Nga Enver Memishaj/

NJË VËSHTRIM I SHPEJTË MBI VEPRIMTARINË ATDHETARE TË DEPUTETIT TË VLORËS BUJAR LESKAJ

 

Zotria i nderuar Ali Ahmeti dhe dr. Bujar Leskaj duke folur për rëndësinë atdhetare të ngritjes së Muzeut Historik “Kosova”, në Vlorë.

Çdo njeri ikën nga bota e të gjallëve duke lënë pas gjurmët e tij në këtë tokë dhe duhet lënë pas gjurmë që mbeten e jo nga ato gjurmë që zhduken me kalimin e njeriut në amëshim. Njeriu me vlera në shoqëri duhet të jetojë me parimin se çfarë gjurmësh do të lerë pas vetes, çfarë veprash, se në botën e përtejme na përcjellin e na kujtojnë veprat që lëmë pas.

Ka shumë personalitete, që  falë shpirtit tyre atdhetarë, inteligjincës dhe punës dallohen nga studime e botime në fushat e dijes, apo krijimtarisë, por nuk kemi parë deputetët ose ata që quhen baballarët e kombit, apo qeveritarët e viteve të demokracisë që të kenë lënë gjurmë për të nesërmen. Por përkundrazi, shumë prej tyre janë përfolur për qëndrim refraktar ndaj kundërshtarëve politik ose që dallohen për sharje e shpifje deri për skandale dhe vjedhje, apo shpërdorim detyre. Thuhet se çdo popull ka qeverinë që meriton, pra  a kemi ne shqiptarët qeveritarë dhe deputetë që meritojmë?

Ose cili qeveritar apo deputetë ka lënë gjurmë për të cilat duhet të krenohet? Zor se kësaj pyetje do ti përgjigjshim menjëherë, por do të rrinim gjate duke u menduar. 

Unë do të sjell një shembull domethënës deputetin e Vlorës zotin Bujar Leskaj i cili gjatë karierës tij si qeveritar dhe si deputet ka lënë pas gjurmë të pa shlyera që do t’i qëndrojnë kohës dhe do të merren si shembull se si duhet të jetë ose më mirë se si duhet të jesh shërbestar i popullit tënd, siç thoshte Mid’hat Frashëri. 

E ata që duan të merren me vështrime kritike le të sjellin një shembull tjetër si Bujar Leskaj, e sado që të mundohen nuk do gjejnë një qeveritar, apo deputet që të krahasohet me të. Me shërbimet e shquara që ky burrë nga Vlora i ka sjellë vendit të tij e ka ngritur vetën mbi shokët e radhës së tij. 

E tani me që unë jam ekonomist dhe e mat punën me sasi dhe cilësi le  të bëjmë  një vështrim të shpejtë mbi veprimtarinë atdhetare të këtij deputeti.

Bujar Leskaj pas vitit ‘90 nuk u nxitua të anëtarsohej në parti politike, por në vitin 1997 kur Partia Demokratike për arsye që dihen u godit rëndë dhe pothuajse u bë inekzistente, Bujar Leskajt i thirri zëri ndërgjegjes atdhetare se kjo parti duhej shpëtuar si pasuri e vlerë kombëtare. Prandaj kur të tjerët po largoheshin,ai ju bashkangjit kësaj partie me hovin e moshës me energjinë por mbi të gjitha me bindje se në këtë moment ai po bënte një xhest atdhetar, po ndihmonte për të shpëtuar një pasuri e vlerë të popullit të tij. 

Pati shumë si ky burrë, por edhe falë besimit dhe ergjisë së pa shtershme të doktor Berishës ajo parti shpëtoi nga shpërbërja dhe në vitin 2005 do të merrte drejtimin e vendit.

Populli i Vlorës nuk ia harroi këtë xhest atdhetarie Bujar Leskajt. Në vitin 2005 e zgjodhi deputet me sistemin mazhoritar dhe me një diferencë të madhe nga kundërshari tij politik i Partisë Socialiste. 

Gjatë fushatës së zgjedhjeve Bujar Leskaj, kanidati për deputet i PD-së, shfaqi një paraqitje që deri atëhere nuk ishte parë në botën shqiptare. Ndërsa kanidatët e tjerë shanin njeri tjetrin çka tregonte nivelin kulturor të shoqërisë sonë, Bujar Leskaj u shpërndante libra të rinjëve vlonjatë ku kandidonte. Kjo shfaqje prej intelektuali e profesori, por mbi të gjitha e një qytetari me vizion europian e afroi me rininë vlonjate, rini e cila ia shpërbleu me vota. Ky tha një plak vlonjat është një atdhetar i mirë, për të cilin ka nevojë Shqipëria. 

Këtij njeriu, i rrihte zemra për Vlorën që e kishte lindur e rritur. Ai do të shfaqte një dashuri të pakufishme për vendlindjen, gjatë udhës së jetës e karierës së tij. Ai e ndiente se biblioteka e qytetit ishte varfëruar pasi shumë libra e materiale të tjera të shkruara me vlerë banditët e ’97 –tës i kishin djegur. Kështu që Bujari kërkoi e vajti kudo deri sa e fuqizoi bibliotekën e Vlorës me shumë libra me vlerë, duke shëruar nje plagë të pranverës së përgjakur të vitit 1997.

Në këtë drejtim ai do të bënte shumë, kështu është rasti i paisjes me kompjutera i shkollës së mesme të Kotës, qendra e komunës me të njejtin emër, etj.

Në vitin 2005, falë kontributit të tij e vlerave kulturore do të emërohej ministër i kulturës. Në këtë detyre ai do të financonte librat që pasqyronin dhunën dhe terrorin e diktaturës komuniste, ndërsa si individ me paratë e xhepit ai do të sponsorizonte librat e shumë studjuesve, veçanërisht atyre vlonjat, me tema atdhetarie, duke i bashkangjitur emrin e tij veprave atdhetare, që pasqyronin këto libra. 

Jashtë vëmëndjes së tij nuk do të mbeteshin as grupet folklorike të Vlorës. Si ministër kulture ai ka të drejtë të krenohet se me firmën e tij kënga polifonike u pranua nga bota e qytetëruar si trashëgimi me vlerë e njerëzimit. Këtë veprimtari atdhetare ai do ta vazhdonte duke bashkëpunuar, nxitur e vlerësuar e grupet folklorike të Vlorës, me poetët, rapsodët dhe këngëtarët dhe shpesh duke i sponsorizuar këto grupe si nga fondet shtetërore ashtu edhe nga pasuria e tij.

Dashuria për vendlindjen nuk ka kufi, ajo shfaqet në shumë fusha e shumë drejtime. Kështu ai do të botojë librin e vlerësuar “Deputetët e Vlorës 1912 – 2009”, dhe më pas ai do te botonte librin studimor “ Muzat e Qëndresës”, ku do të përmbledhe artikuj studimor e kritik për veprat e botuar nga të persekutuarit politikë, duke pasqyruar në këa artikuj mendimet dhe idetë e tij atdhetare. 

Bujar Leskaj do të jetë aktiv edhe në shtypin e ditës. Artikujt e tij kanë një cilësi të lartë intelektuale, pasi trajton tema të halleve dhe problemeve të shoqërisë sonë. Larg reteorikës dhe llafeve të tepërta, artikujt e tij dallohen nga shifrat dhe faktet dhe here herë nga dokumenti, por mbi të gjitha ai argumenton me komptencën e një profesori edhe rrugë zgjidhjet e problemit që trajton. Artikujt e tij kritikojnë qeverinë, por duke dhënë edhe zgjidhjen për problemin që trajton, çka do të thotë se këtij qytetari i rreh zemra me popullin e tij. 

Në botën e kulturës dhe librave Bujar Leskaj dallon mbi shokët e sërës së tij, pasi është edhe edukator i brezit të ri, rinisë universitare ku shërben si pedagog (2000 – 2010). Edhe në këtë aktivitet, pra në fushën e ekonomisë, ai do të botojë për studentët libra të fushës. 

Ndryshe nga të gjithë njerëzit e radhës së tij deputetë e ministra, por jo vetëm ndryshe por mbi ata ai do të dallojë sepse do të merret e do të realizojë vepra të një rëndësie të madhe që mbeten për jetë të vlerësuara e të pa shlyera. 

Me inisiativën dhe me kontributin e tij si nëpunës i lartë i shtetit edhe si finanacues ai do të ideoi ngritjen e shtatores së Ismail Qemalit në Prishtinë. Ai kapërxeu vështirësitë dhe do të arri që ta ngrejë bustin e Ismail Qemal Vlorës, babait te kombit tonë, në qendër të Prishtinës, kështu që athdetari Bujar Leskaj do t’i bashkangjit emrin e tij atdhetarit të madhe, përjetësisht të madh e të nderuar Ismail Qemal Vlorës. Dhe kjo vepër atdhetare e tij nuk do të kalonte pa u vlerësuar nga  Presidenti Ashim Thaçi i cili do ta dekoronte Bujar Leskajn me një dekoratë të lartë të Kosovës. 

Le të ndalemi pak më gjatë në detyrën e lartë të kryetarit të Kontrollit të Lartë të Shtetit që Bujar Leskaj kreu gjatë viteve 2011 – 2020, sepse në këtë detyre, në fakt para se të ketë vepruar si Kryetar i KLSH-së, ai ka vepruar si patriot dhe shtetar. 

Kryetarin Leskaj duhet ta shkëpusim nga e përgjithshmja, pra nga cikli i rotacioneve të kryetarëve sepse ai, ndryshe nga paraardhësit e tij, nuk do të bëjë pjesë tek grupi i ish-kryetarëve, por do të mbetet si kryetari i themelimit të KLSH-së moderne, ose një Kryetar emeritus i KLSH-së. 

Arkitektura e re menaxheriale dhe audituese e KLSH-së ka një dokument kyç, verba volant, scripta manent thotë latini, pra ligjin e ri 154/2014 të funksionimit dhe organizimit të KLSH-së. Me të drejtë, ky ligj mund të pagëzohet si Ligji “Leskaj” , sepse është hartuar dhe miratuar falë kompetencës profesionale, përkushtimit dhe vendosmërisë së dr. Bujar Leskajt. Me lëtë ligj u zhbë termi kontroll, u gdhend fjala auditim dhe u vendos fjalori dhe metodologjia euro-atlantike e auditimit, përfshirë auditimin e performancës që Perëndimi e realizonte qysh në fund të viteve ’70.

Bujar Leskaj ka vepruar në njëfarë mënyre edhe si ministër i Jashtëm i Shqipërisë, si një përfaqësues dinjitoz i interesave kombëtare. Pra është dr. Bujar Leskaj, e jo një Ministër i Jashtëm apo ndonjë zyrtar tjetër, që është dekoruar nga Presidenti i Republikës së Polonisë, z.Andrzej Duda me titullin “Kryqi kalorësiak i urdhrit për merita në dobi të Republikës së Polonisë”.

Dr. Bujar Leskaj është themeluesi i KLSH-së moderne, pasi ai arriti që të bënte reformë edhe me ikjen e tij, më saktë duke mos pranuar të kandidonte për një mandat të dytë. Ai na paraqitet edhe si një shembull dinjitoz i shtetarit që nuk kapet me thonj e me dhëmbë pas karriges së pushtetit si shumica e politikanëve tanë, por pasi i shërben vendit të tij ai, largohet për t’u lenë vend të rinjëve që vijnë me ide të reja, dhe kjo sjellje ka në brendinë e vet shpirtin atdhetar të atij që e bën. (Shih gazetën “Sot”, Tiranë, dt. 26.1.2019, f. 15)

Shpirti atdhetar i tij, adhurimi ndaj figurave historike që bënë kombin shqiptar dhe vlerësimi akteve atdhetare të këtyre personaliteteve do ta shtynte Bujar Leskajn në vepra të tjera atdhetarie, ose në gjurmë që mbeten përjetësisht mbi tokë. 

Në vitin 2010, ai do të ideonte dhe do të ngrinte Institutin e Studimeve Politike “Ismail Qemal Vlorë” dhe në krye të këtij instituti do të ishte vetë ai. Çdo vit Bujar Leskaj do të organizonte studjues e profesora të historisë për t’i bërë jehone veprës madhore atdhetare të Ismail Qemalit në çdo përvjetor të lindjes dhe vdekjes së tij. 

Dihet se në vitin 1908 Ismail Qemali bëri një udhëtim historik nga Vlora në Vranisht, por veç disa kujtimeve të zbehta të pleqëve nuk kishte qoftë edhe një pllakë përkujtimore për këtë udhëtim historik. Kjo mungesë vlerësimi e kësaj ngjarje e shqetësonte atdhetarin Bujar Leskaj  dhe ai vendosi ta përjetësoi veprën dhe udhëtimin e Ismail Qemalit duke ngritur bustin e tij në Kotë, qendër e komunës me të njejëtin emër, ndanë rrugës nacionale që Ismail Qemali heroi Kombëtar i Shqiptarëve t’i flasë Vlorës e fshtarësisë, të vazhdoi t’i flasë Labërisë dhe Shqipërisë.

Në kët vazhdë te veprave dhe veprimtarisë atdhetare nuk mund të mbetej jashtë vëmëndjes së tij edhe fshati origjinës së tij Drashovica. Te ura në Drashovicë qëllon topi Italisë… Kështu ka mbetur kjo urë në histori, ura e luftrve për liri dhe po në dalje të kësaj ure në hyrje te fshatit Bujar Leskaj do të ngrinte bustin e Ismail Qemal Vlorës, e atij burrit shqiptar që bëri Shqipërinë thotë Bujar Leskaj.  

Në këtë mënyrë Bujar Leskaj do të bashkonte emrin e tij të nderuar me emrat e patritëve të këtij fshati, që patën lënë emër jo vetëm në historinë e fshatit, por më gjerë, duke dhenë edhe shembullin se në çdo kohë atdheu ka nevojë për shërbestarë të tij dhe ata gjenden e lindin prej traditave dhe rrethaneve historike, kështu Bujar Leskaj mbetet shembulli i atdhetarit dhe shërbestarit ndaj atdheut dhe interesave kombëtare, ndaj edukmit atdhetar. 

Për të gjitha këto merita Presidenti i republikës, Shkëlqesia e tij Bujar Nishani do ta vlerësonte dr. Bujar Leskaj me dekoratën e  lartë  “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”  dekoratë që u jepet qytetarëve shqiptarë për ndihmesë të qenësishme ose akte të veçanta heroike në mbrojtjen, forcimin e përparimin e Republikës së Shqipërisë. Ky urdhër është i artë.

Vepra më e fundit atdhetare e dr. Bujar Leskajt.

Më 12 mars të këtij viti dr. Bujar Leskaj në krye të Institutit të Studimeve Politike “Ismail Qemal Vlora” do të përmëndej e do të flitej për një vepër tjetër atdhetarie që do t’i shërbejë shoqërisë dhe si një hap më tej për bashkimin e trojeve shqiptare: Ngritjen e Muzeut Kosova në rrugën historike Justin Godart, në Vlorë. 

Në ceremoninë e fillimit të punimeve për ngritjen e këtij muzeu historik, që do pasqyrojë historinë e Kosovës dhe shqiptarëve të Maqedonisë së Veriut, kishin ardhur personalitete të shquara nga vendi nga Kosova dhe Maqedonia e Veriut. Në praninë e disa dhjetëra qytetarëve vlonjatë, intelektualëve, personaliteteve të fushave të ndryshme, historisë, publicistikës, vëllezërve nga Kosova e Maqedonmia e Veriut, nuk kishte rast më të mirë për të evokuar nëpërmjet kujtimeve të protagonistëve demonstratat studentore në Kosovë, Lëvizjen Kombëtare të Çlirimit të Kosovës dhe mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut.

Në veprimtari nderuan me pjesëmarrjen e tyre lideri i shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut, kryetari i BDI, njëri ndër themeluesit dhe udhëheqës politik i UÇK, zoti Ali Ahmeti, kreu i Kryegjyshatës Botërore të Bektashinjve, Baba Mondi.

Të pranishëm ishin edhe zv/kryeministri i parë i Maqedonisë së Veriut, z. Artan Grubi; zoti Naim Zhitia,vëllai i heroit të Kosovës dhe Nder i Kombit, Afrim Zhitia, babai i dëshmorit Labinot Krasniqi. Kryetar i komunës së Drenasit, Ramiz Lladrovci, vëlla i heroit të Kosovës dhe Nder i Kombit, Fehmi Lladrovci, kryetari i komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, organizator i demonstratave të vitit 1981 dhe drejtues i shoqatës së ish të burgosurve politikë të Kosovës Hydajet Hyseni. Ismet Sulejmanin, ish- epror i lartë i UÇK.

Vëllezërit kosovarë dhe nga Maqedonia e Veriut, vlerësuan lart këtë inisiativë dhe vepër të dr. Bujar Leskaj, si një vepër atdhetarie, që do të afrojë e bashkojë shqiptarët dhe do ngrejë më lartë frymën e vëllazërisë dhe atdhetarisë. Ata  vunë kurora me lule mbi varrin e Ismail Qemal Vlorës.

                                              *      *       *

Në përfundim të këtij shikimi të shpejtë të veprimtarisë atdhetare të dr.Leskajt do të bënim pyetjen: Çdo të thotë të jesh atdhetar në kohën e sotme? Deputeti Bujar Leskaj i përgjigjet kësaj pyetje me vepra dhe veprimtarinë e tij. Shembulli tij na tregon se në çdo kohë edhe në ditët tona njeriu mund të bëjë vepra atdhearie, pra mund të lerë gjurmë të pa shlyera, popullit dhe vendit të tij.  

Zotrija i nderuar Ali Ahmeti zv/kryeministri i parë i Maqedonisë së Veriut, z. Artan Grubi dhe personalitete të Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut vendosin kurora mbi varrin e Ismail Qemal Vlorës

24 Prill 2022 ora 1 PM do të organizohet “Dita e Lirisë Shqiptare” në një ndër parqet më të bukura të New York-ut, në Kensico Dam Plaza- në Westchester. Veprimtaria e organizuar nga Shoqëria Kulturore-Artistike Kelmendi, Familja Mrnacaj dhe Counti Ekzecutive Westchester si “Dita e Lirisë Shqiptare”, është një aktivitet patriotik, social, kulturor e përkujtimor, që i kushtohet, simbolit të demostrateve antikomuniste Nik Mrnacaj. Kjo ditë simbolike, e kthyer tashmë në Ditë – Kalendar për Lirinë dhe Flamurin shqiptar, sjellë në këtë datë përkujtimore jo vetëm komunitetin shqiptar, por edhe përfaqësues të pushtetit lokal si dhe të liderëve politik. Kjo ditë e veçantë sjellë në kujtesën e shqiptarëve të Amerikës qëndresën e nacionalistëve shqiptaro-amerikanë, që nuk i pushuan asnjëherë përpjekjet për ta sensibilizuar Amerikën për persekutimin që ushtronte shteti komunist shqiptar ndaj familjeve nacionaliste shqiptare.

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 9 Prill  2022/ Kosova në 23 vjet Liri e 14 Pavarësi shënon sot Ditën e Kushtetutës, 9 Prillin.

 “Republika e Kosovës është shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik, dhe i pandashëm”, thuhet në nenin 1 të Kushtetutës së miratur para 14 viteve, e cila, sipas nenit të fundit – 162 – “hyn në fuqi në 15 Qershor 2008”.

Mesazhi i dërguar sot i Presidentes kosovare Vjosa Osmani me rastin e Ditës së Kushtetutës së Republikës së Kosovës është ky:

“Sot në Ditën e Kushtetutës, kujtojmë sakrificën e gjatë e të dhimbshme të popullit tonë, në mënyrë që një ditë, në kushtetutën e vendit tonë, të jetësohet ëndrra për të jetuar të lirë. 

Në përvjetorin e Kushtetutës, sikurse edhe çdo ditë tjetër, duhet veprojmë, të sillemi e të ecim, siç thuhet në aktin më të lartë juridik: ta ruajmë dhe mbrojmë sovranitetin, i cili buron nga populli dhe i takon popullit. 

Urime Dita e Kushtetutës!”

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, për nder të Ditës së Kushtetutës, sot priti në takim një grup studentësh nga fusha e të Drejtës Kushtetuese të Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina”, të shoqëruar nga dekani i Fakultetit Juridik, Avni Puka.

Në takim është diskutuar për rëndësinë e Kushtetutës dhe zbatimit të saj. Për më tepër, u diskutua për nevojën dhe rëndësinë e profesionistëve të së Drejtës Kushtetuese në Republikën e Kosovës.

Presidentja Osmani theksoi se procesi i hartimit të Kushtetutës është një ndër proceset më të rëndësishme që ka ndikuar në shtetndërtimin e Republikës së Kosovës.

Më tej, Presidentja Osmani ftoi që diskutimet për rëndësinë e Kushtetutës të jenë të vazhdueshme dhe të mos zhvillohen vetëm me përfaqësuesit institucional, por edhe me qytetarët…

Ishte viti 2008 kur u miratua nga Kuvendi i Kosovës akti më i lartë  juridik i shtetit në ditën e 9 Prillit, më pak se dy muaj pas shpalljes së pavarësisë në 17 Shkurtin historik.

“Duke u bazuar në votimin njëzëri të të gjithë deputetëve në sallë, sot në orën 10:45 u shpall solemnisht Kushtetutën e Republikës së Kosovës, e miratuar nga 107 deputetët e Kuvendit të Kosovës”, tha atëherë Kryeparlamentari Jakup Krasniqi pas votimit, cituar në raportimin që kam bërë për  Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë  – Agjencinë Telegrafike Shqiptare /ATSH/ në 9 Prill 2008.

Raportimi theksonte se kryetari i Komisionit Kushtetues, Hajredin Kuçi, prezantoi përmbajtjen e Kushtetutës, e cila, siç bëri të ditur, ka 14 kapituj dhe 162 nene.

“Kemi synuar të kemi një Kushtetutë moderne, të shkurtër, të qartë dhe të kuptueshme, që garanton vullnetin e qytetarëve të Kosovës dhe zotimet ndërkombëtare dhe që është funksionale”, tha ai.

 Për Projektkushtetutën e hartuar nga Komisioni Kushtetues, i cili ishte ngritur nga Ekipi i Unitetit,  është zhvilluar debat publik që nga 28 Janari 2008, në fazën e parë, dhe që nga 19 Shkurti – dy ditë pas shpalljes së pavarësië, në fazën e dytë.

Gjatë debatit publik u është bërë e ditur qyetarëve se “Kushtetuta është hartuar mbështetur në dy vullnete, i pari që Kosova të jetë shtet sovran dhe i pavarur dhe i dyti që me Deklaratën e Pavarësisë të 17 Shkurtit Kosova si shtet ka marrë obligime ndërkombëtare për zbatimin e Paketës së Ahtisaarit”.

Dita e Kushtetutës, 9 Prilli, është festë shtetërore, sipas Ligjit për festat zyrtare në Republikën e Kosovës, të miratuar në Kuvend në 21 Maj 2008.

Dekretimi i këtij ligji dhe 40 ligjeve të tjera, të  dala nga Paketa e Propozimit Gjithpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës të Kryenegociatorit Martti Ahtisaari – Emisarit Special të OKB-së, ishte një nga zhvillimet më të rëndësishme të ditës së hyrjes në fuqi të Kushtetutës, 15 Qershorit 2008. Dekretimin e bëri Presidenti i atëhershëm i Republikës së Kosovës, Fatmir Sejdiu.

Deri në hyrjen në fuqi të Kushtetutës ligjet e miratuara në Kuvendin e Kosovës i ka nënshkruar Shefi i UNMIK-ut, Misionit të Organizatës së Kombëve të Bashkuara.

Sipas Kushtetutës së Republikës së Kosovës, presidenti “shpall ligjet e miratuara nga Kuvendi i Republikës së Kosovës”. Poashtu,  “ka të drejtën e kthimit për rishqyrtim të ligjeve të miratuara, nëse konsideron se janë të dëmshme për interesat legjitime të Republikës së Kosovës ose të një a më shumë komuniteteve të saj”.

Zhvillimet më të rëndësishme brenda 14 viteve ishin në 2012-tën, kur Kuvendi, në 7 Shtator,  ka miratuar amendamentimin e  Kushtetutës së Republikës lidhur me përfundimin e mbikëqyrjes  ndërkombëtare të pavarësisë së Kosovës, ndërsa në 10 Shtator pasoi vendimi i Grupit Drejtues Ndërkombëtar, i mbledhur në Prishtinë, për përfundimin e mbikëqyrjes ndërkombëtare.

“Përmbyllja e mbikëqyrjes është vlerësimi më i lartë ndërkombëtar, që i është bërë shtetit të Kosovës pas shpalljes së Pavarësisë”, u vlerësua atëherë.

Grupi Drejtues Ndërkombëtar (ISG) për Kosovën, i cili përbëhej nga vendet që e kanë njohur pavarësinë, ishte formuar në 28 Shkurt të vitit 2008 dhe synonte të orientojë dhe mbikëqyrë zhvillimin demokratik të shtetit të ri, të nxisë qeverisjen e mirë dhe shumetnicitetin.

Deri në 14 vjetorin e Ditës së Kushtetutës pavarësia e Kosovës është e njohur nga 117 shtete të botës anëtare të OKB-së.

Në rrugën drejt pavarësisë Kosova ka një histori kushtetuese edhe para kushtetutës së saj të parë si shtet i pavarur me njohje ndërkombëtare.

Kosova prej vitit 1974  ka pasur Kushtetutën e vet, e cila i ka siguruar mëvetësi organizative si njësi konstituive me të drejtë vetoje në federatën  e atëhershme, nga shpërbërja e së cilës dolën shtatë shtete të reja të rajonit – Kosova, Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Serbia, Mali i Zi dhe Maqedona.

Para 33 vitesh, në 28 Mars të vitit 1989, Serbia në Kuvendin e saj miratoi “Kushtetutën e tankeve”, që përgjakshëm, në rrethana tragjike terrori, me forcë e në mënyrë kundërkushtetuese rrënoi autonominë që kishte Kosova.

 Kundërshtimi i fuqishëm rrënimit të autonomisë në Kosovë ishin demonstratat gjithëpopullore, në të cilat vetëm brenda dy ditëve, në 27 e 28 Mars 1989, në shtetrrethimin e hekurt ushtarako-policor të vendosur nga Beogradi u vranë 22 shqiptarë e plagosën qindra të tjerë në Prishtinë, Mitrovicë, Zhur e Dushanovë afër Prizrenit, Podujevë, Deçan, Gjilan e në anë të tjera të Kosovës.

Demonstratat pasonin grevën  e urisë të 1.300 minatorëve të Trepçës, nga 20 deri 28  Shkurt 1989, e cila ishte në mbrojtje nga sulmet e Serbisë kundër Kosovës e mëvetësisë së saj, rezistencë e fuqishme e përkrahur nga populli dhe në kërkim të lirisë, demokracisë e të drejtave të plota për shqiptarët.

Në vijimësi të kundërshtimeve të fuqishme gjithëpopullore dhe institucionale të “Kushtetutës së tankeve” serbe, në rrethana të okupimit, Kosova në vitin 1990 shpalli Deklaratën Kushtetuese për pavarësi në 2 Korrik e më pastaj Kuvendi miratoi në 7 Shtator Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Në vitin 1991, nga 26 deri në 30 Shtator u organizua edhe Referendumi ku kosovarët votuan 99,87 për qind për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur, i cili pasohej me zgjedhjet e para pluraliste, parlamentare e presidenciale të 24 Majit 1992, kur President i parë u zgjodh Dr. Ibrahim Rugova.

Republika e Kosovës me Kushtetutën e vet e institucionet demokratike të zgjedhura atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, por megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit të popullit mbi 90 përqind shumicë shqiptare, si edhe pjesëtarëve të komuniteteve pakicë.

Kosova e lirë, pas përfundimit të luftës në Qershor 1999, prej vitit 2001 deri në shpalljen e pavarësisë në 17 Shkurt 2008  ka pasur një Kornizë Kushtetuese, të miratuar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara, e cila ishte dokument më shumë inicial kushtetues, por ka mundësuar zhvillimin e vendit nga një krijesë defakto e pavarur, ndonëse nën protektorat, në një entitet shtetëror të pavarur, edhe pse nën mbikëqyrje ndërkombëtare për një kohë.

Para katër vitesh, me rastin e 10 vjetorit të Ditës së Kushtetutës, 9 Prillit, hartuesit e Kushtetutës së Republikës së Kosovës janë dekoruar me Medaljen Presidenciale Jubilare të dhjetëvjetorit të pavarësisë nga atëherë Presidenti Hashim Thaçi.

Katërmbëdhjetëvjetori i hyrjes në fuqi të Kushtetutës së shtetit të pavarur të Kosovës do shënohet në kohën kur nëpër qytetet e fshatrat kosovare do festohet 23 vjetori i lirisë, e cila nisi me Ditën e Paqes e Lirisë – 12 Qershorin e vitit 1999, kur forcat paqeruajtëse shpëtimtare të  NATO-s filluan të  hynin në Kosovë, nga Maqedonia, e të nesërmen edhe nga Shqipëria,  pas ndërhyrjes me aviacion në fushatën ajrore 78 ditëshe të goditjes së caqeve të forcave serbe që bënin masakra e spastrim etnik duke vrarë më shumë se 12 mijë shqiptarë, zhdukur mëse 6 mijë e dëbuar rreth një milion, shumicën drejt Shqipërisë.

 ***

Raportim që bëja  për  Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë  para 14 viteve-9 Prill 2008:

PËRMBLEDHJE – KUSHTETUTA FUQIZON SHTETIN E PAVARUR, SOVRAN, DEMOKRATIK, UNIK DHE TË PANDASHËM TË KOSOVËS

PRISHTINË, 9 prill /ATSH-B.Jashari/ – Kuvendi i Kosovës i mbledhur sot në një seancë solemne të jashtëzakonshme, ashtu si kur shpalli pavarësinë para më pak se dy muajsh, miratoi njëzëri Kushtetutën e Republikës së Kosovës, që, siç u tha, fuqizon shtetin më të ri në botë si të pavarur, sovran, demokratik, unik dhe të pandashëm.
“Duke u bazuar në votimin njëzëri të të gjithë deputetëve në sallë, sot në orën 10:45 u shpall solemnisht Kushtetutën e Republikës së Kosovës, e miratuar nga 107 deputetët e Kuvendit të Kosovës”, tha kryeparlamentari Jakup Krasniqi pas votimit.
Gjithçka ishte unanime në këtë seancë, që nga fillimi i saj, kur ishin të pranishëm në sallë 103 deputetë, të cilët aprovuan të vetmen pikë të rendit të ditës: Miratimin e Kushtetutës së Republikës së Kosovës.
Seanca e Kuvendit të Kosovës, ku merrnin pjesë udhëheqësit më të lartë të vendit, Përfaqësuesi Civil Ndërkombëtar, Pieter Feith, trupi diplomatik në Kosovë, si dhe përfaqësues të arsimit, shkencës, artit e të fesë, hapi punimet pak pas orës 10:00, nën drejtimin e kryeparlamentarit Jakup Krasniqi.
“Kam nderin dhe kënaqësinë e veçantë të hap punimet e kësaj seance të jashtëzakonshme dhe solemne të Kuvendit për miratimin e Kushtetutës së Republikës së Kosovës”, tha ai.
“Kushtetuta jonë sanksionon shkallë të lartë të idealizmit të një shoqërie të lirë, të hapur, demokratike dhe sovrane. Ajo promovon dhe u garanton të drejta të standardeve të larta komuniteteve pakicë në Kosovë. Që nga sot, të drejtat e komuniteteve nuk janë më thjesht vetëm vullnet i mirë dhe i deklaruar i shumicës, por kategori e përcaktuar kushtetuese dhe partneritet solemn e publik. Ato janë të mbrojtura dhe të pacenueshme”, theksoi kryeparlamentari Krasniqi.
Më pas, Kuvendit iu drejtuan presidenti Fatmir Sejdiu, kryeministri Hashim Thaçi, e kryetari i Komisionit Kushtetues, Hajredin Kuçi, të cilët nxjerrjen e Kushtetutës së Republikës së Kosovës  e vlerësuan një moment tjetër historik pas shpalljes së pavarësisë më 17 shkurt 2008.
“Në vazhdën e zhvillimeve jashtëzakonisht të rëndësishme dhe historike për Kosovën, pas shpalljes së pavarësisë dhe njohjes ndërkombëtare nga një numër i madh vendesh të botës demokratike, dita e sotme po kështu shënon një moment të veçantë në përmbylljen e ciklit të shtetndërtimit të Kosovës”, tha presidenti  Sejdiu.
”Kushtetuta, me peshën e saj të veçantë, sa mund të quhet me të drejtë përmbyllje e procesit shtetndërtues të Kosovës, po kaq, në të njëjtën kohë, në bazament të qëndrueshëm formal dhe juridik dhe esencial e fut Kosovën në rrafsh të ri të zhvillimeve shtetërore, politike dhe juridike”, shtoi ai.
“Kushtetuta e Republikës së Kosovës në të njëjtën kohë hap horizontin dhe mundësinë tonë për përballje me sfidat e shumta që do të kapërcehen duke e dëshmuar fuqishëm qëndrueshmërinë e institucioneve shtetërore të Republikës së Kosovë, të cilat edhe në rrugën e deritanishme kanë dëshmuar seriozitetin dhe këmbëngulësinë për veprim të sukseshëm në realizimin e interesave të qytetarëve të Republikës së Kosovës ”, theksoi presidenti Sejdiu.
Ai u shpreh optimist se mbi bazën e parimeve të Kushtetutës dhe duke pasur parasysh ndërtimin e gjithë strukturës institucionale përgjegjëse për zbatimin e tyre, “Republika e Kosovës do të kapërcejë më shpejt edhe rrugën drejt integrimit të saj në Bashkimin Evropian dhe në NATO”.
Kryeministri  Hashim Thaçi tha se Kushtetuta e Republikës së Kosovës është evoluim i historisë së përbashkët të kosovarëve dhe garanton liriëtë dhe të drejtat e të gjithëve. 
“Republika e Kosovës është shoqëri shumetnike, e përbërë nga shqiptarët dhe komunitetet e tjera. Vlerat fondamentale dhe liritë e të gjitha kombeve demokratike janë të mbrojtura me anë të kushtetutës. Prandaj, edhe ne sot kemi vendosur që ta ndjekim rrugën e shteteve të lira dhe demokratike”, u shpreh ai.
“Kushtetuta e Republikës së Kosovës, është vullneti ynë, është legjitimiteti dhe vula e shtetit të Kosovës”, theksoi kryeministri Thaçi.
Kryetari i Komisionit Kushtetues, Hajredin Kuqi, prezantoi përmbajtjen e Kushtetutës, e cila, siç bëri të ditur, ka 14 kapituj dhe 162 nene.
“Kemi synuar të kemi një Kushtetutë moderne, te shkurtër, të qartë dhe të kuptueshme, që garanton vullnetin e qytetarëve të Kosovës dhe zotimet ndërkombëtare dhe që është funksionale”, tha ai.
”Sot, në duart tuaja është drafti i Kushtetutës së Republikës se Kosovës si bazë e ndërtimit te sistemit politik, ekonomik dhe shoqëror në shtetin tonë në të cilën kemi shprehur synimet tona, në emër të popullit të Kosovës, për të ardhmen e vendit tonë të lirë, demokratik dhe paqedashës si shtet i të barabartëve”, është shprehur Kuqi.
“Sovranitetin e Republikës sonë Kushtetuta e përcakton se buron nga populli dhe i takon atij. Ajo garanton integritetin territorial të Kosovës si të pacenueshëm,të patjetërsueshëm dhe të pandashëm dhe mbrohet me të gjitha mjetet e lejuara”, siguroi ai.
”Republika e Kosovës është e ndërtuar mbi bazën e konceptit të barazisë qytetare dhe e përcaktuar si shoqëri shumetnike, e përbëre nga shqiptarët dhe nga komunitetet e tjera ku qeveriset në mënyre demokratike dhe respektohet plotësisht sundimi i ligjit dhe barazia e qytetarëve para tij”, theksoi Kuqi.
Kushtetuta e Republikës së Kosovës është nënshkruar të hënen pasdite nga Komisioni Kushtetues në një ceremoni zyrtare në ambientet e Bibliotekës Kombëtare në Prishtinë, e ku morën pjesë udhëheqësit më të lartë të vendit e të komunave dhe përfaqësues të misioneve ndërkombëtare.
Në dy ditët e para të prillit Komisioni Kushtetues i Kosovës e miratoi me konsenmsus të plotë tekstin final të Projektkushtetuës, ndërsa Përfaqësuesi Civil Ndërkombëtar, Piter Feith, e certifikoi atë duke vlerësauar se është në përputhje me Paketën Ahtisaari.
Për Projektkushtetutën e hartuar nga Komisioni Kushtetues, i cili është ngritur nga Ekipi i Unitetit,  është zhvilluar debat publik që nga 28 janari 2008, në fazën e parë, dhe që nga 19 shkurti, dy ditë pas shpalljes së pavarësië, në fazën e dytë.
Gjatë debatit publik u është bërë e ditur qyetarëve se “Kushtetuta është hartuar mbështetur në dy vullnete, i pari që Kosova të jetë shtet sovran dhe i pavarur dhe i dyti që me Deklaratën e Pavarësisë të 17 shkurtit Kosova si shtet ka marrë obligime ndërkombëtare për zbatimin e Paketës së Ahtisaarit”.
“Republika e Kosovës është shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik, dhe i pandashëm”, thuhet në nenin 1 të Kushtetutës, e cila, sipas nenit të fundit – 162 – “hyn në fuqi më 15 qershor 2008”./
a.jor.