s p – Page 981 – Dielli

VLASHI FILI, SHKRIMTARI QË PAK E NJOHIN….

May 10, 2024 by s p

Revista prestigjioze për Letërsinë Ndërkombëtare, “Mundus Artium”, i jep zotit
VLASHI FILI çmimin: “2024 MUNDUS ARTIUM PRIZE FOR LITERATURE”.

Duket paksa absurde, e kotë një thënie, si në titullin e shkrimit tillë. Shumë bashkatdhetarë e kanë dëgjuar si emër, një pjesë e mirë e tyre e njohin dhe e dinë se ka qënë për 20 vite sekretar i Shoqatës Mbarëshqiptare Patriotike e Social -Kulturore “Bijtë e Shqipes”, pra që nga dita e parë e jetës së saj, pasi ai është edhe një nga themeluesit e kësaj shoqate. Punoi ashtu heshturazi, por me këmbëngulje dhe seriozitet, thuajse për çdo ditë të javës të këtyre 20 viteve duke lënë trashëgim një pasuri atdhedashurie, serioziteti, duke dokumentuar çdo hap të jetës së shoqatës. Sado mik ta kishe, ai nuk të falte për detyrat që merrje përsipër, për shoqatën. Këtë më mirë se të gjithë e di unë që kam qenë dhe jam afër tij edhe pas 20 viteve të shërbimit të tij si sekretar. Nuk ka hequr dorë edhe pasi e dorëzoi detyrën e sekretarit të shoqatës, nga angazhimi i përditshëm në jetën e “Bijëve të Shqipes”. Ja, po u përmend, një shëmbull: Shkolla Shqipe “Gjuha Jonë” e kësaj shoqate, këtë vit feston 20 vjetorin e jetës së saj. Janë botuar tre libra deri tani për 10, 15 dhe 20 vjetorin e Shoqatës. Në dy të parët ai është bashkautor, kurse librin e tretë për 20 vjetorin e përgatiti vet. Si mund të rrinte indiferent për 20 vjetorin e shkollës, që përbën një nga krenaritë më të mëdha të shoqatës dhe të gjithë komunitetit shqiptar në Filadelfia dhe më gjerë?! Kështu që një mëngjes u ngrit me dëshirën dhe pyetjen: “Po sikur të përgatisim një album fotografik për këtë jubile? Dhe nisëm nga puna, që nuk ishte as e vogël dhe as e lehtë. Unë, për veten time, do të zgjidhja përsëri përgatitjen e një libri, me kujtime dhe mbresa, jo të pakta nga jeta e kësaj shkolle. Shkurt u vendos përgatitja e albumit fotografik, për të cilin ai mbajti përsëri peshën kryesore. Dhe e kryem edhe këtë punë. Tani albumi është gati për botim.

Ja pra kush është Vlashi Fili. Por e gjithë kjo është vetëm një pjesë e veprimtarisë së tij, e jetës së tij, bile do të thosha, pa mëdyshje, se është një pjesë e vogël e jetës dhe veprimtarisë së tij si atdhetar i devotshëm, si veprimtar shoqëror, si intelktual klasi, si shkencëtar dhe si krijues, si shkrimtar.

Për të gjitha këto, gjithë jetën e tij ka qenë i nderuar dhe i respektuar. Këtë nderim dhe respekt brigadat e shpimit e tregonin duke e thirrur atë sa herë kishin nevojë në përballimin e veshtirësive gjatë shpimit të puseve, e tregon edhe propozimi që iu bë në Qershor të 1980, nga kolektivi dhe drejtuesit e Sektorit Shkencor të Shpimit, ku ai jepte kontributin e tij, për t’u vlerësuar nga Presidiumi i Kuvendit Popullor.
U munduan ta thyenin atë duke e detyruar të merrte pjesë në një “Kurs Pasuniversitar” për disa vjet, si e quan ai periudhën që u detyrua të vuaj në disa burgje të kohës. E quan drejt atë periudhë ashtu, sepse mësoi shumë në atë kohë, aq shumë sa nuk mund të mësonte në një kurs të vërtetë pasuniveritar. Por edhe në ato vite megjithëse drejtuesit i thërrisnin “i dënuar” apo “i burgosur”, bashkëvuatësit e tij i thërrisnin “Inxhinier”. Asnjë nuk i thërriste me emër. Ndoshta mund të ketë patur shumë nga vashkëvuajtësit e tij që me të vërtetë nuk ia dinin emrin e saktë dhe vazhdonin ta thërrisnin “Inxhinier”. Rrallë tregon ai për këtë periudhë por më e rëndësishmja është se fjala e tij, toni me të cilin flet, asnjë herë nuk ka nota hakmarëse dhe kjo është virtyt i njeriut tolerant, të zgjuar dhe me mend. Edhe në emigracion për të gjitha vitet që ka kaluar apo edhe për librat që ka botuar të gjithë e respektojnë për vërtetësinë dhe saktësinë e ngjarjeve që ai trajton

Jam i sigurtë se edhe ata që janë shok të afërt të tij, nuk i dinë të gjitha. Nuk e dinë se deri më sot ai ka botuar 26 libra, si autor. Janë të fushave të ndryshme, histori, publicistikë, prozë e shkurtër, roman, poezi… Pra, më shumë se një botim në vit, për të gjithë periudhën kohore që jeton në Amerikë. Ka në përfundim apo ka përfunduar edhe nje vëllim poetik, një roman,…..

Pasi i hodha në letër keto fakte, më shkrepi një pyetje e çuditshme në kokë: Sa orë ka dita për Vlashi Filin? Po java, muaji dhe viti nga sa ditë kanë? Është sekreti i tij: dita ka aq orë dhe java, muaji dhe viti aq ditë sa u japim ne me punën tonë, me jetën tonë.

Por të gjitha këto janë thuajse fakte “të thata”. Vlera, e fshehta është në faqet e librave që ka botuar deri më tani. Në prozën e tij ka jetë, ka dashuri për njëriun e thjeshte të punës, në poezi ka ndjenjë të pastër për nënën, motrën, atin, shokët… dashuri për jetën, ka art, letërsi. Proza e Vlashit është e mbushur me njërëz të punës, të cilët sakrificën, bile edhe heroizmin e veshin me rrobat e punës së përditshme dhe shkojnë më tej. Gjuha që përdor Vlashi, nuk ështe e nxjerrë nga librat, por nga jeta, ndaj ajo ka aromën e bukës se thekur, të djersës së derdhur, të naftës dhe zjarrit përvëlues, të dashurisë dhe sakrificës për njëri-tjetrin. Kur lexon prozën e tij e merr me mend se çfarë do të gjesh në të, fjalën e bukur edhe ndjenjën e bukur për jetën, punën, për prindërit e sakrificave të mëdha dhe të dashurive pa fund. As proza, as poezia e Vlashit nuk bërtasin, por kanë kaq shumë jetë sa ti harron që je në faqet e librit. Edhe dashuria edhe dhimbja nuk bërtasin, ato vijnë thjesht si copza të jetës dhe ne na pëlqejnë që i takuam.

Ҫfarë të të them o Vlashi Fili, veçse të të përqafoj edhe një herë si atë ditë të 13 prillit, ku morrëm lajmit e mirë nga revista emërmadhe për letërsinë ndërkombëtare “Artium Mundus”, për dhënien e atij çmimi. Ti e meriton plotësisht! Sukseset të ndjekshin!

LLAZAR VERO

Filadelfia, më 16 Prill 2024

MBROJTJA E ÇËSHTJES SHQIPTARE NDËR VITE NGA EDITH DURHAM — GJASHTË LETRAT E AUTORES BRITANIKE BOTUAR NË REVISTËN “THE NATION” MË 1918, 1919, 1920 DHE 1921

May 10, 2024 by s p

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 9 Maj 2024

Revista britanike “The Nation” ka botuar, ndër vite (1918, 1919, 1920 dhe 1921), të paktën gjashtë letra të autores britanike Edith Durham, një pendë e fuqishme në mbrojtje të çështjes shqiptare në Perëndim, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar :

Copëtimi i Shqipërisë

The Nation, e shtunë, 9 shkurt 1918, f.594 :

Zotëri, — Si dëshmi e mëtejshme e dallimit midis deklaratave publike të qeverisë sonë dhe akteve të saj sekrete, është me interes sa vijon. Në fillim të janarit, një ankth i konsiderueshëm u ngjall te shqiptarët dhe miqtë e tyre nga fakti se Kryeministri nuk i referohej kësaj çështjeje kur numëronte pretendimet e kombeve të tjera të vogla. Më pas i shkrova Ministrisë së Jashtme dhe mora përgjigjen e mëposhtme, të datës 16 janar :

“Unë jam udhëzuar nga z. Sekretar Balfour që të pranoj, etj… dhe t’ju informoj se garancia e dhënë tashmë në lidhje me simpatinë me të cilën Qeveria e Madhërisë së Tij vlerëson aspiratat legjitime të popullit shqiptar, nuk ndryshohet nga fjalimi i Kryeministrit, i cili, në të vërtetë, e pranoi shprehimisht rëndësinë e bazimit të zgjidhjes së paqes në parimin e vetëvendosjes dhe pëlqimit të të qeverisurve.” E mora më 17. Më 18 u zbulua Traktati i fshehtë me Italinë, traktat të cilit, siç na thonë, qeveria synon t’i përmbahet. Mësojmë se qysh në prill të vitit 1915, ne u kishim premtuar sllavëve portin shqiptar të Meduas (Shëngjinit), duke e shkëputur kështu kryeqytetin shqiptar (Shkodrën, e cila ka 35 mijë shqiptarë) nga deti. Porti më i mirë i saj, Vlora, i është premtuar Italisë. Dhe shprehimisht parashikohet se Italia “nuk do t’i rezistojë dëshirës së mundshme të Francës, Britanisë së Madhe dhe Rusisë për të shpërndarë pjesët veriore dhe jugore të Shqipërisë midis Malit të Zi, Serbisë dhe Greqisë”. Nëse do të lejohej krijimi i një shteti të pavarur të Shqipërisë, do të ishte “një shtet mysliman”. Mund të autorizohet “porti i Durrësit”. Ose mund të mos lejohet të ketë një port fare.

Nëse, kur shkroi letrën e mësipërme, z. Sekretar Balfour nuk ishte në dijeni të ekzistencës së këtij traktati, gjithçka që mund të thuhet është se ai duhej të kishte qenë.

Nëse ai është i vetëdijshëm për këtë — nëse ai e di se Qeveria e Madhërisë së Tij rezervon të drejtën për të asgjësuar rreth një milion njerëz si të ishin bagëti — atëherë kjo qeveri dënon veten. — E juaja, etj.

Znj. Edith Durham

Shqipëria dhe Serbia

The Nation, e shtunë, 20 prill 1918, f.62 – 63 :

Zotëri, — Ekziston një pikë mbi të cilën Princi Lichnowsky sigurisht që gabon dhe të cilës duhet t’i kushtohet vëmendje. Ai deklaron se Shqipërisë nuk i ishte dhënë liria.

“Serbia do të ishte shtyrë përpara drejt bregdetit; atëherë do të ishte shmangur lufta e tanishme botërore.” Princi duhet të jetë krejtësisht i paditur si për gjeografinë ashtu edhe për etnografinë e zonës.

Edhe me një Shqipëri të pavarur, nuk kishte asnjë arsye pse Serbia të mos arrinte detin. Ajo tashmë e kishte arritur atë, sepse kufijtë e saj tani ishin bashkuar me ato të Malit të Zi, dhe serbët dhe malazezët janë një popull. Me siguri Princi Lichnowsky nuk e imagjinon që Mali i Zi do ta mbyllte Serbinë nga deti ? Porti malazez i Antivarit është në çdo aspekt shumë më i lartë se çdo tjetër që serbët mund të fitonin në Shqipëri. Më tej, ndarja e Shqipërisë, siç propozoi ai, midis grekëve dhe serbëve, jo vetëm që të çonte drejt paqes, vetëm sa mund të kishte nxitur menjëherë luftën. A ka gjasa që dy milionë – të paktën – shqiptarë do t’i nënshtroheshin me lehtësi ndarjes mes atyre që ata i konsiderojnë si armiqtë e tyre më të këqij ? Ata jo vetëm që do të kishin rezistuar, por pa dyshim do të kishin gjetur një ose më shumë Fuqi për t’i ndihmuar në luftën e tyre për liri.

Idetë e princit janë shumë të ngatërruara, sepse ai shprehet se “pjesa më e madhe e Shqipërisë së qytetëruar është greke”, një gabim i çuditshëm dhe vazhdon duke thënë: “Sot në Greqi grupe të tëra janë shqiptare”. Ai padyshim nuk e ka vizituar vendin. Ndjenjat e shqiptarëve grekë ilustrohen mirë nga fakti se kur, gjatë Luftës Ballkanike, grekët zbarkuan marinsat — të rekrutuar në kolonitë e tyre shqiptare — në brigjet e Shqipërisë së Jugut, këta marinsa, sapo u gjendën ballë për ballë me bashkënacionalistët e tyre, të braktisur menjëherë nga radhët greke. Vetëm në një pikë princi ka të drejtë, domethënë, zgjedhja e Princ Vidit ishte një gabim i madh. Do të kishte qenë e vështirë të gjeje një person më të paaftë dhe frikacak, siç e di nga përvoja personale. Por është urtësia e përbashkët e Fuqive të Mëdha dhe jo e shqiptarëve ajo që është përgjegjëse për këtë zgjedhje.

Së fundi, a nuk provon Princi Lichnowsky me dëshirën e tij për të sakrifikuar një komb të tërë se ai dhe zotëria e tij perandorake i përkasin të dy një klase për të cilën qeniet njerëzore janë thjesht pengje për t’u përdorur në lojën perandorake, ku tufat e bagëtive mblidhen për t’u therur si shpërblim apo për t’u shitur bashkë me tokën ? — E juaja, etj.,

Znj. Edith Durham

Një popull martir

The Nation, e shtunë, 24 maj 1919, f.232 – 233 :

Zotëri, — Ne kemi dëgjuar shumë për mënyrën se si turqit u përpoqën të zhduknin racën armene.

Ne kemi dëgjuar pak për përpjekjet për të zhdukur një racë shumë më afër nesh. Rrëfimi i mëposhtëm më ka ardhur së fundi nga Shkodra, kryeqyteti i Shqipërisë së Veriut, për ngjarjet e fundit në Guci, Plavë dhe rrethinat e saj.

Ne kemi folur për disa vite për të drejtën e vetëvendosjes si për kombet e vogla, ashtu edhe për ato të mëdha. Ne kemi deklaruar madje se po bënim luftë për të arritur këtë qëllim. Megjithatë, kur një racë thërret vazhdimisht, ne mbyllim veshët ndaj thirrjes së saj. Ndoshta asnjë cep i Evropës nuk e ka shprehur dëshirën e saj më fort se Shqipëria e Veriut.

Në vitin 1878, kur Traktati i Berlinit i dha Malit të Zi qarkun e Gucisë, kjo e fundit rezistoi aq ashpër sa që fuqitë u detyruan të dorëzoheshin dhe ta zëvendësonin me Ulqinin (një qytet tjetër shqiptar), gjë që e arritën falë një demonstrate detare. Gucia dhe rrethina e saj u shpëtuan në atë kohë.

Në vitin 1913, Fuqitë ia dhanë për herë të dytë Malit të Zi, banorët e Gucisë rezistuan ashpër si kurrë më parë. Kësaj radhe malazezët duke u pajisur me armatim dhe artileri moderne e pushtuan vendin me dhunë dhe kryen çdo lloj mizorie. Shumë prej banorëve u masakruan. Shumë prej tyre iu dha zgjedhja e pagëzimit në Kishën Ortodokse ose vdekja. Disa u arratisën në malet shqiptare dhe mbetën të strehuar atje. Në atë kohë unë ekzaminova shumë nga këta refugjatë dhe u binda për vërtetësinë e raporteve të tyre, të cilat, për më tepër, u konfirmuan nga vetë malazezët, të cilët mburreshin lirisht me qëllimin e tyre për të zhdukur popullsinë vendase, duke thënë se kjo do të thjeshtonte çështjen racore dhe fetare.

Gjatë luftës botërore, banorët e Gucisë u kthyen sërish në tokat e tyre. Ata, si të gjithë shqiptarët, kanë besuar shumë në premtimet e Amerikës dhe Anglisë për të marrë në konsideratë dëshirat e popullatës gjatë përcaktimit të kufijve. Ata kanë treguar mjaftueshëm se cila është dëshira e tyre.

Në janar të këtij viti, serbët, megjithë armëpushimin, gjatë të cilit supozohej se çështjet racore ishin pezull, grumbulluan forca të mëdha pranë qytetit. Kryetari i Bashkisë shkoi menjëherë në Shkodër për të kërkuar mbrojtje. Gjenerali Franchet l’Esperey e siguroi atë se serbët nuk do të lejoheshin të sulmonin.

Më 15 shkurt 1919, serbët dërguan një Parlamentar në Guci dhe deklaruan se do të bënin një “hyrje paqësore”. Dhe mëngjesin tjetër filloi një bombardim i fortë që zgjati tre orë. Ata e morën me forcë vendin, duke përdorur granata dore, sipas përshkrimeve të refugjatëve, madje edhe në grupe fëmijësh.

Raportohet se serbët deklarojnë se sulmin e kanë nisur banorët e Gucisë. Kjo duket qartë e kundërshtuar nga faktet (1) se banorët e Gucisë, duke mos pasur as artileri dhe as bomba, e dinin se ishin në një pozicion të pafuqishëm; (2) ata kishin pasur një përvojë të tillë të mëparshme të metodave serbe dhe i kishin bërë thirrje forcave aleate për mbrojtje. (3) Nëse do të kishin synuar të sulmonin, ata, në përputhje me praktikën e zakonshme, fillimisht do ta çonin popullsinë joluftarake në një vend të sigurt. Siç ka ndodhur, të moshuarit dhe gratë dhe fëmijët raportohet se kanë vuajtur rëndë.

Se serbët kishin diçka për të fshehur, duket se vërtetohet edhe nga fakti se ata arrestuan dhe ofenduan një oficer britanik që shkoi atje për të hetuar disa ditë më vonë, ata arrestuan edhe përkthyesin e tij vendas, i cili kishte veshur kaki britanike. Oficeri i policisë u lirua më pas. Për momentin nuk ka asnjë lajm në lidhje me përkthyesin fatkeq. Gjithsesi, kjo është historia e zakonshme në Shkodër dhe nuk i shton asgjë reputacionit tonë.

Rreth dy mijë refugjatë nga Gucia arritën në Shkodër, por pas disa javësh u urdhëruan nga gjenerali francez në komandë, të kthehen. Këtë gjë ata kishin frikë ta bënin pa e ditur se çfarë masash do të merreshin për mbrojtjen e tyre. Meqenëse nuk morën përgjigje për këtë pyetje, ata pranuan ofertën italiane për strehim dhe aktualisht janë kampuar pranë Obotit. Meqenëse rajoni është i prekur nga malaria, shumë pa dyshim do të vdesin gjatë verës.

A e kanë vërtetuar mjaftueshëm këta njerëz dëshirën për bashkim me Shqipërinë apo jo ?

A i kemi ngjallur shpresat me premtimet tona për vetëvendosje vetëm për t’i thyer ata ? Dyzet vjet protesta, që nga viti 1878, nuk mjaftojnë për të bindur ? A duam të jemi dëshmitarë të zhdukjes së racës shqiptare ? Serbët tani kanë grumbulluar trupat e tyre dhe kërcënojnë Shkodrën. Çfarë masash do të marrim për të shpëtuar shkodranët që të mos kenë të njëjtin fat si banorët e Gucisë, si dhe atyre të Pejës, Gjakovës dhe shumë fshatrave të tjera shqiptare ? — E juaja, etj.,

Znj. Edith Durham

Gjendja kritike e Shqipërisë

The Nation, e shtunë, 27 shtator 1919, f.765 – 766 :

Zotëri, — Sapo kemi marrë rrëfimin e mëposhtëm për gjendjen e Shqipërisë së Veriut, në të cilën Italia dhe Serbia po përpiqen të marrin, politikisht, epërsinë, në acarim dhe dëm të madh të popullsisë vendase, të cilët bëjnë thirrje për “fair-play”.

“Çfarë mund të bëjmë ?” thotë dokumenti i cili mban shumë firma të rëndësishme. “Ndonjëherë ndihemi pothuajse të paralizuar dhe të mbytur nga ankthi. (1) Serbët vazhdimisht e zgjerojnë zonën e tyre të pushtimit. (2) Italianët e favorizojnë këtë lëvizje në mënyrë të tërthortë dhe synojnë goditje vdekjeprurëse për veprimtarinë tonë patriotike, për lirinë tonë dhe për integritetin tonë territorial.

(3) Ambiciet e serbëve dhe intrigat e Italisë e kanë shndërruar Atdheun tonë të lumtur në një fushë antagonizmi politik siç u krijua në 1914 dhe e bëjnë pozicionin tonë të patolerueshëm.

“Serbët vazhdojnë të pushtojnë pikat më të forta strategjike në tokën tonë me pretendimin e ndalimit të ekspansionit italian dhe italianët kanë shtrirë trupat e tyre nga Dibra në Pukë e Kastrat me pretendimin se ndalojnë përparimin e serbëve. Xhandarmëria jonë përballë këtij pushtimi të dyfishtë është mes çekiçit dhe kudhrës.

“Për më tepër, njerëzit tanë nuk janë më të sigurt, as në biznesin e tyre privat, nga ndërhyrja e autoriteteve ushtarake, serbe dhe italiane. Dhe oficerët e tyre janë krejtësisht të paditur për psikologjinë e popullit tonë dhe për zakonet e tyre. Kjo situatë e mjerueshme ka shkaktuar një emocion të madh ndaj Italisë. Kështu po sillen serbët në Kosovë. Ata kanë burgosur 800 shqiptarë të Prizrenit, 300 të Tetovës dhe 700 të Prishtinës. Ata po i detyrojnë shqiptarët nga nëntëmbëdhjetë deri në tridhjetë vjeç të shërbejnë në ushtrinë e tyre. Ata ua kanë konfiskuar tokat fisnikëve shqiptarë dhe ua kanë dhënë serbëve. Në shumë vende kanë ndodhur vrasje të pabesa.”

Në Tiranë u organizua një takim nga shqiptarët për të protestuar kundër sjelljes së serbëve në Kosovë dhe kundër dështimit të Italisë për të evakuuar Vlorën. Italia dhe Serbia e kanë bërë Shqipërinë fushë beteje. “Italianët, që nga ardhja e tyre në Shqipëri, kanë vazhduar të rrisin numrin e agjentëve të tyre dhe të përpiqen të mbjellin rrëmujë mes shqiptarëve duke nxitur dallimet fetare, politike, madje edhe private. Në rrethet e Pejes, Gjakovës dhe Prizrenit, serbët ua morën bejlerëve dhe pronarëve të tjerë të tokave misrin dhe u lanë mezi sa për t’i mbrojtur nga uria.”

“Politika aktuale e Italisë mund të çojë në copëtimin e Shqipërisë dhe të shkaktojë telashe shumë serioze. Sjellja e serbëve është e tillë që do të çojë në zjarr dhe gjakderdhje. Nuk mund të besojmë se Europa do të kryejë krimin e krijimit të një Polonie të dytë në Ballkan pikërisht në momentin kur, me sakrifica të mëdha, ajo ka riparuar krimin e saj të shekullit të tetëmbëdhjetë. Ne jemi thellësisht të bindur se Britania e Madhe nuk mund të lejojë një zgjidhje kaq katastrofike.

Sepse ne e dimë se deri më sot kombi britanik ka mbrojtur me bujari kauzën e drejtë të një populli që kërkon vetëm të lejohet të jetojë dhe të zhvillohet lirshëm.”

Ky është padyshim një rast për Lidhjen e Kombeve. Pavarësia e Shqipërisë iu garantua asaj nga Fuqitë në vitin 1913, dhe duke kërkuar që kjo pavarësi të respektohej, ajo nuk kërkon më shumë se Belgjika dhe ka të njëjtën të drejtë për njohje dhe dëmshpërblim. — E juaja, etj.

Znj. Edith Durham,

Sekretare nderi e Shoqërisë Anglo-Shqiptare.

71, Belsize Park Gardens, N.W. 3.

23 shtator 1919.

Shqipëria

The Nation, e shtunë, 3 korrik 1920, f.434 :

Zotëri, — Për shkak se e gjithë Shqipëria, së cilës në 1913 iu premtua pavarësia nga Fuqitë e Mëdha, tani po lufton për ta marrë atë, shqiptarët cilësohen si “rebelë”. Shkurtimisht situata është kjo. Kur u shpall armëpushimi, shqiptarët, të cilët nuk ishin armiqtë tanë, natyrshëm prisnin që toka e tyre, e cila ishte pushtuar nga të paktën shtatë ushtri gjatë luftës, do të zbrazej dhe do t’u lejohej të fillonin organizimin e saj. Në vend të kësaj, kishte një garë ushtrish aleate, secila duke u përpjekur të “mbushte pretendimet” në përmbushje të Traktatit të poshtër sekret të vitit 1915. Franca dhe Serbia garuan me Italinë. Ushtritë franceze, italiane dhe serbe pushtuan “zona” të ndryshme, secila duke protestuar se po e pengonte tjetrën të shkelte dhe secila po përpiqej të ngacmonte, korruptonte ose terrorizonte shqiptarët për të luajtur në anën e saj. Shqiptarët trajtoheshin shumë shpesh si një racë e pushtuar dhe u rekuizoheshin shtëpitë dhe furnizimet. Botës iu tha se shqiptarët ishin të paaftë për të organizuar një qeveri dhe ata që pushtuan tokën e tyre vendosën çdo pengesë të mundshme në rrugën e formimit të tyre. Fuqitë kishin zgjedhur si përfaqësues të Shqipërisë njeriun më të urryer në vend, Esad Pashën, dhe vetëm me shumë vështirësi iu lejua Shqipërisë të dërgonte delegatë të vërtetë në Konferencën e Paqes, të cilët kishin akoma më shumë vështirësi për të marrë një dëgjim.

Fuqitë bënë veshin e shurdhur dhe synuan të bënin copëtimin e Shqipërisë. Me një durim të lavdërueshëm shqiptarët kanë pritur derisa të humbasin çdo shpresë për drejtësi. Më pas, në janar të vitit 1920, përballë shumë kundërshtimeve nga ana e Fuqive pushtuese, shqiptarët sajuan një zgjedhje të përgjithshme në të gjithë tokën. Kryetarët u takuan dhe zgjodhën një përfaqësues lokal. Këta, nga ana e tyre, zgjodhën delegatë që u mblodhën në Lushnje dhe zgjodhën një qeveri që përfaqëson të gjitha pjesët dhe të gjitha fetë. U bë një betim i përgjithshëm për paqe dhe të gjitha dallimet u fundosën. Fuqitë refuzuan ta njihnin këtë qeveri dhe delegatët e saj, njëri prej të cilëve ishte peshkopi i Lezhës, nuk u njohën shumë kur erdhën të luteshin për kombin e tyre.

Armiqtë e Shqipërisë u përpoqën të rrëzonin qeverinë e Lushnjes. Esad Pasha, mjeti i tyre me rrogë të lartë, nuk guxoi të shkonte vetë pasi e dinte se cili do të ishte fati i tij. Njeriu që kishte shitur atdheun e tij e dinte çmimin që do të duhej të paguante dhe tani e ka paguar. Osman Bali, një nga shërbëtorët e tij, u dërgua dhe menjëherë u shfaqën njoftime në shtyp se Shqipëria ishte revoltuar dhe përmbysi qeverinë e Lushnjes. Në vend të kësaj, qeveria e Lushnjes intervistoi Osmanin dhe e bindi të mos luftonte kundër atdheut të tij. Qeveria e Lushnjes u forcua.

Ndërkohë Britania e Madhe tërhoqi të dy përfaqësuesit e saj dhe në përgjigje të të gjitha pyetjeve në Dhomën e Komunave përgjigja është “Nuk kemi asnjë informacion zyrtar.” Ata të cilëve u ishin premtuar pjesë të Shqipërisë ishin, pra, kishin lirinë t’i merrnin nëse ata mundën pa dëshmitarë të papërshtatshëm që të shikonin. Dy përfaqësuesit e Britanisë së Madhe ishin të dy miq të Shqipërisë dhe informacioni zyrtar mund të kishte qenë i sikletshëm.

Në simptomat e para që Shqipëria ishte e vendosur dhe e bashkuar, Italia pushtoi Durrësin dhe doganën e tij, duke shpresuar kështu, siç duket, t’i privonte Qeverisë së Lushnjes një burim të ardhurash. Vendi pranoi menjëherë një kredi të madhe.

Tani Shqipëria po lufton për jetën e saj. Një komb i tërë i bashkuar kërkon simpati në drejtësinë e kauzës së tij. Asnjë korrespondent i huaj nuk lejohet të shkojë në Shqipëri. Vetëm me shumë vështirësi mund të dalë ndonjë lajm. Një pjesë e madhe e popullsisë së Vlorës, mësojmë nga burimet italiane, është deportuar nga italianët në ishullin e Sazanit, një ishull ku ka pak ujë dhe pothuajse nuk ka shtëpi. Gjëja është e përbindshme. Vlora, porti më i mirë i Shqipërisë, është i shenjtë për shqiptarët si qyteti ku ata shpallën pavarësinë. Ata i lejuan italianët të zbarkonin atje në 1914 duke besuar se ishte vetëm një masë e përkohshme lufte. Ata kurrë nuk kanë pranuar ta japin atë. Tani qyteti i tyre është i bombarduar, njerëzit e tyre të shquar janë dëbuar. Këtu po përsëriten tiparet më të këqija të pushtimit gjerman të Belgjikës. Arsyetimi i kërkuar nga Italia për aneksimin e Vlorës është ai i Gjermanisë kur ajo hyri në Belgjikë, “domosdoshmëri strategjike”.

Anglezët që dhanë ndihmën dhe simpatinë e tyre për ringjalljen italiane, për kryengritjen greke në 1820 dhe 1897, për luftën për liri të udhëhequr nga serbët dhe bullgarët, tani me të drejtë nuk mund të refuzojnë të mbështesin Shqipërinë dhe ta ndihmojë atë të formulojë një plan me anë të të cilit mund të arrijë pavarësinë e saj të kërkuar prej kohësh dhe në të njëjtën kohë një modus vivendi falë të cilit Italia do të jetë në gjendje të dalë me nder nga kjo luftë e padenjë. — E juaja, etj.

Znj. Edith Durham

Dëbimet shqiptare

The Nation, e shtunë, 4 qershor 1921, f.361 :

Zotëri, — Shqipëria — pas shtatë vitesh mungesë — është një tokë e re pothuajse për mua. Përkundër shtatë viteve të luftës dhe pushtimit të huaj, shpirti i pavarur i njerëzve u ka mundësuar atyre të bëjnë më shumë në drejtim të formimit të një kombi nga sa prisnin disa prej nesh. Kujtojmë ditët kur asnjë shkollë shqipe nuk mund të ekzistonte pa mbrojtje të huaj dhe kur të gjitha të tilla drejtoheshin nga fuqitë e interesuara për të arritur qëllimet e tyre. Shqipëria e Lirë ka hapur tashmë 528 shkolla për fëmijë dhe disa shkolla të mbrëmjes, në të cilat të rriturit po mësojnë me padurim. Qetësia e përsosur mbretëron në tokë. Është organizuar një xhandarmëri e zgjuar. Rrugët janë pastruar dhe nevoja për shtëpi është po aq e madhe sa në Angli. Por ndërtimi po vazhdon më energjikisht. Të gjitha duken shpresëdhënëse. Por ka një pikë shumë të zezë. Pothuajse menjëherë pas armëpushimit trupat serbe hynë dhe pushtuan një pjesë të madhe të territorit shqiptar — kryesisht atë të fisit të Lumës — brenda kufijve të përcaktuar nga Fuqitë në 1913. Ky rreth është i banuar vetëm nga shqiptarët. Shumë u larguan menjëherë në Shqipëri, me shpresën për të marrë ndihmë, duke shpresuar gjithashtu se Fuqitë do të urdhëronin shpejt evakuimin e tokës së pushtuar në këtë mënyrë. Serbët, megjithatë, kanë mbetur atje dhe kanë djegur shumë fshatra. Së fundmi ata dhanë urdhër që të gjithë shqiptarët e rrethit që ishin larguar të kthehen menjëherë në fshatrat e tyre. Shqiptarët, nga frika e tradhtisë dhe gjithashtu të pavullnetshëm për të jetuar nën sundimin serb, refuzuan ta bëjnë këtë. Serbët tani kanë filluar të ndëshkojnë familjet e pafajshme të këtyre njerëzve duke i larguar me forcë nga shtëpitë e tyre dhe duke i transportuar në Serbi.

Refugjatët nga rrethi vijnë dhe raportojnë detaje. Në këto rrethana nuk mund t’ju kërkoj të publikoni emra, pasi kjo mund të sjellë shtypje të mëtejshme. Por unë kam emrat e gjashtë familjeve dhe të fshatrave nga të cilët janë larguar kohët e fundit.

Ata bëjnë thirrje urgjente për ndihmë dhe simpati. Toka e tyre është aneksuar me forcë edhe pse i është dhënë Shqipërisë nga Fuqitë. Kjo është mjaft e vështirë. Por nëse detyrohen të qëndrojnë në Serbi, i tremben sllavizimit të fëmijëve të tyre, sepse në Serbi ende nuk është themeluar asnjë shkollë shqipe.

Kërkesa e tyre është shumë modeste — domethënë që të respektohet kufiri i përcaktuar në vitin 1913 dhe t’u rikthehet atdheu i tyre. — E juaja, etj.,

Znj. Edith Durham

Tiranë, Shqipëri, 6 maj 1921.

“Kolegji i Kirurgëve të Kosovës” në Parlamentin e Austrisë

May 10, 2024 by s p

Kryetari i Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës, Prof. Dr. Rifat Latifi, bashkë me nënkryetaren e KKK- së për Austri, Dr. Lumnije Kqiku, kanë vizituar Parlamentin e Austrisë, ku janë pritur nga deputetë të këtij institucioni. Temë diskutimi ishte bashkëpunimin mes Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës, Parlamentit të Austrisë dhe shtetit austriak në projekte të ndryshme shkencore dhe të forcimit të organizatës së kirurgëve

Ky takim pune ishte i organizuar me kërkesën e deputetit austriak dhe kryetar i Shoqatës së Miqësisë Austri-Kosovë, Andreas Minnich. Në këtë takim mori pjesë po ashtu deputeti Prof. Dr. Josef Smolle, profesor universitar dhe ish rektor i Universitetit të Mjekësisë në Graz gjatë periudhës kohore 2008-2016, si dhe përfaqësuesit të Ambasadës së Kosovës në Austri, duke filluar me Albinot Bimbashi, i ngarkuar me punë në ambasadën tonë, dhe përfaqësues të tjerë të organizatave të ndryshme.

Me këtë rast. kryetari i Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës, Prof. Dr. Rifat Latifi, prezantoj para deputetëve dhe mysafirëve në parlamentin austriak, punën e Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës, si një shembull konkret për ri-ndërtimin e shëndetësisë në vendet në zhvillim dhe shndërrimin e shëndetësisë së vrarë të vendeve pas konfliktit, ne shembull të mirë të përparimit organizativ, teknologjik dhe klinik, për te cilin Austria po tregon interesim te jashtëzakonshëm.

Ai shpalosi aktivitetet dhe rritjen në pesëvjeçarin e parë të KKK-së. dhe me tutje nënvizoi planet ambicioze për dhjetëvjetorin e ardhshëm të KKK- së në veçanti krijimin e Qendrave të Ekselencës, sikurse Qendrën e Avancuar të Simulimit, Edukimit, Trajnimit dhe Hulumtimeve Shkencore, ose siç e quajti Latifi “Kullën e Kirurgjisë” dhe shpalosi nevojën për krijimin e Qendrës Komprehensive- Gjithëpërfshirëse, Qendrën Onkologjike të Kosovës, dhe për projekte tjera të rëndësishme për Kolegjin e Kirurgëve të Kosovës dhe shëndetësinë e vendit tonë.

“Gjatë kohës time si Ministër i Shëndetësisë, ne përcaktuam diagnozën e shëndetësisë, që kërkon krimin e 12 Qendrave të Ekselencës, e tash është koha të krijomë partneritet me miqtë tanë të vërtetë për krijuar e një infrastrukture moderne të Kirurgjisë në Kosovë” tha ai.

Prezantimi i Prof. Latifit ishte shumë përmbajtjesor dhe domethënës për zhvillimin e sistemit shëndetësor në Kosovës, me ç, rast u hapën dyert të reja të bashkëpunimit për projekte të kësaj fushe, mes Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës dhe institucioneve të Austrisë në këtë rast të Parlamentit.

Kurse, deputetët austriak, Prof. Dr. Josef Smolle dhe Andreas Minnich, falënderuan Prof. Dr. Latifin për takimin dhe për mundësinë e bashkëpunimit mes Parlamentit të Austrisë dhe Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës, duke shtuar se ishte kënaqësi të bisedohej më një ekspert si Dr. Latifi, i cili përmes punës së tij në shumë vende të botës ka ndihmuar në transformimin e shëndetësisë duke përdorur avancimet teknologjike.

Përndryshe, kjo vizite ishte vazhdimësi e prezantimit te Prof. Dr. Rifat Latifit të mbajtur kohë më parë në Akademinë Diplomatike në Vjenë, me temën: “Transformimi i Sistemit Shëndetësor në Vendet Pas Konfliktit”, kur deputeti z. Minnich ka qenë pjesëmarrës dhe një nga diskutuesit kryesor. Të gjithë u pajtuan se duhet forcuar edhe më tej miqësinë Austriake-Kosovare dhe se ka mundësi reale për ndihmë serioze nga Austria dhe institucionet e Austrisë e Kosovës përmes platformës konkrete të Kolegjit të Kirurgëve të Kosovës.

“Gjergj Kastrioti – Skënderbeu” në Shën Vasil

May 10, 2024 by s p

Në datën 4 Maji 2024 në qytezën arbëresh të San Basilio\ Shën Vasili u vendos monumenti kushtuar heroit legjendar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, në qëndrën e qytezës.

Ky bust është i derdhur në bronx. Arrinë lartësinë 6 metra, dhe u përcoll në Itali nëpërmjet tragetit Durrës- Bari, dhe prej andej në qytezën arbëreshe të San Basilio\ Shën Vasili.

C:\Users\iljas\Downloads\FB_IMG_1715053999693.jpg

Pjesëmarrja

Merrnin pjesë përfaqësuesit më të lart të qeverisë së shtetit Shqiptar dhe Kosovës; Presidenti i Republikës së Shqipërisë Zoti Bajram Begaj, Ministri i Punëve të brëndëshme Xhevat Svecla.

Kreu i Missionit të Kosovës, pranë Selisë së Shenjtë në Vatikan Z. Vehbi Myftari, ambasadorë të shtetit Shqiptar dhe të Kosovës.

Merrnin pjesë gjithashtu Avokati, dhe kryetari e shoqatës Pal Ëngjëlli, miku i madh i arbëreshëve zoti Ardian Visha. Historiani dhe akademiku shqiptar z. Pëllumb Xhufi, etje

Nga Qeveria vendore mirëpriti mysafirët Kryetari i Bashkisë së San Basilio\ Shën Vasili, Vicenzo Tamburi. Merrnin pjesë Kryetarë të Bashkive të ngulimeve arbëreshe, intelektual, studiues si edhe shumë miq dhe simpatizantë të botës arbëreshe, por edhe të botës shqiptare dhe të diasporës së saj.

Momenti i inagurimit

Ceremonia e inagurimit u bë në mesditë rreth orë 12 e 30. Presidenti i Republilkës së Shqipërisë i kryesuar nga delegazioni i tij niset derjt sheshit Skënderbe. Na fshatrat përqark si Frascineto, Aqcuaformosa, Firmo, Ungra kishin ardhur edhe arbëreshë të tjerë.

Ishin çastet emicionuese në momentin e zbulimit të veprës.

Ndërsa këtë monument të vijnë ndërment përshkrimi që Marin Barleti i jep figurës së Gjergj Kastriotit: ”Shtati i tij i lartë dhe i hedhur, krahët që s’ishin parë më të bukura te njeri; qafa e fuqishme dhe e përkulur si e atletëve; gjerësia e supeve e admirueshme; ngjyra e bardhë si e derdhur në të kuq të padukshëm; shikimi i syve as i egër, as i fjetur por shumë i këndshëm.

Këto ia rritnin shumë virtytet e tjera dhe dukeshin se ia shtonin mirësinë shpirtërore”.

Emri i Skënderbeut si dhe figura e tij politike- dipllomatike, shtetkrijuese, shtetërore e qytetërues s do të qëndrojë gjerësisht e thellësisht në themelet e vetëdijes arbërore.

Sheshi oshëtinte nga duatrukitje 600 vjetëve, vazhdon të mbijetoj emri i Skénderbeut

U kënduan të tre himnet e tre shteteve, shqiptar, kosovar, Italian.

C:\Users\iljas\Downloads\FB_IMG_1715195493675.jpg

Dy fjalë mbi autorin

Autori i kësaj vepre është një skluptor nga Shqipëria i quajtur Ardian Pepa. Figura Skënderbeu në këtë monument, ngrihet madhështor, me shpatën në dorë mbi kalin e tij, gati për thirrje apo si fitimtarë. Gjergi statik , ndërsa kali tij në lëvizje në galopin e tij, ndërsa ku kryqëzohen forca dhe liria, ai vullnet i fort dhe i besueshëm.

Me këtë rast le të njohim disi këtë qytezë të vogël të arbërisë kontinentale/

Në mbëmje rreth orës 18 e 30 do të bëhej parada me kostumet.

Rreth orës 18 e 30, grupe artistike arbëreshe vëreshuan në rrugët e qytezës. Kishin ardhur arbërsh nga Puglia, nga Bazilicata, si dhe nga Molise.

Sa herë që arbëreshët bëhen bashkë “Skënderbegu zbret nga qielli”, kështu thuhet në vargjet e një kënge arbëreshe. Të gjithë bashkë këto grupe arbëreshe, dukeshin si një mozaik antropik në levizje. Në ato kostume ato dukeshin herë si Doruntina, herë si Argjiroja dhe herë si Nora e Kelmentit. Në ato veshje ishte epopeja e tërë arbërore.

Festa përfundon me një koncert ku debutonin kantautor arbëreshë dhe grupe arbëreshe nga të gjitha ngulimet arbëreshe.

Në mbrëmje rreth orës 20 e 30 tek afitatri u zhvillua koncerti i madh. Me pjesémarrjen e grupeve arbéreshe të Shën Vasili dhe fshatrave përqark.

Gjatë atyre orëve u takava me shumé arbérshë e arbëreshe, ku folëm e shkëmbzem mendime si dy vëllezër të të njëjtit gjak. Mes tyre është edhe një familje arbëreshe, ajo e Mario Occhineri, i cili rrikthehet në Arbëri në moshën 20 vjeç, pasi prinërit e tij kishin emigruar në Amerikën Latine, por dashuria e tij për rrënjët e të parëve nuk shteron. Ai flet më shumë pasion fjalët që i ka mësuar gjyshja, kujtimet që ka, dhe dëshiron të mësojë gjuhë arbërore.

Mario ishte i shoqëruar me të shoqen e tij Margarita Pugliese, ajo vetë është italiane, dhe djalin e tij Giovanni që gjithmonë e më shumë e tërheq kjo botë arbërore.. Sapo është kthyer nga puna. Unë isha e shoqeruar me miqtë nga Diaspora.

Ai vjen na përshëndet dhe na fton në shtëpinë e tij ashtu siç dijnë dhe ruajnë traditën arbëreshët e vërtet. Banon dy hapa larg sheshit, në qendër. Dikur nlë këtë shtçpi banonte gjyshi im, sot banoj unë- Problemi ishte se kjo shtëpi do të abandonohet, sepse këtu fshati i San Basiles po shpoullohet. Vajzën e kam në Milano. Tani edhe im bir trasferohet me studime, kështu që jo një ditë të largët këtu nuk vjen e të jetojë njeri- na thotë Mario.

Shtëpia e tij ishte e madhe, një hapsirë me tre kate, një labirint dhomash. Më rrengjethet mishi kur Mario rrëfen. Shtëpitë arbëreshe kanë një arkitekturë të tillë që ishin të ndërtuara nga dy porta. Njëra portë ishta nga pjesa e hyrjes së rrugës, ndërsa tjetra nga pjesa e prapme, ku gjendej edhe një kopësht i vogël që përdornin për perime. Kjo shtëpi ishte tipike arkitekturë të ndërtimit arbëreshe. Nga ky pozicion i shtëpisë dukej deri Frascineto, Pollini, dhe dhe arrinte puhiza e detit të Sibarit. Gjithshka dukej e zhytur zhytur në esmeraldë. Përfitojmë të bëjmë një foto sheshit Skënderbe nga kjo shtëpia antike e mikut tonë arbëreshit me gjak arbër, vëllait tonë Mario occhineri dhe Margarita Pugliese.

C:\Users\iljas\Downloads\IMG-20240508-WA0009.jpg

Nuk gjen popull më mikpritësa se sa arbëreshët kur ata të duan dhe ju futesh në zemër.

Ata, ndajnë çdo gjë që kanë, dhe te Mario u kthye ajo tavolinë në një bufe.

Nuk mungonin edhe konfetet e martesës së argjend të këtij cifti të mbrekullueshëm që ndjekin arbërinë, kudo që janë.

Nga diaspora nuk mungonte edhe miku ynë,vëllai i arbëreshëve Rexhep Rifati me të shoqen e tij, hulumtuesi Hazir Mehmeti e shoqëruar nga zonja e tij, Kryetari i LKSH zoti Musa Jopull dhe bashkshortja e tij, si edhe Arkitektja Shqipe Bytyqi, e shumë e shumë të rinjë nga diaspora.

Në mbrëmje u takuam me shumë arbëresh, të tjerë. Na qëndronin pranë, na ndihmuan në hapsirat e tyre për të parkuar makinat. Dikush na ofronte kafe, dikush një godë uji, dikush sikuer edhe të qëndronim si edhe për pak minuta me ta, ku vetmia shpesh i ka mbuluar. Pata rastin edhe të takoja edhe dy mësueset që tashme janë në pension dhe biseduam me to për çështjen e gjuhës që po e humbasin nga dita në ditë.

Isha e shoqëruar atë ditë edhe me nga Koordinatorin e gjuhës shqipe në Zvicër, miku Vaxhid Sejdiu dhe e shoqja e tij Qefsere, të cilët më shoqëruan me makinën e tyre, gjatë qëndrimit sipas programit që ndiqnim për ngulimet arbëreshe.

Përjetuam jo vetëm ato emoyione njerëzoore humane, por edhe ato emozione njerëzore humane. Atë mbrëmje të inagurimit bënte ftohtë. Them të drejtën ishim të veshur disi hollë. Por na erdhi ideja se të kërkonim nndonjë xhup Marios meqë shtëpinë e kishte dy hapa. Mjaftoi jjë gjysëm telefonate dhe Mario na i solli për një sekond. Mbathëm xhupat e tyre që të treja , Unë, Shqipe Bytyqi dhe Qefserja. U ndjemë si në shtëpinë tonë.

Në mesnatë e telefonuam dhe i dorëzuam xhupat.

Falë atyre xhupave të tyre, ne pamë koncertin arbëresh atë mbrëmje dhe ndamë emocionet së bashku me vëllezërit tanë.

Pak histori për San Basilio\ Shën Vasili

C:\Users\ACER\Desktop\facebook_1584378015747.jpg

Jo shumë larg Castrovillari\Kasrovillari\ Kalabri, në drejtim të kodrave Coscile \Koshile, mbledhur si shqiponjëza qëndrojnë më tepër se pesë shekuj arbëreshët e San Basiles, ose Shën Vasili.

Ky ngulim arbëresh shtrihet ne nje lartesi 500 metra mbi nivelin e dietit. Mjafton të ngjitesh në një pikë të lartë do të shohësh kaltërsinë e detit e çdo gjë duket si në pëllëmbë të dorës.

Shohim hapsirat e Sibarit dhe mendja na çon tek ata karvanë me popullsinë shqipfolëse të shek XIV- XV ardhur nga territoret e Ballkanit shqipfolës, të rraskapitur nga rruga, të dërrmuar nga fati i keq i pushtimit otoman, duke lënë vatrat e tyre por, duke mbartur edhe shpresën për jetën.

Duket sikur këtë popoll fati e solli në këto territore për të thithur atë Diellin lindor, ku puhiza e deti Jon dalengadalë iu perkedhel kujtimet, mallin për tokën e larget, për një mëmëdhè që lanë dhe qe arbereshi i kendoi gjithe jetën.

Ne krahë të majtë të Shën Vasilit shtrihet një pllajë ku hapsira e horizont janë ndërthurur në një harmoni me luginën, dhe nje tantellë jeshile frymon me diafragmën e saj gjigande, duke i dhënë jetë arbëreshit të këtyre anëve.

C:\Users\iljas\Desktop\facebook_1601973874690_6719165430508745615.jpg

Gjurmë historike mbi Shën Vasili\ San Basile

Shën Vasili është një ngulim arbëreshë i cili nuk u themelua prej arbëreshëve por u popullua prej tyre. Kur erdhën arbëreshët gjetën këtu edhe popullsinë vendase. Si të gjithë “Katundet” arbëreshe, edhe shënvasiljotët ruajtën gjuhën,traditat, kostumin si edhe ritin.

Marveshjet e para\ Kapitullacionet

Popullsia arbershe e Shën Vasilit mundi të fillonte të rindërtonte në këto troje vetëm rreth vitit 1510 kur u kryen marrveshjet\ kapitullimet. Kapitullimet sollën mundësinë e marrëveshjeve të shit-blerjes, kështu që arbëreshët u bë bënë zotër të këtyre territoreve.

Manastiri kushtuar shën Mërisë “Maria Ogjitria” zoteronte prona të tokave, ku punonin shumë arbëresh, e drejta e kapitullimeve bënë që mos të shfrytëzoheshin si më përpara, nga feudalët e kohës por të ishin pronar të tokave të tyre të taksuar me shuma të konsiderueshme.

Një shtëpi e lashtë, burimi i fotos poetit Mario Bellizzi.

C:\Users\iljas\Desktop\facebook_1601973535874_6719164009411705398.jpg

Gjuha, kultura, riti

Arbëreshët e Kalabrisë ruajtën gjuhën e tyre në mënyrë të shkëlqyer deri rreth viteve 1960-1970.

Ndryshimet e shumta në aspektin shoqëror, politik, ekonomik, bënë që të ndryshonin edhe parametrat identiatare të “ ishujve” me popullsi arbëreshe në Kalabri e në Jugu të Italisë

Ishte viti 1930, kur filluan për herë të parë martesat midis popullsisë italiane. Në fillimet e pare ishin vetëm vajzat arbershe që martoheshin me popullsinë italiane, sepse donte që e bija e tij të kishte një të ardhme ekonomike dinjitoze, ndërsa djemtë arbëreshe zgjidhnin deri rreth viteve ‘50 nusen arbëreshe.

Arbëreshët e Shën Vasilit i përkasin ritit bizantin, dhe janë pjesë e Eparkisë së Ungrës. Sot arbëreshet e Shën Vasilit janë pothuajse asimiluar në gjuhë, por po asimilohen edhe në rit, sepse ka vite që mesha nuk kryhet në arbërisht. Shumë pak gjen në qytezë që kanë ruajtur disi të folmen e tyre.

Kultura dhe arkitektura e Shën Vasilit

Ndërtesa ku gjendet sot Bashkia e Shën Vasilit shërbente më përpara si “kisha Mëmë” dhe u ndërtua me duart e emigranteve arbëresh të udhëhequr me vullnetin e peshkopit Tomacelli ne 1500. Sipas dokumentave me antike, rezulton qe kjo ndërtesë iu dedikua San Gennaros, sepse Peshkopi ishte napolitan dhe shenjëtori San Gennaro është Devoti i napolitaneve.

Trasformimi Kishës në seli Bashkiake u be ne 18 gusht 1838, por vetem ne 1887 kjo strukturë kaloi në autonominë e plot si pronë komunale, vendimi i së cilës u arritë në sajë të Kavalierit Giovanni Damis të cili në atë kohë ishte i ngarkuar në detyren si kryetar Komune i San Basile. Gjate restaurimeve të ndertesës (ish kisha matrice dhe sot Komuna) u zbulua edhe një “ fosile kockash” të lashtë.( Në vijim një fotografi nga ndërtesa e Bashkisë së Shën Vasilit)

Sahati i Komunës San Basile.

Shume interesante eshte edhe sahati, pjese e kesaj arkitekture. Ne 21 qershor kerkohet nga masa e komunitetit arbereshe nje sahat që të plotësonte nevojat e komunitetit, sepse sahati i mëparshem nuk shënonte të katërtën e orës dhe kjo u realizua vetem ne 8 shkurt 1914 .

Sahati qe shohim sot eshte veper e 1914 por qe u vendos ne 5 prill 1994 sepse vetem atehere mbaruan punimet e piedestalit ku do vedosej.

Kroji i San Basiles 1862

Ishte viti 1862, kur në sheshin e Shën Vasili u ndërtua ky shatërvan i cili shërbent popullsisë si furnizim me ujë, por edhe për të larjen e teshave ose thjesht për të pirë. Ishte vend takimi, për të rinjtë e të moshuarit. Burimet në fshatrat arbëreshe kanë atë pjesën sentimentale humane, por edhe vendi ku flisnin gjuhën e tyre.

Ndërsa i afrohesh, këtij Kroji rrjedhjet e tij janë një poezi e vërtetë, ku ndërthuret zhurma e ujit me atë të granitit, dhe ndërsa e dëgjon, ndien herë atë fllad të freskët, dhe herë atë fëshfërimë të përzierjes së ujit të kristaltë mbi vaskë, një zhurmë kjo sa e ëmbël aq edhe mbërthese, sa qetësuese aq edhe e mërzitshme, por mbi të gjitha ndërsa e vëshgon, ai shatërvan vazhdon të mbajë në mënyrë dinjitoze atë hijeshinë sa magjepse aq edhe historike që mbart në vevete.

C:\Users\ACER\Desktop\20200311_190252-1.jpg

Gjitonia dhe shtëpitë e zhytura në harresë.

Ndërsa ecën ë këtë qytezë do të shohësh, shtëpi të ndërtuar me arkitekturën arbëreshe.

Zhytesh në ato mure ku antikja dhe modernia mbietojnë.

Shikon stema shtëpish, eleganza e një epoke, por edhe një heshtje që të vret.

Në pragjet e tyre copëza- jete..

Tek një parvazë mbin lulkuqja dhe bari i egër, si nëpër mugëtirë ndien atë profumin e një jete të shkuar.

Nuk nxiton. Këto qyteza martin ritmin e një kohë që nuk ikën kurrë.

Ecen dhe ndihesh fill i kat në në një ditë të nxehtë gushti..

Tek tuk ndër rrugë ndien zhurmën e një bastoni, e menjëherë shfaqet silueta e një moshurari. Trupi i krrusur nuk lejon as të shkëmbesh shikimet.

Përshëndet, vazhdon ritmin e tij, nën trokitjen e bastonit si një partiturë adagio.

Një akustikë, një teshtimë, apo një miaullim maceje, dëgjohet ndërsa vazhdon të ecësh në këto rrugë të gjitonisë

Ngjitesh dhe zbret, diku në horizont një zonje e përkulur kujdesete për dy trëndafila në saksi.

E përshëndet. Ajo, kërkon të ngrihet, e për një çast sytë si mentesha mbërthejnë ato lëvizje të pakontrolluara të kokës së saj.

Një hije lehtë trishtimi zien brënda të atij binomi: “Vetmia dhe braktisja”.

Ndihen një drithëm.

Vazhdon të ecësh, sepse nuk do ta pranosh atë realitet, braktisje, shpopullimi

Ecën dhe vështrimi limitohet në thelpi trekëndëshi , gurë, murë, pragje.

Një psherëtimë e fortë të vjen.

Ngreh kokën, dhe dy rroba fëmijësh të nderuara në ballkon valviten, duket sikur frymojnë.

Vështron në thellësi e ndien atë ndjesi të çuditishme ku bashkohet e shenjta me profanen, apstraktja me realen.

Marr frymë, sikur shpirti të zgjohet nga një dramë e rëndë.

Nuk flasë por vetëm pëshpërisë:

Arbëreshi i këtyre anëve nuk mund të shuhet në këtë formë.

Shpirti i Arbërit është i desinuar të rrojë!

Siç rron shpirti rebel i poetit Mario Bellizzi, të Shën Vasilit, që me penën e tij derdh ato pika si nota në pentagramin e një sinfonie ku rebelizmi, malli, trishtimi, dashuria dhe shkrihen në një partiturë malli, kultura, gjuha, sentimenti, për popullin e tij, rrënjet, por edhe vlerat humane. Vargjet e tij sa delikate të ndjeshme, por edhe aq të mbrehta si një thik ku flitet e vërteta.

Nuk e harron gjakun arbër Mario dhe vazhdon e, spërkat në vargjet e tij bukurinë, trishtimin, krenarinë, folklorin, dëshpërimin, por edhe “tërbimin” për këtë qytezë, damarët së cilës janë atrofizuar, e nuk rrjedhin më “ gjaku in i shprishtë”..

Jo shume distanta nga komuna është sheshi ku është vendosur edhe një shatervan modern. Mblidhen shënvasiliot, pothuajse të asimiluar në gjuhë.

I takon, janë të mirësjelltë e ndërsa bisedon me të, do të dallosh që i kërkojnë rrënjët.

Disi më tutje më zë syri Mario Occhineri, arbëresh i Shën Vailit.

Mario Occhineri ishte i shoqëruar nga e shoqja e tij Margarita. Marion është arbërresh që u rrit në Urugaj, por shpirti i tij arbëresh është më i fortë se kurrë.

Promovon dhe mbështet botën arbëreshe kudo që ajo ndodhet.

Ka atë shpirtin revoluzionar. Shqetësimi i Marios është që nuk di gjuhën arbëreshe, ankohet që nuk ka shkolla për mësimin e gjuhës të parëve të tij. Në cdo festë e promovim Mario është prezent, mbështet gjakun e të parëve të tij. E lexon në sy Arbërinë e bukur që e ka në shpirt.

Një nga objektet e rëndësishme është edhe Kompleksi i Manastiri me kishën Maria Odigitria

Gjatë shekullit të njëzetë, struktura e këtij kompleksi iu nënshtrua ndërhyrjeve të shumta modernizuese, kjo bëri që ti jepte jetë edhe lindjes së seminarit të vogël italo-shqiptar “Benedetto XV” si dhe një biblioteke të pasur me mbi 8,000 vëllime me vlerë të madhe.

Pjesa më interesante e kompleksit është kisha kushtuar Maria Odigitria . Me vlera të mëdha artistike janë edhe kanavacat në muret anësore, ikonostasi të gdhendur në dru arre dhe të zbukuruar imët me ikona të shenjta dhe foltore.

I vetmi element i shpëtuar nga shekulli XIII është një afresk, në pjesën e përparme të altarit kryesor, imazhi i Shën Mërisë e cila është vendosur një aureolë të madhe të artë, e veshur me blu nën mantelin e kuq, ndërsa mbi kokën e kurorëzuar nje vello jeshile që i zbret mbi supe. Kjo është e vetmja “ Mbetje”, e shpëtuar që prej shekullit XIII. Nga tre që gjenden në të gjithë Italinë, ky manastir përfaqëson të vetmen bërthamë monastike bizantine greke në Kalabri.

Kisha e San Giovanni Battista

Kisha e San Giovanni Battista u ndërtua pas ardhjes së shqiptarëve, në gjysmën e dytë të shekullit të 18-të, pikërisht në vitin 1791. Sipas dëshmive gojore, është ndërtuar nga punëtorë vendas dhe banorë të qytetit, të cilët transportonin materialet e përdorura për ditë të tëra.

Punime shumë më të mëdha u kryen në ndërtimin falë përfshirjes së Kurisë Episkopale të Cassano nga e cila varej San Basile, për këtë arsye, stili i kishës nuk është bizantin, por barok i vonë.

San Basile dhe memorja e saj me njerezit e shquar.

Paolo Bellizzi, lindi ne San Basile me 4 prill 1890. U dipllomua në shkencat ekonomike dhe tregetare, dhe kultivonte një deshirë të madhe për shkencat politike. Kur shpertheu lufta mori pjese vullnetarisht, por dallohej per trimerinë, guximin dhe inelligjencën e tij dhe iu dorzua titulli “Kapiten”. Qendroi per dy vjet ne ne tricè ku iu dorëzua medalia e artë dhe dy bronxi.

Shume interesante është letra që mban datën 26 maji 1917 e Kavalierit Madhor Giuseppe Moscone komandant i batalionit, i cili shpreh me shumë krenari, dashamiresi, por edhe me keqardhje humjen e këtij njeriu kaq të madhe sa ishte arbereshi Paolo Bellizzi.

Në 30 shtator 1917 inagurohet ne San Basile një pllakë perkujtimore për nder të dhuntive morale dhe intelektuale te Paolo Bellizzit i quajtur ndryshe edhe “Maestro”.

Michele Bellizzi, lindi ne San Basile, dhe ishte nje sacerdot dhe edukator. Kreu detyren e tij si edukator prane Kollegjit San Adriano, ( san Dimetri Korona), me vone ne Seminarin diocesani të Cassano e Morano Calabro, Maratea, dhe më vonë në Kastrovillari. Ishte bashkpunëtor në periodikun “ Il Calabrese” themeluar ne 1842, ku shkruanin studiuesit më të mirë të asaj kohe.

Michele Bellizzi ishte istruktor në Kasrovillari per seksioni e “ Giovanni italia” qe ishte themeluar ne mars 1848. Arrestohet në 1850 ku beri dënimin dy vjet heqje lirie. Pasi del nga burgu punon si mesues privat deri ne 1860. Ishte i pari drejtor i gjimnazit te Castrovillarit. Vdiq ne vitin 1886, ku per nder te tij u vu edhe nje pllake perkujtimore ne fasaden e godines se gjimnazit.

Angelo Bellizzi . Arbereshi A. Bellizzi , edhe ky ishte nje sacerdoto i ritit grek. Lindi ne San Basile ne tetor te 1754. Kaloi pjesen me te madhe te tij ne Napoli, ku ne 1754 ishte Rektor i Kavaliereve te Napolit, dhe nga 1789 u be kapellano prane Oborrit mbretëror të Ferdinantit te IV. Ne 1829 u trasferua në San Basile, ne vendin ku u lind dhe kaloi pjesën tjetër të jetës. Bënte pjesë në kategorinë e atyre njrëzve të cilët mendonin që edukimi dhe instruktimi përfshijnë të gjitha sferat Njihte shume mirë atinishten , greqishten dhe nje shkrimtar shume i mire ku ka lënë shumë vepra akoma te pa botuare me nje shenjteri elokuence, ne histori, filozofi, mjeksi. Thuhet qe veprat e tij ruhen ne shtepine e nje sternipi te tij. Vdiq ne San Basile 20 settembre 1836.

Francesco Saverio Bellizzi.

Lindi ne san Basile me 1790, dhe ishte i ati i revoluzionarit Michele Bellizzi. Studioi në Kastovillari lëndët klasike dhe sapo mbushi 18 vjeç shkoi për studime në Napoli . Ai studioi dhe u dipllomua me maksimumin e notave per mjek-kirurg në Salerno. Merrte pjesë në “ Guardia d’onore” krijuar nga mbreti G. Murat dhe kthehet ne San Basile dhe nuk punon vetem si mjek por edhe si edukator dhe patriot kunder borboneve. Vdiq ne 19 korrik te 1863.

Pietro Bellizzi.

Lindi ne San Basile, rreth gjysmes se shekullit te XVIII dhe ishte arkiprift ne fshatin arberesh Ciftja. ishte nje patriot. M e ardhjen e Francezve ne Kalabri, ai predikonte kunder tyre, kështu në 1807 vritet me urdher te francezve. Ishte nje orator i zot dhe prej tij mbeten dy vepra te rralla ruajtur ne Biblioteken Nacionale te Napolit

Sacra eloquenza del sacerdote italo-greco (Pietro Bellizzi)
Riflessione e Annotazione Sopra la prima lettera pastorale del vescovo di Cariati.

Costandino Bellizzi

Lindi ne San Basile, 04/02/1819. profesioni i tij ishte mjek, por ishte edhe nje patriot i flaket. ai ishte i bindur se politika e borbonve ishte kunder se lirise se tyre.

Françesko Saverio Tamburi, krijoi katekizmin shqip në dialektin kalabrez të Shën Vasilit të vitit 1834 nga një i quajtur Bonifac Tamburi (Bonifacio Tamburi, l. 1799),

Rrëfejmë Shën Vasilin nëpërmjet një prpojekti i quajtur “ Profumo di radici”

Nëpërmjet nje album me fotografi, marrë nga projekt i quajtur “ Profumo di radici” le të kujtojmë këtë qytezë arbëreshe, nëpërmjet këtyre fotove të bukura ku demostrohen vitet 1900-1950, me autor te Angiolino Bellizzi, dhe komentator Carmine Paternostro.

Shfletojme kete album shume interesant

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_120327-1.jpg

Foto e 1908, e cila mban emrin e nje arberesheje quajtur Katerina Bellizzi, e veshur me nje kostum arberesh dhe shoqeruar në foto nga e bija.

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_123515.jpg

Viti 1931.Kisha e manastirit të S Maria Odigitria, vazhdimesi e manastirit të S.Basilio gjatë punimeve. Përurohet në vitin 1933

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_122824.jpg

Viti 1937. Rruga shteterore për në Castrovillari. Vendodhja në dalje të qytetit.

Në foto dy, makina nga katër që kishte gjithësej në San Basile gjatë asaj periudhe.

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_122234.jpg

Vitet 1920. Rruga “Umberto 1”, sot rruga“Libertà”
Në kryqezimin me rrugën Piave dhe rruga Verdi.

Poeti Giovanni Pugliese përshendet dy rojet e pyejeve që kalojne transit në Shën Vasil\ Kalabri.

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_121822.jpg

Fotografia mban datën 1918, pas mbarimit të luftës së parë boterore.

Ceremonia e inagurimit të Shoqates Kombetare, të lufëtëreve – seksioni i San Basile.

Grupi pozon përpara shkallëve të kishës së S. Giovani Battista.

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_121347.jpg

Viti 1919. Avokat Davide Gramazio me familjen e tij,

Kjo foto është bërë në 1901.

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_121116.jpg

Arbëreshët gjatë një procesioni në bulevardin “Gjergj Kastrioti”

Foto e vitit 1910-1915. Kostumi arberesh i San Basile.

Në foto, Maddalena Moliterno

C:\Users\ACER\Desktop\20200320_120733.jpg

Viti 1940. E Marta pas Pashkeve- Vallja.

Z. Francesco Tamburi (di Giovanni) me nje grup vajzash me kostum arberesh

Plotësojmë këtë album edhe me disa imazhe që nuk janë materiale të këtij projekti, por që bëhen pjesë të kësaj qyteze që dikur kishte, jetë dritë njerëz, dhe sot të shpopulluar, por me dëshirën për tu ringjallur

C:\Users\iljas\Desktop\facebook_1612096666761_6761623497783224258.jpg

Grupi folklorik në kostumin tradicional të Shën Vasilit gjatë debutimit të tyre në San Nicola dell’Alto

C:\Users\iljas\Desktop\facebook_1612096588072_6761623167737235642.jpg

Sheshi Skënderbe, Villa Comunale,

Campanile della Chiesa San Giovanni Battista, innevate, riprese da Via Roma da Maria Kakishe.

C:\Users\iljas\Desktop\facebook_1609365454764.jpg

Shën Vasili 1985. Fotografia shkrepur nga Nicola Pugliese, dhe sjellë nga Mario Bellizzi

Ornela Radovicka

Qëndra Albanologjike mbi gjuhën dhe kulturën arbëreshe,

themeluar nga A. Bellusci 1980 . Frascineto\ Kalabri

Fitorja shqiptare në Maqedoninë e Veriut

May 10, 2024 by s p

Arben Çejku/

Pas disa orësh Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve do të konfirmojë rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve presidenciale dhe parlamentare, që u zhvilluan dje, por duket që nuk do të ketë surpriza nga ato të dhëna që janë publikuar deri tani. Mozaiku i forcave politike tashmë shihet i qartë dhe lirisht prej sot mund të nisë një analizë gjithpërfshirëse për gjithë procesin, para se të formatohet qeveria e re.

Fillimisht mund të themi se Maqedonia e Veriut, kaloi një test të suksesshëm të demokracisë elektorale. Në këtë arritje pozitive, një rol domethënës luajti faktori politik shqiptar, i organizuar në dy blloqe koalicioni para-elektoral, siç ishin “Fronti Europian”, i dominuar nga BDI dhe “VLEN”, të cilat zhvilluan nje fushatë zgjedhore intensive dhe europianiste dhe qytetare, pavaresisht disa retorikave apo emocioneve politike të pranueshme.

Edhe dy kandidatët për president nga këto subjekte, z. Bujar Osmani i “FE” dhe z. Arben Taravari nga VLEN, me llojin e garës që bënë dhe me gjuhën që përdorën, u dëshmuan si vlerë e shtuar e kontributit politik shqiptar në Maqedoninë e Veriut!

Për fat të keq, edhe këtë herë Maqedonia e Veriut tregoi se votimet presidenciale apo parlamentare, i dikton vota etnike, e cila e dominon pluralizmin politik dhe nuk ndihmon në harmonizimin e alternativave dhe programeve, por udhëhiqet nga flamujt e etno-politikës…

Pavarësisht se analizën më të mirë për këto zgjedhje do ta bëjnë aktorët dhe faktorët, që morën pjesë në këtë proces dhe ekspertët e politikës, unë përfitoj nga rasti, që të bëj një ftesë publike sipas së cilës, rezultatet zgjedhore në RMV t’i shohim nga një këndvështrim pozitiv dhe t’i lexojmë ato si një fitore shqiptare! Kjo fitore specifikohet më tej nga numrat e dy grupimeve dhe në qasjen që do të kenë në raport me qeverinë e re.

Kjo fitore konsiderohet e tillë, nisur nga sprova që kaloi përgjegjësi kryesor i këtyre zgjedhjeve – Kryeministri Talat Xhaferri, si kryeministri i parë shqiptar në RMV dhe pavarësisht se ishte në krye të ekzekutivit, u përpoq të ruaj ekuilibra dhe të mos nxisë tensione.

Së dyti, dy kandidatët shqiptar për president (që në fakt duhet të kishte unifikim tek një figurë) nuk humbën për shkak të vlerave të tyre individuale, por u penalizuan nga ndarja etnike e votës dhe secili prej tyre do të ishte një president më i mirë se ajo që fitoi nga kampi opozitar maqedonas. Ata ishin fituesit moral të kësaj gare!

Drejtuesit politik të subjekteve elektorale, sidomos kreu i BDI-së, z. Ali Ahmeti, udhëhoqi me mençuri dhe urtësi një konglomerat grupimesh partiake dhe etnike, në kuadër të koalicionit “FE”, duke siguruar një fitore politike shumë të rëndësishme. Fronti Europian (FE) është grupimi i dytë parlamentar pas mazhorancës së VMRO-DPMNE dhe, pavarësisht zhvillimeve në vijim, ai dëshmoi një lidership me përvojë dhe do të mbetet edhe më tutje faktor kyç për zhvillimet politike në RMV si garanci e orientimit euro-atlantik dhe për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit (2001).

Po ashtu, drejtuesit e subjekte politike, në kuadër të VLEN, nga kushtet e vështira të opozitës, arritën një fitore historike, të cilën duhet ta ruajnë dhe ta përdorin për të mirën e shqiptarëve dhe të vendit ku jetojnë!

Edhe pse ata patën një udhëheqësi të vështirë kolektive dhe në mungesë të një lideri drejtues, siç FE e kishte zotin Ahmeti, përsëri arritën të zhvillojnë një fushatë elektorale dinjitoze dhe disavantazhin e mungesës së një lideri të fortë në grup, e kthyen në avantazhin e policentrizmit elektoral duke qenë aktiv në disa vende njëherësh duke konsideruar se secili lider subjekti anëtar i VLEN është i barabartë mes të barabartëve! Uroj që ky unitet dhe përgjegjshmëri politike të ruhet edhe në procesin e paralajmëruar të negociatave me Mickocskin. Natyrisht, nuk mohohet as ndikimi dhe mbështetja e dhënë nga Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, i cili u shfaq shpesh si udhëheqës politik me korrespondencë i VLEN dhe ndoshta ai do të udhëzojë këtë subjekt edhe më tutje në proceset që janë para.

E lexuar nga këndvështrimi i numrave si shifër elektorale on block, vota e FE + VLEN shkon në 32 vende, në parlamentin me 120 anëtarë, duke dëshmuar një fuqi të madhe politike, që ka në dorë shumë më tepër se bashkqeverisjen me Mickovskin. Në çdo rast, ky numër është një lloj garancie për ta mbajtur Maqedoninë e Veriut në drejtimin euro-atlantik dhe larg retorikës nacionaliste, që u përdor në fushatën elektorale!

Nisur nga kjo platformë e leximit pozitiv të rezultateve zgjedhore, ftoj të gjithë politikanët shqiptarë, sidomos ato që kanë përgjegjësinë e lidershipit të subjekteve të caktuara, t’u bëjnë një ftesë të hapur strukturave dhe mbështetësve të tyre, që prej sot të bëhet një analizë me gjakftohtësi dhe në themel të sjelljes me kundërshtarët politik, të dominojë kultura qytetare, tradita shqiptare e pajtimit e bashkëpunimit – larg hakmarrjes dhe revanshizmit si dhe principet demokratike!

Sjelljet dhe retorikat agresive, kërcënimet, fyerjet, gjuha acaruese dhe përçarëse, nga kushdo që do përdoret, vetëm sa do ta gërryente këtë fitore, e cila është aty në parlamentin e ri të MV për t’u pëdorur për të mirën e qytetarëve dhe jo për interesa të vogla partiake e personale!

Këto nuk janë zgjedhjet e para dhe as të fundit në MV dhe humbja e thellë e LSDM-së, është pasqyra ku duhet të shohin të gjithë fundin që i pret, nëse abuzojnë me besimin e qytetarëve!

Gjithmonë ka kohë për të fituar, ashtu siç humbja nuk është fundi i botës! Përkundrazi, në momentin e daljes në opozitë, fillon beteja për t’u rikthyer në pushtet, ashtu si kundër në momentin që zë vend në qeveri, populli nis e mban shënim gabimet apo mashtrimet!

Ky sukses zgjedhor, kryesisht në kampin elektoral shqiptar në RMV, mendoj se duhet të shërbejë si platformë dialogu të brendshëm politik, në emër të interesave të qytetarëve dhe të shtetit!

Shfrytëzoj rastin t’u uroj suksese gjithë deputetëve të Frontit Europian dhe të VLEN-it, që sot me 9 Maj, në ditën historike të Europës së Bashkuar, të frymëzohen dhe udhëhiqen nga modeli i bashkëpunimit, dialogut dhe përfaqësimit më të mirë te atyre që i votuan!