Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Për shkak të detyrave dhe funksioneve të larta që kam ushtuar, 26 vitet e mbas clirimit të Kosovës nga Pushtuesit Serb, kam ndjekur me përgjegjësi shtesë gjendjen e Sigurisë në Kosovë. Në të njëjtën kohë (sigurisht kam bërë detyrën) vlerësimet dhe rekomandimet strategjike për paqen dhe sfidat Euroatlantike të Kosovës, i kam prezantur në forumet më të larta të sigurisë, në konferenca, panele dhe qindra publikime në kryeqytetet e Ballkanit, përfshi Beograd, në CSCE si dhe IoW në Washington, në Bruksel, Qëndrën Marshall, Gjermani, Kolegjin e NATO-s dhe në 32 Kryeqytetet anëtare.

Në pamundësi për tu dhënë përgjigje të dedikuar studiove televizive, gazetave dhe portaleve të interesuara, në vijim po paraqes një përmbledhje strategjike mbi “pezullimin pa afat të dialogut të ShBA me Qeverinë Kurti”, çka vijon të dominojë debatin strategjik dhe publik në Prishinë, Tiranë, Washington, etj:

Pikësëpari, po citoj të pjesë nga deklarata e Ambasadës: “SHBA-të kanë pezulluar Dialogun Strategjik me Kosovën për shkak të shqetësimeve nga veprimet e qeverisë së përkohshme”, si dhe në të mëncur nëvizohrt se: “ShBA mbeten të përkushtuara për të çuar përpara interesat e përbashkëta me popullin e Kosovës”.

Pra, përtej mllefeve bollshevike të pushtetit, në njoftimin e ambasadës së SBA, konfirmohet se: “ka ngrirë dialogun me Qeverinë e Kryeministrit Kurti dhe JO me popullin e Kosovës”!

Së dyti, këtë deklarat të ShBA e gjej si mesazhin më të rëndë mbas çlirimit të Kosovës në 12 Qershor 1999. Gjithashtu duhet thënë se ky “zhgënjim i Washingtonit” nuk eshte as i pari dhe as ka ardhur brenda një dite, por si pasojë e oshilacioneve sovraniste të Pushtetarëve në Prishtinë, si dhe delireve bollshevike si: “për marrëzinë e mbrojtjes me forcat e veta, do rrisin shpenzimet e mbrojtjes 1 miliard € apo prodhojnë dronë made in Kosovo, etj brrockulla enveriste mbi lirinë dhe sovranitetin”!

Në lidhje me Dronët “made in Kosovo”, sjell në kujtesë se: “Serbia ka mbi 6000 dronë luftarak të gjeneratës së fundit”, por edhe faktin që për tu armatosur gjer në dhëmbë po shpenzon rreth 2.3 Miliard € në 2025, pa konsideruar 1.64 miliard për dronë dhe raketa nga Izraeli, rreth kontrata 3 Miliard € me Francën për 12 avionë Rafale, 2 miliard € me Kinën, pra te total mbi 5 % të GDP-së vjetore të Serbisë (8 herë më shumë se Shqipëria & Kosova së bashku) ?!? Thënë ndryshe, Serbia zotëron fuqi ushtarake që asnjë nga vendet e Ballkanit Perëndimor nuk mundet ta gjunjëzojē më vehte, pra pa prezencën e ShBA/NATO.

Me këtë rast, shpreh shqetësimin, për të mos thenë neverinë strategjike jo vetëm për: “mos-mirënjohjen cinike ndaj USA, riciklimin e kakofonisë Enveriste dhe paranojave sovraniste”. Parë kështu po adresoj një pyetje, shumë të thjeshtë: “Nëse ShBA/NATO, konfirmojnë tërheqjen e trupave ushtarake nga Kosova (që sigurisht një ditë do të ndodhë) = kush është opsioni i Kryeministrit në detyrë për të mbrojtur tërësinë teritoriale dhe ardhmërinë Euroatlantike të Kosovës si dhe interesat gjeopolitike të Kombit shqiptar” !? (pyetje që lejen e vetëvendosësve të z.Kurtit kërkon përgjigje edhe nga Tirana Zyrtare).

Së treti, duke u përulur për rënët si dhe nderuar sakrificat në shekuj të Shqiptarëve, mbas 26 vitesh besoj edhe fortë se në koshiencën mbarëkombëtare dhe Institucionale, do të mbetet përjetësisht e skalitur, që: “çlirimi nga pushtimi Serb në 1999, nuk u arrit vetëm nga luftërat, gjaku i derdhur, qëndresa si dhe sakrificat sublime në shekuj të popullit të Kosovës”!

Për këtë mjafton të sjellim në memorien kombëtare, që ShBA/NATO/UK, u angazhuan për herë të parë në luftë “jashtë artikullit 5” si dhe falë kësaj fuqie ushtarake, Millosheviçi u gjunjëzua dhe tërheqi forcat pushtuese (ushtarake & policore) deri në kufijtë e përcaktuar nga rezoluta 1244, si dhe të shenjtëruar në Flamurin Zyrtar të Kosovës.

Po ashtu për shkak të së vërtetës, sjell në vëmendje që në Kumanovë (Qershor 1999), Kosova nuk ishte as palë nënshkruese, as vëzhguese, megjithëse aty u vendos shkrirja dhe shndërrimi i UCK në Forcat e Sigurisë së Kosovës ndërsa siguria territoriale, ju ngarkua KFOR-it, me mbi 37 mijë forca këmbësorie në terren nga 36 shtete.

E thënë më qartë, as ligjëratat marksiste mbi lirinë dhe as bejtet patriotike për të drejtat sovrane nuk do munden kurrësesi të errësojnë rolin përcaktuese të ShBA/NATO për çlirimin e Kosovës dhe as peshën kritike që vijojnë të mbajnë për paqen, stabilitetin si dhe ardhmërinë Euroatlantike të Kosovës. Kështu, çlirimi i Kosovës nga pushtuesit Serb, meriton të skalitet jo vetēm si data e mirënjohjes Kombëtare ndaj ShBA por edhe e falënderimeve ndaj 32 vendeve anëtare si dhe mbi 500 mijë ushtarakëve/misionarëve të KFOR-it për peshën kritike që vijojnë të mbajnë për bashkëjetesën dhe st.abilitetin demokratik në Rajon.

Së katërti, 10 vitet e fundit i kam adresuar në Shqip, Anglisht, Serbisht, etj, edhe oshilacionet/tmerrin e z Vučić, nga “Shqipëria e Madhe”, disa pyetje fare të thjeshta: “ndërkohë që Serbia nuk kërcënohet nga asnjë vend i rajonit (përfshi RSh/Kosova), përse shpenzon më shumë se 2 miliard € në vit dhe pse armatoset “deri në dhëmbë”, me Tanke, 18-Mig/29, 12-Rafale, Helikopterë Mi-35, raketa Pantsir-S dhe FK-3 (Kineze), etj ((?) si dhe përse 3/4 e fuqisë ushtarake i ka dislokuar në kufijtë shtetërorë të Kosovës?

Gjithësesi, më duhet ta përsëris qartë, përfshi për sovranistët folklorikë të Prishtinës: “VETËM përsa kohë të ketë prezencë të SHBA/NATO në terren, agresioni ushtarak kundër tërësisë territoriale të Kosovës (nën përgjegjësinë e KFOR-it), përveçse aventurë vetëvrasëse e Serbisë mbetet mision tërësisht i pamundur”. E thënë ndryshe, riciklimi i maktheve të Millosheviçit 26 vjet mbas humbjes turpëruese të luftës me NATO-n, mund të ushqejë agjendën e radikalëve në Beograd, interesat e krimit të organizuar, apo sorrat rreth liqenit Ujmanit, por kurrësesi nuk munden të trembin kombin Shqiptar si dhe as fuqinë e sprovuar (në 1999) të Aleancës Euroatlantike (USA/NATO/UK/BE!

Në SHTESË, po paraqes respektivisht edhe: “katër gjetje dhe rekomandime strategjike”:

Mbrojtjen e sovranitetit dhe statusquo-së së Kosovës si dhe zhvillimi i interesave gjeopolitike (mbarë-Kombëtare) në Rajon dhe Mesdhe, Shqipëria dhe Kosova, mund t’i realizojnë vetëm duke skalitur mirënjohjen zyrtare si dhe forcuar më tej bashkëpunimin strategjik me USA/NATO/BE.

Pa u konsuluuar, Prishtina Zyrtare nuk do duhet kurrësesi të ndërmarrë vendimarrje me impakte strategjike, që minojnë themelet e besimit nga/me “Çlirimtarët/USA, që mbajnë ende peshë kritike për paqen, sigurinë dhe ardhmërinë Euroatlantike të Kosovës”. Ndërsa përtej qeverisë së përkohshme/radhës, faktorët mendjehapur të Prishtinës do t’i këshilloja vëllazërisht që: “përtej marrëzisë së vetëmbrojtjes territoriale apo delireve bollshevike të (mbi) pushtetit”, ardhmërinë e vendit, ta konsiderojne si sfidë kombëtare ku qytetarët pavarësisht përkatësive etnike, fetare dhe politike të garantohen si të barabartë para ligjit, si dhe faktorizimin e Kosovës, nga konsumatore në kontribuuese për paqen dhe integrimin në NATO dhe BE.

Duke duartrokitur “marrëveshjen mes Kroacisë, Kosovës dhe RSh në fushën e mbrojtjes”, e çmoj si emergjencë kombëtare ngritjen e një “Grupi të urtësh/mendjehapur”, që përulen para përgjegjësive shtetërore për të përgatitur një Platformë afatgjatë: “2-Shtete sovrane 1-Komb i vetëm”. Platformë që nuk kërcënon (as Serbinë), por do të kontribuojë si një balancë për paqen afatgjatë si dhe integrimin e Rajonit.

Aktorët dhe strategjistët/kolegët në Washington dhe Bruksel, Londër, etj do t’ju sugjeroja që perspektivën e dialogut strategjik me Kosovën ta para-kushtëzojnë JO me “deliret e pushtetarëve që janë apo do vijnë”, por me një Matricë Masash të Mirëbesimit Reciprok, nëpërmjet të cilave Prishtina Zyrtare të “imponohen dhe monitorohen nga USA/NATO/BE”.

Gjithësesi, përkundër riciklimit të delireve sovraniste të pushtetit apo rikthimit te burimet//rrënjët e konflikteve të përgjakshme, mbas 26 vjetësh besoj edhe më fort se paqja mbetet opsion dhe misioni i vetëm në interes të sigurisë dhe prosperitetit të qytetarëve të Kosovës dhe Serbisë si dhe perspektivën Euroatlantike edhe për 6 vendet e Ballkanit Perëndimor.

Autori: Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Senior Ekspert për Sigurinë Kombëtare,

Ballkanit si dhe marrëdhëniet me USA/NATO,

Ish: zv/SHSHP, Këshilltar i Presidentit si dhe,

Themelues i Përfaqësise se RSh në SHAPE/NATO

Date: –Author: Admin

---

Sloane: Shqipëria do të përdoret vazhdimisht si instrument në lojën e interesave ndërkombëtare

---

NGA NDREK GJINI

MA, University of Galway Ireland

---

---

Libri “The Balkans: A Laboratory of History”, (Ballkani një Laborator Historie), i William Sloane, botuar më 1914, paraqet një panoramë të gjerë të historisë së Ballkanit, ku Shqipëria, shqiptarët dhe historia shqiptare zënë një vend të veçantë në analizën e konflikteve, formimit të shteteve të reja dhe pasojave të përplasjeve të fuqive të mëdha në rajon.

Përshkrimi i Shqipërisë dhe Shqiptarëve

Sloane e përshkruan Shqipërinë si një territor problematik dhe të ndërlikuar, të kthyer në “eksperiment” nga diplomacia ndërkombëtare pas shekujve të sundimit osman. Sipas tij, krijimi i shtetit shqiptar pas luftrave ballkanike i shënon një ngjarje të re për marrëdhëniet politike në rajon — një realitet që e nënvizon si të brishtë dhe ende të pazhvilluar në kuptimin institucional.

Autori thekson vështirësitë e identitetit kombëtar shqiptar, të ndarë midis ndikimeve të mëdha — otomane, austriake, ruse dhe italiane. Shqiptarët portretizohen nga Sloane si një popull i ashpër, me strukturë fisnore, të lidhur fort me territoret dhe traditat, por me përçarje të brendshme fetare (myslimanë, ortodoksë, katolikë), të cilat sipas tij pengojnë një unifikim të plotë kombëtar.

Ajo që bie në sy është përshkrimi i “plagës së vjetër të ndarjes” mes shqiptarëve — një element që, sipas autorit, ka ndikuar në paaftësinë për të krijuar institucionet shtetërore të qëndrueshme. Sloane nënvizon edhe se Shqipëria shpesh është përdorur, dhe ndonjëherë “sakrifikuar”, si zonë tampon mes interesave të ndërkombëtarëve, sidomos Austro-Hungarisë dhe Italisë, e me pasoja për ekzistencën e identitetit shqiptar.

Shqiptarët në Kontekstin Ballkanik

Në analizë, Sloane i sheh shqiptarët më shumë si “popull i egër i Ballkanit”, të paduruar, të dhunshëm ndaj përpjekjeve të çdo fuqie për t’i nënshtruar, dhe të prirur për autonomi. Në librin e tij — sidomos në kapitujt për formimin e aleancës ballkanike dhe pasojat e luftës ballkanike — ai thekson “tragjedinë e Shqipërisë”, dhe vështirësinë që kanë shqiptarët për të zënë një vend të denjë mes kombeve të tjera fqinje që ishin më të organizuar dhe me përkrahje ndërkombëtare më të qartë.

Sloane shkruan për ndarjet tokësore dhe padrejtësitë që iu bënë shqiptarëve gjatë Konferencës së Londrës, kur territori i tyre u copëtua në favor të fqinjëve, duke theksuar rolin e diplomacisë europiane në këtë proces. Ai shpreh një farë pesimizmi mbi aftësinë e Shqipërisë për të mbijetuar si shtet, duke i parë ndarjet e brendshme, vendndodhjen gjeopolitike dhe mungesën e përvojës shtetformuese si pengesa të mëdha.

Historia Shqiptare dhe Perceptimi i së Ardhmes

Autori i referohet periudhës otomane si shkak të mjerimit dhe prapambetjes për shqiptarët, por gjithashtu i njeh atyre vitalitetin dhe shpirtin e qëndresës. Ai vlerëson rezistencën shqiptare ndaj përpjekjeve të Kombeve Fqinje për të përthithur trojet shqiptare, duke përmendur kryengritjet e periudhës 1908-1912 dhe reagimin ndaj ndarjes së tokave pas luftrave ballkanike.

Në vizionin e Sloane, ekzistenca e Shqipërisë si shtet është gati e pabesueshme për standardet ballkanike të fillimshekullit XX. Ai veçon armiqësitë me fqinjët, rivalitetin me Greqinë dhe Serbinë, si dhe mungesën e një mbështetje të fuqishme europiane si faktorë kryesorë të pasigurisë së saj. Gjithashtu, shpreh një ndjesi se Shqipëria do të përdoret vazhdimisht si instrument në lojën e interesave ndërkombëtare.

Reflektime mbi Vlerat dhe Stereotipet

Sloane i referohet Ballkanit si një “muze etnologjik” dhe laborator eksperimentesh politike, ku shqiptarët shihen si rast unik i mbijetesës etnike dhe kulturore, por gjithashtu si shembull i fragmentimit dhe vështirësive të tranzicionit nga shoqëria tradicionale në shtet modern. Ai ringre stereotipet për “bukuritë e egra” të natyrës dhe kulturës shqiptare, por gjithashtu përmend edhe anën e trishtueshme të “eksperimentit” të Shqipërisë në marrëdhëniet ndërkombëtare.

Në thelb, Sloane e sheh historinë shqiptare si epitomë të vuajtjeve dhe eksperimenteve diplomatike që i janë bërë Ballkanit, me pasiguri të fortë për stabilitetin e ardhshëm të shtetit shqiptar. Megjithatë, ai shfaq respekt për vitalitetin dhe shpirtin e guximshëm të popullit shqiptar, teksa lë të hapur pyetjen për aftësinë e tij për të kapërcyer ndarjet dhe për të ndërtuar të ardhmen e vet.

---

Burimet: https://albaniansinireland.wordpress.com/wp-content/uploads/2025/09/burimet.pdfBurimet

---

Ja si shkuran ai për shqiptarët

---

---

William Milligan Sloane (1850-1928) ishte një historian dhe edukator amerikan me ndikim të madh në studimet historike dhe akademike. Ai lindi në Ohio dhe u diplomua në Columbia College në 1868, përpara se të studiojë në universitetet e Berlinit dhe Leipzigut, ku mori edhe doktoraturën e tij në vitin 1876. Në Berlin, Sloane punoi si sekretar personal i diplomatit të njohur amerikan George Bancroft, duke fituar përvojë të rëndësishme ndërkombëtare.

Karriera akademike e Sloane përfshiu pozicionet e profesorit të Letërsisë Latine dhe Historisë në Universitetin e Princeton (1877–1896), ku editonte edhe “Princeton Review”. Nga viti 1896 u emërua profesor në Columbia University, duke udhëhequr Departamentin e Historisë deri në pensionim. Sloane dha kontribut të veçantë për historinë europiane dhe veçanërisht është i njohur për veprën monumentale “Napoleon Bonaparte”, një biografi në katër vëllime.

Ai shërbeu si president i American Historical Association (1911) dhe të American Academy of Arts and Letters, dhe ishte dekoruar nga Franca dhe Suedia për kontributin e tij intelektual. Sloane ishte një nga themeluesit e Komitetit Olimpik Ndërkombëtar, duke udhëhequr ekipin amerikan në Lojërat Olimpike të Athinës në 1896. Ai vdiq në New Jersey në vitin 1928, duke lënë pas një trashëgimi të pasur studimesh historike dhe shkrimesh akademike.

Durrësi është një përzierje e çuditshme ndërtesash turke dhe dyqanesh italiane mes fortifikimeve franke dhe bizantine. Duket sikur turqit kishin mbërritur në këtë qytet venecian dje. Lart pranë xhamisë me kupolë, mutesarifi kishte ndërtuar një pallat të madh, një konak prej dheu dhe druri. Shkallët dhe korridoret gumëzhinin nga lutës, imamë me çallma të larta, gra të mbuluara dhe policë të grisur. Ushtarët po gatuanin ose po bënin kafe në oborr. Të burgosurit shtrinin krahët e tyre të lidhur rëndë me zinxhirë përmes hekurave prej druri, duke lypur cigare. Priftërinjtë ortodoksë po debatonin në greqisht. Artileria po lëvizte rreth një topi të vjetër prej bronzi. Të gjithë ndiheshin si në shtëpi këtu. Kështu e imagjinoja një prefekturë në një vend të tiranisë paternale.

Në rrugicat e ngushta dhe të dredhura me pllaka guri të qytetit të poshtëm, kishte tabela italiane dhe produkte italiane në të gjitha dyqanet. Qeramikë nga Kalabria, makarona, enë prej dheu, pije alkoolike nga Milano, verëra Chianti. Fëmijët po dilnin nga shkolla italiane, duke kënduar këngë napolitane, të tilla si ato që mund të dëgjoheshin nga Xhenova në Brindizi, barkarolat e përjetshme me të cilat vajzat e bukura nisen për në bukuroshe Venezia. Konsulli i Mbretit Umberto kishte vendosur mburoja të mëdha në derë, në ballkon dhe në dritaren e shkollës së tij.

Muret e vjetra e rrethonin qytetin në një përqafim të ngushtë. I reduktuar në një drejtkëndësh prej 600 deri në 300 metrash në maksimum, Durrsi ishte vetëm një fshat njëzet vjet më parë. Prefekti turk as nuk jetonte këtu. Ai banonte në fshatin e Kavajës në anën tjetër të gjirit. Varkat italiane dhe parcelat italiane e kanë ringjallur këtë qytet të vdekur. Varkat vijnë nga Brindizi dy herë në javë dhe parcelat nuk janë sekret për askënd. Njerëzit në rrugë mund t’ju tregojnë se kush po merr para. Shuma mujore varion nga katër deri në gjashtë paund turke (92 dhe 138 franga).

V. Berárd, 1890

Eduart Caka – “Histori e Shqipërisë”

Nga Ramazan Çeka/

Shkolla Shqipe “Faik Konica” në Namur: Një dritare e kulturës dhe identitetit kombëtar për fëmijët e komunitetit. Në Jambes, pranë Namurit në Belgjikë, Shkolla Shqipe “Faik Konica” ka hapur dyert për të mirëpritur krahëhapur fëmijët e komunitetit shqiptar. Ky institucion ofron jo vetëm mësim në gjuhën shqipe, por edhe një lidhje të drejtpërdrejtë me identitetin dhe kulturën e tyre, duke shërbyer si një qendër e rëndësishme ku brezi i ri mëson të ruajë gjuhën dhe vlerat kulturore, dhe të ndërtojë një urë të palëkundur mes atdheut dhe vendit pritës.

   Ky institucion nuk është vetëm një vend mësimi; ai është një hapësirë ku identiteti shqiptar lulëzon, ku fëmijët lidhen me rrënjët e tyre kulturore dhe historike, dhe ku kultura e kombit pasqyrohet në çdo aktivitet mësimor.

   Shoqata “Nënë Tereza” në Namur  me President z. Adnan Rexhepi shpreh krenarinë për rolin e saj në këtë mision: “Të kontribuojmë në ruajtjen e gjuhës shqipe dhe identitetit kombëtar për brezin e ri shqiptar jashtë atdheut është një detyrë që na mbush me krenari,” thonë përfaqësuesit e saj. Përmes kësaj shkolle, fëmijët shqiptarë mësojnë të lexojnë dhe shkruajnë në gjuhën e tyre, ndërkohë që zhvillojnë njohuri mbi historinë, gjeografinë dhe folklorin e pasur të vendit të tyre. Ky është një hap i rëndësishëm për të ruajtur identitetin dhe për të përgatitur brezat e ardhshëm të komunitetit shqiptar në diasporë.

   Atmosfera në klasat e shkollës është e mbushur me entuziazëm dhe kureshtje. Nxënësit mësojnë të lexojnë dhe shkruajnë, por edhe të kuptojnë rrënjët e tyre kulturore dhe të ndërtojnë një identitet të fortë. Drejtori i shkollës, zoti Arian Bajraktari, falënderon komunitetin shqiptar të Namurit për besimin dhe përfshirjen e tyre aktive. Ai thekson se angazhimi i prindërve ka një ndikim të drejtpërdrejtë në ruajtjen e identitetit gjuhësor dhe kulturor të fëmijëve, duke siguruar një të ardhme të fortë dhe të pasur për komunitetin shqiptar jashtë vendit.

   Çdo ditë, klasat e mësimit bëhen një hapësirë ku fëmijët ndajnë buzëqeshje, kuriozitet dhe respekt për traditat shqiptare. Programi mësimor është i pasur dhe përfshin:

   Gjuha Shqipe, për të ndërtuar bazën e fortë të komunikimit dhe shkrimit.

   Letërsi Shqipe, për të njohur veprat më të rëndësishme të autorëve shqiptarë dhe për të zhvilluar imagjinatën e fëmijëve.

   Nocionet gjeografike të kombit shqiptar, për të kuptuar historinë, territorin e Shqipërisë dhe viseve shqiptare.

   Folklor mbarëkombëtar, për të lidhur fëmijët me traditat, këngët dhe vallet që kanë kaluar brez pas brezi.

   Shkolla Shqipe “Faik Konica” nuk është vetëm një vend mësimi, por një qendër komunitare ku kultura dhe identiteti shqiptar lulëzojnë. Ky projekt është një shembull frymëzues se si komunitetet shqiptare në diasporë mund të ruajnë gjuhën dhe kulturën e tyre, duke ofruar një trashëgimi të çmuar për brezat e ardhshëm.

   Sa bukur dhe sa emocionuese është të shohësh klasat plot me fëmijë të etur për të mësuar gjuhën dhe historinë e kombit të tyre!

Julika Prifti/

Shkrimtari Naum Prifti, i cili ka lënë pas po aq vepra të pabotuara sa ka edhe të botuara, ka edhe një pasuri të rrallë të letër-shkëmbimeve me të atin dhe dy vëllezërit më të mëdhenj të emigruar në ShBA, me shokë të Shkollës Mjekësore, si edhe me shkrimtarë të afirmuar të kohës, me lexues e krijues të rinj. 

Për fat të mirë, ashtu si edhe vëllai i tij, Peter Prifti, ai ka ruajtur letrat e dërguara dhe në disa raste përgjigjet e letrave janë të paktën në dy kopje ose janë kopjuar me dorë. Ndërsa i ndaj me kujdes materialet e pabotuara sipas zhanreve, në skenarë filmi me metrazh të gjatë, novela, tregime, përralla, libret për teatrin, librete baleti, përmbledhje këngësh të vjetra, fjalor i fjalëve të rralla, fjalor me emra lulesh, e me radhë, i vendos në një kuti më vete që e kam quajtur Korrespondenca e Naum Priftit.  

Arti i të shkruarit të letrave më ka tërhequr gjithmonë dhe ka qenë një praktikë që nuk e kam braktisur as sot por e kam kufizuar në kohët e festave, duke pranuar se teknologjia e ka modernizuar ose shfytyruar këtë formë komunikimi në sinjale e kode elektronike që transmetohen në rrjetin gjigand kompjuterik si mesazhe emejli dhe tekste që mund t’i lexosh në çdo cep të globit. Por. këto që kaloj në duar janë letra të shkruara nga dora e babait dhe ngjajnë si “tregime” të shkurtra, në të cilat letërshkruesi komunikon në nivelin më njerëzor për një hall a një shqetësim me marrësin. 

Letra drejtuar Bilal Xhaferrit (1935-1986) flet për anën personale të Naum Priftit, karakterin e tij dhe besimin për të ndihmuar këdo, pavarësisht pozitës në shoqëri, si regjisor a aktor, shkrimtar a letrar i ri, ushtar apo oficer i lartë. Nga data e letrës del se ishte koha kur ishte botuar vëllimi i parë me tregime i Bilal Xhaferit “Rrugë dhe fate” po ashtu edhe disa poezi të tij në periodikë të ndryshëm. Është i dukshëm komunikimi i tyre miqësor dhe me respekt të ndërsjellë. Babit i ka pëlqyer tregimi Hurmat “nga ana artistike”, siç shkruan ai, por në tentativat për ta botuar atë është ndeshur me ngurtësinë dhe stepjen e organeve të regjimit në krijimet “me konflikt real nga jeta jonë “. 

Besoj se leximi i letrës mjafton për ta njohur kurajën dhe shpirtin human të letërshkruesit. 

I dashur shoku Bilal! 

Letra juaj më gëzoi shumë dhe e kam lexuar më tepër se një herë. Ju falenderoj si për fjalët e mira që më shkruani ashtu edhe për respektin që keni ndaj meje. Unë nga ana ime ju siguroj se tek mua kurdoherë do të gjeni një mik,  të cilit mund t’i drejtoheni në çdo rast a për çdo gjë dhe ai ka për tu treguar i gatshëm.

Për tregimin ” Hurmat” nuk patëm fat. Në Kolegjium nuk u treguan entuziastë ashtu si kurse unë dhe bënë ca vërejtje si këto që po ju shkruaj këtu më poshtë.

1.  Ç’do të tregojë autori dhe ku është qëllimi i tregimit?

2. Pse një fakt i supozuar bëhet kaqë i madh?  A nuk do ishte më e drejtë sikur ai që në fillim të tregonte se s’ kishte marrë asgjë.

III. Për të nxjerrë figurën e policit të mirë, i bëri gjithë të tjerët të këqinj.

Pika e tretë qe ajo më e rëndësishmja rreth së cilës u ngjallën dhe diskutimet më të mëdha. Kundra vërejtjeve të tilla skematike është vështirë të luftosh me mjete artistike.

Unë mbeta në qëndrimin tim dhe pas disa ditësh e shpura tregimin në revistën Nëntori. Pas dy javëve edhe Ibrahim Uruçi më tha çuditërisht pikën e tretë të vërejtjeve. Atëherë e mora tregimin e po e ruaj meqenëse ju nuk keni as origjinalin. Tani nuk di si të veproj. Mendoj t’ja shpije “Zëri i Rinisë ” ose “Dritës”, po nuk do më pëlqente të veproja pa u pyetur juve.

Unë vazhdoj të mendoj se ai është një tregim i mirë nga ana artistike, me konflikt real nga jeta jonë dhe pakë i ashpër. Pikërisht këto dy gjërat e fundit i bëjnë redaksitë të stepen, sado e çuditshme që mund të duket kjo. Po gjithmonë jeta ka paradokse.

Juve si ia shpini? Shpresoj se të paktën, nuk kini ndejtur pa shkruar gjë këto muajt e fundit.

Kur tu bjerë rasti të kaloni nga Tirana mos harroni të më bëni një vizitë të shkurtër.

Ju uroj suksese në punën tuaj. Duke ju shtrënguar dorën fort, ju përshëndes me dashuri 

Naum Prifti

Tiranë, 22 -VII-964