Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Një festë që të bën krenar e pjesë e sfidës të së ardhmes

by

Mbresa nga festimi i 15-vjetorit të pavarësisë së Kosovës në Boston

Nga Namik Selmani

Në vitet e qëndrimit tim në Boston përherë e kam pritur me entuziazëm festën e vëllezërve të mi kosovarë. Madje shumë herë kam qenë dhe pjesë e fjalimeve të festave. Jo vetëm festën e Pavarësisë së Kosovës kur nuk kam munguar asnjëherë, por dhe Festën e Pavarësisë së Shqipërisë ku marrin pjesë të gjithë shqiptarët pa dallim moshe e krahine.

Këtë radhë festa jubilare e 15-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës u përkujtua me mjaft emocion dhe entuziazëm në Kishën e Shën Gjergjit ose, si e quajnë në Boston e në mbarë Amerikën “Kisha e Fan Nolit.”

Që kur hyje në sallonin e kishës të përshëndeste flamuri i Kosovës dhe torta festive me mbishkrimin “Gëzuar 15 vite! Për jetë!”

Në sfondin e tortës festive ishte vizatuar dhe flamuri i shtetit të Kosovës që sot ngrihet krenar në mjaft shtete të mbarë mbarë botës.

Ceremonia e festës së Kosovës u hap nga Atë Thefoani që solli mjaft kujtime nga ardhja e kosovarëve në Sent Ljuis kur ai shërbente aso kohë në Kishën shqiptare të atij qyteti.

E ai tregoi se edhe vete ai ishte bërë pjesa me humane e pritjes së atyre njerëzve të persekutuar nga pushtuesi serb

Emocioni i rrëfimit të tij bëri që disa herë ai të duartrokitej nga pjesëmarrësit e shumtë që mbushnin sallën e lutjeve.

Duke e dëgjuar atë, kujtoja vizitën e kryeministrit të Kosovës zoti Albin Kurti para pak muajsh në Boston pikërisht në këtë kishë.

Aso kohe të gjithë u bëmë dëshmitarë të një emocioni të papërshkruar kurrë më parë kur na u shfaq për herë të parë një flamur gjigand që ishte qëndisur nga një grua shqiptare në fillimin e shekullit të kaluar. Këtë ngjarje unë e paraqita në shkrimin tim të botuar në librin “Kur fjala bekon fjalën”- Mbresa nga Amerika” dhe e quajta “Marigoja e Bostonit”.

Pas fjalës së tij e mori fjalën Z. Faton Limani anetar i komunitetit shqiptar në Boston.

Ai ka 11 vite ketu dhe është përfshirë në jetën social kulturore të Bostonin duke hapur dhe një Shkollë për mësimin e gjuhës dhe kulturës shqiptare online për të gjithe shqiptarët kudo ndodhen në mërgatë.

Ndër të tjera ai tha: “Pavarësia e Kosovës ishte padyshim dhe rezultat i kontributit te brezave të tërë të diasporës shqiptare këtu ne Amerikë e ne vende të tjera të botës. Ashtu siç kontribuan ne themelimin e shtetit të Shqipërisë ne 1912, Noli, Konica, veprimtare dhe atdhetarë të tjerë, e gjithë mërgata shqiptare vazhdoi edhe më pas të kontribuojë për çështjet me rëndësi të kombit tonë në mënyra te ndryshme, duke filluar nga ato politike, ekonomike, ushtarake e te tjera.

Ai tregoi në fjalën e tij edhe sfidat që Kosova e mbarë shqiptaria vazhdojnë të përballen. Duke u ndalur në një nga sfidat konkrete, si modelet jokushtetuese, të cilat po tentohet t’i imponohen Kosovës. Këto modele do ta defunksionalizonin nga brenda dhe do të krijonin mekanizma për destabilizim që do të shfytëzoheshin nga hegjemonia serbo-ruse.”

Ndër të tjera ai i bëri thirrje mërgatës që të vazhdojnë të punojnë edhe më shumë për të drejtat e shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut, Mal të Zi, Luginë të Preshevës dhe në Çamëri.

Të gjithë pjesëmarrësit në këtë përkujtim festiv ishin të një mendjeje ashtu sic e permendi dhe Z. Limani që duhet të ndajmë kohën e duhur për të përcjellë tek brezat e rinj virtytet me fisnike të kombit tonë, gjuhën, kulturën dhe traditën. “Ne jemi komb i Skënderbeut dhe Shenjtores Nënë Terezë dhe kemi shumë për t’i dhënë jo vetëm kombit tonë, por edhe gjithë njerëzimit”.

Pas këtyre dy fjalimeve mjaft të përgatitura u bë ekzekutimi i Himnit të flamurit të SHBA, Kosovës dhe Himni Shqiptar.

Në koktejlin që ishte organizuar për këtë ditë, të gjithë uruan me zemër për mbarësinë e shtetit të Kosovës dhe për miqësine mes Kosovës, Shqipërisë dhe Amerikës. Të gjithë pjesëmarrësit sollën kujtime nga ditët e stuhishme të luftës dhe të emigracionit shqiptar nga Kosova në Amerikë.

Para rastin që të bëj njohjen me tre veprat e mia madhore kushtuar mërgatës së Kosovës në SHBA e konkretisht në Boston si libri “Kur fjala bekon fjalën-Mbresa nga Amerika” botuar në SHBA, “O ky malli për Gjakovën!” dhe antologjinë vetjake “Kosovë, bajrak i fjalës”.

Mes pjesëmarrësve më bëri përshtypje një çift studentësh. Të dy kishin ardhur për studime në Boston. Djaloshi ishte shqiptar që kishte lindur në Amerikë dhe familja e tij ishte me origjinë nga Korça. E fejuara e tij ishte një studente amerikane që kishte mësuar shqip mjaft mirë dhe dinte dhe të lexonte libra shqip.

Aktiviteti kaloi mjaft bukur me dëshirën që në mars të vijnë përsëri për t’u bërë pjesë e Muajit Nolian e për të promovuar ribotimin e kryeveprës e tij poetike ALBUM të botuar para pak kohësh nga Adriatik Press në kujdesin e Presidentit të Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe biri i krahinës së Preshevës Adnan Mehmeti

Boston,
Shkurt, 2023

PISTAT E AFERËS MCGONIGAL – RAMA

by


Analizë e shtypit amerikan nga Rafael Floqi

FBI përbëhet nga dy pjesë. Një pjesë lufton krimin; pjesa tjetër e kryen atë. Kështu shkruan gazetari veteran amerikano shqiptar Peter Lukas për Boston Herald duke iu referuar rastit te McGonigal. Në më të mirën e tyre, agjentët e FBI-së vënë jetën e tyre në vijën e mbrojtjes së publikut. Dhe ndonjëherë ata vriten duke bërë kështu heronj, siç ishin dy agjentët e FBI-së që u qëlluan dhe u vranë në vitin 2021 në Sunrise, Florida duke hetuar një operacion seksual të fëmijëve. 

Peter Lucas , ja pse e mira dhe e keqja kombinohen në rastin McGonigal

“Ndonjëherë më e keqja dhe më e mira kombinohen, shton ai, siç ndodhi kur, pas një hetimi të FBI-së, Charles F. McGonigal, një ish-agjent i nivelit të lartë të FBI-së, u padit javën e kaluar për pranimin e një pagese prej 225,000 dollarësh nga një shtetas amerikan i natyralizuar i lindur në Shqipëri, në New Jersey dhe kishte punuar për inteligjencën shqiptare vite më parë. 

“Lidhja e Ramës me padinë e McGonigal është një goditje për liderin shqiptar dhe një pengesë për SHBA-në, e cila ka mbështetur hapur Ramën, një socialist, ndaj armikut të tij politik Sali Berisha, një ish-kryeministër dhe kreu i Partisë Demokratike të opozitës.

“Lidhjet e SHBA janë aq të thella me politikën shqiptare, sa që ambasadorja e SHBA-së Yuri Kim, si favor për Ramën, u përpoq të largonte Berishën nga deputeti i Parlamentit edhe pse Berisha ishte zgjedhur në mënyrë të rregullt. Ndërkohë Berisha do të kërkojë të rrëzojë Ramën në zgjedhjet e 2025, shkruan Peter Lukas.

New York Times: “mitëdhënësi është po aq fajtor sa mitëmarrësi”

Sa më shumë ditë kalojnë, aq me tepër gazetat më prestigjoze po e rëndojnë gjuhën për lidhjen mes kryeministrit Edi Rama dhe agjentit të akuzuar të FBI, Charles McGonigal.  Të hënën e kaluar e përditshmja e famshme “The Washington Post”, e cila ka bërë një shkrim të gjatë me një grup autorësh, ky kryesorët janë gazetarët Shane Harris, Rosalind S. Helderman dhe Catherine Belton. Artikulli që zbret deri në detaje të aferës McGonigal, i kushton një pjesë të madhe edhe lidhjeve të tij shqiptare.  Ai është në të njëjtën linjë të artikullit që publikoi pak ditë më parë New York Times, por ndryshe nga ai, ka nota më të errëta në përshkrimin e marrëdhënies së Edi Ramës dhe ish zyrtarit të FBI-së. “Charles McGonigal, ka marrë para për të çuar përpara interesat e kryeministrit shqiptar“, shkruan gazeta. Ajo vazhdon: “McGonigal ishte i zhytur deri në fyt në marrëveshje sekrete me kryeministrin e Shqipërisë“. 

Ryshfeti mund të ndodhë në kontekste të ndryshme, si në qeveri, politikë, biznes, sport dhe zbatim të ligjit. Për shembull, një kompani mund t’i japë ryshfet një zyrtari qeveritar për të marrë një kontratë ose leje të favorshme, ose një individ mund të japë ryshfet një oficer policie për të shmangur një biletë trafiku ose një dënim tjetër. Ryshfeti është i paligjshëm në shumicën e vendeve dhe mund të rezultojë në dënime të rënda si për dhënësin ashtu edhe për marrësin. Përveç pasojave ligjore, ryshfeti mund të ketë ndikime negative në integritetin e institucioneve, besimin e publikut dhe zhvillimin ekonomik. Ajo gjithashtu mund të çojë në trajtim të pabarabartë, konkurrencë të pandershme dhe një shpërndarje të shtrembëruar të burimeve.

Nga ana tjetër në çdo legjislacion penal botëror mitëdhënësi është po aq fajtor sa mitëmarrësi. 

Washington Examiner : McGonigal bë një lojtar në politikën shqiptare për para

John R. Schindler shërbeu në Agjencinë e Sigurisë Kombëtare si analist i lartë i inteligjencës dhe oficer kundërzbulimi, shkruante këto dite në The Washington Examiner se  McGonigal është paditur gjithashtu nga Departamenti i Drejtësisë me akuzat për marrjen dhe mos raportimin e një pagese prej 225,000 dollarësh nga një ish-oficer i inteligjencës shqiptare të quajtur Agron Neza në verën e vitit 2017. Në atë kohë, McGonigal ishte ende në punë të FBI-së. Për arsye që mbeten të paqarta, McGonigal, të cilit i duheshin para për të paguar jetën e tij të dyfishtë – gruaja dhe fëmijët në periferi të Uashingtonit, DC, plus një dashnore e dyshimtë në Nju Jork – u bë një lojtar në politikën shqiptare për para.  McGonigal, ndërsa shërbente ende si një zyrtar i lartë i FBI-së, u bë fiksues i kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama dhe Partisë së tij Socialiste në pushtet. Shqipëria është një aleat i vendosur i SHBA-së dhe anëtar i NATO-s, por që kur Rama mori drejtimin e Tiranës një dekadë më parë, ai vend i vogël është kthyer në një vatër korrupsioni, plus narkoshteti kryesor i Evropës, me lidhje të thella me kartelet e drogës në Amerikën Latine. Pse administrata Biden mbyll një sy ndaj gjithë kësaj, mbetet një pyetje shqetësuese. Blerja e zyrtarëve të lartë amerikanë si McGonigal është pjesë e mënyrës se si Rama vazhdon ta arrijë atë. Opozita shqiptare është e shqetësuar për këtë skandal, ku shfaqet një zyrtar i lartë i inteligjencës amerikane që shërben si fiksues për socialistët në pushtet.

Rasti McGonigal dhe Michael Flynn

E kjo aferë të kujton rastin e denimit të ish- këshilltarit të Trumpiit të falur më vonë nga ai Michael Flynn. Mediat shqiptare i kanë bërë jehonë shumë shtypit amerikan me këtë rast por ato për mos njohje kanë kapërcyer mundësitë e dënimit për shkelje Aktit të Regjistrimit të Agjentëve të Huaj, siç përmendet në pikën 16 të tij, ku çdo person që lobon për një qeveri të huaj, duhet të jetë regjistruar. Rastet e padive për bashkëpunëtoret e Trump  Michael Flynn dhe Paul Menafort e ilustrojnë më mirë këtë.  

“Emri i Nezës, së bashku me të tjerë, u përfshi në një fletë-thirrje të jurisë së madhe të nëntorit 2021, të publikuar nga Business Insider në shtator dhe të konfirmuar nga ‘Washington Post’ nga një person që ka njohuri për hetimin. McGonigal i kërkoi Nezës para- dhe Neza pranoi, duke i premtuar se do t’ ia paguante pak nga pak, sipas aktakuzës. Më pas, të dy burrat udhëtuan së bashku drejt Shqipërisë në shtator të vitit 2017, ku u takuan me kryeministrin Edi Rama. 

Gati tre vjet me parë këshilltari amerikan për sigurinë kombëtare, Michael Flynn, filloi një gjyq penal që përfshinte një ish-partner biznesi iraniano-amerikan të Flynn. Gjyqi i Bijan Rafiekian në Gjykatën e Qarkut të SHBA në Aleksandri, Virxhinia, tregon nëse ai komplotoi për të lobuar në emër të Turqisë në përpjekje për të bindur qeverinë amerikane të ekstradonte klerikun mysliman Fethullah Gulen, i fajësuar nga Turqia për një grusht shteti të dështuar në korrik 2016.

Flynn gjithashtu ra dakord se ai gënjeu për aktivitetet e tij lobuese në dosjet federale që lidhen me punën në emër të Republikës së Turqisë gjatë gjithë fushatës së 2016-ës. Dënimi i shkuar keq pasi pranoi që gënjeu FBI : Flynn deri më sot nuk ka shpjeguar pse gënjeu për marrëdhëniet e tij me Rusinë ose Turqinë. A është kjo e njëjtë me pozitën e Nezës? Në fakt Neza bashkëpunoi me FBI. Po a është bërë kjo kundrejt shfajësimit të tij.

Në konkluzionet e prokurorit të Washingtonit kundër Charles McGonigal nuk përmendet asnjëherë fjala “korrupsion”. Ai akuzohet se ka falsifikuar dokumente dhe nuk ka raportuar vizitat, takimet dhe paratë siç ia kërkon ligji, por gjithsesi 225 mijë dollarët që i mori Agron Nezës konsiderohen thjesht para borxh. Borxh po përse? Duket se Neza mund të ketë folur për paratë dhe origjinën e tyre. Problemi është nëse Neza ka qenë paguesi apo sekseri.

Supozohet që qeveritarët shqiptarë që pritën McGonigal në Shqipëri të jenë të qetë nga hetimi përtej oqeanit. Pse jo, ta konfirmojnë narrativën e agjentëve të FBI. Por kjo nuk ndodh në rastin e kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama. Ai ofron një version tjetër të momenteve kyçe të hetimit. Diferencat mes atyre që thotë Rama në televizion dhe atyre që shkruhen në dosje janë thelbësore, shkruante Lapsi.al 

Ndërsa me rastin e McGonigal, i cili ishte duke punuar për FBI-në në atë kohë, i dhuroi kryeministrit simbole të FBI-së dhe e paralajmëroi atë kundër dhënies së licencave fitimprurëse për kompanitë ruse të naftës. Ndërsa McGonigal dukej se po vepronte si oficer kundërzbulimi kundër ndikimit rus, prokurorët pretendojnë se në fakt, Neza dhe një tjetër shqiptar që punonte me McGonigal, i identifikuar nga prokurorët si një këshilltar informal i Ramës, kishin interesa financiare në fushat e naftës,” thekson gazeta e madhe amerikane. 

Pasi shpjegon me detaje, tashmë të stërnjohura për publikun shqiptar, se si i kërkoi dhe si i mori ish zyrtari i FBI-së 225 mijë dollarët nga Agron Neza, pasi të dy takuan Edi Ramën në Tiranë, pasi precizon se si i mori ato, The Washington Post jep një tjetër detaj interesant. Në intervistën e saj për Euronews, Allison Guerreiro, ish e dashura e McGonigal, pohoi se ish zyrtari i FBI-së kishte ngrënë darkë me Ramën në një restorant luksoz në New York. Investigimi i The Washington Post përcakton datën dhe pjesëmarrësit e panjohur të kësaj darke. 

“Para se të tërhiqej nga FBI në vitin 2018, akuza pretendon se McGonigal dhe Neza u takuan vazhdimisht me Ramën në SHBA dhe Shqipëri, përfshi një herë për darkë në Uashington në mars 2018, kur atyre iu bashkua një ish-agjent i FBI-së, i cili nuk është identifikuar”.  

The Washington Post.  McGonigal hetoi një shtetas amerikan për të çuar përpara interesat e Ramës

Natyrisht në artikullin e The Washington Post zë një vend të rëndësishëm edhe përdorimi i ish agjentit nga kryeministri shqiptar për të goditur opozitën në këtë vend. Gazeta e thotë troç: “McGonigal akuzohet se ka marrë para për të çuar përpara interesat e Ramës“.Sipas aktakuzës, McGonigal inkurajoi FBI-në që të hapte një hetim penal në vitin 2018 për një lobist amerikan që vepronte në emër të Partisë Demokratike të Shqipërisë, opozita kryesore e Partisë Socialiste të Ramës.

Një pjesë e informacioneve kundër lobistit, thanë prokurorët, kanë ardhur nga Neza dhe e kanë origjinën në zyrën e Ramës. Individi nuk përmendet në aktakuzë, por duket se përputhet me lobistin dhe ish-punonjësin republikan të Kapitolit, Nick Muzin, që u vu nën vëzhgim në të njëjtën periudhë pas një artikulli të marsit 2018 në “Mother Jones”, ku ngriheshin pikëpyetje nëse tarifat e tij të këshillit mund të ishin paguar nga një kompani me interesa ruse, duke nxitur një hetim në Shqipëri. Për këtë rast, nuk u ngrit asnjë akuzë. Në një email, Muzin tha: “Nuk kam asnjë arsye të besoj se kam qenë viktimë e këtij hetimi të rremë. Por nëse do të isha, kjo është për të ardhur keq dhe shpresoj se drejtësia do të vihet në vend”.

Në paragrafin 40 të dosjes në SHBA thuhet se në Janar të vitit 2018, McGonigal mori informacione nga Agron Neza për një lobist amerikan dhe këto informacione më pas ia kaloi një vartësi të tij në FBI për hetimin. “Personi A i kishte marrë këto informacione nga zyra e kryeministrit të Shqipërisë” thuhet specifikisht në dosje. Ky është një pohim që e implikon direkt kryeministrin Rama si nismëtar i hetimit për lobistin e Lulzim Bashës në SHBA, Nick Muzin. Kjo solli më pas nisjen e hetimeve dhe hetimin e Lulzim Bashës nga Prokuroria e Tiranës dhe procesin gjyqësor.

Alibia Rama : Nuk kam pasur më shumë info  se ato që ka zbuluar Birn dhe Mother Jones

Rama nuk e pranon këtë version siç thuhet në dosjen amerikane kundër McGonigal. Ai dredhon përmes një fjalie që e përsëriti në 4 emisione njësoj: “Unë nuk kam pasur asnjë lloj informacioni më shumë dhe asnjë dokument më shumë dhe ne këtu në kryeministri nuk kemi pasur më shumë se ato që ka zbuluar Birn dhe më pas Mother Jones dhe nëse do ta kisha, patjetër që do t’ia jepja zyrtarit të lartë të FBI-së”.

Interesant është të shikohet edhe reagimi që ka bërë qeveria shqiptare për të mohuar akuzat. Gazetës nuk i është përgjigjur vetë Edi Rama. madje as ai që bën zakonisht njeriun e tij të propagandës, Endri Fuga, por një zyrtare thuajse e panjohur me emrin Manjola Hasa. Duke qartë që një avokat i zoti i ka thënë kryeministrit të ekspozohet sa më pak me shpjegime…Në akt-akuzë e Washington Post, paragrafi 22 thuhet se: “Në 9 Shtator 2017, në Shqipëri, i pandehuri McGonigal u takua me Personin B dhe kryeministrin e Shqipërisë. Me kërkesë të personit A, i pandehuri McGonigal i kërkoi kryeministrit të Shqipërisë të ishte i kujdesshëm në dhënien e licencave për fushat e naftës në Shqipëri për kompani ruse. Personi A dhe Personi B kishin të dy interes financiar në vendimin e qeverisë për dhënien e licencave për nxjerrjen e naftës”

Si e rrëfen Rama takimin? Kryeministri i Shqipërisë mohon diskutimin për licenca nafte apo kompani konkrete. Në përgjigjen që përsëriti pak a shumë njësoj në katër intervista, Rama tha se biseda kishte qenë e përgjithshme për influencën ruse, madje e quajti një “bashkëbisedim miqësor të përgjithshëm”.

“Më ka treguar që puna e tij ka në fokus influencën ruse në tërësi, më foli për rajonin, ku influenca ruse është prezente, ndërsa në Shqipëri është inekzistente” tha Rama në intervistën për Grida Dumën në Top Channel. “Nuk ka folur ai me mua për asnjë lloj biznesi në favor të personave të tjerë” shtoi kryeministri gjatë intervistës.  

New York Post: Dorian Duçka në laptopin e  Hunter Biden 

Se kush gënjen për temën e bisedës në kryeministri do të kuptohet gjatë gjyqit që pritet të nisë në SHBA, kur McGonigal do të ketë versionin e tij të ngjarjeve Sa më shumë flitet për dosjen McGonigal, aq më shumë shtohen pikëpyetjet për rolin e Dorian Duçkës, të cilin Rama fillimisht e prezantoi si këshilltarin e tij pa pagesë.

Në akt-akuzë, Duçka përshkruhet si një njeri i punësuar në kryeministri, i pajisur me email të qeverisë shqiptare dhe me pasaportë diplomatike.

Bie në sy fakti se Rama tenton të distancohet nga këshilltari i tij, Dorian Duçka gjatë prononcimeve të tij. I pyetur për faturat e dëshmitarëve që Duçka ka paguar kundër lobistit të Bashës në Vjenë, Rama u shpreh: “Z. Duçka ka qenë këshilltari im i jashtëm. Person privat. Puna e tij se ç’ka paguar, ç’nuk ka paguar, për kë ka paguar, por ai nuk është në asnjë akuzë dhe këto janë insinuate

Por sipas gazetës amerikane New York Post. Shqiptarët e përmendur nga prokurorët e lidhin këtë skandal me Hunter Biden dhe kompaninë kineze të energjisë CEFC që i pagoi atij dhe xhaxhait Jim Biden miliona dollarë në një marrëveshje të cilës Joe Biden ishte planifikuar të bashkohej pas përfundimit të nënpresidencës së tij. Nga ana tjetër, Neza prezantoi McGonigal me një tjetër shqiptar me lidhje të mirë, Dorian Ducka, i cili ishte këshilltar i Ramës dhe gjithashtu punonte për CEFC.

Një fotografi e publikuar muajin e kaluar në median shqiptare me burim nga China Daily në maj 2017 tregon Ducka duke qëndruar me kryetarin e CEFC Ye Jianming, i cili i dha Hunterit një diamant 3,16 karatësh që vlerësohet të jetë 80,000 dollarë në shkurt 2017.

Ju gjithashtu vendosi Hunter-in në një mbajtës ligjor prej 1 milion dollarësh në mesin e vitit 2017, i cili përfundimisht u pagua për të ndihmuar kolegun e CEFC Patrick Ho pas arrestimit të tij. Dikush me të njëjtin emër të pazakontë si Duçka shfaqet në laptopin e braktisur të Hunterit në një diskutim me email rreth CEFC midis Hunter dhe bashkëpunëtorëve James Gilliar dhe Rob Walker.

“Dorian ishte një ndihmë e vërtetë që herët, kështu që ne duhet të shqyrtojmë se si ta përfshijmë atë,” shkroi Gilliar në emailin e 13 majit 2017. “Nuk ka si të mos e bëjmë,” përgjigjet Hunter, “dhe nëse shumica thotë jo, do ta heq nga paga ime.” Kjo ishte bujari jo karakteristike nga Hunter, i cili në atë kohë po qante i varfër për partnerët e tij të biznesit dhe kërkonte një ulje më të madhe të fitimeve.

“Hunter nuk do të hiqte asnjë qindarkë”, thotë një burim, i cili beson se “Doriani” i përmendur mund të jetë Ducka, pasi Gilliar kishte bërë biznes për CEFC në Shqipëri. 

Ajo që shpesh ka qenë zhgënjyese për njerëzit në Ballkan është se, shpesh, kur shfaqen këta zyrtarë të lartë perëndimorë, në vend që të përdorin pozicionet e tyre për të ngritur lart luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, duket sikur zbresin në nivelin shqiptar dhe bëhen pjesë e lojës.   

Epilogu

Një pohim i mundshëm i Agron Nezës se ai mund të ketë vepruar si agjent i huaj i paregjistruar në favor të Ramës, do ta zhyste poshtë Ramën në raport me drejtësinë amerikane sipas të Aktit të Regjistrimit të Agjentëve të Huaj, siç përmendet në pikën 16. 

Akti i Regjistrimit të Agjentëve të Huaj (FARA) është një ligj i Shteteve të Bashkuara që kërkon që individët dhe organizatat që veprojnë si agjentë të drejtorëve të huaj në një kapacitet politik ose pothuajse politik, të zbulojnë marrëdhëniet e tyre me njësinë e huaj dhe të japin informacion në lidhje me aktivitetet dhe financat e tyre. Qëllimi i FARA-s është të sigurojë që qeveria amerikane dhe qytetarët e saj janë të informuar për burimin e informacionit dhe identitetin e atyre që përpiqen të ndikojnë në politikën e SHBA-së ose opinionin publik në emër të interesave të huaja. Sipas FARA, individët dhe organizatat të cilëve u kërkohet të regjistrohen si agjentë të huaj duhet të paraqesin raporte të rregullta në Departamentin e Drejtësisë së SHBA-së që detajojnë aktivitetet dhe transaksionet e tyre financiare. Mosrespektimi i FARA mund të rezultojë në dënime penale dhe civile, duke përfshirë gjoba dhe burgim.

E njëjtë me pozitat e Michael Flyyn. Deri në periudhën e tranzicionit presidencial në 2016-2017, edhe Michael Flynn ishte duke punuar fshehurazi në një projekt të drejtuar nga qeveria turke që përfshinte përpjekjet për të diskredituar klerikun turk disident në SHBA (Fetullah Gulen). Në vetë ditën e zgjedhjeve, Flynn botoi një rubrikë ku kritikonte Gylenin dhe lavdëronte Turqinë, pa zbuluar se Turqia qëndron pas përpjekjes (diçka që më vonë do të çonte në shkeljet e tij të Aktit të Regjistrimit të Agjentëve të Huaj. Flynn atëherë vendosi të shtyjë dënimin e tij në mënyrë që prokurori Sullivan të mund të qetësohej dhe të peshonte bashkëpunimin e tij të plotë me qeverinë në hetime të shumta, duke përfshirë ndjekjen penale të ish-partnerit të tij lobues në Turqi, Bijan Kian, nga Virxhinia, në vendimin nëse do të dërgonte oficerin e përgjithshëm në pension në burgun federal. 

Flynn shpëtoi pasi u fal nga ish-presidenti Trump, por Ramën, nëse është i implikuar, kush mund ta falë?

Dick Marty, ky mashtrues i madh

by

Prof. dr. Agim ZOGAJ

Historia e një trillimi

Po bëhen dy vjet nga arrestimi dhe mbajtja në paraburgim e disa nga krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ndryshe, udhëheqës të lartë të shtetit të Kosovës. Bazë për ngritjen e Aktakuzës kundër tyre ishte Raporti i Dick Martyt, i cili Raport. në fakt ishte një sajesë politike, trillim i paskrrupullt në bashkëpunim me shtetin e Serbisë, Rusinë dhe ndonjë aleatë të tyre, të hapur dhe fshehtë, pra, edhe në Këshillin e Evropës. Jo më shumë se tre javë, pas shpalljës së Pavarësisë së Kosovës, ish Prokurorja e Përgjithshme në Gjykatën Penale Ndërkombëtare, Carla Del Ponte e kishte dhënë një intervistë për Swissinfo. Në intervistën e botuar. më 11 mars 2008, Del Ponte, ngjashëm, sikur propaganda serbe dhe ajo ruse e kundërshtonte legalitetin e shpalljës së pavarësisë së Kosovës. Ndërkohë, një ditë pas publikimit të intervistës së Carla Del Ponte, Kryetari i Komisionit për Politikë të Jashtme të Këshillit të Konfederatës Helvetike, Dick Marty, në intervistën me gazetaren, Silvia Cattori, të publikuar më 12 mars 2008, ngjashëm sikur Del Ponte, në të njëjtin pozicion me shtetin serb dhe rus, kishte kundërshuar shpalljen e pavarësisë së Kosovës gjoja, ”… në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare”. Në të njëjtën intervistë, Dick Marty, akuzon, përbalt, me të njëjtën gjuhë shoviniste të shtetit serb, Ushtrinë Çlrimtare të Kosovës, madje , duke e cilësuar edhe si “…organizatë kriminale…që u shndërrua në instrument të amerikanëve për t’u mundësuar atyre në Kosovë krijimin dhe mbajtjen e bazës ushtarake më të madhe në botë”!?
Carla Del Ponte, në detyrën e Prokurores së Përgjithshme në Gjykatën Penale të Hagës, gjithnjë nën presionin me vetëvullnet, udhëzimin e propagandës serbe dhe ruse, kishte urdhëruar zhvillimin e hetimeve lidhur me pretendimet e shtetit serb për gjoja “trafikimin e organeve njerëzore nga UÇK-ja”. Pas përfundimit të hetimeve të zhvilluara, po e njëjta Del Ponte kishte urdhëruar mbylljen, përfundimin e atij hetimi, asaj çështjeje duke e kualifikuar propagandën serbe si “…legjendë e thjeshtë e sajuar njëlloj si tregimet e ngjashme që shfaqen në zonat e tjera të konflikteve”! Ndërkohë, çështjen e sipërpërmendur, krejt papritur e kishte akualizuar në librin e saj, “Përndjekja: Unë dhe kriminelët e luftës”.
Aso kohe, ishte më se e qartë se, kjo lloj gjuajtje në shtriga, me metodat më të sofistikuara , në radhë të parë, të shërbimeve sekrete serbe dhe ruse, do të hap një kapitull të luftës special, kundër pavarësisë së Kosovës, kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, dhe natyrisht, shtizat e sulmeve me helmin e propagandës serbe do të bien mbi krerët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, mbi ata, të cilët në planin ushtarak dhe diplomatik krijuan aleancën me NATO-në, me qytetërimin evro-perëndimor. Me një shpejtësi rrufeje, Serbia,agresori historik i shqiptarëve, që më 15 prill 2008 avancoi në propagandën e saj kundër Kosovës dhe Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Kësaj radhe, përmes deputetit rus në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës, Konstantin Kosachev i cili, më 15 prill 2008 e dorëzoi propozimin për Rezolutë lidhur me “ trajtimin çnjerëzor të personave dhe tregtisë ilegale me organet e njerëzve”? Projekt-Rezoluta ishte nënshkruar nga 17 deputetë, duke u mbështetur me atë rast vetëm në thëniet spekulative, hakmarrëse, të Carla Del Pontes,pra, marrë nga libri i saj. Një ditë pas nënshkrimit të asaj Projekt-Rezolute, në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës, mbajtur më 14 – 18 prill 2008, delegacioni parlamentar zvicerran dh ai suedez propozuan që të hapet debat lidhur me “pasojat e shpalljes së pavarësisë së Kosovës”. Gjatë atij debati, pikërisht më 16 prill 2008 diskutimi i Dick Martyt, për shumëçka ishte i veçantë, jashtëzakonisht ekstrem dhe i trilluar.
Dick Marty nuk kurseu fjalor politik, policor, hetues, anatemues, deskriditues, ngjashëm, sikur qeveritarët serbë kundër Kosovës. Madje, po të analizohej, atëherë dhe sot fjala e tij, kuptohet se, cili ishte objektivi i planit serbo- rus, i përçuar dhe transmetuar në mbarë botën, aq brutalisht siç e ka paraqitur Dick Marty. Logjika politike, e propagandës spekulative të cilën në fjalën e vetë e kishte paraqitur Dick Marty, është në unison të plotë me propagandën, historikisht të njohur serbe, kundër shqiptarëve dhe veçmas kundër Kosovës. Dick Marty kishte konstatuar se : ”…pas dhjetë vjete të administrimit ndërkombëtar, Kosova gjendet pa një shoqëri të mirëfillët civile. Të gjithë ata që preokupohen me çështjen e kriminalitetit, e dinë se Kosova ka qenë gjithmonë e ndoshta sot më shumë se dje, një qendër e kriminalitetit ndërkombëtar e krimit të organizuar (…)”? Dick Marty, pra, edhe para hartimit të Raportit të tij famkeq, e qartëson pozicionin e tij, duke i shpallë luftë të ndytë Kosovës, duke e etiketuar si “ oazë” historike të” krimit” të organizuar. Por, Dick Marty, i gjetur me vetvullnet, në kurthet e propagandës serbo/ruse, harron se, Kosova që nga viti 1912 e deri në vitin 1999 ishte tokë e pushtuar na Serbia/Jugosllavia, ndaj, si ka mundur të ishte “ qendër e kriminalitetit ndërkombëtar” kur nuk është vetëadministruar?!
Propaganda serbe në kombinim me atë ruse, dhe e transmetua nëpër botë, përmes Carla Del Ponte dhe sidomos nga Dick Marty, krijoi një konfuzion të pa parë në opinonin e atëhershëm evro-perëndimor. Si rrjedhojë, pa ndonjë analizë të mirëfilltë dhe të argumentuar, të mbështetur në burime, fakte, dëshmi, Komisioni për Çështje Juridike dhe të Drejtat e Njeriut të Këshillit të Evropës me 16 prill 2008 e kishte ngarkuar, pikërisht Dick Martyn të hartonte një Raport për çështjet të cilat, me skenarin e propagandës serbo-ruse tani më ishin bërë publike.
Publiku evro-perëndimor, ishte tronditur me të thënat, deklaratat, e Dick Martyt, veçmas me pretendimet e tij se, gjoja çlirimtarët e Kosovës kanë ndërmarrë veprime për trafikim të organeve të personave të vrarë!? Publiku evro-perëndimor, nuk mund ta kishte as idenë më elementare se, një evro-parlamentar si Dick Marty, qëllimisht bëhet zëdhënës, i propagandës primitive, shoviniste, jocivilizuese të shtetit serb dhe atij rus! Shqiptarët ndërsa, të gjetur në huti nga ajo propagandë gebelsiane, krejtësisht e pamoralshme nga një evro-deputet, i një shteti model të qytetërimit dhe edukatës politike e qytetare, nuk e kishin marrë me shqetësim, nuk kishin reaguar ndaj spekulimeve të Dick Martyt. Kjo mos vigjilencë e institucioneve, sidomos të drejtësisë të Kosovës, do të kishte pasoja fatale.
Ndërkohë që, e tronditur dhe e revoltuar nga ai manipulim politik i çështjes, aq të ndjeshme, pra, edhe nga përfshirja e pashembullt e Carla del Pontes, në përhapjen e paskrrupullt të propagandës serbe/ruse. kishte reaguar Florence Hartmann, ish zëdhënësja e prokurorisë së përgjithshme. Ajo kishte reaguar përmes një shkrimi të botuar në gazetën “Le Temps”, datë 16 prill 2008. Në shkrimin me titull, “Carla Del Ponte dhe thashethemet për trafiktim me organet në Kosovë”, shkruante se:”…si është e mundur që Carla Del Ponte, puna e së cilës konsistonte që të kërkohet e vërteta, përkunder pengesave, dhe në këtë mënyrë të luftohet mohimi dhe maniupulimi, sot të na fundos në kohën më të errët të propagandës…Të flitet sot, përderisa për pesë vjet nuk u soll asnjë element i ri që da ta mbështeste këtë tezë, është papërgjegjësi”!
Është e dokumentuar, shteti serb, përmes shërbimit të tij të intelegjencës, ishte i vendosur që ta instrumentalizonin Dick Martyin, ndaj, shumë shpejt i vunë kontaktet me te dhe e bën viktimë, me dashje të kurthës së tyre. Ishte shans i jashtëzakonshëm për shtetin e Serbisë, Rusisë dhe aleatët e tyre që, në mënyrë të paskrrupullt, plot helm dhe vrerë politik ta manipulojnë opinionin publik evro-perëndimor dhe atë botëror. Ish ambasadori serb në Zvicër, Milan St. Protiç pikërisht në përurimin e librit të tij, më 24 tetor 2018 e kishte bërë publike se, drejtpërdrejt, ai vetë, në prani edhe të zyrtarëve të shtetit serb, ia kishte dhënë Dick Martyt “… provat e përgatitura nga institucionet e Serbisë për trafikimin e organeve dhe për Shtpinë e Verdhë”!? Ai, ishte ndjerë krenar dhe ishte lavdëruar duke propaganduar se, ishte personi kryesor i cili ndikoi që të themelohet Gjykata Speciale. Hapur e kishte pranuar se, në disa takime, radhazi, ku kishte marrë pjesë edhe Kryeprokurori serb dhe agjentët e BIA-së, kishte arritur që, Dick Martyn ta bindëte për ta hartuar Raportin për krimet e pretenduara të shqiptarëve. ,

Gënjeshtrat, spekulimet tronditëse në Raportin e Martyt
Ndoshta, as vetë Dick Marty, nuk kishte besuar në fabrikimin morbid të dhënave të rrejshme të Shërbimit sekret serb, në lidhje me gjoja “ trafikimin e organeve” të personave të vrarë, dhe me ekzistimin e të ashtuçuajturës Shtëpi e Verdhë. Dick Marty, gjatë bashkëpunimit me zyrtarët serbë, pra, edhe me Shërbimin e tyre sekret, duket se ka qenë tepër naiv për të besuar në “ përrallat e frikshme” serbe, ose, qëllimisht, si një kundërshtar i pavarësisë së Kosovës dhe antiamerikan i përbetuar, ka besuar se, me Raportin e shpifur do të jetë në shërbim të planeve serbe. Edhe në fazën e hetimeve, vazhdimisht sekrete dhe në bashkëpunim me Shërbimin sekret serb (BIA), edhe përmes gazetarëve “hulumtues” serbë, në lidhje me pretendimin e trafikimit të organeve , Marty nuk kishte gjetur asnjë provë! Këtë ia kishin bërë të ditur edhe ekspertët e EULEX-it për krime lufte, madje, duke ia qartësuar se akuzat për trafikim të organeve janë vetëm “ përrallë e frikshme”. Sa më tepër që, zhvilloheshin hetimet, Dick Marty, pra, edhe në lidhje me Shtëpinë e Verdhë në Veri të Shqipërisë, nuk gjente prova. Ai fakt, Dick Martyn dhe bashkëpunëtorët e tij serbë, po i bënte jashtëzakonisht të frustruar. Sidoqoftë, nën trysninë e qëllimit të tij makabër, kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe luftës çlirimtare të popullit të Kosovës, ndonëse pa asnjë provë, mashtruesi dhe keqbërësi, Dick Marty në Raportin e tij famëkeq, krejtësisht të trilluar, shkruan paragrafë për “ heqjen e organave me qëllim të trafikimit…”!? Është për tu veçuar fakti se, pikërisht më 12 dhjetor 2010, raportuesi Dick Marty, pjesë e grupit të deputetëve liberal – demokratë në Asamblenë Parlamentare e dorëzoi dokumentin, po me të njëjtin titull sikur rusi, Konstantin Kosachev, “ Trajtimi jo human i njerëzve dhe trafikimi i paligjshëm i organeve njerëzore në Kosovës”! Dick Marty në Raportin e tij politik të Këshillit të Evropës ndër të tjera shkruan se :” …ndaj të ndaluarve në disa lokacione të Shqipërisë janë hequr në mënyrë të kundërligjshme organet e të cilat pastaj janë trafikuar për transplantim në vendet e treta…”!? Por, tani, dy vjet pas ngritjes së Aktakuzës, së Gjykatës Speciale kundër disa, prej krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, në asnjë paragrafë të aktakuzave përkatëse nuk flitet për trafikim të organeve dhe as për Shtëpinë e Verdhë. Dyshimet për trafikim të organeve muk u provuan asnjëherë. Këtë e kishte deklaruar edhe ish prokurori Clint Williamson i cili, përmes Task Forcës Speciale Hetimore të BE-së ishte marrë me hetimin e Raportit të Dick Martyt.
Ish – prokurori i Tribunalit të Hagës dhe avokati, Geoffrey Nice, ndërsa në një prononcim për mediet në Kosovë ka thënë se:”…Si një vështrues i jashtëm mendoj se ka ardhur koha për prokurorin e kësaj gjykate z. Smith që të njohë dëmin të cilin i ka bërë poupullit tuaj dhe të dalë qartazi dhe të thotë se ne nuk kemi dëshmi të tilla dhe se askush nuk do të akuzohet për këtë krim…Kur jam njoftuar për dyshimet për marrje organesh nga një revistë e cila shkruante për një raport dhe për një dëshmitar të cilit Serbia i referohej, si K 144, mu ka dukur plotësisht një shkrim i shpifur ”!
Historia e fushatës së tërbuar dhe e shpifjeve, sipas skenarit serb, e Dick Martyt vazhdon dhe me rastin e Medicusit, një nga rastet më të gjata dhe më të përfolura në historinë ligjore të Kosovës së pas luftës. Duke iu referuar Raportit të shpifur të Dick Martyt, Rezoluta e Këshillit të Evropës në paragrafin e pestë shkruan se:”…ky aktivitet kriminal ( trafikimi i organeve)…ka vazhduar deri më sot, siç tregohet nga një hetim që po e kryen…EULEX-I në lidhje me klinikën Medicus në Prishtinë”. Pika e përmendur zë vend në paragrafin 168 të Raportit të miratuar nga Këshilli i Evropës në të clin thuhet se trafikimi i organeve i identifikuar në Raport është i lidhur ngushtë me çështjen e Klinikës Medicus. Gjyqi i rastit Medicus ka filluar në tetor të vitit 2011 dhe ka vazhduar për 19 muaj pra, deri më 23 prill 2013. Gjyqtari ndërkombëtar, Dean B. Pinels në dëshminë e tij ndër të tjera deklaron se:” Gjatë rrjedhës së gjyqit, ne e konsideruam me rëndësi jetike marrjen e dëshmisë së Dick Martyt pasi ai pretendoi se kishte prova përkatëse siç u përmenden më lart. Më pas ne bëmë një kërkesë zyrtare përmes kanaleve diplomatike në Këshillin e Evropës për pjesëmarrjen e tij në gjyq dhe, natyrisht, supozuam se ai dhe Këshilli i Evropës do të bien në dakord lehtë”. Mirëpo, gjithnjë, sipas dëshmitarit të sipërpërmendur, “ Për tronditjen dhe habinë tonë, Marty dhe Këshilli i Evropës pretenduan se ai nuk ishte i disponueshëm me arsyetimin se kishte imunitet për të dëshmuar. Sipas mendimit tonë, ky pretendim ishte absolutisht i pakuptimtë sipas rregullave të Këshillit të Evropës, të cilat parashikojnë një përjashtim në raste të rëndësishme, por ne kurrë nuk arritëm ta siguronim pjesëmarrjen e tij në gjyq ose të mësonim arsyen e vërtetë të refuzimit të tij…”!?
A do të thotë kjo se, Aktakuzat, të cilat u ngritën, si në rastin e Sali Mustafës, me falsifikime të “ dëshmive” të rreme, të trilluara, ashtu siç ishte skenari serbo-rus duhet të rrëzohen, nga vetë Gjykata Speciale? A mban përgjegjësi dhe a duhet të ketë ndjekje penale ndaj mashtruesit, Dick Marty, i cili, në rast se e konsideron veten se, ka rol në themelimin e Gjykatës Speciale atëherë, është njollusur dhe është person i dyshuar edhe me faktin që, ka refuzuar të dëshmojë në Procesin gjyqsor, të rastit Medicus? Më pastaj, historia e kësaj Gjykate Speciale dhe e Aktauzave kundër krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës do ta jep verdiktin edhe për përgjegjësinë të cilën e mban Këshilli i Evropës? Dhe, mbi të gjitha, institucionet e Republikës së Kosovës duhet të kërkojnë, në gjykatat ndërkombëtare, ndjekje penale ndaj institucioneve të Drejtësisë të shtetit të Serbisë, për fabrikimin, përhapjen e të gjitha atyre gjoja “dëshmive”, “ provave” të inskenuara të cilat quan, në themelimin e Gjykatës speciale dhe në ngritjen e Aktakuzave kundër çlirimtarëve, ish krerëve të pafajshëm, të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës?
/ Autori është profesor në Universitetin e Prishtinës, historian dhe autor i 12 librave. /

PAPËT PIU II-TË DHE KALISTI III-TË JU SHKRUAJNË PRELATËVE SHQIPTARË TË DURRËSIT E SAPËS NË SHEKULLIT XV-TË

by

Ilustrimi 1. Faqja 1v e Statutit të Drishtit ku eshte Letra e Papes Piu II
Ilustrimi 2. Faqja 2r e Statutit të Drishtit ku eshte Letra e Papes Kalisti III

Kësaj radhe po botjmë dy letra të Papëve Kalisti III-të dhe Piu II-të nga vitet 1456 respektivisht nga viti 1463. Letrat në origjinal janë në gjuhën latine dhe ruhen në Arkivin Apostolik të Vatikanit. Pos tejshkronjëzimit në gjuhën latine, përkthimit në gjuhën shqipe, ne po botojmë edhe faksimilet e origjinalit që ruhen në dorëshkrimin e Stauteteve të Kishës Katedrale të Drishtit. Me këtë rast dëshirojmë ti kthejmë përgjigje:  lalë Zef Chiaramonte-s se ne zakonisht në botimet tona sjellim dokumentet e tejshkonjëzuara në gjuhën origjinale, të përkthyera në shqip, dhe të shoqëruara me faksimile. Por, për shkak të natyrës së Diellit,  duke mos dashur të keqpërdorim mirësinë dhe mundësinë që na ka ofruar editori i Diellit  Dr. Sokol Paja, ne nuk i botojmë ato, por çdo herë, pa asnjë përjashtim, japim vendodhjen/signaturën  e saktë të dokumenteve, burimin dhe institucionin: Arkivin apo Bibliotekën, ku ruhen ato.  Jemi të vetëdijshëm që nuk janë të shumtë ata që kanë përgaditje profesionale paleografike për të  lexuar e studiuar dokumentet në faksimile, dhe për fat të keq, është një numër shumë i  pakët i aytre që mund të kuptojnë tejshkronjëzimin në latinisht.

Prof. Dr. Musa Ahmeti

Center for Albanian Studies

Budapest

Më 16 prill të vitit 1463, Papa Piu II-të i drejtohet me një letër kryeipeshkvit të Durrësit, imzot Pal Engjëllit me të cilën i kërkon që të rishikohen edhe një herë Stautet e Kishës Katedrale të Drishtit, për të cilat, paraardhësi i tij, Papa Kalisti III-të kishte ngarkaur me detyrë që ato ti kontrollonte dhe ti aprovonte, ipeshkvin e Sapës, Gjergjin.

Menjëher pas letrës së Papës Piu II-të, po botojmë edhe letrën e Papës Kalisti III-të, e cila është e lëshuar me datën 10 qershor të vitit 1456. 

Të dy letrat janë të tejshkornjëzuara në gjuhën latine, duke ju përmbajtur saktësisht origjinalit dhe duke ruajtur tërësisht gjuhën dhe terminologjinë e kohës. 

Ne kemi bërë përkthimin në gjuhën shqipe, i cili vjen menjëher pas tejshkronjëzimit latinisht. Gjatë përkthimit ju kemi përmbajtur origjinalit latinisht, duke mos bërë ndërhyrje apo shmangje, edhepse në disa raste kemi vërejtur se një gjë e tillë do ishte e arsyeshme. 

Në të dy letrat ajo nga viti 1456 dhe tjetra na viti 1463, të dy Papët Kalisti III-të dhe Piu II-të, trajtojnë çështjen e Stautetve të Kishës Katedrale të Drishtit duke u kujdesur që ato të mos bien në kundërshtim me të drejtën kanonike dhe rregullat e Kishës në njërën anë dhe në anën tjetër ato të përfshijnë në brendinë e tyre edhe të drejtën vendore zakonore, e cila ishte aplikuar më parë në ipeshkvinë e Drishtit. Është më rëndësi të ceket, se këto statute, të konfirmuara nga imzot Pal Engjëlli, kryeipeshkëv i Drishtit, duke qenë konform të drejtës kanonike dhe duke përmbajtur edhe zakonet vendore të shqiptarëve janë zyrtarizuar dhe miratuar më 12 janar të vitit 1468, pasiqë liria e besimit dhe liritë tjera, në shtetin e Gjergj Kastriotit Skendërbeut gëzonin përkrahje dhe mbështetje shtetërore dhe institucionale.

***************

Letra e Papës Piu II-të drejtuar kryeipeshkvit të Durrësit, imzot Pal Engjëllit – varianti origjinal i tejshkronjëzuar në – gjuhën latine

Pius papa II. venerabilis frater et dilecte fili, salutem et apostolicam benedictionem. 

Exponi fecerunt nobis dilecti filii, capitulum et canonici Drivastenses, quod felicis recordationis Calistus papa III, predecessor noster, episcopo Zapatensi eius nomine non expresso suis litteris dedit in mandatis ut ordinationes et statuta per eos condita et, quotiens opus fuerit, condenda, rationa-bilia et honesta auctoritate apostolica confirmaret. 

Verum qum ante presentationem ipsarum litterarum bone memorie Georgius, episcopus Zapatensis, fuerit vita functus et extunc ecclesie Zapatensi nullus in episcopum fuerit prefertur, ipsique capitulum et canonici nonnulla statuta ediderunt, supplicatum est nobis humiliter ut sibi de oportuno remedio providere dignaremur. 

Nos igitur, nolentes ut littere predicte suo fruste-ntur effectu, huiusmodi supplicationibus inclinati discretioni vestre committimus per presentes quatenus litteras predictas, si est ita, exequamini, vel alter vestrum exequatur perinde ac si vobis directe fuissent, decernentes irritum et inane quicquid contra ordinationes et statuta hui-smodi rationabilia et honesta que duxeritis confir-manda a quoquam quavis auctoritate forsan attemptatum est ac si per dictum episcopum Zapatensem vigore indulti predicti fuissent confirmata, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque. 

Datum Rome, apud Sanctum Petrum sub anulo piscatoris, die XVI aprilis MCCCCLXIII, pontificatus nostri anno quinto, Eneas de Piccolomini.

Në pjesën e pasme të  letrës (në verso), të shkruar në pergamen ka këtë shënim:

Venerabili fratri et dilecto filio archiepiscopo Dyrrhachiensi et archidiacono Scutarensi, ac cuilibet eorum.

*************

Përkthimi në gjuhën shqipe i letrës së Papës Piu II-të: drejtuar 

Kryeipeshkvit të Durrësit – imzot Pal Engjëllit

Vëllait të nderuar dhe birit të dashur kryeipesh-kvit të Durrësit dhe kryedhjakut të Shkodrës, dhe cilitdo prej [njerëzve] të tyre. 

Papa Piu II [i uron] shëndet dhe bekim apostolik vëllait të nderuar dhe birit të dashur. 

Bijtë tanë të dashur, kapitulli dhe kanonikët e Drishtit na kanë parashtruar se paraardhësi ynë, papa Kalisti III, i lumtur qoftë kujtimi i tij, ka urdhëruar në emër të vet, por pa ndonjë shkresë ipeshkvin e Sapës që t’i konfirmonte me autoritetin apostolik si të arsyeshme dhe të ndershme urdhëresat dhe statutet e vendosura prej tyre dhe që duhen hartuar sa herë të jetë e nevojshme. 

Mirëpo, meqenëse përpara se të paraqitej kjo letër i ndjeri Gjergji, ipeshkvi i Sapës, u nda nga kjo jetë dhe që prej asaj kohe nuk është emëruar asnjë tjetër si ipeshkv i kishës së Sapës, dhe meqenëse vetë kapitulli dhe kanonikët kanë redaktuar disa statute, me përulje na u lutën që të kishim mirësinë t’i gjenim një rrugëdalje kësaj çështje. 

Prandaj ne, duke mos dashur që letra e lartpërmendur të kalojë pa efektin e duhur, të shtyrë nga të tilla lutje ia besojmë urtësisë suaj që, nëse është kështu, ta zbatoni ju ose ndonjëri prej jush atë sikur t’ju drejtohej juve, duke shpallur të pavlefshme dhe të kotë çdo gjë që bëhet në kundërshtim me të çdo gjë të tentuar nga çfarëdo lloj autoriteti kundër urdhëresave dhe statuteve që ju ose i lartpërmenduri ipeshkv i Sapës i keni gjykuar se duhen konfirmuar si të arsyeshme dhe të ndershme me anë të indulgjencës së lartpërmendur. 

Lëshuar në Romë, pranë Shën Pjetrit nën unazën e peshkatarit, me 16 prill 1463, në vitin e pestë të pontifikatit tonë, Enea Pikolomini.

Në pjesën e pasme (në verso) të  letrës së shkruar në pergamen (në verso), ka këtë shënim:

Vëllait të nderuar dhe birit të dashur kryeipeshkvit të Durrësit dhe kryedhjakut të Shkodrës, dhe cilitdo prej [njerëzve] të tyre.

*************************

Letra e papës Kalisti III-të, drejtuar ipeshkvit të Sapës – Imzot Gjergjit – varianti origjinal i tejshkronjëzuar në gjuhën latine

Calistus episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri episcopo Zappatensi, salutem et apostolicam benedictionem. 

Ex debito ministerii pastoralis, quo ecclesiaomnium regimini presidemus, ad eaper qui earundem presertim cathedralium ac in illis divinis laudatibus debitarum personarum demutatibus qum divini (f. 2r) cultus propagatione succuratur libenter intendimus. A hiis que propterea intendisse comperimus ut illibata persistant apostolicis muniminis libenter committimus addici firmitatem. 

Cum itaque, sicut exhibita nobis nuper pro parte dilectorum filiorum capituli et canonicorum ecclesie Drivastensis petitio continebat, interdum contingat, quod novis emergentibus causis atque negotiis novis in ipsa ecclesia statutis et ordinati-onibus opus existat. Et propterea nec non pro reformatione et statu prospere dicte ecclesie illiusque utilitate ac personarum in ea degentium directione et divini cultus augmento ipsos, capitulum et canonicos, nonnulla rationabilia et honesta statuta et ordinationes edere expediat pro quorum singulorum confirmatione eis valde difficile redderetur ad apostolicam sedem habere recursum. Pro parte capituli et canonicorum eorundem nobis fuit humiliter supplicatum, ut super hiis oportune providere de benignitate apostolica dignaremur. 

Nos itaque de premissis certam notitiam non habentes huiusmodi supplicationibus inclinati fraternitati vestre de qua in hiis et aliis specialem in domino fiduciam obtinemus per apostolica scripta committimus et mandamus quatenus ad requisitionem capituli et canonicorum eorundem, quotiens opus fuerit, statuta et ordinationes per ipsos edenda huiusmodi dummodo rationabilia et honesta sint, ac rite et rationabiliter processerint, auctoritate apostolica aprobes et confirmes; eaque robur perpetue firmitatis obtinere ac inviolabiliter observari facias et decernas, suppleasque. Omnes et singulos deffectus, si qui forsan intervenerint in eisdem, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, non obstantibus quibuscumque aliis statutis et consuetudinibus dicte ecclesie, etiam iuramento, confirmatione apostolica vel quacumque firmitate alia roboratis, ceterisque contrariis quibuscumque. 

Datum Rome apud Sanctum Petrum. Anno incarnationis dominice MCCCCLVI quarto Idus Junii [f. 2v] pontificatus nostri, anno secundo.

Për llogaritjen e kësaj date veprohet kështu: nga idus Junii që është 13 qershor heqim shifrën 4 që qëndron përpara idus Junii, dhe datës 9 që del i shtojmë 1. Për llogaritjen e datës shih Collins Latin Dictionary Plus Grammar, “Grammar and Verb Tables,” f. 78. Shih gjithashtu edhe kalendarin e ofruar nga Torstein Jørgensen & Gastone Saletnich SYNDER OG PAVEMAKT. Botsbrev fra Den Norske Kirkeprovins og Suderøyene til Pavestolen 1438-1531. /Diplomatarium Poenitentiariae Norvegicum/, f. 212-213, si dhe A. Cappelli, Cronologia, Cronografia e Calendario Perpetuo dal Principio dell’èra Cristiana ai nostri giorni, 173, 272.

*************

Përkthimi në gjuhën shqipe i letrës së Kalisti III-të: drejtuar Ipeshkvit të Sapës 

imzot Gjergjit

Ipeshkvi Kalist, shërbëtor i shërbëtorëve të Perëndisë, shëndet dhe bekim apostolik vëllait të nderuar ipeshkvit të Sapës. 

Për hir të detyrës së shërbimit baritor, me të cilin kryesojmë qeverisjen e të gjithë kishës, me dëshirë synojmë që me përhapjen e kultit hyjnor të kontribuohet në atë për të cilën [janë krijuar] katedralet, në lëvdatat hyjnore dhe në ndërrimin e borxheve [detyrave] të njerëzve. Meqenëse informohemi që këta synojnë të ruajnë të pacënuar mbrojtjen apostolike, i urdhërojmë që me vullnet të lirë t’i kushtojnë qendrueshmërinë [e tyre]. 

Prandaj meqenëse, siç përmbante kërkesa që pak kohë më parë na u paraqit nga ana e bijve të dashur të kapitullit dhe kanonikëve të kishës së Drishtit, ndodh nganjëherë, që për shkaqe të reja që dalin në pah, dhe për vështirësi të reja, janë të nevojshme statute dhe urdhëresa në atë kishë. Veç kësaj, ia vlen që për reformimin dhe mbarësinë e kishës në fjalë, për dobinë e saj, për drejtimin e personave që jetojnë aty, si dhe për rritjen e kultit hyjnor, ata vetë, bashkë me kapitullin dhe me kanonikët, të shpallin disa statute dhe urdhëresa të arsyeshme dhe të ndershme për konfirmimin e një-për-një të të cilave ata do ta kishin të vështirë t’i drejtoheshin Selisë Apostolike. Nga ana e kapitullit dhe e vetë kanonikëve na u parashtrua përulësisht lutja që për hir të mirësisë apostolike, ne  t’u gjejmë zgjidhjen e duhur këtyre çështjeve.

Duke mos pasur njoftime të sigurta për rrethanat në të cilat janë bërë të tilla lutje, dhe meqë në sajë të Perëndisë kemi besim të plotë në ty për të tilla punë dhe të tjera, me anë të shkresës apostolike po të ngarkojmë ty si vëlla, dhe po të porosisim që, sipas kërkesës së kapitullit dhe të vetë kanonikëve, të aprovosh dhe të përforcosh me autoritetin Apostolik Statutet dhe Urdhëresat që duhet të shpallen prej tyre, sa herë që ta kërkojë nevoja, mjaft që ato të jenë të arsyeshme dhe të ndershme e të zbatohen ashtu si duhet dhe siç e kërkon arsyeja; dhe të përpiqesh e të vendosësh që ato të fuqizohen njëherë e mirë dhe të respektohen pa u shkelur. Edhe nëse rastësisht mes tyre shfaqen të meta në kundërshtim me sa u tha, atëherë ti me anën e Censurës kishtare me apelim të pastajmë t’i anullosh dhe t’i zëvëndësosh të gjitha, pavarësisht se aty mund të ketë disa statute dhe zakone të tjera të kishës në fjalë të përforcuara me anë të betimit, të konfirmimit apostolik ose me çfarëdo përforcimi tjetër, dhe disa të tjera në kundërshtim me sa u tha.

Lëshuar në Romë, pranë Shën Pjetrit, në vitin 1456 të mishërimit hyjnor, me datën 10 qershor, në vitin e dytë të pontifikatit tonë.

Aktivitet kulturor e mbrëmje letrare

by

Enela Markja
Shoqëria e akademikëve shqiptarë DIJA e.V.
Mynih, Gjermani

U zhvillua në ambientet e Qendrës ndërkombëtare të takimeve shkencore (IBZ München) mbrëmja letrare e organizuar nga Shoqëria e akademikëve shqiptarë DIJA e.V. në Mynih. Në këtë mbrëmje u promovua libri “Dritëhije reflektuese” i autorit dhe
anëtarit tonë, Dr. Petrit Beqiri.

Ky aktivitet u zhvillua për nderë të 15 vjetorit të shpalljes së
Pavarësisë së Kosovës dhe në të morën pjesë intelektualë, akademikë dhe artdashës shqiptarë e gjermanë në Mynih dhe rrethinë, mësuese të gjuhës shqipe nga Lidhja e arsimtarëve dhe prindërve shqiptar (LAPSH), përfaqësues nga Klubi letrar Martin Camaj, Konsulli i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në Mynih z. Afrim Nura, Konsujt e Republikës së Shqipërisë znj. Miranda Kokona dhe Dr. Dashnor Ibra, etj.
Vëllimi me poezi mbart në vetvete ndarjen dhe bashkimin, luftën dhe paqen, lotin dhe buzëqeshjen, mallin dhe ankthin, lirinë dhe robërinë, dritën dhe hijen, pikërisht historinë e gjatë dhe të dhimbshme të shtetit të ri kosovar. Humbjet dhe traumat e bën Kosovën dhe popullin shqiptar t’ia transformojë dhimbjen në vepra arti dhe vlera humane. Sot Kosova lulëzon me talente, të lindura këto nga histori të dhimbshme, por që e bëjnë atë të njohur përtej tryezave të diplomacisë, mbarë globit.
Me poezitë e tij autori Beqiri reflekton pikërisht mbi këtë rrugëtimin
duke përshkruar në mënyre poetike dritën dhe hijen e tij. „Çdo gjë lëviz rrjedhës së kohës, lumit të jetës rreken përgjatë“ citon autori në poezinë e tij „Lumit të jetës“. Ajo rini e viteve ’80 -‘90 – brez të
cilit autori i përket, e kaloi rininë e brishtë duke ëndërruar të vij
“dita e madhe” e lirisë dhe pavarësisë dhe vite më vonë këto ëndrra u përlotën dhe u përgjakën duke lënë kështu gjurmë të thella, të cilat autori i përpunon duke shprehur ndjenjat dhe emocionet e tij në vargje.
Në dritëhije: përgjatë këtij kufiri, përshfaqet reflektimi i mendjes mbi vetveten – janë këto fjalët me të cilat autori fillon vëllimin e tij
poetik të cilin ja kushton nënës së tij, që përjetoi shumë dhimbje.
Aktiviteti u përmbyll pas bisedave të gjata në ambientet e Klubit të
Qendrës IBZ, duke u hapur rrugën aktiviteteve të tjera të këtij niveli,
që Shoqëria e akademikëve shqiptarë DIJA e.V. ka planifikuar për këtë vit.