Archives for January 2018

Gjergj Kastrioti – Skënderbeu – “Moisiu arbëror”

January 20, 2018 by dgreca

Nga Don Lush GJERGJI/

Kaluan 550 vjet pas vdekjes së tij. Shumëçka ka shkruar historiografia botërore, diçka më pak ajo arbërore dhe shqiptare. Megjithatë kemi mjaft elemente për ta portretizuar dhe paraqitur atë në dimensione historike dhe aktuale. Figura e tij zgjon gjithnjë shumë mendime, vlerësime, shqyrtime, këndvështrime, deri te kundërshtimi, urrejtja, keqinterpretimi, frika nga e vërteta dhe jeta e tij. Kjo dëshmon bindshëm që aktualiteti i tij, “ballafaqimi” me të, siç duket, jo vetëm që nuk zbehet kurrë, por gjithnjë është personalitet, përmbajtje, porosi për të tashmen dhe të ardhmen tonë.

Ai popullit tonë Ilir dhe Arbëror ia gjeti rrënjët, ia gjeti damarin, ia ktheu besimin dhe dinjitetin, lirinë dhe pavarësinë, duke i përmirësuar gabimet e shumta të dinastive apo princave tanë, që të ndarë dhe përçarë, luftonin njëri – tjetrin duke u bërë “pré” e të huajve, në vend që të bashkoheshin për t’i luftuar armiqtë tanë të përbashkët dhe të përbetuar..

Besëlidhja e Lezhës (1444), akti kulmor i urtisë dhe strategjisë vizionare të tij, ku u vunë themelet për shtetin arbëror, me kohezion dhe bashkim në çdo kuptim dhe drejtim për formimin e binomit Shtet dhe Komb.

Hapi tjetër i strategjisë dhe urtisë së tij ishte bashkëpunimi me aleatet perëndimor, ndër të cilët duhet përmendur Mbretërinë e Napolit, atë të Venedikut, Raguzës, Papatin, Hungarinë, sidomos trimin Janos Hunyadi, por edhe shumë të tjerë. Këtu erdhi në shprehje aftësia e tij në diplomacinë e mirëfilltë dhe komunikim i vazhdueshëm me qendrat e rëndësishme evropiane.

Në këtë punë tejet të madhe dhe vendimtare Gjergj Kastrioti i ndriçoi dhe vlerësoi rrënjët tona ilire, pra, lashtësinë, traditën, kulturën, qytetërimin, krishterimin tonë që nga kohët apostolike, duke u frymëzuar nga këto vlera dhe virtyte ai dhe populli ynë, si pasardhës të Aleksandërit të Madh, të Ilirikut antik, të një historie dhe tradite të gjatë dhe të lavdishme shekullore, që qëllimisht ishte mbuluar me harresë dhe mospërfillje.

Nëpërmjet Jeroni De Radës, më vonë rilindësve tanë, Gjergj Kastrioti – Skënderbeu ishte “ngjallur” edhe një herë në popullin tonë, në histori, traditë, kulturë, qytetërim, si model dhe ideal për çdo shqiptar, si mundësi për rikuperimin e historisë, ndërgjegjes, vlerave dhe virtyteve tashmë të harruara dhe tjetërsuara.

Nga ajo që dimë dhe mund të theksojmë:Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, pati forcën, vizionin, guximin, trimërinë t’i kthehet vetvetes, rrënjëve ilire dhe arbërore, fesë së krishterë dhe të vërtetës historike. Kthimi te burimi është porosi dhe testament shpirtëror i tij edhe sot për ne, kaq të ndarë dhe të përçarë, të shkapërderdhur anekënd, pa ndonjë identitet dhe personalitet bazik, pa vetëdije dhe përcaktim në këto tri pika: kush jemi, çka duam dhe si duam të realizojmë atë çka vërtet duam.

Ai nuk e kishte humbur kujtesën historike personale, familjare, fetare dhe kombëtare. Edhe pse babai i tij Gjon Kastrioti qe i detyruar t’ua dorëzonte Gjergjin në moshën e brishtë 9 vjeçare, diku në fillim të vitit 1415, Gjergji ynë i mbeti besnik historisë familjare, kombëtare dhe fetare.

Ai është shembull i shkëlqyer i përfaqësuesit të “diasporës”, i cili nuk mendonte me “bark”, por me krye, vlerësonte me mendje dhe me zemër, dhe thënë me gjuhën e Shën Nënës Tereze, e “jep pjesën më të mirë të vetvetes”, por për të tjerët, për të mirën e përbashkët për të gjithë, si model flijimi dhe dhurimi, altruizmi dhe atdhedashurie shembullore. Shtyllë jete dhe veprimi pati BESËN, dhe me Besëlidhjen Shqiptare më 2 mars 1444, vuri themelet e reja dhe të vjetra tona kombformuese dhe shtetformuese, duke nderuar traditat e përbashkëta, simbolet, mbi të gjitha synimet, idetë dhe idealet tona, nën flamurin e përbashkët drejt historisë dhe ardhmërisë.

Ai është dhe mbetet model i intelektualit, filozofit, dijetarit, vizionarit, burrështetasit, luftëtarit të pashembullt për popullin tonë ilir dhe arbëror, për ta gjetur edhe një herë vendin dhe dinjitetin e humbur, bashkimin dhe vëllazërinë gjithëkombëtare me popuj dhe vendet e qytetërimit të krishterë dhe evropian.

Kështu unë e vlerësoj figurën më madhore të historisë sonë, Gjergj Kastriotin – Skënderbeun, i cili së bashku me Shën Nënën Tereze, është përfaqësuesi më i mirë i lashtësisë, autoktonisë, krishterimit, traditës, kulturës dhe qytetërimit tonë shekullor ilir, arbëror dhe shqiptar, Njeri i Provanisë së Zotit dhe historisë sonë, figurë për nderim, admirim, mbi të gjitha imitim dhe vijim për çdo shqiptar. Historia, si Mësuesja e jetës, edhe një herë na fton dhe na mëson për atdhedashuri dhe vëllazëri gjithëshqiptare, si parakusht për zhvillim dhe përparim të gjithanshëm

KOMUNITET-ME FAMILJEN GJURAJ DUKE LUTUR NATËN E SHMASIANIT

January 20, 2018 by dgreca

Me Lutjen”Na ndihmoftë të gjithëve” janë mbledhur shumë bashkatdhetarë mbrëmjen e së Premtes, 19 Janar 2018, në restorantin East WoodManor në Bronx, nën organizimin dhe sponsorizimin e familjes së madhe të biznesmenit dhe Humanistit Mhill Gjuraj për Lutjen e SHMASIANIT.

Në këtë natë Lutjesh ka qenë i pranishëm edhe Kryetari i Vatrës z. Dritan Mishto me bashkëpunëtorë të tij vatranë.

Darkën e Lutjeve dhe ndezjen e qiririt e ka bërë dom Viktor Dedaj nga kisha Zoja e Shkodrës. Në emër të mysafirëve ka përshëndetur z. Asllan Bushati.

Mhill Gjuraj është biznesmen dhe veprimtar i njohur i komunitetit shqiptar në SHBA, humanist bujar, një nga dhuruesit e spikatur për Katedralen Shen Tereza në Prishtinë, si dhe dhuruesi i Shtatores së Nënë Terez ës në Peje, inauguruar me 13 gusht 2013.

Trump i fajëson demokratët për mbylljen e qeverisë

January 20, 2018 by dgreca

Në orët e para të ditës së sotme filloi mbyllja e pjesshme e qeverisë amerikane, pasi u bllokua në Senat projektligji për financimin e buxhetit. Autorizimi për shpenzime qeveritare skadoi në mesnatë, duke filluar kështu automatikisht ndalimin e të gjithave funksioneve jothelbësore qeveritare, njoftoi Zeri i Amerikes. Kjo shkaktoi debate të nxehta ndërmjet senatorëve, të cilët megjithatë mblidhen sërish sot për të diskutuar për mundësinë e një financimi të përkohshëm të buxhetit të qeverisë deri më 8 shkurt.

Shtëpia e Bardhë reagoi menjëherë pas dështimit të financimit të qeverisë, duke fajësuar senatorët demokratë për fillimin e mbylljes së qeverisë federale.“Dua të rikthej në vëmendje të kolegëve të mi, deklaratën e sekretares së shtypit të Shtëpisë së Bardhë, ku thuhet qartë se ‘nuk do të negociojmë për statusin e personave të paligjshëm në SHBA, ndërsa demokratët mbajnë peng shtetasit tanë të ligjshëm, me kërkesa të pamatura’. Kjo përfaqëson këndvështrimin e Shtëpisë së Bardhë për situatën. Dhe, ne sapo përjetuam këtu në Senat vendimin cinik të demokratëve për të lënë mënjanë miliona amerikanë, për hir të lojërave të tyre të papërgjegjshme politike”, deklaroi Senatori Mitch McConnell, udhëheqësi i shumicës në Senat.

Udhëheqësi i pakicës, Senatori demokrat Chuck Schumer, akuzoi Presidentin Donald Trump për hedhjen poshtë të një marrëveshjeje që ishte arritur për emigracionin dhe shpenzimet qeveritare.

“Sot në mëngjes, Presidenti Trump më ftoi në Shtëpinë e Bardhë për të biseduar për këto çështje dhe unë pranova. Patëm një diskutim të gjatë dhe të konsiderueshëm. Në shkëmbim të pranimit të ruajtjes së programit DACA, unë ofrova të konsideronim edhe çështjen e murit kufitar. Por, as kjo nuk mjaftoi për ta bërë Presidentin që të arrijë një marrëveshje. Shumë demokratë nuk dëshirojnë të flitet për murin. Madje edhe shumë republikanë. Por, ishim të gatshëm të arrinim një kompromis me Presidentin”, tha Senatori demokrat Chuck Schumer, udhëheqës i pakicës në Senat.

Demokratët kërkojnë një votim të menjëhershëm në Kongres për një paketë reformimi të emigracionit, e cila do të mbronte nga deportimi qindra mijëra emigrantë pa dokumenta, të sjellë në SHBA kur ishin fëmijë.

Republikanët theksojnë se sidoqoftë, ata nuk do të përballen me rrezikun e deportimit deri në muajin mars, kur skadon programi DACA.

epa06450919 US President Donald J. Trump makes a statement prior to going into the Pentagon for meetings, in Washington, DC, USA, 18 January 2018. EPA-EFE/Ron Sachs / POOL

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, i ka fajësuar ligjvënësit demokratë për mbyllje të qevrisë federale, që filloi pas mesnatës nga e premtja në të shtunën, meqë Shtëpia e Bardhë dhe Kongresi dështuan të arrijnë marrëveshje për legjislacionin e financimit.“Demokratët janë shumë më të brengosur për imigrantët ilegalë se se për ushtrinë tonë të madhe ose sigurinë në kufrin tonë të rrezikshëm jugor”, ka shkruar Trump sot herët në mëngjes, në rrjetin Twitter.

“Ata kanë mundur të bëjnë marrëveshje, por në vend të kësaj, kanë vendosur të luajnë politika të mbylljes”, tha Trump.

Demokratët e Senatit e bllokuan votimin e masës së përkohshme të financimit, në përpjekje për t’i detyruar republikanët që të zhvillojnë negociata për marrëveshje për mbrojtjen e afro 700 mijë migrantëve nga dëbimi, të cilët kanë arritur në Shtetet e Bashkuara si fëmijë dhe kanë qëndruar ilegalisht.

PRIFTI (POP) TODORI MBAJTI GJALLË GJUHËN SHQIPE NË REKË TË EPËRME

January 20, 2018 by dgreca

Nga Avzi Mustafa/

Reka e Epërme si një krahinë autentike shqiptare gjatë historisë ka pasur shumë vuajtje si ato fizike ashtu edhe psikologjike. Por populli i kësaj ane asnjë herë nuk u gjunjëzua, përkundrazi ato vuajtje i jepnin fuqinë që me inteligjencën që ia kishte falur natyra e pastër, e sidomos ajo fryma ose siç ata e quajnë “era e bardhë” t’i përballojnë vështirësitë.

Të gjithë fshatrat e Reka e Epërme janë vendosur në anën e djathtë të lumit Radika, në ato vende ku do të mund të mbroheshin nga erërat dhe nga cubat që kjo krahinë ishte në shënjestër. Banorët në fillim të gjithë ishin shqiptarë të fesë ortodokse, por kushtet e këqija si dhe favoret për “tokë të pazot”, që ua jepte Perandoria një numër i madh banoresh u shpërngulën dhe u vendosën përreth malit Ujanë (Vodno) e deri në Çashkë. Të gjithë ndërruan fenë dhe u kthyen në shqiptarë të fesë myslimane. Ndxërkaq, pjesa që ngeli në trojet stërgjyshore në Rekë, gjatë gjithë jetës u përball me forma dhe metoda më brutale të gjenocidit që njihte njerëzimi. Ajo që u jepte shpresë ishte gjuha amtare që përcillej me qumështin e nënave, që ua përcillnin brez pas brezi.

Në Perandorinë Osmane komunitetet ortodokse të Ballkanit ishin të organizuara si “Rum milet” në kuadër të Patriarkanës së Stambollit, e cila dominohej nga përfaqësues (klerikë) me përkatësi etnike grek, në krahasim me numrin e paktë të përfaqësuesve të krishtere me përkatësi etnike; shqiptare bullgare, vllehe, rumune etj.

Në vitin 1870 sulltan Abdulazizi lëshoi fermanin, me të cilin kisha bullgare fitoi statusin e Egzarkisë Bullgare si përfaqësuese e popullit bullgar në Perandorinë Osmane. Edhe Egzarkia Bullgare, ashtu siç veproi dikur kisha greke, përdorën të njëjtën politikë ndaj nacionaliteteve të tjera ortodokse. Aty ku kishte të krishterë, pa marrë parasysh përkatësinë nacionale, hapin kisha e shkolla për t’i asimiluar. Kështu ndodhi edhe me shqiptarët ortodoksë të Rekës së Epërme.

. Sipas disa të dhënave, deri në vitet e ’60-ta të shekullit XIX, Reka e Epërme fliste vetëm shqip dhe shumica e popullatës ishin të besimit ortodoks. Këtë na e përshkruajnë më së mirë udhëpërshkruesit bullgarë. Sipas profesorit universitar të Sofjes, Jordan Ivanov: “Popullsia shqiptare e krishterë e Gostivarit, është bullgarizuar në kontakt me bullgarët.”

Sipas gazetës „EHO“ të Sofjes në Bullgarisë mësojmë se qendra për të bullgarizuar ortodoksët shqiptarë të këtij rajoni ishte Manastiri i Shën Bigorit, që arrit jo vetëm të mbajë gjuhën dhe shërbimin religjioz bullgar në fshatrat e pastra “bullgare”, por dhe në shpirtin e tyre të ndjellë bullgarizmin ,”duke iu dërguar këtyre mësues shkollash, famullitarë, psaltë dhe ikonografë, por propaganda kishtare bullgare ia doli edhe të ushtrojë një influencë mbi popullsinë e pastër shqiptare të kësaj krahine, aq sa shqiptarët ortodoksë të krahinës së Rekës së Epërme të bëjnë shërbesën fetare, si në të kaluarën ashtu edhe sot, në gjuhën sllavo-bullgare, e madje që prej 40 ose 50 vitesh ata edhe ndërmjet tyre flasin bullgarisht.”

Qysh në vitin 1888 Egzarkia Bullgare kishte caktuar që në krye të Eparhive të Manastirit dhe të Dibrës të emrohet Mitropoliti Kozmo Preçistanski, një intelektual kishtar që kishte luftuar shumë kohë kundër dominimit të kishës greke mbi popujt jogrekë. Ky prift më vonë, përkatësisht më vitin 1897, do të zgjidhet Mitropolit për Dibër ku bënte pjesë edhe Reka e Epërme dhe ky qëndroi deri bë fund të vitit 1912, pëekatësisht deri sa nuk e larguan serbët dhe e zëvendësuan me priftin më famëkeq Varnava.

Mitropoliti Kozmo ishte i lindur në fshatin Orllancë afër Kërçovës, ku rreth e përqark ky fshat kufizohej me fshatra shqiptarë dhe si duket duhej ta ketë njohur gjuhën shqipe apo të paktën ta ketë kuptuar. Ai ishte ithtar që të gjithë të krishterët ortodoksë të nacionaliteteve të ndryshme të kenë kishën në gjuhën e tyre. Mirëpo, ky mendim nuk vlente për shqiptarët ortodoksë kudo që jetonin. Por, me punën e tij le të kuptohet se ky kishte një simpati ndaj shqiptarëve.

Si Mitropolit në Eparhinë e Dibrës udhëheqjen dhe organizimin e bënte nga Manastiri i “Shën Bigorit”. Në kompleksin e manastirit ai riorganizoi edhe shkollën për shërbyes kishash e gjakonësh. Formoi edhe një bibliotekë ku kishte edhe libra kishtare shqipe, aty ishin edhe përkthimet e Konstadin Kristoforidhit, sidomos “Katër Ungjijtë dhe punët e Apostujve” , “Psallmet” , “Dhijata e Re” etj. Po ashtu, ai sillte këtu nxënës nga të gjitha viset për të mësuar. Një ndër nxënësit e tij më të dashur ishte edhe Todor Tanashi e më vonë Jovani, vëllai i Josif Bagerit.

Todor Jovani si dhe e gjithë familja e tij e mbanin mbiemrin e gjyshit Jovan. Mbiemrin Bageri e mbante vetëm Josifi. Mirëpo një nga pasardhësit e Josif Bagerit, xhaxhai Branko Manajlovski jep një shpjegim me drurin (pemën) gjenealogjik të familje së tij, ku thotë: “me secilën familje ortodokse shqiptare të Krahinës sonë, pra edhe me pasardhësit e Josif Bagerit, katragjyshi im, Manojli, i cili jetoi në vitin 1830 – 1903, kishte emigruar në Stamboll, siç ishte i emigruar edhe vëllai i Josifit, Mihali dhe shumë shqiptarë të tjerë të këtyre anëve. Manojli dhe vëllai i tij, Lazari në vitin 1882 ia dolën të ndërtonin atje një hotel, të cilin e emërtuan “Arnaut an”, një emërtim që tregon për përkatësinë kombëtare dhe patriotizmin e tyre. Atëherë ata e kishin mbiemrin Tanashi. Edhe djali i Manojlit, Dhimitri që jetoi gjatë viteve 1865-1932, e kishte mbiemrin Tanashi. Pas pushtimit serb, Familjes sonë iu imponua mbiemri Tanasheviq, kurse familjes se katër vëllezërve të Josif Bagerit, – Simonit, Todorit, Mihailit dhe Manailit, – që jetonin po në këto hapësira, iu imponua mbiemri Jovanoviq, meqë babai i Josifit dhe i vëllezërve të tij quhej Jovan, i biri i Nikollës. Mbiemrin Tanasheviq u detyrua ta mbaj edhe djali i Dhimitrit, gjegjësisht Babai im, Manojli, i cili lindi në vitin 1903 dhe rrojti deri në vitin 1983.”

Todor Jovani është djali i tretë i pesë djemve të Nikollës dhe mban mbiemrin e gjyshit të tij Jovanit. Ka kryer arsimin bazë në një shkollë bullgare që vepronte në fshat. Nga miqësia që kishin familja e gjyshit Jovan dhe babait Nikolla me mitropolitin e Dibrës Kozmon, atë e regjistrojnë në shkollën kishtare të “Shën Bigorit”, që vepronte në këtë vend. Pasi e kryen këtë shkollë, ai punësohet si prift në kishën ”Shën Shptimtari”, në fshatin e lindjes në Nistrovë.

Todori ishte 6 vjet më i ri se i vëllai Josifi. Edhe pse ishte edukuar në një frymë krejtësisht tjetër si prift, asnjëherë nuk nguroi që ta mohojë vëllain e tij Josifin, që kishte hyrë në lëvizjet patriotike që vepronin në Bullgari e gjetiu.

Todori ndërroi bindjen e mendjen krejtësisht dhe u vu në shërbim të kombit. Pas humbjes së nipit të tij, gjegjësisht djalit të madh të Josifit, Kristo Bageritn, i cili luftonte me një çetë shqiptare në rrethinat e Manastirit dhe u vra nga barbarët në moshën 16–vjeçare, ai (Todori) pas një viti mbajti edhe një panohidë për nipin dhe aty lexoi në gjuhën shqipe elegjinë të cilën ia kishte kushtuar Josifi djalit: “Kristo, o birë, zemra ime qoftë bekue. /Vorrin si trim ti e kie gjete… /n ‘Manastirë të kan mbulue ku luftove. /Zoti të bekoftë. Amin!”

Todori meshën e fillonte në gjuhën kishtare sllave dhe më pas në gjuhën shqipe. Kur fliste në “shqyp” (shqip) ai përdorte pjesë nga “Psallmet” dhe “Dhjata e Re” të Kristoforidhit. Pagëzimet, ditën e emrit që zakonisht lidhej me ndonjë apostol kishtar, që çdo familje e ka të caktuar si dhe ditën e kishës e të fshatit, i bënte vetëm në gjuhën shqipe. Në familje ai u rrëfente të gjithë anëtarëve traditën e besimit ortodoks dhe, e lidhte me jetën e shenjtërve, për t’i motivuar besimtarët që të udhëhiqen sipas Krishtit. “Ata që lëvdojnë Krishtin dhe shenjtorët, Zoti familjeve u jep bekimin. Beni lutje për të qenë shtëpia e plotë dhe e shëndosh”. (marrë nga një fletore lutjesh të protrogjerit Çirko nga Reka, 1995).

Todori ishte prift shumë human, ai dinte për gjithsecilin për gjendjen sociale, apo mungesën e meshkujve në shtëpi. Për t’u dalë në ndihmë ai pranë kishës çdo të diele organizonte siç i thonin rekalitë “panaire” ku shiteshin qirinj, temjan, ikona e mjete, që kishin të bëjnë me kishën, për të mos shkuar në qytet. Paratë që i fitonte i përdorte për nevojën e kishës.

Pranë kishës ekzistonte edhe një shkollë në gjuhën bullare, por ajo nuk funksionoi sepse ishte vështirë të gjendet mësues. Todori këtë shkollë e përdorte herë pas here me fëmijët e fshatit për t’u mësuar shkrim-leximin në gjuhën shqipe dhe shumë dije për Zotin dhe kombin.

Me të madhe filloi një luftë midis Egzarhisë Bullgare dhe kishës serbe, flitej se do të sillnin klerikë serb. Serbia bashkë me Rusët bënin propagandë për të bindur hyqimatin Osman se këto vise janë vende serbe. Ndaj dhe përhapja e shkollave të huaja në gjuhët greke, bullgare dhe serbe, shtroi nevojën e ngutshme edhe për hapjen e shkollave në gjuhë shqipe.

Pas shpalljes së Kushtetutës turke më 23 korrik 1908, Lëvizja Kombëtare shqiptare e shtroi si detyrë parësore që të gjithë shqiptarët të mësojnë gjuhën shqipe. Prandaj, menjëherë pas Kongresit të Manastirit klubet shqiptare filluan të organizoheshin më mirë. Atyre u ra hisja për të përhapur shkrimin dhe leximin shqip dhe zhvillimin kulturor në përgjithësi të shqiptarëve.

Mitropoliti Kozmo kur bindet se nuk mund të bëjë ballë serbëve, atëherë ai kërkon që në Rekën e Epërme kisha dhe shkolla të bëheshin në gjuhën shqipe. Dhe kështu me të ngut jep lejen për hapjen e një shkolle në gjuhën shqipe. Ai e autorizon një administrator me emrin Iliev që të kërkojë nga prifti Todor që të lus vëllain e tij Josifin për të hapur një shkollë në gjuhën shqipe në Nistrovë me një rrogë prej 18 lirash. Todori me gëzim të madh e njofton të vëllain dhe e lëshon shtëpinë e tij për shkollë. Pasi njoftohet Josifi për këtë detyrë atëherë ai do t’i drejtohet Zotëri Zotëri Kozmos që “ta lërë të lirë dhe t’ia japë bekimin që të rrëfejë shqiptarizëm dhe t’i mësojë shqiptarët në gjuhën shqipe në shkolla dhe në kishë të rrëfej në gjuhën shqipe”.

Në bashkëveprim të propagandsë serbo-ruse me Patrikanën e Stambollit në vitin 1910 prifti serb Varnava do të zgjidhet episkop (peshkop) i eparhisë (peshkopatës) Dibër –Veles e më vonë do të udhëheq edhe me eparhinë Manastir -Ohër dhe një pjesë të Strumicës.

Me ardhjen e tij në këtë post, do të ndërmerr masa shumë të rrepta ndaj Kozmos, sidomos ndaj një igumeni të manastirit të Shën Bigorit” i quajtur H. B. Partenije, sepse ky nuk kishte lejuar që në kishën e Manastirit të përmendej emri i Varnavës. Mirëpo, prej vitit 1913 kur instalohet pushteti serb në këto vise, ushtria, bashkë me xhandarët serbë do të ndërmarrin një ekspeditë për t’i likuiduar të gjithë ato që nuk pranonin pushtetin serb, si she ata që nuk e përkrahnin këtë pushtet. Së pari, ndërrojnë kryepleqtë (këmetët( e fshatrave e pastaj edhe priftërinjtë, sidomos ata të cilët nuk iu bindeshin urdhrave të episkop Varnavës.

Igumeni Partenij vritet në mënyre barbare dhe hidhet në Lumin Radikë. Po ashtu edhe prifti Ivan Avramov u pre në copa dhe u hodh në lumin Vardar. Si duket, edhe jeta e priftit Todor duhet të ketë përfunduar kështu. Sipas gazetës “Politika” 13. 07. 1908, kuptojmë se ky prift vëzhgohet nga agjentët serbë, ashtu siç u përcoll edhe aktiviteti i Josif Bagerit.Todorin do ta likuidojnë pasi e helmojnë Josif Bagerin në Prishtinë.

A DO TA SILLNI GJERGJ GJON KASTRIOTIN-SKËNDERBEUN NË ATHINË?

January 20, 2018 by dgreca

1-busti-i-skenderbeut

Një Pyetje, ATJE dhe KËTU; shtetit shqiptar me institucione të plota dhe tubimeve shqiptare, të vegjël e të mëdhenj, në Athinë dhe më gjerë.

Në Korçë këto tri ditë të fundjavës së tretë të janarit 2018 vazhdojnë bisedimet shqiptaro-greke, vijim nga Kreta, për të “sheshuar” siç thonë, problemet midis dy vendeve fqinjë historikë.
Nuk dua të hyj mes fletëve të zverdhura të historisë që na lidh, e as të jap mendim për njërin apo tjetrin problem.
Dua të pyes:A është vënë në tryezën e bisedimeve një ngjarje e madhe historike që nuk ka pse të mos jetë e të “dy palëve”, e “shumë palëve”, “mbarë evropiane”, pse jo “botërore”, më thjesht “e tre kontinenteve”, 550 vjetori i vdekjes së Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut, shikuar në një mendim e veprimtari të përbashkët?
A do të japë shteti grek një shesh për t’i ngritur një monument këtij trimi që me shembullin e tij të madh u dha kurajë popujve nën pushtimin osman, i dha “barut të thatë” kryengritjes popullore greke në revolucionin që nis më 25 mars 1823 ?
Po japim hektarë tokë për varrosjen e eshtrave të ushtarëve grekë, por pse të mos jepen disa dhjetëra metro katrorë tokë për një monument të Skënderbeut, “Pionier i mbrojtjes së krishterimit”, pse të mos ketë një “VIT TË SKËNDERBEUT” për mërgimtarët shqiptarë në Greqi dhe për grekët që e duan atë si “hero të tyre” ?
Një pyetje që më ka mbet në gojë dhe vazhdoj e vazhdoj ta bëj pa marrë përgjigje as andej e as këndej, as nga shteti im, as nga shteti grek dhe as nga tubimet e shoqatave shqiptare, Federata në Athinë e “Nënë Tereza” në Selanik.
Vërtet a do të vijë, ose më thjesht të them, a do ta sjellin Gjergjin e Gjon Kastriotit, kordhëtarin e madh të shekullit të 15-të në një shesh me emrin “Skënderbeu” dhe me një shtatore mbi kalin e tij legjendar me shpatë drejtuar lindjes otomane, në Athinë?
Nuk e sollën në 600 vjetorin e lindjes përveçse nëpërmjet një sesioni përkujtimor organizuar nga një shoqatë shqiptare në emigracion.
Nuk e sollën as në 100 vjetorin e krijimit të shtetit shqiptar, të Shpalljes së Pavarësisë…
Tash është shansi i fundit, 550 vjetori i vdekjes së heroit legjendar që në krye të një populli të vogël në numër, për njëzet e pesë vjet i qëndroi si e sa askush në kontinentin evropian ushtrisë më të madhe të kohës, ushtri që ngadhënjente në Azi, Afrikë dhe Evropë duke dridhë edhe fëmijën në bark të nënës.
Tash ka një “VIT të SKËNDERBEUT”, vit që duhet të hapë krahët e të fluturojë më fort e më lart se kurrë
Në Romë, Paris, Detroit, New York, Prishtinë, Dibër të Madhe, Shkup… Ai, shpatari i madh shqiptar, mendjendrituri i madh, që i tha ndal për më se një çerek shekulli urdisë më të madhe dhe të kobshme të mesjetës, Perandorisë Otomane, është i derdhur në bronc, përveçse në Athinë, përveçse tek fqinji ynë jugor bëmat e të cilit i dhanë jetë qëndresës dhe krahë Revolucionit Grek (1821-1828) për çlirimin nga rrjeta e hekurt otomane.
Tash, pas kaq vitesh betejë historianësh për origjinën e Gjergj Gjon Kastriotit, “përroi” i rrjedhës sllave e helene për origjinën e Kastriotëve mund të themi me bindje se është tharë. “Burimet” që e furnizonin atë nën emra “Georgij” e “Jorgjis” nuk rrjedhin më, përveçse tek ndokush që i ka marrë koka ujë.
Grekët… siç citon studiuesi kosovar, i ndjeri Shkëlzen Raça, në kumtimin “Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në historiografinë greke të shek. XIX” pjesë e librit të tij voluminoz “Gjurmime në historinë shqiptare” … “në botimin e gjashtë të “Historisë së kombit grek” të Paparigopullos, në përkujdesjen redaktoriale të historianit të njohur atëherë grek, Karolidhit, bëhet e pranueshme prejardhja shqiptare e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut.” (f.160)
Kristo Zharkalliu, një njohës dhe studiues i historisë dhe marrëdhënieve historike midis dy popujve në shkrimin polemizues “Disa sqarime, disa përgjigje” (Plus Gazeta Athina 13 janar 2012 f.14) thekson: “Grekët nuk e konsiderojnë Gjergj Kastriotin të tyre dhe le ta quajnë ”Jorjios” por megjithatë e nderojnë së tepërmi. Mjafton të themi, se në muzeun historik, në ish Parlamentin e vjetër grek, në hyrje të tij, në mure janë vendosur portretet e heronjve të Revolucionit. Portreti i parë dhe më i madh është ai i Gjergj Kastriotit, ku shënohet vetëm emri i tij pa asnjë shpjegim nacionalist”.
Që Gjergji i Gjon Kastriotit ishte dhe mbetet shqiptar kjo tashmë është e padiskutueshme. “Përrenjtë” dhe “burimet” e të kundrës janë tharë. E vetmja gjë që ende nuk është “tharë” janë “burimet” krahinore, “burime” të cilat sado që kërkohen sa në Dibër, në Mat, në Has përsëri rreth qendrës “gjeografike shqiptare”, rreth “zemrës” së trupit etnik shqiptar rrotullohen. Autori i këtyre radhëve, bazuar në historianin e madh skënderbegas Kristo Frashëri i cili siç thotë studiuesi dibran Murat Koltraka … “ është i vetmi, që veç të tjerave, ka shkelë me këmbë çdo pëllëmbe të territoreve të Çidhnës, që lidhen me Kastriotët”, në Toponiminë dibrane për origjinën e Kastriotëve nxjerrë në dritë nga studiuesit Hazis Ndreu, Ali Hoxha dhe të tjerë, në udhëtimet e tij një jetë të tërë atyre vendeve, në faktin se 18 nga 26 betejat e mëdha fitimtare të Gjergj Kastriotit u zhvilluan në Dibër, ka bindjen se Gjergji i Gjon Kastriotit ka lindur në Sinë të Dibrës, është rritur në Dibër për tu bërë më vonë trashëgimtar legjitim i hapësirës nga Maqedonia në Dibër, Krujë e Bregdet, hapësirë nën zotërimin e të atit, Gjon Dibranit siç e quan R. Voltarrano.
Nuk dua të zgjerohem më tej pasi këto i kam përmendur në një kumtim timin në Athinë në janar 2005 në sesionin jubilar organizuar me rastin e 600 vjetorit të lindjes së Heroit të Madh të Kombit Shqiptar. Çështja që shtroj dhe shtrohet është në se duhet të ngremë zërin tonë për hapjen e një sheshi dhe ngritjen e një përmendoreje për Gjergj Gjon Kastriotin në Athinë.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj në radhë të parë “Kërkesën me zë dhe me shkrim” të shtetit shqiptar dhe strukturave të tij zyrtare, në bisedime me shtetin grek dhe strukturave të tij zyrtare, për krijimin e një hapësire fizike për të hapur një shesh e për të vënë në qendër të tij përmendoren e Gjergj Gjon Kastriotit.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj, shoqatat, shoqëritë, lidhjet, federatat, tubimet me karakter krahinor e kombëtar shqiptar që të bëhen strumbullari i aksionit për ngritjen e sheshit dhe të përmendores me emrin Skënderbeu në Athinë si dhe të busteve e memorialëve të tjerë në Selanik apo vende të tjera ku dokumentohen bëmat e Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj degët e partive politike shqiptare në Greqi, degët e Partisë Demokratike, Partisë Socialiste, Lëvizjes Socialiste për Integrim etj., drejtuesve dhe asambleve të këtyre partive që në lidhjet e tyre me partitë politike homologe në Greqi të kërkojnë legjitimin e Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut në Athinë nëpërmjet hapjes së një sheshi dhe ngritjes të një monumenti, në emërtime rrugësh e institucionesh shoqërore e shtetërore.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj veprën e shkrimtarëve, gazetarëve, artistëve të skenës e të ekranit, muzikantëve, piktorëve, skulptorëve, armatës së madhe të intelektualëve të të gjitha moshave që të bëjnë hapa vrapues për emërtimin e një sheshi dhe ngritjen e një monumenti për Gjergj Gjon Kastriotin-Skënderbeun në Athinë.
Veprimtaritë në kuadrin e 550 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut, VITIT TË SKËNDERBEUT, krahas të tjerave, t’i lidhin, mes të tjerash, me Heroin tonë Kombëtar Gjergj Gjon Kastriotin-Skënderbeun. Sesionet shkencore e përkujtimore duhet të përfshijnë tërë Greqinë, në stere e në ishuj.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj “një të katërtën” e popullit shqiptar që punojnë e jetojnë si emigrantë në Greqi, nënkuptoj të gjithë biznesmenët në Greqi, njerëz atdhetarë për të hapur e për të depozituar në një llogari publike bankare paksa nga kursimet e tyre për të bërë të mundur të gjitha shpenzimet për hapjen e sheshit dhe ngritjen e monumentit të Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut në Athinë.
Kryebashkiakun e Tiranës Eron Velia, që e shoh çdo ditë me lopatë në krah duke mbjellë pemë, e mira e të mirave është që një ditë ta shoh në Athinë, të takohet me homologun e tij grek dhe së bashku të mbjellin një ulli, simbol i paqes dhe begatisë në një shesh në krah të monumentit të Skënderbeut.
E di që ekstreme nga segmenti i shoqërisë greke do ta kundërshtojnë ardhjen e Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut në Athinë ashtu siç di se ekstreme nga segmenti i shoqërisë shqiptare, e kanë quajtur Skënderbeun “tradhtarë të islamit”. Injorimi i tyre, shumëzimi me zero, përbën urën lidhëse evropiane për sot dhe për të ardhmen.
Së fundi një ftesë për dy kryetarët e dy tubimeve më të mëdha shqiptare në Greqi, Ermal Sulaj i Federatës së Shoqatave Shqiptare në Greqi dhe Arjan Cara, kryetar i Shoqatës “Nëna Terezë” në Selanik: Është koha që pikë të parë në programin e këtij viti të vini sjelljen e Skënderbeut mes emigrantëve, jo pak por një e treta e shqiptarëve në mërgim.

Abdurahim Ashiku

Athinë 19 janar 2018