dgreca – Page 4881 – Dielli

NËNQIELLI POETIK I JAHO MARGJEKËS

February 9, 2014 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/

Ai nuk ishte amfiteatri i Athinës së lashtë ku poetët e antikitetit recitonin krijimet e tyre, po amfiteatri natyror i Dragobisë skej lumit Valbona ku në ma të bukurin muaj të pranverës, në qershor 1986, trojenikët e atyshëm çohen njani pas tjetrit e recitojnë krijime poetike aq të veçanta sa mos me i shkue kurrkujt mendja se ato janë fryte të një frymëzimi të çastit. Atëherë, superfuqia poetike, Dritëroi Agolli, miku shoqëror e zyrtar ma i nderuar i asaj “dite poetike” spontane e të rrallë çohet në kambë e tue ngrit dolli iu flet malësorve, Alpeve, brezave: “Ky vend i mrekullueshëm i natyrës, historisë e i kulturës, i lind të gjithë poetë. Tropoja është një poezi e vërtetë…”.

Dragobia e “Shtatë Grykave”, e Kadri Zmajlit e Fatime Sokolit, e lindi të parin poet tropojas Idriz Metaliaj, i cili ndonëse i verbër, pas kthimit nga kampi gjerman i Mathauzenit, e botoi vëllimin poetik “Sytë e mi”, që tevona lufta e klasave e çoi për karton. E sot, vetëm kulla e tij i ka katër poetë.

Homeri shqiptar, Fishta i madh, tek kryevepra e tij “Lahuta e Malcies” jo rastësisht hyjnon se në kryerrjedhë, “atje mbi Valbonë, rri Ora e Shqypnisë”. Në teposhtën e kësaj rrjedhe ujëkaltër, në “Lugjet e Verdha” të Eposit të Kreshnikëve, bash në Klisyrë, legjenda fjalaflet se Ajkuna e varrosi aty Omerin e saj, e cila e vajtoi në vargje me mallkime saqë prej asaj dite e më sot, realisht, aty nuk këndon asnjë zog, asnjë qyqe. Në Margegaj, në afri të trojeve të Haxhi Zekës, Bajram Currit, Rexhep Krasniqit e Elez Biberaj, ka jetue në shekuj legjenda e kanga e epikës legjendare: Kanga e Ali Bukurisë me 374 vargje, që përngjason me atë të Konstandinit e Doruntinës po nga këndvështrimi e ndryshme nga ajo. Poeti i mirënjohur i këtij trualli, Mehmet Elezi, e cilëson “një valixhe me ngarkesë bërthamore” (Albania, 5 tetor 2008). Në fundrrjedhën e Valbonës, aty ku bashkohet me Drinin e Mesëm, në vendlindjen e Avni Ponarit, një udhëpërshkrues europian i shekullit të kaluar e përcakton si “vendi ku njerëzit flasin me perënditë e Eskilit”. ..

Valbona që rrjedh përfundi trojeve të Jahos, prej nga buron e deri ku derdhet në lumin Drin, i ka disa qytete e kala nga antikiteti ilir e deri kah mesjeta. Qyteti ilir i Rosujës (para katërmijë vitesh). Kalaja e Shoshanit (shek. I-V pas K.). Një qytet antik i fshehur nëntokë me një manastir të jashtëzakonshëm në Margegaj, prej nga ka origjinën edhe një nga Papët e Vatikanit. Qyteti në Breglumi deri mbi Nimaj (ku sot ngrihet qyteti i Bajram Currit) në të cilin janë gjet edhe skulptura bronzi të shek. III-IV të pas K. Qyteti kilometrik i Cerrnicës, që nis me kalanë e Dizdarit, aty ku bashkohet Valbona me Bushtricën e deri në Gash. Vendbanimi ilir e mesjetar i Selimajt, ku gjenden edhe gjurmë të kalasë së Lekës, të princit Leka Spanit, që sëbashku me të atin, princin e Pultit Pjetër Spani e tre vllaznit ishte përkrah Skënderbeut në Kuvendin e Beslidhjes së Lezhës më 2 mars 1444. Në Dushaj e Rajë, në vendbanimet e hershme të Ponarit të Lekës, aty ku bashkohet Drini me Valbonën, në qytetin e Fierzës së dritës, ka pasë një qytetërim antik ilir dhe dioqeza disashekullore e Pultit, kah fundi i Mesjetës së Vonë lartohet edhe Kalaja e Lekë Dukagjinit e, pas ndamjes së zotërimeve principatore sipas “Via Publika”, edhe e Leka Spanit. Në këtë vis, në dioqezën e të cilit ka shërbye ipeshkv në rininë e tij edhe poeti Pjetër Bogdani, kanë lind poetët Gjon Ndue Markokaj dhe Isa Rexhep Ponari.

Në brigjet e Valbonës kanë shtegtuar e kontribuar njerëz të mëdhenj të kombit si Frang Bardhi e Pjetër Bogadani, albanologë të shquar si Johan Georg von Hahn, Franc Baron Nopça, etj. etj.

Këto janë disa nga dhjetra fuqitë e frymëzimit e lartësimit poetik të Jaho Margjekës që ia jep vendlindja e tij në brigje të Valbonës e të Drinit. Këto janë motivet e librat e Jaho Margjekës, janë emri e mbiemri i tij poetik. Këto e kanë kthyer poetin Jaho Margjekën në një fuqi poetike të kohës.

Fenomeni i heshtur letrar, Jaho Margjeka, ka botuar me dorën e mendjes së tij e sakrificat e tij disa libra si vëllimet poetike margjekiane: Lojë në pasqyrë (1998), Ëndrra midis (2000), Edhe pak qiell për dashuri (2004), vëllimin me tregime diamantore “Letra nga planeti i borës” (2005) e, diku fjalathotë, se e ka dorëshkrimor edhe një tjetër vëllim poetik “Pak dëborë e diell”, një monografi për kryetrimin luftëtar Ibish Osman Margjeka, stërgjyshi i tij, një vëllim me intervista përgjatë kohëpunës me kulmime si gazetar i mediave të shkruara e i Radio Tirana.

Mbi të gjitha poeti, prozatori e gazetari i njohur Jaho Margjeka është një njeri dinjitar i përkushtuar e ndihet krenar pa kufi për rrënjët e genet e vllaznisë e fisit të tij:

… Jam bërë sa herë therorë miku im !

Për këtë vehtes lavde s’i këndoj.

Në shkollën e qenërisë

S’u bëra dot kurrë nxënës i mirë,

Pse e përmend s’po lavdërohem: është rrënja e fisit !

Poeti Jaho Margjeka e ka kullën e lindjes aty ku Valbona bigohet me lumin Bushtrica, bash në Mollë të Kuqe të Bujanit, veç 240 metra lartësi mbidetare.

Në arat e tij janë disa kodra të vogla me varre ilire apo si njihen në shkencën arkeologjike “Tumat e Bujanit”. Aty, më 1982 arkeologët kryen kërkime e dolën me përfundimin se kemi të bëjmë me një vendbanim ilir mbi tremijëvjeçar, qyshse në kohën e hekurit të hershëm. Asokohe, Jaho njëzet vjeçar, ka punue përkrah arkeologëve në zbulimin e thesareve të identitetit kombëtar shqiptar, ku janë gjet enë balte, stoli prej bakri, bronxi, qelqi, etj. Ia merrte nëntokës ato objekte të rralla e të vyera, i kqyrte, i pastronte, i ledhatonte, i meditonte…, si poezitë e tij margjekiane.

Kur e kapërcen Valbonën, në të djathtë të saj, në afri të Mollës së Kuqe të Jaho Margjekës gjendet qyteti i fortifikuar ilir i Rosujës, sot i populluem nga dy vllazni të të njëjtit trung, nga Margjekaj e Dozhlan. Kërkimet arkeologjike (1964-1965) e datojnë të banuar të paktën dymijë vjet para Krishtit, biles nga shek. IV i kësaj periudhe historike u kthye në qëndra ma e randësishme zejtare-tregtare dhe administrative e krahinës. Në rrënoja të saj janë gjet monedha ilire të Shkodres, Durrësit, Apollonisë, etj.

Skej Mollës së Kuqe, krejt ngjitas me trojet e vendlindjes së Jaho Margjekës, ndamas me kufij prej lumenjve Valbonë e Bushtricë, ngrihej dikur qyteti i madh antik ilir në rrafshinën e gjanë e të gjatë të Cerrnicës së sotme, me argjilën e së cilës u ngrit dhe digat ma të mëdha në Europë, ajo e hidrocentralit të Fierzës. Ipeshkvi, shkrimtari e etnografi Frang Bardhi, një nga katër “B”-të e Letërsisë së Vjetër Shqipe, e përmend në udhëpërshkrimet e tij të shek. XVII, ndërsa albanologu i shquar Milan Shuflaj rrënojat e kalasë të Dizdarit (Cerrnicë-Zomaj) i lidhnon me qytetin mesjetar të Sapës. Gjetjet e atyshme arkeologjike dëshmojnë se vendbanimi i përket periudhës së bronzit (sipas një çekiçi guri) apo edhe me periudha paraqytetare (sipas një heshte ilire), etj.

Jo fort larg nga Molla e Kuqe e poetit Jaho Margjeka, në kishën e Selimajve (Geghysen) në rrethina të kalasë të princit Leka Spani, është ngritë një nga shkollat ma të vjetra në historinë e arsimit shqiptar, krahas atyne në Stubëll (1584), Himarë (1627), Kurbin të Krujës (1632), Vuno e Palasë të Himarës (1632), Korçë (1637), etj. Në këtë shkollë mësohej shqip, aritmetikë, etj. dhe, sipas kritereve të asaj kohe, vlerësohej si shkollë e mesme. Aty kanë dhanë mësim edhe personalitete të shquara kombëtare shqiptare si Frang Bardhi (1638), Pjetër Bogdani (1651) e, ky i fundit, edhe tek shkolla bash tek kisha me kullë e Grisë.

Përballë kullës së Jaho Margjekës në Mollë të Kuqe të Bujanit, sapo kapërcen në të djathtë lumin e Valbonës, gjenden kulla të historisë kombëtare shqiptare, dy kullat muzeale: Kulla e Mic Sokolit, Hero i Popullit, që i vuni gjoksin topit otoman dhe, kulla e Sali Manit, e njoftun si “Kulla e Konferencës së Bujanit”, që firmosi për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë, si dhe kulla e prijesit popullor Binak Alia i Mulosmanëve,“njeriu universitet popullor i urtive”, një ”gjykatë supreme popullore” në Rrafshin e Dukagjinit, Fushë-Kosovë, etj. Me këto tri kulla historike, që në mbi tre shekuj ishte selia e Bajrakut të fisit të Krasniqes, të fisit me histori e kulturë të Jaho Margjekës.

Këto janë “rrënjët e fisit” krenari e Jaho Margjekës, të cilat, njëherash e pandamun, e kanë krenari të tyre edhe Jaho Margjekën, si njeri qytetar, si poet, prozator e gazetar, si figurë publike e letrave shqipe. Këto rrënjë i mbajnë fort e mirë degët e fjalëve në pemët poetike të tij, që e kanë brumue, lumnue e hijeshue palcë e kockë Jaho Margjekën si një fuqi poetike e kohës.

Rrënjët e fisit të poetit, prozatorit e gazetarit Jaho Margjeka, rrënjët e fisit të Krasniqes (këndej Qafës së Kolçit) kanë nxjerrë gjithata njerëz të letrave: Skënder Buçpapaj, Skënder Sherifi, Besnik Mustafaj, Mujë Buçpapaj, Elez Biberaj, Mehmet Elezi, Lulzim Logu, Ukzenel Buçpapaj, Alfons Zeneli, Abedin Mulosmanaj (editor i gazetës “Adheu”–Amerikë) Arbër Ahmetaj, Brunilda Zllami, Zeqir Lushaj, Ilir Buçpapaj, Bislim Ahmetaj, Hysen Mulosmanaj, Halil Buçpapaj, Idriz Lamaj, Elona Zhana, Halil Elezi, Zog Hysenaj, Flamur Buçpapaj (poet, dramaturg, publicist, botues i gazetës javore “Nacional”), Ibrahim Kadri Malaj, Ilir Seci, Musli Mulosmanaj, Afërdita Sokoli, Elez Qerimaj, Seit Musaj, Shpend Sherifi, Xhevdet Malaj, Mustafë Elezi, Nuredin Lushaj, Osmanie Çakraj, Ramë Ismajlaj, Everest Imeraj, Isa Breçani, Besa Gjyriqi, Migena Ismailgeci, Hasan Buçpapaj, Nexhat Imeraj, Selim Musaj e shumë të tjerë.

Jaho është poet e prozator me profilin e tij të mirënjohur, interpretues i talentuar i fjalës artistike, publicist me kontribute të vyera në media (ndër)kombëtare e lokale dhe në RTSH, i dhanun prej kryeherit edhe pas sporteve nga noti në Valbonë e deri tek futbolli në “Livadhin e Turkut”, ku të parët e tij ishin pjesmarrës të një epopeje luftarake nga ma historiket kundër otomanëve. Ai ka sakrifikuar jo pak në udhët e jetës së tij dinjitare, në udhën e tij si poet, prozator, publicist me “orë shpirti” e “dorë të bekueme”, në shtegtimet e dijes nga shkolla e mesme në Kuçovë deri në Universitetin e Shkodrës, e mësues në Llugaj e me detyra profesionale në kulturë e media në qytetin e alpeve. I ka kapërcyer dy dekada jetë në Radio-Televizionin Shqiptar, pothuaj gjysmen e jetës, ku duket se pasionet e tij të mëdha për gazetarinë radiofonike e kanë gjetur vetëveten.

Jaho Margjeka nëpër biseda s’lenë pa përmendur me mirënjohje ndihmen e atyre që e ndihmuan për të studiuar Gjuhë-Letërsi shqipe,e ndër ta Dritëro Agollin,..

Poeti, gazetari e prozatori Jaho Margjeka në çdo hap e fjalë është vetëvetja, sikurse në ditët me diell edhe në ato me ngrica; sikur flet në Radio Tirana edhe në kafe me miq ose me kundërshtarë të vargut ose hapit; sikur shkruan një poezi, një tregim apo shkrim radiofonik, edhe kur flet në telefon celular apo kur ecë trupdrejtë e hapapeshë në dy rrugët e tij me blina: në vendlindje, nga Molla e Kuqe në qytetin alpin të Bajram Currit dhe tek puna në Tiranë, nga selia e RTSH tek banesa e vet në afri të Qytetit të Studentëve:

Nuk po gjejë qetësi miku im!

Se shpirti im nuk qënka si i gjithkujt !

Vehten s’e genjej se jam më i mirë

se të tjerët, po të tjerët qënkan më

të zgjuar, më hileqarë,…domethënë !

Për këtë i penduar nuk jam miku im,

Se jam pjellë e tim’ eti e s’kam nga t’ia mbajë.

Dy prindërit e tij, Salihi – baba engjëllor (që iku i nderuar nga kjo jetë) e Bora – nana hyjnore e tij, kanë për emër e mbiemër në gojën e kohës e në genet e brezave vetëm dy fjalë medalion: “njerëz të mirë”.

Këta, ndër gjashtë fëmijët, dy iu banë poetë: Jaho që erdhi në Tiranë e Ismeti, që punoi në televizione si Shijak TV e gazeta si “Emigranti Shqiptar” gjersa shkoi emigrant politik e ekonomik në Francë, në vendin ku emigronin me seli e pushtetet e tyre edhe Ismail Qemali, edhe Ahmet Zogu.

Se mos vetëm djemtë e Salih Ramës të Margjekajve, nipat e Ram Binakut të Mollës së Kuqe, shkruajnë poezi për kohnat e realitetet e tyre nga Prehistoria deri tek Rendi i ri Botëror. Edhe Populli ka ngrit kangë për Derën e Margjekajve, edhe për stërgjyshin e Jahos, për brezin e shtatë të tij, për Ibish Osmanin:

Dirgjet Hamza per dugaj

Po i pervet do sheherjanè

As ma paté Ibish Osmané,..

Në vitin 1886, Ibish Osman Margjeka i Mollës së Kuqe vet i katërt, sëbashku me djalin e tij Daut Ibishin dhe me kushëririn e vet, Rexhë Mehmet Margjeka i Rosujës, ky i fundit, me nanën e tij-bijë Kosove, me armë brezit, ranë në tregun e Gjakovës. Këta e thyen urdhërin e Brahim Pashës për “mos me hy në shehrin e Gjakovës me armë…”. Bimbashi (majori) me zabitët (ushtarët, rojet) e tij iu dolën para në rrugë për me i çarmatos trimat e Margjekajve. Krisi pushka. N’atë përleshje u vra bimbashi me të tjerë, po mbeti shehit edhe Rexhë Mehmet Margjeka, sepse e kishin ba betimin: …S’ja jap turkit armët e babës / Pa ia djeg sarajet Pashës… /.

Ibish Osman Margjeka, Rexhë Mehmet Margjeka, Daut Ibish Margjeka (pas vdekjes) janë shpallur “Nderi i Komunës”Bujan.

Në luftëra më armiqtë dhanë jetën trimnisht disa margjekas: Ibish Metë Margjeka në 1912-tën e Shpalljes së Pavarësisë në Qafë të Morinës kundër otomanëve; Avdyl Syl Margjeka e Qerim Brahë Margjeka më 1913 kur malazezët e pushtuan e dogjën Malësinë e Gjakovës, etj.

Margjekajt e Jahos nuk janë vetëm trima të pushkës, por edhe të mendjes, me emna të dëgjuar në gjithato fusha të jetës, ku po i veçoj ata të arsimit, të letërsisë e të penës. “Mësuesi i Popullit” Zenun Margjeka, “Mësuesi i Merituar” Mehmet Margjeka (i vllai), mësues e veprimtar të rendit të parë: Idriz Margjeka, Astrit Margjeka. Nuk po rri pa e përmend edhe mësuesen time të nderuar, nga të parat në Malësinë e Gjakovës, Sofë Margjeka (bashkëshorte e ndërtimtarit Ali Margjeka), që tashti është pensioniste rreth të 80-tave. Dikur, në vitet ’90, doli si zë i veçantë në shtypin letrar me poezitë e saj Vjollca Margjeka (Taipi) e, me sa di, është martuar në Shkup e jetojnë familiarisht në SHBA. Tashti edhe Ismet Margjeka nga Franca ka me na ardhë sivjet me një vëllim poetik.

Jaho Margjeka, si stërgjyshi i tij, Ibish Osman Margjeka. Askush, astenjiherë e në asnjë kohë, nuk ka me mujt me ia hjek armën e tij, pendën si poet, si prozator, si gazetar. Krijuesit nuk kanë shumë shpenzime për vete: një stilolaps e një letër, po japin shumë për kohën e të tjerët me krijimet e tyre dhe marrin pak prej tyre.

Në agun e Demokracisë poeti Jaho Margjeka ia dërgon Shtëpisë Botuese “Naim Frashëri” në Tiranë vëllimin e parë poetik “Nesër do të agojë”, prej së cilës në vitin 1990 i vjen përgjigjia: “Pasqyrim i ftohtë i realitetit”. Kur e pata lexuar atë letër Jaho më tha ato fjalë që s’i harroj asnjëherë: “Këta të Naim Frashërit sipas kësaj letre të çojnë në burg…” Po vet Koha e burgosur e me një kambë në varr po kërkonte Lirinë… Jaho nuk kishte astenjë poezi të vetme për lidershipin e partinë-shtet, për njeriun e ri të sistemit të huajtun nga stepat e Rusisë. Ekspertat e letërsisë politike të asaj kohe ia kishin gjuejt në shenjë. Jahon, njeri i mirë në gene e fytyrë e i lindur e rritur si poet i vërtetë, realisht nuk e ngrohte koha e atëherit, ai,“dimri i madh”, si e simbolizon shkrimtari klasik universal, Ismail Kadare.

Poeti Jaho Margjeka, megjithëse i lindur kah fund marsi i pranverës, prej vitesh pena e tij e ka një luftë të pambyllun me dimrin saqë edhe tek poezia ma e fundit “Ky dimër” çka si thotë kësaj stine të moti, politike e në shpirtin e ndokujt:

I ftohtë ky dimër, edhe pse pa borë.

Muret e zemrës hèje akulli ngrirë.

Minutat çalojnë, ditënata s’ka orë.

Rrëknyer shpirti në numbëtirë.

I pashpirtë ky dimër, edhe pse i butë.

Pa cicërima e zogj nën çati…

…I pabesë ky dimër plak, i pabesë.

Tutje pëlcet e kërcet një gosti.

Gdhihet e ngryset njeriu i urtë,

Ftohur e ngrohur me frymën e tijë .

Edhe kryetitullin ballinës së librit me tregime margjekiane ia ka vnue “Letra nga planeti i borës” (Tiranë, Morava, 2005, redaktor Besnik Mustafaj).

Jaho Margjeka, si qytetar dardan modern dhe në poezitë e tij margjekiane bashkëkohore, ndjen dhimbje prej vakive kur dimri i egër, i pabesë, i pa shpirtë i cegmë deri në akullnim shumanësh “shpirtfisnikët e urtë”. Si poet i palctë e i kocktë, me inde e vena poetike, me detyrë misionare prej vetëvetës e me fytyrë të pastër prej të vërtetës, prej metropolit shqiptar, nga selia e RTSH, i dhemb një pemë në vendlindjen e tij breg Valbonës, në Mollën e Kuqe. Ajo pemë është e vetme në arën e madhe e ngado t’i sillesh asaj i sheh tana anët e horizontit: edhe Qafën e Morinës, edhe malin e Shkëlzenit, edhe Qafën e Luzhës e të Kolçit, edhe luginën Ndërlumna të rrjedhës së fundme të Valbonës për në Drinin e Mesëm. Kit’ “pemë të poetit” e kam pa edhe në FB më 21 janar 2014 me një thanie shenjtërie: “Dimër. Edhe kjo pemë ndjen ftohtë”. Kjo shenjtëri poetike e bante poetin Jaho Margjeka mos me ba hulme e hoje poetike për ata emra në kryevend të piramidës të shtetit që e varnin poetin Havzi Nela para popullit në qytetin e Kukësit më 10 gusht 1988 vetëm për disidencën e poezive të tij. Njësoj edhe për të tjerët në kohën e sotme të demokracisë: kur paradoksalisht dy presidentë, në dy raste: më 7 maj 2003 dhe më 4 tetor 2007 dekoratën me emrin e Poetit Kombëtar, me Urdhërin “Naim Frashëri i Artë”, ua japin dy gjyqtarëve që kanë firmos për ekzekutimin politik e barbar të poetit disident Havzi Nela.

Ky emri Jaho e ka kuptimin në shqip: Jeto. E vërtetë Jaho jeton në poezi e për poezinë. Duket sikur të dy kanë lindur për njëri-tjetrin. Gurrat poetike të Jahos në mbi 30 vite krijimtari e kanë krijue tashma lumin e vet në detin e poezisë shqipe në shekuj. Është lumi poetik Margjeka, janë poezitë e tij margjekiane., janë tregimet e tij margjekiane.

Disa herë ka fitue edhe çmime (ndër)kombëtare e lokale me poezitë e tij, qyshse në vitet e rinisë studentore me çmim vjetor në revista “Nëntori” (1988). Në kit’ vargavijë stimujsh përveçon edhe Çmimi “Pjetër Budi” nga Forumi Shqiptar i Kulturës, Edukimit e Shkencës (2005). Është vlerësuar edhe Çmimin e parë “Konstandin Kristoforidhi” në Festivalin Mbarëkombëtare “Ditët poetike të verës”- Elbasan, 2006 dhe Çmimi i parë në Festivalin Mbarëkombëtar “Pranvera poetike durrsake”- Maj, 2013. Gjithashtu ka marrë çmime e mirënjohje edhe në veprimtari të tjera.

Poezia e Jaho Margjekës është botuar gjithandej në hapësirat shqiptare në Ballkan por edhe më gjerë, edhe e përkthyer në anglisht në SHBA apo në rumanisht nga revista “Hemus” në Bukuresht, etj.

Ky, Jaho ynë i sotëm, poeti i përjetshëm, ka ecë me vargun e hapin poetik si të gjithë poetët e piedestalit, prej atëherit kur në shkollë të mesme në Kuçovë botonte të parat cikle me poezi në “Zëri i Rinisë” (shkurt, 1981) apo në “Nëntori” (1988) kur ishte student i gjuhë-letërsisë shqipe në Shkodër, apo mësues në Llugaj të Lugut të Malësisë së Gjakovës, e në të gjitha kohët, është në kërkim të pranverës… Po, para së gjithash, sipas këndvështrimit tim, poeti margjekian lëshon kumtin e tij: “Na duhet të jemi gjallë lum’ miku!”

I dashuruar në vetvehte s’qesh’ kurrë miku im,

Se pak kohë më lanë për të lakmuar vetvehten.

Po ta shkruaj

Në rrasë të gurit këtë kumt’ miku im !

Nëse andej të bie udha ti gjegjen po ma kthen !

Se në ditën e amshueme

njësoj të dy do të jemi,

E deri atëherë…

Po na duhet të jemi gjallë lum’ miku !

Jaho Margjeka, poeti i lindur në pranverë, me shpirtin poetik pranverë, kërkon edhe për të tjerët pranverë… prandaj siç duket edhe vëllimit poetik dorëshkrimor ia ka vnue titullin: “Pak dëborë e diell”. Poeti, prozatori, gazetari i mediave të shkruara e i Radio Tirana, Jaho Margjeka si e shenjojnë dhe titujt ballinë të veprave të tij: është kundër çdo “Lojë në pasqyrë” nga koha e njerëzit; nuk don të rrijë “Ëndrra midis” po të marrë krahë e lartësi; nuk don të presin gjatë e shpesh “Letra nga planeti i borës”, pasi po kërkon “Edhe pak qiell për dashuri”, pasi “duhet të jemi gjallë”. Gjallnik për kohën, për vete, për brezat.

SHKRIMTARI SKËNDER HASKO, NDEROHET ME “ÇMIMIN E KARRIERËS”

February 9, 2014 by dgreca

Në njëvjetorin e ndarjes nga jeta/

Nga Murat Gecaj/

Në njëvjetorin e ndarjes përgjithnjë nga jeta të shkrimtarit e publicistit të njohur, Skënder Hasko, u organizua një takim përkujtimor. Ishin të pranishëm familjarë, shkrimtarë e publicistë, kolegë dhe miq të tij. Në fjalën e rastit, shkrimtari e publicisti Bardhyl Xhama-“Mësues i merituar”, u foli, shkurt, pjesëmarrësve për jetën dhe krijimtarinë e pasur, letrare e publicistike, të Skënder Haskos. Ndër të tjera, përmendi ndihmesën e shquar dhe trashëgiminë e pasur letrare, që ai la pas vetes, në gjini të larmishme letrare e publicistike. Ajo do ta bëjë atë të paharruar ndër breza dhe do t’u shërbejë moshave të ndryshme të shqiptarëve, sin ë Shqipëri e trojet tjera amtare dhe në disporë, për ta njohur e kuptuar ende më mirë kohën, në të cilën ai jetoi, punoi e krijoi. Pastaj, shkrimtari Pandeli Koçi ia dorëzoi bijës së tij, Alketa Haskos, dëshminë e Diplomës së “Çmimit të Karrierës” (pas vdekjes), dhënë tani nga Shoqata Mbarëkombëtare e Letërsisë për Fëmijë e të Rinj. Në motivacionin përkatës, bëhet ky vlerësim i merituar, për Skënder Haskon:“Për ndihmesën e shquar në krijimtarinë e tij artistike, në lëmin e letërsisë për fëmijë e të rinj dhe për mbarëvajtjen e gjallërimin e Shoqatës”.

Duke e marrë këtë Çmim, Alketa Hasko dhe vëllëzërit e Skënderit, Birçe e Arif Hasko e falënderuan nga zemra kryesinë e kësaj Shoqate për këtë nder, që i bëjnë njeriut të tyre shumë të dashur e të paharruar, në njëvjetorin e ndarjes përgjithnjë nga jeta.

Duke shprehur respektin dhe dëshmuar vlerat e gjithanshme, njerëzore dhe në fushën e krijimtarisë, të shkrimtarit e publicistit Skënder Hasko, me radhë, folën: Viron Kona, Sejdo Harka, Murat Gecaj e Gjikë Kurtiqi; Sofo Kuteli, Gafurr Brahimi e Sokol Abazaj. Ata theksuan se ai ishte shumë i përkushtuar, jo vetëm në punë, por dhe në të gjitha veprimtaritë shoqërore e jetësore. Në tërë vitet e jetës së tij, Skënder Hasko dëshmoi atdhetarizëm e profesionalizëm, për të shkruar e botuar vepra sa më të dobishme për brezin e ri dhe për të gjitha moshat. Ishte mjaft domethënëse, që ai kërkoi, qyshë në gjallje, për ta varrosur në vendlindjen e tij të dashur, në Dukat të Vlorës, pranë bashkëshortes e bashkudhtares së jetës, Shanes, për të cilën kishte botuar librin-vajtim, “Më iku, gjysma ime”.

Janë kaq domethënës vargjet-amanet, që shkroi Skënder Hasko:

…Ndaj, po vij të tretem në gjirin tënd-valë,

Se unë të kisha prind e Ti më kishe djalë.

Me dheun tënd trupin do përziej,

Që ngrohtësinë tënde, ditë e natë, ta ndiej!

Veprimtaria e thjeshtë përkujtimore, kushtuar Skënder Haskos, u shoqërua edhe me kujtime e mbresa nga të pranishmit, si në punë dhe miqësinë e pandarë me të, por dhe në bashkëpunimet, në krijimtarinë letrare e publicistike. Përmbajtja kryesore e tyre ishte se, njerëz e shkrimtarë si ai, do të mbeten kurdoherë të paharruar e të pashlyer në kujtesën e gjithë atyre, që e kanë njohur, si tani dhe në të ardhmen. Për fjalët e shprehura, me aq respekt e dashamirësi, në adresë të njeriut të tyre aq të dashur, ata i falënderuan nga zemra: Birçe, Arif e Alketa Hasko.

* Ne Foto: Alketa, bija e S.Haskos, me diplomën në duar…

Tiranë, 9 shkurt 2014

SHQIPTARET DHE GREKET, DY DEGE TE NJE RRENJE..

February 9, 2014 by dgreca

(Refleksione nga vizita e ministrit Bushati në Greqi)/

Nga Petro Dangëllia/

Viti i katërmbëdhjetë i mijëvjeçarit të III të erës sonë, çfarë do të sjellë ky për shqiptarët?! Ata, të cilët për dymijë vjet i mbijetuan asimilimit te tri perandorive, Romake, Bizantine dhe Osmane; sot me dëshirën e tyre pranojnë t’i aneksohen dhe të “asimilohen” nga një perandorie e re, Bashkimi Europian. Në tri perandoritë e para, paradoksalisht ky asimilim vinte nga ato, të cilat nga ana e tyre ne thelb, në kodin gjenetik, në bërthamën e tyre kishin nje etnogjenezë të përbashkët me shqiptarët; Etruskët pellazgë të Azisë së Vogël, Dardanët e Lindjes dhe te Perëndimit, Pellazgët Dodonas Epirotë dhe Hititët e Lidianët pellazgë të Anatolisë. Në formimin e tyre këto tri perandori lanë mënjanë gjuhën e parë te etnogjeneës së tyre, pellazgjishten; duke preferuar bijat e tyre latinishten, greqishten e vjetër dhe nje çorbë gjuhësh që mori emrin turqishte, ku përfshiheshin pellazgjishtja, sanskritishtja, persishtja etj mikrogjuhë që iu shtuan kësaj çorbe gjuhësh në formën e erëzave. Ndërkohë që parardhësit e shqiptarëve preferuan të ruajnë me fanatizëm gjuhën e të parëve, ku sot e kësaj dite edhe vetë shqiptarët flasin të njëjtën gjuhë, që kanë folur të parët e tyre 10-12 mijë vjetë më parë.

Popujt e perandorisë europiane, ndonëse edhe ata kanë të njëjtën etnogjenezë si popujt e tri perandorive, por me nje largësi më të madhe 1000-2000 vjeçare; ku dhe tiparet e përbashkëta të rrjedhura nga të parët e përbashkët janë më të pakta dhe rrjedhimisht më pak të dukshme, se sa në tri perandoritë e para.

Dëshira e shqiptarëve për të hyrë në këtë perandori, ndoshta do të ngjasojë me atë; që jep një pare për të hyrë në valle dhe kur lodhesh jep treqind pare, dhe nuk del dot nga vallja, se nuk të lënë të tjerët të dalësh.

Por shqiptarët, si një popull që çdo gjë e merr me vrull, e kanë marrë me qejf këtë punë dhe kërkojnë që me çdo kusht, dhe sa më shpejt të fusin kokën nën zgjedhën e kësaj perandorie, pavarësisht nga çmimet që do paguajnë rrugës.

Europianët duke parë këtë qejfllëk të madh të shqiptarëve janë trembur dhe nuk po nxitohen ti qasin. Prandaj u kanë vënë fqinjët e tyre, të cilët në rolin e sekserëve, u kërkojnë bakshishe dhe dhurata, që ata të bëhen dorëzanës për t’i futur në perandorine europiane.

Një nga këta sekserë janë edhe grekët, të cilët për 24 vjet i kanë mjelë, po i mjelin; i kanë rrjepur dhe po i rrjepin kaq shumë shqiptarët; saqë këta fakir fukarenj kur te hyjnë në Europë do të jenë kockë e lëkurë. Por, mund të pyetet çfarë u kanë marrë grekët shqiptarëve? Ua them unë.

Fillimisht, në vitin 1992 u morën Kishën Autoqefale Shqiptare dhe i futën në Kishën Greke. Në vitin 1995 u morën sovranitetin politik në maskën e një Traktati Miqësie, traktat i cili të kujton traktatet që lidhte Ahmet Zogu me Italinë fashiste.

-Në vitin 2004, nëpërmjet një shkolle greke dhe konsullate greke, përgatiten kushtet për aneksimin e Korçës, gjë që se realizuan dot 100 vjet më parë, në vitet 1914-1918.

-Në vitin 2006 nëpërmjet hapjes së një shkolle greke, përgatiten kushtet për aneksimin e Himarës, gjë që se realizuan dot 100 vjet më parë, në vitet 1914-1916 me anë të bandave të Spiro Milos dhe ushtarëve grekë.

-Në vitet 2006-2008 nëpërmjet varrezave greke i hapën varrin Shqipërisë së Jugut, gjë që se realizuan dot 100 vjet më parë, në vitet 1914-1916 me anë të bandave të andartëve dhe ushtrisë greke.

-Në vitin 2009 nëpërmjet një marrëveshje i grabitën detin Jon Shqipërisë.

Doni më për Behlul Gjeraqinat, politikanët shqiptarë që shesin Shqipërinë dhe e kanë nxjerrë atë në ankand, duke e shitur pjesë pjesë, për interesat e tyre personale; se gjoja nuk i zë gjumi që t’i fusin shqiptarët në Europë si një thes me krunde. Pasi shitën tokën dhe nëntokën e Shqipërisë (krom, bakër, hekur, naftë). Ja dhe më freskëta e vitit 2014, ku këta myteberë kanë filluar të shesin lumenjtë. Ngrihu nga varri o Esat Pashë Toptani dhe përqafoji këta batakçinj, si pjellat e tua më dinjitoze!

Po Europa çfarë bën do thoni ju? Ja u them unë, bën sehir dhe zgërdhihet me idiotizmat e shqiptarëve. Sepse kur i zoti e shet (Shqipërinë), çfarë i duhet tellallit (Europës) që të mos e japë (Shqipërinë). Kur shqiptarëve po ua “hanë drekët” grekët, italianët, sërbët, maqedonasit, malazezët, turqit etj etj; Europa u thotë “U bëftë mirë” dhe mirë jau bëni këtyre qorrave.

I lemë perandoritë dhe kthehemi aty ku donim ta nisnim. Do flasim për shqiptarët dhe grekët, për popujt dhe jo për politikanët.

Populli shqiptar dhe populli grek janë dy popuj vëllezër. Edhe me grekët na bëre vëllezër, do te thotë ndonjeri?! Po do t’u them unë. Kur politikanët tanë na bënë vëllezër me turqit (dhe nuk e kanë gabim, pasi edhe me ata ndajmë një origjinë të përbashkët, sic përmendëm më lart, pellazgët e Azisë së Vogël; Dardanët, Hititët, Lidianët, Likianët, Trojanët etj etj. Përjashto këtu hordhitë aziatike, turkmene, selxhuke dhe osmane). Pse mos t’ju bëj edhe unë vëllezër me grekët.

Shqiptarët dhe grekët ndajnë një origjinë të përbashkët, dhe të parët e tyre janë pellazgët e Epirit ( ku pjesën dërmuese të tyre e përbënin Tesprotët e stërlashtë), pellazgët e Atikës (Jonianët), pellazgët e Argosit (Argonautët), të Kretës (Minoianët), të Mikenës, etj etj. Për këto probleme kanë folur mjaft historianë, duke veçuar këtu të ndjerin Aristidh Kola.

Të parët e grekëve dhe shqiptarëve kanë folur të njëjtën gjuhë, kanë pasur të njëjtat zakone dhe tradita; të cilat, për hir të së vërtetës, kanë ardhur të tilla deri në fillim të shekullit të XX, ku europianizimi i të dy popujve (dhe helenizimi i tejskajshëm i grekëve) i zhduku këto veçori karakteristike te tyre etnografike.

Doni një shëmbull të thjeshtë. Kush e ka parë filmin grek “Ishulli”, një film i jashtëzakonshëm dhe i vlerësuar nga kritika kinematografike botërore; nuk mund të mos ta ketë vënë re se : zakonet, traditat, kultura, martesat, fejesat, dashuritë, sjelljet, morali, jeta e përditshme e atyre banorëve; nuk dallon asnjë presje nga ato të sivllezërve të tyre shqiptarë. I vetmi ndryshim është se ata flasin greqisht. Sikur ata të flisnin shqip, çdo shqiptar që do ta shikonte atë film; nuk do ta kish dalluar kurrë që aty bëhej fjalë për një llauz (popull) tjetër. Cdo koment mendoj se është i tepërt.

Populli grek dhe populli shqiptar janë dy popuj vëllezër të një gjaku (përjashto këtu popullsitë afro-aziatike me ngjyrë që janë derdhur në Greqi në qindra dhe mijëra vjet. Venizellosi më 2013 foli për 1 milion emigrant afro-aziatik me ngjyrë, të ardhur në Greqi vetëm për 10 vjetët e fundit). Ata janë dy popuj miq, por që i kanë armiqësuar në mënyrën më të tejskajshme, dhe kjo jo për faj të shqiptarëve. Patrikana e Stambollit është e para që ka nxitur këtë armiqësi, me ëndrën e saj të çmendur dhe të fandaksur për ringjalljen e perandorisë Bizantine nën suazën e shtetit grek. Të dytët, janë qarqet shovene të borgjezisë greke, të krijuara krahas me zhvillimin kapitalist të Greqisë këto 200 vjetët e fundit. Këtu ka edhe faktorë të tjerë, te cilët nuk po i përmendim.

Midis Greqisë dhe Shqipërisë ekziston nje URE e madhe lidhjeje. Këta janë ARVANITASIT. Aristidh Kola flet për disa milionë të tillë. Irakli Koçollari në veprën e vet “Arvanitasit” flet plot për pesë milion të tillë (gjysma e Greqisë), të cilët janë të shpërndarë në të gjithë territorin, ashtu si të parët e tyre, pellazgët. Arvanitasit nuk janë një mish i huaj për Greqinë, ku sipas disa historianëve, janë thjesht të ardhur dhe që i janë bashkangjitur grekëve në shekujt e mesjetës. Ata janë thelbi, zëmra, shpirti dhe trupi i Greqisë. Ata janë vetë Greqia. Ata janë vetë kombi grek. Atdheu i tyre është Greqia. Pa arvanitasit Greqia nuk do të ekzistonte për asnjë çast. Ekzistenca 180 vjeçare e shtetit grek u detyrohet arvanitasve.

Nuk po futem në luftën e popullit grek për pavarësi, ku arvanitasit janë të parët në të, dhe janë ata që e bënë Greqinë, ku emrat e tyre i ka skalitur historia. Nuk po përmend, admiralët, presidentët dhe kryeministrat e Greqisë, që ishin arvanitas. Por do përmend dy familje të mëdha arvanitase, që kanë një shekull që pinjollët e tyre kanë qënë politikanët më në zë të Greqisë; Venizellajt e Kretës dhe Papandretë (Baba Ndreu në shqip) e Atikës.

Në këto kushte midis Greqisë dhe Shqipërisë duhet të rilidhet një Traktat Miqësie i Vërtetë (jo si ai i viti 1996, i cili duhet të hidhet poshtë), ku palët të jenë të barabarta dhe në ndihmë reciproke të sinqertë me njeri tjetrin. Grekët duhet të hapin sytë dhe t’i gjejnë miqtë tek vllezërit e një gjaku, dhe jo tek “vëllezrit” e një feje (ortodokse). Lidhja Greko-Shqiptare (duke qënë edhe dy vende të NATO-s) do të jetë një faktor stabiliteti në Ballkan duke e bërë Ballkanin të qëndrueshëm, pro perëndimor, dhe i patronditur përballë agresivitetit pan-sllav.

Grekët do të kenë tek shqiptarët miqtë e vërtetë. Dora e shtrirë e miqësisë e shqiptarëve do të jetë një OGUR i mirë edhe për vetë Greqinë. Por për ta pasur këtë miqësi vëllazërore, grekët duhet të shkulin me rrënjë gjëmbaçët e helmatisur të mbjellë anë e kënd tokës greke. Të braktisin një herë e përgjithmonë shovinizmin. Të heqin dorë përfundimisht nga i ashtuquajturi Vorio-Epir. T’u kërkojnë falje shqiptarëve për gjëmat që u kanë bërë atyre këto 100 vjetët e fundit. Në të kundërt Greqia do të përfundojë në Greminë.

Mërgata Shqiptare nga Maqedonia mbështet Emin Eddie Egriu-n për Kongresin Amerikan

February 9, 2014 by dgreca

Emin Eddie Egriu është në mënyrë aktive duke konsideruar si shumë serioze kësaj rradhe ri-kandidimin e tij për rrethin e 26 të kongresit të Nju Jorkut/

Nga BEQIR SINA, New York/

NEW YORK CITY : Megjithëse, është heret, por ai tashmë të paktën në komunitetin shqiptar i ka shpalluar ambicjet e tij për të kandiduar për një vend në Dhomën e Përfaqësuesve Amerikan atë të Qarkut 26-të në Buffalo – New York. Një zonë, kjo e njohur si “tokë e demokratëve” dhe ku shumë pak shqiptarë jetojnë. Kështuqë, megjithse, jo zyrtarisht Emin Eddie Egriu, është në mënyrë aktive duke konsideruar si shumë serioze kësaj rradhe ri-kandidimin e tij për rrethin e 26 të kongresit të Nju Jorkut, duke pasur parasyshë si thotë dhe vetë ai edhe mësimet e nxjerra nga rezultatet e fundit të kandidimit dhe përvoja e fushatës që ai zhvilloi. Emin Eddie Egriu, në vitin 2010 ka qenë ish- kandidat për në Seantin e Shetit të New Yorkut, nga Partia Demokratike, por i humbi zgjedhjet. Një vitë më pas ai provoi të kandidoi në Kongresin Amerikan Zonën elektorale 28-të të New Yorkut, kundra Kongresistes me provojë të gjatë në politikë dhe Capitol Hill, Louise Slaughter, dhe nuk mundi të hyjë në garë, kjo për shkaqe të ndryshme…. !.

Megjithatë, simbas shtypit amerikan, u tha se kongresmenia demokrate Louise Slaughter, ishte përballuar me një sfidë të fortë në primare nga rivali i saj brenda partisë demokrate Emin Eddie Egriu.
Egriu thotë se e ka në plan të njoftojë vendimin e tij për të kandiduar për një vend në Kongresin amerikan – pra në Capitol Hill brenda këtyre muajve, megjithëse ai ambacijen e tij e shpalosi për herë të parë në një darkë fondmbledhëse, me komunitetin shqiptarë në Waterbury të Kenektiket dhe komuniettin dibran në Staten Island.

Më pasë po me shqiptarët në New York, e rrethinat e tij, ai ka mbajtur edhe tre katër takime fondmbledhëse, dhe duhet pranuar se ato nuk kan qenë aq shumë të suksesshme sa janë pritur, megjithëse, komuniteti shqiptarë po tregohet i gatëshëm të mbështesë synimin e tij – për të kandiduar në Kongresin Amerikan.
Emin E. Egriu, në biografinë e tij – faqen e interrnetit “Egriu for Congress”, thotë se ai ka ndihmuar në përmirësimin e jetës së qytetarëve në Buffalo , Nju Jork, që nga krijimi i firmës së tij të parë në vitin 1989, EMINI .
Ai thotë se atje ai ka krijuar një komunitet vetë-mbështetës, pra në Buffalo të New Yorkut, duke zhvilluar biznese të reja , klinika mjeksore ,ndihmuar kishat, shtëpitë,etj.
Në jetën politike me bashkëatdhetarët si e kemi parë ne ai u dallua me punën e tij me PUSH një organizatë kjo që kërkonte bashkimin e të gjitha trojeve shqiptare.

Emin E. Egriu është përfshirë plotësisht në politikë që nga viti 1999

Egriu në qëllimin e tij për të kandiduar në Dhomën e Përfaqësueseve, i tha gazetës tonë në një intervistë se ai “është fokusuar në arsimin, emigracionin , bizneset , të moshuarit dhe të drejtat e njeriut “. Kurse, me komunitetin shqiptar ai thotë se “ka qenë në ballë të PUSH ( shqiptarëve ) Programi Lëvizjes së Bashkuar, një angazhim që ai e ndau me të gjithë komunitetin shqiptar dhe të të gjithë emigrantët shqiptarë “. Mirëpo, shqiptarët janë duke pritur se çfarë do të tregojë gjatë kësaj fushate Emin Egriu, për të qenë një kandidat i fortë për Kongresin dhe më pasë nëse fiton një kongresistë.A do të shfrytëzojë ai përvojen e tij , si lidershipi i qartë , për zgjidhjen e problemeve, me aftësitë , përkushtimi i tij – për të gjitha komunitetet dhe çfar vizioni ka ai për ndryshim a janë të përshtatshme për post zgjedhor apo jo!?

Këto e shumë të tjera – priten që ai ti bindë elektoratin nëse kandidatura e tij është serioze, për çka edhe ai thotë se do t’i realizojë bile edhe me sukses duke pasur besim të madh në aftësitë e tij, eksperiencën e fituar dhe përvojën e tij në këto fushata.
Si në mënyrë të ndershme dhe të vështirë, ai duket se është duke punuar si një i “pavarur”, por ende nuk ka vendosur , megjithëse, mund të jetë një kandidat “gjysmë demokrat gjysmë i pavarur” për të bindur jo vetëm njujorkezët, por edhe amerikanët, që tashmë së bashku me komunitetin shqiptarët janë ata që po mbështesin plotësisht atë , -si në Connecticut , Çikago , Detroit , New Jersey e të tjera shtete federale .
Në aspektin tonë si shqiptarë i Amerikës, Egriu, thotë se ai ka ndërtuar një profil të fortë kombëtare dhe ndërkombëtare , por për më shumë flet edhe për origjinën e tij familjare, e cila i përket një familje me tardita të shuqara patriotike në Dibër të Madhe dhe emigracion.

MSHM : Mbështesim Emin Eddie Egriu-n për Kongresin Amerikan

Kështu shkruajn shqiptarët në rrjetet sociale ku fushata e tij pothujase ka nisur për të siguruar sa më shumë mbështetje. Mërgata Shqiptare për Maqedoni, në faqen e saj të internetit thotë se e mbështet fuqishëm kandidaturën e z. Emin Eddie Egriu-t për zënë një vend në Kongresin Amerikan! Ata thonë se ;” Bëjmë apel te të gjithë shqiptarët kudo që ato ndodhen të japin kontributin e tyre për të bërë të mundshme që Emini ynë të përfaqëson edhe shqiptarët në Kongresin Amerikan! Një zë i shqiptarit në Kongres do me thënë shumë, një zë i një shqiptari në Kongres mund të ndryshon shumë gjëra të cilat ne na qëndrojnë pingul mbi kokë duke mos mundur t’i realizojmë me dekada të tëra, ky zë numrin e dekadave e redukton në vite, prandaj fuqia e zërit të një shqiptari në Kongresin Amerikan është shumëfish më e fuqishme për të realizuar aspiratat tona! “hkruar në apelin e saj Mërgata Shqiptare për Maqedoni,

Më tej ata u bëjnë thirrje dhe figurave shqiptare më të njohura në Amerikë. “Ftojmë artistët tonë në SHBA- shkruan në thirrjen e saj Mërgata Shqiptare për Maqedoni, duke permendur emra të till si: znj. Eliza Dushku, z.James Belushi, z. Stan Dragoti, z.Agim Kaba (aktor në SHBA), z. James Biberi (aktor në SHBA) gjithashtu thërrasim të gjithë personat publik si këngëtarët, modelet, z. Emina Cunmulaj (modele e njohur në SHBA) dhe shumë artistë tjerë të cilët do të bënin të mundshme që Emini të jetë më afër se kurrë Kongresit Amerikan!”
Në fund ata thonë se ftojmë mediet e të gjitha llojeve (tv, gazetat,portalet informative, portalet socilae etj) në tokat shqiptare, t’i kushtojnë vëmendje dhe përkushtim kandidaturës së Eminit për Kongresin Amerikan, kemi nevojë për ju të nderuar përfaqësues të medieve, ngase vetëm bashkë mund të realizojmë atë që synojmë! Emini në Kongresin Amerikan do të ishte pasuria më e madhe të cilën ne mund të imagjinojmë aktualisht, prandaj mos kurseni mundin.

KESHTU E DUE UNE SHQIPERINE !

February 9, 2014 by dgreca

… hebrenj, roma, komuniste, dhe popuj sllave, rus, polak, çek etj. (Vetem ne ish Bashkimin Sovjetik, ma shume se 27 miljone qytetare vdiqen ne lufte, dhe nga vuejtjet e perndjekjet e

Nga Sami Repishti */

“Populli i Izraelit nuk do te harroj kurre se gjate diteve te veshtira te Luftes se Dyte Botenore, ata gjeten tek populli shqiptar mbrojtje dhe mikpritje te sinqerte.” (Ezer Weizman, President i Izraelit)

***

New York City.SHBA. Per mendimin tim, shprehja e Lame Kodres : “une e dua Shqiperine/Per nje stan ne Trebeshine…” ashte shprehje monumentale e nji te merguemi per vendlindjen e tij: e thjeshte por e plote; fisnike e jo arrogante; madheshtore per çdo vend dhe ne çdo kohe. Monumentale! Sot, shkrimtari qe vdiq ne nji kenete te Myzeqese i uritun dhe i perbuzun nga “shoket e idealit”, po te ishte i gjalle, ndoshta do te shkruente: “Nuk dua villa, as pallate/ As ndertesa me dhjete kate…. Leremeni te lire/ Me nje stan ne Trebeshine!” Keshtu do te fliste ky shqiptar krenar, viktime e “idealeve” te tradhetueme…!

Nji ndjenje krenarie e qenies “shqiptar” e perjetova une me 27 Janar 2014, me rastin e ceremonies perkujtimore te viktimave te Holokaustit (Shoah ne hebraishte) gjate viteve te Luftes se II Botenore, te mbajtun ne ambientet e Selise Qendrore te Organizates se Kombevet e Bashkueme, ketu ne New York City, SHBA.

Paneli i caktuem dhe i organizuem nga B’nai B’rith International, nji organizate me prestigj te nalte botenor, dhe Misioni i Republikes se Shqiperise prane OKB-se, diskutoi temen “The Rescue of Albanian Jews” “(Shpetimi i Hebrenjve Shqiptare” nji titull impresiv, por fatkeqsisht, ne mendimin tim, jo ekzakt. Sepse, shqiptaret shpetuen jo vetem hebrenjt me nenshtetsi shqiptare por edhe te huejte qe te friksuem nga persekutimi nazist, erdhen ne Shqiperi ku gjeten strehimin qe u shpetoi jeten. “The Rescue of Jews by Albanians” (Shpetimi i Hebrenjve nga Shqiptaret”) do te ishte ma korrekt, me qene se hebrenjt u shpetuen edhe ne Kosove nga shqiptaret e Kosoves, e Maqedonise.

Ashte nji manifestim i karakterit te popullit shqiptar, dhe i traditave shekullore te mikpritjes –tue perfshi edhe hasmin!- pavaresisht nga vendbanimi i tyne. Dhe ky ashte nji sukses i madh qe nuk duhet harrue.

Sidoqofte, me kete titull u pasunue veprimtaria e “Dites Nderkombetare te Perkujtimit te Holokaustit” qe mbahet per ruejtjen e kujteses se “ zhdukjes” se miljona qeniesh njerezore nga rregjimi shnjerezor nazist- qenie te pafajshme, te pambrojtje, te pafuqishme, gra, pleq, femije, sidomos femije, keto simbole te pafajnise!- kryesisht, krimineleve naziste). Nji shperfillje monstruoze e shenjtenise se jetes se njeriut.

Ne kete katastrofe te paimagjinueshme , kur njeriu zbriti ne thellesite ma te uleta dhe te paprekuna ma pare ne histori, aty ne erresinen e plote ku strehohen tortura dhe vdekja qe tremben nga drita e diellit, humben jeten ne kampet naziste edhe disa qindera vellazen e motra shqiptare (dhe kusherini im, 17 vjeçari Zyhdi Repishti). Holokausti ka qene dje, ashte sot dhe do te mbetet per jete nji disfate morale per te gjithe boten e qytetnueme per arsye te heshtjes se madhe qe vrau, dhe nji njolle e pashlyeshme ne historine e popullit gjerman. Perkujtimi solemn i Holokaustit ka nji qellim qendror: “Heshtja vret. Mos heshteni para krimit. Ngrijeni zanin nalt. Ndaloni doren vrastare”.

Ne kete kuader te ferrit mbi toke, ne kete humnere krimi te ushtruem me metoda “shkencore” ka pase edhe “shkendia” te dashunise se njeriut per njeriun: qenie njerezore te thjeshta, klerike dhe intelektuale te guximshem gjeten kurajon e mjaftueshme me ngrite zanin me nji “Jo!” te fuqishem kunder murtajes naziste, dhe me luftue ate me aktin sublim te “shpetimit” te jeteve se kercenueme, edhe me rrezikun e jetes se tyne. Ky akt tejet njerezor dhe guximtar ngushellon sot boten akoma te tronditun me bindjen se ekziston nji “fryme njerezore” qe afron çdonjenin nga ne “si vellau me vella”, sidomos ne raste te rrezikut suprem. Kjo ashte esenca e solidaritetit njerezor qe u çfaq e forte ne popullin shqiptar gjate viteve te L2B.

Ketu del ne shesh epersia e shpirtit tone mbi egersine e epsheve tona shtazarake per shtypjen dhe torturen, dhe e akteve tona kriminale. Ky akt sublim duket sikur i thote krimit –individual ose i organizuem- “Ndal! Na jemi qenie njerezore te paisuna me arsye dhe ndergjegje, na nuk lejojme kalimin e krimit mbi koket tona! Na jemi gati ta luftojme me te gjitha kufizimet qe na imponon natyra e jone njerezore, por qe na i tejkalojme tue sfidue rrezikun e vdekjes. E ne se vdesim sot per kete Ndal! historik, ashtu qofte! Qofte bekue vdekja, sepse vdesim te lire nga pesha e pergjegjsise….” Keshtu folen shqiptaret qe me rrezikun e vdekjes, ndihmuen viktimet hebraike gjate L2B.

Keshtu e due une Shqiperine!

Mendime te ketilla me mbuluen kur lexova pershkrimin e ceremonise ne OKB. Me gjithe ftesen, nuk mora pjese per arsye te nji moti shume te ashper. Ftesa qe mora shkruen:

”Ne nji kontrast te jashtezakonshem me ate qe ngjau ne te gjithe Europen, Shqiperia – nji komb me shumice myslimane e okupueme nga Gjermania gjate viteve 1943 dhe 1944 – u ba nji çerdhe strehimi per virtualisht te gjithe popullsine hebraike, dhe te tjere, qe kerkuen nji vend te sigurt gjate viteve te Holokaustit. Si rrjedhim, rreth 2.000 hebrenj u shpetuen nga gjenocidi nazist ne kete vend te vogel, e te ndryshem nga te tjeret”.

“Shqiperi, Shqiperia e ime!” thashe me krenari. Ne vend te pare “Shqiperi, “ perserita, “ti me jep nder, ti me jep emrin shqiptar!”

Tue fole para publikut ne Sallen e OKB-se, Zonja Johanna Nahuman, qe mbijetoi Holokaustin ne saje te ndihmes shqiptare, e pershkroi keshtu kete fenomen te rralle ne historine e njerezimit:

“…Une ia detyroi jeten time shqiptareve. Po qe se bota do te ishte shqiptare, ne nuk do te flismim sot per Holokaustin”.

Po qe se bota do te ishte “shqiptare”…. Keshtu e due une Shqiperine!

Shqiperia e vogel, e vorfen por fisnike e kreu detyren e saj me sukses. Ashtu si dhe Kosova. Per te huejt ky qendrim spontan, individual dhe kolektiv i organizuem ne grupe vullnetaresh nga vete shqiptaret,- myslimane e te krishtene- per nji kohe te gjate mbeti nji “fenomen” enigmatik per masat e shumeta e te painformueme. Per ne shqiptaret ka spjegimin e vet.

Ne nji studim timin “Hebrenjt ne Shqiperi: Historia e Nji Mbijetese “ (The Holocaust:Essays and Documents” R.L.Braham, Editor, N.Y.`2009) jam perpjeke me spjegue se qendrimi i shqiptareve ndaj hebrenjve nuk ka qene “nji akt spontan” (“un acte gratuit” si e quejne françezet) por vazhdimi i nji procesi te gjate, nji akt autentik. Ne historine e popullit shqiptar nuk ka nji rast te vetem ku hebrenjt jane viktimizue nga shqiptaret; nuk ka nji rast te vetem kur hebrenjt jane debue nga shqiptaret, dhe nuk ka nji rast te vetem qe tregon bashkepunimin e shqiptareve me nazistet gjermane ne te ashtu-quejtunen “zgjidhja perfundimtare” . Anti-semitizmi as nuk ka linde as nuk ashte zhvillue ne Shqiperi. Ai ka qene, dhe mbetet edhe sot, nji “fenomen” i huej per shqiptaret

Vite ma pare , i ndjeri Imzot Fan S. Noli shkruente:” Si Izraeli ashtu e dhe Shqiperia jane dy vende te vegjel. Te dy kane rrenje te thella. Te dy kane nje histori mundimesh dhe vuejtjesh. Dhe te dy vendet kane ruejte identitetin dhe kulturat e tyne respektive. Keto ngjashmeni formojne nji lidhje te perbashket ne mes te hebrenjve dhe shqiptareve”..

Sot, kudo qendrimi i shqiptareve spjegohet me traditen tone te “Beses”, zemra e Kanunit tone, si spjegimi ma i zakonshem. Por “Besa” permban edhe “turpin” per shkelsin kur ajo nuk mbahet, si dhe “mikpritjen” si tradite kombetare qe e dallon ate, e qe ne thelb, ashte “ndihme”, qofte edhe me sakrificat ma te medha per “te huejin”, qe troket ne dere, e qe ne vendin tone quhet “mik”.

Akti fisnik i mbrojtjes se te persekutuemeve ashte aq i vjeter tek shqiptaret sa edhe Testamenti i Vjeter, dhe aq bashkekohor sa edhe vitet e Holokaustit (Shoah) dhe te ekzodit kosovar te viteve 1998-9. Pa dyshim, rasti unik i shqiptareve kerkon nji studim te thelluem psikologjik dhe sociologjik – te individit dhe te shoqenise shqiptare!

Fenomeni i qendrimit shqiptar ne mbrojtje te persekutuemeve dhe personave qe kerkojne strehim ne kohet moderne, tregohet sidomos nga momentet historike te shekullit te fundit. Shqiptaret e perndjekun nga serbet e malazezet ne vitet 1877-78, te njohun akoma sot si “muhaxhiret” (refugjatet) ne Kosove, u perkrahen nga bashke-atdhetaret vendas. I njajti fenomen shihet edhe ne vitet 1878-1920 edhe me shqiptaret viktima te Malit te Zi, Qe nga Nikshipi, Podgorica deri ne Tivar dhe Ulqin, te shperngulunit u strehuen kryesisht ne Shkoder.

Ironikisht, kur ne vitin 1915, ushtria e dobesueme serbe kaloi ne terheqje nepermjet maleve te Shqiperise veriore deri ne Durres dhe Korfuz, ajo nuk u sulmue nga shqiptaret viktima. Kater vjet ma vone, ne vitin 1919, kur u ri-kthyen si fitimtare ne Kosove, “shqiptaret” u shperb lyen me asgjasimin fizik te popullsise, ose “spatrimin etnik”.

Dokument:“Sekretari i Shtetit (Lansing) per A.J.Balfour (Minister i Jashtem Britanik)Paris 18 prill 1919.

“…Ne lidhje me masakrat mbi shqiptaret ne Mal te Zi: Gusinja, Plava, Ipek, Djakova, Podjour dhe Rozhaj kane qene skena te terrorizimit dhe vrasjeve masive nga ana e ushtrive serbe dhe agjentave serbe , politika e te cileve duket se ashte asgjasimi i banoreve shqiptare te krahines”. Me nderime Robert Lansing.”

Mbas vitit 1912, ushtrite e munduna turke nuk u sulmuen nga banoret shqiptare per hakmarrje, sepse ishin te dorezueme (“nuk priten ne bese”). Nderkaq, energjite e shqiptareve u mobilizuen me strehue çamet e perndjekun te vilajetit te Janines dhe Çamerise qe u debuen me dhune nga trupat ushtarake greke dhe banditet greke, te ardhun nga ishulli i Kretes. (1912-1920) dhe ma vone me shpernguljen e tyne te detyrueshme ne Turqi. Por kur ne vitet 1940-44, gjate okupacionit italian e gjerman te Greqise greket e uritun u drejtuen kah shqiptaret per buken e gojes , ata gjeten mikpritjen dhe mbrojtjen qe i shpetoi ata nga uria. Menjihere mbas kesaj situate, kur greket u kthyen si fitimtare, shume nga ata greke qe shpetune nga uria me buken shqiptare u angazhuen ne zhdukjen fizike te gjenocidit çam, viktimet e te cilit kerkojne edhe sot te drejtat e tyne te mohueme.

Me 1943, mbas kapitullimit te Italise fashiste, ma shume se 100.000 ushtare italiane mbeten robe ne token tone. Pothuejse te gjithe gjeten strehim ne familjet shqiptare ne te kater anet e vendit. (Me nji perjashtim makaber: qendrimin e komunistve shqiptare qe ekzekutuen robe lufte te pafajshem ne kundershtim me çdo norme nderkombetare)

Gjate viteve te veshtira te rregjimit komunist, lindi spontaneisht fryma e solidaritetit. Megjithe vorfnine e tejskajshme, familjet shqiptare ndihmuen njena tjetren, dhe te gjithe se bashku ndihmuen , familjet qe vuejshin ma shume: te persekutuemet…! Familja ime ashte nji shembull.

Dhe ajo ma e fundit: ekzodi kosovar i viteve 1998-99,. Kur ma shume se 500.000 refugjate kosovare kerkuen strehim ne Shqiperi, ata u priten me nji zemergjanesi te madhe qe çuditi boten mbar, sidomos publikun amerikan…!

***

Nji fak del i qarte edhe nga pershkrimi i percipte i ke tij “fenomeni” shqiptar. Ne mbrendine e shqiptarit nuk fshihet egersia e ushqyeme nga propaganda komuniste, por nji bazament moral i forte- i njohun si “cilesite burrenore” te shqiptarit: bese, nder, burreni, mikpritje …, bazament qe drejton jetet e ketij populli sidomos ne ditet e veshtira.

Çoroditja e diteve tona, qe na turperon te gjitheve, nuk ashte “shqiptare”; ajo ashte rezultati i nji ideologjie te çmendun qe zgjodhi “urrejtjen” si vlere kryesore dhe e perpunoi me metodat ma te rafinueme te “luftes se klasave” e ne kundershtim me çdo gja qe ishte “kombetare” cilesi qe justifikojshin krenarine e kombit tone- dhe timen!

* Shqiptaro-amerikan, aktivist per te drejtat e njeriut.