Archives for November 2016

Seminar rajonal me mësues shqiptarë të diasporës

November 3, 2016 by dgreca

-Me mësuesit shqiptarë nga Kroacia, Italia dhe Sllovenia/

-Temë që u trajtua në seminar ishte mësimi plotësues i gjuhës shqipe në Kroaci, Slloveni dhe Itali/

PRISHTINË, 3 Nëntor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/Organizuar nga Ministria e Diasporës e qeverisë së Kosovës, në bashkëpunim me Këshillin e Mësuesve Shqiptarë të Kroacisë dhe Këshilli i Pakicës Shqiptare të Istres dhe me mbështetjen e mësuesve nga Italia dhe Sllovenia, si dhe Bashkësinë e Pakicës Shqiptare të Pulës, në Kroaci, përkatësisht në qytetin Pula, për herë të parë u mbajt seminari rajonal me mësuesit shqiptarë nga Kroacia, Italia dhe Sllovenia.Temat që u trajtuan në seminar ishin mësimi plotësues i gjuhës shqipe në Kroaci, Slloveni dhe Itali – organizimi dhe perspektivat e zhvillimit; konsolidimi i shoqatave të mësuesve; kurrikula, zbatimi i saj dhe mjetet mësimore; planifikimi i procesit mësimor në klasat heterogjene mbi bazën e diversitetit të moshave dhe motivacionit; orë mësimi model; praktika e mërgatave të tjera për organizimin e mësimit plotësues, si dhe pati diskutime të mësuesve për problemet konkrete të tyre.

Në seminarin e mësuesve u paraqitën kumtesa lidhur me rëndësinë e mësimit plotësues të gjuhës shqipe, si dhe tema nga fusha e mësimdhënies.

Në fjalën e tij përshëndetëse, Osman Shahini, sekretar i përgjithshëm në Ministrinë e Diasporës, foli për synimet dhe projektet që Ministria ka për mësimin plotësues të gjuhës shqipe në diasporë.

Ai tha se Ministria e Diasporës pret një bashkëpunim intensiv dhe evidentimin e të gjitha problemeve dhe synimeve për ngritjen e mësimit të gjuhës shqipe në një nivel më të lartë dhe masivizimin e tij.

Në fund u zhvillua një diskutim i hapur. Mësuesit theksuan se mësimi plotësues në Itali dhe Slloveni nuk është i organizuar mirë, prandaj sa më shpejt duhet të formohen këshillat e mësuesve në këto vende, kurse mësimi plotësues në Kroaci e ka kualifikimin e mësuesve të gjuhës shqipe.

Ata kërkuan një bashkëpunim më intensiv me institucionet e atdheut, vizitat më të shpeshta nga zyrtarët e institucioneve, veçmas organizimin e takimeve dhe seminareve të tilla.

Prof. Stavro Skëndi-SHQIPTARI I MADH I AMERIKËS

November 3, 2016 by dgreca

*Arshi PIPA: “Shqipëria ka nxjerrë gjeneralë dhe burra shteti, por tepër rrallë dijetarë të njohur botërisht .Profesor Stavro Skëndi hyn ndër këta të rrallët.”/

*Prof. Sami Repishti: Prof. Stavro Skendi, Dekan i shkollës së albanologjisë”./Nga Vangjel SIMAKU/Shekulli i njëzetë ishte ende në agimet e tij dhe Shqipëria ende vuante në natën otomane, kur më 21 gusht 1905, në Korcë, lindi Stavro Skëndi. Ai rridhte nga një familje luftëtarësh të vjetër, apo thënë ndryshe “shtëpi pushke”, trimëria e të cilës përjetohej në vargjet e një kënge ku thuhej: “Skëndajt dhe Agarajt e kanë dyfekun baraj”.

Origjina e saj ka qenë nga Lekli i Tepelenës dhe vetë një prej paraardhësve të Stavros ka pas qenë këshilltar i Vezirit të Janinës. Skëndajt, një familje me një histori që u ngjan legjendave, ndoshta edhe pse shumë pjesëtarë meshkuj të saj u kthyen në legjendë. Skëndajt, pas vdekjes së Ali Pashës, ndiqen egërsisht nga turqit dhe detyrohen të dalin maleve kacakë. Njëri prej tyre Nini ( Kostandini ) martohet e vendoset në Shtëpëz, ku i lindin gjashtë djem dhe një vajzë me emrin Tana. Por fatkeqësite vijnë njëra pas tjetrës në këtë familje. Dy djem të Ninit vriten për hasmëri ditën e Pashkës, njëlloj si në baladat e dhimbshme shqiptare. Njëri prej djemve Nika merr hak për vëllezërit e tij, dhe për shtatë vjet detyrohet të bëjë jetën e kacakut. Ai pat porositur të motrën, Tanën që sa herë familjes t’i afrohej ndonjë rrezik t’i binte fyellit njëlloj si në këngën që këndohet edhe sot:

“Tanë, moj Tanë,

Ngre babanë nga gjumi ,

Qen’ e mirë na e vranë,

Dash’ Kicon për helli e kanë.a”

Kështu kacaku Nika zbriste fshehurazi në fshat, sa herë e lajmëronte Tana. Dhe Jorgji, biri i tij do të lindte, kur Nika ishte ende maleve.

Për t’i shpëtuar vrasjeve dhe hasmërive, Jorgji, si djalë i vetëm i Skëndajve, kur u rrit, do të vendosej në Stamboll. Këtu i ndihu fati dhe hapi një dyqan këpucësh, ku punësoi edhe cirakë. Por malli për tokën e të parëve e digjte si prush dhe herë pas here vinte në Shqiperi. Këtu njihet dhe martohet me Marigonë, vajzën e vetme të Nikollë Spicerit ( Kondili ), me origjinë nga Zhapa e Labovës.Kondilajt qenë një familje e shkolluar dhe vetë Nikolla pat studiuar për farmaci në Odesë të Rusise. Ai ishte vendosur më pas në Korce, hapi një farmaci dhe ishte zgjedhur edhe në kryesinë e Dhimogjerondisë, e cila kishte edhe funksione administrative. Nga martesa pati dy vajza dhe një djalë, Stavron .

Kur mbaroi Lufta e Parë Botërore, Jorgji largohet sërish drejt Stambollit dhe mori me vete të birin, Stavron , i cili do të niste studimet në “Roberts College”, ku studionin edhe shumë djem e vajza nga Shqipëria, që më pas do të bënin emër në historine e saj.

Një ditë, ndërsa qëndronte në një kafene, Jorgji Skëndi vdes papritur nga hemoragjia celebrale. Kjo ishte një humbje e madhe për djaloshin Stavro, një njeri me shpirt tejet të ndjeshëm.

Pasi diplomohet për matematikë tek ky kolegj me emër, Stavro Skëndi nisi studimet në Fakultetin e Studimeve Ndërkombëtare në Zvicër.

Nuk dihen mirë arsyet pse ai detyrohet të lerë në mes studimet e të kthehet në atdhe. Më 1930-ë emërohet në Shkollën Tregëtare të Vlorës dhe pas tri vitesh në Liceun e Korcës, ku jepte lendën e matematikës.

Në kujtimet e ish- nxënësve të kësaj shkolle me reputacion të madh brenda e jashtë vendit ai ka mbetur si një pedagog i shkëlqyer, që e urrente brutalitetin dhe njëanshmërinë në vlerësim. Një ish-liceist, Spiro Katro do të shprehet:”I dashur, i sjellë, që dinte të respektonte nxënësit e vet pa dallim, nëse ishin të fortë apo të dobët. Nuk mbaj mend në asnjë rast, momente nervozizmi nga ana e tij; ishte i butë dhe për më tepër shumë korrekt në vlerësimin e nxënësve në matematikë. Duke ngacmuar kujtesën time, tashmë të plakur, më vijnë ndërmend fjalët e babait tim të dashur:”Të jini krenare që kini në lëndën e matematikës një profesor si Stavro Skëndi “.

Ndërsa një tjetër ish-liceist e karakterizon kështu:”Nuk e kam patur qejf matematikën, por kur këtë lëndë e jepte profesor Stavri, kënaqesha. I qetë, me atë buzëqeshjen e tij të ëmbël, e donim dhe e respektonim shumë. Na shpjegonte me shumë durim, nuk nevrikosej dhe nuk thërriste kurrq. I pëlqente natyra, e pëlqente dëborën…”

* * * *

Sidoqoftë Stavro Skëndi ishte jo vetëm intelektual, por edhe atdhetar i vërtetë. Shumë shpejt e shohim të marrë pjesë aktive në jetën politike të kohës. Më 10-ë, dhjetor 1938-ë, ai mbajti një fjalim të zjarrtë para monumentit të Themistokli Gërmenjit në Korcë. Krijon lidhje të ngushta me një sërë intelektualësh dhe patriotësh kudo në Shqipëri si; Kostaq Cipo, Nonda Bulka, Naum Stralla, Vasil Avrami, Thoma Turtulli, Jorgo Meksi,Vangjel Koca, Patër Anton Harapi, Lef Nosi, Spiro Kolea etj. Ai bie ndesh me pushtimin fashist të vendit dhe e kundërshton me zjarr atë. Thirrjet e gjakut stërgjyshor u kthyen tek ai; mbase duke shkelur një betim tëheshtur shpirti i tij u rebelua. Për idetë e tij antifashiste transferohet fillimisht në Berat e më pas do të pasonte një kalvar internimesh në Tiranë, Peqin, Gramsh, sërish në Berat, e prej andej për dy vjet në burgun famëkeq të Ventotenes në Itali, ku ishin burgosur edhe shumë atdhetarë të tjerë. Këtu miqësohet me antifashistë italianë si Sandro Pertini, Prof. Einandi dhe forcoi mëtej bindjet e veta antifashiste.

Më 1941-ë, kthehet nga internimi në Korcë, tashmë i burrëruar dhe hapi një librari – kartoleri me libra të shumë fushave, sa artistike e shkencore, sic pati bërë në Tiranë edhe Lumo Skëndoja. Librarinë nisën ta frekuentonin intelektualët e nacionalistët më në zë të Korcës. I formuar e me një kulturë të admirueshme perëndimore, Stavro Skëndi ra ndesh jo vetëm me fashizmin, por edhe me idetë e importuara komuniste, që kishin filluar të qarkullonin herët edhe në Korcën e tij. Ai nisi t’i shohë fashizmin e komunizmin si faqe të të njëjtës medaljeje, si dy ekstreme të rrezikshme, që e cuan njerëzimin në rrugë pa krye. Kështu ai do ta shohë veten e tij më pranë platformës së Ballit Kombëtar, i cili, të paktën në fillimet e tij u pozicionua kundër fashizmit. Pikërisht në këtë kohë edhe shumë intelektualë të kulluar u radhitën në rreshtat e kësaj organizate, e cila në një nga dhjetë pikat e “Dekalogut” të vet shprehej: “Luftojmë për një Shqipëri që do të dënojë pa mëshirë dhe në mënyrë shëmbullore antipatriotët, tradhëtarët, të shiturit, ngaterrestarët , servilët e spiunet, për një Shqipëri ku nuk do të ketë vend për dallkaukët, servilët, feudalët e të gjithë ata që pengojnë zhvillimin dhe përparimin e Shqipërisë së rilindur “.

Kjo pikë, rreshtat e fundit të së cilës përkojnë me vargjet e njërës prej poezive të Nolit, do të ketë ngacmuar sedrën e ish – studentit të Robert College, i cili shihte të shprehur në të, ëndrrat e mbetura si testament nga rilindasit.

Këtu fillon tirada e anatemave ndaj Stavro Skëndit. Në rastin e tij asgjë nuk u mor parasysh: as origjina e familjes së tij, as të qenët pedagog në shkollën më të mirë të Shqipërisë, as burgosjet e internimet e herëpasherëshme si antifashist, as fakti se ai nuk qe njeri i pushkës si pararendësit e tij, por i mendjes dhe as arsyeja tjetër shumë kokëfortë, se para se të ndodhte krisja e parëmes Frontit Nacional-Cirimtar dhe Ballit Kombëtar në Mukje, (gusht 1943), apo ndarja përfundimtare mes tyre, (Konferenca e Labinotit, shtator 1943), Stavro Skëndi ishte larguar përgjithmonënga Shqipëria .

C’kishte ndodhur ndërkohe ?

Sërish i kanosej internimi nga fashistët italianë, këtë herë në Porto Romano. Ushtruan kontroll shtëpinë e tij, por ai i shpëton për mrekulli arrestimit, i fshehur pas një perdeje. Detyrohet të hidhet në ilegalitet dhe në verën e vitit 1943, udhëton për në Tiranë i maskuar me syze të errëta dhe i shoqëruar nga e motra, Dhimitra, por pa i shpëtuar dot blicit të një aparati fotografik, që u kthye kështu në dëshmitarin e largimit të tij përgjithmonë nga Shqipëria. Në hotel regjistrohet me tjetër emër. Të nesërmen kaloi në Bullgari dhe përmes saj në Stamboll. Sërish në vendin e ëndrrave rinore. Këtu lindën njohje të reja dhe mes tyre do të ringjallej edhe një idil i këputur dashurie me studenten spanjolle Daisy Franco, e cila u bë më pas gruaja e tij e ardhëshme .Në Stamboll qëndroi deri më 1946-ë, vit në të cilin u nis drej SHBA-ës.Ishte 41-ë vjecar, ndërsa udhëtonte drejt Amerikës, drejt “vendit të bekuar të lirisë” sic do të shprehej më vonë.Ishte një udhetim drejt një bote të re dhe të panjohur. Gjithsesi nuk duhej thyer zemra. Ai e dinte se aty jetonte prej vitesh një diasporë e kulluar shqiptarësh, shumë prej të cilëve me origjinë nga vendlindja e tij. Ai po vinte drejt tyre i sigurt; drejt Amerikës për t’u bërë përfundimisht qytetar i saj i dorës së parë.

* * * *

Megjithëse në moshë tashmë burrërore asgjë nuk e pengoi të nisë studimet universitare, falë ndihmës së American Council of Learned Societies, për të cilin sic do ta pohonte më vonë me mirenjohje: ” …më erdhi në ndihmë që të plotësoj studimet unversitare dhe më në fund të fitoj gradën më të lartë, që jepet në këtë vend të përparuar “.

Kështu, më 195-ë, Stavro Skëndi merr doktoraturën në gjuhësi nga Universiteti i Kolumbias, me një tezëtepër interesante mbi epikën gojore shqiptare dhe sllave (Albanian and South Slavic Oral Epic Poetry ), e cila u botua më 1954-ën, dhe u ribotua më 1969-ë. Në këtë aspekt sic pohon prof.Arshi Pipa:” …ai u bashkua me mendimin e shkollarëve të njohur si Alois Schmaus, Max Lambertz, Fulvio Cordignano, simbas të cilëve cykli epik i kangëvet kreshnike shqipe, asht versioni shqipar i kangëvet kreshnike boshnjake, tue nenvijue njikohësisht anën origjinale ethnike të versionit shqiptar .”Kaq mjaftonte që të shkaktohej menjëherë një reaksion jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Amerikë. Sikur të mos mjaftonin sulmet e sistemit komunist të instaluar në Shqipëri dhe të vetë udhëheqësit komunist ndaj tij, por në garë me të do të vihej edhe shkrimtari Ismail Kadare.Ky tek “Autobiografia e popullit në vargje ” atakon direkt Stavro Skëndin ku pohon se : …”ngaqë s’ka mundësi ta shesë vëndin e tij, sic ka bërë më parë (!!!), po përpiqet të nxjerrë në ankand thesaret poetike të tij, e shpie origjinën e ciklit në shek 16- 18 duke i mohuar kryekëput shqiptarësinë”.

Secili që lexon këto rreshta, i vjen keq që një shkrimtar i përmasave të Kadaresë ka rënë në pozitat e partizanizmit. Në fakt nuk është ky rasti i parë. As ka vepruar kështu ai edhe me At’Gjergj Fishtën, apo me Koliqin e Konicën, që nuk iu ka kursyer epitetet më të zeza? Jo vetëm Kadareja, që shkruante nën trysninë e sistemit në Shqipëri, por edhe në Amerikë pati shumë nga ata që nuk e kuptuan veprën e Stavro Skëndit. Studiuesi Fron Mazi është shprehur mes të tjerash: “…kur flet me studiues shqiptarë e amerikanë qe e njohin veprën e Skëndit , e quajnë atë një perfeksionist. Nje shqiptaro- amerikan është shprehur kështu: “Skëndi ka qenë pa dyshim një nga studiuesit më të mëdhenj të Ballkanit. Ai ka shkruar për një grup të vecanë.Problemi që ndeshnin shumë shqiptarë në veprën e tij është se ajo u dukej e ftohtë. Skëndi nuk glorifikonte asnjëherë. Ai jepte vetëm fakte dhe bënte analiza që ishin teëer shkencore e në mjaft raste kritike. Fatkeqesisht shumë nga pjesa më e paarsimuar e shqiptaro- amerikanëve e interpretuan atë sikur ishte antishqiptar “.

Po profesor Skëndi si ka vepruar në këtë rast ?

Gjithnjë buzagaz e gjakftohtë, ai i priti goditjet ndaj tij me fisnikëri, kur edhe pohonte:“…shqiptarët këtu në Amerikë, më janë sjellë kurdoherë mirë. Kur njerëzit e regjimit poshtë bënin lloj – lloj cpifje dhe intriga që t’i ftohnin prej meje ata nuk u tundnë”.

Natyrisht ishte koha ajo që do t’i vinte notën e do t’i jepte të drejtë shumë prej përfundimeve të tij. A nuk e pohon këtë fare qartë Peter Prifti kur thotë: “…po ta shohim punën shkencore të prof.Skëndit në tërësi dhe me objektivitet, duhet të pranojmë se ai i ka bërë një shërbim të shënuar letërsisë shqiptare dhe cështjes kombëtare në botën e jashtme”.

Pasi mori doktoraturën, ai punoi për gati një vit si lektor në Universitetin e Torontos në Kanada e , pastaj si pedagog ne Programin mbi Evropen Qendrore e Lindore ne Universitetin e Kolumbias. Me logjikë të ftohtë ai analizoi dhjetëvjetëshin e parë të regjimit totalitar në Shqipëri në veprën “Albania ëith the Slav Orbit.Advent to poëer of the Communist Party”. Por edhe kjo vepër nuk u prit mirë në fillim, bile edhe nga “VATRA” dhe Fan Noli, për të cilin Skëndi ushqente respekt të vecantë dhe kjo për arsyen e vetme se “asokohe cdo lloj kritike ndaj komunistëve interpretohej si antishqiptarizëm . ”

Por natyrisht vepra më madhore e tij, që e bëri atë një historian me autoritet është “The albanian National Aëakening 1878-1912 “. Për këtë vepër me vlera, Arshi Pipa është shprehur: “Kjo vepër botue më1967-ë, asht fryt i kërkimeve të autorit për disa vjet me rradhë në arkivat e Vjenë, Romës dhe Parisit. Kjo asht një pikturë objektive e gjendjes shoqnore, politike e kulturore e periudhës së Zgjimit dhe qorton gabimet dhe partizaninë ideologjike të veprës sovjetike mbi të njëjtën periudhë nga I.G. Senkovich, mbi të cilën bazoheshin tekstet e Universitetit të Tiranës, n’atë kohë”.

Në këtë punë titanike prof.Skëndin e ndihmonte mjaft fakti i të qënit poliglot. Ai zotëronte në mënyrë të përsosur anglishten, frëngjishten, gjermanishten, italishten, rusishten, serbo-kroatishten dhe greqishten. Duke u udhëhequr nga parimi i Aristotelit: “Mik e kam Platonin, por më tepër kam mik të vërtetën “vepra e Stavro Skëndit dallohet kështu si vepër e një dijetari të paanshëm, i cili “pa ngurrue i ra ndesh ideologjive të ndryshme, tue përfshi nacionalizmin shqiptar, kur ato i shmangeshin të vërtetës objektive” ( A . Pipa )

Kurse prof. Sami Repishti është shprehur: “….me kalimin e kohës nga fusha e aksionit politik Stavro Skëndi hyri në fushën akademike, atje ku mendjet njerëzore përpiqen të kuptojnë atë, që aksioni vetë nuk e shpjegon.Beteja e mendimit politik u zgjerua, u transformua në një përqafim të tërësisë së përgjithshme, që përjashton dallimet e kohës dhe të hapësirës”.

Është kjo arsyeja që Sami Repishti do ta cilësojë Stavro Skëndin: ” Dekan të shkollës së albanologjisë”.

Me kohë emri i prof.Skëndit u bë i njohur jo vetëm në Amerikë, për shkak të botimeve të tij serioze e me vlerë dokumentare, por edhe nga pjesëmarrja e tij dinjitoze në shumë aktivitete me vlerë akademike në Europë e gjetkë. Kjo vepër akademike me kalimin e kohës ” …ka zgjeruar konceptin e kombit tonë që nga elementet fillestare të historisë, të gjuhës së folur e të vullnetit popullor deri tek faza e pjekurisë si komb i plotësuar dhe si traditë politike , nga koncepti i kombit si burim pikënisjeje deri tek koncepti i kombit si qëllim suprem ” ( S. Repishti )

Në Amerikë prof. Skëndi do të gjente atmosferën e përshtatëshme për të zgjeruar horizontin e tij në fushën e shkencës ballkanistike, duke u përpjekur të zgjidhë shumë nyje të ngatërruara të politikës e kulturës ballkanike. Sic mund ta gjykojmë dhe nga bibliografia e pasur e veprës së tij, nuk ka patur tema lidhur me Ballkanin që të kenë kaluar pa u prekur nga syri i tij vëzhgues. Sic pohon edhe vetë: “Si Shqipëria, ashtu edhe popujt fqinjë kuptohen më mirë nëse shikojmë zhvillimin e tyre nga një prizëm ndërballkanik. Jo sepse popujt e Ballkanit nuk kanë karakteristika të vecanta, por të tjerat janë të përbashkëta, sepse janë formuar gjatë sundimit turk “.

Ishte viti 1970-ë, kur prof.Skëndi do të tërhiqej nga puna e tij si profesor i gjuhës dhe kulturës ballkanike në Universitetin e Kolumbias dhe pas dy vjetësh ky universitet e shpalli; ” Profesor Emeritus “. Gjatë viteve 1972- 1973, ai punoi si bashkëpunëtor në Institutin për Studime të Avancuara në Universitetin e Princentonit, një institut ky tepër prestigjioz, ndërsa instituti i njohur i Gugenheimit i jep cmimin “GRAND “.

Më 1980-ë ai botoi veprën tjetër madhore me tri pjesë ” Balcan Cultural Studies ” e cila sipas disiplinave përbërëse ndahet në tri pjesë: Histori, Folklor, Gjuhësi. Sic vë në dukje Arshi Pipa: “Në të tria këto lamije, Skëndi u dallua si shkencëtar i paanshëm, pa ngurrue me i ranë ndesh ideologjive të ndryshme, tue përfshi nacionalizmën shqiptare, ku ato i shmangeshin të vërtetës objektive .”

Në fushqn e gjuhqsisq, gjithmonq sipas prof. Arshi Pipqs, Skqndi u shpreh kunder imponimit të të ashtuquajturës ” gjuhë e njehsuar ” , mendim i cili gjeti përkrahje edhe nga kolosët e gjuhësisë shqiptare, Eqrem Cabej dhe Aleksandër Xhuvani .

Tepër i rëndësishëm në llojin e vet paraqitet edhe studimi krahasues i kompletuar “Kacic’s Razgovor and Fishta’s Lahuta e Malcis “. Sipas prof. Skëndit, At’Fishta u frymëzua kur shkroi kryeveprën e vet nga shkrimtari i hershëm dalmat Andrija Kacic Mioshic, poet dhe publicist dalmat i periudhës së iluminizmit, që njihet sidomos me veprën e tij “Razgovor ugodni naroda slovinkoga ” (Bisedë e këndshme e popullit sllav ), një përmbledhje më proze e poezi për historinë serbo- kroate.Duke krahasuar veprat e dy franceskanëve, Skëndi gjente pikëtakime në mendësinë e popujve fqinjë shekullore, duke theksuar se të dyja këto vepra madhore ia kanë dalë ” të glorifikojnë historinë dhe shpirtin e paepur të heronjve dhe popujve të tyre. Ato nuk janë thjesht histori; ato janë histori dhe legjendë.”

Shenjë e respektit që gëzonte vepra e profesorit të nderuar te diaspora shqiptare e Amerikës dhe me gjerë, është darka e shtruar në Neë York, Sheraton Hotel me 4 tetor 1980-ë, për nder të 75 vjetorit të tij të lindjes. Në të morën pjesë shumë të ftuar nga Nju Jorku e vise të largëta të Amerikës. Të shumta qenë përshëndetjet e të pranishmëve dhe po aq të shumta letrat e telegramet e dërguara prej atyre që s’mundën dot të vinin. Në parathënien e broshurës të botuar me këtë rast marrim vesh që Eduart Lico, i cili celi edhe darkën, mes të tjerash të ketë thënë se ” …profesori që po nderojmë sonte, të cilin ne enjohim, si njërin prej historianëve tanë më të shquar, është njëkohësisht edhe një edukator i dorës së parë që ka patur Shqipëria.”

Kurse kryetari i Shoqërisë” VATRA” , Andrea Elia, në letrën që dërgoi me këtë rast duke perifrazuar një thënie të Faik Konicës, shprehej se ” …për të arritur njeriu një shkallë të tillë diturie, studimi i fakteve të peshuara, shkrimi me hollësi etj, duhen t’i bëhen një sëmundje që s’ka shërim, një martesë pa ndonjë posibilitet, një udhëtim i pasosur.

Profesor Stavro Skëndi i ka patur këto cilësi në mendjen e trupin e tij, ndryshe nuk do të kishte mundur të na nderonte me kaqë vepra të shenuara.”

” Gjâma e erës”e Erenestina Halilit

November 3, 2016 by dgreca

Prof. Erenestina Halili, ia ka dalë të ngrehë kullën e saj të përjetshme të baladave, duke sjellë jo vetëm rrënjët e shpirtit të saj, por edhe duke i mbjellë ato të përjetësi./

Identiteti kulturor dhe narrativ në gjurmë të tipareve antropologjike kulturore të baladave të Erenestina Halilit, në librin me poezi ” Gjâma e erës”./

Shkruar nga Alma Dema /Kultura perëndimore në gjysmën e dytë të shekullit tëXIX (dhe si zgjatim i saj edhe në të gjithë gjatësinë e shekullit XX-të), i është nënshtruar një dobësimi gradual dhe të vazhdueshëm të vlerësimit virtuoz të vetvetes apo thënë ndryshe të vlerësimit të vlerave të vetvetes, sipërfaqësim i kulturës nga e cila rrjedh.Është kjo mënyra sesi e hap esenë e tij M. Savioli nëlidhje me eskatologjinë dhe narracionin.Pikërisht edhe ne nisim nga kjo pikë shqyrtimin e baladave të profesoreshë E. Halili, duke kërkuar tënxjerim në pah tiparet antropologjike kulturore të tyre, duke u mbështetur tek ajo (vetvetja – ndërmjetësuesja – balada) dhe mënyra narrative e tyre, edhe pse frymëzimidhe afshi poetik ndihen në të gjitha vargjet e marra për ilustrim.Mendojmë se një nga mënyrat më të dobishme për tëarritur objektivin tonë do të jetë nxjerja në pah e lidhjes mes qenies njerësore (autores) dhe kohës.

Do të kërkojmë të mbajmë bashkë veprimin (ritmin, tempin dhe shkallët e veprimit), i cili, sidoqoftë mbetet shfaqje dhe shpërfaqje eskatologjike e qenies dhe narracionin (personazhet, ngjarjet që i lidhin, frymën dhe bashkëjetesën me mjedisin) i cili, në baladat e profesoreshës vjen si pozicionim themelor i përkohshëm dhe i përjetshëm i historisë. Te dy elementet, do të bëjnë bashkë, atë, që ndeshet,në të gjithë baladat – poezi, vetveten; si identitet narrativpërfaqësues i tipareve të antropologjisë kulturore shqiptare.Baladat në llojin e tyre epic, ngrehen mbi ngjarjen, mbi tregimin për to e prej tyre, por narrativizmi edhe pse mund të konsiderohet si një përbërës transversal ifilozofisë bashkëkohore, sërish, mbetet përbërës themelor i kuptimësisë mbi njerëzimin dhe realitetin. Është ai, qëhedh dritë mbi problemin e vetvetes dhe të identitetit personal mbi bazën e mundësisë së përshtatjes sënarracionit.Të gjitha baladat e marra në analizë, Gjibardha, Legjenda e shqipes, Kulçedra, Binak’t, Bjeshka, Legjenda, Gjyshënve, Kuvend n’Dukagjin, Lina e Tat’s, Murla, N’tre tela, Ama (Jepma), Gjama, rrinë në këmbë mbi narracion, e autorja nuk bën gjë tjetër ve luan rolin e ndërmjetësueses, për te lexuesi.

Vihen re momente kur jo vetëm autorja shërben sindërmjetësuese, por edhe vetë identiteti (kulturor, trashëgimor) kuptohet si ndërmjetës (idem) pikërisht atëherë kur zëvendëson identitetin e kuptuar sivetvete/vetvetja (ipse), ku dallimi mes idem dhe ipse nuk është gjë tjetër veçse identifikimi themelor i identitetit narrativ.Me këte duam të themi që poetja, paralelisht e, nëmënyrë të shëndetshme, ndërton identitetin e vet krijuesnarrativ shumë të veçantë dhe përfaqësues të vlerave tësaj profesionale dhe identitetin kulturor, simbol tëtipareve të antropo – gjenezës – logjisë kulturore shqiptare.Sipas Haker, identiteti i një personi varet nga menjëhershmëria / rëndësia e menjëhershme fizike, reflektiviteti (kthimi te vetveteja), vazhdimësia në kohë, intersubjektivizmi, kontekstualiteti, veçantia / të qenit iveçantë dhe, në fund, trillimi.I gjithë brumi dhe tharmi i baladave të prof. Erenestinës, është ngjeshur pikërisht te kjo magje, sepse pikë së pari, ato sjellin mjedisin malësor, personazhin e asaj toponimie, tiparet fizike autoktone të malësorit tëMirditës e gjetkë, kostumografinë e zakonet e jetesës sëtij, doket dhe ritet, besën dhe jetën e varur në një degë tësaj, ngjyra dhe kolorit krahinor që piskajnë për të gjithëtrevat ku ecin e bëzajnë shqiptarë, por mbi të gjitha, aty ku flasin shqip, shqiptarët.

Ajo duket se krijon lidhjen mes ngjarjeve të baladave dhe lexuesit, jo thjesht si poete por si ndërmjetësuese e kujdesshme që di dhe njeh mirë gjuhën e trojeve të saja: Malësisë së Shalës, Shosh, Theth, Temal, Plan, Pult ekudo ku flitet gegnishtja e pastër dhe e vjetër, ajo arkaike, nëndialekti i Dukagjinit.

Të gjitha baladat janë shkruar në këtë dialekt, duke sjellë më së qarti tingullin e veçantë të të folmes dukagjinase e duke e pasqyruar këtë qoftë në tronkime si:

Si n’rrëfejat e motmotit,

… n’za Rrit’ na jan’dy vllazën t’marë. (N’Binakt)

Ose

La n’tamël e rrit nër trima

Bash si burrat kish lanë za N’odë burrash. (Bjeshka)

Ose

Ama zjarrin e shporetit n’Fror t’vjetit t’kaluem

… n’cep t’krahit asht lig’, zbraps’ e musht – thartue.(Ama, Jepma) Etj.

Qoftë në hundorëzim edhe pse jo i theksuar, si n’za Rrit, kan fal’, la n’tamël, ka me ba, t’tanve, kangën teme, gjithmonë i marrë si veçanti të nëndialektit dukagjinas.

Gjuha është një ndër simbolet dalluese të një kombi nga një tjetër, por edhe të një krahine nga një tjetër; ajo shërben si simbol identifikues i lidhur ngushtësisht me ekzistencën jo vetëm territoriale.

Si duket autorja i ka qëndruar besnike kësaj forme dialektore duke theksuar çdo detaj vetëm e vetëm që tëmbetet e tillë, duke patur parasysh se edhe gegnishtja letrare shfaqet me të tilla forma të përafërta.

Studiuesja edhe në këtë rast ka shërbyer si ndërmjetëse mes asaj që vendasit i thonë njëri – tjetrit,sesa mes asaj që vendasit i thonë asaj, duke shfaqur nëkëtë mënyrë aftësi prej antropologeje e, mekanikisht në dukje, por shfaqur si vetëqëllim nën rreshta, duke çuar nëvend porosinë e F. Barth.

Kështu te balada Kuvend n’Dukagjin ajo të jep përshtypjen se thjesht ka regjistruar atë që po ndodh nëlog të bleruem:

kambë fisi e vllazni t’ulun n’gua bamun zi

kuven po bajne, për nji tokë t’dame e bagti…

Po kështu vihet re edhe te Bjeshka, te mënyra origjinale e përcjelljes së dialogut përshendetës:

Thirrshin lerg prej tu arra:

A don miq, fisnikja Bjeshkë?

N’bajrak tanë e konak geget

N’kanu prej t’parve,

zot e mik i kena të shenjtë –

gjegjej nana jeme Bjeshkë…

Tjetër tipar i rëndësishëm antropologjik është personazhi.Së pari personazhi – autore, e cila, të jep përshtypjen se dëshiron (si me ngulm) të jetë e pranishme në çdo baladë, në çdo varg, në çdo tronkim a apostrofë, sikur të mos i mjaftonte roli i ndërmjetësuesues (idem), por të qenit vetvetja (ipse)!Ajo duket se na hap portën me putreka para se tëfutemi në oborr të kullës së Gimajve, se është e para qëthërret në zë nanën e nanës, se legjendat më mirë se ajo nuk mundet me i rrëfyer askush, se amanetin e gjyshënve për t’ia mbledh nipër e mbesa e çon në vend me shumëdevotshmëri, se i pëlqen të marrë pjesë në kuvend tëburrave edhe sikur t’i duhet të jetë / mbetet Burrneshë – Virgjneshë!

Duket se edhe murlani i grykave të saj është i ëmblël e i butë, aq sa për t’ia thur e për t’ia kënduar me tre tela. Edhe gjëmimin e gjamës së burrave, dëshiron të na e japëe para ajo, herë duke shkulur flokët, duke duke piská e herë duke heshtë sa rrënjët e lisave të Bjeshkës.E, identiteti i personazhit, merr pjesë në vetëdinamizmin që ndërton identitetin e historisë së treguar / rrëfyer, në kontekstin e pëlhurës së avëlmenduar po nga ai.Në këtë mënyrë, autorja na ndjell drejt një lloj dinamie të kujdesshme, ngurruese, që bën bashkë shumën e pazakontë të personazhit me heterogjenitetin e paparashikueshëm të ngjarjeve në kontekstin e vetë historisë me të njëjtin/ët personazh/e.Personazhet e rrashit demografik për të cilin ne po flasim, janë të shumtë e të shumëllojshëm. Janë ata, që mësë pari, ndërtojnë ngjarjen, rrokullisin veprimin dhe japinmesazhin. Kjo mënyrë gërshetimi mes ngjarjes, veprimit dhe mesazhit bën të mundur atë lloj dialektike mes ngjarjes – rrëfimit – narracionit dhe ipse-esë / vetvetes – autorrëfimit – autores, e cila na shtyn të mendojmë atëformë të qenësishme të qëndrueshmerisë / përjetësisë nëkohë.

E, ky, duket se është edhe qëllimi kryesor i autores: ngrehja e përhershme e kullës së të parëve ndërmjet identitetit narrativ, kulturor dhe përmbajtësor.

Personazhet e saj janë tre llojesh (ashtu si janë edhe të Lahuta e Malcis):Tokësorë / frymorë: Ndoja, Luli e Vata te Binak’t, Bjeshka në baladën me të njëjtin emërtim, Duka Gjin te Legjenda, Lina e Tat’s në baladën po me të njëjtin emër, lahutari në N’tre tela, burrat te Gjama.

Pouqueville, i ka parë në po të njëjtën optikë si E. Halili, personazhet tokësorë të Mirditës. Dukagjinit e më gjetjë:Ata dalin të nënshtruar por jo skllevër, besnik e sypatrembur, besimtar të Jezu Krishtit. Ata janë shtatlartë e të shkathët, trupi e kanë të hajthëm e ecja e tyre është lehtë. Tiparet fizike paraqiten të rregullta, vështrimi i zgjuar e depërtues, sytë e kaltër, balli i ngushtë, leshrat e kuqerremtëe të bukur, hunda romake, qafa e hollë, temperamenti sanguin.

Historikë: Durrsi, Lezha, Saranda, Dibër, Kukësi, Prizreni, Tirana, Prishtina, Tomorri, Korça, Vlora.Mitologjikë: Zanat, Orët e kuçedra.Personazhet që popullojnë të gjitha baladat herëqëndrojnë më vete e herë gërshetohen mes tyre në kohëdhe (pa)kohë.Ata, ravijëzojnë një moment, një log, një degë, njëpemë, një pikë vese, një kuvend, një bajrak, njëgëshetzezë, një stinë, një mot, dy këmbë që shkelin e ngjeshin, dy sy që zhbirilojnë e hetojnë, një jetë, por, me të njëjtën frekuencë thellësie e bindje shkojnë tutje-tëhu, në kërkim të së nesërmes, në kërkim të mbajtjes së fjalës së dhënë, në kërkim të shtrirjes së hijes së kullës, tështimit të tymit të oxhakut, të shtimit të lugëve në sofër, tështyrjes së gardhit matanë livadhit, të shtimit të tingujve të këmborëve, të ngritjes dy gisht nën Zot! Tëpërjetësimit të amanetit!

Për Ricoeur eksperienca e kohës / me kohën nuk është absolute. Madje, ai, sugjeron lëvizjen / zhvendosjen virtuale nga filozofia te teologjia, për të kuptuar sesi Agustini përcaktoi kufijtë e kohës brenda kontestit tëpërjetësisë!Të gjithë personazhet e baladave ta marra nëshqyrtim (të cilat janë edhe lënda kryesore e Eposit tëKreshnikëve dhe Epikës historike shqiptare, por edhe tëLahutës së Malcis) duke ndjekur rrjedhën e mendimit tëRicoeur – së, kanë “braktisur” prespektivën e “historisë sëpërsëritur” në të tashmen e përjetshme të dijes absolute, sepse ndërmjet tyre, autorja ka preferuar t’i bëjë baladat e saj të përjetshme në vlerat e tyre, nisur si nga emocionet personale, por edhe nga mesazhet kulturore të gjenezës dhe autoktonicitetit shqiptar.Duke ecur sërish me hapin e Ricoeur – së, kjo lloj ndërmjetësie merr dimension të trefishtë:

a) dimensionin e pritjes – kullat e binakët, zjarret dhe konakët do jenë gjithmonë aty në pritje dhe nëpërcjellje – por edhe në dimensionin e horizontit të pritjes së brezave që do të vijnë;
b) dimensionin e traditës, si karakteristikë e gjithë ngrehinës që po trajtojmë: doke, zakone, kostumografi, tipare fizike e kulturore të mishëruara në përsonazhe dhe kohë reale dhe
c) dimensionin e forcës së të tashmes, i cili qëndron tek espria e autores për t’i “nxjerrë” nga vetja këto balada e për t’i përjetësuar.

Kjo mënyrë gjykimi, pashmangshmërisht, na shpie tenjë grup i katërt personazhesh, të cilët, do t’i etiketonim si personazhe simbolikë, për nga ndërtimi i tyre mbi njësimbol autentik shqiptar: Moti, Kulla, Bajraku, Zoti, Kurba e tyre shenjohet në formën e shenjës paralajmëruese të bletës pasi ka gjetur ushqimin, domethënë, nis me motin si dukuri natyrore dhe semiotike, kur e konceptojmë si shenjë identifikimi të njëngjarje në kohësi dhe tejkohësi apo (pa)kohësi, vazhdon me kullën, si simbol qëndrese dhe konkretizimi duke u zgjatur te binaku – bajraku – si identifikim i fisit duke e përmbyllë kurbën me Zotin, si fuqi mbajtëse në këmbë tëtë gjithë rrokullimës, por edhe identifikimi të fortë tërrafshit të Dukagjinit si besimtarë të katoliçizmit.Në fund të kësaj marrëdhënie (autorja merr nga vendlindja dhe jep nga vetja), ndjejmë shndërrimin e autores në një eskatologe, sepse në të gjithë këtë rrugëtim ajo është përpjekur të ruajë kuptimin e pëmbushjes sëvetvetes, përmbushjes së një detyrimi, mbajtjen e fjalës së dhënë, e ngritur mbi faktin se edhe kur e vetmja gjë absolute që pritet të ndodhë në dimensionin e ekzistencës është vdekja / të jesh në botë / të jesh mbi tokë mbetet ekuivalente e të jesh për vdekjen / të jesh i vdekshëm.

E, prof. Erenestina, ia ka dalë të ngrehë kullën e saj të përjetshme të baladave, duke sjellë jo vetëm rrënjët e shpirtit të saj, por edhe duke i mbjellë ato të përjetësi.

Alma Dema,

Tetor 2016

HARMONIA FETARE NË SHKOLLËN JEZUITE, “ATË PJETËR MESHKALLA” NË SHKODËR

November 3, 2016 by dgreca

1-frank_shkreli

Nga Frank Shkreli/Fjala është për ish-kolegjin saverian, sot gjimnazi privat “Atë Pjetër Meshkalla” – Shkodër. Me titullin, “Shqipëria: Si Shën Injaci bashkon të Krishterët dhe Myslimanët”, gazeta e njohur italiane, La Stampa e Torinos shkruan mbi bashkjetesën paqësore midis të krishterëve dhe myslimanëve shqiptarë, mbi edukimin që ofron ky gjimnaz klasik që drejtohet nga jezuitët, mbi entuziazmin e studentëve, mbi rolin e Papa Françeskut si dhe për lumturimin, këtë fund jave, të 38-martirëve shqiptarë.

Korrespondentja e gazetës La Stampa, Kristina Uguccioni njofton nga Shkodra lexuesit e vet se ndër 38-martirët e regjimit komunist të Enver Hoxhës që do të lumturohen janë edhe tre jezuitë, Atë Gjon Fausti, Atë Daniel Dajani dhe vëlla Gjon Pantalia. Mbrëmjen e datës 31 dhjetor, 1945, Atë Gjon Fausti (zëvendës provincial) dhe Atë Daniel Dajani (Rektor i Kolegjit Saverian dhe i Seminarit) u arrestuan. Pas një procesi të rremë u pushkatuan të dy më 4 mars, 1946. Disa muaj më vonë u burgos edhe Vëlla Gjon Pantalia, përgjegjës i Shtypshkronjës “Zoja e Papërlyer”, i cili pasi u torturua mizorisht, vdiq në shtator të vitit 1947. Ndër të tjera, At Gjon Fausti njihej edhe si studiues i Islamizmit i cili i kishte kushtuar vëmendje të posaçme dhe kohë të konsiderueshme dialogut midis të krishterëve dhe myslimanëve, ndërkohë që kishte botuar edhe një numër shkrimesh në lidhje me këtë subjekt.

Gazeta La Stampa shkruan se pas periudhës së zezë të regjimit komunist, shkolla e mesme u rihap nga Jezuitët në vitin 1998 dhe mori emërin,”Pjetër Meshkalla”, është emri i një jezuiti shkodran i cili për shkak të përballjes së tij të guximshme me regjimin komunist, u bë simbol feje, kulture dhe lirie. Shkolla e mesme “Pjetër Mëshkalla”, e cila, sipas gazetës italiane konsiderohet si një qëndër e shkëlqyeshme arsimi me standarde europiane, ka gjithsejt 500 studentë të moshave 15-18 vjeçare që i përkasin fesë katolike, myslimane, evangjeliste dhe ortodokse.

Ndonëse shkollë katolike, në radhët e 48 arsimtarëve të saj ka edhe të tillë që i përkasin fesë myslimane, shkruan La Stampa, si për shembëll 30-vjeçarja Alda Laska e cila jep biologjinë, si edhe 28-vjeçarja Dorela Smajli e cila jep matematikën. Alda shpreh respektin e thellë që ka për jezuitët që drejtojnë shkollën, “për frymën dhe entuziazmin e tyre që është shëmbëll… për kushtimin e tyre ndaj përhapjes së diturisë, përfshirë njohuritë shkencore, por edhe për jetën shpirtërore të studentëve.” Ndërsa Dorela shprehet për gazetën italiane se, “Ne vlerësojmë metodat e mësimdhënjes të kësaj shkolle si dhe regullat e mira dhe disiplinën të cilat ndihmojnë në formimin e studentëve të bëhen burra dhe gra të përgjegjëshme për familjen dhe shoqërinë në të cilën jetojnë…Ne vlerësojmë objektivat e etërve jezuitë në përpjekjet e tyre për të edukuar rininë tonë në kultivimin e aftësive të tyre, ashtuqë ata të mund t’u shërbejnë të tjerëve dhe të ndihmojnë njëkohsisht edhe përparimin e shoqërisë”, ka thënë mësuesja Dorela Smajli.

Ndërsa Drejtori i gjimnazit, “At Pjetër Meshkalla”, 42 vjeçari At Roni Alessio tha se programi arsimor i shkollës bazohet në parimet e Shën Injacit, themeluesit të Jezuitëve, e që fokusohet në të gjitha fushat e zhvillimit personal të studentëve, për të siguruar sipas tij, që studentët të kenë një bazë të fortë dhe solide intelektuale, por që të jenë gjithashtu të balancuar nga pikpamja emocionale dhe që të jenë të aftë të gjykojnë, të jenë të përgjegjëshëm ndaj vetes dhe të tjerëve dhe që të përdorin talentet e tyre në shërbim të tjerëve, ka thënë për La Stampa drejtori i shkollës, At Roni Alessio. Ai ka theksuar gjithashtu se studentët e kësaj shkolle, çdo vit, marrin pjesë në aktivitete shoqërore për të ndihmuar më të nevojshmit e shoqërisë, përfshirë edhe pjesmarrjen në projektin që mbështetet nga Ambasada Amerikane në Tiranë, projekt ky në të cilin marrin pjesë edhe shkollat myslimane, me qëllim identifikimi të praktikave që mund të promovohen për të ndihmuar shoqërinë shqiptare të zgjidhë problemet me të cilat ajo përballet sot. At Roni Alessio shtoi se studentët e krishterë dhe myslimanë, në gjimnazin që ai drejton, shkojnë jashtzakonisht mirë me njëri tjetrin dhe interesohen të mësojnë për fenë dhe traditat fetare të njëri tjetrit. Ne të rriturit, tha ai, përpiqemi tu ndihmojmë atyre të kuptojnë më mirë besimet dhe fenë e të tjerëve, duke shtuar se, “Mësuesit shqyrtojnë karakteristikat themelore të secilës fe dhe gjatë këtij procesi identifikojnë elementët që mund të formojnë bazën për një dialog të frutshëm dhe pozitiv” midis tyre.

Arsimtaret Alda dhe Dorela kanë thënë për gazetën La Stampa se marrëdhëniet ndërfetare në Shkodër dhe në mbarë vendin në përgjithësi janë shumë të mira dhe karakterizohen nga një frymë respekti dhe bashkpunimi të ndërsjellët. Ne besojmë, u shprehën ato për gazetën italiane, se gjimnazi At “Pjetër Meshkalla”, ku ato japin mësim, “Si një institucion që është, luan një rol kyç në këtë atmosferë bashkjetese paqësore”, midis shqiptarëve.Ndërsa Drejtori i shkollës jezuite në Shkodër, At Roni Alessio i dha La Stamapës vlerësimin e tij të harmonisë fetare midis shqiptarëve duke thënë se, “Këtu në Shqipëri, atmosfera paqësore që dallon marrëdhëniet midis burrave dhe grave që i përkasin feve të ndryshme të këtij vendi, nuk janë as fals as nuk janë formalitet, por ato rrjedhin nga pranimi i diversitetit dhe ndryshimeve që ekzistojnë, ndërkohë që dallimet që ekzistojnë nuk mohohen, por njihen dhe pranohen si të tilla… Ndryshimet nuk nënkuptojnë medoemos abuzimin dhe dhunën, por janë fillimi i një realizimi të një objektivi për të gjetur rrugë të reja bashkpunimi që garantojnë përparimin e komuniteteve të ndryshme, në një mënyrë të drejtë dhe bashkarisht duke komunikuar dhe duke dëgjuar me respekt pikpamjete e njëri tjetrit.”

Në lidhje me vizitën e fundit të Papa Françeskut në Shqipëri shtatorin e vitit 2014, Drejtori i gjimnazit jezuit të Shkodrës, Atë Roni u shpreh për gazetën La Stampa se, “Megjithse ishte një vizitë e shkurtë, vizita e Atit të Shënjtë tregoi kujdesin dhe interesimin e tij të madh për këtë vend. Papa Françesku po ndihmon këtë Shqipërinë që të njoh rolin që ky vend mund të luaj jo vetëm në rajonin e Ballkanit por edhe në Europë. Duke u gëzuar për harmoninë dhe bashkjetesën fetare që ekziston midis feve të ndryshme dhe duke konsideruar këtë bashkjetesë si një përfitim me shumë vlerë për vendin, Papa Françesku mbështetë fuqishëm dialogun ndërfetar dhe rrugën që ka ndërmarrë kombi shqiptar”, përfundoi komentet e tija për gazetën italiane La Stampa, At Roni Alessio. Ndërsa mesueset e gjimnazit jezuit të Shkodrës, Alda dhe Dorela e vlerësuan vizitën e fundit të Papa Françeskut në Shqipëri si një vizitë që u mirëprit nga i mbarë vendi, ndërsa u shprehen se lumturimi këtë fund jave në Shkodër i 38-martirëve të Kishës Katolike është për ‘to një burim frymëzimi, i thanë ato gazetës La Stampa. “Për faktin se ne vazhdojmë të besojmë në këtë vend dhe se njëkohsisht po përpiqemi të bëjmë më të mirën q[ mundemi për vendin tonë, për këtë ne i kushtojmë pjesërisht falënderimet dhe mirënjohjen tona këtyre burrave si dhe dëshmisë së tyre të sakrificës, mëshirës dhe guximit”.

Kjo ndodhë vetëm në Shqipëri. Një deklaratë e tillë, nga dy protagonistet kryesore të artikullit të gazetës italiane La Stampa, Alda Laska dhe Dorela Smajli, shqiptare të fesë myslimane dhe mësuese në gjimnazin jezuit, “Pjetër Meshkalla” në Shkodër, na bën krenarë dhe na frymëzon se Shqipëria dhe shqiptarët si gjithmonë gjatë historisë, do të kenë burra dhe gra si Alda dhe Dorela, se megjithë vështirsitë e momentit, me sakrifica dhe guxim, do të vazhdojnë të punojnë për të mirën e përbashkët kombëtare, në harmoni dhe bashkjetesë me njëri tjetrin, megjithë dallimet fetare dhe politike që ekzistojnë. Ah, sikurë harmonia dhe bashkjetesa fetare të transferohej edhe në fushën politike! Për kombin shqiptar nuk do të kishte dhuratë më të madhe në këtë etapë të historisë së tij!

Libri i Dr. Enver Bytycit, Best Sellers në Londër/

November 3, 2016 by dgreca

“Coercive Diplomacy of NATO in Kosovo”, Best Sellers në Londër/Cambridge Scholars Publishing në Londër ka shpallur prej datës 1 Nëntor 2016 si Best Sellers librin e autorit shqiptar Enver Bytyçi “Coercive Diplomacy of NATO in Kosovo”, (Diplomacia imponuese e NATO-s në Kosovë). Libri do të qëndrojë si i tillë gjatë gjithë muajit nëntor në reklamën e kësaj shtëpie botuese me emër në Londër. Shtëpia botuese me famë e Cambridge e ka shpërndarë këtë lajm gjithashtu në 150 mijë adresa elektronike me partnerët, bashkëpunëtorët, bibliotekat, libraritë dhe qendrat e shumta studimore, me të cilat ajo mban lidhjet e saj në mbi 40 vende të botës.

Libri “Coercive Diplomacy of NATO in Kosovo” i studiuesit Enver Bytyçi është botuar nga Cambridge Scholars Publishing në anglisht në fund të muajit Mars 2015. Në gjuhën shqipe me titullin “Diplomacia imponuese e NATO-s në Kosovë”, ky libër është botuar në vjeshtën e parë të vitit 2012. Që prej kohës kur ky libëru botua në Cambridge u vu në dispozicion të shumë angjesive dhe kompanive të shpërndarjes dhe përhapjes së librit në Europë, Amerikë dhe Azi, përfshirë Amazonën, e cila e ka reklamuar atë në gjuhën angleze, franceze, ruse, gjermane, kineze, si dhe në suedisht ,polonisht etj. Për këtë arësye ky libër gjatë periudhës prej kur është botuar në gjuhën angleze e deri më sot është bërë pjesë e bibliotekave shtetërore, universitare dhe të institutive e ministrive të jashtme në disa vende, sidomos të Europës Lindore.

“Coercive Diplomacy of NATO in Kosovo” është një libër studimor përmbledhës për ngjarjet e viteve 1998-1999 në Kosovë dhe për angazhimin diplomatik e përdorimin e forcës të Aleancës së Atlantikut për çlirimin e saj nga sundimi e dhuna e shtetit të Serbisë të udhëhequr asokohe nga diktatori Sllobodan Milosheviç. Në këtë libër përshkruhen deri në imtësi ngjarjet e kohës, si dhe pozita e Kosovës në marrëdhëniet ndërkombëtare. Bazuar në angazhimin e faktorit ndërkombëtar, Këshillit të Sigurimit e rezolutave të shumta të tij, Grupit të Kontaktit e Konferëncës së Rambuillet, autori maksimalizon argumentin për legjitimitetin e ndërhyrjes së NATO-s në konfliktin e Kosovës.

Ndërkohë në këtë libër qartësohen marrëdhëniet e Aleancës së Atlantikut me faktorë të tjerë si Bashkimi Europian, Këshilli e Europës, OSBE-, si dhe faktorin rus. Roli i vendeve fqinjë të Kosovës në përkrahje të veprimeve ushtarake dhe përpjekjeve diplomatike për t’i dhënë fund luftës, spastrimit etnik të shqiptarëve dhe eleminimit fizik të tyre, pasqyrohet gjithashtu me kompetencë profesionale dhe argumente bindës.

Libri është shkruar në formën e një studimi përmbledhës, duke gërshetuar përvojën historike me ngjarjet e kohës, ndonëse për studime të tilla ende nuk janë vënë në dispozicion arkivat përkatëse të kancelarive të mëdha europiane si dhe të Shteteve të Bashkuara të Amerikës e të NATO-s. Por autori Bytyçi ia ka arritur qëllimit që të paraqesë për opinionin publik dhe qendrat e ndryshme studimore të interesuara një studim domethënës të mbështetur në argumentet pro dhe kundër, të cilat janë shpalosur si rezultat i shfrytësimit të qindra burimeve arkivore të qëmtuara në institute dhe qendra të tjera europiane, në librat e kronikanëve të kohës si dhe në autorë të shumtë europianë dhe amerikanë të botuar në gjuhë të huaj.Shpallja e këtij libri si Best Sellers nga Cambridge Scholars Publishing e Londrës, e cila e ka përzgjedhur atë në mesin e rreth 30 mijë botimeve të saj, është një ngjarje për shkencën albanologjike shqiptare si dhe një arritje e suksesshme e autorit, Prof. As. Dr. Enver Bytyçi. Nga ana tjetër ajo i vjen në ndihmë argumentit të së drejtës së shqiptarëve të Kosovës për shtetformim dhe për të ndërtuar të ardhmen e tyre në liri e pavarësi të plotë, duke respektuar parimet themelore të shtetit demokratik të së drejtës, si dhe të drejtat e liritë themelore të pakicave tjera në Kosovë.Lexuesit mund ta shohin prezantimin e librit “Coercive Diplomacy of NATO in Kosovo” si Best Sellers në linkun përkatës, www.cambridgescholars.com

Për ilustrimin e këtij njoftimi informacione më të hollësishme si dhe foto mund të gjenden në adresën e linkut të mësipërm.

***

Coercive Diplomacy of NATO in Kosovo

This book represents a detailed and comprehensive examination of the developments of NATO’s engagement in Kosovo, and the related policies of western countries. In addition to offering an in-depth analysis of historical developments in the relationships between Albanians and Serbs, the book also provides a constructive discussion of the events of the Kosovo conflict, which constituted one of the main concerns in the international agenda towards the end of the twentieth century.
The basic theme set forth in this book is the reasoning behind NATO’s intervention in Kosovo during the spring of 1999, namely to end the conflict between Albanians and Serbs and to aid the Kosovo Albanians in achieving their freedom from the jurisdiction of the Serbian state. Based on extensive evidence, the author analyzes the contradicting stances conveyed at the Security Council regarding the conflict, NATO’s military intervention and the issue of Kosovo’s future.
The book provides useful information for any scholars, students and readers interested in gaining a more detailed understanding of Kosovo’s historical developments on an international level. It offers the reader detailed insights into, and descriptions of, the events that took place in the military conflict in Kosovo; it provides various facts and figures, evidences and counterarguments in response to what happened in this politically volatile region.

***

Dr Enver Bytyçi is currently the Executive Director of the Institute of Southeast European Studies in Tirana (www.ises.org.al) and a Professor in the “Aleksandër Moisiu” University in Durrës, Albania. He has published several monographs in Albanian, this being his first publication in English. Aside from his scientific studies in the fields of sociology and the history of international relations, Dr Bytyçi is known for his expertise on the developments of Southeastern Europe and is a prominent publicist in the Albanian media.