Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“Zonja me të kuqe”, si rast flagrant i fatit të nëpërkëmbur të një gruaje

by

Intervistë me autoren Majlinda Nana Rama pas daljes së romanit “Zonja me të kuqe”/
INTERVISTOI: ELISABETA ILNICA/
E kuqja tërheq gjithmonë, edhe kur bëhet fjalë për një titull libri. Pas një vargu botimesh në poezi, eseistikë, studime letrare, etj, Majlinda Nana Rama, i rikthehet romanit. Gazetarja dhe shkrimtarja Rama sapo ka sjellë librin e ri “Zonja me të kuqe”, ku në qendër të tij është një “damë e lajthitur”, që quhet Jasmina. Pse autorja mendon se, kush më shumë e kush më pak, është pak Jasminë.
Pas një vargu botimesh në poezi, eseistikë, roman, studime letrare, i riktheheni romanit. Pra, vjen së fundmi për lexuesin “Zonja me të kuqe”, që në fakt tanimë e dimë që Zonja është Jasmina. Cila është kjo grua në roman?
Jasmina e romanit “Zonja me të kuqe” është rasti më flagrant i fatit të nëpërkëmbur të një gruaje, e cila nuk shihet përtej pamjes së leckosur. Për këdo ajo mund të jetë një lypëse, një varfanjake dhe as më shumë e as më pak se sa një e cmendur. Por Jasmina, është çdonjëra nga të shumtat femra, që etiketohen, paragjykohen, anatemohen nga masa, pa kurrëfarë vrarje ndërgjegjeje. Ajo bëhet një botë e trazuar dhe mbetet e tillë, pikërisht për shkak të gjurmëve që i lë e shkuara dhe e tashmja. Pra, Jasmina është si Jozef K. i “Procesit” të Kafkës, tepër e pavetëdijshme për fajin e saj që jeton, në një botë të mbuluar me velin e fasadës së moralit fals.
Thuajse përherë, edhe në jetën reale, njeriut i shfaqet një mbështetje që e ngushëllon. A i gjendet Jasminës një e tillë, apo mbetet e vetme në sfidën e madhe të njerëzimit, sfidën e përballjes me jetën?
Romani “Zonja me të kuqe” ka në qendër një romancë dashurie në përmasa të ethshme mes Jasminës dhe Iliazit. Pra, në gjithë atë zallamahi etjesh për të poshtëruar një qenie të pambrojtur, shfaqet një burrë, një njeri që merr përmasat e mbi Himalajeve, që kapërcen telin me gjemba të paragjykimit të thellë shoqëror dhe depërton në thellësi të kësaj krijese. Ai i zbulon gurë më gurë, thesaret e një bote pambarim… dhe imagjinoni…. të botës së flakur tej, të botës së lënë në rrugë, të botës së vrarë cdo ditë, të botës pa ëndrra. Ky është superburri, një kryeprokuror që i dëshmon botës mbarë se vlerat ndër burra ekzistojnë.
Ky roman, a ka një shtrat real apo është produkt imagjinate, sic ndodh përherë nga njerëzit e letrave që përdorin imagjinatën për të dhënë mesazhin që duan për botën në përmirësim?
Cdo gjë që shndërrohet në rrëfim, buron ngapak nga realiteti i secilit prej nesh dhe realiteti i njërit ndryshon me realitetin e tjetrit, për shkaqe të ndryshme, si: vendosjeje, perceptimi, botëkuptimi, mënyre jetese, lidhje me njerëzit, fuqi socializimi etj. Romani “Zonja me të kuqe” është, në fakt, produksion realo-imagjinativ, për vetë arsyen se ka patur një personazh real, nga i cili ka marrë spunto, për të vijuar më tej me thërrmija të imagjinacionit autorial. Sepse, tek e fundit, kjo është magjia e artit të shkruar. Ajo të rrëmben dhe pastaj autori bëhet vasal i rrjedhës. Pra, shkruesi gjendet shpesh brenda një rrethi vicioz, i zënë në kurthin e narracionit gjatë shtjellimit të fabulës.
Prandaj i keni dhënë një mbyllje gati – gati tragjike romanit. Pse kjo zgjidhje? Ndoshta lexuesi do të donte një mbyllje tjetër, më të lumtur.
Unë e thashë, pak më parë, që rrëfimi të ikën nga duart. Nuk mund ta kontrollosh subjektin për aq kohë sa subkoshienca jonë vepron në bazë të asaj që shpirti ynë, arsyeja jonë, sheh dhe do. Pra, në këtë kontekst, unë, për t’i dhënë frymëmarrje kësaj gruaje, me fëmijëri të palumtur, me rini që s’e jetoi kurrë, pra, me jetë të palumtur në rritje, kam rënë në atë grackën e dëshirës për ta parë të lumtur me vajzën e saj dhe gjërat që i kanë munguar gjithë jetën. Nuk mund ta mbyllja me happy end, asesi. Me këtë mbyllje të rrëfimit, kërkoj që shoqëria të lëviz, pasi mbyllja e romanit, ashtu sikurse drama e personazheve, janë copëza të së përditshmes sonë. Janë më mijëra ato gra që vuajnë, sepse bota përtej tyre s’do t’i njohë, s’do t’i pranojë, s’i konsideron. Pra, edhe kur gruaja është e gatshme të prijë për t’u përballur me sfidat shoqërore, kjo shoqëri nuk është gati ta pranojë, sepse udhëhiqet nga paragjykimi.
Sa e vështirë është të strukturosh një roman? Kam parasysh edhe romanin e parë tuajin “Perandorët”, një roman që bëri jehonë të madhe një vit më parë dhe që kishte një mori personazhesh, ngjarjesh, situatash, fabulash?
Struktura romanore, sipas meje, nuk ka skema, porse atyre individuale që bëjnë dallimin e një stili të shkruari nga një tjetër. Romani “Perandorët” ishte roman i vështirë për t’u shkruar, sepse ndërtohej mbi një linjë qendrore që ishte shtyllë kurrizore e romanit dhe shumë linjave dytësore që mbaheshin lidhur mes vetes nëpërmjet një konstruksioni të brendshëm. Ndërsa romani “Zonja me të kuqe” është krejt tjetër. Ka një linjë, rreth së cilës vërtiten zhvillimet. Ka më pak personazhe. Ka shtjellim me të thjeshtë. Në të jepen natyrshëm, ndjenjat, emocionet, përjetimet, nuancat e ditës, inspirimet, dëshirat. Në këtë roman nuk ka vend për dekoracione për aq kohë sa vetë libri, në tërësinë e vetë, është një kushtrim për një reformim të metalitetit shoqëror, për mënyrën se si e sheh gruan, si qenie, së pari.
Në përvojën romaneske shihet që vetëm njëri personazh është ai që mbulon gjithë romanin. Në fakt, si mundet që një emër të tërheq lexuesin për ta zhytur në libër?
Secili nga ne, është Një. Edhe personazhi i qendërzuar në roman mund të jetë vetëm një, që jep e merr në rrethana të shumta, mjafton që këtij personazhi t’i gdhenden tipare të detajuara, pra të penelohet portreti. Me një përshkim psikologjik në thellësi dhe raporte të skicuara qartë me të tjerët, që janë personazhet episodikë apo në hije, del në pah gjithë kumti i prozës së gjatë. Por, sipas meje, asnjëherë nuk mund të ecet në bazë të modaliteteve karakteriale të përcaktuara nga autori. Personazhi lind dhe bëhet.
Pra, thënë me fjalë të tjera, ky libër është një Roman për Gruan?
Në këtë rast, mendoj, do shkonte për shtat motoja “Gruaja për gruan”. Unë i kam besuar gruas si qenie. I kam besuar shpirtit të saj, botës së pafundme që ajo bart dhe në shumë raste e kërkoj zgjidhjen tek gruaja. Duke e ditur që është një vokacion përfaqësues, dëshiroj ta kthej atë në promotore të lëvizjeve dhe për këtë, revolucioni duhet të filloj mes nesh (grave). Në një shoqëri ku mungojnë politikat sociale për të mbrojtur të drejtën e secilit, por sidomos gjinisë së brishtë, duhet që vetë këto të fundit, t’ua imponojnë të tjerëve statusin e tyre në këtë ujëvarë të mjegullt shkëmbore.
Cfarë mendimi keni për letërsinë sot? Po për lexuesin?
Shkruhet dhe kur shkruhet ka edhe inflacion. Siç shprehej poeti spanjoll Visente Aleihandre “Nëpërmjet qenies së vet, poeti bën thirrje për komunikim… sepse poezia parakupton të paktën dy njerëz”, pra letërsia, si e tillë nëkupton dualitetin autor-lexues. Mendoj se duhet gjetur “thembra e Akilit”, së pari nga autori, pastaj lexuesi, sidomos ai elitar, di të gjejë shtigjet e depërtimit te letërsia e fisme.
Që të shmangen dhe të mos implikohen në tema aktuale të ditës, shumë autorë marrin në shqyrtim temat e së shkuarës, po ju keni menduar t’i referoheni kësaj skeme?
Nuk e kam menduar, por këtë punën e “implikimit” do ta kisha justifikuar para 20 e kusur vitesh. Në letërsinë socrealiste, mund të bëhej praktike letrare marrja me emra e personalitete të së shkuarës për arsye madhore, që kishin të bënin me ideologjitë e kohës e të tjera si këto (megjithëse, edhe pikëpamjet historike, sido që të ishin, duheshin interpretuar në vijën e inspirimit të teorive të atij sistemi). Por, sidoqëoftë mbetej e justifikuar letërsia e padokumentuar e aktuatitetit. Por sot, kur bota demokratike është e hapur, do të ishte mëkat që të mendohej po njësoj. Sot janë rrugët e lira për të lëvruar atë letërsi që ndien se duhet të lëvrosh. Mendoj se t’i trembesh të vërtetës, është njësoj si t’i fshihesh çdo çast jetës. Në besimin tim ka qenë e ngulitur ideja, që, nëse je konformist me atë që të ofrohet, nuk mund të bëhesh shkrimtar, as gazetar.
Meqë dolëm te gazetaria, përveç jetës shkrimore, ju mbani lidhje ende me gazetarinë. Varen nga njëra tjetra këto dyja? E ndihmojnë apo dëmtojnë?
Unë besoj se janë fusha që ndërveprojnë. Letërsia, arti krijon mundësi komunikimi, ndërsa gazetaria bëhet urë komunikimi për komunitetin. Pra, në thelb, të dyja janë produksione që komunikojnë me masën, duke u bërë pjesë e së përditshmes njerëzore, me gëzimet, ndjenjat dhe dhimbjet e gjithësecilit. Por, është mirë kur gjenden të dyja bashkë, sepse atë që s’e thua me njërën, e thua me tjetrën, sidomos në një vend ku absurdi, vërtet, nuk njeh kufij.
Shkrimtarët dhe politika. Si i shihni këto raporte?
Që të merresh me politikë, të bësh edhe letërsi nuk besoj se ka gjë të keqe. Ato, edhe teorikisht, nuk e përjashtojnë njëra – tjetrën. Madje, mendoj se një politikan që shkruan, ka më shumë shance për të qenë politikan i suksesshëm. Kjo për faktin se bota shkrimore paraqet tek lexuesi i tij atë pjesë të shpirtit që politika s’ja lejon ta shpalos. Të merresh me artin e të shkruatit është magji që së pari të pasuron si individ dhe së dyti, të bënë protagonist të zhvillimeve sociale, ekonomike e politike në vend. Arti i fjalës mund të rrëzojë pushtete. Por, nëse për politikën do shprehesha: “Pas secilit sukses, gjendet një dëshpërim i fshehur”, për letërsinë do të thosha: “Cdo arritje ka një kosto dhe një gëzim”. Besoj që këto të dyja kanë ndryshim të madh.
MAJLINDA NANA RAMA
Biografia:
Majlinda Nana Rama ka lindur në Tepelenë, më 27 maj 1980. Në vendlindje ka marrë dhe mësimet e para e ato të mesme. Gjatë viteve 1998 – 2002, ka kryer studimet e larta për Letërsi dhe Gjuhë Shqipe dhe më pas, në vitet 2009-2012 ka kryer fakultetin e dytë, atë të Shkencave Politike, në degën “Marrëdhënie Ndërkombëtare”. Më vonë përfundon studimet Master Shkencor për “Shkenca Politike dhe Juridike”. Ka punuar si Administratore e Shërbimit Social. Më vonë ka punuar si mësuese e Gjuhës Shqipe dhe Letërsisë. Prej vitit 2004 dhe aktualisht jep kontributin e vet në mediat pamore dhe ato të shkruara, ku evidentohet puna disavjecare si Drejtore Informacioni në TV Rajonal “Apollon”, Fier. Ka punuar si gazetare e TV “Ora News”, Tiranë. Nga viti 2006 dhe aktualisht punon si gazetare e gazetës “Panorama”, Tiranë. Është Themeluese dhe Botuese e gazetës “Ora Juaj”. Është autore, skenariste, dhe drejtuese e qindra emisioneve sociale, kulturore dhe politike. Nga viti 2011, po ashtu, punon në Bashkinë Fier. Është Presidente e Fondacionit Kulturor “HARPA”.

Bibliografia:

Ka botuar:
1- “Merrma lotin peng”,(poezi, 2004), red. Izet CULLI
2-“Hënë e qiellit tim”,(poezi, 2006),red.Xhezo CANE
3-“por gjyqi vazhdon”,(prozë,2006),red.Bujar RAMA
4- “Perandorët”, (roman, 2014), red. Behar GJOKA
5-“Kritika Letrare”,(Studime, kritikë,2014), red.Ali ALIU
6-“Zonja me te kuqe”, (roman,2015), red.Kim MEHMETI

Ka në proces:
1-“Kina ne ekonomine globale”, (studim)
2-“Gjeopolitika e Kosoves, si shteti me i ri ne rajon”,(studim)
3-“Shenime Letrare”, (kritika, ese, recensione, publicistikë).
4- “Lirika erotike ne vargun popullor”, (Studime, analiza).

Të tjera:
*Është përfshirë në Enciklopedinë e Tepelenës në vitin 2006. Më vonë në dy Antologjitë Poetike Ndërkombëtare “Korsi e hapur”, me 270 autorë nga vendi e bota, njëri botim i vitit 2008 dhe tjetri botim i vitit 2010. Në vitin 2015 në Antologjinë e krijuesve tepelenas.
*Majlinda është anëtare e W.P.S. (Lidhja e poetëve bashkëkohorë të botës).
*Eshtë redaktore dhe recensente e dhjetra librave të autorëve të ndryshëm në prozë, poezi dhe së fundmi në studime.
*Është pjesëmarrëse në disa Konferenca Shkencore Kombëtare dhe Ndërkombëtare.
*Është themeluese dhe Drejtore e Panairit Mbarëkombëtar të Librit në Fier.
* Është themeluese dhe drejtore e eventit “Personalitetet e Vitit” dhe çmimit “HARPA”
*Krijimtaria e Majlindes eshte vleresuar nga kritika letrare, ndersa eshte promovuar ne mbi 10 shtete te Europes, si: Kosove, Maqedoni, Gjermani, France, Zvicer, Austri, Belgjike, Poloni, Holande, Hungari, Spanje.

Vlerësime:
*Është fituese e Çmimit Special Letrar në Konkursin Ndërkombëtar “Muza Poetike 2012”.
*Është vlerësuar me Certifikata Nderi nga Lidhje Ndërkombëtare te Poetëve, Shkrimtarëve dhe Artistëve.
*Është vlerësuar me Certifikatë Mirënjohjeje nga Unioni i Gazetarëve.
*Ka fituar cmimin ‘’Njeriu i Vitit 2014’’ nga një votim, organizuar nga Shoqata Atdhetare Kulturore ‘’Treva e Krahesit”.
*Është fituese e Cmimit te Lartë ‘’Naim Frashëri’’, cmim i dhene ne Institutin Albanologjik, Prishtine, ne vitin 2014.
*Është fituese e disa trofeve dhe Anëtare Nderi e disa organizmave dhe lidhjeve letrare në botë.

Dhjetëra shtete amerikane kundër refugjatëve sirianë

by

Pas sulmeve të së premtes në Paris, shumë shtete amerikane nuk duan që të presin refugjatë sirianë, kjo për shkak të frikës se mes tyre ka terroristë nga radhët e ISIS.
Guvernatori i Miçiganit deklaroi se ka pezulluar vendimin për pranimin e refugjatëve deri në një shqyrtim të ri. Deklarata të njëjta kanë lëshuar edhe Alabama, Teksasi dhe dhjetëra shtete të tjera. Në Miçigan deri më tani janë 200 sirianë, ndërsa Alabama nuk ka asnjë, por guvernatori i këtij shteti tha se nuk e ka ndërmend të rrezikojë jetët e njerëzve të tij duke pranuar refugjatë.
Alabama, Arizona, Arkansasi, Florida, Xhorxhia, Ilionis, Indiana, Ajoa, Luiziana, Masaçusets, Miçigani, Misisipi, Nju Hampshire, Karolina e Veriut, Ohajo, Teksasi dhe Uiskonsin janë shtetet që ju kanë thënë “jo” refugjatëve. Zëdhënësi i Departamentit të Shtetit ka ngritur pikëpyetje nëse vendime të tilla janë të ligjshme. Ndërsa, Presidenti Obama ka thënë se Amerika duhet t’ju shtrijë dorën e ndihmës refugjatëve që vijnë nga vendet e luftës. “T’ua përplasim derën në fytyrë refugjatëve do të ishte kundër vlerave tona. Ne mund t’i mirëpresim ata për t’iu siguruar një jetë më të mirë dhe do t’u garantojmë siguri qytetarëve tanë. Ne mund t’i bëjmë të dyja”, deklaroi Obama.
SH.K

Kosovë-Kuvendi në “sallë alternative” miraton në parim Buxhetin e Shtetit 2016

by

-Kuvendi në seancë të jashtëzakonshme, opozita e pamundëson që në fillim seancën në sallën plenare, protesta e përplasje edhe në shesh/
-Para seancës së sotme të Kuvendit, Qeveria e Republikës së Kosovës ka miratuar vendimin për rritjen për 25% të lartësisë së pagesave për çdo familje që merr asistencë sociale në Kosovë dhe vendime të tjera nga fushat e përgjegjësive kushtetuese dhe ligjore/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 17 Nëntor 2015/ Kuvendi i Kosovës në seancë pa opozitën sapo miratoi sot në parim projektligjin për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2016 me 71 vota pro, 7 abstenime e 1 kundër.
Me kërkesë të qeverisë, e cila u takua edhe në mëngjes, me masa të shtuara të sigurisë Kuvendi i Republikës së Kosovës u mblidh sot paradite në seancë të jashtëzakonshme, ku në axhendë e vetmja pikë ishte shqyrtimi i parë i Buxhetit të Shtetit për vitin 2016, i cili në vlerë prej 1 miliard e 680 milionë euro është miratuar nga kabineti qeveritar në 30 tetor.
Seanca është ftuar dje nga Kryesia e Kuvendit përkundër kundërshtimit të opozitës së bashkuar, e cila kishte paralajmëruar se do vazhdojë me pamundësimin e zhvillimit të seancave plenare. Opozita që në fillim pengoi zhvillimin e seancës, dhe derisa gazi lotësjellës përsëri u pa në sallën e seancave plenare ku kishte edhe përplasje me sigurimin, kryeparlamentari Kadri Veseli dha pushim dhe ftoi për një mbledhje të Kryesisë.
Pas pushimit seanca e Kuvendit të Kosovës kaloi në një “sallë alternative”, derisa edhe në ambiente të tjera të ndërtesës opozita hodhi gaz lotësjellës derisa jashtë kishte grumbullime proteste.
Kryeparlamentari Kadri Veseli hapi punimet e seancës së jashtëzakonshme të Kuvendit, në të cilën kryeministri Isa Mustafa në fjalën e tij shprehu papajtueshmëri të plotë të qeverisë me sjelljet e opozitës duke thenë se kjo që ndodhi sot është akt kriminal i idividëve dhe kërkoi përgjegjësi para ligjit.
“Ata që sulmojnë dhe që hedhin gaz losjellës dhe lëndë kimike me të cilat cënojnë shëndetin e deputetëve, duhet të përgjigjen para ligjit”, theksoi Mustafa.
Ai u shpreh se askush nuk të drejtë të cënojë votën e 90 deputetëve të Kuvendit të Kosovës që ata në mënyrë të lirë e të pavrur të ushtrojnë funksionin dhe pozitën e tyre.
Zëvendëskryeministri i parë i qeverisë së Kosovës, Hashim Thaçi poashtu theksoi se “përsëri sot u ballafaqum me një sulm, jo vetëm veprime opozitare, por edhe fizike çmendurake, kundër koalicionit qeverisës dhe për të penguar punën e Parlamentit të Kosovës”.
“Askush nuk do të mund ta bllokojë Kuvendin e Kosovës dhe teleranca ndaj veprimeve kriminale duhet të jetë zero”, tha Thaçi.
Në sancën pa opozitën, në emer të Komisionit për Buxhet dhe Financa, deputeti Naser Osmani, kërkoi shmangie nga rregullorja që të ketë procedurë të përshepejtuar në afatet kohore të shqyrtimit të parë dhe të dytë për Projektligjin për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2016 dhe kjo u miratua me shumicë 79 vota pro, një kundër e asnjë abstenim.
Projektligjin për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2016 e prezantoi Ministri i Financave, Avdullah Hoti, duke theksuar se është i harmonizuar me Fondin Monetar Ndërkombëtar.
Sipas prezantimit të ministrit Hoti, në përgatitjen e Buxhetit të Republikës së Kosovës për vitin 2016 janë marrë parasysh treguesit kryesorë makroekonomikë dhe në harmoni me rregullën aktuale fiskale të deficitit buxhetor. Rritja ekonomike për tre vitet në vazhdim pritet të jetë 4.2% e Bruto Produktit Vendor. Sa i përket të hyrave të përgjithshme janë planifikuar në shumën prej 1 miliard 598 milion euro që paraqet një rritje prej 4.1% krahasuar me këtë vit dhe 19% më tepër se në vitin 2014. Është paraparë rritje e të hyrave nga Doganat dhe ATK, prej 6.2% respektivisht 6.8%. Në këtë drejtim janë marrë parasysh edhe zbatimi i ligjeve që ndërlidhen me pakon fiskale dhe Marrëveshja për Stabilizim-Asociim me BE-në. Sa i përket shpenzimeve janë planifikuar në shumë prej 1 miliard e 680 milionë euro dhe janë 2% më të larta se së vitin 2015. Është ndarë buxhet për të mbuluar koston për rritjen e shumës për asistencë sociale, për zbatimin e Ligjit për skemat penisionale të financuara nga shteti, për reformën në administratën publike, për shëndetësi, arsim, rend e siguri, drejtësi dhe fusha tjera. Buxheti mundëson realizimin e projekteve kapitale që janë në zbatim e sipër.
LËVIZJA VETËVENDOSJE: POLICIA KA RRAHUR BRUTALISHT DEPUTETIN ALBIN KURTI
Opozita jashtë seancës së Kuvendit deklaroi se, “Kadri Veseli thirri seancë të jashtëzakonshme nën masa të rrepta policore. Kuvendi është mbushur me policë brenda dhe jashtë.
Deputetët e opozitës pamundësuan mbajtjen e seancës, ndërsa tash deputetët e koalicionit të ‘Zajednicës’ i janë kthyer byfesë së Kuvendit për të mbajtur takimet e tyre ilegale aty”.
Në anën tjetër, vijon deklarata, jashtë ndërtesës së Kuvendit, njësitet speciale të policisë intervenuan dhunshëm ndaj aktivistëve të opozitës që ishin duke qëndruar jashtë, në shenjë solidariteti me deputetët e opozitës në Kuvend.
“Ky pushtet, është i gatshëm të trazojë gjithë vendin, për t’i qëndruar besnik Serbisë! Kjo nuk do të tolerohet”, shprehet Lëvizja Vetëvendosje.
“Policia sapo ka rrahur brutalisht deputetin e Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurtin, duke provuar ta arrestojnë atë, në oborrin e Kuvendit të Kosovës”, njofton subjekti politik LVV.
Sipas LVV, “deputetët e opozitës janë sulmuar dhunshëm nga policia, tek provuan që të futen në sallën ku po mbahet mbledhja ilegale e koalicionit të ‘Zajednicës’. Deputetja Albulena Haxhiu është lënduar nga dhuna e policisë brenda Kuvendit, dhe po dërgohet për ndihmë mjekësore”.
Kuvendi i Kosovës prej plot dy muajsh nga fillimi i sesionit vjeshtor me seancën e 17 shtatorit bllokohet nga opozita edhe me protesta, gjuajtje me vezë e gaz lotësjellës në seanca e jashtë tyre në kundërshtim të 4 marrëveshjeve të 25 gushtit me Serbinë dhe marrëveshjes së demarkacionit me Malin e Zi.
QEVERIA E KOSOVËS MIRATOI VENDIMIN PËR RRITJEN PËR 25% TË NDIHMËS SOCIALE
Para seancës së sotme të Kuvendit, e drejtuar nga kryeministri Isa Mustafa, Qeveria e Republikës së Kosovës, ka zhvilluar mbledhjen e rregullt në të cilën ka miratuar vendimin për rritjen për 25% të lartësisë së pagesave për çdo familje që merr asistencë sociale në Kosovë dhe vendime të tjera nga fushat e përgjegjësive kushtetuese dhe ligjore.
Është aprovuar Projektligji për ratifikimin e marrëveshjes së kredisë ndërmjet Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Unicredit Bank Austria AG për financimin e Projektit të modernizimit të shërbimeve të kardiologjisë invazive në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës. Kredia ka vlerën 2.6 milionë euro dhe do të përdoret kryesisht për blerjen e pajisjeve mjekësore.
Qeveria ka miratuar edhe vendimin lidhur me përfitimet e ish-ministrave dhe ish-zëvendësministrave, pas përfundimit të mandatit. Sipas këtij vendimi, zëvendëskryeministrat, ministrat dhe drejtori i AKI-së pas përfundimit të mandatit do të marrin për një vit 70 për qind të pagës, ndërsa zëvendësministrat në periudhën prej 6 muajsh pas përfundimit të mandatit, vetëm nëse nuk marrin të ardhura të tjera nga Buxheti i Kosovës.
Kabineti Qeveritar ka miratuar Koncept-dokumentin për legalizimin e armëve dhe dorëzimin e armëve të vogla dhe të lehta, municionit dhe mjeteve eksplozive. Po ashtu, u aprovua propozimi që të parashihet autorizimi i Ministrisë së Punëve të Brendshme që periodikisht të shpall amnisti për grumbullimin e armëve.
Qeveria e Kosovës, në mbledhjen e sotme ka miratuar vendimin për lartësinë e pagesës së shumës mujore për ndihmë sociale.
Sipas këtij vendimi, rritja e ndihmës sociale për çdo familje do të jetë 25% e vlerës aktuale të ndihmës sociale dhe do të filloj të zbatohet nga nëntori 2015.
Aktualisht, nga Skema e Ndihmës Sociale përfitojnë rreth 26 mijë familje me rreth 115 mijë anëtarë, të cilat kanë marrë ndihmë sociale në bazë të numrit të anëtarëve në familje nga 40-120 euro. Sipas legjislacionit në fuqi, shuma mujore e ndihmës sociale përcaktohet sipas numrit të anëtarëve të familjes dhe kostos së çmimeve të konsumit të shportës së ushqimit, e cila duhet të harmonizohet me indeksin e çmimeve të konsumit të shportës së ushqimit, të publikuara nga Agjencia e Statistikave të Kosovës. Bazuar në një analizë të lëvizjes së çmimeve të shportës së ushqimit, është vlerësuar dhe propozuar që rritja e ndihmës sociale për çdo familje të jetë 25% e vlerës aktuale të ndihmës sociale dhe të filloj të zbatohet nga nëntori 2015. Me këtë propozim do të rritet vlera e pikës nga 1 pikë = 1.00 euro, në 1 pikë = 1,25 euro, që rezulton se familjet do të përfitojnë ndihmë sociale nga 50-150 euro.
Buxheti për mbulimin e kostos së rritjes së vlerës së ndihmës sociale në vlerë prej 25% është planifikuar edhe në Buxhetin për vitin 2016.
Rritja e vlerës së ndihmës sociale, përveç që do të ndikojë në rritjen e mirëqenies së këtyre familjeve, do të ndikojë edhe në zvogëlimin e shkallës së varfërisë, sidomos asaj ekstreme.
Kryeministri Isa Mustafa, tha se propozimi është shumë i qëlluar, meqenëse edhe mjetet janë siguruar.
Ministri i Administratës Publike ka njoftuar kabinetin qeveritar për Konferencën e Shkollës Regjionale për Administratë Publike në Malin e Zi, ku Kosova është anëtare në cilësinë e vëzhguesit dhe në të ardhmen pretendon të bëhet anëtare me të drejta të plota.

PROJEKT -LIGJI PER PRONAT NE KONFLIKT ME VENDIMIN E GJYKATES SE STRASBURGUT

by

VENDIMI I GjYKATES SE STRASBOURGUT DHENE NE FAVOR TE PRONAREVE, KUNDERSHTON HAPUR PROJKET-LIGJIN E QEVERISE QE PO MIRATOHET NE KUVEND/
NGA AGIM TORO/*
Ne daten 10.11.2015 Gjykata e Strasbourgut mori vendimin e radhes duke u dhene te drejte subjekteve te shpronesuara qe kishin paraqitur kerkese per gjykim ne ate te Nderuar Gjykate.
Ky vendim mer nje rendesi te jashtezakoneshme per pronaret shqiptare, te drejtat e te cileve nuk po respektohen nga ana e Shtetit Shqiptar.
Vleresimi i Gykate se Strasbourgut per te drejten e pronesise ne Shqiperi eshte dhene gjithmone ne favor te pronareve dhe asnjehere ne favor te shtetit. Gykata e Strasbourgut i ka mbeshtetur konkluzionet e veta ne faktin se pronaret shqiptare, nen regjimin komunist, jane shpronesuar me dhune e pa shperblim, kush kundershtonte ndeshkohej. Ndryshim i sistemit totalitar me sistemin demokrat duhej, vec te tjerave te korrigjonte fajet e sistemit te kaluar ne drejtim te te drejtave te njeriut, keshtu nder hapat e pare qe duheshin ndermare ishte kthimi i prones pronareve te shpronesuar padrejtesisht si dhe riabilitimi dhe demshperblimi i te perndjekurve politike.
Persa i perket te drejtes se prones, ne fillim u veprua drejte duke shfuqizuar Kushtetuten e viti 1976 qe e kishte shpallur shtetin, pronar te te gjithe tokes. Por pas ketij akti, nen ndikimin e ideve te bartura nga e kaluara u kalua ne ligje pupuliste, me arsyetimin e gjendjes tejet te varfer te fshtarsise. Me ligjin famekeq 7501 toka ju dha falas fshtareve, por qe nuk e punuan ate per arsye se toka u nda ne mbi 2.5 milion ngastra, kushtet e punimit te tokes ishin tejet mjerane dhe prodhimi vendas nuk mund te konkuronte prodhimin e importuar per shkak te cilesise dhe kostos. Keshtu fshataret ne vend qe te punonin token, emigruan jashte shtetit duke punuar ne tokat e atyre vendeve, por qe ishin shume here me te administruara se sa toka ne Shqiperi. Toka ju dha fillimisht ne perdorim dhe me pas ne pronesi. Shteti padrejtesisht ndau edhe token qe nuk ishte pronar dhe ligjji 7501 nuk u zbatua ne gjithe territorin por vetem ne zonat fushore e kodrinore te Shqiperise.
Mbeshtetur ne parimet e keti ligji u zbatua edhe privatizimi i sektoreve te tjjere te ekonomise si privatizimi i ndermarrjeve ne favor gjoja te puntoreve, privatizimi i dyqaneve ne favor te shitsave etj. etj.
Fillimi i ekonomise se tregut tregoi se sigurimi i nje prone te vlefshme te hapte rrugen per tu pasuruar. Politikanet shqiptare dhe militantet e te gjitha partive politike, sidomos ato parlamentare, ju versulen pronave pa pyetur per demin qe u shkaktonin ekonomise se vendit dhe sidomos pronareve. U miratuan ligje vendime e urdhera qe shkelnin me te dyja kembet normat elementare te nje shteti demokratik. Kjo do te conte ne nje deshtim total te ekonomise dhe nga vendi i pare ne Europen Lindore qe po zbatonim reformat e ekonomise se tregut jemi vendi i fundit ne Europen Lindore per t’ju bashkuar familjes europiane. Korrupsioni dhe makuteria e shkelsave te te drejtave te pronareve, te ndihmuar nga ligjet qe i miratonin vete dhe nga sistemi tejet i koruptuar gjyqesor qe gjeten parajsen ne kete vend te quajtur Shqiperi cuan ne kete situate ku shteti eshte ne prag falimentimi si rezultat I vendimeve te gjykates se strasburgut.
Publiksht u pranua se prona i duhej kthyer pronarit, por pa prekur interesat politike dhe ekonomike te klases politike, u miratuan ligje te cilat ne thelb neperkembnin te drejten e pronesise, kthenin me kufizim token truall dhe do kompensonin pronen qe nuk e kthenin. Nga viti 1993 e ne vazhdim eshte pranuar me consensus te forcave politike ne Kuvend se pronaret duheshin kompensuar, per te githe siperfaqen dhe me cmimet e tregut, por asnjehere nuk u mendua si do realizohej ky dertyrim qe premtohej me aq buje.
Erdhi nje dite dhe pronaret u zgjuan, nuk i besuan me politikes dhe drejtesise shqiptare por ju drejtuan Gjykates se te Drejtave te Njeriut, e cila i vleresoi kerkesat e pronareve si te drejta, ka dhene dhjetra vendime ne favor te tyre dhe eshte duke gjykuar disa qindra te tjere. Ajo dha edhe nje vendim pilot ku jepeshin detyra konkrete per Shqiperine, por keto detyra rane ne vesh te shurdher.Asnje prej ketyre detyrave nuk u zbatuan. Partia politike qe drejton pushtetin ekzekutiv u kujdes me shume qe t’u mbushte mendjen nderkombetareve qe po punonte per te zgidhur problemin e pronave, u kujdes me shume te shtynte afatet e detyrimeve qe kishte ndaj pronareve dhe ne thelb nuk beri asgje. AKKP e ngrakuar nga ligji drejtohet nga nje person totalisht i pa afte dhe qe nuk e njef fare procesin e kthimit dhe kompensimit te pronave dhe megjithese kerkoi dhe miratoi ne Kuvend dy here shtyrjen e ligit per vendimarrjen e kthimit te prones pronareve, nuk ka mare asnje vendim duke u bere shembull i qarte i abuzimit me detyren, por eshte prokuriria qe nuk vepron. Kjo Agjensi ne vend qe te zbatonte detyrat qe i ka vene ligji, justifikohet me arsyetimin se po harton ligjin, qe nuk e ka detyre. Dhe zgjidhja u gjet EUREKA, pronareve nuk u japim asgje, perkundrazi te detyrohen ata t’i japin Qeverise.
Se fundmi Qeveria Shqiptare ka derguar per miratim, me procedure te pershpejtuar nje projekt-ligj te ri, te hartuar nga AKKP, qe eshte vleresuar si nje goditje shume e rende e te drejtave te pronareve. Kalimi me procedure te pershpejtuar duke mos mare parasysh ne asnje germe te tij interesat e pronareve duke i kthyer ata nga kerkues te kthimit fizik ne natyre te prones apo kompensimin e saj, padrejtesisht ne borxhlinj te Qeverise, tregoi haptazi se ky projekt – ligj nuk mer parasysh jo vetem Lirite dhe te Drejtat e Njeriut te shprehura dhe pranuara nderkombtarisht, por edhe te Kushtetutes Shqiptare dhe te rregullave e ligjeve te deri sotme. Vullneti i kesaj Qeverie u duk qartazi ne miratimin e hartes se vleres te miratuar ne vitin 2014 te cilen Gjykata e Strasbourgut e hedh poshte.
Qendrimi i Shoqates Kombetare te te Shpronesurve “Pronesi me Drejtesi” ka qene gjithmone ne perputhje me Kushtetuten tone dhe Karten Europiane te te Drejtave te Njeriut, por ka qene dhe eshte Qeveria Shqiptare ajo qe nuk pranon asnje konsultim me Shoqaten dhe nuk respekton e nuk zbaton te drejtat e tyre. Nuk eshte faji i Shoqates qe ndeshkimet e Strasbourgut po vine dhe do te vine njeri pas tjetrit, duhet qe Qeveria, Kuvendi dhe te gjithe te kuptojne se ceshtja e pronave nuk eshte ceshtje e pronareve por e Shtetit Demokratik.
Pa respektimin e te drejtes se prones nuk ka Shtet Demoktratik, nuk ka drejtesi, por ka vetem korrupsion dhe pasurim te politikaneve. Ky eshte thelbi i projket ligjit qe po miratohet ne Kuvend. I bejme thirrje Kuvendit te mos gaboje dhe te miratoje kete projekt-ligj, port ta ktheje mbrapsht per te hartuar nje projekt-ligj te ri ne perputhje me ato qe kerkon e drejta kushtetuese.
Shoqata jone ka kundershtuar fort projekt-ligjin sepse kerkon:
Toka qe nuk kthehet duhet te kompensohet me cmimet e tregut sot. Kurse projekt – ligji i Qeverise nuk parashikon ne asnje rast kthimin fizik te prones pronareve qe u takon, por fut termin e ri, abstract, kompensim brenda prones se pronarit. Pra pronari do kompensohet brenda prones se vet, pra edhe e njef pronen e pronarit me kufi e vendndodhje dhe i thote qe te kompensoj per vleren e gjithe prones, brenda tokes se vet dhe kete e ben duke ndruar zerin kadastral dhe e vlereson me vleren e nje toke tjeter. Lind pyetja e theshte pse nuk perdoret fjala kthim. Sepse Shteti ben dy vleresime per token e pronarit nje me zerin kadastral te 1945 dhe nje me zerin kadstral te 2015 duke ulur cmimet deri 200, 300 deri 1000 here.
Cmimet e tokave sidomos ne qytete gjate ketyre viteve por sidomos ne vitin 2014 pesuan nje ulje drastike, te pa justifikuar edhe para Gjykates se Strasburgut. Kjo i parapriu miratimit te ketij projekt – ligji, pacavure, i cili u miratua nga Qeveria ne menyre te fshehte e pa asnje konsultim .
Prona nuk eshte thjesht prone fizike por te paret tane i kane blere ato per te shtuar kapital, pra per t’u zhvilluar ne te ardhurat e tyre dhe ne zhvillimin prespekriv te prones. Ne e shohim pronen jo si nje send te thjeshte por si nje aset qe prodhon kapital dhe ky eshte nje process ne vazhdim. Meqenese pronat fizike jane te kufizuara dhe kerkesat per zhvillim jane ne rritje atehere pashmangerisht vlera e prones rritet dhe eshte kjo arsyeja qe ne nuk biem dakort me emertimet dhe vleresimet e vitit kur eshte konfiskuar prona, por te pakten me vleren e tregut sot. Nuk eshte shteti qe i ka dhene vlere dhe qe po e perfiton ate tani, por eshte zhvillimi ekonomik i shoqerise qe ka rritur vleren e prones. Sistemi komunist ne kundershtim me ate kapitalist perkundrazi nuk e ka zhvilluat pronen ne vlere te njejte me sistemin kapitalist, prandaj dhe sistemi komunist deshtoi. Poqese pronaret do te gezonin pronen nga viti 1945 e ketej, duke qene se do te ishin ne sistemin ku zhvillohet privatisht prona do kishin perfitime shume here me te medha nga sa kerkojne pronaret sot.
Me i cuditshem eshte fakti se me kete ligj urdherohet Gjykata e Strasbourgut te mos gjykoje me ceshtjet e ardhura nga pronaret shqiptare. Nuk kuptojme ne cfare pozite e kane vene veten hartuesit e ketij projekt-ligji por edhe ne cfare pozite e ve veten Qeveria kur guxon te urdheroje Gjykaten Nderkombetare te Strasburgut? Vaj medet mendesise qe kane, kujtojne se jane keta zoterit e Europes .Por Gjykata e Strasburgut nuk eshte sistemi gjyqesor shqiptar i korruptuar dhe qe perpunohet sipas deshirave te politikaneve shqiptare.
Gykata e Strasburgut shprehet qarte se kthimi i fizik ne natyre i prones eshte nje detyrim dhe vetem ne rastet kur nuk eshte i mundur kthimi fizik ne natyre i prones, ajo te kompensohet dhe kompensimi duhet bere vetem per pronat qe u perdoren per interes public dhe per kete duhet te paguaje e gjithe shoqeria. Por, korrupsioni ekonomik dhe politik nuk lejon kthimin fizik ne natyre te prones. Sot Qeveria ndan tokat me ligjin famekeq 7501, shet toka me 1 euro, jep me qera tokat per 99 vjet me cmime qesharake, nderton gjoja fshatra turistike dhe ua shet token pronareve te vilave (kryesisht politikane dhe pushtetare) me cmime thuajse falas, legalizon falas gjithe ndertimet pa leje edhe ato te ndertuara ne vitin 2014. Vetem mendohet sit e sajojme ne ligj qe pronaret te mos marrin asgje.
Nuk eshte e rastit thirrja e zv.ministrit te drejtesise qe Shteti Shqiptar eshte ne prag te falimentimit dhe se Shteti Shqiptar shkel perdite te drejtat e njeriut. Po te mos luftohet korrupsioni ekonomik e politik dhe po mos kete nje drejtesi qe te mos lejoje ne asnje rast shkeljen e ketyre drejtave sigurisht qe Shqiperia do falementoje jo vetem ne fushen e pronave por ne cdo gje dhe eksperincat e vendit tone ne kete drejtim nuk mungojn.
Gjykata e Strasbourgut jo ne nje rast i ka ardhur ne ndihme Shtetit Shqiptar me konkluzione dhe detyra konkrete por ka qene Shteti Shqiptar qe nuk I ka vleresuar dhe nuk I ka zbatuar ato dhe per kete nuk eshte faji i pronareve.
Me poshte po japim pjese te vendimit te Gjykates se Strasbourgut te dates 10.11.2015 ku trajtohen temat e mesiperme.
2. Vlerësimi i Gjykatës
78. Duke pasur parasysh natyrën joefektive të sistemit aktual të kompensimit dhe duke pasur parasysh, në veçanti, për faktin se tani ka 8 deri 21 vjet që subjektet e shpronesuara presin kompensimin, gjykata, pa i paragjykuar zhvillimet e mundshme në të ardhmen, qe ka parasysh krijimin e një mekanizmi efektiv të kompensimit, e konsideron të arsyeshme për të dhënë subjekteve te shpronesuara, qe jane ankuar ne Gjykate një shumë e cila do të përfaqësojë një zgjidhje përfundimtare dhe shteruese të rasteve.
79. Gjykata përsërit parimin e saj përcaktues se dëmi pasuror të jepet në rastet e shpronësimit të paligjshëm duhet të korrespondojë me vlerën aktuale të pronës nëse kthimi fizik ne natyre nuk eshte i mundur. (shih Brumărescu v. Rumanisë (i drejtë) [GC], nr. 28342/95, §§ 19-24, GJEDNJ 2001-I, dhe Scordino v. Italy (nr. 3) (i drejtë)).
80. Gjykata shqyrtoi një çështje të ngjashme në Vrioni dhe të tjerë k. Shqipërisë, nr. 35720/04 dhe 42832/06, §§ 33-39, 7 dhjetor 2010, në të cilën ajo ka arsyetuar dhe ka arritur në përfundimin se, në rastin e shpronësimeve të paligjshme, të tilla si në aplikimet pranishëme ne Gjykate, në lidhje me të cilën autoritetet duhet t’i japin kompensim në vend te kthimit ne natyre të pasurisë, shuma e kompensimit do të korrespondojnë me vlerën aktuale të pronës.
81. Në Vrioni dhe të tjerët (i drejtë), cituar më lart, Gjykata i dha kompensim në bazë të hartave të vlerësimit të pronave të miratuara në vitin 2008. Kjo metodë e llogaritjes së dëmit material është aplikuar në mënyrë konsistente në të gjitha gjykimet e mëvonshme të miratuara nga Gjykata ( shih Manushaqe Puto dhe të tjerë, cituar më lart, § 125;. Delvina kundër Shqipërisë (i drejtë), jo 49106/06, § 17, 21 maj 2013;. Karagjozi dhe të tjerët [Komiteti], cituar më lart, §§ 63 dhe 65; Siliqi dhe të tjerët [Komiteti], cituar më lart, § 27; dhe Metalla dhe të tjerët [Komiteti], cituar më lart, § 37).
82. Në rastin konkret, Gjykata duhet të përcaktojë nëse ajo duhet t’i referohet hartave të vlerësimit të pronave të vitit 2008 apo ato të vitit 2014 për llogaritjen e dëmit monetar. Pasi shqyrtoi argumentet e palëve, gjykata bën vërejtjet e mëposhtme.
3. Ne vendimin pilot Manushaqe Puto dhe të tjerë, cituar më sipër, në lidhje me dështimin e autoriteteve për të paguar kompensim në vend të kthimit te pronës u dha nga Gjykata më 31 korrik 2012. Ai u bë përfundimtar më 17 dhjetor 2012. Në paragrafin 121 dhe dispozita operative nr. 7 Gjykata nuk vendosi të shtyjë seancën gjyqësore të rasteve që kishin qenë të parashtruara para dorëzimit të këtij vendimi, por për të vazhduar shqyrtimin e tyre edhe pasi vendimi mori formë të prerë. Në lidhje me këtë, aplikimet e pranishëme ishin paraqitur në Gjykatën midis 15 majit 2008 dhe 19 dhjetor 2011. Njoftimi I per keto aplikimeve i është derguar Qeverise nga 25 janar 2010 deri me 20 dhjetor 2013 .
84. Gjykata merr parasysh argumentet e Qeverisë në favor të aplikimit të hartave të vlerësimit të pronës të vitit 2014 për llogaritjen e dëmit material. Ajo mirëpret faktin se vlerësimet e pronës janë (menduar të jetë) të përditësuar çdo vit në bazë të një metodologjie që u miratua me vendim të Qeverisë në vitin 2012. Megjithatë, kjo nuk është bindur nga propozimet e Qeverisë.
85. Në radhë të parë, hartat vlerësimi i pronës 2014 janë miratuar pas futjes së aplikacioneve të pranishëm, që po shqyrtohen në përputhje me udhëzimet e përcaktuara në vendimin pilot. Në këndvështrimin e Gjykatës, referenca për hartat e vlerësimit të vitit 2014 do të sjellin pabarazi në trajtimin e aplikantëve për aq sa mbështetje të çmimit referent është i shqetësuar.
86. Së dyti, Gjykata do të referohen rezervave të bëra gjatë takimit parlamentar të 7 maj 2012 që vërteton se transaksionet e regjistruara me ZRPP nuk pasqyronin në përgjithësi dhe nuk pasqyronin domosdoshmërisht vlerën reale të tregut, si rezultat i evazionit fiskal të kryer nga palët në një kontratë e shitjes. Rrjedhimisht, Gjykata vlerëson se mbështetja në çmimet e shitjes të transaksioneve të regjistruara do të jetë në mospërputhje flagrante me parimin e mirë-vendosur që kompensimi, në rastet e shpronësimit të paligjshëm, duhet të korrespondojë me vlerën e tregut,dhe Gjykata nuk eshte për të treguar masat për të frenuar dhe luftuar evazionin fiskal.
87. Së treti, dhe e lidhur ngushtë me arsyen e dytë, Gjykata është e shqetësuar se çmimet e pronave në disa qytete, veçanërisht në zonat që përjetojnë një rritje të zhvillimit relativisht të lartë, të tilla si qendër të kryeqytetit, Tiranë, kanë përjetuar një rënie të madhe. Gjykata nuk është në gjendje të flasë arsyet për rënie të tillë, por ajo nuk është e bindur se ata objektivisht pasqyrojnë vlerën aktuale të tregut dhe se ata ishin “interesat dhe inflacioni indeksuar”, në mënyrë që të mbulojë për dëmin shkaktuar nga pamundësia e kompensimit gjatë gjithë këtyre viteve (krahasoni Vrioni dhe të tjerët (shpërblim), cituar më lart, § 37).
88. Nuk mundet qe Gjykata të pranojë raportet e ekspertëve të paraqitura nga aplikantët. Vlerësimi i tyre ishte bazuar kryesisht në çmimet e shitjes të blloqeve të apartamenteve ngritur në parcela ngjitur e tokën në vend të vlerave të krahasueshme të ngastrave fqinje të tokës. Në çdo rast, raportet e ekspertëve nuk jane mbështetur ne çmimet e referencës të cilat, ata, përmendin duke u mbështetur në dokumentet mbështetëse.
89. ……
90. Duke pasur parasysh vlerësimet e mësipërme, Gjykata arrin në përfundimin se ajo duhet të përcaktojë dëmin financiar mbi bazën e hartave të vlerësimit të pronës të vitit 2008. Duke pasur parasysh materialin në zotërim të tij, Gjykata e çmon të arsyeshme për të bërë çmime në lidhje me dëmin pasuror dhe jopasuror te tabuluar në shtojcën nr 3.
Agim Toro
Sekretar i Pergithshem i Shoqates Kombetare te te
Shpronesuarve “Pronesi me Dretesi”
* Shkrimit i paraprine kjo leter per Redaksine e Gazetes Dielli:

Dil se vetëm rojet janë në punë

by

Nga Ilir Levonja/
Ndër bëmat e bukura të Ataturkut, babait të Turqisë. Shqiptarit nga Selaniku. Gjeneralit. Pashait të luftrave të jashtëme dhe të brendshme. Ishin edhe daljet blic në administrate. Biles thuhes se ishte një metodë me efikasitet të madh. Ishte koha e ndërtimit të Turqisë moderne. Dhe shqiptarët si gjithmonë, ishin mjaft të aftë të ndërtonin administrata jashtë vendit amë. Si në Egjipt e Turqi. Por asesi në Shqipëri. Soji i shtet formuesve fironte aty. Ikte, si ajo vija e ujit në fushën me rërë,
Ndofta këtë po përpiqet të bëj edhe Edi Rama. Megjithëse shoqërisht, duhet t’i themi. Mos vazhdo kështu. Se sikur 1 javë. E nxorre administratën nëtë lerë të nënës.
Vendet e punës aty janë fituar me konkurs partie, paraje, pazare koalicioni. Dogana… ashtu si në përgjithësi administrata. Shikohet nga nënpunësi me mendësinë e lopës. Çdokush shkon aty me kovën në dorë. I pari dhe në mëngjes herët. Çdokush aty çfarë nuk do japi për një vend pune në shtet. Në zyrat e thjeshta të shërbimeve periodike. Po a e merr me mend se çfarë do të thotë të punosh në doganë? Atyre edhe postin e Kryeministrit t’u lëshosh nuk kanë se çfarë e duan. Aq më tepër kur kontrabanda, shmangia e taksave hyrëse etj. Bëhen në nëpër peshkore apo bërxolla skare. Që ti e di shumë mire këtë. Nuk e luan as topi. Por vajtja blic ka dy kuptime. Dukshmërinë për popullaritet dhe karshillëk koalicionit.
Në fakt do zemër të madhe. Do mendje të madhe të bësh reforma.
Dhe me që e nisëm me një krahasim. Jo figurash. Por xhestesh. Apo strategji liderësh. Ai babai I Turqisë thonë se vishej edhe ndryshe. Si e si të verifikonte gjëndjen me sytë e tij. Shkonte edhe për shërbime fare normale. Si qytetar, në një zyrë të administrates së tij. Dhe nuk e kishte shumë të vështirë. Pasi mungonin iterneti, webet sociale. Për dekonsipirim. Madje gazetat ishin privilegj. Kështu që e kishte disi të lehtë. Kurse sot të nxjerrin bojën. Aq më tepër kur bëhen për të fituar popullaritet. Kurse ai e bënte për t’i vënë në punë. Për të forcuar autoritetin e shtetarit të madh. Pasi ashtu i donte drutë mushka. Megjithatë ai vërtetë bëri marrëveshje të mëdha. Për së pari brenda. Por edhe jashtë. Më e madhja ishte ajo me Venizellosin. Me grekët…, më 1932. Ti e di se duhen turqit dhe grekët. Ti me grekët na fute në frigorifer. Italianëve dhe Europës I kërkon llogari. Kurse ballkanasve u mburresh me miqësinë personale me Vuçiçin. Po nejse.
Megjithatë është fakt që ndër suportuesit dhe firmëtarët që Ataturkut t’i jepej çmimi Nobel për paqen, është edhe Eleftherios Venizelos.
Pra duhen njerëz të mëdhenj për arritje të mëdha.
Në këtë drejtim, aty mbetën disa të tillë. Ata që ngelën duke e thirrur njëri-tjetrin, vajmedet, depozitë, qelbësirë, kriminelë, padrone, klane kartelesh, shqupistë etj. Kafeneve. Kuvendit. Kështu që normale…, që, vetëm rojen do të gjesh në punë.