Në sallën e “Hartave” në Kryeministri, mw datwn 6 tetor u organizua një ceremoni me rastin e 20-vjetorit të pranisë në vendin tonë të Fondit Shqiptaro-Amerikan të Zhvillimit.
Në këtë pritje morën pjesë Kryeministri Edi Rama, kryetari i Fondit, Michael Granoff, si dhe studentëve të programit “Lead Albania”. Fondi Shqiptaro-Amerikan u themelua në vitin 1995, nga Presidenti i SHBA-së, Bill Clinton. Krijimin e Fondit, Kryeministri e cilësoi si fillimin e një kapitulli të ri për Shqipërinë dhe marrëdhëniet dypalëshe Shqipëri – SHBA. Rama nënvizoi se Fondi Shqiptaro-Amerikan është modeli që ka shërbyer si pikë referimi për të gjithë ata që kanë nevojë në rrugën e realizimit të ideve sipërmarrëse në vendin tonë. Për kontributin e dhënë në 20 vitet e pranisë në Shqipëri, Kryeministri Rama i akordi Presidentit të Fondit, Michael Granoff, “Medaljen e mirënjohjes”.
Kosova në nëntor 2015 plotëson tërësisht kriteret për liberalizim të vizave
-Sot u mbajt mbledhja e qeverisë, për nesër është ftuar seanca e Kuvendit të Kosovës, i cili që nga fillimi i sesionit vjeshtor mbahet i bllokuar nga opozita/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 7 Tetor 2015/.-Në mbledhjen e qeverisë së Kosovës, sot, kryeministri Isa Mustafa tha se është paralajmëruar se së shpejti do të ndodh nënshkrimi i Marrëveshjes për Stabilizim Asociim dhe se në momentin kur jepet vlerësimi se janë plotësuar të gjitha kushtet teknike do të merret vendimi politik për caktimin e datës për liberalizim të vizave. “Mund t’iu them se sipas vlerësimeve tona, por edhe të komisionit i cili e ka bërë vlerësimin, ne kemi plotësuar plotësisht 87 kritere prej 95 sa janë. Kanë mbetur 8 të cilat i kemi plotësuar gati në shumicën prej tyre, por kanë mbetur që të përplotësohen krejtësisht”, theksoi kreu i qeverisë së Kosovës.
Kryeministri Mustafa theksoi angazhimet e qeverisë që deri në 30 nëntor 2015 Kosova t’i përfundojë tërësisht të gjitha kriteret që shtrohen sa i përket liberalizimit të vizave.
“Unë ju garantoj që do të punohet shumë për këtë, dhe do të arrijmë që gjatë kësaj periudhe të mos ketë asnjë vërejtje sa i përket edhe këtyre çështjeve që kanë mbetur, që më tepër janë çështje teknike, të cilat do t’i realizojmë dhe do t’i adresojmë së shpejti. Unë jam i bindur që nuk ka mandej asnjë arsyetim që Bashkimi Evropian, përkatësisht institucionet e BE-së, të mos reflektojnë në datën e liberalizimit të vizave për Kosovën”, u shpreh Mustafa në mbledhjen e qeverisë që e drejton.
Kjo ishte mbledhja e 52-të e qeverisë së zgjedhur në Kuvendin e Kosovës para 10 mujash, në 9 dhjetor 2014, gjashtë muaj pas zgjedhjeve të parakohëshme parlamentare të 8 qershorit. Aktualisht, qeveria e Kosovës është e përballur me “aksione simbolike” e edhe peticion të opozitës.
Ndërsa, Kryesia e Kuvendit të Kosovës, në mbledhjen e kësaj jave, të përbashkët me kryetarët e grupeve parlamentare, ku për herë të dytë nuk mori pjesë opozita, ka ftuar për nesër seancë plenare të Kuvendit, gjatë të cilës do të shqyrtohen pika të papërfunduara nga mbledhjet e kaluara,të pamundësuara e ndërprera nga opozita.
Por, opozita e bashkuar e tre subjekteve politike, LVV, AAK e Nisma, me gjithësej 31 deputetë në Parlamentin 120 anëtarësh, ka paralajmëruar se do vazhdojë me bllokimin e seancave plenare dhe me këtë qëllim do shkojnë edhe nesër në Kuvend.
Në kundërshtim të katër marrëveshjeve me Serbinë të 25 gushtit dhe të marrëveshjes së demarkacionit me Malin e Zi, opozita në Kuvendin e Kosovës ka bllokuar seancat plenare duke pamundësuar mbajtjen e tyre që nga fillimi i sesionit vjeshtor, ndërsa po bojkoton mbledhjet e Kryesisë me shefat e prupeve parlamentare edhe mbledhjet e komisioneve parlamentare.
Raportimi i qeverisë së Kosovës lidhur me katër marrëveshjet e arritura në Bruksel më 25 gusht 2015 ishte në axhendë në seancat e 17 e 22 shtatorit. Në seancën e parë nuk ishin të pranishëm raportuesit dhe koalicioni qeverisës kërkoi shtyrje, ndërsa në të dytën që u shpall e mbyllur pas disa ndërprerjeve e pa u zhvilluar pati edhe gjuajtje vezësh nga opozita drejt kryeministrit sapo ai nisi raportimin. Edhe rivazhdimi i seancës së parë të sesionit vjeshtor, të enjten, në 1 tetor, u pamundësua nga protesta e opozitës, edhepse nuk ishte në axhendë raportimi i qeverisë për marrëveshjet. Në këtë situatë, seanca e Kuvendit të Kosovës, e radhitur si e treta e sesionit vjeshtor, që ishte në axhendë të mbahej të premtën, është anuluar.
Opozita e bashkuar në Kosovë ka bërë të ditur se ka mbledhur më shumë se 160 mijë nënshkrime në peticionin ku kërkohet që “qeveria të tërheqë menjëherë nënshkrimin nga katër marrëveshjet me Serbinë të datës 25 gusht 2015 si dhe nga marrëveshja për demarkacionin me Malin e Zi”.
Lëvizja Vetëvendosje dje njoftonte se, kryeministri Isa Mustafa “është gjuajtur me vezë nga aktivistët në Podujevë”. “Policia ka arrestuar dhunshëm dy aktivistë të Lëvizjes”, shtohej më tej.
Kryeministri Mustafa mori pjesë dje në manifestimin tradicional “Dita e Mjedrës”, organizuar nga Komuna e Podujevës në bashkëpunim me Agjencinë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) dhe shoqatën “Mjedra e Llapit”.
Duke iu referuar nënshkrimit të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim që pritet të ndodhë së shpejti, kryeministri Mustafa, tha se me këtë marrëveshje sektori i bujqësisë, do të hyjë në një fazë të re të zhvillimit dhe të avancimit, duke kërkuar nga fermerët e Podujevës por edhe të Kosovës, të përgatiten për tregun e Bashkimit Evropian dhe të përgatiten për prodhime moderne dhe konkurruese.
95 vjet me sytë dramatikë të Marie Logorecit
Për ta kujtuar në 95-vjetorin e lindjes me 5 Tetor 2015 në mjediset e Muzeut Historik Kombëtar u mbajt një veprimtari mbi jetën dhe aktivitetin e aktores së shpallur nga Presidenti i Republikës “Nder i kombit”. Miq sollën në kujtesë ndodhi dhe ngjarje të veçanta nga njohja me Marie Logorecin…
…Ishte koha kur kishte dalë në pension dhe unë shkoja në shtëpinë e saj. Një ditë më tha: “Do të pimë një gotë raki, se kuzhinën e kam ende të parregulluar”. Vuri raki, dy kokrra ullinj, pak djathë e më tha se po ziente edhe dy vezë, e ndërkohë më shprehu kënaqësinë që shkoja ta takoja. I thashë se nuk kisha kohë të rrija shumë se isha në tre filma, dhe i thashë se kjo ishte pak e lodhshme. “Lodhesh ti, – tha – që të kanë dhënë gjithë këto role? Dil jashtë, se mua më kanë harruar! Dil, se as rakinë nuk do ta jap!”…Ky është një prej kujtimeve të fundit që Tinka Kurti ruan nga aktorja e madhe Marie Logoreci.
Harresa, të cilën e vuajti pasi doli në pension, kur ende ndjente se kishte shumë për t’i dhënë teatrit dhe kinemasë shqiptare, nuk e kaploi kurrë një figurë si ajo, e cila përkujtohet me nderim edhe sot e kësaj dite.
Për ta kujtuar në 95–vjetorin e lindjes, ditën e djeshme në mjediset e Muzeut Historik Kombëtar u mbajt një veprimtari mbi jetën dhe aktivitetin e aktores së shpallur nga Presidenti i Republikës “Nder i Kombit”.
Miq e kolegë, si aktorët Tinka Kurti, Margarita Xhepa, Roza Anagnosti, Yllka Mujo, regjisori Xhelil Aliu, por edhe profesorët Josif Papagjoni e Gjovalin Shkurtaj sollën në kujtesë ndodhi dhe ngjarje të veçanta nga njohja me Marie Logorecin.
Me këtë rast u prezantua edhe libri me titullin “Duke kujtuar artisten Marie Logorecin”, ku emrat e njohur të historisë së teatrit dhe kinemasë shqiptare rrëfejnë njohjen me të dhe vlerësojnë figurën e saj artistike, por edhe atë humane. Ky libër shoqërohej edhe me një e albumi fotografik kushtuar aktivitetit të saj të gjatë.
“Në qoftë se bota do të shohë kush ishte gruaja, sidomos e Shqipërisë së Veriut, me të gjitha karakteristikat, cilësitë dhe virtytet e saj, mjafton të shohë një foto të Lokes së paarritshme të Marie Logorecit dhe bindet plotësisht se kush ishte Marie Logoreci”, – u shpreh regjisori Xhelil Aliu gjatë veprimtarisë, ndërsa profesor Josif Papagjoni vlerësoi guximin e saj dhe të kolegeve, të cilat zgjodhën të bëjnë art në një Shqipëri të pasviteve ’40 ende anakronike.
“Nuk ishte e lehtë në Shqipërinë pas luftës mbushur me anakroni sociale, tejet kufizuese për lirinë e femrës e aq më pak të luaje teatër, të ngjiteshe në skenë ku të gjithë të tjerët të soditnin… Për femrat e asaj kohe që hipën në skenë kam mbresën më të bukur. Ishte akt tejet i guximshëm, sublim, koncept heroik që e kemi parë vetëm te pushkët e flamurët që është militarist, por te kultura e qytetaria është pikërisht sfida që njeriu bën përballë rrethanës refuzuese ku ndodhet. Marie Logoreci bashkë me shoqet e saj përfaqësonin sfidën e një Shqipërie të re europiane në një Shqipëri ende të futur në poture dhe padije e anakronizëm”, –u shpreh Papagjoni, duke shtuar se shtëpia e Logorecit ishte teatri.
Të gjithë shkojmë e vijmë në këtë jetë, pak janë ata që të kthehen në kujtesë dhe nga këta të paktë është Marie Logoreci, e cila troket në dyert e kujtesës sonë kulturore dhe thotë: Ja ku jam midis jush! Shpirti i saj është sot midis nesh, është në mendjen tonë”, –përfundoi Papagjoni.
Aktorja Margarita Xhepa solli në kujtesën e të pranishmëve tre role të Logorecit që asaj, asokohe aktore e re i kishin lënë mbresa të mëdha.
“Maria e nisi me zërin e saj të bukur, kumbues, por skena e teatrit e priti atë me duartrokitje qysh në rolin e parë. Me kujtohet në vitet ’50 e ca në teatër isha shumë e re dhe më ka mbetur figura e saj në sy. Më kanë mbetur në memorie si një ëndërr tre role të bukura shumë “Çështja ruse” “Rrënjët e thella” dhe “ Makar Dubrava” Ishte një rol më i bukur se tjetri. Ajo shquhej për një sharm që kishte në skenë, për bukurinë e saj, për sytë e saj që kishin një dritë do të thosha”- u shpreh Xhepa, duke kujtuar edhe bashkëpunimin me Logrecin te “Hamleti”.
“Me Marien kisha dy dialogë, një me fjalë e një pa fjalë, sepse Ofelia sillej në skenë e çmendur dhe Maria nuk kishte asnjë fjalë, por nuk do i harroj sytë e saj, shikimi i saj fliste më shumë se fjala, mënyra sesi të shihte, dhimbja që kishte për të pafajshmen Ofeli, mënyra sesi e shprehte…pastaj pata fatin ta shoh në role të tjera, siç është një rol madhështor; Bernarda Alba, që nuk duhet harruar ai personazh i fuqishëm e shumë të tjera, por shkëlqimi i saj ka qenë në dramaturgjinë shqiptare, një shkëlqim i paparë sepse ato treva i njihte shumë mirë dhe në të gjitha ato role të veriut ajo dinte të sillte të veçantat e saj.
“Te çatia e të gjithëve” nuk kishte rol kryesor. Hyn Maria dhe nis lëvizjet dhe në karrige ulet këmbëkryq. Mbaje- tha regjisori-ky personazh rri këmbëkryq edhe në karrige. Ajo dinte sesi ta mbushte karakterin edhe nga ana e jashtme, Gjente gjithmonë të veçantën.
Ka qenë një nga kolonat e teatrit popullor, gurthemeli, me autoritet përpara popullit. Bashkë me kolegët e saj. Ishte e koha e të mëdhenjve…Mirënjohja që na dha Marie Logoreci është e paharrueshme, që i dha aq shumë arti shqiptar dhe për të gjithë ne mbetet e pavdekshme dhe e paharruar”.
Aktorja Tinka Kurti e quajti kryefjalë të teatrit, duke kujtuar me humor Marien.
“Unë e kam njohur herët Marien. E dija se ka mbaruar për kanto. Vajzat shkodrane kanë qenë më të emancipuara nuk kanë vuajtur nga opinioni. E kisha parë disa herë. Njëherë në Shkodër, jo në teatrin Migjeni por në një teatër veror, e pashë Marien tek pjesa “Halili dhe Hajria”. Nga gjithë ajo shfaqje e bukur, mua më mbeti në mendje vetëm Maria. Vjen Naimi dhe i thotë:
-Na i iku goja zojës! dhe ajo i thotë batall fort dhe mua më mbeti shprehje: batall fort
Maria kishte një forcë të jashtëzakonshme. Ajo mundohej të më jepte kurajë” –e kujton aktorja.
Marie Logoreci lindi në Shkodër më 23 Shtator të vitit 1920. I ati, Palok Çurçia, ishte zejtar, kurse e ëma, Roza, shtëpiake. Që në vegjëli Marien e thirrën me përkëdheli Tushi. Ajo ndoqi shkollën femërore të “Motrave Stigmatine”, në Shkodër, një shkollë që përmbante në programin mësimor edhe lëndë fetare fakultative.
Në gjimnaz filluan të duken prirjet e para; vizatimi dhe kënga. Në arkivin privat ruhen rreth 20 vizatime të asaj kohe.
Brenda një kohe të shkurtër mësoi gjuhët italiane e malazeze, por ajo që ndikoi fuqimisht në shpirtin e saj dhe që la gjurmë përjetë ishte njohja që në vogli me zakonet, traditat dhe eposin e veriut. Njohja dhe më vonë studimi i këtyre zakoneve, mjedisit, folklorit e etnografisë u bë një pasion i ri për Marien.
U largua nga Shkodra në vitin 1937. Maria u martua në Tiranë me Kolë Logorecin.
Jeta artistike e Marie Logorecit nisi si këngëtare në Radio Tirana në vitin 1945 ku këndoi si soliste, drejtpërdrejt në mikrofon, në emisione 20-minutëshe, këngë popullore të Shkodrës, të Shqipërisë së mesme dhe këngë partizane. Ndërkohë ndoqi një kurs njëvjeçar për kanto që u hap pranë Liceut Artistik në Tiranë, me pedagoge Jorgjia Trujën (Artiste e Popullit). Filloi të këndojë gjithashtu në koncerte që jepeshin në kryeqytet në raste të ndryshme. Në vitin 1947 bëri pjesë si soliste në korin e përgjithshëm të Shtetit me të cilin bëri turne edhe jashtë vendit.
Duke parë aftësinë interpretuese të Maries kur këndonte i propozuan të punonte në Teatrin Popullor. Ky kalim ishte i vështirë edhe për Marien, edhe për mjedisin. Por familja e emancipuar dhe i shoqi Kola luajti një rol të madh, duke e ndihmuar që ajo të ecte përpara, të zhvillonte talentin e saj. Kështu në Nëntor të vitit 1947 për Marien u hap perdja e jetës së vërtetë skenike, ajo tashmë ishte aktore e Teatrit Popullor.
Me punën e saj Logoreci ka dhënë një galeri të pasur karakteresh në teatër dhe kinema. Ajo ka lënë gjurmë në rolet e Alisa Lengton, ne “Rrënjët e thella”, Kristina Padera, në “Komploti i të dënuarve”, Gertruda, te “Hamleti”, Fatimja, te “Halili dhe Hajria”.
Bernarda Alba, te : Shtëpia e Bernarda Albës, Lady Milford në “Intrige e dashuri” Gjela te “Përmbytja e madhe”, etj.
Kulmin e pati me interpretimin e Lokes te “Toka jonë”.
“Lokja është një dramë, por sa e sa gra kanë pësuar fatin e saj në jetë. Në turnetë që kemi bërë me dhjetëra gra më kanë thënë me gojën e tyre : “ Unë jam Lokja”. Kjo më rrëqethte, por si aktore më ndihmonte të plotësoja edhe më rolin, të sillja në skenë zërin e fuqishëm të atyre viktimave”- kështu do të shprehej vetë Marie Logoreci.
Ajo ishte edhe pioniere e kinematografisë shqiptare. Interpretoi në filmin e parë shqiptar me metrazh të shkurtër “Fëmijët e saj” dhe në 12 filma të Kinostudios dhe Televizionit. Interpretimi i saj në film ruan deri në një farë mase tiparet e interpretimit skenik. Heroinat e krijuara nga Maria në film, janë figura të individualizuara, çka ruajnë vlerën e tyre në historinë e filmit shqiptar në raport me kohën. Rolet më të suksesshëm të saj sipas kritikes janë: Xhesi te “Çeshtja ruse”, Alisa Lengton te “Rrënjë të thella”, Kristina Padera tek “Komploti i të dënuarve”, Fatimja te “Halili dhe Hajrija”, Aljona Patrovna te “Gjashtë dashnorët”, Lokja te “Toka jonë”, Ledi Milford te “Intrigë e dashuri”, Tringa te “Shtatë shaljanët”, Gertruda te “Hamleti”, Bernarda Alba te “Shtëpia e Bernarda Albës”, Tadrahova te “Morali i zonjës Dulska”, Nëna Xhun te “Muri i madh pakapërcyeshëm”, Mara te “Përkolgjinajt”, Plaka te “Çatia e të gjithëve”, Nëna te “Cuca e maleve”, Gjela te “Përmbytja e madhe” etj. Marie Logoreci është vlerësuar disa herë për punën e saj artistike. E nderuar me titullin “Artiste e Popullit”, pas vdekjes president i Republikës Bujar Nishani e ka vlerësuar me titullin “Nderi i Kombit”. Në fund të aktivitetit u çel edhe një ekspozitë me fotografi të Maries nga jeta dhe skena.
Kanë thënë për Marie Logorecin
Loni Papa
Një shoku im poet diti ta përcaktojë më mirë madhështinë e artistes Logoreci, duke zbuluar edhe poetikën e saj: “ I thyen rolet ashtu si guri i çmuar i thyen rrezet dhe paçka se janë rreze, përsëri nuk ngjajnë me njëra-tjetrën”.
Revista Nëntori 1988
Yllka Mujo
Ajo është aq e besueshme, saqë të bën të harrosh që je në teatër mbasi emocionet të prekin thellë. Ajo është aq konkrete, saqë mjetet shprehëse aktoriale janë pothuajse të pandjeshme dhe
gjithmonë në shërbim të veprimit ideo-emocional.
Robert Ndrenika
Një teatër quhet kombëtar në kuptimin gjithëpërfshirës të kësaj fjale kur në gjirin e vet ka një artiste si Marie Logoreci.
Gjovalin Shkurtaj
Disa prej cilësive të gjuhës dhe të folurit të Marie Logorecit shin qartësia dhe kuptueshmëria, fryma popullore e timbret krahinore të këndshme, duke ecur nga një pikënisje dialektore shkodrane drejt një gjuhe të përpunuar që shkon drejt një modeli kombëtar, sepse ajo i përpunonte fjalët duke ia përshtatur përmbajtjes gjuhësore të dialogut të personazheve.
Roza Anagnosti
Ajo krijoi një model të shkëlqyer, që sot kemi nevojë ta kemi. Dhe kontributi tjetër i madh që ajo ka dhënë është në emancipimin e gruas të asaj kohe, që e shihte Marien si model dhe jo vetëm në skenë, por edhe në jetë.
Rikard Ljarja
Marie Curçia Logoreci –Tushi, ishte e mbushur me shumë talente; vizatim, këngë, dhe mbi të gjitha aktore me një potencial të jashtëzakonshëm ngarkesash emocionale që shpërthenin herë pas here fuqishëm në skenën e Teatrit Popullor. Ishte një talent i rrallë.
Drita Pelinku
Ajo lexonte dhe studionte shumë, i pëlqente folklori e legjendat dhe ajo dinte të depërtonte, dinte të hynte thellë në mendësinë popullore. Kjo tregon se ajo nuk bënte një lexim të sipërfaqshëm, por një studim. Mendoj se këto e ndihmuan në krijimin e figurave shqiptare. Nëna shqiptare…, Marie Logoreci kishte sekretin e nënës, ishte e besueshme dhe organike, ishte e vërtetë.
Pjerin Logoreci
Megjithëse kanë kaluar mjaft vite që kur ajo u nda prej nesh unë e ndjej me të gjitha qelizat e trupit mungesën për të: për humorin e mënyrën e të shprehurit figurativ aq karakteristik, për ëmbëlsinë e kujdesin e saj të rrallë, për këshillën e mençur, të kujdesshme e largpamëse për masën e saktë në të folur e në të vepruar, për zemërimin e saj të vrullshëm, për praninë e saj, për qenien e saj.
Kolë Jakova
Loken e kam shkruar për Marien. Qëkur po e shkruaj dramën “Toka jonë” mbaj mend se si Loke përfytyroja Marie Logorecin. Vetëm Maria, mendoja, mund ta luante si duhet.
Pirro Mani
Marie Logoreci me rolet që krijoi dha me mjeshtëri figurën e shqiptares, të asaj të Shqipërisë së Veriut. Ajo ishte personifikim i epikës.
Marika Kallamata
Për vetitë që kishte, ishte e respektuar dhe nderuar nga të gjithë, arrinte t’ua impononte këtë me sjelljen e saj. Unë nuk e harroj humorin fin, zërin e saj të bukur dhe të qeshurën e çiltër e kumbuese.
Ndrekë Luca
Ishte partnere e shkëlqyeshme, gjithmonë plot ndjenjë dhe sytë e saj që flisnin, të ndihmonin të hyje në rol me të me një natyrshmëri të pabesueshme e kjo vinte se para teje ishte personazhi i gjallë.
E dergoi per Diellin Lek Gjaka/
Faslli Haliti Sjell poetin nga Korea e Jugut ne Sofren e Diellit
K O U N/
Ko Un, i lindur në vitin 1933 në Korenë e Jugut gjatë sundimit japonez, është poeti më i rëndësishëm i gjuhës Koreane. Bir fshatari, asiston në tmerrete e Luftës së Dytë Botërore dhe të luftës midis dy Koreve. Nëntëmbëdhjetë vjeç u bë murg budist, pas 10 vjetësh ai e braktisi manastirin dhe tentoi disa herë për të vrarë veten. Aktivist i të drejtae të njeriut në vitet ’70, ai u arrestua, u burgos dhe u torturua. Ka qenë midis finalistëve të Nobelit për Letërsi.
Edhe këtë viti, 2015, është përsëri në listen e të nominuarëve për Nobelin.
Midis veprave të përkthyera në italisht Lule të një momenti (2005), Ishulli që këndon (2009) dhe, Ç’është (Knight Bus, 2013).
BIOGRAFIA IME E SHKURTËR.
Ndonjëherë ëndërroj.
Pas fluturimit të një pelikani mbi Oqeanin Indian
unë ëndërroj.
Siç guxonte të bënte babai në fshatin e tij të lindjes.
Me t’u zhdukur drita pas perëndimit të diellit, në atë errësirë
Unë ëndërroj.
I zgjuar së rish nga ëndrra
unë gjallërohem si një linjë elektrike që qan nga era.
Deri sot kam përzënë ëndrrat e mia.
Madje në ëndërr
unë luftoj të përzë ëndrrat.
Kështu,
Ç’ishin fantazi
ose teori dominuese të një epoke
unë i përzuara.
Ekzistonin vetëm gjërat ashtu siç janë.
Pashë
dritat fluoreshente që shkëlqenin mbi det gjatë natës.
Pashë
nofullat e bardha të valëve që sapo vetëtinin,
t’i varroste errësira.
Ekzistonin vetëm gjërat ashtu siç janë.
Unë pashë
shkëndijimin e dritës fosforeshente dhe fshehjen e saj
të ngjashme me shikimin që bashkon nënën me foshnjën e saj të sapo lindur.
Tani i pranoj ëndrrat.
Gjërat s’janë më vetëm siç janë.
Unë ëndërroj.
Dje
S’është sot.
Sot
S’është nesër.
Por unë ëndërroj të nesërmen.
Toka nënë është varr i ekspreriencave.
Më mbetet një ëndërr:
në të ardhmen e largët mundet që Uni im – fosile, varrosur në tokë
të bëhet një këngë fosile.
Përktheu: Faslli Haliti
POETI NEKI LULAJ NE SOFREN E DIELLIT
Neki Lulaj, poet nga Gjermania enkas për sofrën poetike të Diellit/
PIKË NE ZEMËR/
Ndarja shpupurish prushin e zemrave që prushojnë/
E muret e shpirtit lahen me ujin kristal të hënës/
Pikë në zemër më mbeti, u ligshtuam fort/
Atë ditë gushti ndarja kishte marrë shtegun e ëndrrës/
Mbi gurra jete prej guri nga ndarja loti ia kaloi detit/
Ditët e numëruara vrapuan si era,si një kalë i pashaluar/
Bashkë i grrithëm pak këto vite të ikura të kurbetit/
Na sëmboi në zemër kjo temë e imponuar/
U kthyem te adoleshenca e zbritëm nëpër zgafella shpirti
Nxorrëm nga kujtesa fëmijërore ditët në prehërin e etërve
Nga ajo ditë, ah, në gjokse ndryshe zemra shkrofëtiti
Pse dasmat i bëmë në dhe të huaj larg trurit, larg bjeshkëve?
Edhe zhgunat e mallit, edhe vuajtjet i patëm atje nën qiellin gri
Dhashtë Zoti vdekja (jetë) në arkëmort të na vijë këtu
Në tokën e prindërve tanë që i bekuan perenditë
në këto shtigje ku bukës një ditë i thamë bukë
Heeeej si e merrja dikur këtë metaforë kurbeti tërë plagë
Kur shihja atë ndarje të kurbetçinjve nga pragu i odës
Sytë u mrrolën si mjegulla mbi Dugaxhin, mbi Rozafë
E mbi Bunë pa shtrëngatë bjen një shi i madh lotësh
E Nana shtatë ditë në sofër pjata e lugë i len aty të ngatë
Pikë në zemër më mbeti, si gur që e mban një zemër e fortë…….
Thaj lotët si gurrë e pashterrur mbi tullat e faqeve rrëkajë
o vëllau im i vogël, banor i ri në tokën e largët të pagojë.
M’u bënë shumë figura xixillonja në sytë e ngrohtë
Ndjenja mashtron arsyejen, kur ndarja dhembje ka
Mbi fytyrat e ndarjes kishte ra një tisk i hollë.
Unë plaku i thinjur isha bërë dimër me borë në Sharr.
E ti ishe bërë sugari, kuqëlor trëndafil i pari
I shtrënguam fort duar dhe zemra në kraharor
hej po pika e zemtës do na ndrijë si pishtari
Ani pse ti ike në Amerikë e unë në Europë.
XHANI I GJYSHIT/
Ti je zile shkollë abetareje me 36 shkronja të ndriçuara
Që trokun e zemrës sime e ke shaluar pa kthim
Si gan si dafinë, si sy dielli në qiellin e praruar
Të shpleks fytyra si buza e hënës me trishtim.
Ti emrin nga Baba në gjysh ma ke dhënë mua vit pas viti
Je botë engjëllore, me ty jetoj qindra çaste hyjnore
Edhe kur me kaplon malli për atdhemirin
Dhe loti kur më rrjedh si krua nëpër faqe në mote
Ti më shtrëngon me duart e tua të vockëla
Je harmoni shpirti, o nipçja ime e mbarë
Me ty nuk më shpërblen as ari që ka bota
Me ty harroj mallin e gurrës e aromën e bukës pogaqe
Harroj orën e babës që e mbante te shtrati, te ara
Harroj edhe fanarin që rrinte varur te grazhdi ku vritej nata
Harroj edhe higëllimën e kuajve të lama
Harroi çka more
nuk harroj se di vetëm xhëxheza dhe përralla
Se ty të kam te zemra, ti më je vig lumi në kalim
Ti qe ecën i sigurtë mbi vaun e shpirtit tim
Je engjëlli që i lëshon dritëhije shpirtit tim
I bukuri i gjyshit je xhani im…
|