Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for April 2020

CORONAVIRUSI RREMBEN MESUESIN JANI DEPO NE ÇIKAGO..

by

NJË BUQEDË LAMTUMIRE PËR MËSUESIN  JANI DEPO/

     Nga Fuat Memelli-Boston/

 Jani Depo, me origjinë nga Sinica e Devollit, por që prej 20 vjetësh jetonte në Çikago, ishte një nga viktimat e fundit të virusit të rezikshëm që ka pushtuar botën. Mes dhimbjesh, njoftuan këtë lajm të trishtë bashkëshortja e tij, Arthimija si dhe tre vajzat: Mirela, Albana dhe Edlira. I shtruar prej prej 12 ditësh në spital,  nuk mundi ta përballojë sëmundjen 86 vjeçari, Jani Depo. Kishte patur edhe probleme të tjera shëndetësore si në zemër e mushkëri, të cilat ia rënduan gjendjen. Ndarja e tij nga jeta, pikëlloi jo vetëm familjen por edhe plot miq  e shokë.  Trishtoi gjthë sinicarët në Shqipëri e nëpër botë, të cilët i shprehën ngushëllimet familjes. Trishtim të veçantë ndien ish nxënësit e tij të shumtë, të cilëve ai u kishte dhënë mësim, pasi mësuesi është prindëri i dytë për nxënësin.

Jani ishte i pari ndër pesë fëmijët që kishin prindërit . Babai i tij, Llambi, i la jetim kur Jani ishte 16 vjet dhe iu desh të mbajë peshën e gjithë familjes. Pasi studjoi për mësuesi Tiranë, filloi rrugën e gjatë e tij si mësues e cila vazhdoi  37 vjet. Ajo ze fill  në fshatrat Dunicë dhe Slabinjë të Pogradecit. Më pas në Bradvicë, duke vazhduar në Menkulas e Miras të rrethit të Devollit, ku në këto dy shkolla ka qënë drejtor. Rruga e mësuesisë mbyllet në vendlindje, në Sinicë, ku dha mësim 19 vjet, deri sa doli në pension në vitin 1989. Në Sinicë ka dhënë mësim edhe bashkëshortja e tij, Arthimija. Të dy e lidhën jetën me arsimin. Janë me qindra nxënësit që mësues Jani i ka dhënë mësim. Ata e kujtojnë për përkushtimin e tij, për dashurinë që kishte për ta, për dijet që u dha. I janë mirënjohës mësuesit të tyre, pasi dija është “pashaportë” në rrugën e jetës. Në atë “pashaportë” diturie, krahas mësuesve të tjerë, është edhe emri i mësues Janit.

Në vitin 2000, ai vjen në Çikago bashkë me familjen. Në këtë qytet kishte plot familje me origjinë nga Sinica e Qyteza, pasi ka qënë qendra kryesore e emigracionit të këtyre dy fshtarve të Devollit. Edhe këtu ai nuk ndenji mbyllur në shtëpi. Takohej me miq e shkokë  ku flisnin për vëndlindjet e tyre e për Shqipërinë, pasi atdheu është vendi ku rrobërohet shpirti. Librin e lapsin nuk e hiqte nga dora. Vajza e tij Edlira, tregon se ai lexonte, shkruante dhe bënte reçenca për librat e shokëve. U mësonte mbesave e nipit të shkruanin e të lexonin gjuhën e bukur shqipe, i mësonte këngë e valle shqiptare. Bashkëfshatari i tij në Çikago, Perikli Sulari, tregon se  për disa vjet me radhë Jani ishte në kryesinë e Shoqatës Sinicare “Përparimi”, e cila si mision kryesor ka patur dhe ka ndihmën për vendlindjen. Jani qe një nga veprimtarët kryesorë të saj. Kjo shoqatë ishte krijuar para 90 vjetësh nga emigrantët sinicarë të Amerikës dhe e kishte qendrën në Çikago. Veprimtaria e saj u përtëri pas viteve ’90, kur aty erdhën edhe disa familje sinicare. Mitropoliti Ilia Ketri me origjinë nga Sinica por i lindur e ritur në Amerikë e që ka shërbyer disa vjet në kishën e Shën Kollit në Çikago, thotë se Jani ishte një nga besimtarët më të regullt të kishës. Më bënin përshtypje njohuritë dhe kultura e tij. Këto i kam vënë re në bisedat me të si dhe në fjalën e mbajtur prej tij në 65 vjetorin e shkollës fillore dhe 40 vjetorin e shkollës 7 vjeçare së Sinicës, fjalë e cila është pasqyruar e plotë ne librin e Perikli Sularit për Sinicën, thekson Hirësi Ilia. Ish nxënësi dhe e pastaj kolegu i tij në shkollën e Sinicës, Stavri Dimashi, thotë se Jani ishte një mësues e koleg shëmbullor dhe i kudondhur për fshatarët, në gëzime e hidhërime.

Ai ishte edhe një bashkëshort e prind shëmbullor. Tok me bashkëshorten, ritën dhe edukuan tre vajzat e tyre, të cillët vazhduan studimet dhe u bënë njëra më e mirë se tjetra. Për Jani Depon, mund të flitet shumë. Por, më tepër se unë, kanë folur bashkëfshatarët e miqtë e tij si dhe ish nxënësit në mesazhet e shumta të ngushëllimit e vlerësimit për figurën e tij. Në këto kohë virusi, kur njerzit janë të ngujuuar, nuk do t’i jepet dot lamtumira e fundit, ashtu siç e ka zakoni shqiptar. Le të jenë këto rradhë një buqedë lamtumire për mësues Jani Depon. Ngushëllime bashkëshortes Arthimi dhe tre vajzave: Mirela, Albana e Edlira, vëllait Koci, nipit e mbesave! U prehtë në paqe mësues Jani!.

COVID-19 RRËMBEU PIKTORIN RAMIZ LLAPATINCA

by

Një lajm tjetër i dhimshëm për komunitetin shqiptar në Amerikë ka qarkulluar sot në rrjetet sociale. Koronavirusi ka rrëmbyer piktorin dhe aktivistin e njohur shqiptar Ramiz Llapashtica. Nazmiu ishte një ndër piktorët e talentuar dhe aktivistët e palodhur të çështjes sonë kombëtare. Ai njihet edhe si bashhkthemelues i Shoqatës”Jusuf Gërvalla” në New York.
Në galerinë e tij personale ai kishte krijuar profile të spikatura të figurave dhe simboleve tona Kombëtare si:Heroi Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, Shenjtëreshën Shqiptare Nënë Tereza, Heronjtë Isa Boletini, Dedë Gjo Luli, Adem Jashari apo dhe figura gandiste e presidentit Ibrahim Rugova.
Vatra ka nderin që të ketë si kujtim dy nga portretet e punuar bukur artistikisht prej penelit të Ramiz Llapatincës, Portretin e heroit Adem Jashari dhe Presidentit Historik të Kosovës. Sa herë vijnë festat e Kosovës, veçanërisht ajo e shpalljes së Pavarësisë, portretet do afishohen në mjedise festive dhe do të na kujtojnë edhe autorin e tyre, Nazmi Llapatinca. 
Ramiz nuk e fitoi dot betejën me COVID-19, por ai do të mbetet në kujtesën e shqiptarëve të Amerikës, ashtu si dhe në Kujtesën tonë Kombëtare, si një artist dhe patriot përkushtuar! 
Pusho në Paqë piktori ynë dashur, RamizLlapatinca!(Dielli)

Destinacioni i raporteve midis shqiptarëve

by

Nga Ilir Levonja/Sipas gazetares së tv klan Maqedonia, Xhumadije Brahimi, qeveria e shtetit fqinj ka paracaktuar rreth 16 hotele si pika karantimi për shtetasit e saj që kthehen nga vendet e ndryshme. K informacion u dha nga një transmetim i drejtpërdrejtë nga Shkupi për emisionin Opinion mbrëmë më 7 prill 2020. Pra 16 hotele dhe me shpenzimet e qeverisë. Ndërkohë që të njëjtin problem e patëm edhe ne me emigrantët tanë që ktheheshin nga Greqia dhe që për 4 ditë mbetën në qiell të hapur në një truall neutral midis doganave tona dhe Greqisë. Shteti ynë u përgjigj ashpër, do karantinoheni në hotelet aty përreth dhe me shpenzimet tuaja. Një turp kombëtar që solli deri indinjatën e diasporës. Madje njeriu që do i jepte zgjidhje ishte pikërisht një shqiptar nga Tetova por që njihet tashmë si një biznesmen i suksesshëm në Gjermani e me gjerë, ai quhet Lazim Destani. Sipërmarrje që ministri i gjoja diasporës Pandeli Majko në qeverinë shqiptare e cilësoi si një zgjidhje a një marrëveshje mes qeverisë dhe diasporës. Kjo ka domethënien se sa kot është dikasteri që menaxhon emigracionin me vendin amë, së pari për nga mungesa e fondeve por edhe sa pa brekë është qeveria shqiptare. Se po të ishte me aq ti dhe kaq unë do quhej bashkëpunim. Por e thënë thjesht, ishte një lypje për të mbuluar atë që akoma nuk ka plasur në Shqipëri, ekonominë e vdekur. Dhe ndofta shumë njerëz mendojnë se mbas tërmetit kjo puna e covid-19 ishte gjëma më e madhe, kështu qoftë. Se nga ato që dëgjon specialistët e ekonomisë dhe biznesit, rubrikat e fundit në emisionet tona, është dyshimi mbi të ardhmen pas pandemisë. 

Përse shteti ynë nuk e bëri këtë? I la në qiell të hapur emigrantët. Megjithëse jemi një vend që kemi institucione si Avokati i Popullit, pra për të drejtat kushtetuese qytetare, as ky  nuk u ndie. Përgjigja është fare e thjeshtë, jo vetëm nuk kanë para por janë të mbushur edhe me urrejtje a plot ndjenja bulliste karshi njëri-tjetrit. Madje edhe insistimi i ashpër me izolim total është mjeti më i favorshëm për një qeveri që i ka arkat bosh. Sot Austria, Çekia, kanë nisur hapjen e pjesshme, arsyeja sipas informacioneve presioni social. Në Shqipëri ka vetëm një lloj presioni, ai qeveritar. A nuk po e luftojnë këto vende coronën, sigurisht që po, por po aplikojnë rregullat të ashpra të distancimit publik. Këto të raporte që rregullohen në bazë të marrëdhënies së qytetarit me Kushtetutën. Kurse qeveria shqiptare vetëm urdhëron. Eshtë përgjegjësi kushtetuese t’i dalësh zot qytetarit kur i thua rri në shtëpi. Shto faturat karshi biznesit ndaj me të drejtë plot qytetarë pyesin se kur do jemi si shtetet e tjera? Dhe sa kohë do jemi produkt i showt të lali Erit me ndihma dhe i misionarëve të fesë si Elvis Naço kur bëjnë show me magazina, ku dominojnë qeset me miell, vaj, makarona? Përgjigja është fare e thjeshtë, janë arkat bosh. Po të ishin plot, i pari që do vraponte drejt Kapshticës do ishte Edi Rama. Kur e shikon se sillet Maqedonia e Veriut me qytetarët e saj emigrantë, nuk ka asnjë diskutim që emigranti shqiptar nuk ndihet mirë. 

Dhe në raport me Maqedoninë numri i emigrantëve tanë ishte me gishta, kurse ai i emigrantëve maqedonas kalonte mbi 2 mijë. Ndërkohë që raportet me diasporën janë sa të brishta aq edhe të minuara. Ne kemi emigruar historikisht për një jetë më të mirë, pra për shkak të ekonomisë së dobët në vendin tonë.

Por sado këtij fakti nuk e kemi zbrazur kokën nga ideologjia aq sa edhe sot bash në mes të New York-ut një kapter i diktaturës të mbyt me të kaluarën. Të mbyt ta zëmë njëri për Ramën e tjetri për Berishën a Bashën. Futet si skuth në organizatat e mërgatës megjithëse i ka survejuar ato deri në Zelandën e Re përmes Sigurimit të Shtetit. Pra megjithëse na ka ngrënë shpirtin mospasja, ne i hamë kokën njëri-tjetrit nga bindjet, ideologjia. Janë marrëdhënie të brishta edhe për tmerrin se sa të vështirë e kemi të jemi të pa anshëm aq sa e quajnë patriotizëm të financojnë një shtetar vetëm për një foto me presidentin e Amerikës, kur ato para mund të ishin sot fare mirë bonus në fondin e emergjencave civile. Shto edhe fondet nga vetingjet, plus vetingjet e mungura në politikë, pasi ka ardhur koha e një katarsi të demokracisë, kësisoj si vendet e botës do kishte edhe Shqipëria jonë një plan social të detajuar suporti financiar. Por siç e thamë këto janë pasojat e raporteve të bindjeve dhe të verbërve karshi iks apo ypsilon lideri politik dhe jo me vendin e dhembshur. Për rrjedhojë të gjitha destinacionet, të parave, bindjeve, konstruktiviteti, respekti, shkojnë diametralisht kundër. Kësisoj është e natyrshme të na mbysi demagogjia.

Kryeministri në detyrë Kurti vizitoi Komunat e Klinës, Pejës dhe Gjakovës

by

Gazeta DIELLI- Klinë, Pejë, Gjakovë, 8 prill 2020- Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, po vazhdon vizitat e tij nëpër komunat e Kosovës për t’u informuar nga afër me menaxhimin e virusit Corona.
Vizitat kryeministri në detyrë i bëri bashkë me ministrin në detyrë të Shëndetësisë, z. Arben Vitia, ministren në detyrë të Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit, znj. Bajrami, dhe ministren në detyrë të Administrimit të Pushtetit Lokal, znj. Emilija Redzepi, ku i takun kryetarët e komunave të Klinën, z. Zenun Elezaj, të Pejës, z. Gazmend Muhaxheri dhe atë të Gjakovës, z. Ardian Gjini.  
Të gjitha institucionet vendore, si qendrore ashtu edhe ato lokale kemi qenë bashkë. Bashkë do të jemi deri sa ta mposhtim këtë virus. Masat e ndërmara nga organet komunale të Klinës për Qeverinë janë shpresdhënëse dhe kallxues se do të fitojmë përballë kësaj pandemie vetëm me disiplinë. Si qytetarë të Kosovës duhet të jemi të gëzuar që kjo komunë, ndonëse ishte prej të para që u shënua me pacientin 0, na e dëshmoi që me respektimin e masave të qeverisë dhe disiplinës qytetare fitorja ndaj këtij virusi do të jetë triumf i radhës.
Në takimin me kryetarin e Komunës së Pejës, z. Muhaxheri, u diskutua mbi domosdoshmërinë që lakorja e përhapjes së pandemisë COVID -19 të spostohet në kohë e të ulët në intensitet. Jemi të vetëdijshmë që masat e marrura nga autoritetet qeverisëse për ruajtjen e shëndetit të qytetarëve kane prekur drejtpërdrejtë aktivitetet e shkollave tona. Por, për neve mbetet shumë e rëndësisshme që nxënësit të mos privohen nga mësimi, dhe prandaj kemi lansuar mësimin online, të cilin nxënësit tanë e kanë mirëpritur. 
Jemi në fund të maratonës. Muaji maj mund të jetë më i lehtë për secilin prej nesh. Prandaj, Kryeministri në detyrë Kurti në takimin e tij të sotëm me kryetarin e Komunës së Gjakovës, z. Gjini, i kërkoi që të bëjë apel tek qytetarët që të mos i frekuentojnë hapësirat publike si parqet e shëtitoret dhe të kenë kujdes me shëndetin e tyre.
Si Qeveri bëjmë thirrje që të kemi kujdes kur t’i frekuentojmë supermarketet dhe furrat e bukës. Marketet t’i dezinfektojnë karrocat e shportat, ndërsa qytetarët t’i pastrojnë duart pas përdorimit të tyre. Në furra të bukës të bëhet kujdes që jo i njëjti person që kryen pagesën t’a shërbejë edhe bukën. Për fund, të gjitha nevojat e tilla t’i bëjë vetëm një person në familje i cili në momentin e parë që kthehet në shtëpi të pastrohet menjëherë.

Mbreti Zog I gjithë jetën e tij e lidhi me fatet e kombit

by

…, të Shqipërisë dhe të shqiptarëve /


Me rastin e 59 vjetorit të ndërrimit jetë/
Nga Ekrem SPAHIU*/

Më 9 prill 1961, ndërroi jetë në Paris Mbreti Zog I. Kombi shqiptar humbi burrin e shtetit më të shquar dhe më me ndikim në historinë e tij moderne. Ndërkohë që vdekja e Mbretit Zog u lajmërua në gazetat më të mëdha botërore të kohës, në vendin që e kishte lindur, udhëheqja e lartë komuniste festonte, ndërsa heshtja për popullin shqiptar që kishte nostalgji për Mbretin Zog ishte e plotë. 
Kolonel Hysen Selmani që shërbeu pranë Mbretit Zog I si adjutant i Tij, i ka publikuar momentet e fundit të jetës së Mbretit si më poshtë:  
Më 20 Mars 1961, ai u shtrua në spitalin “Foche”. Nuk ishte edhe aq i lodhur. Gjithmonë ishte me ato shaka, por, pinte shumë duhan e kafe dhe hante shumë pak. Aty u zu një apartament ku Mbretëresha Geraldinë ishte gjithmonë me Mbretin. Edhe ne zumë dy dhoma për dy oficerë të shërbimit. Përditë, e vizitonin Princeshat dhe gjithë personeli i Oborrit. Javën e parë ishte fare mire. Edhe në spital pranonte vizita, e kishte bërë pothuaj si në shtëpi. Kur nisi të ndiejë dhimbje dhe dobësi, menjëherë u thirr profesori Leneger dhe doktorët e spitalit “Foche.” Ata na këshilluan të thërrisnim edhe një profesor prej Gjermanie dhe një prej Zvicrës. Kështu do të bëhej një konsultë e përgjithshme. Më 28 Mars 1961, u bë konsulta në prezencën e 6 profesorëve më kompetentë të Europës. Ata konstatuan se, përveç ulçerit, kishte dhe kancer në mëlçinë e zezë. Profesorët u këshilluan dhe pas ekzaminimesh, vërtetuan se nuk mund t’i bëhej një operacion. E panë të pamundur, sepse kishte arritur në gradën e fundit.
Më 9 prill 1961 ora 15.40, është kjo koha kur Madhënia e Tij, Zog I – Mbret i Shqiptarëve është me një lodhje të madhe. Ai i lëshoi krahun në qafë Princit Leka dhe i tha me një zë të ulët: “Lekë, tani je burrë. T’i mbani porositë që ju kam këshilluar. Pa masë, asgjë mos t’ju dhimbset për të mirën e Atdheut”. Kur mbaroi këto fjalë ngriti kokën dhe na pa të gjithëve. Me dorën tjetër mori dorën e Mbretëreshës e po shikonte të motrat. Ato ishin të këputura. Fytyra e tij ishte në qeshje si gjithmonë. Pas kësaj, nuk bëri asnjë lëvizje dhe mbylli sytë e …
Më 10 prill 1961, trupi i Mbretit Zog I u vu në një arkivol me xhama dhe u vendos për homazhe në një sallon të madh. Për dyzet e tetë orë, natë e ditë, qindra shqiptarë nga e gjithë bota erdhën e u përkulën para trupit të Mbretit duke derdhur lot e duke lutur të madhin zot për shpirtin e Tij. Presidenti i Francës, Gjenerali De Gol kishte dhënë udhëzime që refugjatët që vinin për këtë rast, të hynin në Francë pa viza.
Më 11 Prill 1961, në orën 13.00 është përgatitur ceremonia e varrimit të NMT Zog I – Mbretit të Shqiptarëve. Arkivoli qëndronte përmbi supet e shqiptarëve dhe ishte i mbuluar me Flamurin Kombëtar. Përmbi stemë, dukeshin me shkronja të mëdha shkrime të arit, fjalët që gjithmonë Mbreti Zog, i kishte në zemër: “Atdheu mbi të gjitha.” Lotët e shqiptarëve dhe të gjithë miqve e kishin rrethuar Mbretëreshën dhe Princin Leka. Me një kortezh shumë madhështor u zhvillua edhe ceremonia e përcjelljes së trupit të Madhërisë së Tij Zog I – Mbret i Shqiptarëve për në banimin e përkohshëm në “Thiais Parisien”. 
Në njohje e vlerësim të personalitetit, kontributeve dhe trashëgimisë së Tij historike e kombëtare, mbas 51 viteve më 17 nëntor 2012, me rastin e 100 vjetorit të shpalljes së pavarsisë, shteti Shqiptar organizoi një ceremoni madhështore zyrtare për kthimin e eshtrave të Mbretit Zog I në Atdhe, të cilat u vendosën në Mauzoleumin e Familjes Mbretërore në Tiranë, ndërtuar pasaçërisht për këtë ditë të shënuar. Ky mauzoleum u ngrit pranë themeleve të mauzoleumit të Nënës Mbretëreshë Sadije, i cili u shkatërrua më 17 nëntor 1944. Kjo datë simbolike e ringritjes së tij dëshmon vullnetin e kombit shqiptar për ndreqjen e padrejtësive historike. Në këtë mauzoleum prehen eshtrat e Mbretit Zog I, Mbretëreshës Geraldinë, Mbretit Leka I dhe Mbretëreshës Suzan.
Presidenti i Republikës z. Bujar Nishani, në këtë ceremoni i ka akorduar Naltmadhnisë së Tij Zog I – Mbretit të Shqiptarëve “Urdhrin e Flamurit Kombëtar” (pas vdekjes), me motivacionin:
“Figurë madhore e qendrore e historisë së Shqipërisë, që hodhi themelet e ndërtimit dhe funksionimit të shtetit modern shqiptar, me orientim të qartë perëndimor europian. Ideator dhe realizues i administratës së parë të shtetit shqiptar, si dhe i një legjislacioni bashkëkohor të niveleve të larta, që do t’i hapte rrugë emancipimit shoqëror dhe zhvillimit të vendit. Personalitet që gjithë jetën e tij e lidhi me fatet e kombit, të Shqipërisë dhe të shqiptarëve”.
 
*Ish – deputet &, ish kryetar i PLL