Letërsi- Lëkura e qenit
Tregim nga Fatos Kongoli/
Një ngacmim i fundit për të marrë pjesë në bisedën e të rriturve më erdhi nga emri Had. Desha ta pyesja njërin prej tyre, nënën ose Sokratin e Rrjedhur, se kush ishte Hadi? Por, edhe nga kjo hoqa dorë. Në një farë menyrë, i dhashë përgjigje vetë. Duhej të ishte një qenie pak a shumë e ngjajshme me Cerberin. Sa herë qëllonte të kryqëzohesha me të në qendrën plot llucë e bajga të fermës, kur shkoja ose dilja nga shkolla, më kujtohej dridhja e dorës së nënës mbrëmjen e mbrritjes sonë në Vilën e Shtrigave, kur më përshkuan të rrënqethura. Unë ende nuk e dija se, ashtu sic nuk e zinte gjumi Hadin pa e parë të vdekur gjyshin, ashtu nuk e zinte gjumi edhe Cerberin pa e cuar drejt vdekjes nënën time. Shpesh me dukej sikur Cerberi kishte pamje të ndryshme, në kohë dhe vende të ndryshme, të të njëjtit person. Rrokullima e nënës nisi pak më vonë. Ajo përkon me mbrritjen e letrës së katërt apo të pestë të tim eti, kur mua zunë të më binin në sy disa ndryshime në sjelljet e saj. Cdo ditë unë nisesha për në shkollë me nënën. Si ecnim afërsisht një orë nëpër rrugën e qerreve, ajo kthehej nga stallat dhe unë vazhdoja më tej, deri në shkollë. Një dite u gdhiva e sëmurë, me merreshin mentë e më vinte për të vjellë. Kjo do të thoshte se nëna s’do të më lejonte të shkoja në shkollë. Në raste të tilla rrija pranë dritares me orë të tëra. Ishte shumë interesante. Nganjëherë shfaqeshin banorët e Vilës së Shtrigave, të cilët i njihja të gjithë dhe ua dija historinë. Fjala vjen, babai i Sergeit ishte një burrë shtatlartë, me ca nofulla të kercyera, ish-oficer. Tani punonte arave dhe, sic thuhej bënte dashuri me një grua nga fshati. Kësaj i kishte vdekur burri dhe ishte shëmtirë. Dija dhe plot histori të tjera të mësuara kur nënës i vinin për vizita gratë. Por ne syte e mi, më enigmatiket mbeteshin banorët përballë nesh; një grua që nuk dilte kurrë në punë së bashku me fëmijët e saj, një djalë e një vajzë, të dy të rritur. Ndonëse banonin përballë nesh, i shihja rrallë. Sipas grave, kjo ishte familja e një personi të fuqishëm të dënuar me burg dhe e shoqja mbahej rëndë, nuk denjonte të ulej në rangun e të tjerëve. Me tej, ato shtonin dicka të pabesueshme, djali bënte dashuri me të motrën. E thoshin nga ligësia, kështu mendoja. Djali dhe vajza ishin të bukur si yje, tërë kohën rrinin bashkë, shpërfillës si e ëma. Atë ditë, kur u gdhiva e sëmurë, përcolla nga dritarja kthimin e tufës. Në fillim mbërritën të bukurit e përfolur, në fund Sokrati i Rrjedhur. Të gjithë të nxirë, mbytur në pluhur. Unë vazhdoja të qëndroja në dritare edhe pas kthimit të Sokratit të Rrjedhur. Tufa nuk ishte kthyer e plotë. Mungonte nëna. Kaloi një orë dhe ajo s’po dukej. Ishte një ditë e zymtë, me ca re të ulëta, nga këneta shkarkoheshin rrufe. Nënën e shqova në fushëtirë kur qielli vetëtiu dhe u përhap një bubullimë e fortë. Tutje dukej brezi i shiut. Nëna zyri të afrohej bashkë me brezin e shiut. Dhe mbërritën njëkohësisht, nëna në dhomë, litarët e rrebeshit në dritare. Gjëja e parë që më ra në sy ishte një send që ajo e mbante nën sqetull, të mbështjellë me gazetë. Më ra në sy gjithashtu se kishte pirë. Kur u përkul të më puthte, ndjeva erë alkooli. Nëna pinte në shtëpi, nuk kishte qëlluar kurrë të kthehej nga stallat me erë alkooli. Në stalla ajo vishej me cizme e kominoshe. Këto i linte atje, megjithatë rrobat e saj sillnin në shtëpi erën e stallave. Ajo më kot ndërrohej përsëri, në dhomën tonë do të gjendej gjithmonë dicka që të clironte erën e stallave. Vetë trupi i saj, tashmë vinte erë stallash. E ndoshta kjo ka qenë arsyeja që nëna, me në fund, vendosi të gjente një rrugë për të shpëtuar nga era e stallave. Por atë ditë mua s’më lindi ndonjë dyshim. Për rrjedhojë, nuk u përpoqa të merja me mend pse atë dita nëna nuk ishte kthyer në shtëpi? Jo me erë stallash, por me erë alkooli. As sendi që ajo mbante nën sqetull të mbështjellë me gazetë, nuk më ngjalli ndonjë dyshim. Ai ishte një radiotransistor i markës “Iliria”. Ne nuk kishim ndonjë radio dhe në Vilën e Shtrigave askush nuk kishte radiotransistor, aq më pak të markës “Iliria”. Nëna e kishte sjellë një të tillë vetëm për mua. Me drita apo pa drita, unë mund të dëgjoja cfarë të doja, sidomos emisionin “Teatri në mikrofon”. Unë vdisja për emisionin “Teatri në mikrofon”. Një herë në javë, cdo të premte pasdite, shkoja tek Sokrati i Rrjedhur. Ai kishte një radio, por kjo nuk zgjati shumë. Bashkë me të, në të njëjtin apartament, banonte një familje me tre djem te rritur. Unë i futa shpejt në kategorinë e cerberëve. Cerberët kishin një turi, brenda ose jashtë “Vilës së Shtrigave”. Si plot të tjerë, ata zunë t’ia nxinin jetën nënës, i dilnin në rrugë, e ndiqnin, vinin deri në shtëpi, trokisnin në derë, e kjo ka qenë një periudhë e zezë për mua dhe për nënën. Më pas nuk e di c’bëri ajo që ata e lanë të qetë?! Atë ditë i drejtova nënës vetëm një pyetje: ku e kishte blerë radiotransistorin? Ajo m’u pergjigj tërthorazi. Nuk e kam blerë më tha, e solla për ty. Përgjigja më mjaftoi. S’kishte rëndësi e kishte blerë apo jo, tashmë isha bërë me radiotransistor. E ndeza, gjeta një stacion, aty jepej muzikë e ndërkaq nëna ishte ndërruar, kishte veshur rrobat e shtëpisë dhe po lexonte një letër. Kjo duhet të ketë qenë letra e katërt apo e pestë e tim eti. Atë ditë, pasi e lexoi letrën, ajo nuk qau. As nuk u ul t’i shkruante menjëherë, sic bënte zakonisht. Ajo e palosi letrën, e futi në zarf, zarfin e vuri s’di se ku. Më kujtohet, në derë u ndien tre trokitje të lehta. Unë shova radion. Dhe nuk vrapova të hapja derën. Nëna ma bëri me shenjë të mos e hapja. Disa ditë më vonë ajo ndryshoi vendin e punën; nga stallat e lopëve kaloi në zyrat e fermës, pastruese. Unë nuk isha në gjendje ta masja këtë ndryshim. As të ngrija pikëpyetje. Vura re vetëm një gjë; nëna zyri t’i kushtonte kujdes paraqitjes së saj. Ne fillim kjo nuk më bëri përshtypje. Kujdesi i nënës m’u kthye në torturë kur në veshin tim mbërriten fjalët, sipas të cilave ajo shihej të hynte e të dilte tek strokfulla e Cerberit. Dhe se radiotransistorin tim të markës “Iliria” banorët e Vilës së Shtrigave e njihnin mirë. E kishin parë në zyrën e Cerberit, sa herë ua sillte puna të paraqiteshin atje. Ata paraqiteshin atje, kur i thërriste Cerberi. Ose kur shkonin të nxirrnin tek ai ndonjë leje për të takuar të afërmit në qytetet prej nga i kishin dëbuar. Të gjitha këto m’i tregoi një ditë Sergei, buzë kënetës. Ne po kërkonim për fole me veze rosash të egra, e përsëri na u shfaqën buajt, e unë u largova, ja nga ato që mësova prej Sergeit për nënën dhe prejardhjen e radiotransistorit, ja nga frika se buajt do të ciftëzoheshin e Sergei do të lëshonte klithmat e tij. Më tej, sa herë e shihja nënën duke u rregulluar para pasqyrës, përfshihesha nga një gjendje e sëmurë. Më shfaqej skena e buajve në kënetë, mashkulli i ngritur mbi këmbët e prapme e të përparme të vendosura në shpinën e femrës, me ato lëvizjet e shëmtuara, kokën që mezi e mbante përpjetë, dhe femra trupvogël nën të, e nënshtruar. E mua më bëhej se ajo ishte nëna ime, e sipër saj Cerberi, që e mbante të mbërthyer midis putrave të tij, e shtypte nën peshën e trupit të madh, e mua me vinte të ulërija, të shkoja t’ia rrëmbeja nënës krehërin nga dora, edhe pasqyrën, t’ia thyeja copë-copë T’i thoja se ishte bërë lavire, tashmë këtë fjalë e kisha mësuar, një lavire jo dosido, lavire e përbindëshit që torturonte banoret e Vilës së Shtrigave dhe ata e tregonin me gisht, e urrenin, sic e urreja dhe unë. Nuk ja theva ndonjëherë nënës as krëhërin, as pasqyrën. Në fillim vuaja përbrenda. Ishte një brejtje sfilitëse, që më shkatërronte nervat. Derisa një ditë, kur dola nga shkolla, unë nuk mora rrugën e qerreve nëpër fushëtire për t’u kthyer tek Vila e Shtrigave. Qëndrova e fshehur pas një gardhi prej nga dukej ngrehina me cati tjegullash e zyrave të fermës, e përballë saj strofulla e Cerberit. Si u larguan të gjithë e në qendër kishte mbetur hapur vetëm berberi, pashë nënën. Ajo doli nga zyrat dhe vajti drejt e tek strofulla e Cerberit. Para syve m’u shfaq skena e kënetës, por në vend të buajve, Cerberi me nënën time. Më hipi të sulesha drejt asaj ngrehine pa e patur të qartë përse, mjafton të sulesha, të futesha brenda e t’ja jepja ulërimës. U largova. U ndjeva e braktisur, e vetme në një botë cerberësh, dhe qeniesh të dobëta si nëna ime. Ata ishin të ngjashëm, Cerberi dhe nëna. Të krahasueshëm me buajt e kënetës. Me breshkat. Me brumbujt. Po të qe e mundur do t’i shndërroja në brumbuj, do t’i vrisja pa pikë mëshire që të dy. Ashtu sic vriste nëna buburrecat e dhomës. Me t’u kthyer në shtëpi gjeta radiotransistorin dhe zura vend në dritare. Me kokën të zbrazur, e shpirtin e tharë. E pazonja të qaja. Në vijën e horizontit u shfaq një pikë e zezë dhe unë mendova se ishte një brumbull. Duke u afruar pika u zmadhua, zuri të merte trajta dhe së fundi, dallova nënën. Kur ajo mbërriti poshtë Vilës, unë e flaka radiotransistorin nga dritarja. Ai vajti e i ra me zhurmë pranë këmbëve të saj. Nëna ngriti kokën dhe unë pashë fytyrën e saj të tmerruar. Kjo më ka mbetur prej nënës, fytyra e tmerruar. Syte tanë u kryqëzuan, por unë nuk ju shmanga. U shmang ajo; u përkul mori në tokë radiotransistorin e thyer. Unë vazhdoja të rrija pranë dritares edhe kur dëgjova rrotullimin e celësit në bravë. Nëna u fut në dhomë pa fjalë. Ndryshe nga c’e prisja, ajo nuk më drejtoi asnjë qortim. E la radion në një qoshe dhe me zë të qetë, si të mos kishte ndodhur asgjë, më pyeti c’dëshiroja të më përgatiste për të ngrënë. Unë ju përgjigja ftohtë dhe shkurt:- nuk dua asgjë! Ajo këmbënguli, më pyeti nëse dëshiroja të më gatuante për atë mbrëmje një trishk. Trishku ishte një ëmbëlsirë që mua më pëlqente shumë dhe dihej që ëmbëlsira ne gatuanim rrallë. Unë përsëri iu përgjigja ftohtë dhe shkurt:-Jo! Nëna u zbeh. Ajo nuk mund të ushtronte kurrfarë autoriteti ndaj meje. Donte vetëm një gjë, të mos ja haja shpirtin. Ndërsa unë isha e vendosur për të kundërtën. Kur më ranë në dorë dhe lexova letrat e tim eti, zbulova një vrasje të pangushëllueshme ndërgjegjeje se, dëshira ime e atyre kohëve për ta bërë nënën të vuante i ngjante asaj të tim eti. I mjeri im atë, duhet të ketë vuajtur tmerrësisht nga xhelozia, sic vuaja unë. Nuk e di c’i shkruante nëna atij, por jam e sigurtë se nga anë të tjera ai duhej të merte letra të nxira për nënën. Derisa vendosi të mos i shkruante më. Vendosi edhe ai ta braktiste, atë që tashmë e kishin braktisur të gjithë. E kështu vjen fundi i saj.
Atëherë në shkollë mua më quanin vajza e kurvës. Unë dilja e para e klasës në mësime, por nuk mungonin ata që më vinin në dukje se lodhesha kot. Bije e një të burgosuri politik dhe vajza e një kurve, njëherazi bijë e një ish-të burgosuri politik me nam, e kishte vendin tek Vila e Shtrigave. Dhe nuk mund të shkonte përtej arave buzë kënetës. Ky ngacmim më gërryente cdo ditë. Kjo qe arsyeja që, më në fund, gjatë një ore mësimi në klasë u drodha nga një përfytyrim i frikshëm:- tek nëna pashë të ardhmen time. Pra, do të vinte një ditë e unë do të martohesha me një burrë si im atë. Ky do të binte në burg dhe mua, kudo që të ndodhesha, më priste Vila e Shtrigave. Ajo ishte e përjetshme, sic ishte i përjetshëm një Cerber. Pa i kërkuar leje mësuesit u ngrita, dola jashtë. Nuk e kisha fort të qartë c’po ndodhte brenda meje. Ndjeja pendesë dhe tmerr. Mbi të gjitha, doja të shkoja te nëna. T’i puthja duart. T’i kërkoja falje. T’i thosha se ishte qenia ime me e dashur. Kështu bëra, vajta drejt e te zyra e fermës, por nënën nuk e gjeta. Një burrë më tha se ajo ishte larguar para një ore.
Ja krisa vrapit nëpër fushëtirë. Me sa më hanin këmbët. Me fytyrën që më digjte nga djersa. Dhe një dëshirë për të mbërritur në shtëpi sa më parë. E me të mbërritur t’i hidhesha nënës në qafë. Ta siguroja se tash e tutje do t’i bindesha për cdo gjë. Nuk do ta lija vetëm. Tash e tutje nuk duhej ta cante kokën që gratë e Vilës së Shtrigave nuk i vinin për vizitë. Tash e tutje do të më kishte mua, kurdoherë pranë saj, si një qen besnik, e gatshme ta mbroja nga rreziqet, të gjakosesha për të, të vdisja për të. Kur mbërrita në shtëpi dhe u gjenda në dhomë, të gjitha këto më ngecën në grykë. Bashkë me nënën ndodhej Sokrati i Rrjedhur. Ajo po rrinte ulur në karrige pranë tryezës. Fytyra e saj ishte e zbehtë. Kurrë nuk e kisha parë një zbehtësi të tillë në fytyrën e nënës. Ajo më hodhi një vështrim, pastaj i hoqi sytë prej meje, i përqëndroi diku, në boshllëk. E mua më përshkuan mornica, mendova se duhej të ishte e sëmurë. Ju afrova, e pyeta c’kishte. Ajo vazhdoi të qëndronte ashtu, pa m’u përgjigjur, e verdhë dyllë, me vështrimin gjithmonë në boshllëk, derisa Sokrati i Rrjedhur më vuri dorën në kokë, më largoi prej saj, pastaj u përkul, më puthi në të dyja faqet e me zërin e mbytur më pëshpëriti në vesh, të mos e lodhja nënën tani. Kishte ndodhur dicka shumë e keqe.
Hollësirat e asaj që kishte ndodhur i mora vesh pak më vonë. Aty për aty mësova se babai im kishte vdekur. Këtë ma bëri të ditur Sokrati i Rrjedhur, kur unë zura vend në divan dhe ai u ul pranë meje. Me qetësi më vuri dorën në kokë, e me zë të mbytur më njoftoi mandatën, pra im atë kishte vdekur. Kështu unë duhej ta mbaja veten, të tregohesha e fortë. E vërteta ishta ca më e ndërlikuar. Babai nuk kishte vdekur nga ndonjë sëmundje. Ai ishte vrarë bashkë me një të dënuar tjetër në një përpjekje për t’u arratisur nga burgu. Hollësirat mbërritën tek Vila e Shtrigave, një javë pas ngjarjes, kur trupi i tij tashmë mbulohej nën dhe, në ndonjë gropë diku, që nuk do ta mernim vesh kurrë ku ndodhej. Mundet që nëna t’i dinte qysh në fillim këto hollësira, por unë nuk i mësova prej saj. Ajo nuk më hapi ndonjë bisedë për vdekjen e tim eti. As për hollësirat e vrasjes së tij. Qysh nga ajo ditë nëna u mbyll. Dhe unë kalova një periudhë të tmerrshme, më të tmerrshmen e jetës sime.
Ajo u paraqit në punë që të nesërmen. Si zakonisht, më mori me vete në mëngjes dhe të dyja përshkuam rrugën e pafund të qerreve. Ajo ecte përpara, unë prapa. Në një heshtje varri. Ky rrugëtim nëpër hapësirën e vdekur të fushëtirës, u kthye për mua në torturë. Ecja prapa saj e sigurtë se, po t’i flisja nuk do të më përgjigjej. Ajo nuk duronte më njeri, as mua. Tashmë edhe Sokrati i Rrjedhur nuk ishte i mirëpritur. Kur vinte ai nëna heshtte, mezi nxirrte ndonjë fjalë, derisa tjetri largohej, e ajo ngucej ta mbyllte derën me shul. Pastaj, ndërsa buburrecat bridhnin pa frikë nga njeri cep i dhomës në tjetrin, guxonin të ngjiteshin dhe mbi tryezë, ajo pinte. Ndonjëherë qante. Dhe unë e shihja me zemër të ngrirë. Nuk guxoja t’i flisja, t’i drejtoja ndonjë pyetje, aq më pak t’i thosha të mos pinte. Njëherë që e bëra këtë, ajo më ulëriu, e unë pata frikë se mos më rrihte, por ajo nuk më rrahu. Mesa më kujtohet, medalionin ma tregoi në një nga këto gjendje të dehura, pas të cilave të nesërmen në mëngjes mezi ngrihej. Po të mos e zgjoja unë rrezik të mos ngrihej fare. Dhe ecnim të dyja në hapësirën e vdekur të fushëtirës, ajo para e unë prapa, dhe ndaleshim tek qendra, kurdohere me baltë e fermës. Ajo kthehej nga zyrat dhe unë vazhdoja me tej deri në shkollë. E kështu cdo ditë, në një mërzi përzier me frikë, që kujtoja se nuk do të merrnin fund kurrë.
Në një nga këto ditë, kur dola nga shkolla, Sergei po me priste jashtë. Atëhere Sergei ishte në klasën e tetë, unë në të katërtën. Ai dukej i hutuar dhe tha se do të më tregonte dicka të rëndësishme. Puna qe kështu: te dera e zyrave të fermës kishin ngjitur një flete-rrufe. Autorët shtronin pyetjen: deri kur drejtoria do të mbante si pastruese një femër të përdalë, bijë dhe grua armiqsh të popullit, ndërsa grave dhe vajzave tona të ndershme u bie bretku arave? Pastaj shtoheshin fjale të tjera, që sipas Sergeit ishin thumba drejtuar Cerberit, ndonëse emri i tij nuk përmendej. Fletë-rrufeja s’më bëri përshtypje. Djalli ishte shumë i zi, nuk mund të nxihej më keq. Kështu duhej të mendonte dhe nëna. Ajo ishte kthyer në shtëpi përpara meje dhe m’u duk e qetë. Fletë-rrufenë nuk e zumë në gojë, pra, as asaj nuk i kishte bërë ndonjë përshtypje.
Atë mbrëmje nëna piu, jo aq sa të dehej. Në shishe nuk kishte mbetur aq raki sa të dehej dhe në mëngjes më tha se nuk ndihej mirë, ndaj rrugën për në shkollë do ta bëja vetëm. Ishte e zbehtë. Cdo mëngjes ajo ngrihej e zbehtë dhe unë nuk kisha ndonjë arsye të merakosesha nga zbehtësia e fytyrës së nënës. Rastisi që me të zbritur poshtë takova Sergein. Ai më propozoi që të mos shkonim fare në shkollë atë ditë. Plani i tij ishte t’ua mbathnim nga këneta, si gjithmonë për të gjetur fole me vezë rosash të egra, ndonëse vazhdimisht kishim dështuar, nuk kishim arritur të gjenim kurrë fole me vezë rosash të egra. Në ato vise rosat e egra nuk dukeshin kurrë. Në vend të tyre na shfaqeshin buajt, e mua kjo kafshë nuk më pëlqente, më dukej tmerrësisht e shëmtuar, pise, dhe e peshtirë. Megjithatë propozimin e Sergeit e pranova, tek e fundit për mua shkolla s’kishte më kuptim, dilja mirë apo keq me mësime.
Nëna i dha fund jetës ndërsa unë bridhja me Sergein, në kërkim të foleve me vezë rosash të egra. Por më kot. Pamë vetëm një gjarpër që ju hodh një bretkose dhe e ndoqëm skenën të fshehur pas kallamishteve, derisa ai e gëlltiti ngadalë, e përpiu të tërën. Më pas kjo skenë më ka munduar vazhimisht. Më mundon edhe sot. Më duket sikur nëna është larguar nga kjo botë, kur unë shihja gëlltitjen e bretkosës nga gjarperi. Në ato caste mendoja se bretkosa duhej të vuante tmerrësisht dhe, nëse do të kishte pasur mundësi të ulërinte, do të lëshonte ca ulërima ngjethëse. Bretkosa nuk mund të ulërinte dhe gjarpëri e gëlltiti në heshtje. E mua më bëhet se edhe nënën e ka gëlltitur një gjarpër?! Në heshtje. Ajo duhet të ketë patur një vdekje të tmerrshme, por askush nuk kishte dëgjuar gjë, qoftë dhe rënkimin më të vogël. U ktheva në shtëpi afër mbrëmjes. Nënën e kishin hequr prej kohësh. Në dhomë gjeta vetëm Sokratin e Rrjedhur. Atë natë ai qëndroi me mua. Qëndroi dhe netë të tjera.
Nëna kishte pirë bar minjsh. Atëherë unë nuk e dija c’ishte bar i minjve. Më dridhet mishi kur mendoj se sa shumë duhet të ketë vuajtur. Më ngushëllon vetëm një gjë:- unë e di ku ndodhet varri i saj. Një ditë do të shkoj atje.Tani prej saj kanë mbetur vetëm kockat, por së paku di ku t’i gjej. Do t’i heq, do t’i varros gjetiu. Në një vend ku të shkoj për ti cuar një buqetë me lule. Të mos e le përjetësisht tek Vila e Shtrigave. Ndërsa për tim atë, s’mund të bëj asgjë. Askush nuk e di ku e kanë kallur.
Nja tre-katër ditë pas varrimit të nënës, më thanë të paraqitesha tek strofulla e Cerberit. Atje më priste një burrë. Ky vinte i dërguar nga gjyshja ime prej babai, dhe Cerberi më bëri të ditur se qysh atë ditë duhej të largohesha, të shkoja me atë burrin. Nuk paraqita nonjë kundërshtim. Nuk kisha arsye të paraqisja dicka të tillë. Kështu u largova nga Vila e Shtrigave dhe vajta të jetoja me gjyshen në qytetin M. Gjithëcka më pas është e rëndomtë, s’ka më asgjë për të rrëfyer…
Përgatiti për botim në “Dielli”, Shefqet Kërcelli
PRESIDENTI NISHANI SQARON DEKRETIMIN E MINISTRAVE DHE PRITJEN E JOHN KERRY
PRESIDENTI: JA PSE IU DREJTOVA KUSHTETUSES PER MINISTRAT RAMES DHE PSE DOLA TE PRISJA SEKRETARIN KERRY/
Intervistë e Presidentit Nishani dhënë për emisionin “Opinion” të Televizionit “Klan”/
Gazetari (Blendi Fevziu): Zoti President, pak a shumë pati, po e quaj një ide, ose disa analiza, të cilat mendonin se fakti që ju iu drejtuat Gjykatës Kushtetuese për çështjen e dekreteve do të pengonte dekretimin e Ministrit të Financave. Ndërkohë ju e keni dekretuar sot Ministrin e ri të Financave. A ka një kontradiktë mes faktit që e keni çuar në Gjykatën Kushtetuese për interpretim pikërisht për këtë çështje dhe sërish i keni dekretuar të dy, pra edhe shkarkimin, edhe emërimin e Ministrit të ri?
Presidenti Nishani: Pyetja juaj është shumë e drejtë. Në fakt edhe unë i kam ndjekur me qetësi nga zyra, por edhe me një lloj habie faktin që kryesisht nga qeveria dhe segmente të qeverisë artikulime krejt të paarsyeshme, të pa baza ndaj punës normale të Presidentit të Republikës, të cilit i është dhënë nga Kushtetuta një afat i caktuar për të vendosur për shkarkimin dhe emërimin e ministrave.
Gazetari: U krijua përshtypja se ju nuk do ta respektonit afatin 7-ditor që do të thotë se ju do të prisnit që Gjykata Kushtetuese të jepte një shpjegim ose një interpretim për këtë çështje dhe pastaj do të vijonit me dekretin?
Presidenti Nishani: Pikërisht këtu qëndron fakti sepse në çështje të tilla që kanë të bëjnë me kushtetutshmërinë, me zbatimin e Kushtetutës dhe të ligjeve, nuk shikohet ana ligjore dhe ana kushtetuese e një çështjeje të caktuar, por me nxitim përfshihen në debate politike dhe e trajtojnë edhe qëndrimin kushtetues dhe institucional të Presidentit të Republikës si një qëndrim politik, pa marrë në referencë situatën institucionale, të drejtën institucionale. Unë kam qenë në kohën time kushtetuese, në përmbushje të misionit tim në mënyrë krejt normale, madje mund të them që e kam dekretuar edhe para afatit kushtetues emërimin e ministrave të rinj, por në të vërtetë ka pasur një tentativë për të krijuar një ngërç institucional mes Institucionit të Presidentit të Republikës dhe Parlamentit, një tentativë e nisur në seancën…
Gazetari: Nuk është hera e parë që krijohet ky lloj ngërçi. Kam përshtypjen se ka pasur përplasje dhe tensione edhe më parë midis mazhorancës dhe Presidentit edhe për çështje të tjera. Së fundmi ishte ajo për vizitën e Xhon Kerrit dhe prania juaj në pritjen e tij në aeroport, por do t’i kthehemi më pas asaj. Çështja thelbësore, aty ku u krijua keqkuptimi i parë lidhej me faktin se ju shkarkuat Ministrin e Financave, i cili është ende në detyrë për sa kohë Parlamenti nuk e ka votuar, Shkëlqim Canin dhe nuk e dekretuat njëkohësisht zotin Ahmetaj, që po ashtu ishte Ministri i Ekonomisë. Ndërkohë që kjo ka ndodhur në të gjitha rastet paraardhëse. Pra, shkarkimet e Veliajt, të Nasip Naços apo të Ilirjan Celibashit?
Presidenti Nishani: Më duhet të them që ata, të cilët referuan faktin se nuk ka ndodhur më parë ndryshimi i kohës së shkarkimit me kohën e emërimit, nuk janë korrektë, pasi janë të dyja format dhe të dyja mënyrat e dekretimit të shkarkimit dhe të emërimit…
Gazetari: Ç’do të thotë ka dy forma?
Presidenti Nishani: Ka raste kur shkarkimi dhe emërimi janë kryer brenda së njëjtës ditë me dekrete të ndryshme natyrisht. Ka edhe raste kur janë kryer në afate të ndryshme shkarkimi dhe në afate të ndryshme emërimi i një ministri. Ju përmendët disa raste. Edhe gjatë Presidencës sime kam pasur raste kur i kam dekretuar në të njëjtën ditë: edhe shkarkimin, edhe emërimin, por më duhet t’i sjell në vëmendje edhe opinionit publik që në të gjitha rastet, kanë qenë për shkak të dorëheqjes së ministrave. Pra, dekreti i shkarkimit dhe i emërimit të pasardhësit të tij ka ardhur për faktin se ndryshimi i Kabinetit qeveritar është bërë mbi bazën e dorëheqjes së parevokueshme të ministrit. Edhe në rastin e zotit Celibashi…
Gazetari: I cili në këtë rast nuk qëndron, sepse Shkëlqim Cani nuk kishte dhënë dorëheqjen, por thjesht u zëvendësua nga Kryeministri?
Presidenti Nishani: Po ashtu edhe në rastin e shkarkimit të zotit Veliaj si Ministër i Punës dhe i Mirëqenies Sociale dhe i emërimit të zotit Blendi Klosi si Ministër, janë bërë në kohë të ndryshme. Nëse nuk gaboj, shkarkimi i zotit Veliaj është bërë në fillim të muajit maj të vitit 2015, ndërsa emërimi i zotit Klosi është bërë në fund të muajit maj 2015. Ka raste dhe modele të ndryshme qoftë të shkarkimit dhe të emërimit në të njëjtin çast, ashtu siç ka edhe raste dhe modele të emërimit dhe të shkarkimit në afate të ndryshme. Në rastin konkret i dërgova Parlamentit për t’i dhënë fuqi dekretit të shkarkimit të zotit Shkëlqim Cani, për faktin sepse unë si President kam nxjerrë një dekret për emërimin e zotit Shkëlqim Cani si Ministër të Financave. Dhe dekretin…
Gazetari: I cili është vlerësuar në Parlament…
Presidenti Nishani: Jo vetëm është vlerësuar, por i është dhënë fuqi në Parlament. Unë nuk kam mundësi që të nxjerr një dekret për shkarkimin e zotit Cani dhe për emërimin e ministrit të ri pa u shfuqizuar dekreti i mëparshëm me të cilin unë e kam emëruar zotin Cani.
Gazetari: Por kjo mund të ndodhte me votim zoti Nishani. Që do të thotë se ju do të çonit dekrete të veçanta. I pari do të votohej shkarkimi dhe pastaj do të vinte emërimi i ministrit tjetër?
Presidenti Nishani: Pikërisht kjo duhej të ndodhte në Parlament. Unë me keqardhje kam ndjekur që drejtuesja e seancës së Parlamentit të datës 18 shkurt, në shkelje të hapur të ligjit, ka bllokuar votimin e dekretit të shkarkimit të dy ministrave në Parlament, dekrete të cilat kanë qenë në rendin e ditës, dekrete të cilat janë miratuar nga seanca plenare në rendin e ditës dhe në mënyrë të pakuptueshme për opinionin, por për mua tërësisht për shkaqe politike, drejtuesja e seancës e bllokoi hedhjen e tyre në votim për t’i dhënë pra fuqi. Nga ana tjetër, pyetja juaj ka edhe një kontekst tjetër, e cila sjell rezultatin e sjelljes së Presidentit të Republikës nëse një dekret i tij – po flasim për dekretin e shkarkimit, – nuk do të marrë fuqi në Parlament, pra nuk do të votohet dhe nuk do të miratohet nga anëtarët e Parlamentit.
Gazetari: Atëherë nuk futet as dekreti tjetër për emërimin e ministrit tjetër?
Presidenti Nishani: Por ama dekreti është i nxjerrë nga Presidenti i Republikës. Ky është një dekret, i cili tashmë është formalizuar nga Presidenti i Republikës. Dhe në rastin e një, teorikisht gjithnjë…
Gazetari: Ka të drejtë Parlamenti mos ta përfshijë apo është i detyruar ta fusë edhe dekretin e dytë, edhe po ra dekreti i parë?
Presidenti Nishani: Po nuk mund ta fusë pra dekretin e dytë. Në rast se dekreti i parë bie, pra…
Gazetari: Pra këtë përzgjedhje e bën Parlamenti?
Presidenti Nishani: Pikërisht. E bën Parlamenti, por e bën mbi bazën e vullnetit që duhet të shprehë për miratimin e dekretit të shkarkimit. Nëse Parlamenti nuk e ka vullnetin politik për të miratuar dekretin e shkarkimit…, atëherë dekreti i emërimit nuk mund të bie poshtë, sepse atë mund ta rrëzojë vetëm Parlamenti. Dhe Parlamenti nuk mund të fusë procedurialisht në votim…
Gazetari: Sepse mund të votohen dy ministra njëkohësisht…?
Presidenti Nishani: Absolutisht që mund të votohen dy ministra. Ka një nonsens juridik në këtë mes, sepse unë kërkova që për ta shmangur si fenomen, për ta shmangur si mundësi, e cila do ta vinte në pozitë të vështirë Parlamentin nga njëra anë, dhe nga ana tjetër do të vinte në pozitë të vështirë edhe Presidentin e Republikës, që të ishim brenda afatit kushtetues, i kërkova Parlamentit që të votonte dhe t’i jepte fuqi – sepse votimi është dhënie fuqie e dekretit të Presidentit për shkarkimin e ministrave. Dhe menjëherë pas dhënies së fuqisë, do të kishim një vakancë. Dhe deri në momentin që dekreti i shkarkimit nuk votohet, nuk i jepet fuqi, ne nuk kemi vakancë të një ministri, sepse është ministri në detyrë. Ministri nuk shkarkohet as thjesht me propozim të Kryeministrit…
Gazetari: Me votim të Parlamentit?
Presidenti Nishani: As nga dekreti i Presidentit, por kur të dy këta bashkë gjejnë reflektim në vullnetin politik të Parlamentit.
Gazetari: Po në qoftë se Parlamenti do të votonte dekretin e shkarkimit dhe dekreti i emërimit tjetër nuk do të kishte shkuar akoma, do të kishim një vakuum?
Presidenti Nishani: Absolutisht jo! Sepse në ligjin për Organizimin dhe Funksionimin e Këshillit të Ministrave, në postin e zëvendësministrit e kemi anëtar qeverie. Pra zëvendësministri merr pjesë në mbledhjet e Qeverisë…
Gazetari: Pra do të merrte funksionet e ministrit në periudhën tranzitore?
Presidenti Nishani: Dhe ka pasur praktika të tilla në Shqipëri. Edhe njëherë: Zëvendësministri merr pjesë në mbledhjen e Qeverisë i deleguar nga Ministri dhe është pjesë e vendimmarrjes kolegjiale të Këshillit të Ministrave.
Gazetari: Me të njëjtat të drejta?
Presidenti Nishani: Me të njëjtat të drejta dhe nuk ka asnjë lloj vakuumi në Qeveri.
Gazetari: Kam disa pyetje që janë më shumë politike: Ju kishit thjesht të drejtën tuaj kushtetuese, pra këtë çështje po e quaj një ngërç juridik apo kishit një pakënaqësi ndaj emrit konkret të Ministrit Ahmetaj?
Presidenti Nishani: Unë nuk jam futur në pjesën substanciale të dekretit, pra për të verifikuar nëse zoti Ahmetaj apo zonja Ekonomi e meritojnë plotësisht për të qenë ministra, sepse kjo është e pashprehur qartazi në Kushtetutë. Dhe një nga pyetjet që i kam drejtuar për sqarim Gjykatës Kushtetuese është edhe kjo që a ka të drejtë Presidenti i Republikës, kur dihet botërisht, dihet faktikisht, edhe nga Kushtetuta, edhe nga sistemi politik që në fakt e drejta, tagri kushtetues është i Kryeministrit për zgjedhjen e ministrave. Kryeministri i vendit ka fituar zgjedhjet. Është mandatar nga Parlamenti për të krijuar Qeverinë dhe është tërësisht e drejta e tij për të krijuar Kabinetin qeveritar. Por duhet të kemi parasysh që kushtetutë-bërësi i ka lënë një afat shtatëditor Presidentit të Republikës…
Gazetari: Përse e ka këtë afat atëherë? Në qoftë se Presidenti është thjesht kundër-firmues…?
Presidenti Nishani: Kuptimi sipas meje është që Presidenti të ketë mundësi të verifikojë disa kritere dhe disa standarde kushtetuese dhe ligjore të kandidatit për ministër.
Gazetari: Përmes instrumenteve që Presidenti ka?
Presidenti Nishani: Përmes instrumenteve, por natyrisht që kjo nuk është e shprehur qartë në Kushtetutë dhe nuk ka asnjë akt tjetër ligjor dhe nënligjor, i cili t’i njohë Presidentit të Republikës…
Gazetari: Pra jeni thjesht një kundër-firmues i kërkesës së Kryeministrit?
Presidenti Nishani: Presidenti i Republikës ka një detyrim kushtetues, pra e ka detyrë kushtetuese, detyrim të detyrës së tij për të dekretuar propozimet e Kryeministrit.
Gazetari: Dy pyetje: Në qoftë se ju nuk pranoni ta dekretoni brenda shtatë ditësh, çfarë ndodh? Hyn në fuqi dekreti apo bie kërkesa?
Presidenti Nishani: Kjo është një nga pyetjet që i kam drejtuar Gjykatës Kushtetuese?
Gazetari: As kjo nuk është e qartë?
Presidenti Nishani: As kjo nuk është e qartë dhe kjo nuk është e parashikuar në Kushtetutë dhe as në ndonjë akt tjetër. Fakti që Presidenti i Republikës vazhdon, madje edhe një nga elementet që solli ky debat, është konfirmimi i asaj që unë e kam shprehur vazhdimisht si një shqetësim institucional që nga dita e parë se kjo Qeveri vazhdon ta konsiderojë Presidentin e Republikës si një institucion armiqësor, si një institucion që mundësisht të mos ekzistojë. Fakti që drejtuesja e seancës së Parlamentit të 18 shkurtit për mendimin tim ka dhunuar të drejtën kushtetuese të Parlamentit për t’u shprehur, sepse vetë Gjykata Kushtetuese në vitin 2002 i ka kërkuar Parlamentit që t’i gjykojë dekretet, jo përmes heshtjes, por përmes votimit pro apo kundër tyre. Që do të thotë se ka qenë me siguri një urdhër politik, çka për mua tregon një kontroll të fortë të pushtetit ekzekutiv mbi Parlamentin, mbi legjislativin, që duhet të jetë e kundërta. Në sistemin tonë politik Parlamenti është pushteti më i lartë. U tentua që ky kontroll t’i imponohej edhe Institucionit të Presidentit të Republikës që natyrisht nuk mund të pranohej nga ana ime. Për këto shkaqe, edhe për arsye të tjera, edhe për mjaft paqartësi natyrisht që i jam drejtuar Gjykatës Kushtetuese. Sot është depozituar kërkesa e Presidentit të Republikës në Gjykatën Kushtetuese. Keqardhja ime kryesore ka qenë ajo që ju përmenda në fillim: që një debat, i cili duhet të ishte tërësisht kushtetues…
Gazetari: U kthye në debat politik?
Presidenti Nishani: U kthye dhe u trajtua si një debat politik, madje duke tejkaluar çdo limit të etikës, të kulturës politike, të kulturës institucionale dhe të së drejtës politike duke bërë akuza nga më të fundit ndaj Presidentit të Republikës…
Gazetari: Kam edhe një pyetje tjetër juridike: A keni ju tagër zoti President, që në qoftë se Kryeministri, kushdo kryeministër qoftë jo vetëm ky, mund të emërojë një figurë me probleme që do të thotë: sot në Parlamentin e Shqipërisë kemi persona, të cilët po tentojmë t’i nxjerrim jashtë përmes ligjit të dekriminalizimit, të përfshirë në trafiqe, kontrabandë, të dënuar me vendime të formës së prerë nga gjykata evropiane apo shqiptare? Në qoftë se Kryeministri do t’ju niste për të dekretuar një figurë nga këta, keni ju tagër ta ktheni mbrapsht apo jo?
Presidenti Nishani: Aktualisht Presidentit të Republikës nuk i njihet kjo e drejtë nga Kushtetuta edhe nga aktet aktuale dhe një nga këto…
Gazetari: A bëheni bashkëfajtor duke firmosur një dekret të tillë? Teorikisht gjithmonë?
Presidenti Nishani: Natyrisht që do të bëhesha bashkëfajtor. Ndaj ka qenë edhe arsyeja pse unë i jam drejtuar Gjykatës Kushtetuese, edhe për këtë çështje që ju ngrini, sepse në fakt askush nga ne nuk besonte se në Parlamentin e Shqipërisë do të vinin njerëz me të kaluar kriminale, deri para se sa Parlamenti vetë të angazhohej me një legjislacion të posaçëm për të filluar tani dekriminalizimin e Parlamentit, që do të thotë largimin e personave me rekorde kriminale nga Parlamenti…
Gazetari: Duke shpresuar që do të ndodhë, sepse kam përshtypjen se akoma po zvarritet…!
Presidenti Nishani: Aktualisht nuk jemi në një situatë supozimi, me “nëse”. Jemi në një situatë që ka ndodhur në Parlament dhe ajo që ka ndodhur në Parlament mund të ndodhë edhe në Qeveri. Pra tek Presidenti i Republikës mund të sillen si të propozuar për ministra persona me rekorde kriminale. Aktualisht tagri kushtetues është i Kryeministrit për të përcaktuar emrin e ministrit. Kushtetuta nuk është e shprehur qartë nëse Presidenti ka të drejtë të verifikojë nga pikëpamja substanciale kandidaturën e ardhur nga Presidenti. Kushtetuta nuk është e shprehur qartë nëse Presidenti ka mundësi ta rikthejë për rishqyrtim kandidaturën bazuar në informacione dhe kritere të tjera, të cilat Presidenti mund t’i verifikojë përmes instrumenteve të tjera të shtetit, që ta rikthejë këtë kandidaturë tek Kryeministri. Dhe këto kanë qenë pikërisht edhe elementet shtesë të cilat më kanë detyruar që duke ruajtur gjithmonë kontekstin e debatit kushtetues, duke ruajtur seriozitetin me të cilin ne duhet të dominohemi nga mënyra e sjelljes institucionale dhe e dialogut dhe e komunikimit midis institucioneve, duke anashkaluar, padyshim edhe duke hedhur ndonjëherë tej krahëve nxitime dhe retorika politike të panevojshme që nuk tregojnë aspak angazhimin dhe investimin për të ndërtuar shtet, por për fat të keq, shpeshherë e çojnë në kontekstin e një tahmaje të madhe për pushtet, Presidenti i Republikës do të vazhdojë të qëndrojë në një pozicion shumë serioz, duke i konsideruar çështjet e punës ndër-institucionale të shtetit shqiptar si çështje që nuk i takojnë vetëm një individi, por çështje të imazhit të shtetit dhe për t’i parë gjërat në mënyrë të ftohtë dhe të qetë, në mënyrë të tillë që ne t’i japim dimensionin e komunikimit institucional. T’i japim dimensionin e imazhit të shtetit – atë dimension serioz që shteti meriton ta ketë.
Gazetari: Zoti President, ndërkohë ka pasur një debat lidhur me faktin që ju dolët për të pritur Sekretarin e Shtetit, zotin Xhon Kerri në aeroportin e Rinasit pa pasur një takim kokë më kokë me të qoftë në sallën VIP, qoftë edhe në ndonjë vend tjetër. Përse dolët për ta pritur dhe a ishte një anashkalim i Sekretarit Kerri për t’u takuar me ju, por ishte thjesht çështje e agjendës së tij protokollare?
Presidenti Nishani: Po pse, mund të mendoj ndonjëri që unë kam dalë incognito përpara Sekretarit të Shtetit ?
Gazetari: Që do të thotë se nuk ka pasur një traditë të mëparshme në rastet vizitave të tjera të Sekretarit të Shtetit apo presidentëve të Shteteve të Bashkuara gjatë vizitave në Tiranë?
Presidenti Nishani: Vizita e Sekretarit Kerri ishte e një karakteri të veçantë, karakteri tërësisht pune, i cili erdhi në Shqipëri për të pasur disa mesazhe konkrete pune me kryetarin e qeverisë dhe me liderin e opozitës. Ka qenë një dëshirë e veçantë personale e Sekretarit Kerri, e cila më është përcjellë përmes Ambasadës së Shteteve të Bashkuara…
Gazetari: Pra ishte e rakorduar me Ambasadën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës…?
Presidenti Nishani: Pra dëshira e Sekretarit Kerri, e përcjellë zyrtarisht nëpërmjet Ambasadës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës tek unë personalisht që me rastin e këtij qëndrimi të Sekretarit Kerri në Shqipëri, donte të takonte në shenjë respekti institucional për Presidentin e Republikës, edhe Presidentin. Ishte e pamundur të realizohej një takim protokollar të gjatë për shkak të agjendës dhe kohës që kishte në dispozicion edhe të mesazheve që kishte me vete Sekretari Kerri për institucionet përfaqësuese të Shqipërisë. Nga ana tjetër ne duhet të kemi parasysh që në rastet…, unë jam takuar edhe në raste të tjera me Sekretarin Kerri në institucione, qoftë në Uashington, qoftë edhe në takime ndërkombëtare, por ne në se mendojmë të krijojmë një precedent strikt, protokollar, ceremonial me Shtetet e Bashkuara në Amerikës, ata që e thonë, për mendimin tim e kanë gabim, sepse kur ka vizita të tilla pune, nuk është në thelb dhe nuk është në kontekst pjesa protokollare, për më tepër që kemi parasysh që ne jemi një vend shumë i afërt dhe partner, aleat i ngushtë me Shtetet e Bashkuara në Amerikës. Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë bërë për Shqipërinë dhe shqiptarët, përtej natyrës protokollare, aq shumë, kontribute dhe kanë dhënë një ndihmë të jashtëzakonshme, në aspektin politik, diplomatik në aspektin ushtarak, në aspektin institucional. Kështu që besoj se pikërisht edhe mesazhet që Sekretari amerikan i Shtetit donte t’i përcillte Presidentit të Republikës, bazoheshin të kjo marrëdhënie speciale dhe e veçantë…
Gazetari: Cilat ishin këto mesazhe?
Presidenti Nishani: Shqipëria është një nga aleatët më të ngushtë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në aspektin e garantimit dhe të kontributit për të garantuar paqen dhe sigurinë, edhe në vende të ndryshme të botës. Mos harrojmë që Shqipëria si një anëtare e re e NATO-s ka qenë mjaft aktive dhe pranë Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe natyrisht këtë mirënjohje për Shtetet e Bashkuara të Amerikës të popullit shqiptar dhe për shtetin shqiptar do t’ia përcjellim përmes Kreut të Shtetit shqiptar, edhe elementë të tjerë, të cilët kanë të bëjnë pikërisht me partneritetin strategjik që Shqipëria ka me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe institucioni, i cili përfaqëson zyrtarisht që të gjithë qytetarët shqiptarë, jo vetëm ata që janë anëtarë partie, të njërës apo tjetrës parti, të gjithë qytetarët shqiptarë është Presidenti i Republikës. Ndaj kjo dëshirë, shumë e nderuar për mua, por edhe për të gjithë shqiptarët që vetë Sekretari Kerri kishte për t’u përshëndetur, për t’u takuar dhe për t’i shprehur këto mesazhe Presidentit të Republikës në momentet që ai do të mbërrinte në Shqipëri, besoj që është një vlerësim për gjithë qytetarët shqiptarë.
Gazetari: A rakorduat ju me Protokollin e Shtetit, i cili praktikisht varet nga qeveria dhe a ishte në dijeni qeveria që ju do të dilnit për të pritur Sekretarin?
Presidenti Nishani: Nuk e di se sa ka qenë në dijeni qeveria, sepse vizita e Sekretarit të Shtetit ka qenë e rakorduar nga stafi i Sekretarit Kerri dhe Ambasada e Amerikane me institucionet përkatëse dhe takimi im me Sekretarin Kerri ka qenë i rakorduar nga stafi i zotit Kerri, të cilët kanë mbërritur një ditë më parë…
Gazetari: Drejtpërsëdrejti me stafin tuaj…?
Presidenti Nishani: Drejtpërsëdrejti me stafin tim. Kanë vizituar Presidencën dhe në bashkëpunim e së bashku me stafin tim kanë rakorduar të gjitha detajet e takimit tim, ashtu siç kanë rakorduar edhe me të gjithë aktorët e tjerë që Sekretari Kerri është takuar.
Gazetari: Zoti President, ndërkohë thatë, dhe ju ndërpreva një moment kur ju po flisnit për raportet e tensionuara mes jush dhe maxhorancën, pra do të thotë mes Institucionit të Presidentit dhe maxhorancës. Çfarë po ndodh realisht, cilat janë raportet me Kryeministrin Rama?
Presidenti Nishani: Jam përpjekur dhe do të vazhdoj të përpiqem maksimalisht që të ofrojë të gjithë seriozitetin dhe të gjithë gatishmërinë institucionale për të përmbushur detyrat e mia. Përmes përmbushjes së detyra institucionale, Presidenti i Republikës garanton një marrëdhënie korrekte institucionale me çdo institucion tjetër, por edhe trajtimi më i fundit i këtij rasti, cili u trajtuar dhe u tentua të trajtohej dhe spekulohej politikisht, tregon që Presidenti i Republikës që nga dita e parë e kësaj qeverie nuk është konsideruar dhe nuk pranon të konsiderohet si një institucion real, institucion kushtetues. Kjo është e papranueshme dhe kjo tregon gati-gati një mentalitet…
Gazetari: Ju po i referoheni deklaratës së zonjës Felaj apo dhe më gjerë?
Presidenti Nishani: Deklarata le të themi e përfaqësueses së qeverisë shqiptare, sepse ajo nuk është një deklaratë personale, nuk është një deklaratë që ka lindur ashtu vetiu zonjës në fjalë: në fakt ndonjëherë bëhemi edhe të keqardhur për nivelin ku degradon, le të themi serioziteti dhe standardi i njerëzve që marrin përsipër mandate përfaqësuese në Shqipëri, – është një qëndrimi i qeverisë shqiptare krejt i papranueshëm, sepse Presidenti ishte tërësisht në ushtrimin normal të detyrës së tij, të kohës së tij kushtetuese, të funksioneve të tij kushtetuese. Por kjo tregon edhe njëherë atë mentalitet, i cili më shumë i përngjason një mentaliteti otoman ndaj konceptit për pushtetin edhe shtetin se sa qëndrimi shtetar, një qëndrimi civil, një qëndrim i cili kërkon një kulturë minimale politike dhe institucionale në Shqipëri.
Gazetari: Dhe pyetja e fundit z. President: Maxhoranca vazhdimisht ka akuzuar dhe akuzon, ose nënvizon faktin që ju keni mbajtur qëndrime që shkojnë më për shtat qëndrimeve të Partisë Demokratike, pra qëndrime të njërit krah, se sa qëndrime të Institucionit të Presidentit të Republikës që duhet të jetë mbi palët. A keni qenë ju i radhitur me opozitën në një betejë politike që ajo ka me maxhorancën ?
Presidenti Nishani: Unë besoj që edhe rasti më i fundit e çimentoi pikërisht këtë denoncim që unë i kam bërë gjatë gjithë periudhës kur kam qenë nën sulmet politike të qeverisë, e cila për shkak të pamundësisë për të vënë nën kontroll edhe Institucionin e Presidentit të Republikës, ka tentuar ta njësojë qëndrimin e tij si një qëndrim politik me të opozitës. Pra, ky rast më i fundit e konsolidoi fort këtë spekulim të qeverisë për të krijuar këtë perceptim të gabuar dhe të padrejtë tek opinioni publik, por unë besoj që edhe rasti i fundit e diskreditoi akoma më shumë pavërtetësinë e një qëndrimi dhe një pretendimi të tillë, sepse Presidenti, edhe njëherë, ka qenë në të gjitha rastet brenda ushtrimit të funksionit të tij. Në se Presidenti i Republikës nuk i duhet si institucion vendit, qeveria të dalë dhe të thotë publikisht që vendit nuk i duhet Institucioni i Presidentit të Republikës. Qeveria të dalë dhe t’i thotë vendit që nuk i duhet më pushtetit legjislativ, nuk i duhet më pushteti gjyqësor, nuk i duhet më shoqëria civile, nuk i duhet më media, mjafton të kemi një qeveri dhe një kryeministër, pra këto janë gjëra të cilat kanë të bëjnë me standardin e një serioziteti, për të cilin unë kam një kut tjetër nga ai, me të cilin jam ndeshur në raport me përfaqësues të qeverisë.
Gazetari: Personalisht keni pasur përplasje me Kryeministrin Rama?
Presidenti Nishani: Jo nuk kanë qenë përplasje personale. Qëndrimet tona, edhe në se reflektojnë dhe patjetër që reflektojnë edhe kulturën individuale edhe formimin personal padyshim, por janë qëndrime që bëhen edhe në emër të institucioneve. Përfitojnë për shkak të institucionit dhe fuqisë që ka institucioni që përfaqësojnë, përfitojnë nga infrastruktura, mekanizmat, që ka në dorë institucioni që ne përfaqësojmë për një afat dhe mandat të caktuar, por unë nuk i kam konsideruar dhe nuk i konsideroj këto raporte personale, por natyrisht që në raportet ndërinstitucionale kanë ndikim të fortë edhe kultura individuale nga formimi civil dhe i përgjithshëm, individual i njerëzve që udhëheqin institucionin.
Gazetari: Faleminderit!
Presidenti Nishani: Edhe për mua ishte një kënaqësi.
VATRA NE TAMPA KULTIVON ATDHEDASHURINE NE KOMUNITET
Nga Pirro POLOSKA/
Nje nga objektivat themelore te Deges Vatra Tampa Bay eshte ruajtja dhe kultivimi i atdhedashurise ne radhet e komunitetit shqiptar ne Tampa Bay. Ne zbatim te ketij objektivi jane dhe aktivitetet e larmishme qe kjo dege ka ndermare, bazuar ne nje plan pune te mireorganizuar dhe detajuar me kujdes.
Ne baze te ketyre aktiviteteve qendron perkujtimi i festave kombetare dhe evokuimi me kete rast i shembujve me te spikatur te patriotizmit shqiptar. Nje realizim I shkelqyer ishte se fundmi edhe festimi i 8 vjetorit te Dites se Pavaresise te Kosoves, me 02/20/2016 ne Clearwater. Grupi organizativ i mbremjes i kishte kushtuar vemendje me detaje te gjitha aspekteve te nevojshme per te krijuar nje ambjent sa me festiv dhe njeheresh te realizohej pikesynimi I saj kryesor per ndergjegjesimin sa me te larte te komunitetit shqiptar te zones, per vlerat e shkelqyera te kombit shqiptar dhe vecanerisht te Kosoves.Interesimin e bashkatdhetareve e tregoi pjesemarja e tyre e larte ne kete aktivitet.
Mbremja drejtohej nga Sekretarja e Kryesise se Deges Vatras Tampa Bay, Znj. Zamira Rubjeka, e cila ne hapje te mbremjes ftoi te pranishmit per te nderuar ekzekutimin e himnit kombetar Amerikan dhe atij Shqiptar. Me pas fjala ju dha Kryetarit te Deges Vatra Tampa Bay, Z. Tasim Ruko, per te mbajtur fjalen e rastit. Ne fjalimin e tij, Z. Ruko, evokoi traditen e shkelqyer patriotike dhe kulturore kosovare, duke nxjere ne pah rruga e gjate per liri dhe sakrificat e panumurta qe Kosova ka bere ne shekuj si pjese e kombit shqiptar. Nderimi i pare shkon per martiret, ata qe vune jeten e tyre ne themelet e shtetit me te ri te Europes. Per kete aresye Z. Tasim Ruko ftoi te pranishmit te mbajne nje minute heshtje. Ne fjalen e tij Z. Ruko nenvizoi faktin qe Diaspora Shqiptare ne Amerike ka meriten e madhe ne krijimin e Shtetit te pavarur te kosoves, me kontributin e saj te gjithaneshem material dhe moral. Sigurisht qe e gjithe kjo nuk do te ishte aritur pa rolin vendimtar te Qeverise Amerikane ne kete process teper te nderlikuar dhe delikat. Sot kosova ka aritur te ndertoje institucioned dhe shtetin e saj demokratik, dhe eshte shnderuar ne nje faktor stabiliteti ne rajon dhe me gjere, me perspektivë të qartë drejt integrimeve euroatlantike.
Te ftuar ne mbremje ishin kengetaret Liria Dedvukaj , Besim Limani, Sadete Shkodra dhe Hermes. Me repertorin e tyre te zgjedhur per kete eveniment, kengetaret theksuan karakterin e larte patriotik te kesaj mbremjeje dhe njeheresh krijuan nje atmosphere teper festive the argetuese per pjesemaresit.
Ne mbremje ishte ftuar gjithashtu grupi artistik I Shkolles shqipe “Iliria”, krijuar nga Albanian Heritage Foundation of Tampa Bay. Ky grup i drejtuar nga aktori I njohur Alexander Rrapi i dha mbremjes mjaft emocion dhe tregoji edhe njehere se traditat tona kombetare po trashegohen me sukses ne brezat me te rinj te diaspores si nje garanci e fuqishme qe ngjyrat Kuq e Zi kurre nuk do te veniten kurre edhe midis Diaspores Shqiptare qe jeton ne kontinentin e larget. Pjese e spektaklit ishte edhe grupi I valleve ”Shqiponjat” qe ekzekutuan me elegance dhe profesionalizem nje kolazh vallesh nga gjithe trevat
Ishte mjaft signifikativ dhe emocionues momenti kur nje krijues popullor nga jugu i Shqiperise, ju bashkua vullnetarisht spektaklit dhe kendoi per pjesemaresit, me melodite karakteristike jugore Shqiptare, nje kenge qe ai vete e kishte krijuar, duke nxjere edhe njehere ne pah, qe shqiponja shqiptare eshte nje, dhe krahet e saj jane shtrire ne Jug e Veri.
Nje surprize e bukur e mbremjes ishte edhe ardhja ne kete eveniment, e kengetarit te shquar, Z. Frederik Ndoci, I cili pershendeti mbremjen me nje kolazh kengesh te zgjedhura me ritmet me te bukura shqiptare. Regjistrimi i activitetit nga Borova Tv do te krijoje mundesine qe ky aktivitet te shihet edhe nga bashkeatdhetare te tjere qe nuk paten mundesi te mernin pjese.
Veprimtaria e organizuar ishte nje tjeter sukses i radhes te Deges Vatra Tampa Bay. Ky aktivitet deshmoi edhe njehere se tradita e shkelqyer e shoqates Vatra vazhdon te zhvillohet dhe pasurohet me tej duke kontribuar dukshem ne realizimin e misionit te saj themelor, ruajtjes se indenditetit kombetar shqiptar ne diaspore dhe kontributit maksimal ne ceshtjen kombetare Shqiptare.