Archives for July 2018

Sofra e Diellit-PRANË TEJE DO TË JEM

July 5, 2018 by dgreca

Nga Bajame Hoxha (Çeliku)-Bruksel/

PRANË TEJE DO TË JEM/

Mos u mërzit, më the një herë…/

Dhe, po s’erdha, do të them:/

Pranë teje dua do të jem/

Sa çel gjethi në pranverë./

Dhe kur dimri të trokasë/

Pranë teje jam plot gaz,/

Kur të vijë moti vjeshtak /

Unë shpejtoj e më ke pas,/

Dhe kur vitet do të ndërrohen,/

Unë pranë teje do gëzohem./

Kur të shoh, se leu dielli,

Do dëgjosh melodi fyelli;

Do të shkosh te burimi,

Do lash sytë me ujë floriri.

Pastaj, do të shfaqem unë,

Plot pasion e si askurrë.

Do jem kthyer nga shtegtimi,

Nga sytë do të ikë trishtimi.

Do ta afroj kudo qetësinë,

Që ta ndiesh dashurinë.

Do të ngas dhe thellë gjinjtë,

Siç dinë, veç dashuritë.

Vashëz, moj, o varg i lirë,

Të bëj be për perëndinë:

Sa herë do gjëmojnë retë,

Vetëtimat dhe rrufetë,

Do dremisësh qetë- qetë;

Se në shtrat do të jem unë vetë,

Në të bukurin kraharor

Do të shkrep si një uror.

Pafundësinë do të shoh,

Çdo qelizë ti më trazo,

Frymëzimin më përço!

Puthjet ëmbël do të ngas,

Plot pasion, shend edhe gaz;

Nuk do jetë një gaz i rremë,

Por i bukur, si ngaherë.

Do na vijë në sy gëzimi,

Perlë ty, do t’vijë shkëlqimi.

Ndaj, o e bukur, e shtrenjtë:

Ruaj dashurinë e shenjtë!

USHQIMET DHE ALERGJIA

July 5, 2018 by dgreca

Ushqimet të cilat ndihmojnë në kontrollin dhe parandalimin e alergjisë/

Sistemi imunitar është projektuar për të mbrojtur trupin, duke luftuar substanca të dëmshme, si bakteret dhe viruset. Reagimet alergjike ndodhin atëherë kur sistemi imunitar reagon ndaj substancave normalisht të padëmshme si p.sh. poleni, inat e kafshëve, pluhuri, kozmetika apo ushqime të caktuara.

Shkruan: AJSHE LEKA/

Për fat të mirë, ka shumë ilaçe që mund t`i lehtësojnë alergjitë. Përveç kësaj, disa faktorë ushqyes mund të ndihmojnë në kontrollin dhe parandalimin e reaksioneve alergjike, por në raste të veçanta nuk duhet të merret si zëvendësim i terapisë shëndetësore profesionale.

Shtimi i yndyrave Omega-3, kufizimi i Omega-6

Acidet yndyrore Omega-3 mund të lehtësojnë simptomat alergjike për shkak të vetive anti-inflamatore. Hulumtimet tregojnë se një konsum i lartë i acideve yndyrore omega-3 shoqërohet me një zvogëlim të rrezikut të alergjive. Efektet e dobishme të acideve yndyrore omega-3, mund të rezultojnë në alergji nga vlerat anti-inflamatore të këtyre acideve yndyrore. Shumica e acideve yndyrore omega-6, nga ana tjetër, mund të rrisin inflamacionin në trup, duke prodhuar prostaglandina inflamatore dhe kështu përkeqësojnë simptomat alergjike.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë që ju duhet të eliminoni të gjitha yndyrat omega-6 nga dieta: një sasi e caktuar e këtyre acideve yndyrore esenciale, është absolutisht e nevojshme për të mbajtur funksionimin e duhur të trupit. Sidoqoftë, dietat më moderne në vendet perëndimore, ku alergjitë janë më të përhapura, përfshijnë shumë nga acidet yndyrore inflamatore omega-6 dhe jo mjaft prej acideve anti-inflamatore omega-3. Thjesht, konsumojnë vajra vegjetale më pak të rafinuara, si vaji i misrit dhe vaji safflower, që janë të larta në acide yndyrore omega-6 dhe konsumojnë më shumë ushqime të larta në acide yndyrore omega-3 (p.sh. vaj i lirit, arra, soje, peshk salmon, cod dhe halibut) që mund të sjellë lehtësim tek njerëzit me alergji.

Përfshini erëzat që përmbajnë acid rozmarinë në dietën tuaj

Acidi rozmarinë, siç është dëshmuar nga testimi, ka shtypur reaksionet alergjike tek kafshët dhe, së fundmi, edhe te njerëzit. Acidi rosmarinik reagon duke shtypur përgjigjet alergjike të imunoglobulinave dhe inflamacion të shkaktuar nga leukocitet. Acidi rosmarinik gjendet në shumë bimë të kuzhinës, si rozmarinë, rigon, balsam, limon, borzilok, mente dhe trumzë.

Hani ushqime që përmbajnë quercetin

Bioflavonoidi Quercetin është një lëndë ushqyese e rëndësishme kundër alergjisë. Falë vlerave që posedon me antioksidantë, anti-histamine dhe vetive anti-inflamatore, ndihmon në lehtësimin e simptomave alergjike. Burimet e mira dietetike të quercetin përfshijnë mollët, qepët e kuqe dhe të verdha, mjedrën, qershitë, boronicat e kuqe, brokolin, rrushin e kuq, frutat agrume, verën e kuqe dhe çajin.

Konsumoni ushqime që përmbajnë vitaminë C

Vitamina C, një antioksidant i fuqishëm, ndihmon në zvogëlimin e inflamacionit që mund të shkaktojë simptoma tek të sëmurët alergjikë. Studimet kanë treguar gjithashtu se nivelet e larta të vitaminës C ndihmojnë në reduktimin e lirimit të histaminës në trup. Efektet pozitive të vitaminës C në alergji, mund të jenë më të theksuara kur vitamina C konsumohet së bashku me vitaminën E, sepse këto dy vitamina funksionojnë sinergjikisht dhe mbrojnë njëra-tjetrën.

Merreni selenin përmes ushqimit

Rritja e dietike e marrjes së selenit përmes ushqimeve, të tilla si kërpudhat, peshku cod, karkalecat, peshku halibut dhe arrat e Brazilit, mund të ndihmojnë në parandalimin dhe trajtimin e alergjive. Efektet e dobishme të selenit në alergji bazohen në aftësinë e këtij minerali për të prodhuar proteina të veçanta, që kanë veti antioksiduese. Për të përfituar më së shumti nga antioksidantët e selenit, duhet të hani ushqime të pasura me selen, së bashku me ushqimet që përmbajnë vitaminë E (seleniumi rrit efektivitetin e vitaminës E).

Hani shumë ushqime të pasura me vitaminë E

Hulumtimet shkencore tregojnë se vitamina E (tokoferol) mund të jetë efektive në shtypjen e reaksioneve alergjike. Në një studim me 2,633 pjesëmarrës, tregoi se një rritje e marrjes së vitaminës E u shoqërua me një ulje të niveleve të IgE të antitrupave të lidhur me alergji. Më tej, studimi tregoi se një rritje e vogël e vitaminës E në një miligram, mund të shkaktojë uljen e niveleve të antitrupave serum për më shumë se 5 për qind.

Vitamina E është shumë e përhapur në natyrë, në veçanti në botën bimore. Drithërat integrale, filizat e grurit, soja, lakra e kuqe, brokuli, perimet me gjethe të gjelbra, spinaqi, gruri integral, vezët dhe vajrat bimore, janë burimet më të mira të vitaminës E. Mishi përmban vetëm këtë vitaminë në sasi të pa konsiderueshme. Gjendet edhe në disa fruta, si mani, kajsia, avokado si dhe në bajame e arra. Në sasi të vogla, gjendet edhe në produktet e qumështit.

Konsumoni ushqime që përmbajnë baktere probiotike

Shumë ekspertë pajtohen se shëndeti i sistemit gastrointestinal luan një rol kyç te alergjitë. Një mënyrë për të promovuar shëndetin e zorrëve, është të hani ushqime që përmbajnë baktere probiotike, si Lactobacillus acidophilus dhe Bifidobacterium bifidum. Këto baktere të dobishme jetojnë në traktin gastrointestinal, ku ndihmojnë tretjen dhe luftojnë mbiprodhimin e baktereve që shkaktojnë sëmundje. Kosi që përmban kultura të gjalla të baktereve probiotike është përdorur si një ilaç popullor për qindra, mijëra, vite. Burime të tjera diete të baktereve probiotike, janë: kefiri, vaji i merlucit i fermentuar dhe në perime të fermentuara, duke përfshirë disa lloje lakrash turshi. Ushqime me përqindje të lartë në parabiotikë, përmbajnë gjithashtu shumë fibra të tretshme të dobishme dhe përfshijnë bananet, shpargun, fasulet, bishtajoret, hudhrën, preshtë, qepët dhe bizelet.

Rritja e marrjes tuaj të baktereve probiotike mund të jetë veçanërisht e dobishme nëse kohët e fundit keni marrë një mjekim antibiotik pasi që antibiotikët janë të njohur për të shkatërruar florën e shëndetshme në zorrë.

……………………………………………….

(Autorja është konsulentë për nutricion dhe dietologji: fb.com/nutricistedietologe )

NE SOFREN E DIELLIT-VALLJA APO DHIMBJA E MADHE

July 4, 2018 by dgreca

/Nga Sinan KAMBERAJ/

28 Nēntor është sot -/

Festë – Ditë e Flamurit/

Gëzim e Dhimbje /

gaz e lot/

si çdo mot/

Fustanella himariote palë-palë

tundet shkundet valë e valë –

Nga Sopoti bie aromë – borzilok

gjeth’ i njomë i trëndelinës

dridhet sonte –

në New York

Ç’u mbush mali …

thotë Nëneja

plot me rrush e krushq beqarë

Dardharja hijerëndë –

zonjë e thinjur në Boston

Me nj’ato hire ptinceshe

pret në radhë

Ësht’ arbëreshja moreanja

është kopilja e De Radës –

çamja është tri herë e therur

Përgjatë shekullit –

pis të zi

Hajde more Osman Taka hajde

Si s’të bëka syri vër –

para togut t’pushkaimit

ç’qenke more

sevdalli

Bubullon Shkëmb’ i Kavajës

dhe nga Durrësi vjen jehona

prej Kalasë

Këmbëkryq ulur në shallvare –

dikush ç’e kish ndez’ çibukun

n’gaca zjarri t’nj’asaj shtëpie –

t’fukarasë

Thethi thekshëm seç thërret

majë krahu kujë epike –

vaje burrash t’fisëm t’Motit

Eho nga kohë homerike

Vring’llojnë shpatat e Rugovës

përmbi re – si rrufe

ku të kam o Ker Sadria

Jakup Ferri vallë ku je

Dhe Nositi merr e jep

ta mbajë gjallë Zogzën e vet –

të plagosur mu në ije

vallja në New York tundet

posi Lundr’ e Poradecit

seç hepohet e anohet –

po nuk bie

Ah moj Dardania ime

si të lash

e më s’të pash

Është Valle e Madhe kjo

a është Dhimbje shekullore

dhimbje është nuk është jo

krajane as kuksiane

as shkodrane

as strugane

tropojane e mirditore

Valle me nishan mbi vetull –

plis i bardhë i Dukagjinit

është këngë çikash kanagjeqi

lart në maje t’Boletinit

Është llapjane këmishë me ojna

derdhur rruzash drenicare

xhufkë është e kuqe flakë –

varë n’maje t’opingës labe

Është johonë e Male’ t’Hotit

të Sharrit e të Tomorrit

Është e Tokës me shtaë plagë

llahtarishëm që kullon

Dashuri është – varri ynë

që me shekuj brez mbas brezi –

as na mban as na lëshon’

——-

New York,

28 Nëntor 1992

Miku është i shejtë….

July 4, 2018 by dgreca

Miku është i shejtë për shqiptarët dhe Amerika do të jetë përgjithmonë e tillë/

Nga Jahja LLUKA/

Sa herë flasim për Amerikën, ne shqiptarët kemi emocion të veçantë i cili me kalimin e kohës sa vjen e forcohet. Ndoshta nga fakti që ne si komb jemi s’provuar shumë duke qenë në armiqësi të përhershme me fqinjët tanë në Ballkan, dikur ka qenë e pamundur të mendohet se do arrinim aleance dhe miqësi me një komb të madh si ai amerikan. Por në çaste kritike për kombin tonë, politika amerikane ka qenë shpëtim për ne. Ndërkaq me 1999′ veç politikës dhe populli amerikan tregoi gatishmëri në raport me shqiptarët të cilët nga vuajtja dhunshëm kishin marrë rrugën e pakthim. Sot në 242 vjetorin e Pavarësisë, dua të shprehë falenderimin tim,ndaj SHBA-ve, sepse po të mos kishim përkrahjen e tyre do ishte i pamundur shtet-formimi i Kosovës, vuajten tonë dhe saktificën të cilen e dhamë për liri, Amerika e çmoi, duke na hapur derën në çastin më kritik në historinë tonë më të re. Andaj tani e jona është që të ndjekim rrugën tonë duke marrë shembull demokracinë amerikane dhe shtet-ndërtimin. Miku ka qenë dhe është i shejtë për shqiptarët dhe Amerika do të jetë përhere e tillë. Uroj që në rrugëtimin tonë si kombe dhe shtete të lira, do arrijmë ti përmbushim objektivat tona. 4 Korriku është festë dhe e kombit shqiptarë.

Shekulli i marrëdhënieve Shqipëri-SHBA

July 4, 2018 by dgreca

Edhe gazeta “Dielli” pati rol në njohjen e çështjes shqiptare/

Duke marrë parasysh kohën dhe rrethanat në të cilat u formua federata pan-shqiptare “Vatra”, mund të thuhet se ajo dha një kontribut të rëndësishëm në ngritjen e çështjes shqiptare, jashtë kufijve të Shqipërisë, në përgjithësi e në veçanti, në Konferencën e Paqes në Paris (1919). Falë angazhimit të Federatës pan-shqiptare “Vatra” dhe gazetës “Dielli” u lidhën miqësi të reja dhe çështja shqiptare u bë e njohur edhe përtej oqeaneve.

Shkruan: Xhylije IBRAHIMI

Para gati një shekulli, kur zënë fill marrëdhëniet SHBA-Shqipëri, një superfuqie botërore dhe një shteti të vogël në Ballkan, por të rëndësishëm në pikëpamje gjeostrategjike dhe mbi të gjitha mik besnik i Amerikës. Për njohjen e realitetit shqiptar në SHBA, asokohe kishin kontribuar aq sa kishin mundur emigrantët si dhe përfaqësuesit diplomatikë amerikanë të vendosur në shtetet fqinje të Shqipërisë. Kontribut të jashtëzakonshëm në informimin e popullit amerikan për trojet shqiptare, popullin shqiptar, jetën dhe ngjarjet që lidheshin me shqiptarët e Shqipërinë, dha edhe gazeta më e madhe për nga tirazhi “The New York Times”, që botohej në New-York. 1919-ta merret si vit që ndryshoi botën, që ndryshoi bërjen e politikave, shtrirjen e politikave, që më nuk do të përfshinin vetëm vendet dhe popujt e mëdhenj, por edhe ato vende të vogla dhe popuj të vegjël, siç ishte populli shqiptar. Që në janar të vitit 1919 ndizet një dritë e gjelbër për popullin shqiptar, një dritë në fund të tunelit, për të ardhmen e këtij populli të vogël, të përvuajtur, të ndarë e të copëtuar. Por, si u zhvilluan këto marrëdhënie mes këtyre dy vendeve, gjatë periudhës 1919-1939 dhe cili ishte qëndrimi i SHBA-së për çështjen shqiptare ?

Apetitet e fqinjëve

Në Konferencën e Paqes së Parisit (1919), Fuqitë e Mëdha, me aleatët e tyre ballkanikë për çështjen shqiptare si dhe në zgjidhjen e problemit të kufijve, zbatuan politikën e kompromisit, duke përdorur Shqipërinë si monedhë këmbimi për të shpërblyer aleancat e luftës. Në negociatat për zgjidhjen e ,,Çështjes së Adriatikut”, çështja shqiptare u diskutua pa marrë pëlqimin e shqiptarëve. Fqinjët ishin të interesuar që nga Shqipëria të marrin sa më shumë pjesë që të jetë e mundur, deri në ndarjen e saj. Delegatët britanikë dhe ata francezë përkrahën pretendimet greke për Vorio-Epirin, me qëllim të forcimit të Greqisë për t’i konkurruar Italinë në Mesdhe. Nga ana tjetër, Italia insistonte për rikonfirmimin e kufijve të përcaktuar me Konferencën e Londrës (1913), me qëllim që të kundërshtonte marrjen e vijës bregdetare përball Korfuzit nga Greqia, e cila shërbente si portë hyrje në Adriatik. Fuqitë e mëdha, për të ruajtur ekuilibrin e forcës, përdorën diplomacinë e kompromisit në kurriz të sovranitetit dhe të integritetit territorial të Shqipërisë. Memorandumi anglo-franko-italian i 14 janarit 1920 parashikonte copëtimin e Shqipërisë, për të plotësuar interesat e kundërta të Italisë, Jugosllavisë dhe të Greqisë. Falë ndërhyrjes së presidentit W.Willson, problemi shqiptar u shkëput nga ,,Çështjes së Adriatikut”. Marrëdhëniet diplomatike SHBA-Shqipëri në vitet 1922-1928 rezultuan me njohjen e Shqipërisë nga Qeveria e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në gusht 1922. Shqiptarët, të zhgënjyer nga lëkundjet e diplomacisë evropiane ndaj çështjes shqiptare dhe duke qenë të pafuqishëm përballë apetitet imperialiste të shteteve fqinje, vendosin t`i drejtohen Amerikës, me kërkesë që të pengojë përpjekjet për copëtimin e Shqipërisë. Zyrtarët amerikanë e arsyetonin nevojën për njohje të Shqipërisë nga qeveria e tyre edhe me faktin se Shqipëria, edhe në ato kushte, ishte vend pa borxhe të jashtme, posedonte rezerva të mëdha nafte dhe ofronte mundësi të mira për investime në hekurudha, rrugë dhe industrinë e drurit. Gjithashtu, ata insistonin që interesat amerikane të trajtohen sipas rregullave për kombin më të favorizuar, kusht ky që u pranua nga qeveria shqiptare, pas njohjes de jure, bashkë me dy kushtet tjera të marrëveshjes. Njëra prej tyre kishte të bënte me angazhimin e qeverisë shqiptare që të respektonte natyralizimin e shtetasve të huaj në SHBA, kurse tjetra – me një hua të madhe nga bankat amerikane, që do të përdorej për rimëkëmbjen e ekonomisë shqiptare, nën kontrollin e ekspertëve amerikanë.

Zemërimi amerikan me Shqipërinë

Periudha 1923-1925 karakterizohet me një ftohje të marrëdhënieve Shqipëri-SHBA, pas përmbysjes së qeverisë së Fan Nolit, që ishte një goditje e rëndë në përpjekjet e forcave demokratike, për të çrrënjosur mbeturinat e feudalizmit në Shqipëri dhe për ta orientuar vendin në rrugën e demokracisë perëndimore. Me ndihmën e huaj, Ahmet Zogu rikthehet në pushtet në vitin 1924, duke shtypur me dhunë revolucioni demokratik. Favorizimi i interesave ekonomike të Italisë dhe Anglisë, bëri që marrëdhëniet e SHBA-ve me Shqipërinë të ftohen dukshëm. Amerikanët mendonin se SHBA meritonte së paku një trajtim të barabartë, duke pasur parasysh shërbimet që i kishin bërë Shqipërisë përmes presidentit Uillson dhe Kryqit të Kuq. Në këtë mënyrë, Shqipëria kishte shkelur tri pikat e marrëveshjes në raport me SHBA-të. Pas në periudhe ftohje, në prill të vitit 1926, fillon të përmirësohet qëndrimi ndaj Amerikës, falë Faik Konicës, i shkolluar pjesërisht në Harvard, që ishte emëruar ambasador në Uashington. Në vitet 1928-1939, periudhën e Monarkisë në Shqipëri, Qeveria e SHBA-së, duke njohur Mbretërinë e Shqipërisë kishte parasysh marrëveshjen e lidhur nëpërmjet shkëmbimit të notave në qershor të vitit 1922, midis Maksvell Bllejkut dhe qeverisë shqiptare, e cila mbetej në fuqi. Ndryshimi ishte cilësuar “i rregullt” dhe që garantonte stabilitet për faktin se kreu i shtetit nuk ishte ndërruar. Njohja amerikane, edhe këtë herë lidhej me interesa ekonomike. Por, SHBA-ja nuk ndërmori asgjë, në vitin 1939, për të penguar pushtimin e Shqipërisë nga Italia, edhe pse Faik Konica, si përfaqësues diplomatik i Qeverisë Mbretërore të Shqipërisë në SHBA, kishte njoftuar Departamentin e Shtetit se Shqipëria gjendej para greminës dhe se së shpejti do të pushtohej nga Italia fashiste. Fajtore për këtë mos reagim të SHBA-së konsiderohet të ishte politika e Zogut. Më 10.06.1939, me udhëzim të Departamentit të Shtetit, mbyllet ambasada amerikane në Tiranë dhe marrëdhëniet diplomatike midis dy vendeve ndërpriten.

Një shekull më vonë, miqësia SHBA-Shqipëri, përfshirë tani edhe Kosovën, që falë përkrahjes amerikane, në rend të parë, u çlirua në vitin 1999, ndërsa shpalli pavarësinë e saj në vitin 2008, është në pikën e saj më të mirë.

…………………..

(Autorja është master i diplomacisë dhe dërgoi enkas për Gazetën “DIELLI”)