dgreca – Page 4073 – Dielli

Një përmbledhje e shkurtër rreth jetës, veprës, dhe figurës së lartë të Profesor Dr. Martin Camajt

February 22, 2015 by dgreca

Darkë organizuar nga Shoqata atdhetare “Dukagjini” në Miçigan për përkrahjen e ngritjes së përmendoreve të heroit Mehmet Shpendit dhe Profesor Dr. Martin Camaj./
Paraqitur nga Dr. Gjeka Gjelaj, PhD./
21 Shkurt, 2015/
Imperial House/
Clinton Township, Michigan/
Ne Foto: Autori ne nje fotografi me Ipeshkevin e Kosoves Dode Gjergji/
Fort të nderuar famullitarë ( in absentia) Dom Ndue Gjergji dhe Dom Fran Kolaj, të nderuar përfaqësues të shoqarave atdhetare ,Organizata Panshqiptare “Vatra, më në krye zotëri Alfons Grishaj, shoqata “Mirdita” më në krye zotëri Kujtim Qafën, shoqata “Malsia e Madhe” më në krye zotëri Lek Gjonaj dhe present sonte sekretari zoti Luigj Gjokaj, kolegë të nderuar, intelektual të fushave të ndryshmë, bashkatdhetar, vëllezër dhe motra, dashamirës të Dukagjinit legjendar:
Mirmbrëma dhe mire se u takume në Dukagjin, gurrë e pashterrur e burrërisë, trimërisë, mikpritjes dhe diturisë shqiptare.
Jam mirnjohës shoqatës “Dukagjini” në Michigan, më në krye zotëri Nikolin Shytin që me nderuan me këtë detyrë:
Shkurtimisht të ju paraqes figurën madhështore dhe shume dimencionale te shkrimtarit, poetit, albanologut, dhe studiusit me renome boterore Profesor Doktor Martin Camaj me rastin e iniciativës atdhetare dhe lavdi plote: Ngritja e përmendores së trimit mbi trima Mehmet Shpendit – shaljanit te tete dhe gurit te cmuar te letersise dhe kultures shqiptare, birit te denjtë të Dukagjinit, Profesor Martin Camaj.

Kjo është një nderë e madhe për mua dhe në të njejtën kohë obligim i madh që unë do të mundohem ta kryej simbas mundësisë me gjithë shprit dhe zemër ashtu si I meriton nji dhe të vetmit Martin Camës.

Unë duke falenderuar Dom Prenk Ndrevashen, veteranin dhe mbrojtësin më të spikatur të emigrantit shqiptar, si dhe mikun dhe bashkëpuntorin tim më të shtrenjtë, Profesor Camen e kam takuar në Rromë kur unë isha në studime pranë fakultetit filozofic Urbaniana dhe ai ishte duke mbaruar studimet post universitare në universitetin e Rromës. Më perkujtohet mirë takimi i parë në Circolo Delli Albanesi në Rromë në praninë e Profesor Ernest Kolicit, piktorit Lin Delisë, At Vincens Malaj, Albert Akshisë, At Daniel Gjecaj, piktorit Gjelosh Gjokaj, dhe kolonelit anglez Robert McEever. Një fytyrë e shëndritshme, e ëmbël, e dashtun, dhe elegante.
Gjithashtu kam pasur fat që për herën e fundit ta takoj Profesor Camen këtu në Michigan tek kisha e vjetër në Beverly Hills, gjatë vizitës së fundit që ai i bëri mikut të shtrenjtë Dom Prekës. Pra, ju flas nga zemra dhe përjetimet personale.
Profesor Martin Camaj, simbas dokumentave ne disponim dhe burimeve të sakta, ka lindur me 21 Korrik te vitit 1925, megjithëse përmendet edhe viti 1927. Lindi nga një familje e një njohur të Dushmanit në Dukagjin nga baba Kol Camaj dhe nana Terezja e lindun në Prekal. Kola dhe Terezja, prindërit e Martinit, si dhe shumë të tjerë në fshat, në atë kohë jetonin një jetë të qetë baritore dhe bujqësore. Konditat e jetës ishin shumë të vështira dhe mundësitë aq më të vogla. Luftërat dhe tragzimet e pa ndara e bënin jetën edhe më të vështirë. Për të mbijetuar duhej vullnet i fortë, punë e pandarë, dhe sakrifikime maksimale e të pa numërta. Sa ma shumë fëmijë që një familje kishte, nëpër malësina, sic e dini edhe juve vetë, aq më e fortë konsiderohej për arsye të ndryshme egzintenciale.
Martini ishte djali i parë në mes të shtatë fëmijëve me të cilët Zoti kishte bekuar familjen e Kolës dhe Terezes. Neve që jemi lind dhe rritur në një ambient të tillë nuk kemi nevojë spjegimesh as sqarimesh sepse atë e kemi përjetuar dhe smund ta harrojmë. Jeta e profesor Camës në fëmijëri është pasqyrë e jetës në përgjithësi në malet e malësisë dhe për këtë gjë Profesor Camaj do të vuajnë tërë jetën.
Kur Martini ishte ende i vogël në atë zonë ishte famullitar At David Pepa, i cili kryente veprimtarinë e tij pastorale dhe atdhetare me nji përkushtim të zellshëm dhe bindje të pa tundur. Ai besonte në njeriun malësor, besonte në potencialin e tij, besonte në formimin e tij, besonte në mundësinë e arritjeve nëse kushtet ishin të përshtatshme. Ai, pra At Pepa vërejti në sytë e Martinit të vogël një mundësi “yll drite” të ardhshmërisë. Shfrytëzoj rastin dhe në mirësinë e tij bindi prindërit që ta lejonin djalin e parë të tyre që të zbriste në kryeqytetin e kulturës, atdhetarizmit, dhe të përparimit shqiptare, në Shkoder. Kështu edhe ndodhi.
Martini ishte vetëm 7-vjec kur u dërgua në kogjegjin e Shën Francesk Saverit. Ky ishte nji fat për Martinin, sikurse ishte fat për shumë të rinjë të malësinave, sepse ata do të dorëzoheshin për tu kalitur porsi ari në zjarrm nga duart e edukatorëve më të famshëm që ishin të mbledhur në kolegjin Saverian. Ky kolegj ishte nën drejtimin e shoqërisë së Jezuitve “Le Missioni Volante” dhe nën udheheqjen e të pavdekshmit At Daniel Dajanit.
Nëpër ato banka të shkollës ku kaloi Martini kishin kaluar më parë Imzot Lazër Mjeda, Imzot Luigj Bumci, Imzot Prek Doci, At Anton Xanoni, i famshmi Faik Konica, Legjendari Luigj Gurakuqi, dhe shumë e shumë të tjerë që u bane drita dhe fuqia shpirtërore dhe intelektuale e Shkodres dhe tërë Shqipërisë.
Lufta e dytë botërore dhe dimri i stuhishëm e më i egërt komunist e nxen Martinin dhe shokët e tij porsi bora e papritur si i nxen bora lulet e pranverës duke iua nxanë frymë dhe ngri gjakun. Martini ishte në lulëzim të tij intelektual she shpirtëror por kopshti në të cilin ai ishte rritur tashmë ishte mbuluar nga shtërngata komuniste dhe shpëtimi i vetëm ishte largimi nga ky kopsht plot lule të kendshme dhe erëdhënëse të diturisë dhe përparimit shqiptar. Kështu fillon golgota e Profesor Camës dhe e mijëra intelektualëve dhe atdhetarëve të vërtetë shqiptarë.
Mbasi punoi si mësues i vetëm në Prekal, në kushte të jashtëzakonshme por me një entuziazëm të pa shoq, dhe duke parë rrezikun që i kanosej, së bashkut me Franceskanin At Daniel Gjecaj, duke mos patur tjetër rrugë dalje përvec vdekjes, arratisen në Jugosllavinë e atëhershme. Kush mund ta mendonte se cfarë do të ndollte? Kush mund ta paralajmëronte rrugën e Kalvarit nëpër të cilen porsa filluan udhëtimin e tyre martirët kombëtar? Kush mund ta mendonte se kjo do të ishte shkëputja fizike e përgjithmonshme, pra rruga pa kthim e Profesor Camës dhe shumë klerikë, patriotë, dhe intelektualë dhe atdhetar shqiptar? Kjo arratisje e pa dashur, problematike, dhe pothuajse e pa pranueshme, ishte një perdhunim në mos më tepër një masakrim dhe deformim i vetë persones, që Martini me kolegët e vet kurrë nuk do ta harronin. Ishte lamtumira e fundit e Shkoder lokes, dhe në të njëjtën kohë, ishte ballafaqim me një realitet të ri që Martini do ta luftonte dhe kundërshtonte herë pas herë deri në mosbesim.
Mbas studimeve dhe krijimtarisë në Beograd dhe në Prishtinë, Profesor Camaj emigron në Itali dhe përqendrohet në qytetin e përjetshëm të Rromës. Arritja e tij në Rromë ishte një gëzim i madh dhe nji ngjarje tejet e rëndësishme sepse ai menjëherë inkuadrohet në rrethin më të ngushtë të inteligjencës shqiptare të mbledhur rreth të pavdekshmit profesor Kolicit, i cili kurrë nuk ka munguar për ta theksuar sa fat ishte për te dhe për “Shejzat” ardhja e Martin Camës në Rromë. Ai emërohet kryeredaktor dhe në te njëjten kohë vazhdon studimet e doktoraturës në fakultetin e filozofisë dhe letërsisë pranë universitetit të Rromës ku dhe mbron me sukses te shkelqyer suma cum lade tezën Il Messale Di Gjon Buzuku: Contributi linguistici allo studio della genesi.
Meshari i Gjon Buzukut: Kontributet gjuhësore rreth studimit të rrjedhjes.
Për tiu afruar shpirterisht, por edhe realisht ambientit malor te Dukagjinit, Profesor Camaj kërkon një vend malor sa ma afër ambjentit të Dukagjinit dhe këtë e gjen në Alpet Gjermane në kufi me Austrinë.
Një ndër objektivat dhe qëllimet kryesore të doktorit të ri të porsa krijuar në Rromë ishte që në cdo kusht të hapte katedrën e studimeve albanologjike pranë universitetit në Mynih, ku ai e kuptonte mirë se inteligjenca e Evropës do ta shqyrtonte me kujdes dhe përkushtim cështjen e gjuhes, të kulturës, dhe të kombësisë shqiptare. Me shumë vështirësi dhe sakrifikime por me një bindje të pathyeshme dhe qëndrim guri, ai këtij qëllimi ia arriti. Kjo ishte arritja më e madhe, në mendimin tim, që e qetësonte Martin Camen në mënyrën akademike dhe shpirtërore. Kishte hapur një front lufte me pendë të cilën ai do ta mbronte deri në frymën e fundit të jetës së tij.
Ai, pothuajse në moshën më të mirë të burrnisë shqiptare, kishte vetem 67-vjet, me 12 Mars të vitit 1992, ndërroi jetë me zemër të brengosur, pa parë dhe shijuar për herë të fundit bjeshkët e larta dhe malet e gjelbërta të Dukagjinit të cilave ai aq bukur iu këndoi.
Vdiq në një fshat malor gjerman i quajtur Lengries, në Baverinë e Eperme te Gjermanisë mbas një vuajtjeje të rëndë dhe të gjatë nga një sëmundje e pashërueshme, në duart e dashurisë së tij, bashkëshortes Doktoreshës Erika Camaj. Kështu pushuan njiherë e përgjithmonë trupi, mendja dhe shpirti i nji besnikut të pa shoq, nji poetit të kalitur, të nji shkrimtarit poliandrik, te një albanalogut më të shquar dhe me renome boterore, si dhe profesorit të rendit të parë që vështirë ma malet e Dukagjinit do të lindin shoqin e tij!
Martin Camaj ishte sikur hala e peshkut në fytin e kalbur të agjentëve komunistë shqiptar, të cilët rreptësisht ndaluan cdo mundësi kontakti ndërmjet lexuesit shqiptar dhe burimeve letrare shume diemsionale te tijat për arsye se e kishin kuptuar me kohë se ai do të depërtonte thellë në zemrën dhe mendjen e cdo lexuesit shqiptar, duke krijuar kështu një mundësi kundërshtimi apo opozite të rregjimit totalitar. Sa mëkat ishty kjo gjë! Sa dam i madh që ju bë atdheut! Ndërsa bota perëndimore si dhe ajo lindore ushqeheshin në nektarin e bukurisë letrare dhe poetike të Martin Camaj dhe ndërsa studjusit ma të spikatur të shkencave albanologjike orvatesheshin për ta kuptuar thellesinë e mendimeve te Profesor Cames, e ashtegjujtura “inteligjenca shqiptare” nën rregjimin komunist ushqehej me rrena e kacarrena, fantazma, e pretendime boshe të krijuara nga frika dhe tmerri i diktaturës.
Diamanti mbetet diamant dhe heret apo vonë, kur të zbulohet shkëlqen me gjithë bukurinë e tij. Edhe profesor Martin Camaj, edhe pse pak me vonesë, tashmë eshtë i zbuluar dhe i vendosur ne pedestalin e merituar të letërsisë dhe albanologjisë shqipe prej nga ai pedestal më kurre nuk do të largohet. Në ungjillin e Shën Markut 12:10 është shkruar se ndërsa Jezusi po u fliste në shëmbulltyra ndër të tjera iu tha: “po a nuk i keni lexuar këto fjalë në shkrimin shenjtë: guri që ndërtuesit e qitën jashtë përdorimit u bë bërë gurë këndit; kjo eshtë vepër e Zotit, se cmrekulli në sytë tonë!”
Mendoj se në rastin e Dr. Camajt provania e Hyjit u tregua kjartas. Trashamanët, injorantë dhe egoistë, gjysmake në mëndje dhe të falimentuar në shpirt, gërgasa dhe shpifës, që për qëllimet e veta janë munduar në cdo mënyrë ta zdeshin dhe ta dëmtojnë deri në asgjësim figurën shëndritëse të Martin Camajt. Ishte i përjashtuar, ishte i mohuar nga armiqtë, por më në fund triumfoi ashtu sic triumfojnë të drejtët.
Këtë e konfirmojnë vetë faktet se ne 2002 i jepet cmimi i lartë Penda e Artë (Çmimi Penda e Artë jepet prej Ministrisë së Kulturës dhe Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë) si dhe në Tetor te vitit 2010, ish-presidenti shqiptar Bamir Topi, i jep nderimin më të lartë urdhërin “NDERI I KOMBIT”.
Për hir të kohës, po theksoj tri periudhat kryesore të krijimtarisë letrare të Martin Mamaj, duke vetëm përmenduar atë shkencore, që është një ndër më të pasurat.
Krijimtaria Poetike
Periudha e parë që unë do ta quaja: periudha kosovare fillon me botimin e “Një fyell ndër male” e botuar ne vitin 1953 në Prishtinë dhe duke vazhduar me botimin e dytë, “Kanga e Vrrinit” Prishtinë 1954. Ka mendime të ndryshme dhe të vlefshme por botimi i këtyre dy veprave mbyll periudhën e jetës poetike në ish Jugosllavi dhe Kosovë.
Periudha e dytë eshtë periudha italiane. Unë kisha më mirë me thëne italo-arbëreshe.
Në kontrast me atë të Kosovës, në Itali profesor Camaj frymëzohet më së fortit nga shkrimtari i njohur italian Giuseppe Ungaretti. Në Rromë ai boton “Legjenda” 1964 si dhe nji varg të gjatë të artikujve dhe studimeve të botuara nëpër të përkohshmet e sidomos në “Shejzat”.
Periudha e tretë është periudha gjermane. Në këtë periudhë Profesor Camaj boton tre libra poetik të cilët i japin pothuajse famë botërore.
1. Lirika mes dy moteve. Mynih 1967.
2. Njeriu me vete e me te tjerët. Mynih 1978.
3. Poezi – 1953-1967. Mynih 1981.
Krijimtaria në prozë
Martin Camaj e fillon krijimtarinë e tij në proze me nji tregim të gërshetuar ne prozë dhe vjershë të titulluar Diella, e botuar ne Rrome ne vitin 1958.
Rrathet – roman botuar ne Mynih në 1978.
Shkundullina (tërmet, shënimi im)- prozë . Mynih 1981.
Karpa- Rromë 1987.
Loja mbas darkes – Dramë. Mynih 1981.
Kandili argjandit – Dramë. Kozencë 1981.
Dranja – matringale. Mynih 1991.
Këtë paraqitje të shkurtër, por nga zemra, dhe me admirimin më të thellë ndaj kësaj figure kolosale, po e përfundoj duke ju lexuar vargjet e poezisë së tij titulluar Vendit tem
Kur të vdes , le të bahem bar
Në malet e mia në pranverë
Në vjeshtë do të bahem farë.
Kur të vdes, le të bahem ujë
E fryma eme avull
Në fush do të bie shi.
Kur të vdes , le të bahem gur
Në skajin e vendit tim
Të qindroj kufi.

Të përjtshme le të mbesin përkujtimet e heroit të kombit Mehmet Shpendit dhe albanalogut, poetit, dhe shkrimtarit të pendës së artë Dr. Martin Camës.
Shtesë për ata që deshirojnë ta kenë një pasqyrë më detale dhe të përpiktë të veprave të Martin Camës.
1953 Në Prishtinë boton vëllimin e parë me poezi me titull Nji fyell ndër male.
1954 Del vëllimi i dytë me poezi, Kanga e vërrinit.
Mâ vonë, autori distancohet prej dy vëllimeve fillestare dhe konvencionale
1958 Në Romë botohet Djella, roman me intonim poetik dhe i përshkuem me vjersha
1964 Në Romë del vëllimi poetik Legjenda
1967 Në Munih dalin, si botim i autorit: Lirika mes dy moteve, kryesisht vjersha të përpunueme nga faza e mâparshme Rrathë, roman Njeriu më vete e me tjerë, poezi
1981 Poashtu si botim i autorit dalin në Munih: Shkundullima, novela dhe nji dramë
Poezi 1953-67, vjersha të zgjedhuna Dranja. Madrigale. Prozë poetike
1985 Me titull Poesie në Palermo botohet përkthimi italisht i librit Njeriu më vete e me tjerë prej Francesco Solanos.
1987 Në Munih, Camaj boton librin Karpa, në të cilin eksperimenton me elemente të romanit fantastik
1990 New York. Në edicionin shqip-anglisht (përkthyesi: Leonard Fox)
Selected Poetry botohen për herë të parë dy ciklet poetike Nema dhe Buelli
1991 New York-Munih: Palimpsest, poezitë e fundit të botueme prej Martin Camajt, prapë si botim dygjuhës shqip-anglisht me përkthimin e Leonard Fox
1991 Në Munih del vëllimthi Gedichte, botimi i parë në gjermanisht, përkthye prej Hans-Joachim Lanksch
1993 Në Cosenza (Kozencë) të Italisë botohet drama Kandili Argjandit, në të cilën Martin Camaj punonte akoma në shtratin e vdekjes
1994 Në Prishtinë del Djella, version i përpunuem prej Camajt i romanit të vjetit 1958
1996 Në Tiranë botohen pesë vëllime me nji pjesë të veprave të Martin Camajt. Edicioni asht parapa me përfshî nantë vëllime. Botimin e përkrah Ministria e Kulturës. Kështu merr fund anatemizimi i disa dekadave i Martin Camajt. Mbas fitores së Partisë Socialiste në zgjedhjet parlamentare më 1997 thuhet se »Martin Camaj nuk botohet më«.
1998 Në Munih del përkthimi gjermanisht i Palimpsestit, përkthye prej albanologut prof. Wilfried Fiedler
1998 Në Tiranë, Martin Camajt i jepet post mortem nderimi mâ i nalt letrar i Republikës së Shqipnisë, Penda e Artë. Çmimi Penda e Artë jepet prej Ministrisë së Kulturës dhe Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. Nji ditë para dhanies solemne të Çmimit njoftohet tërhjekja e tij, dmth. se Çmimi nuk i jepet Martin Camajt.
1999 Në Klagenfurt, me titull Weißgefiedert wie ein Rabe, del përkthimi gjermanisht i vëllimit Njeriu më vete e me tjerë, përkthye prej Hans-Joachim Lanksch
2000 Në Pejë, redaktue prej Rexhep Ismajlit, del vëllimi Lirika, botimi gjer më tani mâ i plotë i poezive të Martin Camajt, përfshir edhe poezi prej trashigimisë letrare të Martin Camajt.
2002 Në Tiranë, Çmimi letrar Penda e Artë i akordohet Martin Camajt
Vepra Shkencore të Profesor Martin Camës
Il “Messale” di Gjon Buzuku. Contributi linguistici allo studio della genesi, Shêjzat, Roma 1961.
Albanische Wortbildung. Die Bildungsweise der älteren Nomina, Harrassowitz, Wiesbaden 1966.

Lehrbuch der albanischen Sprache, Harrassowitz, Wiesbaden 1969.
La parlata albanese di Greci in provincia di Avellino, Leo Olschki, Firenze 1971.
Racconti popolari di Greci (Katundi) in provincia di Avellino e di Barile (Barili) in provincia di Potenza, “Studi Albanesi” pubblicati dall’Istituto di Lingua e Letteratura Albanese dell’Università di Roma, Vol. III, Roma 1972.
Albanische Märchen. Herausgegeben und übersetzt von Martin Camaj und Uta Schier-Oberdorffer, Diederichs, Köln-Düsseldorf 1974.
Die albanische Mundart von Falconara Albanese in der Provinz Cosenza, Albanische Forschungen 16, Trofenik, München 1977.
Cuneus Prophetarum a Petro Bogdano, Patavii, MDCLXXXV (Mit einem Beitrag von Giuseppe Valentini und Martin Camaj), München 1977.
Albanian Grammar with Exercises, Chrestomathy and Glossaries (Collab. on and translated by Leonard Fox), Harrassowitz, Wiesbaden 1984.
La parlata arbëreshe di San Costantino Albanese in provincia di Potenza, Centro Editoriale e Librario dell’Università della Calabria, Rende 1991.
Krahas me këto monografi, në periodikun shkencor Martin Camaj botoi mbi 150 kontribute për gjuhën dhe letërsinë shqipe.

Ministria mjerane e Kulturës dhe ngjashmëritë mes Mirela Kumbaros e talibanëve të Afganistanit

February 22, 2015 by dgreca

Nga Kolec TRABOINI/
Mrela Kumbaro, që i ka ngecur në derë kulturës shqiptare, shkul në mënyrë aventuroze pllakën përkujti- more të Kinostudios dhe vë veton duke refuzuar botimin e Antologjisë për Jetimët, ndërkohë që jep para për fan- tazmagorira si“TullaTV Online”apo për kompaninë private të Henri Çilit pa harruar televizionin satelit të qeverisë, Top-Channel, dhe pse jo, shtëpisë botuese të deputetit socialist. Mos vallë është i nxituar ky cilësim që i bëjmë ministres së Kulturës, Mirela Kumba- ro? Nuk besoj.Të gjithë e dinë se me të ardhur në pushtet talibanët hodhën në erë me dinamit skulpturat monumen- tale budiste mijëravjeçare të gdhendura në shkëmb, duke sfiduar kështu kul- turën e mbarë njerëzimit. Po çka të ng- jashëm mes ministres sonë të Kulturës, Mirela Kumbaro dhe talibanëve të Af- ganistanit, mund të pyesë me të drejtë lexuesi që nuk e di çfarë bëhet në çifli- gun personal të kulturës së Mirela Kum- baros. Të paktën në një akt ajo është treguar talibane e vërtetë. Pasi e push- toi ndërtesën e Kinostudios duke e bërë rezidencë të vetën, kjo ministre shkuli brutalisht pllakën përkujtimore që shënonte datën e inagurimit të Kino- studios, duke zhdukur kësisoj çdo gjur- më të kinematografisë shqiptare që ka qenë vërtet krenaria e çdo shqiptari.Tani kjo ndërtesë e hijshme e madhështore mund të konsiderohet thjesht si rezi- denca e Mirela Kumbaros. Edhe shpen- zimet prej qindra mijëra euro për ndërtimin e muzeut të kinematografisë shkuan për dhjamë qeni. Po se mos i nxori nga xhepi i vet ato para zonja ministre? Nga ana tjetër ajo mbase mendon se është harruar fakti se me të ardhur në postin e ministres në koor- dinim me një deputet socialist bënë shitjen e një pjese të truallit të Kinostu- dios për të cilën nuk qe i një mendje, madje kundërshtoi drejtori i Alba Filmit që nuk pranoi të firmoste dhe për këtë refuzim e shkarkuan. Këtë akt të tjetër- simit të pronës së popullit tek një me- dia private në duart e politikës, ne si kineastë e konsiderojmë një akt van- dal. Kështu një pjesë e oborrit të Kino- studios iu kalua televizionit Ora Neës në mënyrë të fshehtë dhe nuk është vështirë të kuptohet se e gjithë kjo u bë që ky televizion të ishte konformist me qeverinë e të lidhej pas qerres së saj. Dhe shenjat po duken. Në këtë rast kjo ministre është treguar një talibane e vërtetë për t’ia patur zili edhe në Kan- dahar. Por nuk është vetëm kjo. Kjo ministre është një shpërdoruese e vler- ave monetare, një njeri që i përdor paratë e popullit për të darovitur të afërm (vëllai i ministres mori dhjetëra milio- na lekë për një shfaqje teatri), po kësh- tu marrin të preferuarit personalë apo edhe institucionet e medias, të cilat i miklon për të qenë manarë të Qeverisë, që askush të mos gjejë një shteg në media për të patur një zë kundërshtues për veprimet arbitrare të ministres tonë të kulturës. Ministria e Kulturës edhe më parë, por edhe tani është një sektor ku fondet shtetërore për zhvillimin e kulturës kombëtare manipulohen në mënyrën më absurde e më spekulative. Ky institucion nuk mbështet sh- krimtarët të cilëve u ka marrë edhe ndërtesën e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve, në vend të tyre honxho- bonxhot e kulturës kanë zgjedhur një mënyrë origjinale, ta zëmë duke mbështetur programe të tilla si djathi kaçkavall. Se çfarë lidhje kanë djathi kaçkavall me kulturën shqiptare, këtë vetëm ata Ministrisë së Kulturës mund ta dinë. Po këtu dëgjon edhe mrekul- lira të kësaj natyre; mbështesin një pro- gram për historikun e muzikës rrok në Shqipëri. A thua se muzika rrok qen- ka një produkt kulturor autokton sh- qiptar dhe lënë në mjerim shtëpinë e Luigj Gurakuqit, Gjergj Fishtës dhe asaj të Migjenit që nuk i gjendet as nami e as nishani. Po le të shkojmë më tej. Këto ditë u njoftuan projektet e përzgjedhura për mbështetje financia- re në Art & Kulturë nga kjo ministri. Dhe çfarë nuk gjen në këtë përzgjedhje. “Letërsi/televizion” shkruhet emri i një fituesi për mbështetje nga ministria. Po se çfarë është ky program askush nuk e di. Gjen aty mbështetje për shtëpinë botuese familjare të deputetit socialist “Toena”, që në fund të fundit botimin e kanë biznes fitimprurës dhe është ab- surde të financohen bizneset në pro- gramin e kulturës. Shtëpitë botuese u marrin para për botim shkrimtarëve që janë katandisur në pikë të hallit dhe kjo e ministri e quajtur e kulturës në vend t’u japë shkrimtarëve mbështetje për botimet e veprave të tyre, u jep mbështetje financiare botuesve për t’ua shumëfishuar fitimet.Veç një mendje e çartur mund ta bëjë këtë. Gjen aty mbështetje për programe televizive, krejt e kuptueshme kjo me qëllim të miklimit dhe kthimin e tyre në aleatë qeverisës, po gjen aty edhe për festiva- lin“Jaz”meqë më parë kanë financuar për rrokun amerikan. Gjen aty dhe sajime të tilla veç për të marrë para si “Klubi kritikës shqip, Fondacioni Mapo”, pra këto para do t’i marrë Hen- ri Çili, se nuk i mjaftojnë ato që ka marrë me thes nga qeveria e mëparshme. Po ka mbështetje financiare për enigma si “Tullat Tv, media kulturore Online”, kur kësisoj mediash online bëhen me qindra e mijëra pa asnjë shpenzim, sepse bloget elektronike janë falas. Por atyre u duhet sebepi për të rrjepur arkën e shtetit dhe sebepet i gjejnë pa shumë mundim. Rrofsh moj zonja ministre me këto programet e tua. Po e ndrin me kandil e me bishtuk kulturën shqiptare, por edhe qokat i ke në qendër të vë- mendjes. Por një gjë duhet të na e shpjegosh mirë, të bësh transparencë e të japësh pse jo dhe llogari. Si është e mundur që ndërkohë që i jep para Ma- pos së Çilit apo edheTop Channel-it që është televizioni servil i qeverisë, apo më tej shtëpisë botuese “Saras” filiz i Top Channel, në mënyrë arbitrare re- fuzuat mbështetjen e botimit të një an- tologjie për jetimët të propozuar nga Instituti Kombëtar i Integrimit të Jetimëve Shqiptar. Bordi i specialistëve prej 7 anëtarësh të Ministrisë së Kul- turës ishin të gjithë pro dhe asnjë kundër duke miratuar njëzëri projektin e antologjisë për jetimët, ishit ju dhe vetëm ju që vendoset veton dhe me një të fshirë lapsi e rrëzuat këtë botim të veçantë, i pari i këtij lloji në Shqipëri. E rëndë, shumë e rëndë kjo botohej në faqen zyrtare të ministrisë tuaj. Ku ishte problemi, sepse ju as që sollët ndonjë argument kur e fshitë nga lista. Ishte menduar të realizohej një libër antologji në të cilin të përfshi- heshin autorë jetimë, por edhe sh- krimtarë të shquar që kanë shkruar për jetimët e ky libër t’u bëhej dhuratë fëmijëve të kësaj kategorie me me- sazhin se ju mund të ecni në jetë nën shembullin e këtyre shkrimtarëve që kanë pasur fatin tuaj, por me guxim kanë çarë në jetë dhe i kanë plotësuar ëndërrimet e veta. Por ju zonja ministre e kulturës, e mohuat këtë mundësi me arrogancën që ju karakterizon dhe me praktikat absurde që ndiqni duke përkrahur vetëm ata që ju pëlqejnë ju personalisht apo me të cilët keni taraf apo miqësi. Ju ua mohuat fëmijëve atë libër, që do t’u jepej falas, i cili do të ishte një mesazh e stimul moral për t’i nxitur që edhe ata, jetimët, të guxo-nin të futeshin në udhën e artit dhe jemi të bindur që as ju ka vrarë ndërgjegjja fare. Sepse një njeri si ju që i keni ngecur në derë kulturës, nuk mund të ketë ndërgjegje të vrarë, ndaj gjëja më e mirë që mund të bëhej do të ishte që kryeministri i vendit t’ju lar- gonte nga ajo detyrë një orë e më parë, që kultura shqiptare të mos nëpërkëmbet edhe më tej. Aq më tepër zonja ministre, që manifestoni një sjellje si talibane e kulturës, duhet ta dini se njeriu edhe mund të lindë i shëmtuar, por kjo nuk është asgjë për- para asaj se si me sjellje e shëmton vetveten njeriu. Mos kini më guxim, zonja ministre e pseudokulturës, t’i shihni në sy kineastët që ua shkatër- rove krenarinë e tyre, aq më tepër jetimët e Shqipërisë, sepse ju me ak- tin tuaj shprehët një qëndrim shpër- fillës, injorues dhe përbuzës dhe nuk do ta gëzoni respektin e tyre kurrë më.

DEGA E VATRËS NË HARTFORD ORGANIZOI ZGJEDHJET E REJA

February 22, 2015 by dgreca

Të Dielën me 22 Shkurt 2015, në orën 9 paradite, u mblodh dega e Vatrës në Hartford, CT. Të pranishëm në takimin e degës ishin edhe të dërguarit e Qendrës: Z. Asllan Bushati-zv/kryetar i Vatrës, zonja Nazo Veliu-sekretare e Vatrës dhe editori i Diellit Dalip Greca.
Takimin e ka hapur sekretari i degës së Vatrës në Hartford Ilir Gjomarkaj, i cili u ka uruar mirëseardhjen e mysafirëve dhe anëtarëve të degëve. Një informacion për funksionimin njëvjeçar të degës e ka dhënë zv/Kryetari i degës z. Arben Zeqiraj, profesor matematike në Kolegj. Ai ka treguar për aktivitetin e degës dhe është ndalë në mangësitë e funksionimit të degës, kryesisht për mungesë komunikimi mes kryetarit të degës dhe pjesës tjetër të kryesisë.
Pjesmarrësit në takim, përfshirë edhe jovatranë, kanë bërë pyetje dhe kanë shfaqur opinionet e tyre për veprimatriën e degës, marrdhëniet me qendrën etj.
Për mosfunksionimin e Kryesisë u propozua dorëheqja e kryesisë së vjetër të degës. Ky propozim u votua nga anëtarësia dhe u miratua.
Pas dorëheqjes së kryesisë me votim të hapur u propozua kryesia e re e degës. U propozuan dhe u votuan një për një:
-Nesim Muçollari
-Arben Zeqiraj
-Ilir Kola(Gjomarkaj)
-Elton Koruni
-Artan Martinaj
-Adriatik Avdiaj
-Vedat Selimi
-Alfred Rrumbullaku
Ky i fundit u tërhoq për arsye personale, por u zotua se do të jetë vatran aktiv. Më pas shtatë të propozuarit për kryesinë e re të degës u tërhoqën mnëjanë dhe po me votim të hapur zgjodhën kryetarin e ri .
U propozuan për postin e kryetarin tre persona:
-Ilir Kola Gjomarkaj
– Arben Zeqiraj
– Nesim Muçollari.
U votua secila kandidaturë dhe fitoi Nesim Muçollari.
Po me votim të hapur u zgjodhën edhe zv/Kryetari, sekretari, dhe arkëtari. U votua për secilin. Për postin zv/Kryetarit u zgjodh Arben Zeqiri, Sekretar Ilir Kola Gjomarkaj dhe arkëtar Elton Korumi.
Kryetari i ri i degës së Vatrës, z. Nesim Muçollari falenderoi anëtarësinë për besimin që iu dha dhe shprehu besimin se dega e Vatrës në këtë qytet do të jetë aktive dhe do të fitojë besimin e qytetarëve, duke e zgjeruar anëtarësinë me anëtarë të rinjë, punëtorë të palodhur të çështjes kombëtare. Duke qenë se në radhët e kryesisë së degës së Vatrës ka edhe drejtues të ALBANIAN COMMUNITY CENTER si presidenti i saj Artan Martianj, arkëtari Vedat Selimaj dhe të tjerë, bashkëpunimi do të jetë i ngushët dhe në të mirë të komunitetit shqiptar të Hartfordit.

Heshtja e një historije që flet

February 21, 2015 by dgreca

Nga Marjana Bulku/
Përse kur diskutohet a debatohet medoemos duhet të viktimizohet dikush?!
Përse kur trumpetojme se jemi ndarë nga e kaluara riciklojmë pjesët më të errëta te saj duke krijuar viktima të reja, ndërsa ato plot shkëlqim e vezullim i fshehim,i strukim, i lemë të heshtin deri ne honet më të thella të harrimit?!
Përse jemi kaq të padrejtë me të drejtët, të ndershmit,të diturit,me ata që heshtin kur ju dhemb dhe lehtësojnë plagët e të tjerëve me fjalën e mirë?!
Përse asnjëhere nuk u kërkua falje dhe kur i afrohemi refleksionit për të, krijojmë zhurmë e tymnajë që fjala, ajo e matura që shtrenjt peshon ,të interferojë me jehonen zhurmuese që vetëm shurdhon…
Janë disa PERSE që lindën nga historia me VISAR, kështu preferoj ta quaj pseudodiskutimin apsurd që prodhoi dicka që unë dua ta ndaj me lexuesit e mi, jo aspak me vendimmarresit.
Kjo histori prodhoi tri faktorë në një skenë politike dhe shoqërore plot llum e përmbytje jo vetëm për shkak te reshjeve;
1.një kryeministër që shkon përtej subjektit politik që përfaqson,
2.një president që paragjykohet dhe vihet nën presion kushtesh dhe rrethanash që nuk i perceptoj dhe kuptoj dot ,
3. një VISAR që shkëlqen edhe në dhimbje.
Kjo skenë na coi sa larg ,afër, përmes diskutimeve, etiketimeve,polemikave shterpe, ndërsa përpara syve te mi krijoi një terren ku natyrisht jo të gjithë duartrokitën ,por ku qartësisht shtresëzohen grupime që cmojnë visarin si fenomen që mbart :dijen,vuajtjen,nderin,krijimtarinë,urtësine,maturinë,persekutimin e padrejtë dhe dhimbjen njerëzore dhe nga kjo pikpamje ai perfaqëson shumë,shumë. Hidhini nje sy familjes/shoqëri si institucion, a nuk i gjen pikërisht aty të gjitha këto atribute?!
Kjo skenë ku jo të gjithë duartrokitën prodhoi pikërisht atë histori që ne e kemi jetuar në diktaturë;me proletariatin që bën zhurmë kur vendimmarresit bëhen të padrejtë, zvarrisin, konfuzojnë qëllimshem,nje histori ku vlerat shkëlqejne si floriri ne zjarr, por pak, sa pak i hyjne ne punë apsurdes kohe që rend pas shkëlqimeve fallco.Dhe historia përsëritet duke pluhrosur paprejtësisht,,,cka nuk duhet të ndodhe, a duhet lejuar të ndodhë?!
Ata që duartrokiten pro visarit -fenomen ishin ; të ndershmit e të dy kraheve politike, poetët që marrin frymë nëpër cdo varg, besimtaret e devotshem të cdo besimi ,intelektualët që atdheut i duan më të mirën, ata që persekutimin komunist nuk e kishin merituar,të heshturit…
Përmes kësaj historie unë arrita të kuptoj atë që 25 vjet më parë vargjet e Zhitit transmetonin,,,”duhet të jesh i lire për të diskutuar, gjykuar, marrë vendime, cdo rrethane tjetër është joliri dhe shkakton kaos dhe konfuzion”.
25 vjet më vonë Visari na rrëfeu edhe njëherë mbi pluralizmin, na tregoi me maturinë e tij të heshtur se në një sistem të tillë të gjitha palët duhet të punojnë , cdo kapacitet njerëzor dhe intelektual është aset që nuk duhet humbur, flakur, burgosur, nëperkëmbur.
Unë nuk e njoh Visarin ,njoh fatin e tij, sigurisht që e lexoj dhe kam kuptuar se njerëz si ai janë në ballë te etapave historike ku kohët ndahen,ndeshen, ballafaqohen edhe nëpër kaos, prandaj mendje të tilla janë thesare të cmuara, të gjalla , që gjenerojne shtigje mendimi edhe pse udhekryqeve.Ekzistojnë disa vlera pranë të cilave të gjithe përfitojmë,mësojmë, maturohemi e do të ishte luks në kohë të tilla krizash të përfaqësohemi prej tyre.Ka ditë që matem të shkruaj për këtë histori,,,edhe pse kam pritur që vendimmarrja e drejtë do i nxjerre nul mendimet e mia ,ka dicka që vjen si një mësim i madh prej mendjesh të hapura, ato nuk zhvleftësohen kurrë, janë si oksigjeni në kushtet kur jetës i limitohen mundësitë. Teksa kujtoheshin momentet e shembjes së përmendores diktaturë edhe pse do kisha dashur që përmendore të tilla të mos ndërtoheshin kurrë, ato të ndërgjegjes përmendore janë më të rrezikshmet sepse nuk shembeshkan asnjëhere , as me sharje e shpifje,as me dhune e agresion…ndoshta prandaj na duhen poetët misionarë. Janë diktaturat në ndëgjegje që krijojnë njeriun e kompleksuar që na u shfaq përsëri këto ditë ,jo i lirë, edhe pse diktatori kish vdekur bashkë me përmendoren e tij.Kur reflektoj mbi lirinë, ndalem nëpër vargje, vepra, njerëz që frymëzojne dhe ngjallin besimin,shpresën edhe në zhgënjime të thella.
Në atë prag 90 -te kur demokracia të gjithëve na gjeti të brishte,viktima,të internuar,të arratisur,të persekutuar, ndoshta edhe të paditur sepse koha për të gjithe ishte një burg apsurd izolimi ,personalisht isha studente e si shumë të tjerë as për të ardhmen tonë nuk vendosnim dot sepse të tjerë kishin vendosur për ne forumeve të partise shtet të asaj kohe ,vargjet e tij na rrëfyen se padrejtësia partiake shkonte deri ne marrëzi…ndërsa jeta e tij kishte qenë burg i urrejtjes pa shkak pikerisht prej kësaj padrejtësie.E sot,,,marrëzia partiake nuk duhet të shkaktojë përsëri padrejtësi! – thotë me heshtjen qe flet kjo histori.

“Mark Gjonaj, sjell në pushtet me elegancë dhe klas energjinë e Shqiptarëve!

February 21, 2015 by dgreca

Nga Klara BUDA/New York/
Paraqitja e buxhetit, “2015 Opportunity Agenda” të governatorit të New Yorkut Andrew M. Cuomo at the Bronx House, Bronx ishte një shëmbull se sa mund të fitojë një vend, një ethni kur ka përfaqsuesit e vetë, qoftë edhe një, në pushtetin qendror të shtetit në Amerikv, në këtë rast në New York.
Governor Andrew M. Cuomo paraqiti në 18 shkurt Agjednën e tij rajonale “2015 Opportunity Agenda” në « Bronx House » në Bronx ku ai ngriti problemet që ka në këtë borough të New Yorkut si dhe propozimet e tij për të ringjallur besimin publik në Qeverisje.
Ishte një projekt novator dhe i larmishëm që tregonte se sa thellë i ka hyrë Governatori Andrew M. Cuomo problemeve të vërteta që vuajnë zona të tilla që ende nuk e kanë zhvilluar gjithë kapacitetin e tyre. Si i biri i Governatorit të famshëm Mario Cuomo dhe pasues besnik i vlerave të tij, ai bëri një paraqitje të shkëlqyer të një plani novator për ç’rrënjosjen e problemeve më të forta sociale dhe të edukimit në Bronx. Po ndalem me kaq në këtë projekt të rrallë e novator që për herë të parë merr në konsideratë kaq thellë hallet e një borough si Bronx-i, pasi ky nuk është objekti i këtij shkrimi, desha të trajtoj një tjetër temë : atë të shqiptarëvë në Bronx dhe më gjerë në Amerikë dhe cfarë vlere të pazëvendësueshme ka prania e përfaqsuesve nga kominiteti në pushtetin lokal e qendror të një shteti, në këtë rast të New Yorkut. Ishte pra një rast i veçantë dhe sigurisht një nder i madh për distriktin e Bronxit që Guvernatori i New Yourkut Andrew M. Cuomo, të paraqesë agjendën e tij rajonale pikërisht në Bronx. Por sa i madh është efekti kur në këtë konferencë amerikano-amerikane, Kosova dhe pamvarësia e saj përmenden nga çdo folës!
Assemblymani shqiptaro amerikan Mark Gjonaj, nuk kishte qënë ndonjëherë më krenar, aq më tëpër se shqiptaro amerikanët kishin ardhur të shumtë në numër dhe nga të gjithaborough-t për ta mbështetur përfaqsuesin e tyre në instancën më të lartë legjislative të shtetit të New Yorkut. Prania e madhe e shqiptaro amerikaneve u duk nga ovacionet e fuqishme që e bënë sallën të ushtojë dhe treguan se Assemblymani shqiptaro amerikan kishte në Bronx, më shumë mbeshtetës se sa edhe vetë amerikanët e zgjedhur në këtë distrikt. Dhe kjo megjithëse takimi mbahej në në oren 10 të mëngjezit, që do të thotë se të gjithë këta shqiptare të New Yorky-ut kishin lënë punën për të mbështëtur përfaqsuesin e tyre. Duartrokitjet the thirrjet e mbështetësve ishin aq të forta sa që e bënë Mark Gjonaj ta fillojë fjalën e tij me një wooow habije, thellësisht i prekur e i emocionuar nga kjo mbështetje.
Diversiteti dhe emri Albanian, ishin në te gjitha diskutimet e kesaj paraqitje buxheti New Yorkeze…
Pa përjashtim të gjithë diskutantët që e morrën fjalën në këtë takim u uruan të pranishmëve 7 vjetorin e Pamvaresisë së Kosovës, të shënuar e kremtuar vetëm një ditë me parë.
A do të kishte ndodhur kjo nëse asambliman në këtë district nuk do të ishte një shqiptar?
President i Bronx, Ruben Diaz Juinior u uroi të pranishmëve, 7 vjetorin e Pamvaresisë së Kosovës. Ai duke nënvizuar faktin se diversiteti është një element i rëndësishëm në Bronx, permendi faktin se shembulli i gjallë i përfaqsimit të këtij diversiteti në qeverisje është vetë personi i Assemblyman shqiptaro amerikan Mark Gjonaj. Ai shënoi faktin se numri i shqiptarëve është rritur në mënyrë të ndjeshme në Bronx dhe Bronx është borrow ku shqiptaret jane faktor, dhe ata janë bërë më shumë faktor që kur njeri prej tyre është i pranishëm në vëndimmarrje. Eshtë e mençur dhe e mirë që shumë shqiptaë e kanë kuptuar se duhet ta mbështesin përfaqsuesin e parë të tyre në këtë instancë kaq të lartë shtetërore të Amerikës
Governor Andrew M. Cuomo uroi 7 vjetorin e Pamvaresise se Kosoves: “New Yorku është vendi ideal ku imigrantët vijnë dhe tentojnë ëndrën tyre me një energji të veçantë dhe është pikërisht një shqiptar që na e sjell këtë energji në Asamblenë e New Yorkut. Mark Gjonaj, sjell në pushtet energjinë e shqiptareve, si përfaqsuesi imigranteve, që janë shpirti i New Yorkut dhe e bën këtë me elegancë dhe klas.” Sigurisht këto janë komplimenta të rradhës që të zgjedhurit dinë të ua drejtojnë njëri tjetrit, por larg këtyre fjalëve të bukura, le të analizojmë dhe nënvizojmë faktin se prania shqiptare e nderoi Mark Gjonajn, por nga ana tjetër Mark Gjonaj duke bërë pjesë në këtë instancë shtetërore kaq të lart bën për njohjen e çështjes kombëtare Kosovare e Shqiptare më shumë se dhjetra manifestime të komunitetit së bashku, nuk dua aspak të nënvleftësoj manifestimet e komunitetit të cilat kanë vlerën e tyre dhe pa to nuk do të merrej vesh kurrë se sa një çështje e prek komunitetin. Kjo eshte arsyeja se pse shqiptaret duhet ta mbeshtesin Mark Gjonaj, por edhe duhet të inkurajojnë personalitete të sukseshëm të komunitetit si Richard Llukaj, Fadil Berisha apo Kim Biberaj etj., (per te permendur vetëm disa e ndërgjegjëshme se ende nuk e njoh mirë liderdshipin e komunitetit shqiptar), për të kandiduar në pushtetin lokal e qendror.

Si përfundim do të thoja se nga kjo ngjarje rrjedhin dy konkluzione:
Së pari se Mark Gjonaj duhet mbështetur pasi ai është për momentin shqiptaro amerikani zëri i të cilit dëgjohet më shpejt dhe në instancat më të larta të shtetit të New Yorkut. Mendoj se këshilltarët e afërt shqiptarë të Asambleman-it shqiptar, disa prej të cilëve nuk janë objektivë, duhet të kuptojnë përfundimisht se duhet të lënë mënjanë hollësitë e llojit: ma nxori foton time në gazetë, apo ma shkruajti emrin në artikull, sepse do të mbarojnë shpejt shqiptarët që vijnë vetëm njëherë. Duhet që ata të synojnë mbështetje më të gjerë e te ndergjegjesuar e cila është e mundur.
Së fundi, sekretarët apo këshilltarët e Gjonajt duhet të evidentojnë shqiptarët pjesëmarrës dhe fillojnë e të dëgjojnë për së mbari zërin e komunitetit që të kenë mbështetës koherentë dhe të përhershëm. Ka ardhur koha që disa antarë të ketij stafit të kalojë nga diletantizmi i tanishëm në profesionalizëm gjë që fillon nga sjellja e tyre si pjesë e lidershipit ku i ka ngritur Mark Gjonaj, duke mos i trajtuar njerzit sipas preferencave të tyre personale e pastaj të akuzojnë gezetarët profesioniste, se po flasin lart e posht. Sepse gazetarët profesionistë nuk flasin “posht e lart”, por flasin vetëm lart, që do të thotë freedom of press, shtyp i lire! Nuk e kam fjalë për ata gazetarë që në mënyrë demonstrative nuk vijnë në aktivitete të rëndësishme edhe kur këto janë për festa Kombëtare si 28 Nentori apo 17 Shkurti, dhe se e bëjnë këtë se nuk kanë marrë sa duhet rushfet, por për profesionistë dhe pjese te kominitetit që janë dekurajuar…
BRONX, February 18 2015