• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KULLA E HOTIT FAQJA E BARDHE E KOMBIT

December 1, 2022 by s p

….per rikostruksionin e saj malesoret dhuruan 75 mije dollare, mbas meshes ishin 75-vete ne salle!

ZEF PERGEGA/

        28 nendor 2022 ne kishen e Shen Palit ne Detroit. Titulli i ketij shkrimi ne fakt nuk eshte i imi. Disa dite me pare me Prof. Luke Juncaj shkembyem nje bisede telefonike, duke me njoftuar se ne kishen e Shen Palit diten e Pavaresise se Shqiperise mbas meshes do te behet nje takim mbi mundesine e mbeshtetjes se aksionit per ristrukturimit te shtepise se Baraktarit te Hotit, ma mire te themi si    nje kopleks Sarajash mbi 240 vjecare, e cila u dogj tri here e tri here u ngrit mes zjarrit e flakeve nga vete malesoret Malesie…e Luka me tha: “Kulla e Hotit ka qene e mbetet faqja e bardhe e Malesise dhe e kombit” Moderatori i takimit Gjergj Ivezaj, ku ishin mbledhur ne salle 75 malesore ne mesin e tyre edhe avokati Jozef Dedvukaj biznesmenet Gjoke Juncaj, Gjergj Juncaj, Gjoke N. Preka dhe ….po shikone aty nga fundi nese ndonjeri pas folesve kishte ndermend te fliste dhe u ngrit malesrori fisnik Mark Koleci Juncaj 87 vjecare. Ai mbante nje kapele republika dhe mbeshtetej ne nje botun per siguri dhe doli ashtu i drejte ne podium e tha nder te tjera: “A e shikoni kete simbolin tone shqipen dy krenare, Zoti i dha mish e gjak, asht e fryme dhe e bani te gjale me jetu ne shkambinj e male bashke me ne me qene te lire. Ju ju qofte ndera qe po nderoni nje dere malesore nje dere qe gjithmone na ka pri nga e mbara me dinjitet…! Ne kete takim ku u mbodhen 75 mije dollare folen edhe Maliq Cunmulaj, Luigj Dushaj dhe Arian Bajraktari. Eshte ngritur nje shoqate qe do te ndjeke punimet per ta kthyer kete shtepi ne muze si nje atraksion turistik, ndaj sipas Maliq Cunmules ne aksion jane perfshire  nga krahina te ndryshme e dhe nga Mirdita dhe emigraconi ne boten e lire. Z. Bajraktari shpjegoi para malesoreve projeketin e rikonstruksionit te kesaj godine tre kateshe dhe se per kete qelim eshte ngritur shoqata “Kulla e Bajraktarit te Hotit”  Gjoka i Nikoll Preks Lulaj, Gjoka Martini Juncaj e Gjergj Marku Juncaj dhuruan nga 10$ mije dollare! Luk Juncaj na thote: “…Komuniteti Malesorë ne Michigan perseri shkelqeu me nji aktivetet tjeter kombetar ne rritjen dhe ruajtjen e vlerave te Malesise së Madhe. U bashkuan 75,000 dollare per renovimin e Kulles se Bajraktareve te Hotit, Kulles se krenarise se Malesise e djegur dy here nga Serbo-Malazezet e nji here nga Trurqit. Lavdi beses, trimerise e bujarise se Malesise sone. Lavdi bajraktareve famemadh te Hotit; Luc Gjonit, Çun Mules, Deli Metēs dhe Mul Delisë!” Ne kete takim pershendeten edhe shkrimtari Lulash Palushaj, Kole Dedvukaj, Prele Popaj, autori i ketij shkrimi,  kryetaret e shoqatave Malesia e Madhe Ndrek Gjolaj, “Jehona e Malesise” Vislon Sinisha dhe nga “Rashpash e Hotit” Lindon Lajcaj, te cilet jane inisiatoret e ketij aksioni humanitar dhe per kete u nderuan me mirenjohje nga shoqata atdhetare “Kulla e Bajraktarit te Hotit” E vleresoj pa mase kete inisiative te shoqatave malesore sin je sherbim I madh I kujteses dhe historise kombetare. Po ngrihet lart nje legjende me permasa kombetare. Bujari malesore qe shpesh ato harrojne veten per te tjeret eshte e denje te konvertohet ne legjenda. Ajo nuk lindi ne Amerike, por bashke  me zajrrin e tradites trashegohet brez pas brezi. Cfare do te ishim sot ne mergate pa malesoret?! Secili ti jape pergjigje kesaj pytje. Lidhja e Malesise me Mirditen eshte historike. Nen drejtimin e kapedaneve te Mirdites forca ushtarake kane shkuar me i dal Zot Hotit e Grudes, Tivarit e Ulqinit, atje ne Vranine me Oso Kuken ishte kapidani i Mirdites Preng Mar Kola qe Fishta u kendon ne Lahuten e tij. Rrufete bien mbi lisa, por Lisi i Madh Cunmulaj nuk u tha as nga rrenjet as nga deget. Mirditori Gjergj Fishta i kendon dres se kulles se Hotit:

Nje za ne Kelmend, per begati

U ka pri, krejt ne ari asht ngri

Vete Cun Mula Bajraktari

Qe ma i mire s’bahet shqiptari!

   Ka nje histori Cun Mula me Mirditen. Ishin ne konflikt Kapidani i Mirdites me bajrakun e Kyezezve per pune kufiri ne tokat e Qafe Molles. Sipas Zef Valentinin ishin gati ti drejtonin pushken njeri tjetrit. Rane dakort qe Cun Mulca ta zgjidhte kete problem dhe e zgjidhi me mencuri!…Aksioni vazhdon! Aktiviten e percolli Luigj Gjokaj per ACTV dhe Kole Vasili per TVSHA.

C:\Users\Zef\Pictures\Gjergj Ivezaj 1.jpg Mirenjohje per shoqatat  “Malesia e Madhe, “Jehona” e Malesise dhe “Rapsha”

C:\Users\Zef\Pictures\Gjergj Ivezaj 2.jpg

C:\Users\Zef\Pictures\Gjergj Ivezaj.jpg

Gjergj Ivezaj duke moderuar takimin

Filed Under: Ekonomi Tagged With: Zef Pergega

Intervista e kryeministrit Kurti për gazetën gjermane Frankfurter Allgemeine Zeitung

November 30, 2022 by s p

Përkthim jo zyrtar

Në vijim gjeni intervistën e përkthyer në shqip të kryeministrit Kurti me gazetarin Michael Martens, të realizuar më 26 nëntor dhe publikuar në Frankfurter Allgemeine Zeitung më 29 nëntor.

KREU I QEVERISË SË KOSOVËS, KURTI: “Në dhjetor do të dorëzojmë aplikimin tonë për anëtarësim në BE”

FAZ: Kryeministër, falë ndërmjetësimit amerikan dhe evropian, “kriza e targave” në Kosovë duket se është zbutur, të paktën për momentin. Cili është thelbi i kompromisit?

Kryeministri Kurti: Ne kemi rënë dakord që të mos zbatojmë vendimin tonë për gjobitjen e drejtuesve të automjeteve me targa të paligjshme serbe. Serbia ka rënë dakord të ndalojë lëshimin e targave të trashëguara nga regjimi i Slobodan Millosheviqit. Ne e bëmë këtë jo vetëm për shmangur përshkallëzimin e situatën, por edhe për të krijuar një mundësi për fillimin e shpejtë të bisedimeve për një normalizim të plotë të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Këto duhet të përfundojnë përpara pranverës 2023. Ky ishte qëllimi i vërtetë i kompromisit.

FAZ: Shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, ju kritikoi në një mënyrë jashtëzakonisht të qartë për dështimin në fillim të gjetjes së një kompromisi. A jeni një person kokëfortë – apo e kishte gabim Borrell?

Kryeministri Kurti: Unë nuk jam kokëfortë, jam parimor. Ka parime dhe vlera që unë i përmbahem dhe që nuk i negocioj në Bruksel. Ne nuk shkojmë në Bruksel për të negociuar për oficerët e policisë, prokurorët, doganierët dhe drejtuesit kadastral. Ne jemi atje si përfaqësues të dy shteteve që po negociojnë për normalizimin e marrëdhënieve të tyre. Bëhet fjalë për një dialog për një marrëveshje në parim, jo vetëm për një dialog për menaxhimin e krizës. Ne nuk kemi nevojë për dialog për hir të dialogut apo për të treguar se Brukseli është aktiv. Nuk do të kisha shkuar në Bruksel nëse do të ishte fjala vetëm për targat. Unë do të shkoj në Bruksel për të përfunduar një marrëveshje gjithëpërfshirëse. Megjithatë, zoti Borrell këmbënguli që në të nënshkruajmë vetëm një deklaratë në targa dhe ta prezantojmë këtë si një sukses të madh. Kjo ishte mosmarrëveshja kryesore që kisha me të.

FAZ: Ju ishit i burgosur politik në Serbi kur presidenti aktual Aleksandar Vuçiq ishte Ministër i Propagandës në regjimin e Millosheviqit. A i rëndon kjo bisedat apo i përmbani ndjenjat tuaja?

Kryeministri Kurti: Unë kurrë nuk përpiqem t’i përmbaj ndjenjat e mia. Emocionet janë një pjesë e rëndësishme e asaj që ne jemi dhe çfarë bëjmë. Por, unë kam gjithashtu mjaftueshëm përvojë për t’i lënë arsyes të vendosë se çfarë them apo nuk them. Unë nuk u lirova nga paraburgimi serb vitin e kaluar, por më shumë se 20 vjet më parë. Problemi kryesor për mua nuk është se çfarë ka qenë z. Vuçiq, por që edhe sot nuk është penduar për atë që ka qenë. Në vend që të pendohet që ishte Ministër i Informacionit i Millosheviçit, atij i vjen keq që më liruan nga burgu më shumë se një vit pas rënies së Millosheviçit. Këtë e ka thënë disa herë dhe kjo më irriton. Nuk bëhet fjalë për atë që kam kaluar në burg, por për faktin se Serbia ka ndryshuar kaq pak.

FAZ: Është folur shumë për një nismë franko-gjermane për zgjidhjen e konfliktit mes Serbisë dhe Kosovës. Çka parasheh ky plan?

Kryeministri Kurti: Më 9 shtator, më vizituan i dërguari i posaçëm i BE-së Lajčák dhe Jens Plötner dhe Emmanuel Bonne, këshilltar për politikën e jashtme të kancelarit gjerman dhe presidentit francez. Ajo që ata prezantuan dukej si një nismë shumë serioze. Më sollën një listë me modele dhe ide, të cilat i diskutuam gjatë përpara se t’i çonim në Beograd. Unë u thashë atyre se mendoja se kjo do të ishte një bazë e mirë për bisedime të mëtejshme.

FAZ: Pse duhet të interesohet Aleksandër Vuçiq për një kompromis me Kosovën kur shpërblimi për të cilin dikur shpresonte – anëtarësimi i Serbisë në BE – nuk është më realist?

Kryeministri Kurti: Kanë kaluar më shumë se nëntë muaj që nga pushtimi rus i Ukrainës, dhe Serbia ka kaluar shumë në anën e Rusisë, ka shkuar shumë larg. Kushdo që zbulon se Serbia nuk do të anëtarësohet në BE në një të ardhme të parashikueshme, të mos harrojë se jo vetëm që Brukseli nuk e do Beogradin, por edhe se Serbia preferon Moskën.

FAZ: Megjithatë, marrëveshja nuk po dështon vetëm për shkak të Serbisë. Paraardhësit tuaj kanë premtuar se enklavat serbe dhe zonat e vendbanimeve në Kosovë do të lejohen të bashkohen në një asociacion të komunave. Ju po e bllokoni këtë, pse?

Kryeministri Kurti: Serbia vazhdon të thotë se nuk do ta njohë kurrë Kosovën. Ata thonë se Kosova është shtet artificial. Por në këtë shtet gjoja artificial, ata duan një asociacion real të komunave. Zgjidhja serbe është: “Ju nuk ekzistoni – por ne duam diçka nga ju.” Nuk do të funksionojë kështu. Së dyti, kur kërkoni diçka, mbani gjithmonë parasysh se e njëjta kërkesë mund të ju bëhet edhe juve. Pakicat përbëjnë rreth tetë për qind të popullsisë në Kosovë dhe rreth 20 për qind në Serbi. Serbia duhet të mendojë për parimin. Gjithashtu, gjykata jonë kushtetuese ka vendosur që asociacioni serb i komunave nuk është në përputhje me kushtetutën e Kosovës.

FAZ: Një parim kyç i politikës suaj ndaj Serbisë është reciprociteti. A mund të imagjinoni një model në të cilin minoriteti serb në Kosovë merr saktësisht të njëjtat të drejta si minoriteti shqiptar në Serbinë jugperëndimore?

Kryeministri Kurti: Unë jam për reciprocitetin e të drejtave të të gjitha pakicave në mbarë Ballkanin. Kjo është formula e paqes. Të drejtat e pakicave janë të rëndësishme për të luftuar dominimin nacionalist. Por Beogradi nuk e ka me të drejtat e serbëve. Serbia dëshiron që këto të drejta të territorializohen dhe kjo është diçka krejtësisht tjetër. Beogradi dëshiron që komunitetet serbe të formojnë një bashkim, por unë nuk di të ketë ndonjë serb në Kosovë që e kërkon këtë. Çdo javë marr dhjetëra letra nga qytetarët serbë të vendit tonë. Bëhet fjalë për të gjitha llojet e gjërave, për punët, funksionimin e shtetit ligjor e kështu me radhë. Askush nuk shkruan: ‘Ne kemi nevojë për një shoqatë komuniteti’. Këtë e thotë vetëm zoti Vuçiq.

FAZ: Megjithatë, BE-ja dhe Uashingtoni duket se insistojnë në krijimin e asociacionit të komunave. A është parandalimi i tij më i rëndësishëm për ju sesa rrezikimi i marrëdhënieve me aleatët perëndimorë?

Kryeministri Kurti: 33 marrëveshje janë arritur në Bruksel gjatë dekadës së fundit. Dy të tretat e tyre nuk janë zbatuar nga Serbia. E pranoj që këto 33 marrëveshje ekzistojnë dhe jam gati t’i marr parasysh të gjitha kur të fillojnë bisedimet zyrtare për normalizimin e marrëdhënieve tona në bazë të propozimit franko-gjerman në Bruksel. Por Serbia do të donte ta veçojë një marrëveshje dhe të shpërfillë 32 të tjerat si dhe propozimin franko-gjerman. Por unë nuk jam për këtë. Kur flasim për normalizimin e marrëdhënieve tona, unë jam i gatshëm të flas për komunitetet dhe të drejtat e pakicës serbe – jo si parakusht për bisedime, por si pjesë e tyre.

FAZ: Ku qëndron Kosova në aplikimin për anëtarësim në Këshillin e Evropës?

Kryeministri Kurti: Ne po llogarisim në mbështetjen e partnerëve dhe miqve tanë në mënyrë që votimi për pranimin tonë në Këshillin e Evropës të bëhet sa më shpejtë të jetë e mundur. Përveç kësaj, ne do të dorëzojmë zyrtarisht kërkesën tonë për t’u anëtarësuar në BE në dhjetor. Sigurisht që ne e dimë se anëtarësimi nuk do të vijë së shpejti. Por është e rëndësishme që ne të shprehim vullnetin tonë për t’u anëtarësuar në BE zyrtarisht, formalisht dhe publikisht.

Filed Under: Ekonomi

Kuvendi i Kosovës për herë të parë përfaqësohet në Komitetin e Përhershëm të APKE-së

November 25, 2022 by s p

Komiteti i Përhershëm i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës (APKE), sot në Reykjavik të Islandës ka mbledhur rreth 60 anëtarë, në të cilin po merr pjesë edhe anëtari i delegacionit të Kosovës, Arben Gashi.  

Kjo pjesëmarrje shënon herën e parë që delegacioni i Kuvendit të Kosovës përfaqësohet në një takim të këtij niveli, që kur ka filluar të marrë pjesë në aktivitetet e kësaj organizate. 

Pritet që takimin të hapë presidenti i APKE-së, Tiny Kox, duke pasuar me një fjalim mirëseardhjeje nga Alþingi Birgir Ármannsson, kryetar i Parlamentit të Islandës. Po ashtu në orët e pasdites, pjesëmarrësve pritet t’i drejtohet edhe znj. Bordis Kolbrun Reykfjoro Gylfadottir, ministre e Punëve të Jashtme dhe Kryesuese e Komitetit të Ministrave. 

Islanda ka marrë kryesimin e kësaj organizate që nga ky muaj dhe do ta mbajë deri në maj të vitit të ardhshëm. 

Me rastin e Ditës Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave, do të organizohet një aktivitet mbi “Dhunën Digjitale ndaj Grave”.  

Parlamentarët gjithashtu do të zhvillojnë një debat për çështjet aktuale mbi “Përshkallëzimin në luftën e agresionit të Federatës Ruse kundër Ukrainës”. Ata pritet që të miratojnë një deklaratë për Samitin e 4-të të krerëve të shteteve anëtare të Këshillit të Evropës, i cili do të mbahet në Reykjavik, më 16-17 maj 2023. 

Gjatë këtij takimi do të diskutohet edhe për rolin e Këshillit të Evropës si një gur themeli i arkitekturës politike Evropiane, mbrojtjen e demokracisë gjatë krizave shëndetësore, ndikimin e pandemisë Covid-19 në hapësirën e shoqërisë civile dhe mbi popullimin e burgjeve – ofrimin e sigurt të kujdesit shëndetësor, vlerësimin e partneritetit për demokraci në lidhje me Parlamentin e Jordanisë, si dhe raportet rreth vëzhgimit ë zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Bosnje e Hercegovinë dhe Bullgari.

Komiteti i Përhershëm i APKE-së përbëhet nga Presidenti dhe nënkryetarët e APKE-se, kryetarët e grupeve politike, kryesuesit e delegacioneve kombëtare dhe kryetarët e komiteteve, me rreth 60 parlamentarë nga 46 shtete anëtare të Këshillit të Evropës, si dhe nga Kosova, e cila tashme ka aplikuar për anëtarësim të plotë ne ketë organizatë.​

Filed Under: Ekonomi

Porti i Durrësit- Gjejeni se kush është bedeli! Apo si Rama kopjoi projektin nga Vuçiçi

November 22, 2022 by s p

Analizë nga Rafael Floqi 

Një emigrant shqiptar që jeton në Zvicër me origjinë nga Durrësi takon rastësisht, kur po punonte në biznesin e një serbi. Pasi u përshëndetën, serbi e pyeti nga ishte dhe kur i tha që ishte shqiptar nga Durrësi, serbi që pat dëgjuar për idenë e radhës të Ramës me Alabbar, i tha: Mos bëni gabimin që bëmë ne, dhe i rrëfeu për projektin e dështuar të “ Waterfront të Beogradit” dhe idenë e Vuçiçit dhe protestat me rosa në Beograd. Po pse me rosa do thoni ju? Pasi fjala rosa serbisht “patka” tingëllon e afërt me fjalën mashtrim. 

Dje Komisioni parlamentar për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin miratoi të hënën vetëm me votat e mazhorancës projektligjin “Për miratimin e marrëveshjes kuadër ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Eagle Hills Real Estate Development, Albania Seaports Development Company sh.a për projektin e investimit strategjik “Marina & Jahtet e Durrësit””. Deputetët e opozitës votuan kundër dhe pretenduan se pyetjet dhe paqartësitë e tyre nuk u sqaruan nga përfaqësuesit e qeverisë. Ata ngritën shqetësimin për mungesë transparence në negociatat e zhvilluara mes qeverisë dhe investitorit arab, Muhamed Alabbar, dhënia pa garë, shkatërrimin e portit të mallrave dhe mungesën e një garancie financiare sipas ligjeve në fuqi. Deputeti Helidon Bushati vuri në dukje se ka mungesë transparence për negociatat 1-vjeçare mes qeverisë dhe investitorit arab dhe një dezinformim të publikut për atë që shkruhet në marrëveshje. “Ju thoni plazhi do të jetë publik, por në tekst e keni që nuk lejohet aksesi i qytetarëve në atë zonë,” vërejti Bushati. Kjo kërkesë për miratim ngjan sikur “ Në prill të vitit 2015, Ligji nr. 34/2015 në Serbia vendosi e rregullave të veçanta për shpronësimin, lejet e ndërtimit, tatimin dhe dhënien me qira të tokës për realizimin e projektit të Bregut të Ujit të Beogradit u miratua si ligj special me procedurë urgjente. Projekti i Beogradit nuk dëmtonte asgjë qytetin, rindërtonte zonën e stacionit të vjetër të trenit, shkatërrimi Porti i Durrësit mbetet një nyje e rëndësishme që i kalonte kufijtë kombëtarë është një tradhti kombëtare. Pasi Shqipëria do të mbesë pa port mallrash me vite dhe është si ta bësh Shqipërinë Serbi, vend pa det.   

Askush nuk është kundër investimeve të huaja, mjafton që të respektohet ato rregulla që lidhen me ekonominë dhe barazinë. Një investim sikurse është porti i Durrësit që do të bëhet port jahtesh duhet vënë në balancë përfitimet direkte dhe indirekte. Nga ana tjetër ky vendim I qeverisë për një port tregtar në Porto Romano është jashtë logjikës së ndërtimit të porteve. Porti i Durrësit me gjithë thellimin me draga madhësinë më të madhe të anijeve që lejon për shkak të cektësisë është 20 mijë ton, ndërsa porti ushtarak i Porto Romanos” është më i cektë pasi ishte hyrja e Kënetës. Dhe në fakt aty nuk ka pasur port, por një Portë ( apo Portëza e murit të qytetit që italianët i dhanë emërtim me tingëllim si Italian gjatë pushtimit fashist. 

Duke iu kthyer projektit ka një paradoks shumë të madh, sepse flitet për një investim të huaj, ndërsa shfaqen defektet që kanë shfaqur kompaninë e huaja në 30 vitet e fundit, duke mos pasur transparencë. Ofrohet përjashtime ligjore që duhen diskutuar për pasojat që mund të vijnë. Nënshkruhen marrëveshje pa konkurrencë dhe kompani off-shore dhe prandaj ngrihen hije të forta dyshimi për një marrëveshje klienteliste dhe favorizuese në vazhdën e vendimmarrje të këtyre vendime që janë marrë së fundmi, tha në një intervistë në RTV Ora, ekperti i ekonomisë Zef Preçi.

Tani projekti i propaganduar Ramës për Durrësin dhe kontrata që qeveria është duke miratuar me ligj të veçantë për ndërtimin e Portit të ri Turistik të Durrësit ka zhveshur tërësisht mitin disavjeçar të propagandës të saj se “Shqipërisë më në fund i trokiti në derë fati dhe disa pasanikë nga Emiratet Arabe po vijnë të Rilindin Durrësin dhe portin e qytetit”. Nëse lexon me kujdes planin financiar të projektit, kushtet e kontratës, përfitimet që rrjedhin nga statusi i veçantë “strategjik” dhe aktet se kush do të financojë dhe drejtojë kompaninë, kupton se në fakt po ndodh e kundërta: investitorit i ka trokitur fati dhe në një vend në zemër të Adriatikut një qeveri po e fton të vijë të investojë me risk shumë të ulët dhe fitime kolosale”, analizonte në Facebook, Ola Xhama. 

Por një ballafaqim i analizës së atij Projekti me projektin e Beogradit të nisur nga Vuçiçi më 2014 në kohën kur ishte zëvendës kryeministër dhe ende sot i papërfunduar ende. Tregon se projektet e mëdha të Ramës për Portin e Durrësit, jo vetëm janë jo vetëm korruptive por edhe një plagjiaturë, në ide në projekt, në formë  në qëllime dhe korrupsion.  Le t’i ballafaqojmë:  

“Qysh nga vitet 1920, zona bregdetare rreth stacionit kryesor të trenit në Beograd ishte një plagë në sy për Beogradin, kryeqytetin e Serbisë Më pas, në pranverën e vitit 2012 u zbulua një plan për ri zhvillimin e bregdetit të Beogradit. Ndërsa ishte në një lundrim përgjatë lumit Sava, zëvendëskryeministri i parë i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, u ul para një grupi kamerash dhe i prezantoi ambiciet e qytetit të tij. Kjo iniciativë e madhe u pagëzua në mënyrë pragmatike projekti i Bregut të Ujit të Beogradit. Dy vjet më vonë u shfaq një investitor dhe një nga projektet më të mëdha të rinovimit urban në Evropë mori vrull.  Ky investitor nuk ishte një lojtar i pushtetit vendas apo edhe një baron i pasur ndërtimi nga perëndimi i Evropës apo edhe nga Rusia, por Mohamed Alabbar – njeriu drejton firmën e zhvillimit me bazë në Abu Dhabi, Eagle Hills, i cili njihet më së miri për themelimin e Emaar. kompania përgjegjëse për ndërtimin e Burj Khalifa, ndërtesa më e lartë në botë, dhe Dubai Mall, qendra tregtare më e madhe në botë. Përveç U.A.E të tyre. zhvillimet, Eagle Hills ka qenë aktiv ndërkombtarisht, duke kryer projekte në 14 vende me vlerë mbi 20 miliardë dollarë — duke përfshirë një qark të ri të qytetit prej 700 kilometrash katrorë, me 5 milionë banorë në Kajro. Dhe ajo që Eagle Hills dëshironte të bënte ishte të ndërtonte Beogradin një qytet të nderuar për të pasurit. https://www.forbes.com/sites/wadeshepard/2016/12/08/inside-abu-dhabis-bad-joke-the-belgrade-waterfront-project/?sh=6a95a0dd6c12. 

Duke mbuluar një hapësirë prej 177 hektarësh, zhvillimi i ri do të paraqiste një milion metra katrorë apartamente luksoze për 17,000 njerëz, 750,000 metra katrorë hapësirë ????zyre dhe komerciale, së bashku me një grup hotelesh me pesë yje, një mur rrokaqiejsh që do të shfaqë ndërtesa më e lartë në Evropën Juglindore, një teatër opere dhe qendra tregtare më e madhe në kontinent. Në janar të vitit 2014, Vuçiç, i cili së shpejti do të bëhej kryeministër i Serbisë, dhe Mohamed Alabbar i Eagle Hills, zbuluan publikisht masterplanin për Bregun Ujor të Beogradit dhe projekti më i madh zhvillimor në historinë e Serbisë u lëshua zyrtarisht.  Një projekt megaloman i mbështetur nga premtimi i parave të Abu Dhabit shtyhet me forcë përpara “Është si një shaka e keqe,” tha aso kohe Mirjana Milanovic, një arkitekte serbe me bazë në Amsterdam. “Është thjesht një qendër tjetër tregtare në një vend që nuk ka para për të blerë asgjë.” Sot sipas https://www.indomio.rs/en/for-sale/flats/belgrade-waterfront-savski-venac vlerat e apartamenteve aty janë nga 260 000 deri 1.680000 euro. 

Ky ishte rasti serb. Të shohim tani propagandën e Ramës.  Po përse situata se çfarë na është prezantuar është e kundërta dhe një kopje e keqe e Edi Ramës? 

Pikësëpari, nuk bëhet fjalë për ndërtimin e një porti turistik në Durrës dhe zhvendosjen e portit tregtar. Projekti zhbën tërësisht Portin mijëvjeçar dhe sjell ndërtimin e një kompleksi me pallate, dy hotele dhe një marinë të vogël me 280 vende e cila planifikohet të ndërtohet e fundit. 84 vende do të jenë për jahte të mëdha dhe 196 për varka dhe jahte të vegjël.  Për analogji mund të bëjmë disa krahasime me koncesionet e dhëna në Shqipëri për marina turistike. Numri i vendeve të ankorimit në Portin e Kalasë së Turrës parashikohet të jetë 700, ndërsa në kontratën e parë me kompaninë Yldon në Durrës 500 Po ashtu projekti ndan ndërtimin e vendeve të jahteve për gjatësi mbi 40 metra dhe nën 40 metra. Standardi dhe konkurrenca që kanë disa nga marinat më të zhvilluara të Europës, në Antibes (jugu i Francës) apo Porto Cervo (Sardenja) është për gjatësi jahtesh mbi 170 metra , po sipas Ola Xhamas.

Qeveria shqiptare ka në plan të ofrojë pasaportë shqiptare apo rezidencë për të huajt që pranojnë të blejnë një apartament në pallatet që ajo ka në plan të ndërtojë në Portin e Durrësit në projektin kontrovers të marinës, pasi nuk ka shqiptar që t’i blejë ato apartamente  Lajmi bëhet e ditur nga një kopje e projektmarrëveshjes mes qeverisë dhe kompanive private, projektmarrëveshje që po i nënshtrohet një shqyrtimi parlamentar me procedurë të përshpejtuar, ndërsa është negociuar privatisht në mënyrë të drejtpërdrejtë nga zyrtarët e qeverisë, njësoj si ligji serb. “Investitorët e huaj që blejnë drejtpërdrejt nga prona e Investitorit Strategjik në Projekt, do të kenë të drejtë të aplikojnë për shtetësi dhe/ose rezidencën e përhershme të Republikës së Shqipërisë,” shkruhet në nenin 10.11 të projektmarrëveshjes. Kjo masë ka gjasa që do të shkaktojë shqetësim në Bashkimin Evropian, një institucion që ka bërë të qartë në mënyrë të përsëritur se skema të tilla të shitjes së shtetësisë.

Miti i dytë që rrëzohet është ai i rritjes së investimeve pasi projekti ka vlerë kolosale prej 2.1 miliard euro. Nga ana tjetër, zhvendosja e portit të mallrave në Porto Romano do të kërkojë rreth 800 milion euro për t’u investuar nga qeveria, ose kompani private koncesionare të cilat do t’i nxjerrin paratë nga tarifat portale. Por kur të mos ketë port nga se, qysh tani kompanitë e transportit po prenotojnë në drejtim të porteve të tjera të Kroacisë. 

Nëse ne na është prezantuar se kompania do të vijë të hedhë para në Shqipëri dhe mbas disa vitesh edhe mund të nxjerrë investimin e pastaj ndonjë fitim, jemi gënjyer. Në planin e biznesit thuhet se kompania do të ndërtojë fillimisht 4 mijë apartamente, parkingje, sipërfaqe tregtare dhe 1 hotel. Kjo fazë do të zgjatë 7 vjet dhe nga shitja e tyre (ku vetëm çmimi i banesave llogaritet 1500 euro/m2), do të arkëtohen 697 milion euro. Sipas tabelës të cash flow, angazhimi financiar për Eagle Hills në 3 vitet e para do të jetë rreth 140 milion euro, dhe më pas nga shitja e pasurive do të financohet investimi. Kaq të gëzuar duhet të ndihemi që po vjen një kompani që do të investojë në këto vlera sa t’i japim gjithë këto benefite?

860 mijë m2 të Portit të Durrësit do t’i kalojnë në pronësi të plotë kompanisë për vlerën 1 euro. Interesi gjeopolitik i portit të Durrësit barazohet me 1 euro, porta e Korridorit 8 vetëm një euro. Në çdo rast, nëse një zhvillues do të ndërtonte 1 pallat, do të blinte tokën e cila do të përbënte peshën kryesore të kostos ose do të hynte në marrëveshje me pronarin për të ndarë në përqindje pronën e zhvilluar. Në këtë rast nuk ndodh kjo. Kompania merr tokën për 1 euro, nis ndërtimin dhe njëkohësisht shitjen e pasurive të patundshme. Në fund të vitit do të ndajë 30% të fitimit me kompaninë Albania Seaports Development që është në pronësi të shtetit shqiptar. Sa i bie shtetit që të marrë pas 7 viteve që përfundon faza e parë sipas planit financiar? 12.6 milion euro. Po në fund të 20 viteve që përfundon gjithë projekti? 280 milion euro.

Në Beograd pika më e madhe e shitjes së Alabbar ishte se kompania e tij jo vetëm që do të hynte dhe do të zhvillonte bregdetin e Beogradit ose thjesht do të jepte kredi për të tilla, por se ai do t’i bënte të gjitha me paratë e tij. 4 miliardë dollarë investime të pastra të huaja direkte iu angazhuan Beogradit për të ndërtuar një lagje qendrore të klasit botëror dhe moderne, ndryshe nga askund në të gjithë rajonin. Në thelb, një kompani e Abu Dhabit premtoi se do të paraqitej me thasë me para dhe Serbia në thelb u dha atyre pushtet të lirë për të bërë atë që dëshironin. Por jo. gjithçka mbaroi, një sipërmarrje zyrtare e përbashkët midis qeverisë serbe dhe kompanisë Eagle Hills u nënshkrua në prill të vitit 2015 që dukej pak më ndryshe nga ajo që ishte premtuar fillimisht. Në vend që zhvilluesi i Abu Dhabi të shfaqte një çantë plot me katër miliardë dollarë, Eagle Hills thuhet se do të investonte 160 milionë dollarë dhe më pas do t’i siguronte Serbisë 300 milionë dollarë shtesë në kredi — megjithatë, raportet e mëvonshme përcaktuan IHD-të aktuale në vetëm 20 milionë dollarë. Sido që të ishte rasti, Eagle Hills do të merrte një ulje prej 68% të fitimeve dhe një qira të tokës për 99 vjet. 

Nga ana tjetër deputeti i Partisë Demokratike Agron Shehaj thotë se kompania arabe që do të marrë investimin te Porti i Durrësit nuk është “kompani flamur” e Emirateve. “Rama mashtroi shqiptarët duke thënë se në Portin e Durrësit do investonte kompania Emaar. Rama gënjen gjithashtu kur thotë se kompania arabe North East Real Estate Holding Limited, që do marrë Portin e Durrësit, është “Kompani Flamur” e Emirateve të Bashkuara. Kjo kompani është krijuar në Nëntor 2021, nuk ka asnjë historik financiar dhe mbi të gjitha nuk ka asnjë lidhje me kompaninë Emaar. Koncesioni i Portit të Durrësit është afera e radhës e kësaj qeverie të korruptuar deri në palcë”, thotë Shehaj ,Sipas planit, shumica dërrmuese e projektit “do të financohet nga shitjet”, pra një skemë e zakonshme e ndërtuesve shqiptarë që marrin lejen e ndërtimit dhe shesin që në themel. 

E njëjta kompani “Eagle Hills”, që do të marrë 800 mijë metra katrorë ndërtimi në Durrës, është mirëpritur edhe në Kroaci, për të ndërtuar “Manhatanin” e Zagrebit i gjetur ngushtë përsëriti kryeministri.  Si fillim, shkrimi i Birn për këtë çështje që ai riposton mban datën 2019, ndërsa kompania që qeveria e tij ka shpallur investitor strategjik është themeluar vetëm një vit më parë. Pra, që këtu kuptohet se nuk bëhet fjalë për të njëjtën gjë, ndonëse të dyja mbajnë emrin “Eagle Hills”. E dyta dhe më skandalozja, po të thellohej pak, Edi Rama do ta kishte mësuar se qytetarët me protesta e kanë përzënë Alabaarin, bashkë me projektin e tij nga kryeqyteti kroat, shkruan Andi Bushati . Por siç duket Rama ka ngatërruar Zagrebin me Beogradin. I gjithë ky konfuzion e ka një shpjegim. Atëherë kur ky projekt u promovua për herë të parë, në Tiranë u trumbetua plot zhurmë se këtu do të zbarkonte një kompani e madhe, që ka ndërtuar Dubain dhe Burjh Kalifën. Emaar grup, ku kishte aksione dhe monarkia e emirateve të bashkuara ishte garanci për një investim serioz. Nisur nga ky lajm, u mbulua edhe darka e ministrave te Nusreti. Gazetarë të njohur, grupe televizive, reportazhe në TV kombëtare i bënë jehonë të stërmadhe këtij evenimenti. Ky gjigandizëm, i sponsorizuar politikisht dhe mediatikisht, justifikonte faljen e tokës publike, zhvendosjen e portit më të madh në vend, dhënien pa dilema të statusit të investitorit strategjik. Por, kur ëndrra propagandistike mbaroi dhe njerëzit u ndeshën me realitetin prozaik të dokumenteve, rezultoi komplet e kundërta. Emaar kishte avulluar dhe nuk figuronte kërkund. Muhamet Alabaar do investonte si person privat, përmes një kompanie pa emër, një pjesë e partnerëve të të cilës ishin regjistruar në parajsa fiskale. Nga mbi dy miliardë që do investonte Emaar, Alabaar do hidhte vetëm 80 milionë, nga katërfishin e vendeve të punës që propagandohej me ardhjen e të parit, shifra qe reduktuar në 12 mijë, nga marina me e madhe në Mesdhe, kishte përfunduar në një port me 280 vende ankorimi. Por lehtësitë, favoret, shkelja e kushtetutës, votimi i një ligji special nga kuvendi, marrja e pasurisë publike pa garë, ishin në proporcion me gjigandizmin e Emaarit dhe jo për kompaninë me kapital 100 mijë lekë, që ishte regjistruar për herë të parë në QKB-në shqiptare. 

 Tani se kush është bedeli gjejeni vet.

Filed Under: Ekonomi Tagged With: Rafael Floqi

JOHN RAWLS- DREJTËSIA SI PAANSHMËRI

November 21, 2022 by s p

Dr. Dorian Sevo/

John Rawls na thotë se jeta e mirë e një shoqërie vjen vetëm kur shanset për të arritur diçka janë të barabarta dhe kjo mënyrë do na çonte drejt progresit të vërtetë në shoqëri.

Rawls shprehet se: “Në veçnati, le të supozojmë se pabarazitë themelore sociale dhe ekonomike konsistojnë në dallimet e perspektivave jetësore të qytetarëve (perspektivat e tyre përgjatë gjithë jetës ), tek sa në këto dallime ndikojnë gjëra të tilla si prejardhja klasore, dhuntitë natyrore, oportunitetet për arsimin dhe fati i mirë ose i keq në rrjedhën e jetës.” (John Rawls 2007).

Pra sipas Rawls-it pabarazitë ekonomike dhe sociale vijnë si pasojë e prejardhjes klasore sepse jo të gjithë ne vijmë nga familje të njohura ose siç i njohim ndryshe me reputacion dhe kjo gjë për ata që vijnë nga një familje me reputacion është një avantazh në fushën e betejës jetësore, për të mbijetuar në shoqëri me dinjitet dhe shëndet.

Sipas Rawlsit njerëzit që kanë prejardhje klasore më të mirë se disa të tjerë janë më të favorizuar në jetë dhe për ketë arsye e kanë zgjidhur problemin ekonomik sa për të jetuar me dinjitet. Por nëse shoqëria vazhdon e punon e sillet në këtë mënyrë lë pas dore personat që janë talente por që nuk kanë prejardhje klasore të mirë apo favorizueze në terma rawlsian dhe rrjedhimisht këta individ humbin duke mos i pasur shanset për të konkuruar me ta.

Por sipas Rawls-it në këtë betejë nuk humbin vetëm personalisht këta individ të talentuar por edhe shoqëria mbarë që si pasojë e favorizimeve të njerzëve me pushtet dëmton veten duke i’u ofruar shërbim pa cilësi vetes së saj për hir të interesave të një grupi njerzish. Kjo duke pasur parasysh çdo lloj pune, private apo edhe në administratë shtetërore.

Një pabarazi tjetër por që është natyrore pra jo e shkaktuar nga njerëzit është edhe ajo që lidhet me dhuntitë natyrore.

Ne dallojmë nga njëri tjetri sepse natyra dikujt i ka dhënë një talent e dikujt jo, edhe kjo sipas tij është njëlloj pabarazie.

Një lloj pabarazie tjetër sipas tij është edhe fati i mire ose i keq në rrjedhën e jetës.

Sepse dikush mund te sëmuret e dikush jo.

Dikush mund të ketë probleme familjare e dikush jo, pra janë edhe disa disavantazhe që na i sjell fati ose jo.

“Dy principe të drejtësisë

a) çdo person ka të drejtën e patjetërsueshme për një sistem plotësisht adekuat lirish themelore të barabarta, i cili është i pajtueshëm me të njëjtin sistem lirish për të gjithë;

b) pabarazitë sociale dhe ekonomike duhet të plotesojnë dy kushte: së pari , duhet të jenë të lidhura me pozita e pozicione të arritshme për të gjithë në kushtet e barazisë autentike të oportuniteteve; dhe, së dyti , duhet të sjellin maksimumin e perfitimit për pjestarët më të pafavorizuar të shoqërisë.” (John Rawls 2007).

Sipas Rawls-it përpara ligjit duhet të jenë të gjithë të barabartë dhe rrjedhimisht duke qenë të gjithë të barabartë përpara ligjit ne jemi edhe përpara mundësive që ekzistojnë në shoqëri. Nëse ligji është në të vërtetë i barabartë për të gjithë kjo gjë i jep mundësinë të gjithëve të konkurojnë në një botë e cila do të sillte më pas meritokracinë.

Ndërsa nëse ligji do funksiononte si tek “Ferma e Kafshëve” e Orwellit, ku ai shprehej se: “Të gjithë janë të barabartë por disa janë pak më të barabartë.”

Kjo gjë e cila tingëllon si një batutë e fortë dhe e gjetur filozofike na jep në pasqyrim të plotë mënyrën se si funksionojnë shoqëritë jo meritokratike por që pretendojnë fuqishëm se janë shoqëri që e zbatojnë ligjin dhe madje janë tërësisht të paanshëm me qytetarët e tyre në çdo situatë të jetës.

Meritokracia nuk është gjë tjetër veçse përputhja e talentit të duhur me punën që duhet të bëjë në shoqëri.

E kundëta është padrejtësi.

Pikëpamja tjetër e Rawlsit është edhe për të mirat publike më të mëdha të cilat duhet të organizohen nga shteti për të sjell maksimumin më të madh të përfitimeve për pjesën më të pafavorizuar të shoqërisë, pra për pjesën më vulnerabël.

Po për pabarazitë sociale Rawlsi shprehimisht thotë se:

“Për këtë qëllim, themi se barazia autentike e oportuniteve (shanseve) kërkon jo thjeshtë që pozitat publike dhe pozicionet sociale të jenë të arritshme në kuptimin formal, por të gjithë duhet të kenë akses për ti arritur ato”(John Rawls 2007).

Pra ai thekson se të gjithë duhet të kenë akses për ti arritur postet publike.

Pra jo thjesht në kuptimin formal por që të gjithë të kenë realisht akses për ti arritur.

Po marrë si shembull punësimet në administratën publike ku të gjithë janë të barabartë formalisht përpara ligjit për të konkuruar për një vend pune, por jo të gjithë mund të kenë akses të vërtetë për ta arritur atë vend pune, sepse ndërhyrjet e padrejta për vendin e punës prishin barazinë që duhet të ekzistojë përpara ligjit, dhe rrjedhimisht shpallet fitues interesi dhe prejardhja familjare.

“Për ta specifikuar idenë e shanseve reale, ne themi: duke supozuar që ekziston një shpërndarje dhuntish natyrore, ata që kanë të njëjtin nivel talentesh e aftësish dhe të njëjtin vullnet për ti perdorur këto dhunti, duhet të kenë të njëjtat perspektiva për të qenë të sukseshëm, pavarsisht nga prejardhja e tyre klasore, nga klasa në të cilën kanë lindur, dhe për t’i zhvilluar ato deri në moshën e arsyes.”(John Raëls 2007).

Pra Rawlsi kërkon të thotë se në një grup njerëzish që janë një lloj të talentuar duhet të konkurojnë të gjithë për një vend pune, por jo thjesht formalisht por të kenë akses real të gjithë njëlloj dhe të fitoj më i miri, përndryshe nuk ka kuptim që konkurimi të kryhet dhe më pas të fitoj jo më i miri por ai që është përzhgjedhur me anë të ndërhyrjeve.

Duhet të dimë që thebi i lirisë dhe i demokracisë janë shanset e barabarta. Nëse shanset nuk janë të barabarta atëherë është krejt e kotë të hysh në garë dhe të shpresosh të fitosh në një kohë kur fituesi është përzgjedhur me njohje.

Të shpresosh në këto kushte është e ngjashme me Tantalin i cili ndodhej në vende plot me fruta dhe mundësi të shumta por sapo dëshironte ti kapte, ato vaniteshin dhe zhdukeshin.

Rawlsi këmbëngul që shanset duhet të jenë të barabarta pavarësisht se kush je dhe se nga vjen, përndryshe shoqëria duke mos pasur shanse të barabarta për të arritur të mirat publike, ngelet në stanjacion ose edhe më keq në regresion.

Kjo do të sillte mos funksionimin e institucioneve të cilat do të ishin të mbushura me njerëz të paaftë të cilët nuk do të dinin ti shërbenin në mënyrën e duhur shoqërisë ose e thënë ndryshe të keq shërbenin.

Prandaj shanset e barabarta pa marrë parasysh prejardhjen klasore janë diçka tepër e rëndësishme për mirë funksionimin e shtetit dhe të shoqërisë rrjedhimisht.

Pra çdo njeri ka të drejtën të përfitoj nga talenti i tij dhe nuk duhet të penalizohet se nuk ka njohje për të arritur atë që ai do, duke u penguar nga padrejtësitë sociale të cilat e bëjn drejtësinë të anshme.

Një pikë tjetër e rëndësishme për Rawlsin në këtë libër është edhe mundësia e barabartë për tu arsimuar, pasi ai e sheh arsimimin si një të drejtë themelore shumë të rëndësishme për shoqërinë, pasi ai ndikon në zhvillimin e mëtejshëm të një shoqërie.

Rawls shkruan:

“Shoqëria duhet të vendosë gjithashtu, ndër të tjera, barazinë e oportuniteteve të arsimimit për të gjithë, pavarsisht nga të ardhurat familjare”(John Raëls 2007).

Për të barazia e oportuniteve për arsimim është shumë e rëndësishme, dhe shoqëria duhet të bëj çmos që të gjithë qytetarët të kenë mundësi për një arsimim të mirë pavarsisht të ardhurave familjare, sepse kjo do të ishte një gjë në dobi të gjithë shoqërisë.

Këta njerëz të arsimuar mirë do ti shërbenin po kësaj shoqërie. Pra arsimi për Rawlsin është një gjë shumë e rëndësishme dhe ai këmbngul shumë në këtë pikë.

Në pikëpamjen time kjo lidhet edhe me tarifart e universiteteve të cilat duhet të jenë të arritshme për çdo target grup social, sepse arsimimi është një e drejtë bazë.

Arsimimi bën qytetarin dhe rrjedhimisht arsimimi më i mirë do të na sillte qytetarë më të denjë.

E njëjta gjë vlen edhe për të drejtat politike, ku Rawlsi shprehimisht thotë:

“Vlera autentike e lirive politike u siguron qytetarëve me dhunti dhe motivim përafërsisht të njëjtë shanse pak a shumë të barabarta për të ndikuar në politikën e qeverisë dhe për të arritur pozicione me autoritet pavarësisht nga klasa e tyre ekonimike e sociale.”(John Rawls 2007).

Pra edhe në këtë pikë për të ndikuar në politikë shoqëria duhet tu jap shanse të gjithëve për të patur akses pavarësisht se nga ç’klasë sociale apo ekonomike vijnë.

Të gjithë duhet të kenë akses njëlloj pra nuk u duhet mohuar e drejta, më pas puna dhe talenti le ta bejë diferencimin por nuk duhet tu’a mohojmë këtë të drejtë, thjeshtë sepse vijnë nga një klasë ekonomike dhe sociale e varfër.

Nëse ndjekim ketë linjë arsyetimi pra duke vendosur në poste publike vetëm njerëz që vijnë nga klasa ekomike dhe sociale te ngritura por që nuk kanë talente dhe nuk punojnë për të qenë më të mirë në profesionet e tyre, në këtë mënyrë ne nuk bëjmë gjë tjetër veçse dëmtojmë shoqërinë duke i dhënë shërbime më të dobëta. Kjo është arsyeja sipas Rawlsit që të gjithë duhet të jemi të barabartë përpara mundësive dhe më i talentuari le të fitojë dhe të ketë akses jo vetëm formal por të vërtet për të marrë atë që i takon në shoqëri duke konkuruar në një ambienjt të paanshëm dhe në këtë mënyrë nuk fiton vetëm ai por e gjithë shoqëria e cila do ketë një shërbyes më të mirë.

Gjithsesi Rawlsi na shpjegon edhe sesi u prish ky rend i drejtë social duke u nisur sipas tij që nga pozicioni fillestar i shoqërisë ku realisht të gjithë ishim njëlloj të barabartë. Ai na e shpjegon në këtë libër se si u prish ky rend dhe përse.

Ai shkruan: “Edhe nëse gjendja fillestare mund të ketë qenë e drejtë dhe nëse kushtet e mëpasme sociale mund të kenë qenë po ashtu të drejta për një farë kohe, rezultatet e akumuluara nga marrëveshjet e shumta të veçanta, të supozuara si të drejta, në të cilat kanë hyrë individët dhe shoqatat e ndryshme, do të mund t’i gërryenin, në një perspektivë të largët, kushtet e nevojshme paraprake të një marrëveshjeje të lirë e të paanshme. Sasira të mëdha pasurie dhe pronash mund të grumbullohen në duar të pakta dhe ky lloj përqëndrimi do të gërryente, me gjasë, barazinë autentike të oportuniteteve, vlerën autentike të lirive politike, e kështu me rradhë.” (John Rawls 2007)

Pra prej këtij pasazhi të Rawlsit kuptojmë se shumë marrveshje që janë bërë në emër të së drejtës të ndodhura këto ndër kohë dhe vite kanë gërryer sistemin e vërtetë të së drejtës që ka qenë në gjendjen fillestare. Sepse duke vendur një grup njerëzish se çfarë është e drejtë, ndër vite ata e kanë deformuar të drejtën e vërtetë dhe reale. Sepse ata kanë vendosur se çfarë është drejtë për ta dhe për xhepat e tyre dhe jo së çfarë është e drejtë për pjesën më të madhe dhe më vulnerabël të shoqërisë dhe për më tepër për ata që kanë më shumë nevojë për drejtësi.

Kohët e fundit ne kemi dëgjuar se si koorporta të mëdha ndërhyjnë nëpërmjet lidhjeve të tyre që parlamenti të bëj ligje të cilat i fovarizojnë ato dhe në këtë mënyrë padrejtësia e tyre mund të vazhdojë në mënyrë legale duke qenë se pas miratimit të ligjit ne parlament aktiviteti i tyre do të jetë i mbrojtur nga korraca ligjore dhe në këtë mënyrë do jenë të qetë të punojnë pa u shqetësuar sepse tashmë ligji e thotë një gjë të tillë. Dhe në këtë mënyrë pasurohen një grup njerëzish dhe pjesa tjetër e shoqërisë ngel e varfër. Por kjo nuk është një drejtësi e paanshme sipas Rawlist.

Për të drejtësia si paanshmëri e ka fokusin e saj te pabarazitë në perspektivat jetësore pra në të ardhmen e qytetarëve duke pasur parasysh këtu të gjithë rrjedhën e jetës së tyre.

Pra me pak fjalë Rawlsi interesohet për të gjitha pabarazitë që kanë njerëzit që nga lindja e tyre dhe gjatë gjithë zhvillimit të jetës së tyre. Pra a ka pasur drejtësi në kurimin njëlloj në spital për një pasur apo politikan dhe një të varfëri. A ka pasur drejtësi dhe shanse të barabarta për fituar një vend pune si për një të varfër ashtu edhe për një person që e quajmë me ndikim apo me njohje.

A janë të gjithë student njëlloj të barabartë në momentin që kanë mbaruar studimet për të zënë një vend pune dhe për të jetuar me dinjitet. Pra të ketë një konkurim të drejtë dhe të paanshëm i cili ti japë mundësi atij që është më miri të fitoj.

Pra sipas Rawlsit një shoqëri e drejtë dhe e begatë realizohet vetëm nëse të gjithë pjesëmarrësit e kësaj shoqërie kanë realisht shanse të barabarta, pra si një pistë vrapi ku të gjithë nisen njëlloj prej startit dhe më i shpejti fiton. Vetëm në këtë menyrë duke e mbrojtur drejtësinë si paannësi tamam si një ekuilibër peshoreje, vetëm në këtë mënyrë një shoqëri mund të eci përpara.

Përndryshe prishja e ekuilibrit të drejtësisë sociale i shërben vetëm një grupi të vogël njerëzish duke dëmtuar pjesën më të madhe të shoqërisë.

Filed Under: Ekonomi Tagged With: dorian sevo

  • « Previous Page
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • …
  • 118
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NË VEND TË NJË KARTOLINE, SOT NË DITËLINDJEN E TIJ
  • ASOCIACIONI I PROPOZUAR E SHNDËRRON KOSOVËN NË FUÇI BARUTI 
  • GJASHTË KUSHTET E KRYEMINISTRIT KURTI JANË TË ARSYESHME
  • VACE ZELA ( 7 prill 1939 – 6 SHKURT 2014)
  • NJË BIBLIOTEKË PËR QYTETIN E ALFABETIT SHQIP
  • Hapja e shkollave të para shqipe në vitet 1941 – 1944, ngjarje e rëndësishme, kyçe në historinë e Kosovës
  • Ekspozita “Gjergj Kastrioti Skënderbeu-kalorësi i lirisë së shqiptarëve”
  • TECHNOLOGY REVIEW (1981) / ÇFARË ËSHTË NJË FOTOGRAFI? — PËRGJIGJJA E FOTOGRAFIT SHQIPTAR ME FAMË BOTËRORE GJON MILI DHE NJË KOMENT PËR LIBRIN E TIJ “FOTOGRAFI DHE KUJTIME”
  • Rreth rëndësisë së përkthimit në gjuhën angleze të librit “Koja në rrjedhën e kohëve” të autorit Fran Gjeloshaj
  • Kryeministri Kurti priti në takim ambasadorët e akredituar në Kosovë
  • THE SIX CONDITIONS OF PRIME MINISTER KURTI ARE REASONABLE
  • Momenti që drejtësia në Shqipëri që të tregojë se sa është e pavarur
  • MISIONI I VATRAVE SHQIPTARE NË SHBA. NË VEND TË NJË URIMI…
  • Pentagoni godet dhe rrëzon balonën ‘spiune’ kineze. Po tani ?
  • Tërmeti në Turqi, Vatra shpreh solidaritet dhe lutet për viktimat e të plagosurit

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT