Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KUR PLUMBAT E TERRORIT KOMUNIST VRISNIN DEPUTETIN E DURRESIT

by

Në  kuadrin e 100 vjetorit të Parlamentit të Parë Pluralist shqiptar!       

KUR PLUMBAT E TERRORIT KOMUNIST VRISNIN  DEPUTETIN E PARË TË DURRSIT PATRIOTIN ATDHETAR Av HYSEN MUSHKETA!

Av . Hysen S. Myshketa lindi në qytetin e Durresit me    02   .3. 1885  në një  familje qytetare durrsake të njohur për tradita patriotike , për ndershmëri, dinjitet dhe kulturë . Sipas të  dhënave  të gjetura në  Arkivin Qendror ,nga dokumentat që  disponon në gjuhën Osmanishte , familja Myshketa  figuron në  regjistrat e kohës që  në  fillimet e shekullit XVII , në  regjistrat e  Lagjes “ Kasaba”  KALA .

Ne ambientet qyetare ajo dallohej për shkueshmeri shoqerore me tërë  qytetaret e Durresit . Opinioni qytetar fliste me respekt për të  dhe e vleresonte si një nga shembujt e krenarise së  qytetit të  vet . Familja e MYSHKETEVE i kishte lidhur fatet e vete ngushtësisht me fatet e Atdheut e të  Kombit . Kishte marre pjese në tërë  levizjet politike kombëtare e shoqërore . Për këte aresye dhe për virtytet e larta ajo njihej e vleresohej nga elita intelektuale , nga paria e nga njerzit e thjeshtë  të  qytetit .Ky mjedis familjar atdhetar , I kulturuar me autoritet , me prirje perparimtare që  gëzonte respektin , simpatine e dashurine e bashkeqytetareve të vet , u bë  baza që  ndikoi fuqishëm  në  formimin dhe edukimin e djalit të  tij . HYSEN MYSHKETA , tek i cili brumosi mjaft tipare e virtyte  të   vlefshme , të  cilat me kalimin e kohës në mënyre të shkall-shkalleshme u konsiliduan dhe u zgjeruan më tej .Formimi  i tij shpirtëror , arsimor , psikologjik , kulturor dhe kombëtar kaloi një  proces të  gjate kohor dhe nepermjet rrethanash komplekse që kaloi populli dhe kombi shqiptar në  dekadën e fundit të  shekullit XIX dhe në  çerekun e parë të  shekullit XX , kohë  dhe periudha shume të  rëndesishme me kthesa të  mëdha për fatet e shqiptareve si komb . Në dhjetevjecarin e pare të  shekullit XX , kur ai ishte ende i ri dhe vazhdonte  shkollën plotore turke e më  pas medresene në qytetin e lindjes , në  Durrës , trojet shqiptare u perfshinë  nga ngjarje të mëdha politike e ushtarake . Lëvizja Kombëtare Shqiptare antiotomane për çlirim nga pushtuesi shekullor, për liri e pavarësi , asokohe kishte marre vrulle të  reja të  papara deri atehere . Ato ngjarje lane mbresa te çdo shqiptar . Ato i përjetoi në ndërgjegjen e tij edhe Hyseni i ri , sikurse shkruan ne “Kujtimet” e tij . Mbas mbarimit të shkolles plotore turke dhe medresesë  nisi punën në gjykate . Në punën e tij asnjëhere nuk u influencua nga dasite fetare , mbasi për ë,  të  gjithë ishin vëllezer shqipetare . Ndjenja  kombëtare mbi çdo gjë . Tek bashkekombasit ai kërkonte dhe gjente atë që i bashkonte dhe jo atë që i ndante . Ky ishte principi që e udhehoqi gjate tëre jetes . Ndaj u ngrit dhe nuk u pajtua asnjëhere me kërkend që i meshonte përçarjes , të cilën e denoi kurdohere dhe luftoi për menjanimin e saj .

Ne vitin 1913 Hyseni shkoi në Shkodër përkrah  vullnetareve e trupave ushtarake që luftonin për mbrojtjen e Shkodrës nga pushtuesit serbo-malazez .Pasi u kthye vazhdoi punën në administratën civile të Qeverise së Ismail Qemalit e më pas në atë të  Princ Vidit . Gjatë periudhës së Kryengritjes Fshatare te Shqiperise se Mesme ishte nepunës në gjykate . Denoi dhe nuk u pajtua me karakterin antikombetar të Kryengritjes .

Hysen Myshketa i takon atij brezi intelektualesh nacionaliste e idealiste që kërkonin përhapjen e shkollave , të shkrimit e të gjuhës shqipe dhe sidomos për perdorimin e kësaj të  fundit në administratën shtetërore. Ne aspekti fetar ishte një fetar tolerant dhe siç shprehet edhe vete… pata  fillu nje lufte të hapet në favor të reformës fetare ,  …” Une personalisht dhe sinqerisht besoj Krishtin dhe Muhamedin , respektoj xhamin dhe kishën , dashunoj me ndjenja të barabarta muslimanin dhe krishtenin , bile dhe afetarin e sidomos bashke-kombetarin . Vleresoi sidomos Kongresin e Lushnjes dhe e kuptoi mire rolin e tij në momentet që  kalonte Shqiperia . Në vitin 1920 u emerua anetar i Këshillit Bashkiak për qytetin e Durrësit .

Në  shkurt-mars 1921 populli i Prefekturës së Durrësit e zgjodhi Hysen Myshketen deputet të  tij në Parlamentin e Pare Puralist Shqiptar .  Në Mbledhjen  VIII –të  date 11 maj 1921 u zgjodh anetar në  Komisionin për punët e Drejtesise , ankimeve edhe parashtrimeve gjithfaresh , dhe ishte shume aktiv në diskutime ,debate dhe çeshtje ligjore . Në  Parlament Hyseni qëndroi  nga 21 prill 1921, kur u hap Parlamenti deri në ditët e para të marsit 1922,sepse pas ështimit të Lëvizjes së Marsit ,në  të cilën mori pjese dhe ishte një  nga organizatoret e saj , u detyrua të mërgoje jashte vendit per t’I shpetuar ndjekjeve dhe persekutimeve qe rane mbi pjesemarresit e saj. Qendroi nje kohe ne Bari te Italise dhe prej andej shkoi ne Stamboll ku ndoqi dhe mbaroi me rezultate shume tw mira Fakultetin e Jurispundencws nw  Universitetin e Stambollit , duke u kompletuar me kulturw juridike .

U kthye nw atdhe , nw  Shqipwri , sapo fitoi Revolucioni Demokratik e Qershorit 1924 . Nw  korrik 1924 , Qeveria e Fan . S . Nolit e emeroi Kryetar tw  Bashkisw  sw Durrwsit ku qwndroi deri nw 24 dhjetor tw atij viti , sepse me shtypjen e Revolucionit tw Qershorit 1924 serishmi u detyrua tw largohej nga Shqiperia nw mwrgim, nw  Itali . Me shpalljen e amnistisw nga Ahmet Zogu ne 1926 , nga e cila pwrfitoi edhe Hysen Myshketa , ai u kthye nw  atdhe duke u terhequr nga jeta dhe veprimtaria politike . Iu kushtua jetws private , profesionit tw avokatit , tw cilin e ushtroi pwr rreth 17 vite , nga 1926 deri me 10.10.1943 .Ka qwnw i martuar me Aishe Myshketa  dhe ka lwne djalin Isa Myshketa . Rruga e gjate ne profesionin e juristit mbi 35 vite duke nisur që nga viti 1905 deri 1912 si sekretar në organet gjyqsore e mw pas si ndihmws kryesekretar , gjykatws hetues , anetar gjyqi i shkalles sw parw, zwvendes kryetar gjyqi; 1917-1926 si kryetar i komisionit bashkiak tw tokave tw kullotws Shkozet , pronw  publike e qytetareve Durrsak , e me pas 1926 si avokat I Bashkisw sw Durrwsit ; nga 1926 e deri sa u vra  si avokat nw Durrws . Gjatw viteve 1926-1939 e deri me 1943 ai beri njw  jetw tw pasigurte nwn kwrcwnimin e burgimit apo tw pushkatimit . Tri here e burgosen , por nuk e thyen dot nw bindjet e konceptet e tija liberale-demokrate , nw pikpamjet nacionaliste , nw  qendrimet progresive , tw cilat iu desh t’i perballonte me gjakftohtwsi  , mature ,e durim dhe t’i kalonte me mencuri . Pushtimin fashist tw Shqiperisw  e priti me indinjate tw  thelle duke e quajtur daten 7 prill , ditwn e premte tw ZEZE me 7 prill 1939 . Ndergjegje e tij atdhetare , shpirti i nacionalistit e nxitnin tw shprehej qw nw atw  kohw  pwr shpwtimin e atdheut . 

E hene 4 tetor 1943 .Zyra avokatore e Av. Hysen Myshketa . Nw zyrw  ndodheshin Av.Hyseni, djali I tijw  Isai , i cili punonte sekretar dhe shoku I zyrws Gjon Vlashi . Ora 12.00 ,  Av Myshketa niset drjetim shtwpiw kur mbas shoine qwllojn me plumba  njwsiti gueril komunist I Durrsit.

Pwr kwtw akt barbar  gazeta “ Kombi “ e datws 08.10.1943 shkruante : “ Njw atentat kunder patriotit te vjeter Hysen Myshketa . Me hidherim lajmwrojme  se para ca ditwsh z. Hysen Myshketa , avokat nw Durrw s , wshte plagosur rwnde nw atw  qytet , mu nw  mes tw  bulevardit , prej tre djemsh tw panjohur tek po shkonte pwr dreke  nw shtepi  Ky atentat i shwmtuar,-vazhdon artikulli i gazetws,- kundwr njw patrioti dhe nacionalisti tw vjetwr qw gwzon simpatine mw  tw madhe si nw Durrws ashtu edhe nw Tiranw , Kavaje e rrethet pwr  patriotizmwn dhe ndershmwrine e tij ka shkaktuar njw zemerim tw thelle nw mes tw popullit . Ndwrsa me datw 17 tw po atij muaji po kjo gazeta njoftonte se Hysen Myshketa “ I plagosur rwndw  nw  Durrws , vdiq me 10 tetor 1943 nw Spitalin e Shtetit Tiranw . Me shpirt ndrr dhwmbe ,- thekson gazeta,- mendimin e fundit e pat… te fati i atdheut “ . Populli I qytetit te Durresit e percolli me nderime te medha e respekt tw thelle ,pwr nw baneswn e fundit , birin e tij tw dashur qw jetwn e tij ia kushtoi qytetit ku lindi , u rrit dhe dha jeten…Mbas vitit 1944… , per nje pjese ishte çlirim , po pë r familjen MYSHKETA ishte persekutim 45 vjeçar. Me ardhjen e Demokracise dhe fitoren e saj , me rrezimin e diktaturws mw tw egwr komuniste nw  Europe , figura historike e Av . Hysen Myshketa u rehabilitua . Qw nw  ditet e para Bashkia Durrws me propozim tw shoqatws “ Durresi “, njw rruge i vuri emrin e tij , sot nw  Durrws ka njw Rruge “ Hysen Myshketa “ .Tirane 7.11.1992  , Dekret  Nr.344 ,Presidenti I Republikes Z. Sali BERISHA , i jep Zotit Hysen Sulejman Myshketa m Medaljen “ Martir I Demokracise “ . Me Vendim nr.132 ,date 16.10.1996 ,  Keshilli Bashkiak I Qytetit Durres  i jep Hysen Sulejman Myshketa ( Pas vdekjes ) tiullin :  “ Qytetar Nderi I qytetit te Durresit “ .Me 24 12.1999 Shoqata  “ Durresi “  e shpall “ NJERIU  I  SHEKULLIT “   Z.  Hysen Myshketa  “ Pwr kontributin e veçante qw ka dhwne pwr qytetin e Durrwsit nw fushen e Drejtesise   Me  Dekreti  10277 , Tiranw  me 05.05.2017 ,Presidenti i Republikw s Z. Bujar NISHANI , i jep Hysen MYSHKETES ( Pas vdekjes ) DEKORATEN   “  NDERI  I  KOMBIT “.

Besim NDREGJONI

TREES – Gazmend Freitag

by

An homage/

“Trees are poems the earth writes upon the sky.” KHALIL GIBRAN

They provide shade, solace and warmth. They bring joy to the heart and inspire artists and poets. Whether in the city, in the forest, at the edge of a field or high up in the mountains – without them our life would not only be poorer but not possible at all.

They are troubled by climate change. In the Amazon ancient rainforests are clear-cut for the cultivation of soybeans as animal feed. In Romania the Wood mafia is chopping down the last remaining European virgin forests, to be sold as kindling and timber at the home improvement store around the corner. And our customary monocultures of fast growing conifers, combined with long periods of draught and increasingly warm winters, have shown themselves especially susceptible to pests.

What can we do? What must we do?
I set out with canvas and paint to capture their beauty and diversity- even in decay- and to move their role in our lives to the fore.

Kaarstraße 10 

4040 Linz | AUSTRIA
Email: admi@gazmendfreitag.net 
Tel: 0043 680 1402 739
Homepage: www.gazmendfreitag.com

SFIDAT NË MENAXHIMIN DHE ORGANIZIMIN E KLINIKËS EMERGJENTE GJATË PANDEMISË COVID-19

by

Prof. Asoc. Basri Lenjani MD.PhD, Drejtor i Klinikës Emergjente Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës (SHSKUK), në një rrëfim ekskluziv për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, analizon shërbimet mjekësore emergjente në Kosovë që prej fillimit të pandemisë Covid 19 dhe përcjell mesazhin se jemi në rrezik nga vala e tretë dhe u bën thirrje qytetarëve të zbatojnë masat e rekomanduara. Me Dr. Basri Lenjani bisedoi gazetari i ‟Diellit” Sokol Paja.

SHËRBIMET MJEKËSORE EMERGJENTE

Shërbimet mjekësore emergjente paraqesin një sistem të organizuar, dizajnuar për të ofruar kujdes mjekësor emergjent në vendin e ngjarjes, gjatë transportit të të sëmurëve ose të lënduarve deri në spital. Klinika emergjente merret me pranim, monitorim, ekzaminim, observimin, diagnostikimin, trajtimin të të sëmurëve emergjentë, kritik, deri në stabilizimin dhe sistemin e tyre në reparte sipas gjendjes klinike, ose lëshimin në shtëpi pas stabilizimit definitiv. Sistemi SHME nuk ka një rrjet të konsoliduar dhe të integruar të shërbimeve emergjente mjekësore. Që nga përhapja e sëmundjes COVID-19 klinika emergjente ishte në vijën  e parë të frontit, duke shërbyer në funksion thelbësor e duke u bazuar në ligjin e kujdesit mjekësor emergjent në identifikimin e sëmundjeve, lëndimeve dhe të sëmurëve të prekur me COVID19, duke i izoluar nga të sëmurët e tjerë me qëllim të ofrimit të kujdesit mjekësor emergjent deri në stabilizimin definitiv. Në të njëjtën kohë, gjatë ditëve të para të pandemisë, sistemet shëndetësore kishin një rënie në numër të të sëmurëve që kërkonin kujdes akut (ose mos paraqitje ED) emergjent për shkak të COVID-19, mbeten që më vonë të analizohen. Pandemia COVID-19 dhe përgjigjet lokale, rajonale dhe kombëtare ndaj saj kanë përparuar më shpejt se çdo entitet tjetër mjekësor në shumë nga përvojat tona profesionale. Klinika emergjente aktualisht ka  507 m2, me 22 shtretër  për qëndrim ditor (1 shtrat për 100.000 banorë).

SHËRBIMET MJEKËSORE EMERGJENTE NË EUROPË

Shërbimet mjekësore emergjente në Europë ballafaqohen me sfida që rrjedhin nga ndryshimet e dinamikës së jetës, përparimet shkencore të cilat rrisin kërkesën për përparimin e mënyrës së ofrimit të SHME. Mungesa e kapaciteteve hapësinore, barnave, materialit shpenzues,  kapaciteteve diagnostikuese, laboratorike,  sistemi të mirëfilltë referimi, stafit mjekësor si dhe stafit mbështetës. Mangësitë dhe problemet e konstatuara në shërbimin e emergjencave. Shfrytëzimi i ulët i SHME. Një shkallë tejet e ulët e përdorimit të ambulancave të emergjencës, mënyra për transportimin e të sëmurëve. Mungesa dhe nevoja e trajnimeve profesionale fokusuar veçanërisht për mjekët emergjent dhe infermierë e ndihmësit e tyre. Mungesë e standardizimit (shërbimit klinik dhe përkufizimeve). Mbajtje jo e mirë e të dhënave mbi pacientin (kartelat mjekësore dhe regjistra). Që nga shkurti, SHSKUK-së, spitalet regjionale si dhe  në të gjithë botën kishin vetëm një vision e mision: Luftën kundër për të sëmurët me Covid-19 si dhe përpjekja për të parandaluar përhapjen e virusit, kryesisht i panjohur. Vizitat  mjekësore në ED u ulën ndjeshëm gjatë pandemisë COVID-19. Një % shqetësuese e kësaj ulje ishte midis të sëmurëve që zakonisht do të ishin pranuar në spital, duke sugjeruar shtyrjen e konsiderueshme të kujdesit mjekësor. Ne u përpoqëm të përshkruajmë dhe karakterizojmë ndikimin e COVID-19 në pranimet në spital përmes ED, me një fokus specifik në grupin e diagnozës, moshën, gjininë.

RASTI PARË I REGJISTRUAR ME COVID19,  13 – 20 MARS 2020 NË KOSOVË

Më 13 mars 2020, Ministri i Shëndetësisë, deklaroi:  njoftoj se MSH pas përfundimit të analizave në IKSHPK të 15 rasteve të dyshimta: dy kanë rezultuar pozitivë dhe gjendja e tyre shëndetësore rezulton të jetë stabile, njëra ishte e moshës 20 vjeçare me nënshtetësi italiane dhe tjetri i moshës mbi 77 vjeçar me nënshtetësi Kosovare. Janë marrë të gjitha masat kundër personave me të cilët ata kanë qenë në kontakt. Statistikat IKPSH 25.02.2021. “Numri total i rasteve pozitive është 67.469 raste nga 294.985 persona të dyshimtë në virusin SARS-CoV-2 dhe 1.582 raste të vdekjes, kurse numri i rasteve aktive është 6.968”. Rastet e konfirmuara me COVID19 në Klinikën emergjente, 15-20 raste. Numri i shtretëve të shfrytëzuar mbi 100 %. Prolonogimi i testeve PT-PSR. Qëndrimi i gjatë i të sëmurëve në K emergjente mbi 72/h.  Kapacitet i limituar.

FORMIMI I KOMITETEVE, DETYRAT, ROLET DHE PËRGJEGJËSITË

Formohet Komiteti i ShSKUK për menaxhim të situatës me Covid19 në Mars, 2020. Meqenëse anëtarët e grupit të Komitetit i ShSKUK për menaxhim të situatës me Covid19, sjellin përvojë profesionale në menaxhimin e spitalit, udhëheqjen e kujdesit shëndetësor dhe menaxhimin e infermierisë, ata shpejt përcaktuan çështjet më emergjente për të cilat ata, si drejtues, dëshirojnë të punojnë, duke përdorur perspektivat e tyre të ndryshme dhe përvojat personale. MSH Formon Komitetin për Koordinimin dhe Vlerësimin e Situatës Emergjente me Koronavirus COVID-19. Mars, 2020. Grupi i punës i Komitetit për menaxhimin e COVID 19  SHSKUK –së. Meqenëse anëtarët e grupit punues për menaxhiminn e Komitetit të ShSKUK-së sjellin përvojë profesionale në menaxhimin e klinikave, udhëheqjen e kujdesit shëndetësor dhe menaxhimin e stafit mjekësor, ata shpejt përcaktuan çështjet më emergjente për të cilat ata, si drejtues, dëshirojnë të punojnë, duke përdorur perspektivat e tyre të ndryshme dhe përvojat personale. Anëtarët e grupit punues te Komitetit të ShSKUK-ës për menaxhimin e  covid 19 diskutonim se çfarë bën një udhëheqës në një situatë të veçantë siç është pandemia dhe veprimet e përqendruara që duhet të ndërmerren për të mbajtur  klinikat COVID 19 dhe jo COVID 19 në gjendje të mirë. Përvojat tona pasqyrojnë ndikime të ndryshme të COVID-19 në secilin nga vendet dhe spitalet tona, lloje të ndryshme të spitaleve (publike dhe private), si dhe përvojat tona, duke shkëmbyer përvojat tona të sfidave dhe praktikave më të mira për të përgatitur spitalet për t’iu përgjigjur pandemisë dhe cilat zona kanë nevojë për forcim të mëtejshëm.

SFIDAT DHE MËSIMET E MARRA PËR DREJTUESIT E KLINIKAVE

Cilat janë sfidat dhe mësimet e marra për drejtuesit e Klinikave? Çfarë duhet përqëndruar dhe cilat masa paraprake dhe ndryshime në udhëheqje duhet të merren për / në të ardhmen? Për të filluar t’i përgjigjemi këtyre pyetjeve, ky vlerësim i parë përqendrohet në Planin e Menaxhimit dhe Udhëheqjes në emergjencë për COVID-19. Zotërimi i fazës së parë të madhe me COVID-19 ishte nevojë për vendimmarrje të shpejtë për ndryshime të thella në strukturat organizative dhe solidaritet të madh me stafin e kujdesit shëndetësor.

SFIDAT E VENDIMMARRJES GJATË COVID-19

Nga qendrat e kujdesit parësor te spitalet e kujdesit terciar, sfida ka qenë t’i përgjigjesh një virusi të ri që ka ndryshuar mënyrën tonë të jetës sot. Në Spanjë, një nga vendet më të ndikuara evropiane, spitalet ishin mbingarkuar nga një ortek pranimesh DE si dhe njësitë e kujdesit intensiv. Aneksi ofron një përmbledhje të shifrave që lidhen me vendin tonë dhe ndikimin e COVID-10 deri më tani. Për më tepër, shumë vende në botë si dhe tek ne zgjodhën t’i shtyjnë operacionet dhe ndërhyrjet e parashikueshme, por duke rritur kapacitetet e MIQ(shtretër, ventilator, personel), në mënyrë që të jenë të gatshëm për një numër të madh të sëmurëve kritikë me COVD 19. Prandaj, të gjithë ne u përballëm me të njëjtat vështirësi themelore: Një situatë e jashtëzakonshme shëndetësore, që askush nuk e kishte provuar kurrë më parë. I gjithë sistemi i kujdesit shëndetësor duhej të mësonin lëvizjet duke marrë njohuri nga organizata ndërkombëtare si OBSH, dhe gjithashtu duke ndjekur kërkimet e fundit. Shumë informacione të reja në lidhje me situatën pandemike, e të cilat duheshin marrë në konsideratë për vendimet e të gjithë kemi përjetuar strategji themelore të përbashkëta: Grupit i punës i Komitetit për menaxhimin e COVID 19  SHSKUK –së takoheshim çdo ditë për të diskutuar dhe vendosur se si të mirëmbahet funksionaliteti i SHSKUK, sa i përket personelit, hapësirës dhe furnizimeve dhe si mund të mirëmbahet ose zvogëlohet ose rritet kapaciteti i trajtimit spitalor, në përputhje me situatën. Për më tepër, komunikimi i duhur dhe një menaxhim i ndryshëm i informacionit ishin gjithashtu një çështje e veçantë. SHSKUK- së  grupi punës për menxhimin COVID 19  me Drejtorët Klinika COVID 19 ishin ne takime pune çdo ditë. Përveç protokolleve të reja për të gjithë profesionistët, ekzistonte një raport ditor për numrin e të sëmurëve, rastet problematike, duke dhënë udhëzime se si të trajtohen në të gjitha Klinikat me COVID 19 siguria, ED në laborator, kujdes intensiv dhe izolim / karantinë. Në SHSKUK -ës, ekipi përbëhej nga njerëz të ngarkuar me Klinikat kryesore të kujdesit shëndetësor të QKUK-ës dhe shërbimet që mund t’i përgjigjeshin krizës shëndetësore, jo vetëm mjekësore, por edhe në lidhje me logjistikën, të tilla si depot, higjena, barnat, materiali shpenzues, pajisjet mjekësore, komunikimi, transporti dhe inxhinieria. Mungesa dhe krijimi i një ekipi përgjigjes COVID-19  SHSKUK-së, gjithashtu, dhe përbëhej nga infermierë, specialistë të sëmundjeve infektive, menaxherë ekzekutivë dhe personel shtëpiak, pas evaluimit duhet të mendohet në këtë drejtim? Përvojat në Gjermani  për menaxhimin e pandemisë COVID-19 në Spitalin Hebre në Berlin formuan Bordin Ekzekutiv, personelin mjekësor, drejtorin e ED, MIQ me ekspertët e higjienës, zyrtarin e komunikimit, shefin biomjekësor dhe drejtues e tjerë. Në Dubai, u krijua një qendër komande ku një grup udhëheqësish kryesorë shëndetësorë dhe menaxherë administrativë zhvilluan një plan të plotë të strukturuar në kontrollin e përhapjes së pandemisë.

ORGANIZIMI I ZONAVE DHE EKIPEVE TË REJA DHE SHSKUK

Organizimi i zonave dhe ekipeve të reja dhe SHSKUK-së duke përdor një strategji të ndryshme për të ruajtur shërbimet mjekësore dhe në të njëjtën kohë për të parandaluar përhapjen e virusit apo edhe një shpërthim brenda spitalit: Vendosjen e profesionistëve në grupe, në zona të ndryshme spitalore dhe ndryshimin e modeleve të ndërrimit të punës për të zvogëluar ndër-infeksionin, rrezikun midis profesionistëve, spitalet fushore të triazhit jashtë ndërtesës nuk kishim nevoje para KE, ku shqyrtimi dhe identifikimi i rasteve të mundshme mund të bëhet para se  të hynë të sëmurët Klinikat COVID 19 për të mbajtur të ndarë të sëmurët me COVID-19 dhe jo-COVID-19, megjithëse ato sollën sfida të tjera. Nuk kemi ide se çfarë na pret. Objektet e kujdesit shëndetësor dhe veçanërisht departamentet e urgjencës duhet të jenë të përgatitur për këtë. Jemi ne, ne mund të bëjmë atë që mundemi dhe të shpresojmë që editoriali im i ardhshëm të jetë i qetë. Mbrojtja e personelit. Pandemia paraqiti disa kërcënime për stafin mjekësor: vetë virusi dhe ngarkesa e punës për shkak të situatës së re të punës të përshkruar më sipër. Mbajtja e njerëzve të shëndetshëm, mbrojtja e stafit nga infeksionet ishte një detyrë e rëndësishme e udhëheqjes. Kishte reagime të ndryshme midis punonjësve ndaj informacioneve të reja dhe vendimeve të reja, disa ishin shumë të frikësuar dhe të pasigurt për situatën dhe të tjerët ishin pothuajse të pakujdesshëm. Por ishte shumë e rëndësishme të krijoheshin politika për hyrjen në spital dhe të riorganizohen protokollet e parandalimit dhe kontrollit të infeksionit në rutinën e stafit të spitalit. Në spitalet portugeze, grupet e punës u krijuan nëpër spitalet kryesore dhe filluan të zbatojnë aksionin e ndërgjegjësimit për profesionistët e kujdesit shëndetësor. Planet e emergjencës u kryen dhe po rregullohen me kalimin e ditëve. Në Kenia, si në shumë vende të tjera, u bë e detyrueshme për të gjithë njerëzit që hynin dhe lëviznin në spital të mbanin maska ​​kirurgjikale dhe askush nuk mund të hynte në portën kryesore nëse nuk vishnin një maskë. Kontrolli i temperaturës është bërë në pika të ndryshme në dhe kushdo me një temperaturë mbi 38 gradë u zhvendos në një zonë të caktuar për vlerësim të mëtejshëm. Në shumë spitale, brenda vetëm disa javësh, ndonjëherë edhe vetëm disa ditë, stafi u mësua të mbante një maskë gjatë gjithë kohës që ishte në detyrë, dhe të mos kishte më takime prezentuese me një numër të madh njerëzish në dhoma të vogla. Kudo që ishte e mundur, u zbatua një punë në distancë, esp. për stafin e administratës.Tek ne fillim ishte në gjendje të anashkalonte burokracinë e prokurimit të materialeve të konsumit kirurgjikal për të qenë në gjendje të siguronte shpejt sanitizues dore, PPE dhe maska ​​kirurgjikale dhe N95 për të gjithë stafin e saj. Atyre që punojnë në pavijonet COVID-19 dhe atyre që punojnë në departamentin e emergjencës.

SIGURIMI I PAJISJEVE MBROJTËSE PERSONALE

Sigurimi i Pajisjeve Mbrojtëse Personale (PPE) ishte një sfidë globale në fillim të pandemisë, SHSKUK-se spitalet dhe mjekësia parësore u përballën me një mungesë të PPE dhe shumë shpejt disa profesionistë të shëndetit morën teste pozitive COVID-19. Në shumë vende, zinxhirët e furnizimit u prishën pothuajse në asnjë kohë dhe çmimet për PPE u rritën jashtëzakonisht shumë. Grumbullimi dhe sigurimi i PPE për të gjithë punonjësit ishin tema kryesore. Fillimisht, nuk kishte kontrolle dhe kontrolle mbi lëshimin e maskave dhe spitali shpejt kuptoi që njerëzit po vinin një numër të madh maska ​​për të marrë në shtëpi, dhe më pas u prezantua një sistem ku infermierja përgjegjëse e njësisë ishte përgjegjëse për shpërndarjen e PPE për të siguruar që rezervat nuk ishin shteruar për shkak të grumbullimit dhe përdorimit pa mend. Spitalet e tjera shpërndanë maska ​​dhe dezinfektues punonjësve dhe familjeve të tyre. Kosova pritet të sigurojë falas 360 mijë vaksina, kurse pjesën tjetër do ta blejë. Ndërkohë zyrtarë të OBSH-së në Kosovë parashohin që procesi i vaksinimit në Kosovë nuk mund të fillojë para stinës së pranverës.

KONLUZIONET, MENAXHIMI DHE UDHËHEQJA

Menaxhimi dhe udhëheqja në këto kohë të papara ka sfida të natyrshme të mundimshme, pasi spitalet kanë një sfidë të rëndësishme në balancimin e kohës, interesin më të mirë kombëtar, rajonal, të biznesit, punonjësve dhe pacientëve. Kalimi nga një strategji e njohjes sistematike të rasteve të mundshme në atë të zbutjes së epidemisë kërkonte shërbime të mjekësisë emergjente spitalore për të zbatuar masa të menaxhimit të krizës, për të garantuar kapacitetin e pranimit dhe shtrimit në spital. Gjetjet tona demonstrojnë ulje të pranimeve në spital përmes KE gjatë pandemisë dhe sugjerojnë që disa të semurë mund të kenë shtyrë kujdesin e nevojshëm. Përvojat tona nxjerrin në pah rëndësinë e përfshirjes në çdo hap dhe përgatisin protokolle, politika dhe procedura rigoroze, në mënyrë që të standardizojmë kujdesin dhe të sigurojmë sigurinë e të gjithëve. Kujdesuni për stafin tuaj, pastaj stafi juaj kujdeset për pjesën tjetër. Nevojiten hulumtime të mëtejshme për të përcaktuar pasojat klinike dhe operacionale të kësaj vonese. Ka pasur ndryshime të konsiderueshme në modelet e kërkimit të kujdesit gjatë pandemisë COVID-19. Rëniet në vizitat e KE, veçanërisht për grupe të caktuara demografike dhe proceset e sëmundjes, duhet të nxisin përpjekje për të kuptuar këto fenomene, të inkurajojnë kërkimin e duhur të kujdesit dhe të monitorojnë për sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë që mund të rezultojë nga kujdesi i vonuar ose i shtyrë. Përmes kësaj krize pandemike, kishte mësime kryesore, praktika të mira dhe të këqija, që duhet të ndahen. Shpejtësia mund të përsosë. Kjo pandemi na ka treguar se udhëheqja e mirë është thelbësore, plani i detajuar, ofrimi i shërbimeve cilësore shendetësore, financimi i qëndrueshëm i SHME, sigurimi i resurseve njerëzore dhe kapitale, sigurimi i sasive të mjaftueshme të barnave dhe materialit shpenzues, krijimi i mekanizmit të vleresimit dhe promovimit të teknologjise mjekësore dhe të komunikimit, sigurimi i kapaciteteve diagnostikuese për kryerjen e testeve bazë dhe atyre të shpëtimit të jetës, sigurimi i një sistemi të mirëfilltë referimi. Ndryshimi i sistemit, sigurimi i protokoleve që do të mundësonte vendimmarrje korrekte emergjente, si në diagnostikim, trajtim të bazuar në algoritmet, teknikat e përzgjedhjes sipas standardeve ndërkombëtare. Sigurimi i edukimit specialistik dhe EVP për mjekë emergjentë dhe nevoja të mjekësisë emergjente. Motivimi i personelit që punon në Kliniken Emergjente. Stafi mjekësor i emergjencës mbajnë një përgjegjësi të madhe në këtë pandemi. Ne duhet të sigurojmë triazh dhe menaxhim të hershëm të pacientëve me infeksion të dyshuar ose të konfirmuar COVID 19. Më e rëndësishmja, ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për të parandaluar departamentet tona emergjente përhapjen e infeksionit. Masat e ndryshme të ndërmarra nga departamenti kanë ndihmuar në sigurimin e moralit të mirë të stafit dhe respektimin e rreptë të procedurave të sigurisë. Ne ndajmë mësimet e marra në mënyrë që të tjerët që menaxhojnë ED në të gjithë botën të mund të përfitojnë nga përvoja jonë.

STANDARDET E PROFESIONALIZMIT MJEKËSOR

Profesionalizmi mjekësor bazohet në standarde individuale por edhe institucionale. Jo vetëm  standarde klinike, por edhe  etike, të vlerave e të sjelljes. Nigel Crisp, 2006. Mesazh: Jemi në rrezik nga vala e tretë. Na ndihmoni në mënyrë që të mos kemi nevojë ta mbyllim komplet ekonominë siç ka ndodhur para disa muajve. Respektoni masat e reakomanduar nga IKSHPK dhe OBSH-së.

Me shëndet çdo gjë na duket e kënaqshme, kurse kur jemi të sëmurë asgjë nuk na kënaq. – Artur Shopenhauer.

Lamtumirë Kujtim Gjonaj regjisor i shquar, “Mjeshtër i Madh”

by

Nga Keze Kozeta Zylo/

Me lot në sy e pritëm lajmin e ndarjes nga kjo jetë të regjisorit të shquar Kujtim Gjonaj “Mjeshtër i Madh”. Tronditës ishte e-maili që mora nga mikja ime, shkrimtarja e mirënjohur Laureta Petoshati e cila më ngushëllonte për vdekjen e Kujtim Gjonaj një figurë elitare e artit.  

Mikja ime e penës nga Vlora e dinte mirë lidhjen tonë familjare pasi e dëgjoi nga goja e Kujtim Gjonaj kur moderoi promovimin e librave të mi në Muzeun Kombëtar në Tiranë para tri vjetesh i cili tha: “Ne jemi krenar që jemi nga oxhaku i Gjonajve në Mezhgoran të Tepelenës sonë”.

            Ai u rrit në kryeqendrën shqiptare në Tiranë ardhur 6 muajsh nga Mezhgorani i Tepelenës.  

Nuk kishte si të ndodhte ndryshe me Kujtimin, përveçse të dashurohej me artin, sepse të kesh parë nga afër muzgun e mëndafshtë blu mezhgoranas, borën e bardhë majave si vello transparente e nuseve në ditën e dasmës, lulet e bardha të kumbullave me një vijëzim rozë anash si qëndismë paje, gurgullimën e përroit që derdhet si argjend në lumin Vjosa dhe ndërkohë të dëgjosh për luftrat, bëmat heroike, për Shkollën Shqipe dhe mësuesit e shumtë të saj që shpërndanin dritën e diturisë, për firmëtarin dhe avokatin e Pavarësisë Feim Bej Mezhgoranin patjetër që diçka do të futet në rremba të gjakut dhe do të ngacmojë gjer në lulëzim marramendës një ditë… Dhe ndodhi me Kujtim Gjonaj.

Mjaft dokumentarë me figura nga më të ndritura historike dhe të artit kanë vlera të padiskutueshme, kanë shpirtin e një artisti me veshje të argjendtë poetike.

Nuk e di sepse kam një ndjesi të ndaloje së pari tek filmi dokumentar me titullin “MARGARITA”, ku vetë emri i saj plot shkëlqim nuk e ka munduar fare për titullin, sepse çdo shkronjë ndriçon, bën dritë.  Margarita është ikona e bukurisë femërore dhe e artit njëkohësisht.  Binomi bukuri dhe art i kanë dhënë perëndeshën e frymezimit regjisorit për të sjellë për publikun këtë film të realizuar mjeshtërisht.  Figura brilante e Margaritës, aktrimi i saj mahnitës me siguri në se do të jetonte në botën e lirë medoemos do të kishte tërhequr vëmendjen e Hollivudit…  Margarita edhe pse i ka kaluar të 80-at ajo qëndron si një hyjneshë e bukur dhe virtuoze në aktrim.  Loja e saj aktoreske është siç thotë Bokaçio për poezinë se: “Sa më shumë ikin vitet, aq dhe më brilante bëhen tercinat e Dantes”. 

Vetë Margarita është POEZI!…

Dokumentari për Çamërinë të titulluar “Endrra e Çamërise” duket sikur vjen nga lashtësia homerike, ku së bashku me skenaristin Enver Kushin trokasin fort në zemrat shqiptare, në ndërgjegjen kombëtare për zgjimin e saj, për Sulin, Prevezën, Paramithin e gjithë Çamërinë.  Çamëria në këtë dokumentar me gjithë materialin e sjellë nga arkivat e ndryshme jepet e plotë është një frymëzim për brezat, është prush që qëndron i ndezur, është dëshmi në ninëzat e syrit çam…

Ëndrra e Çamërisë duket sikur mbledh rreth oxhakut ne Ninat në fshatin e lindjes së Hasan Tahsinit, burrat e saj duke filluar me Hoxha Tahsin, poetin Bilal Xhaferri etj…  Me të drejtë filmi dokumentar është quajtur “Deti i diturisë”, ku Hoxha Tahsin nga rektori i Universistetit në Stamboll shkon dhe me studime në Universitetin e Sorbonës në Francë etj.  Filmi dokumentar është një libër i dijes që të ngërthen pas ekranit dhe përsëri kërkon që të mos mbarojë aq shpejt…  Eshtë populli çam i martirizuar, i dëbuar nga trojet që të sjellë pranë poetin Xhaferri me baladën çame i cili shkruan:  “Matanë largësive u zhduk e përflakur Çamëria dhe të gjitha rrugët tona shpien në veri/ Ulërin era e Mesdheut mbi trojet e lashta epirote/ mbi të shtrenjtat troje tona stërgjyshore/… Pas shpinave tona përplas tufani dyert e shkallmuara të shtëpive dhe rrugët zgjaten e zgjaten si veri/ Ne, popull muhaxhir, ecim nëpër shi…Lamtumirë, Çamëri”!

Regjisori Gjonaj ka punuar në nje nga institucionet më të mëdha të artit kombëtar në Kinostudio dhe padyshim solli me atë pasion, profesionalizëm artin e bukur shqiptar.  Të realizosh një sërë dokumentarësh filmik me figurat më të shquara historike do të thotë të bësh një punë voluminoze, cilësore të bredhësh gati fusha e male, shtete, dete e oqeane sepse e tillë është gjeografia e lëvizjes së shqiptarëve nëpë botë, nga historia, fati dhe vetja…

Dokumentari filmik “Ditët e fundit të një luani” për Ali Pashë Tepelenën me skenar nga poetët e mirënjohur Petrit Ruka dhe Sadik Bejko është një kontribut tejet i vyer i regjisorit Gjonaj dhe shtëpisë botuese “Bota Shqiptare”, është nje kontribut për të gjithë shikuesit e shumtë, sepse Ali Pashë Tepelena është burri që drodhi dhenë, është burri që i vuri kufirin tek thana hordhive turke që pas vdekjes së Gjergjit të Madh, është burri që ka tërhequr vëmendjen e më shumë historianëve dhe diplomatëve të huaj në histori për Shqipërinë…  

Ndonëse është e pamundur që t’i përmledhësh në një shkrim homazh të gjithë filmat dokumentarë që ka realizuar Gjonaj përsëri do të ishte e udhës së shenjtë të përmendnim Shenjtoren e Kombit shqiptar dhe të gjithë botës Nënën Terezë të sjellë nëpërmjet një dokumentari tejet special nga Gjonaj.  Sa herë që e transmetojmë në TV “Alba Life” në New York filmin dokumentar për Nënë Terezën shikues të shumtë na marrin dhe na kërkojnë që ta ritransmetojmë dhe ne shpesh here jua kemi realizuar dëshirën, sepse është një etje e tyre, është dashuri emigrantësh për kulturën, për figurat e shquara historike, ku mids tyre Nëna Terezë është pasaporta e identitetit, eshte mirësia e popullit të shumëvuajtur shqiptar.  

Duke i parë të gjithë filmat dokumentarë nga regjisori Gjonaj dhe realizimet marramendëse të cilat janë histori sepse kanë brenda zjarrin, hirin dhe vullkanin e kohërave, sjellin zëra dhe jehona të maleve kryelartë, pohoj se kjo krijimtari përbën një pasuri që do të ruhet përjetësisht në shpirtin e popullit.  

Eshtë një pasuri që të kujton regjisorin e famshëm hollivudian Steven Spielberg i cili thotë:  “I’ve always wanted to tell a story about Lincoln. I saw a paternal father figure; I saw someone who was completely, stubbornly committed to his ideals, to his vision”, 

që përkthehet: “Unë kam dashur gjithmonë për të treguar një histori rreth Abraham Lincolnit. Unë pashë një figurë te babait.  Unë pashë dikë që ishte i kompletuar dhe me kokëfortësi mbronte idealet, sipas vizionit të tij. 

Në dokumentarët me figurat më brilante të Kombit ai eksploroi me një perceptim të qartë intelektual, vizual, me një levizje të ndjeshme estetike dhe me nje shije të lartë elitare.

Ai iku në moshën më të pjekur 74 vjec. 

Filmat dokumentarë dhe skenarët që ka realizuar e vendosin në piedestal të artit.

Ike Kujtim Gjonaj në përjetësinë e Parajsës atje ku e ka vendin raca juaj!

Ngushëllime bashkëshortes suaj të bukur dhe fisnike zonjës Bukurije, djemve tuaj shembull dhe vajzës së mrekullueshme, ngushëllime nipërve që do ju mungosh aq shumë.  Ngushëllime botës së artit dhe miqve të artit që I respektoje dhe I cmoje aq shumë!

Lamtumirë mik dhe gjaku im i Gjonajve K U J T I M!

Me lot në sy, unë, Qemali dhe vajzat, New York 

Krijimtaria e Kujtim Gjonaj “Mjeshtër i Madh”

Skenare: Këshilltarët, (1979), Ata ishin katër, (1977), Thirrja, (1976)

Regjisor: Shëmbja e idhujve, (1995), Djemtë e Valiasit, (1984)

Dokumentarë: Ali Pasha Tepelena, Faik Konica, Jeronim de Rada, Naim, Mother Teresa and Sulejman Pitarka, Margarita, Hasan Tahsini, Gjithcka per Kosoven, ( Ramush Haradinaj) 2015 “

Saga e Dinejve( Abedin Dino dhe trashegimtaret) 2017 “

I fundmi i Rilindasve ( Josif Bageri) 2018 “

Vlerësimet

Mjeshtër i Madh nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë Bujar Nishani

Nderi i Tepelenës nga Bashkia me k/bashkiak Tërmet Peci

Cmimin  “Urdheri Naim Frasheri”

Cmimin “Kult”

Në vitin 1982 do të nderohet me Çmimin e II-të në Konkursin Kombëtar Letraro – Artistik për skenarin e filmit “Kryengritjet e Mëdha”, filmi “Më e madhja dashuri” do të vlerësohej si filmi më i mirë i vitit, 1986, filmi “Kështjella e këngëve” do të vlerësohej me Kupën e Festivalit në Festivalin e VIII-të të Filmit Dokumentar dhe Vizatimor Shqiptar, filmi “Shembja e idhujve” do të vlerësohej me Çmimin e I-rë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit të shkurtër në Palermo (Palermo Film Festival), 1995, me Çmimin e I-rë në Konkursin e V-të Ndërkombëtar të Mesdheut të Filmit Dokumentar dhe Reportazhit (Premio Internazionale del Documentario e del Reportage Mediterraneo), 1998.

28 shkurt, 2021

New York

Lali Fiku t’i vijë anash PDIU-së

by

Nga Arben Llalla/

Që Edi Rama të qëndronte në pushtet edhe katër vjet, në vitin e fundit të mandatit të parë bëri një pakt të madh me Greqinë. Marrëveshja që arriti me mitropolitët e Amerikës, mëkëmbësit e qeverisë greke në pak pika ishte:

  1. Zhdukja e Çështjes Çame nga agjenda qeveritare e bisedimeve.
  2. Zhdukja e emrit “Çamëri” nga tekset shkollore dhe të historisë.
  3. Zhdukja e njëjtë e emrit “Kosovë”.
  4. Zëvendësimi i këtyre emra me “shqiptarët e Greqisë” dhe “shqiptarët e Jugosllavisë”.
  5. Falja e detit.
  6. Lejimi i censusit vetëm për minoritarët.
  7. Shpallja e Himarës autonome.
  8. Zhdukja e Partisë Drejtësi, Integrim dhe Unitet.
  9. Shpallja e Shqipërisë shtet multietnik.

Kjo marrëveshje ogurzezë e mbajti Edi Ramën në pushtet për katër vjet të tjera dhe pothuaj të gjitha pikat e larpërmendura u zbatuan. Ai nuk ia doli dot vetëm të zhdukte PDIU-në, falë meritës së veçantë të komunitetit çam, Shoqatës “Çamëria”, e cila kuptoi rrezikun kombëtar dhe shpëtoi faktorin e saj politik duke u sjellë si gjatë persekutimit të Enver Hoxhës. Çamët qëndruan bashkë, u lidhën edhe më shumë me njëri-tjetrin duke i shpëtuar diversionit. Natyrisht, zgjodhën mos të fshiheshin dhe bënë në këto katër vjet një nga opozitat më shembullore duke u përplasur drejtpërdrejtë me regjimin.

Së fundmi, çamët kanë arritur një marrëveshje elektorale shumë të mirë për të shfrytëzuar në maksimum mundësinë politike të rikthimit në Kuvend me një grup parlamentar. Nuk është e vështirë të kuptohet që largimi i Edi Ramës dhe zarave të tij do të thotë ringritja e madhe e Çështjes Çame.

Meqë ra fjala për zarat, na del lali Fiku që shkon vend e pa vend dhe na flet për ca aleanca që i shpik për t’i bërë qejfin Ramës që ia skuq bythët me thupër.

Për ndonjë “çam” të dehur me leje ndërtimi duhet thënë vetëm kaq:

Shpëtim Idrizi ka nënshkruar një marrëveshje me Lulzim Bashën dhe me asnjë politikan tjetër të opozitës.

PDIU ka marrëveshje me PD-në dhe me asnjë parti tjetër të opozitës.

Në këtë marrëveshje asnjë votë çame nuk do të ndihmojë që të bëhet deputet askush, përveç se kandidatit çam për deputet, jo si ndodhi në vitin 2017.

Lali Fiku si zar që vjen rrotull në brekët e shefit të tij mund ta lërë dhe mushkën me barrë, por me PDIU-në mos të kruhet, se rrëzimi i tij dhe Edi Ramës vjen pikërisht nga këto mandate. Të gjitha sondazhet thonë të njëjtën gjë që aty është vija ndarëse e pushtetit. Kaq gjë e paska mësuar dhe lali Fiku, por fiku mund të bëhet vetëm reçel, se vota ta harrojë që bëhet më.