Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHQIPTARËT DUAN INTEGRIM TURK APO EVROPIAN?

by

Një nga turpet e mendimit shqiptar,ka qenë shprehja se gjoja qenia e Shqipërisë i detyrohet perandorisë osmane dhe shtetit komunist, ndërsa se sa i rrejshëm ka qenë kërcënimi evropian,e tregoi në mënyrën më të bujshme fundi i mijëvjeçarit, kur Evropa do të bënte luftë për t’i mbrojtur shqiptarët. Kështu përafërsisht do të shkruante në librin “Mosmarrëveshja” që para tre vitesh shkrimtari i famshëm shqiptar, Ismail Kadare.

 Shkruan: Gani Qarri – Cyrih/

Siç dihet,lufta shumëvjeçare e shqiptarëve për liri dhe pavarësi kombëtare,me shumë vuajtje, gjak e sakrifica, e shpëtoi njëherë e përgjithmonë Shqipërinë, Kosovën dhe trojet tjera etnike nga pushtimet shumëshekullore turke si dhe parandaloi shitjen, këmbimin dhe faljen e territoreve tona tek fqinjët tanë hegjemonist, nga Perandoria Osmane.
Kurse me lirinë e Shqipërisë dhe pavarësinë e Kosovës,ranë edhe traktatet e njohura antishqiptare që Turqia lidhte me Greqinë dhe Serbinë për shpërnguljen masive të shqiptarëve dhe tregtimin e tyre si skllevër,për në Turqi.
Ndaj,si dhe kush i solli në mënyrë kaq të ngutshme dhe pse i favorizoi aq pa masë, turqit dhe kryeministrin e tyre islamik- Taip Erdogan, në vendin tonë, kjo është vërtet një befasi ?!

Si ndodhi që, pas depërtimit me “yrysh” të hoxhallarëve misterioz- vahabisto-salafist në Kosovë, serialeve televizive, dhe ndërmarrjeve turke, që kanë pushtuar vendin tonë kudo, tanimë edhe Erdogani me sy hapur të ëndërroj, gjoja se vërtetë, i tërë vendi ynë është bërë përfundimisht Turqi?!

Si, iu mbush mendja këtij sulltani të ri, dhe sivëllai të Hashim Thaçit e Edi Ramës, se me ndihmën e sejmenëve në vend, tanimë ai mund ta shkel edhe Kosovën me këmbë, si sulltanët e moçëm dikur në kohët e vjetra me jeniçer e ushtri,dhe të bëj “integrimin” alla-turka, të saj?

Kush i tha dhe bindi atë, se e kombi ynë e dëshiron dhe pranon edhe një herë këtë fatkeqësi?!

Madje,ky “mesia” dhe misionar islamiko -aziatik, tanimë paska shkuar edhe më larg, duke nxjerr “fermanë”(ligje) e vizatuar “hudute”(kufij) të rinj nga Azia në Ballkan,dhe shndërruar edhe Kosovën në Turqi, megjithëse ajo vetëm para disa vitesh është çliruar bukur me zor dhe pavarësuar me ndihmën e Amerikës, botës së përparuar dhe Evropës,në të cilën Turqia ende nuk guxon të shkel e lirë dhe bëhet pjesë e saj,me gjithë klithjet dhe lutjet e pareshtura shumëvjeçare për pranim.

Duke u nisur nga këto fakte,edhe shkrimtari ynë i madh Ismail Kadare, te libri “Mosmarrëveshja” me të drejtë,sqaron; “Se sa i rrejshëm ka qenë kërcënimi nga Evropa,i cili është keqpërdorur shumë kohë pa të drejtë.
Ajo bashkë me Amerikën, jo vetëm se i mbrojtën por edhe i ndihmuan të çlirohen shqiptarët, siç ndihmuan Kosovën,dhe ruajtën e ruajnë edhe sot atë pakë tërësi të mbetur shtetërore, siç bëri dikur në dekadën e dytë të shekullit XX ,Presidenti Wodrow, për Shqipërinë.
Megjithatë, turku Erdogan ,edhe më tej thirr,Kosova është Turqi- Turqia është Kosovë…
Sado që kjo gjë për fat të mirë nuk është e vërtetë,mjerisht nuk mund të mohohet krejtësisht ajo se ai në thëniet e tij,megjithatë, ka pjesërisht të drejtë.

Jo sa i takon Shqipërisë dhe Kosovës,sepse ato kurrë më nuk do të bëhen Turqi, por siç është e ditur që moti për opinionin tonë, një pjesë e Turqisë banohet nga shqiptarët,dhe ajo pjesë është Shqipëri, Iliridë, Çamëri dhe Kosovë, njëherit.
Ajo është ashtu dhe do të mbetet e tillë, derisa të jetojnë dhe mos-asimilohen  të gjithë ata 5-6 milion bashkatdhetarë tanë atje, të cilëve për fat të keq, as në këto kohë, nuk u del në ndihmë askush, nga dy shtetet tona, për sado pak drejtësi nga pushteti turk edhe për ata.
Bashkëkombësit tanë nuk u  tregtuan-vetëm atëherë si skllevër, nga trojet tona etnike,sipas marrëveshjeve të arritura mes Turqisë, Greqisë e Serbisë dhe traktateve të tyre tanimë të njohura, të cilat zyrtarisht ende mbahen në fuqi nga të tri palët, por tradhtohen edhe sot nga atdheu i të parëve, përfaqësuesit e të cilëve para se të kërkojnë respektimin e të drejtave të tyre nga Turqia, nguten të vëllazërohen shpejt dhe lehtë me Erdoganin,i cili vazhdon ti shtyp dhe sundojë pa asnjë të drejtë edhe sot ata.

Ndaj nuk besoj se mund të ketë qoftë  edhe një pjesëtarë të kombit në të gjitha trojet tona ku i thonë Bukës-Bukë dhe Ujit-Ujë, i cili mund ta kuptoj se si turku  Erdogan, para se t`u ofroj shqiptarëve tanë atje, të drejtën e gjuhës, kulturës dhe shkollimit shqip, të na shpreh neve gjithë këtë dashuri, dashuri tejet “emocionale” dhe fare të “papërmbajtur” për Kosovë e Shqipëri.

Çudia më e madhe e cila sipas shprehjes popullore ,edhe në botë mund të ndodhë më së shpeshti njëherë në 40 ditë, te shqiptarët ajo sikur përsëritet vazhdimisht, madje edhe nga njerëz si Adem Demaçi, i cili për ta zbukuruar vëllazërinë Thaçi- Erdogan, para syve të tronditur të bashkëkombësve nga kjo vëllazëri e panatyrshme për ne ,fare nuk e ka problem që para gjithë masës shqiptare, EULEX-it dhe Bashkimit Evropian, ti dal zot Erdoganit, bile me “garanci” “shumë” të “forta” çfarë din ti bëjë vetëm ai, gjoja se Turqia nuk mund ti pushtojë më trojet tona kombëtare.

Por, qëndrimet e Erdoganit,sikur dëshmojnë të kundërtën ,madje sipas fjalëve të tij, ëndrrat turke për ripushtimin e këtyre vendeve, shtrirjen në Ballkan dhe deportime të reja shqiptarësh drejt Anadollit,ende nuk kanë përfunduar dhe as janë shuar plotësisht, ndaj për këtë arsye ndoshta edhe sot vazhdojnë të mbeten në fuqi traktatet e lidhura me Greqinë dhe Serbinë, për deportim shqiptarësh, të cilat për çudi edhe këto harron ti përmend Adem Demaçi.

Kryeministri turk, sillet sikur pas afro 100 vitesh pushtimi nga Serbia, ai ta kishte çliruar vendin tonë me luftë e sakrifica,ndaj sot dëshiron të veproj edhe me ne si me bashkëkombësit tanë atje të cilët nuk i pyet për asgjë,duke mos i pyetur as shqiptarët në vendin e vet të lirë,për tua bërë edhe atdheun e tyre, Turqi.

Nuk përjashtohet mundësia që Thaçi të ketë detyrime ndaj Erdoganit,dhe  është i detyruar që pa asnjë përfaqësues evropian ta ftoj vetëm atë në përurime,rrugësh e rrugicash, terminale e kanale përfitimi, festa dhe organizime tenderësh të rinj e të vjetër, ngase ndoshta edhe ndajnë bashkë prenë e zënë, në mënyrat që ata i dinë, por me këtë rast është e pa shmangshme që të mos shtrohet pyetja para atyre votuesve të cilët sollën këso njerëzish në pushtet dhe qeveri; se në ç`vend jetojnë dhe ku duan të integrohen këta shqiptar, në Evropë apo Azi?!

Kombi ynë është ndier dhe ndjehet tani e përgjithmonë evropian, ndaj blerja e një njeriu apo disa prej tyre, nuk do të thotë assesi se Turqia, përfundimisht ka ble edhe Kosovën,kur dihet mirë se shumica e shqiptarëve nga të gjitha trojet etnike,nuk e duan shtetin turk as Erdoganin dhe ruajnë kujtime të hidhura,si ndaj pushtuesve të ri ashtu edhe ndaj atyre të vjetër, siç ishte edhe perandoria osmane, mbret i ri i së cilës,dëshiron të na imponohet tani sulltani bashkëkohorë,Taip Erdogan.

Është e vërtetë që ndikimi i firmave turke,të cilat shfrytëzuan gjendjen e rëndë sociale në vend dhe gëzuan ndihmën e qeveritarëve-“sivëllezër” në pushtet,është përhapur shumë dhe në mënyrë të pakontrolluar gjithandej Kosovës,por që edhe Erdoganit, iu paska mbushur mendja “top” se më në fund edhe ai mund ta shkel gjithë Kosovën me këmbë, si dikur otomanët me jeniçer, dhe këtë në emër të integrimit alla-turka, të saj,me tendencë për ta bërë edhe vendin tonë Turqi, nuk doja ta besoja, por ja që në ditët e sodit ndodhka edhe kjo….!

Populli shqiptar, jo vetëm se nuk e ka ndjerë asnjëherë dhe nuk e ndjen as tani kryeministrin turk kurrfarë vëllai, por ai është edhe shumë i vetëdijshëm se turqit dhe Erdogani vijnë nga Azia kurse ne jemi evropian,ndaj nuk kemi kurrfarë lidhje gjaku, madje pas marrëveshjeve të Turqisë me Greqinë e Serbinë,për zbrazjen e tokave tona nga shqiptarët dhe mos dhënien e asnjë të drejte bashkëkombësve tanë të deportuar si skllevër atje,nuk na ka mbetur më as afri kumbarie në mes veti dhe jemi shumë larg njëri tjetrit.

Ndaj,sado pakufishëm, që dy kryeministrat mund të duhen në mes veti, shqiptarët nuk duan as pranojnë kurrfarë integrim turk, ata kërkojnë dhe përpiqen me këmbëngulje për integrim ndërshqiptar dhe evropian të vendit.

Për fat të mirë,edhe Kosova nuk është pronë private e asnjërit nga ta, ajo u takon banorëve të saj dhe është shtëpi e përbashkët e të gjithë atyre që jetojnë aty.

Në fakt,edhe “pakicat” që jetojnë në Turqi, sipas botëkuptimit evropian, ato nuk janë thjeshtë vetëm pakica, por janë kombe shumicë, të ndara si puna e kurdëve,pjesa më e madhe e të cilëve gjendet nën pushtimin turk dhe në Irak,të cilët sot e kësaj dite,njëjtë si shqiptarët në Turqi, edhe ata jetojnë pa asnjë të drejtë,gjuhe,tradite e kulture kombëtare apo shkollimi në këtë vend,përveç detyrimit për asimilim- shkollimin- në turqisht.

Shteti turk,mu për këto shkaqe dhe tjera të ngjashme që lidhen drejtpërdrejtë me shkeljen e lirive dhe të drejtave të njeriut, jo vetëm se nuk mundi të bëhej kurrë pjesë e botës së përparuar perëndimore, por me politikën e shtypjes dhe të terrorit që ai ushtron ndaj miliona njerëzve- të ashtuquajtur “pakica”,pa ndryshime të thella dhe rrënjësore konform ligjeve demokratike të kohës, nuk do të pranohet asnjëherë në Bashkimin Evropian.

Ndaj,shqiptarët me siguri, sot si asnjëherë më parë, kanë mjaft argumente,të vjetra dhe të reja,të cilat u dëshmojnë atyre më së miri se dashuritë e zjarrta të Erdoganit, edhe për ta janë të menduara sipas kutit turk, njëjtë si për kurdët,shqiptarët ,armenët apo pjesë të popujve tjerë që edhe sot jetojnë pa asnjë të drejtë nën Turqi.

Pra, le të vetëdijesohemi si komb dhe njerëz,një herë e përgjithmonë,se e tillë është miqësia me Turqinë dhe vëllazërimi alla-turka me Erdoganin, në të cilat ai nuk resht të na ftoj,edhe pse ne me të drejtë dyshojmë hapur në “sinqeritetin” e tij dhe jemi të vendosur që të mos pranojmë më asnjëherë, dashuritë alla-turke.

Një integrim të tillë, me fat si të kurdëve dhe 5-6 milion shqiptarëve atje, të cilët detyrohen të jetojnë edhe më tej, sot e gjithë kohën pa asnjë të drejtë gjuhësore e kombëtare në Turqi,nuk duan ta përjetojnë edhe pjesa tjetër e çliruar e trojeve dhe kombit tonë, në atdheun e tyre të lirë.

Për aq më tepër,edhe Turqia vet ,me shtypjen e këtyre popujve, qofshin ata edhe pakicë, dhe e sunduar nga regjime islamiste si kjo e Taip Erdoganit, as që ka gjasa të bëhet ndonjë herë, pjesë e BE-së.

Ndaj çfarë duam ne si popull evropianë atje dhe pse u dashka të bëhen edhe këto pak toka të mbetura shqiptare – patjetër, Turqi ? Unë them jo, e besoj se edhe të gjithë shqiptarët, luten nga toka në qiell: Zot na ruaj nga një e keqe si kjo!

Gani Qarri  Cyrih, Tetor 2013

 

AVOKAT I POPULLIT APO I GAYVE?

by

*PARTIA E LEGALITETIT PËRBUZ ME NEVERI LËVIZJEN E AVOKATIT TË POPULLIT QË BIE NDESH ME MISIONIN E TIJ/

*DEKLARATË: Partia “Lëvizja e Legalitetit” nuk mund të lejojë që institucioni i Avokatit të Popullit të kthehet në avokat të djallit

Partia Lëvizja e Legalitetit përbuz me neveri iniciativën personale të “Avokatit të Popullit” për ligjërimin e  martesave gay dhe e konsideron atë më së paku një lajthitje të tij që i buron nga nevoja për protaganizim publik ose interesa të ngushta personale.Partia “Lëvizja e Legalitetit” i kujton të ashtuquajturit “Avokat i Popullit” se iniciativa që kërkon të ndërmarrë bie ndesh me misionin e institucionit të përfaqëson për të cilin ligji përcakton se “Avokati i Popullit i udhëhequr nga parimet e paanësisë, konfidencialitetit, profesionalizmit dhe pavarësisë ushtron veprimtarinë në mbrojtje të të drejtave dhe të lirive të njeriut, të parashikuara në dispozita kushtetuese dhe në ligje.”

Duke dashur të shpikë “të drejtën e martesave gay” që nuk përcaktohet kurrkund dhe që është e kundërshtuar dhe e debatuar edhe në shoqëritë më liberale, i ashtuquajturi “Avokat i popullit” bie ndesh me paracaktimin universal dhe hyjnor që e konsideron martesën si bashkim të një burri dhe një gruaje.Partia Lëvizja e Legalitetit e ka të qartë se, z. Igli Totozani, për prirje të brendshme, interesa të veta ose të tjerëve,  është vazhdimisht i gatshëm që të bëjë “atentate” ndaj moralit shoqëror dhe traditave më të mira shqiptare. Por partia “Lëvizja e Legalitetit” nuk mund të lejojë që institucioni i Avokatit të Popullit të kthehet në avokat të djallit.

 

NJOFTIM MORTOR-HUMBI JETEN NAIM NEZAJ, 42 VJEC

by

Diten e premte ne mengjes, me 25tetor 2013, ne nje aksident fatal ne Englewood Cliffs, ne New Jersey, vdiq bashkekombasi yne Naim Nezaj, 42 vjec, nipi i atdhetarit Ali Iber Nezaj. Aksidenti ndodhi te premten ne oren 4 e 59 a.m. Sipas raportit te policise Naim Nezaj vdiq ne vend. Po sipas raportit te policies, i ndjeri ka lene pas bashkeshorten dhe nje vajze 10 vjecare.Naim Nezaj ishte pronar i nje restoranti dhe hoteli ne zonen Cape May .

Sherbimet mortore per te ndjerin Naim Nezaj behen sot pas dite, e shtune 26 tetor 2013,  nga ora 4PM deri ne 10PM, ne shtepine mortore BLACKLEY FUNERAL HOME, 809 Broad Avenue, Ridgefield, NJ 07657 ndersa varrimi behet diten e diele, me 27 tetor,  ne varrezat ne Totowa, NJ(Dielli)

 

 

“VERSIONI ” SHQIPTAR I PATRIOTIZMIT!?

by

Shkruan: Fadil LUSHI/

Të nderuar miq të mi pa tarafe, që të mos shtrembëroj titullin e këtij vështrimi gazetaresk, më duhet t’i referohem fillimisht Fjalorit të Gjuhës së Sotme Shqipe, ku shpjegohen edhe konceptet e tilla siç janë: VERSION dhe PATRIOTIZËM. Për të parin jepet ky shpjegim: Një nga mënyrat se si e paraqitim, e përshkruajmë a e shpjegojmë një ngjarje ose një fakt. Version i ri (i vjetër). Versioni i fundit. Kishte dy versione. Ndërsa për patriotizmin, pos të tjerash, thuhet: Dashuria për atdheun e për popullin e vet dhe gatishmëria për t’u shërbyer atyre me besnikëri; ndjenja e lartë e detyrës për të mbrojtur me vetëmohim interesat e atdheut dhe të popullit të vet; atdhetari. Patriotizëm i flaktë (i madh, i lartë). Patriotizmi popullor. Patriotizmi i masave. Patriotizmi i rilindësve tanë. Ndjenja (shprehja) e patriotizmit e të tjera. Se cilin “version do ta shfrytëzojmë” për ta diskutuar patriotizmin si nocion sociologjik, ka pak rëndësi. Për ne me rëndësi është qasja e shtrembëruar e ca kalorësve të vonuar të çështjes shqiptare (pa dallim se ku veprojnë dhe jetojnë), të cilët këtë koncept kohë pas kohe mëtojnë ta identifikojnë me gjithfarë profesione, emra, ndodhi e të tjera.

Nëse do të na lejohet ta shtjellojmë nocionin e patriotizmit shqiptar, fillimisht do të duhet t’i kthehemi retrospektivës së një vakie, gjegjësisht ndeshjes së futbollit mes kombëtares së Zvicrës dhe asaj të Shqipërisë, një ndeshje që para dhe pas saj, polli një duzinë paragjykimesh, keqkuptimesh a edhe shtrembërimesh në veçanti, ndaj lojtarëve shqiptarë që (profesionalisht) mbrojnë ngjyrat e kombëtares së Zvicrës apo edhe ndonjë shteti tjetër. Kjo ndeshje, lëre që u shndërrua në “mollë sherri”, por edhe e “provokoi mbamendjen adoleshente” të ca “zuzarëve dhe atdhetarëve” (skajshmërisht të sikletosur) në lidhje me interpretimin e tyre të gabuar rreth konceptit patriotizëm. Kjo ndodhi e lartpërmendur aq shumë u fol e u përfol, saqë i doli fare edhe ajo pak ngjyrë që i kishte mbetur! Këto “trumbetime, po edhe shtrembërime” ndaj futbollistëve shqiptarë, erdhën nga njerëz të ashtuquajtur “argatë stinorë a sezonalë”, nga njerëz të cilët për kryefjalë të “muhabeteve” të tyre e kanë “atdhedashurinë e sajuar a të rremë”, nga njerëz të cilët në mexhliset e kumarxhinjve, ashtu instinktivisht, do të “kërcejnë si ato pleshtat mbi jorganin e jevgut të nderuar”!

Kohë pas kohe të këtillët do t’i shkruajnë elegji politike patriotizmit, do t’i “përcjellin buzëqeshje djallëzore, po edhe do t’i dedikojnë dashuri hipokrite” vatanit! Ata do të parashtrojnë pyetje idiotësie se pse këta shqiptarë nuk luajnë për kombëtaren e Shqipërisë… dhe, kur nuk do ta bëjnë këtë, atëherë do t’i konceptojnë si tradhtarë.., mbase edhe do t’u ngjisin edhe lloj-lloj epitetesh, nofkash e të tjera. Të gjithë këta “futbolldashës a edhe mosnjohës të filozofisë së këtij sporti, po edhe atdhetarë aksham pazari”, o janë naivë, o janë të kompleksuar, o kokëbosh krahinorë, o janë gjumashë, o gjoksrrahës, o pseudopatriotë”, o kanë mendje shpellori, o janë bërlloku i kombit, o do të konceptohen si ato barkat me vela…, (rrugëtimi i të cilave varet nga erërat dhe drejtimi i dallgëve të deteve të tërbuara…), ose, në instancë të fundit, numrin e këpucës e kanë të madh. Këto  interpretime të gabuara ndaj  nocionit patriotizëm nuk shkojnë as përtej tregut të gjelbër të ndonjë province a ndonjë kasabaje, e lëre më të diskutohen në qarqet akademike. Andaj, nuk duhet të habitemi se pse “këtyre njerëzve” hiç fare nuk u plas, po edhe nuk u hyn në punë ato vargjet perla të Fan Nolit “Ku e lam’ e ku na mbeti, /Vaj-vatani e mjer mileti, /Anës detit i palarë, /Anës dritës i paparë…”. Ka edhe ca pseudopatriotë të tjerë që, kur e diskutojnë këtë çështje, shkojnë aq larg sa të “ngatërrojnë mendjen me këmbët mbi tokë”, me euforinë dhe me emocionet e pakontrolluara… Dhe, kur kjo bëhet kështu, i përngjan asaj “sallatës ruse”!?

Të gjithë këta “zuzarë” që mëtojnë të ndërtojnë një “version” të paqenë të tyre, gjithsesi të shtrembëruar, ndaj patriotizmit…, “pa dashje” e vënë në dyshim edhe kontributin e atdhetarëve shqiptarë (“shyqyr” që këto mendime mbeten vetëm si qasje të të marrëve, gjegjësisht të idiotëve të cilët mbase për armikun janë të dobishëm). Të gjithë këta, kur bëhet fjalë për nocionin e patriotizmit, shtyhen për t’u futur në radhë e për të marrë vend në mexhlisin, ku diskutohen çështjet e atdhetarisë. Tekefundit, këto versione të tyre, mbeten të qelbura a si ajo era që del nga dhëmbët e prishur dhe kurrgjë tjetër. Ky “version” i këtyre pseudopatriotëve, po edhe i njerëzve të tillë të katandisur, ta rikujton atë thënien vlonjate: “Mamaja e budallaqes gjithmonë mbetet me barrë a shtatzënë”!

Që ky vështrim yni të mos paragjykohet e të mos mbetet pa kuptim, do të parashtrojmë pyetjen se mos vallë sot, për të qenë patriot shqiptar (qofsh gegë, toskë, mysliman, katolik, ortodoks, bektashi, pasanik, varfanjak, besimtar, ateist a diç tjetër), medoemos duhet të veprosh e të jetosh në vendlindje; a mos vallë sot, nëse jeton jashtë atdheut, nuk duhet të jesh i tillë; a mos vallë, sipas kësaj “logjike fëmijërore” të këtyre shtrembëruesve të patriotizmit, shqiptarëve do të duhet t’u ndalohet a t’u mohohet e drejta e të folurit të gjuhëve të ndryshme, në veçanti gjuhës së armikut; a mos vallë, sipas “logjikës” së tyre, shqiptarët nuk duhet t’i studiojnë historitë e popujve të tjerë; a mos vallë, sipas kësaj “logjike”, “mbetet që në këtë pështjellim” të përfshihen edhe shumë figura të tjera të ndritura shqiptare; a mos vallë sot Skënderbeun, vëllezërit Frashri, nënën e përbotshme Terezë, nobelistin Ferid Murati, Ismail Kadarenë, At Gjergj Fishtën, Fan Nolin, Faik Konicën dhe shumë figura të ndritura shqiptare duhet t’i konceptojmë si tradhtarë vetëm e vetëm pse jetuan e vepruan (ca të tjerë ende veprojnë) jashtë vendlindjes së tyre… Pra, sipas tyre, sot Skënderbeun duhet ta gjykojmë si tradhtar, vetëm e vetëm pse ai e shkruante dhe e fliste gjuhën e Perandorisë Osmane, kurse Mehmet Aqif Ersoy duhet ta  gjykojmë si tradhtar të atdheut të gjyshërve të tij (nga Sushica e Pejës), pse ky e shkroi himnin e Turqisë. Ndërkaq, Shemsettin beu, gjegjësisht Sami Frashri, na qenkësh tradhtar vetëm e vetëm pse e ndërtoi gramatikën e turqve, kurse nobelisti Ferid Murat me zbulimin epokal (nga lëmi i farmacisë) na “paskësh zhgënjyer” këmbë e krye!?? A mos, vallë, edhe humanistja më e madhe e dynjasë njerëzore na qenka një “nënë e huaj”, vetëm e vetëm pse nuk veproi në Shqipëri??!! Kështu, edhe shumë shqiptarë të tjerë. Ky “shovinizëm dhe patriotizëm” i rrejshëm dhe provincial i këtyre “shqiptarëve”, kështu siç perceptohet, të krijon përshtypjen se kalon çdo prag idiotësie.

S’ka dyshim se sot më mirë është të jesh një “tradhtar” që Evropës do t’i dërgosh vlera shqiptare, sesa të jesh një “patriot i vetëshpallur, i imagjinuar, i paragjykuar, madje edhe një njeri i panjohur”, që jeton dhe vepron në “pesëkëndëshin” shqiptar.., por që gjithë ditën e Perëndisë, lëre që gënjen, por edhe vjedh lekët e popullit. “Toptan”, këta daullexhinj shqiptarë, kur nuk hanë zogun, detyrohen të përtypin “bythën e gjelit të mullisit”!

 

PËRUROHET VEPRA E PROF.MATEO MANDALA, RRETH LIBRIT TË DYTË TË SHQIPES SË SHKRUAR

by

Nga Prof. Murat Gecaj/

Së bashku me z.Sadulla Zendelin-Daja, studiues dhe zv.kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptarë, “Papa Klementi XI –Albani”-Suedi, morëm pjesë në përurimin e veprës së  arbëreshit, prof.dr. Matteo Mandela, “Lekë Matranga: njeriu, koha, vepra” (Rreth botimit kritik të varianteve- dorëshkrim e të shtypur- të veprës, “E mbësuame e krishterë-1502”).Tubimi u organizua në sallën “Aleks Buda” të Akademisë së Shkencave dhe merrnin pjesë: akademikë e profesorë, punonjës të arsimit, kulturës e shkencës, poetë e shkrimtarë, nga media e shkruar dhe ajo elektronike e të tjerë. Gjithashtu, ishin kryetari i Akademisë së Shkencave, prof. Muzafer Korkuti-Akademik dhe drejtori  i Muzeut Historik Kombëtar, prof.dr. Luan Malltezi. Në fjalën e hapjes, prof.dr. Valter Memisha, nga Instituti i Gjuhësisë e Letërsisë, theksoi se kjo vepër i kushtohet librit të dytë të historisë së shqipes së shkruar. Ai u botua vetëm 40 vjet pas “Mesharit” të Gjon Buzukut, hartuar nga një autor i Horës së shquar Arbëreshe. Me atë janë marrë studiues të ndryshëm shqiptarë, si Kolë Ashta, Selman Riza, Dhimitër Shuteriqi e të tjerë.  Ndërsa punimi i prof. Mandelasë është më i plotë e më përfshirës, duke u ndriçuar shumica e çështjeve, që kanë mbetur të hapura ose të pazgjidhura, nga studiuesit paraardhës. Me këtë rast, folësi shprehu edhe nderimin e bashkëpunëtorit të tij të ngushtë arbëresh, prof. Francesko Altimari.  Ndërsa dr. Gëzim Gurga, i cili diskutoi në këtë tubim përurues,   ka bërë mjaft shqipërime të kësaj vepre.Me interes u ndoqën edhe diskutimet rreth kësaj vepre të prof. Mandelasë, paraqitur nga akademikët  Et’hem Lika e Floresha Dado, prof. Shaban Sinani, prof.Anila Omari e prof. Evalda Paci. Një studim rreth kësaj vepre kishte dërguar edhe prof.dr. Bardhyl Demiraj. Ata nënvizuan se vepra e Matrangës paraqet një realitet gjuhësor të kohës dhe  libri i Mandelasë, për të cilin punoi me ngulm 20 vjet,  është një model i studimeve albanologjike. Në mbyllje të diskutimeve, autori prof. Mandela i falënderoi folësit e pjesëmarrësit dhe shprehu mendimin se lipset një rilindje në studimet e autorëve të vjetër të shqipes.Në hyrjen e librit të tij, venë në qarkullim nga SHB “Ombra GVG”-Tiranë,  ai ka shkruar se interesi për studimin e veprës së Matrangës i kishte lindur qëkur ishte student, në vitet 1980-1984, pra gjatë kërkimeve të zhvilluara prej tij në Arkivin historik të eparkisë së Horës së Arbëreshëve dhe të dioqezës së Monreales. Për herë të parë, libri u botua në Itali, në vitin 2004. Autori bëri krahasimin e të dhënave të mbledhura prej dy burimeve: arkivore dhe tekstore. Atij iu desh të kapërcente edhe studimin e botimit të shtypur, që rëndohej më shumë nga e vetmja ksombël, që njihej deri atëherë dhe që ruhej në Bibliotekën e Vatikanit. Po kështu, ai u përball edhe me vështiraësi të tjera, të cilat i kaloi me vullnet e këmbëngulje. Në këtë punë mjaft të frytshme, ai pati bashkëpunim e shkëmbim mendimesh me disa studiues të njohur arbëreshë, të cilëve iu drejtua me mirënjohje.

***

Matteo Mandala është profesor i letërsisë shqipe dhe drejtues i studimeve albanologjike, në Universitetin e Palermos-Itali. Janë të njohura disa vepra dhe studime të tij, një pjesë e të cilave ndodhen edhe në Bibliotekën Kombëtare-Tiranë. Përveç  veprës, që përmendëm më lart, shënojmë këtu se ai është autor i disa librave dhe studimeve të rëndësishme për historinë, kulturën dhe letërsinë arbëreshe, në veçanti dhe atë shqiptare, në tërësi.

Me studimete e tij filologjike, ka arritur të zgjidhë çështjen e Kodikut të Kieutit, të botimit shkencor të veprës së Xhuzepe Skiroit e  të veprës së Gavril Darës, si dhe të shumë autorëve të tjerë arbëreshë. Disa muaj më parë, ai përuroi në Tiranë veprën tjetër të tij, “Studime filologjike për letërsinë romantike arbëreshe”, organizuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Instituti Italian i Kulturës, Tiranë dhe shtëpia botuese “Naimi”.

 

Tiranë, 26 tetor 2013