dgreca – Page 1535 – Dielli

SKËNDERBEU-STRATEGU USHTARAK MË I MADH I SHEKULLIT XV

February 22, 2018 by dgreca

NE PËRKUJTIM TË 550 VJETORIT TË VDEKJES GJERGJ KASTRIOTIT –SKENDERBEUT

NGA HYSEN S.DIZDARI –TIRANE/*

———————————————————————————-

SKËNDERBEUT-STRATEGU USHTARAK MË I MADH I SHEKULLIT XV DHE ARTI LUFTARK I USHTRISË TIJ/

Gjergj Kastrioti Skenderbeu ishte jo vetëm udhehëqes i popullit shqiptar në luftërat e tij për liri e pamvarsi kombëtar në shekullin e XV ,por dhe një Strateg i madh ushtarak i kohës sepse ai e kishte studjuar artin ushtarak të kohës,gjatë viteve të marrjes peng nga turqit,ku arriti të përfundoi ,shkollat më mira ushtarake të prendoris Osmane.Një nga aftësit e tij si strateg ushtarak është krijimi i Ushtrisë Kombëtare Shqiptare,në Kuvendin e Lezhës me 2 Mars 1444.

Tiparet kryesore të artit ushtarak të Skenderbeut ishin ndërtimi i një taktike dhe strategjie të re të pa parë,në luftrat e pricipatave feudale të shekullit X-XIV.

Skenderbeu ishte i pari strateg ushtarak që e përpunoi dhe pershtati ,artin ushtarak të kohës tij,duke hequr dorë nga kalorsia feudale Evropiane e karrocuar,e ngadalët dhe e pa monevrushme dhe krijoje një kalorsi të re të sh Komandantët dhe drejtuesit e ushtrisë Skenderbeut,rridhnin nga familjet e mëdha feudale shqiptare si më poshtë :

Familja e Aranitve,Familja e Dukagjinve,Familja e Topiajve,Familja e Muzakajve,Familja e Balshajve,Familja e Spanve dhe të tjera.

Skenderbeu duke njohur mirë artin ushtarak të kohës,dhe taktikën dhe strategjinë e kundërshtarit, ndërtoi një ushtri të përbër nga bijët e populli shqiptare, të cilët luftonin për mjë çeshtje të drejt, për të mbrojtur trojet dhe shtëpit veta nga pushtuesit e huaj.

PERBERJA DHE STRUKTURA E USHTRISE SKENDERBEUT

1-Ushtria e Skendërbeut përbehej nga kembësoria e cila kishte në përberjë rreth 6500-7500 ushtar të cilët i kishte stervitur dhe i komandonte Ajdin Muzaka djali i motres Skenderbeut,komandant i zoti dhe me provoje të gjatë në luftarake ,guximtar,trim dhe besnik i Skenderbeut.

2-Kalorsia e lehte e cila përbehej nga 8000 kalorës,të cilët ishin stervitur dhe komandohej nga djali i vellait të Skendërbeut Hamza Kastrioti ,i cili kishte provoje të madhe luftarake ,gjatë qendrimit në ushtrine Osmane,ai kishte drejtuar dhe marre pjesë në shume beteja luftarake.

3.Komandati Vrana Konti ishte një nga komandantët më të zotët në organizimin dhe drejtimin e ushtrise Skenderbeut.Ai kishte provoje të madhe luftarake në zbulimin e forcave të armikut,në organizimin e pritave ,dhe goditjet e befasishme të armikut,Ai organizoj dhe stërviti kalorsin e shpejte,sepse kishte provoje të gjatë luftakrake se kishte sherbyer disa kohe si komandat në ushtrine e aleatit të Skenderbeut ,Mbretit të Napolit Alfonsit V.

Skendërbeu në krijimin e kalorsis lehtë,kujdes të posaçëm i kushtonte zgjedhjes së kuaje të racave më të mira të kohes të cilët i kishte stërvitur ,për të perballuar ngarkesa fizike dhe per të kryer monovra dhe levizje të shpejta duke shfrytëzuar me mjeshtëri terrenin. Kalorsia e Ushtrise Skendërbeut ,ishte e stervitur mirë në perdorim me mjeshtëri të monovren të goditjet befasishme dhe terhëqjes kur ishte nevoja.

4.Skenderbeu nuk ishte vetëm komandant i Përgjithëshëm por ai drejtonte ushtrine dhe merrte pjesë vete në beteja luftarake.

Ai komandonte vete një pjesë të ushtrise e cila përbehej nga një pjesë e zgjedhur e kalorsis dhe këmbësorise të cilit ishin të pergatitur dhe stervitur mire.Kjo pjesë ushtrise qëndronte jashtë kështjellave në vende të mbrojtura dhe të sigurta ,duke shfrytezuar terrenin dhe keto forca futeshin në luftim në moment vendimtare te betejës,duke përdorur monovrën , befasinë dhe shpirtin luftarak .Kjo taktike dhe strategji e re në organizimin e luftimeve i çelsi i fitoreve mbi një ushtri nga dy deri ne pese here më të madhe në numer.

Por të arritur këto fitore Skenderbeu e stërviti dhe pajisi ushtrin me armët më të mira të kohës,si shpata e mburojat e lehta,heshta ,harqet me shigjetat,topat etjere.

Armët përsonale të Skenderbeut janë shumë të famshme dhe sot ato gjenden në një nga muzete e Vjenes.

Poeti Kombetar i Shqiperise, Naim Frasheri, kur vizitoj këtë muze shkroi disa vargje kushtuar armve të Skenderbeut.

Mësuesja dhe atëdhetarja e pa lodhur e shkollës të parë të vashave shqiptare Sevasti Qirjazi në një shkrim,në vitin 1925 thekson:“Vjershat e Naimit e zgjuan kombin shqiptare nga gjumi i rendë që e kishte pushtuar dhe i dhanë fuqi e guxim të fillojë luftën kundër tiranise.”

Po ju kujtojme shqiptarve pjesë nga vjersha ,,Parrasja,,e Naim Frasherit :

“Kush nuk e di Skënderbenë,
Që nderojti mëmëdhenë?
“Lum ti, moj Shqipëri!” thashë,
Armët e ti’ kur i pashë
Ndë Belvedere në Vjenë,
Sikur pashë Skënderbenë,

Dhe sot nga armët e tija
Kullon thjeshtë trimëria!
E di njerëzi e tërë
Atë zot ç’punë ka bërë;
Kur hiqte Skënderbeu shpatë,
Trimavet u ipte datë!

…………………………………
Kishte vdekur njerëzija,
Rronte vetëm Shqipëria,
Veç shqiptari lëftonte,
Njeri tjatërë s’kuxonte.
Kordhëtar tjatërë s’gjenë,
Tyrqitë, veç Skënderbenë.
Skënderbeu me të Parët,
Me të gjithë shqipëtarët,
I qëndruanë Tyrqisë,
I dhanë nder Shqipërisë,
Ata duall’ e lëftuan,
Gjith’ Evropën’ e shpëtuan.
Te Skënderbeu kishte shpresë
Aher’ Evrop’ e pabesë.
Rrëfe, o mal’ i Sopotit!
Edhe ti, Tomor’i zotit!
Me oshëtimë tregoni,
E me vetëtimë thoni,
Dhe ti, fortes’ e Beratit!
E ju, bregoret’ e Matit!
Folë, fol’ o Drin’i shkretë!
Q’i ke parë me sy vetë
Të tër’ ato ligjërime
I mer vesh zëmëra ime.
Këto gjithë po i dimë,
Më tëhu tani të vimë.
Pas Skënderbeut Shqipëria
Nuk ra në të këqija,
Se në kurt’ kurrë s’ka rënë,
Poshtë njeri s’e ka vënë,
Se shqipëtari ish burrë,
Nënë zgjedhë s’hyri kurrë.”

Naim Frasheri,

Pjese nga vjersha e “Parrajsa” shkruar në vitin 1894

*Autori e dergoi shkrimin per Diellin nga Tirana

Gojëdhëna dhe këngë për kohën e Skënderbeut

February 22, 2018 by dgreca

1-gezim-llojdia

Nga Gëzim Llojdia/

1632

Duke filluar këtë hulumtim për epokën e Skënderbeut në 500 vjetorin e ti,j diku nga viti 68, Qemal Haxhihasani, shkruante te gazeta gazeta’’ Drita” e diel, 14 janar 1968:” Lavdia e luftërave te mëdha popullore te kohës se Skënderbeut u ruajt jo vetëm në burimet historike, por edhe në zërin e gjallë të traditës. Populli diti të na sjelle jehonën e ngjarjeve të asaj kohe të shkëlqyer, të historisë sonë, kur Shqipëria u bë e vetmja barrikadë e rëndësishme e vërshimit osman nëpër botë, me tregimet e tij tëmrekullueshme. Shekujt e rëndë të robërisë nuk munden t’i vrasin me hanxharët e tyre të përgjakur këto tregime. Ato ishin strukur thellë në zemrën e popullit tonë, rronin në shpirtin dhe gjakun e tij. Pleqtë në mbrëmje rreth vatrave i tregonin ato. me dashuri. Të rriturit, kur kalonin nëpër trojet ku ishin zhvilluar skenat e betejave legjendare a nëpër shkëmbinj të nga lëshoheshin shigjetat vdekjeprurëse të shqiptarëve që shponin, sipas vete kronistëve osmane, edhe gurin, u flitnin bijve dhe nipërve për lavdinë që pushonte në këto vise. Dhe të rinjve u ndritnin sytë, u qeshte zemra nga këto gjeste heroike të të parëve, që rritnin krenarinë e tyre kombëtare,dashurinë për atdhe e liri.Duke vijuar më tej Haxhihasani thotë:Fantazia popullore, e frymëzuar nga gjestet luftarake të kryetrimit, e idealizoi me përpjesëtime gjigante forcën e krahut dhe të shpatës së tij. «Kur del ven’ _e rakeja (ylberi) në qiell», pleqtë e Matit thonë se «ka dale shpata e Skenderbegjut, me kta luftonte Skanderbegju. Forca e mrekullueshme e shpatës se heroit shprehet me legjendat e prerjes së shkëmbit të Varoshit, me hapjen e Shkalles së Rrajcës në Librazhd, me shpërthimin e ujërave të kroit të Altarit në Milot, të Gurrës së Trodhmes në malin e Bajzës etj. Tradita gojore për Skënderbenë ka në shtratin e saj ngjarjet e kohës, të cilat i ka pasqyruar sipas mënyrës ‘ tradicionale te konceptimit artistikpopullor. Kështu të dhënat e traditës kanë një interes të veçantë. Krahas dokumenteve historike ato përbejnë një tjetër burim shumë të rëndësishëm, që ndihmon në mënyrën e tij, për të nxjerrë në pah madhështitë e kësaj periudhe epike të historisë sonë dhe për të hedhur dritë në,problemet e ndryshme të saj. Ato i jetuan nëpër shekuj si një cfaqje e gjallë e shpirtit epik të masave tona popullore, e vullnetit të tyre për liri, si një flamur i madh lavdie qe frymëzonte për beteja te vazhdueshme çlirimtare.

Skanderbegju ka ba luftë të madhe në Varosh. Atje e patën rretheku e kan e kan turqit e s’kish ka i vinte buka kurrkun. Po e nimoi Lura. Kta ç’batën? Kualt e parë i mushën me brame farke e çakiga; kualt tjerë me drithë e ushqime. Asqeri i Turkut, kur panë bramen e farkes thanë:

-Mo i gani kta se qankan xhip, farkaxhij.Edhe i lanë të hishin ne Varosh. Skanderbegju u gzu shume nga nima e lurasve ene tha:

-Ju jeni besnikt e mij, ku rafshi ne lufte, ju fitofshi.

Per çekta lurasit kurdohere çi kane ra në lufte, kanë fitue.

Fushëlurë-Dibër

Skanderbegu ka pete Koke Malcin:

-Kur zehet ma kollaj asqeri i Turkise?

Koka i tha:

-N’zhek, n’mesdite, kur t’dalin me u la n’uje.

N’zhek asqeri po lahesh n’Mat e kishte lane armet turra-turra. I ra Skanderbegu e fitoi luften.

Pllane-Lezhe

Kur ra Kruja nanedheteë goca dulën në Grykë të Vajes dhe u gremisen dorë me dorë ne Dro, për mos me ranë në dorë teë turqve. Edhe sot ky vend quhet Gryka e Vajes.

Krujë.

Skanderbegju shpatën prej alltani, fren’e kalit prej alltani, shalën e kalit prej alltani e rrobët prej alltani, yëft të xhitha, i ka lanë në Cafe te Buellit, ma nja shpelle, që merr trama-trama, manej teposhte-teposhte, apet trama-trama njer m’ate shpellen e mrame. Po s’u’n vej kush me i marre se Skanderbegju ja ka ba amanet tokës.

I tha Skanderbegju tokes:

-Ta kam dhane amanet ket xha me ja dhane xhinsit, tem.

E.s’un e ka marre kush athere.

Urxalle-Mat

Ky Murani i pare ne Kruve, n’Fushe te Kosoves fjale ka çue:

-Sulltan Murati rn’u ka afrue, nat’e dite jam tu liftue!

Skanderbegu, sa mur xhevapin, menihere c’e njeshi shpaten; ushtrise vet s’i ka kallxuve, si rrufeja ka mrri n’Kruve, bashkë me Uranin u ka bashkuve.

Skanderbegu me ushtrin e vete ka dale malit kep me kepe; kep me kep e prru me prruve, të gjithe Krasten c’e ka rrethuve, me Sulltan Muratin u ka takuve; na janë vra, na janë dermave. Sulltan Murati paska qaje:

-Gjithë ushtrija qenka vraje. Qenka vra, u ka maruve,ka dhane urdhnin me dredhuve, për Stamboll-o për me shkuve:

-S’asht e mundun me hy n’Kruve! E mor po, mor jo!

Krujë.

Sontenith, me dy ore nat’e,

atje lart, nga Muskovate,

ndihej gjemë’ e topave.

Nga kjo gjemë ‘e topave gjithë

bota me gjëmonte;

nga tym i dyfeqeve

gjithë malet mjegullonin;

nga shkëlqimi i shpatave

gjithë fushat me shkëlqenin;

nga gjaku ushtareve

nkuqesh ujët e lumenjve;

nga copat e shtizave

ura bëheshin mbi ujë!

Arbëreshet e Italisë

Kam pase t’parin shpate mizore, amanet aj na ka lanë:

«Armet e mushme mos me i dhane!»

e m’qillue për nget martina, kje tu bine Shkodra e letina.

Por thuej Pashes e Allaj Begut: S’lidhen t’bijt e Skënderbegut!»

Kërset pushka, Saraji dridhet, qaj Gjin Leka nuk po lidhet!…

Gomsiqe-Mirdite

Fizikanti i njohur Petrit Skende ndërroi jetë në Westborough,MA

February 22, 2018 by dgreca

Petrit Skende 29 Tetor 1937-20 Shkurt 2018/

– Të afërmit dhe miqtë janë të ftuar të shprehin ngushëllimet të premten, më 23 shkurt nga ora 4-7 pm në FUNERAL HOME & CHAPEL , 370 Plantation St., Worcester, Varrimi të Shtunën, 24 Shkurt-/

Njoftohet komuniteti Shqiptar se Profesori i njohur i Fizikës, Petrit Skende, ndërroi jetë të Martën me 20 Shkurt 2018 në Westborough, MA. Petrit u lind me 29 tetor 1937 në Korcë. Ishte i biri i Dhimitrit dhe Aspasia (Pani) Skende. Petriti ishte i pasionuar pas shkencës e kërkimeve shkencore dhe pati një karrierë të shkëlqyer profesionale.U diplomua shkëlqyshëm në Universitetin e Tiranës dhe pas diplomimit po aty u emërua profesor i fizikës, ku për shumë vite përgatiti breza studentësh. Petriti, për aftësitë dhe pasionin, u emër zv/drejtor i Institutit të Fizikës Bërthamore, ku shërbeu për dy dekada.

Në fillim të viteve ’90 në kohën e ndryshimeve demokratike të Shqipërisë, Petritit mbajti disa pozicione të rëndësishme për qeverinë shqiptare lidhur me shkencën dhe Teknologjinë.

Më 1997, në kohën e daljes në pension, Profesor Petrit Skende ishte nënkryetar i Akademisë së Shkencave të Republikës së Shqipërisë.

Profesor Petrit Skende jetonte në SHBA. Bashkëshortja Elisabeta(Meksi) Skende, ishte ndarë nga jeta 8 vite të shkuara, më 2010.

Humbja e akademikut të shquar ka trishtuar familjen të afërmit, miqtë dhe brezat e studentëve që u përgatitën prej tij.

Të afërmit dhe miqtë janë të ftuar të shprehin ngushëllimet të premten, më 23 shkurt nga ora 4-7 pm në FUNERAL HOME & CHAPEL , 370 Plantation St., Worcester.

Shërbimet funerale do të mbahen të Shtunën, me 24 Shkurt 2018, në MERCADANTE & CHAPEL, 370 st, Plantation, Worcester. Mesha do të bëhet në orën 10:00 am në kishën Kishen Fjetja Shën Marisë., Worcester. I ndjeri do të varroset pranë gruas së tij në Varrezat Hope, Worcester.

Federata Vatar dhe Gazeta Dielli ngushellojne familjen dhe te afermit!

Lavrov në Beograd, Daçiçi nuk e ndal urrejtjen fashiste ndaj shqiptarëve dhe Kosovës

February 21, 2018 by dgreca

Nga Skënder Karaçica/

Vizitat e shpeshta të ministrit të jashtëm rus,Lavrov në Beograd,paraqesin në pikë të ditës skenarët e njohur të Serbisë(1844-1999)kundër popullit shqiptar dhe Kosovës.Në një shkrim autorial(Lavrov-Daçiç)në gazetën ,,Politika,,të Beogradit,pioneri i kryekriminelit Millosheviq(Ivica Daçiç),shpalos,,historinë,,e miqësisë Serbi-Rusi për këto 180 vjetë dhe koha e luftërave për njëfarë sovraniteti të shtetit serb me motivet antishqiptare në Ballkan dhe çështja e Kosovës.

Në këtë paraqitje ,,ekskluzive,,gazeta ,,Politika,,e Beogradit,e njohur tash e njëqind vjet për propagandën dhe gënjeshtrën

,,historike,,nuk e lënë pa e vënë në qendër të vëmendjes konfliktin në Kosovë dhe,siç thotë pioneri i rritur në frymën fashiste të Serbisë,Ivica Daçiç,të agresionit NATO ndaj ish-Jugosllavisë(Serbi-Mali Zi),për të marrë një pjesë të

sovranitetit (e ka fjalën për Kosovën)dhe tash e njëzetë vjetë të realitetit të ri në Ballkan.

Pioineri i Millosheviqit,Ivica Daçiç,në Beograd vajton para minsitrit Lavrov për kohën e konfliktit në Kosovë,intervenimi NATO dhe largimi i forcave ushtarako-policore dhe paramilitare nga Kosova,që kësaj radhe dhe në takimet ndërkombëtare nuk lë pa luar të gjithë gurët e diplomacisë për të penguar në udhën e saj të shtetndërtimit të Kosovës.

Në fushën e të drejtës ndërkombëtare karshi shpalljes së Republikës së Kosovës në vitin 2008,Gjykata Ndërkombëtare në kërkesë të Serbisë pati vënë në tovolinë ligjet ndërkombëtare që sipas vlerësimit ato nuk janë shkelur me rastin e pavarësisë së Kosovës.

Në takimin e dy ministrave serbo-rus në Beograd,sikundër para 180 vjetësh të bashkëpunimit ,,vëllazëror,,në mes të dy popujve që përmes përkthyesit mund të merren vesh,po e rikthejnë kohën vrastare të Serbisë në shekullin e ri dhe nuk po ua do shpirti të njohin realitetin e ri se shqiptarët dhe serbët janë ndarë njëherë e përgjithmonë në vkitin 1999 me orën e madhe të historisë të popullit shqiptar dhe të pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Bashkësia ndërkombëtare BE-SHBA duhet të lajmërojnë Serbinë dhe diplomacinë e saj përmes Ivica Daçiç se nuk bënë të mbajë të ndezur zjarrin antishqiptar dhe propagandën pajade tash e dy shekuj kundër Kosovës,që asnjëherë në histori nuk ishte pjesë e ,,sovranitetit,,të Serbisë vrastare.

Ivica Daçiç po mundohet të mbajë në ,,këmbë,,opinionin në Serbi në kohën kur Kosova kremtoi 10-vjetorin e pavarësisë dhe ka nisë udhën e vet të shtetbërjes me synimet për anëtarsim në BE-NATO dhe në institucionet e rëndësishme ndërkombëtare.

SHQIPTARËT, SKËNDERBEU DHE VIVALDI

February 21, 2018 by dgreca

Nga Xhevair Lleshi/

Venecia e ndritshme dhe kompozitori i madh! Shqiptarët me Vivaldin kishin gërshetuar rrugët e tyre në kohën kur ai ishte në kulmin e sukseseve të krijimtarisë së tij, meqë gjeti kohë t’i kushtonte një vepër muzikore heroit të fqinjëve matanë Adriatikut, Skënderbeut. Madje disa historianë të muzikës flasin edhe për një vepër tjetër frymëzuar nga luftërat e Skënderbeut, e që qëllon të jetë Pranvera, pra njëra nga pjesët e veprës më të njohur të tij, Le quattro stagioni. Padyshim që shqiptarët dhe Skënderbeu ishin me fat që Vivaldi u kujtua për ta, sepse dyshoj që në atë kohë të kishte ndonjë instrument tjetër në trojet arbërore, përveç ndoshta lahutës e ndonjë fyelli. Vivaldi për pak kohë shkoi edhe në Romë për të luajtur në sallonet private të Papa Benediktit XIII, ndërsa më vonë ai u shpërngul në Vjenë. Fillimisht thuhet se atje pati sukses, por megjithatë vite më pas vdiq në mjerim e varfëri, në moshën 63 vjeç. Fatkeqësisht ai mbeti në harresë për një kohë të gjatë, madje gjer në vitet 1920-të kur rastësisht u rigjetën veprat e tij…

Se ka dhe pjekuri të krijimtarisë, dhe kjo është natyrshëm freski, si pranvera dhe Skënderbeu, edhe pse kjo qëlloi të jetë fatale për Vivaldin si artist. Kur interpretohej pjesa Pranvera që nënkuptonte Skënderbeun, pikërisht kjo përpjekje e vazhdueshme që bënte për të ruajtur freskinë e shpëtoi nga pllakati që krijon një hero i madh evropian si Skënderbeu, duke e sjellë figurën racionale në natyrshmërinë e karakterit, por gjithnjë me një besueshmëri emocionale. Dhe të mbetet në mend çdo notë muzikore, çdo tingull, sepse kompozitori po ngjizte diçka të rrallë, fenomenale, duke u bërë në një farë mënyre shpëtimtar i tij. Ai e zhveshi Skënderbeun nga shtampa, i dha individualitet, natyrshmëri, e bëri të afërt, njerëzor thjesht me tingujt muzikorë. Mos vallë e dua thjesht për këtë? Jo, kurrë!…

Tiranë, më 20.02.2018