka vështirë të mbijetojë por falë këtyre festivaleve dhe njerëzve entuaziastë që ende e kultivojnë mendojë që kemi arrit dhe po vazhdojmë ta ruajmë. I pyetur për festivalet që organizohen në Kosovë, Piraj thotë se është një mendim që vëtetë ka festivale gati në secilën komunë por konsideroj se ka edhe heterogjenitet në kultivimin e vlerave por e bukura është se secila mëton të organizoj një festival me forcat e veta dhe e mira e së mirës është se të gjitha janë në shërbim të vlerave, dikush pak më shumë e dikush më pak, por esernca mbetet që të kultivohen vlerat e traditës sonë të muzikës dhe veshjeve tradicionale”

Mysafirrë të natës së dytë të festivalit “Hasi jehon”, ishin nxënësit e shkollës së baletit “Allegri” të cilët u paraqitën me një program shumë simpatikë, prandaj edhe morrën duartrokitje të gjatë të të pranishmëve.

ShKA “Katarina Josipi” nga Zymi e hapi natën e dytë të Festivalit Hasi jehon. Në konkurencën për çmimet e festivalit. “Halla Gergoce”, “Njoftimi në krua” dhe vallja tradicionale e vajzave, grave dhe burrave të trevës së Hasit ishin programi i paraqitur nga kjo shoqëri kulturore artistike.

Qendra Kulturore “Kamza” nga Kamza e Shqipërisë, u paraqit me vallen tropojane, vallen dyshe, vallen devollicë. Anëtarët e Qendrës Kulturoe nga Kamza u parqqitën edhe ke këngën e Mahmut Dacit të cilën e këndoi Osman Hasa, Këngën e Qanakalsë të cilën e këndoi Gjin Pepkolaj dhe këngën “MOlla e kuqe” që e kënduar Refjan Maksuti dhe Mira Qatipi.

ShKA “Jonuz Ramadani” nga Smira e Vitisë u paraqitë me një valle instrumentale, me vallen nga treva e Karadakut dhe me këngët: “Një Yll i mëngjesit” e këndoi dueti Haziri Ibishi, këngën “Pyet Kosova” e kënduan motrat Ismaili dhe këngën “Diell e hanë shndërrit këtë dhe” që e këndoi Elbasan Idrizi.

Ansambli “Drenica” u paraqit me ritin “LIndja e djalit”, me “NInullën”, Vallen e Malësisë dhe me këngët “Maje krahu, zakon burri e ka pas” dhe këngën “Erdha nga Tirana” të cilën e kënduan , Bajram Jakupi, Naim Buzhala, Haki Buzhala dhe Isa Veliu.

ShKA “Dëshmorët e kombit” nga Obiliqi, u paraqitën me vallen e Librazhdit, vallen me motive të Peshkopisë, dhe këngët: kushtuar Besim Ndrecës, kënduar nga Ilmi Gashi dhe Nijazi Durmishi dhe këngën Kosova dardane kënduar nga Besim Haliti.

ShKA “Bajram Curri” nga Krusha e madhe u paraqitë me vallen orkestrale, vallen festive dhe këngët: “Moj Shqipëri”, kënduar nga Blerim Shala dhe “Vendit tim” kënduar nga Vlora Duraku

Ansambli Kulturor Artisrik “Bajram Curri” nga Prishtina, u paraqitë me vallen suitë kosovare, vallen e PËrdrinit dhe këngët: Malli i gurbetçarit, kënduar nga Gentrit Sfishta dhe “Jam Kosova” kënduar nga Avdyl Babatinca

Juria e Festivalit “Hasi Jehon” Sami Piraj, Hysen Dida dhe Shaqir Hasi, pas përmbylljes së natës së tretë nga ShKA “Malësori” që paraqitet jashtë konkurencës për shpërblime do të vendos për ndarjen e çmimeve tradicionale. Krahas tri shoqërive që vlerësohen me çmimet tradicionale: Malësori, Malësorja, Lahuta janë edhe çmimet individuale që i marrin këngëtarët, valltarët, ritet etj.

CA DËSHPËRIME ME (PA)”SEBEPE”

May 4, 2016 by dgreca

Nga Fadil LUSHI/Të nderuar miq të mi. Sa herë që më mungon ideja për të shkarravitur ndonjë opinion a vështrim gazete, po thuaj edhe përrallë për fëmijë, aq herë më ikën fiqiri te Sulo çavo, nga mëhalla ime, i cili në çdo “karasabah”(herët në mëngjes ), mbledh a nxjerr skrapin nga koshat, aq herë më shkon mendja te duart dhe te “biçaku” i tij i mprehtë të cilin e shfrytëzon si mbrojtje që çavot e tjerë të mos ia vjedhin skrapin nga oborri i tij…, aq herë më ikën fiqiri a mendja te vithet a tulet e prapme të Maros, e cila me bukurinë e saj i la beqarë sot e mot çunat e mëhallës së saj…, sa herë më “mungon një dërrasë”, arsyeja, durimi po edhe vullneti për të shkruar, aq herë më zapton ajo dembelia anadollake që ashtu pamëshirshëm të kap për fyti e nuk të lejon të shkruash për ndonjë mesele, qoftë ajo të jetë e vjetër, e koklavitur, e sajuar apo edhe për ndonjë lajm që e ka marrë “havaja”…, sa herë mundohem që ta “sikteris” dembelinë time prej anadollaku…, aq herë më kaplon paragjykimi. Sa herë që më mungon durimi “për të tjerrë lesh të bardhë a lesh prej arapi”, aq herë më ik rradakja te njerëzit që nxjerrin gështenjat nga zjarri me duart e botës…, sa herë që dëshpërohem, aq herë më ik mendja te njerëzit me “koqe” si të miut, te njerëzit të cilëve po nuk ua ktheve “selamin”,” e shndërrojnë surratin” e tyre në “çehre prej hajduti”…, sa herë që më ikën rradakja te nocioni i moralit tonë kolektiv, aq herë më mërgon mendja a fiqiri te hajduti me damkë, i cili dikur moti, zaptoi shtëpinë e jetimit…, një shtëpi në rrënim e sipër…, sa herë që kam “telashe” me vetveten, aq herë më vete mendja te Faiku nga Konica, i cili në një shkrim të tij, pos të tjerash, kishte thënë: “I dashur mik – në e bëfsh gazetën me fleta të mëdha; shqiptarët do të thonë që s’fshihet dot lehtë; në e bëfsh me fleta të vogëla, do të thonë se s’është gazetë, por libër. Në e shtypsh me letra të holla, do të thonë se s’këndohen edhe prishin sytë; në e shtypësh me letra të trasha do të thonë se je “hamall” e kërkon të mbushësh vend. Në shkrofsh toskërisht, do të thonë se s’është gazetë për gjithë shqiptarët; në shkrofsh gegnisht prap ashtu, në shkrofsh në gjuhë të përzier me të dyja, gjysëm gegnisht, gjysëm toskërisht, do të thonë se është çervish…”

Të nderuar lexues, nëse nuk ju “bezdisa” me këto përrallisje në paragrafin e parë të këtij shkrimi gazete, besoj se do të më lejohet të vazhdoj të them…, sa herë që nuk pajtohem me unin tim, aq herë më mbetet mendja te një vaki nga koha e mbretit të shqiptarëve, Ahmet Zogollit…, tek ai pasaniku të cilit ia kishin vjedhur në vijimësi shtëpinë hajdutët. I ndodhur në siklet, pasaniku kishte angazhuar “rojtarë me pagesë të majme” për t’u kujdesur për pasurinë e tij. Megjithëkëtë, hajdutët prapëseprapë ia kishin “bastisur” shtëpinë dhe çekmexhenë ku kishin gjetur lekët e vjedhur nga arka e shtetit. Pasaniku, i zhgënjyer nga “rojtarët”, kishte kërkuar ndihmë nga oborri mbretëror…, por as kjo nuk ia zgjidhi problemin. Një “kumarxhi” nga një mëhallë e hajdutëve e kishte dëgjuar këtë “haber”, i ishte drejtuar pasanikut me fjalët: “…, ti, miku im i nderuar që ke prapanicë të dhjamosur, për ta ruajtur shtëpinë tënde, duhet të angazhosh një hajdut…”. Vërtet ky sugjerim i kumarxhiut zuri vend!

Sa herë që nuk merrem vesh me moshën mentale timen, aq herë më ikën rradakja te Mitro Çeloja, i cili në një shkrim satirik të tij, dikur moti me plot gojën kishte “përfolur” gënjeshtrat e kumarxhinjve tirons…. Para ruletit qëndrojnë dy mesoburra. Mbajnë fishat e fundit në dorë. Dilemë. Ku t’i vendosin? I pari parashtron pyetjen: “Sa herë në javë bën seks me gruan”? “Katër herë”, “Unë një herë më pak”. Pasi i mblodhën numrat, vendosën 7-tën. “Zari qëndroi te zeroja”. “Do të kishim fituar, po të mos kishim gënjyer”! Vërtet kishin gënjyer njëri-tjetrin, po jo ama edhe ruletin dhe shqiptarët gjithandej ku jetojnë dhe veprojnë…, pavarësisht se rrenat e tyre ishin simpatike dhe gjithsesi të këndshme.

Sa herë që mundohem të ndërroj mendje dhe bajrak, aq herë më shkon fiqiri te njerëzit që pa të drejtë parapëlqejnë a mëtojnë të paragjykojnë çdo gjë me vlerë…, më shkon mendja te njerëzit të cilët hë për hë, me a pa sebep, bënë “hyxhym” për ta paragjykuar Fatimenë, atë gocën thatanike nga Negotina e Gostivarit, e cila me retorikën, sintaksën dhe morfologjinë e saj, lëre që i sfidoi hapur intelektualët dhe akademikët e mirëfilltë maqedonas, por edhe i habiti…, i la gojëmbyllur. Sa herë që më shkon mendja te “didaktika shqipe”, aq herë ngatërroj mendjet e intelektualëve me ato të folkpatriotëve respektivisht të ca provincialistëve shqiptarë të cilët ashtu jerm, mëtuan të paragjykojnë përgatitjen profesionale të ish-nxënësve dhe studentëve tanë të cilët kohë më parë u zgjodhën për ministra në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë. Të anashkalosh këta të rinj, do të thotë të paragjykosh arsimimin e tyre fillor, atë të mesëm dhe së fundi universitetin, tok me pedagogët e tyre. Hajde mendje, hajde!

Tek nuk di si ta “harxhoj” kohën e lirë, më shkon mendja te sejmenët dhe sekserët e politikës ditore, të cilët sot e gjithë ditën e Perëndisë, do të sillen vërdallë kazinove të Shkupit, të Prishtinës dhe të Tiranës për të gjetur ndonjë politikan diletant a “axhami” për të luajtur bixhoz me mallin e shqiptarëve.., politikanë të cilëve toptan u mungon komunikimi i mirëfilltë, të cilëve u mungon ajo filozofia e politikëbërjes së moderuar, të cilëve u mungon leksiku profesional, leksiku politik .., ca të tjerëve u mungon shtylla kurrizore e të menduarit ndryshe, ca të tjerë të duken si ai plaku i katundit me dy lek tru… Dhëntë Zoti që ky komunikim zero (politik) ngatërrestar dhe i kërrusur shqiptar, të mplaket para kohe dhe përfundimisht sa më shpejtë të shporret prej aty ku mundohet të mbijetojë me paragjykime të vjetra, me hile dhe me naze!

Një ditë, një lajmëtar solli haberin e “ligë”. Haberi i tij kishte të bëjë me ikjen e politikës grabitqare nga dynjaja e saj dhe jona. Iku nga ne pa e shkëmbyer “buzëqeshjen e saj të fundit premtues, human dhe emancipues”, iku kokulur, iku me bishtin ndër shalë, pa përmbushur premtimet e bujshme. Ata që kishin qëndruar pranë saj, thanë se “çehrja” e saj fillimisht kishte marrë bojë jeshile dhe në fund atë të verdhën. “Kryepeshkopi” që i qëndronte mbi kokë, nuk donte ta vriste heshtjen prej varri, sepse po ta bënte atë, atëherë do të vriste shpresën e fundit të saj për të mbijetuar…, për t’i shpëtuar lemerisë trishtuese. Dhe politika, mbylli sytë dhe iku pa kthim. “Inshallah “ asnjëherë nuk kthehet më! Unë nuk do të iki, sepse kam ca punë që s’i lë dot pa i bërë me huamarrës të vjetër!

Pse Dashuria eshte irracionale

May 4, 2016 by dgreca

MENCURIA E MARTESES DHE KUNDER NATYRES – Michel Foucault/

Nga Blerta Haxhiaj/

Të jesh i lirë në marrëdhënie më kënaqësinë ishtë të jesh i lirë nga autoriteti i tyre dhe jo të jesh skllav i tyre, si një determinizën natyror, si tabu kultorore ka një domethënie religjioze dhe kritikat janë të drejtuara direkt nga abuzimi i të ngrënit, të pijes, ushtrimi dhe aktiviteti seksual të cilat kanë një përceptim dhe paralajmërues si këshilltare e shëndetit të shpirtit. Një pasazh nga “Memorabilia” tregon një përceptim të qartë të një dietë dhe praktikimi në marrëdhenie me vetëvetën, Michel Foucault nuk e anashkalon problematikën e Aristotelit që përshkruhen nga parimet kualitative në psikologji “(femrat në përgjithësi janë të ftohta dhe të lagështa ndërkohë që meshkujt janë të ngrohtë dhe të thatë)” ( Michel Foucault “The Use of Pleasure – Volume 2 of The History of Sexuality fq-118) raporti i stinëve interferon këtu në marrëdheniet seksuale e cila nuk është e njëjtë për të dy gjinitë në interkursin seksual ku femrat janë më të prirura në stinën e verës ndërsa meshkujt ndihen me të fortë në stinën e dimrit.

Tërë kjo kjo është në regjimin e përdorimit të kënaqësisë, këshillat e përceptohet për një ekonomi të ndërtuar mirë, dhe paralajmërimet të rekomanduara më çështjet e moshës së prindërve të ardhshëm, duke u dakorduar me Platonin në rastin e vajzave mosha për martesë është mes gjashtëmbëdhjetë dhe njëzetetetë, që më pasazhet e Aristotelit femijët duhen të ngjizen në moshën e duhur pikërisht atëherë kur prindërit arrijnë moshën e caktuar për prokeacion, një praktikum në shoqërinë shqiptare konkordon me martesat po në këtë moshë. Në botën e ‘mishit’ duhet të sundojë një domosdoshmëri për të justifikuar aktin seksual, e cila përformohet me një qëllim të caktuar në mendje, pra prokreacion.

Dashuria eshte irracionale per faktin sepse ne iracionalitet nuk ka aracionalitet por iracionalitet sepse sado metafizike, e bukur dhe sublime në të çdo gje eshte e lejuar.

Krijuesi i “Timaeus” thotë se fara është e krijuar për njerëzit pas trupit dhe shpirtit, të vdekjes dhe pavdekësisë që sipas pasazhit “diku rreth pjesës kraniale, qëndron shpirti i pavdekshëm” – “prandaj burimi i jetës së trupit është i rrethuar nga vete trupi dhe futë farën për të krijuar shpirtin e vdekshëm”, ku gjatë venave dorsale lëngu fluid është i mbyllur dhe qarkullon mbrenda trupit deri sa arrin në organin përkatës për të dhuruar këtë shpirt të vdekshëm, prandaj puthja dhe shikimi këto dy pjesë të trupit luajnë një rol të rëndësishëm, qëniet jetësore dhe ofensivat e tyrë kanë të njejta parimë të jetë duke notuar në këto pasazhe “mes pushtetit për të krijuar dhe aftësisë për të vazhduar eksiztencën” Sa më afër pushtetit aq më afër vdekjes, ku madhësia seksuale mund të të udheheqë drejt vdekjes.

Triada Hegeliane e sqaron shumë mirë ketë lloj relacioni me formulen e shkruan në mënyrë shumë të thjeshtë ‘jeta, vdekja, fëmijët’ me fëmijët vazhdon ekzistenca pas vdekjes të cilin Freud-i aktin e skemes së ejakullacionit e shpjegon si një ankth neurotik duke u tërhequr përpara se të kompletohet akti në tërësi. “Prandaj, çdo i dashuruar, pas plotësimit përfundimtar të ‘ veprës së madhe, zhgënjehet mbasi i zhduket iluzioni, me anë të të cilit individi ishtë bërë lodër e species.” Platoni thotë shumë drejtë: ‘voluptas omnium maxime vaniloqua’ (ARTHUR SCHOPENHAUER “METAFIZIKA E DASHURISE” ‘S’ka gjë më boshe se epshi’)

Dashuria perendimore eshte nje zhvendosje e realiteteve kozmike, nje mekanizem mbrojtes qe racionalizon forcat e papermbajtura dhe te papermbajteshme. Ashtu siç do fe, ajo eshte nje mjet qe na mundeson te mbajme nen kontroll friken tone te lashte” ( Paglia Camille “PERSONAE SEKSUALE-Arti dhe Dekadenca nga Nefertiti tek Emily Dickinson” fq-28) Ars erotica në doktrinën kristianë lidhet me doktrinim të problematikës se efektet e kontrollit, aktet e terminuara, mosha e martesës, por mund të gjejmë edhe dhunën e aktit, të keqën që ofron ajo, vendin ku mund të luajmë më vdekjen.

Në pastoralen kristiane ishin të vendosura rregullat e ekonomisë më një renditje në doktrinën e martesës e cila ishte të jepte një fund prokreativ, sigurimin e mbijetesës se njerëzve të Zotit, legjitimimin e aktit seksual, duke i shpëtuar vdekjes ku në kodifikimin e aktit juridiko-moral momente dhe qëllimet ishin të legjitimojnë këto vlera duke mbajtur mbi supe barrën e vlerave negative në martesën legjitime të vetëkontrollimit të vetëvetës.

Doktrina kristiane në fakt është e hapur ndaj këtyre diskusioneve që ka një numër të ndryshëm variantësh jetësorë sepse bashkëshorti mban legjitimitetin e pasardhësve legjitimë dhe bashkëshorti ka një sërë detyrimesh ndaj bashkëshortës së tijm që tingëllon shumë e çuditshme në ditët e sotme, por është e obligueshme të respektosh nje grua të martuar apo jo (vajzat nën kontrollin prinëror) sepse janë nën autoritetin e dikujt tjetër, mirepo natyra permes shkaterrimit dhe dhunes krijon, kjo te kujton formulen ekonomike mahnitese te aparatit ekonomik me te fuqishem e cila eshte Lufta – arti eshte arma me efekshtme kunder natyres sepse e skalon apo gdhend natyren natyra e rrenjos tek te gjithe ne, por qe qyteterimi eshte ngritur ne kembe ta frenoje.

Por sidoqoftë një grua i përket burrit, mes burrit dhe gruas nuk tjeter funksion përveç kalkulim që formon dy familje, dy strategji, më qëllimin e lindjes legjitime, burri duke qënë kryetari i familjes me autoritet duke ushtruar pushtet për të praktikuar ligjet e shtëpisë ku sjellja e mirë e burrit ishtë rregullisht e kombinuar me refleksionin e mirëmbajtjes së shtepisë. Për burrin që të ketë marrëdhenie seksuale vetem me gruan është mënyra më e mirë për të ushtruar pushtetin, ndërsa për gruan që ka marrëdhënie veç më burrin është fakti që është nën pushtetin e tij, me tendencen të defionojë martesën jo vetëm si një vend me privilegje por ndoshta edhe më parimin e moralitetit të marrëdhënies seksuale. Foucault shpjegon se jeta seksuale mes burrit dhe gruas (legjitimuar) ne pastoralen katolike shfaqet hapur kodifikohet: “Virtyti i gruas konstituohet në nënshtrimin korrelativ të sjelljes ndërsa vështërsia e burrit ishtë se si pjesë e etikës të vetëkontrollimit, dominimit të kënaqësisë” ( Michel Foucault “ The Use of Pleasure – Volume 2 of The History of Sexuality fq – 184)

Në kulturën europianë në kodifikimin e saj vajzat apo gratë e martuara, me konduktin e tyre, hijeshinë, ndjenjat shndërrohen në një çështje shumë e diskutuar, arti i ri për ti joshur ato, me çfarë rëndësie bëhët apo shndërrohet problemi i joshjes me vendin që kanë ato në shoqëri apo në familje, lidhjet e ndaluara, marrëdhëniet jashtë martesore eksperiencat e tyre behen tema të reflektimit dhe dijes analizave dhe përshkrimeve e cila në epokën klasikë në Greqinë antike me shumë ishin të shqetësur rreth dashurisë ndaj djemve, nderi i tyre, natyra e dashurisë ndaj tyrë të cilën pranohet si dashuri legjitime e cila ka një burim të rëndësishëm për pederasllekun të mbërthyer në të. Strukura e biseksuale e dëshirës dhe biseksualiteti është një vëndim i lirë mës dy gjinive, prandaj lejimi apo moslejimi do të ishtë inadeguate në llogari të fenomenit që do të trajtojmë, të dashurosh djemtë ishtë një praktikë (në anikitetin grek) e lirë në kuptimin se ishte e pranuar nga opinioni dhe lejuar nga ligjet, është konsideruar solide në institucione (ushtarake, edukuese) dhe çuditërisht e mbrojtur nga fuqitë hyjnore, greket e kane zbuluar dhe paraqitur ate ne artine tyre “pedereastia greke nderonte manjetizmin erotik te djemve adoleshente ne menyre kaq te dukshme sa qe, po te ishte sot, do te denohej me ligj (Paglia Camille“PERSONAE SEKSUALE-Arti dhe Dekadenca nga Nefertiti tek Emily Dickinson”fq-170 ) dhe e papranueshme nga na morale –etike-ekzistenciale.

Diskursi aktiv mbi këtë çështje është konsideruar si një praktikë e lirë e cila ndryshon mënyrën e shprehjes së vetëvetës në këtë mënyrë të këtij stilizimi e cila si shqetësim teorik dhe moral nuk ishte e ndaluar, këto pasazhe mbi këtë natyrë të dashurisë direkt lidhen me nderin e djemve si justifikim për të cilin këto deklarohen shumë më vonë për natyrën e dashurisë së tyre. Me kompleksitetin e kësaj problematike sic shprehen filozofët grekë ‘subjekti i dashurisë’ është një subjekt i veçantë i dashurisë, se pse Erosi ka gjuajtur shigjetat e tij drejt gjinive me seks të njëjtë, por që e rëndësishme në një aspekt ka qënë edhe diferenca e moshës mes të dy meshkujve të cilën e tërë kjo është një lojë sociale. “Në rend për ti dhënë marredhënies së tyre një formë të bukur është ajo që e quajnë estetikë dhe vlerësim moral” prandaj këto praktika janë zhvilluar në ‘heshtje’ një relacion i pranuar totalisht por në heshtje, këto shqetësime bëjnë të qartë se kënaqësia e ralacionit mes burrit dhe adoleshentit konstituonte një fakt të rëndësishëm në shoqëri, një rrafsh shumë i ndjeshëm ku dy pjesëmarresit kanë një kondukt bilateral, sepse në çdo mashkull ka një pjesë femërore dhe në çdo femër ka nje pjesë mashkullore. Autori (Michel Foucault) thotë Erosi nuk ka qënë dosdoshmërisht ‘homoseksual’ apo ‘biseksual’, një mënyrë partikulare e moderimit të kësaj forme të erotikës, parimi i rregullimit të sjelljes ishtë norma e rregullave me vetëvetën, në natyrën e joshjes drejt të së njëjtës gjini, elementi i përbashkët që i bashkon ata, nderi i djemve në antikitetin grek është analog me nderin e vajzave në kulturën europiane në martësën e tyre të ardhshme, është në lidhje më statusin e tyre të cilin djemtë në antikitet e ruanin, duke marrë polaritetin e cila i kundërvihet dhe aktivitetit dhe pasivitetit thjeshtë duke luajtur rolin sunduesi – i sunduari, individi i cili dominohet dhe dominon, që tek Hegel është formula e padronit dhe shërbyesit, padroni bëhet shërbyes i shërbyesit dhe shërbyesi bëhet padron i padronit.

Atë që quhet antinomia e djaloshit në pasazhet e teksteve e shpjegojnë që ai i cili luan rolin e subordinuarit nuk mund të bëhet dominant në jetën civile dhe aktivitetit politik, meshkujt e rinj të cilët shndërrohen në objekte të kënaqësisë si objekt legjitimi dhe të ndershëm nga ligjet ishin të pranuar por për përgatitjen e tij për burrërinë nuk duhet që të identifikohet me atë rol, djali i bukur eshte androgjin ku Paglia nuk i permbahet racionales shoqerore “ Per mua, paresore eshte estetika. Largimi i athinasve nga grate dhe te shkuarit me djem ishte nje akt i shkelqyer konceptualizmi. I padrejte dhe ne analize te fundit vetedemtues, ky akt ishte gjithesesi nje levizje e qenesishme drejt formimit te kultures dhe identiteti perendimor. Djali i bukur grek, siç vura ne dukje me siper, eshte nje prej personae seksuale te medha te Perendimit.”(Paglia Camille“PERSONAE SEKSUALE-Arti dhe Dekadenca nga Nefertiti tek Emily Dickinson”fq-170)

Arti i erotikës në mënyrë të veçantë do të trajtohet në kontekstin e etikës së kënaqësisë si problematizim e aktivitetit seksual sidomos të atyrë të djemve, në lidhje me të vertetën, si një moderim i veçante në refleksionin grek që kjo mund të konstituohet në një pikë të rëndësishme e cila pyet një elaborim të sjelljes dhe stilizimit të përdorimit të kënaqësisë, por duke u sjellur rreth kësaj mes përdorimit të kënaqësisë dhe aksesit dejt të së vërtetës është zhvilluar nën një forme të kujdesit rreth natyrës së dashurisë se vertetë. Aksesi drejtë të së vertetës dhe ashpërsisë së seksualitetit është zhvilluar nga grekët në bazë të dashurisë se djemve, në “Simpozium” paraqitet biseksioni e njeriut të parë i ndarë në dy pjesë (mashkull dhe femër) të dy pjesët të të njejtit seks, një andrologji, dhe ngrihet pyetja e natyrës së dashurisë që ironikisht vendoset në gojen e Aristofanit, një kundërshtar i vjetër i Sokratit, në pasazhet e Platonit, që të ndarë në botë larg njëri-tjetrit duke kërkuar në mënyrë të dëshpëruar pjesën e humbur për tu bërë sërisht një me të, natyra e dashurisë se djaloshit për mashkullin është gjysma e mashkullit si qënie, ai do të marrë kënaqësi dhe ngjitet anash mashkullit duke u bërë njësh me mashkullin.

Në “Simpozium” dhe “Memorabilia” Xenofoni paraqet Sokratin i cili paraqet një linjë të ndarë mes dashurise se trupit dhe shpirtit, duke likuiduar dashurinë e trupit dhe duke bërë dashurinë e shpirtit si dashurinë e vërtetë, parimin i cili jep vlera çdo relacioni më terme pozitive ku çdo element duhet të bazohet mbi socializimin, shoqërinë, një shqetësim ontologjik dhe deontologji, e cila sillet rreth delimitimin se ku duhet të jetë dhe ku nuk duhet të jetë, dashuri e mire dashuri e keqe që konsiston në një lojë reciproke, “Për Platoni dashuria eshtë lidhja me të vertetën” nëse Erosi është lidhja më të vërtetën, të dy dashuruarit mund të bashkohen vetëm nëse ata lëvizin në të njëjtin drejtim të dashurisë. Lidhja mes së vërtetës dhe dashurisë të erotikës platonike është çështje shumë themelore, të njihet natyra e dashurisë së vertetë e cila e përkufizon atë.

Ne kulturën greke dhe në relacion me dashurinë e djemve ështe një nga elementet e etikës seksuale duke aplikuar parimet si atë te simetrisë dhe reciprocitetit në një lidhje dashurore, purifikimi i dashurisë në të vërtetën e saj, ku një pikë e rëndësishme sjell një ambjet të çuditshëm për sa i përket dashurisë së djemve për të pranuar realitetin e tyre, pse të mbjellësh farën në një arë që është sterile, kur je i përceptuar për të prokrijuar, por përsëri zgjedhja jote është për një dashuri që të drejton në apori duke të të lidhur me të verteten, një asketizën tregon pikërsht stilizimin me dashurinë e djemve duke valorizuar vatrën e kësaj dashurie duke organizuar nje etikë të estetikës së vetëvetes. DEONTOLOGJI. “Homoseksualiteti mashkullor mund te jete perpjekja me e guximshme per t’i shpetuar femme fatale dhe per ta mposhtur natyren. Duke u larguar nga meduza nene, qofte me nderim apo urrejtje per te, homoseksualiteti mashkull behet nje nga farketaret e medhenjt te absolutizmit te identitetit perendimor. Por, sigurisht natyra fiton, siç ka fituar ngahere, duke e paguar me semundje çmimin e shthurjes seksuale”

Duke përdorur në mënyrë të drejtë kënaqësisë, e gjejme si të ushqimi, te trupi por edhe të dashuria, loja mizore e Erosit dhe Afërditës lidhën me të vertetën që nga dy vlera të vertëtësisë ose pohojmë ose mohojmë, Foucault përmes pasazheve të autoreve greke antike në “Përdorimi i Kënaqësisë” jep një pasazh të rëndësishem dashuria lidhet me të vertetën. Ndërsa kodi i pastorales katolike ka huazuar shumë mirë vetëm vlerën e marteses dhe virgjinitetin duke ushtruar mbi të tjerat një terror dhune të gjuhës por jo të praktikimit sepse e vetmja që mund të mbijetojë është lidhja me të vërtetën që do të pasojë me rrëfimin duke krijuar diskursit që grekët e kanë trajtuar shumë me afinitet dhe shndërrohet në shkence seksuale.