Viola Isufaj/

Njeqind vjet me parë u lind shqiptari i pakohë, Martin Camaj “një vis të egër, ‘ku s’ka shkelë kurrë kamba e kalit’, kaq i thyeshëm ashtë ky vend. Dheu im âsht i përmendun për humneret e thella ndër banorët e malit e të fushës deri në dét. Mbramjeve atjè ndëgjohet klithma e grizhlës ndër kthetrat e shqipes e shpirti i sáj u flijohet hijevet. Atje lot drita në sytë e njerzve tash e parë e epshet s’i njeh kurrkush me emën. Shpagimi me gjak âsht, për shembull, gjarpën nën gúr e gjarpni vetë na qenka mende femne nën rubën e bardhë ose të kuqe. Në muzg atje secili prek ballin e vet e ndien ndër gishta fillin e jetës e gëzohet.”

Këtu, rrëzë Alpeve të Bavarisë, në Lenggries, 50 km larg Mynihut, në kufi me Austrinë, kam ardhur serish. Në këtë vend, në këtë shtëpi e kam njohur nga afër dhe vijoj ta takoj këtë grua të lartë, zonjën Erika Camaj, që, drejt të 90-tave të saj po jeton edhe tani me Martinin, për Martinin. Ngjyrat vagullohen ndonjë herë si në avull, njëlloj si në vendlindjen e tij të largët, Temalin e Dukagjinit. Këtu është pikënisja dhe përfundimi. Këtu jemi midis alpesh të Gjermanisë, rrethuar nga një nderim i jashtëzakonshem per Martin Camaj, mes ish studenteve të tij gjermanë, sot profesore te shquar te Evropes (qe vijne çdo vit në ditëlindjen e tij) – e ndihemi megjithate, mu në zemër të botës shqiptare!

Qetësia e Alpeve Bavareze, ka thirrur qetësinë tjetër, atë të humbur, ajo ka kërkuar një kohë të kaluar. Kronotopia camajane kthehet kësisoj në elementin strukturor të rrugës jetësore dhe të truallit të veprës letrare, dhe lidhet me qëllimin e Njeriut Camaj për të projektuar qenien dhe qenësinë shqiptare në hapësirën dhe në kohën e pafundme. Vetëm dyzetë e pesë minuta dhe po aq kilometra nga Mynihu i zëshëm dhe modern, Camaj e vjetëroi kohën dhe solli këtu një pjesë të Dukagjinit, Kosovës, jetës arbëreshe. I Urti Martin Camaj, në zemër ka bartur krejt botën shqiptare dhe mbi shpinë konseguencën e humbjes së udhës së drejtë; ka ndërtuar dhe jetësuar këtu në Alpe të Bavarisë mbamendjen historike e atë të qenësisë shqiptare. Emri dhe vepra e tij frymon, shpirtësia e tij ndihet kudo në shtëpi. Padyshim, që “Dashunija rrin këtu derisa hana të jesë”.

“Arratisje” , një roman nga Mirela Kanini me 9 shtete dhe 99 mijë kilometra udhëtim

Nga Bejdo Malo

Tiranë më 19 korrik 2025

Një risi, një roman atipik, që thyen shumë tabu, shkrin shumë kufinj shtetërorë njerëzorë dhe shpirtërorë. Një roman i guximshëm, frikëmërisht interesant dhe me fabul tej të paimagjinushmes. Një udhëtim në vendet me dhimbje shumë të mëdha dhe në vendet që janë tokë e bekuar. Një arratisje e madhe, një apokalips që po ndodh me globalizmin. Arratisjen më të madhe, të shqiptarëve vetëm Mirela Kanini ka arritur ta lexojë realisht, saktësisht ta vendosë në kohën e vendin e caktuar. Një autore e palodhur që grumbullon në magazinën e trurit të saj tërë fatet e shqiptare pas arratisjes së madhe të viteve 90-të dhe që s’po ndalet. Kjo arratisje dhe plagët e saj të mëdha i dhëmbin Mirela Kaninit dhe i ka gdhendur karakteret dhe fatin e tyre realisht, pa lajle e lule. Fati i heroit të saj të romanit Mario dhe i tërë shokëve të fëmijërisë është fati i mbi 70 përqind të shqiptarëve të arratisjes së madhe.

Askush si priti me lule, përkundrazi ata deshën të shpëtonin nga ferri por ranë në një ferr tjetër. Integrimi është një kafshitë e madhe djegëse dhe toksike që duhet një jetë e tërë ta arrish. Shumë pakë e arrijnë të tjerët janë produkt i fatit. Jo më kot Çurçill, kur të uronte me gotën e xhinit, nuk thoshte as gëzuar e as shëndet dhe as pasuri por, të uroj fat. Kur e pyetën ai u përgjegj. Para shëndet pasuri kishin më shumë se cilido nga ne 3500 pasagjerët e anijes Titanik por fat patën vetëm ata që arritën të hipnin në ato pak gomone shpëtimi. Kështu dhe heroi i Mirela Kaninit është si ai lisi i madh në anë të lumit që sa herë rrrbeshi stuhia e jetës e hedhin mbi dallgët e lumit dhe fati i tij është vetë rrjedha në dallgët e turbullta të jetës. Personazhin e Mirelës e ka marrë lumi i madh dhe i turbullt i jetës, e ka degdisur në Itali, aty ç’nuk gjen, ç’nuk përjeton dhe trasformohet nga një njeri normal në një kukull memece e hajdutëve të bankave e trafikantëve të ardhur nga stepat e largëta të përgjakur nga luftrat.

Vorbulla e mbështjell Marjon dhe fati i jetës me anë të Andreas një pesonazh nga Kirkev i Ukrainës, e degdis në cepin perndimor të stepave “ruse” që quhet Ukranië e lakmuar nga një tiran modern me mentalitet stalianan. Ç’ fat i lodhur, fat “qeni”, fal mysybet, fat i poshtër në emigracion në Itali, fat vuajtjesh në Ukrainë, dhe në këtë vend të varfër të quajtur Ukrani me trazicion të njejtë me Shqipëri, detyrohet të jetojë me mish të egër dreri dhe kafshë të pyjeve të Dombasit. Svjetllana një grua e përvuajtur nga fati i keq i bashkëshortësisë së saj me një burrë nga ata pijanecët zevzekë të vodkës, e trajton këtë djalë të arratisur nga fati dhe i strehuar me porosi të djalit të saj si mos më keq. Arratisjet e tij janë shumë prekse të dhimbshme të brengosura deri në kufijtë maksimalë të mbijetesës. Por në këtë arratisje vrastare fati i tij si me magji bashkohet me fatin e krijesës Ollga ukrainase e shkolluar në Angli por me atë mentalitetin patriakal të tërë ne lindorëve harron atë postulatin e famshëm të etërve amerikanë : “Atdheu im është atje ku jeton e lumtur familja ime”. Megjithatë ky fat e gjen falë një përbindëshi si Putini Rusisë. Ajo dashurohet me Marion dhe udhëtojnë nëpër ferr për të mbrritur në tokën e shenjtë në SHBA. Një udhëtim biblik nga ferri në Ukrainë, në Poloni, dhe pas shumë e shumë peripecish mbrrin në destinacion e duhur, atje ku arratisja s’quhet më arratisje po fillon nkë jetë nga e para, pa asnjë peng nga kalvari i vujatjeve.

Të gjitha vuajtijet i mblodhën në një vaëiçe e i hodhën në oqean. Fatin e tyre Mirela e kalkulon aqë bukur me fatin e doktorit ukrainas dhe Tatjanës së dashurës së tij ruse. Arratisje rastësi dhe fat. Këto ka bashkuar Mirela në këtë arratisje të madhe. Ska kursyer askënd, as dhimbjen as vujatjen as dashurinë as urretjen as persekiconin, as përndjekjen as martesën, as lindjen e fëmijës, i ka bashkuar të tëra me shumicë, me vërtetësi i ka sjellur në funksion të njera tjetrës ashtu siç bashkëjetojnë e besueshja me të pabesueshmen. Mirela në këtë roman është plotësisht e pjekur si shkrimtare, është e formuar si nkë autore me përmasa ndërkombëtare, duke realizuar një libër që lexohet dhe në Shqipëri me një frymë, në Itali me kënaqësi e endje, në Ukrainë me vërtetësi se duket sikur libri i saj ka pasaportizimin në SHBA, se ajo është shteti i tërë shteteve të botës. Cekën vetëm makën e aizbergut, sepse romani Arratisje i Mireka Kaninit është një aizberg shumë i madh i sapo shkëputur nga Poli Veriut. Romani sapo është botuar. Ai pret gjykimin jo vetëm të lexuesit të Mirela Kaninit, por këtë herë të gjithë përmasave dhe ngjarjeve botërore.

Avzi MUSTAFA/

Në vitet e 50-ta të shekullit të kaluar një sociolog i së ardhmes, Allvin Toffler, u paraqit me librin me titull “Shoku i Ardhmërisë”. Meqë ky libër ishte përkthyer në gjuhën kroate, e lexova me shumë vëmendje dhe erdha në përfundim se qëllimi i këtij futurologu ishte përgatitja e një shoqërie të re, ku do të dominonte një “revolucion super industrial”, një zhvillim i fazës “super industriale”, e cila do ta ndërrojë shoqërinë e vjetër. Kjo më ktheu në kohën e Manifakturës në Angli, kur në një fazë të zhvillimit ekonomik – gjatë periudhës para Revolucionit Industrial në shekullin e 18-të – sistemi i prodhimit të mallrave me dorë ose me mjete të thjeshta dhe përdorimi i makinave e zëvendësoi punën me dorë dhe këto makina ua “hëngrën kokën” shumë punëtorëve. Megjithatë, e ngushëlloja veten se me këtë revolucion teknologjik do të specializojë çdo punëtor, për ta kryer një pjesë të veçantë të procesit të ndonjë prodhimi në mënyrë cilësore dhe në kohë më të shpejtë.

Pas shumë vitesh, sot shohim se gjithçka që na intereson, çfarëdo informate, mund ta marrim vetëm për disa sekonda, t’i bëjmë detyrat matematikore, t’i japim karakteristikat e një heroi në një roman, të kërkojmë ndonjë ese për mësuesin, natyrën etj., qoftë në formë të shkruar apo gojarisht.

Një prej faktorëve më të dukshëm që jemi mësuar ta zhvillojmë në mënyrë të planifikuar nëpërmjet të mësuarit në shkollë është duke e zhvilluar trurin. Truri i njeriut është qendra për zhvillimin e ndërgjegjes dhe inteligjencës si asnjë pjesë e organizmit të njeriut. Andaj edhe lind pyetja se, pas të gjitha këtyre lehtësirave që na vijnë si sihariq nga inteligjenca artificiale, a do të jetë më turi i njeriut me të vërtetë qendra e inteligjencës së njeriut, siç kemi ne bindjen tonë, apo do të humbet inteligjenca kreativiteti dhe ndjenjat, si monopol i njerëzve? Apo kjo do të kalojë në dorë të një grupi që do të ketë monopol dhe në bazë të algoritmeve të padukshme do ta drejtojnë jetën tonë të përditshme dhe do të ndikojë në shëndetin dhe funksionin tonë?

Inteligjenca artificiale është një fushë e gjerë dhe heterogjene. Duke ndjekur atë që shkruhet, si dhe duke i ndjekur paralajmërimet nga ekspertët e kësaj teknologjie, vërejmë se ajo kohëve të fundit po merr një zhvillim dhe përdorim të madh dhe në të derdhen po shuma të mëdha,

Si duhet ta shikojmë të ardhmen? Për këtë problem kanë dhënë mendime shumë studiues. Njëri prej tyre është edhe Fukuyama, në veprën e tij të famshme “Post njeriu ynë dhe teknologjitë”, ku thotë se “teknologjitë që janë të afta të riformojnë atë që jemi” mund “të kenë pasoja malinje për demokracinë liberale dhe për vetë shoqërinë”. E thënë thjesht, teknologjitë që prekin “specifiken njerëzore” potencialisht mund të ngrejnë shqetësime legjitime për një kërcënim të drejtpërdrejtë ndaj ekzistencës njerëzore. Të paktën atë lloj ekzistence që ne si shoqëri jemi mësuar”.

Në fund të fundit, edhe mendja e njeriut, do të thotë Harari, është një objekt i formësuar nga historia dhe biologjia dhe, si e tillë, u nënshtrohet manipulimeve të ndryshme. “Kjo mund të na çojë në përfundimin se “produktet e mendjes” gjithashtu nuk janë të lira nga prangat e manipulimit.

Por ka edhe të tillë, si Hawking-u, i cili thotë se ai “përfaqëson një rrezik real për vetë njeriun, ose më mirë se zhvillimi i tij do të çojë në zhvillimin e një “forme të re të jetës”.

Jam qenë më se i bindur se ndryshimet në botë i bëjnë krizat ekonomike, rënia dhe ngritja e fuqive të mëdha, ndryshimet klimatike dhe në njëfarë mase edhe teknologjitë. Por, shkenca nëpërmjet ose nën ndikimin e teknologjisë së përparuar, bëhet pjesëmarrëse në atë që Joseph Schumpeter-i, në punim të tij të vitit 1942, do të thotë se “me teknikën dhe teknologjinë, shoqëria do të jetë në një cikël të vazhdueshëm të ‘shpikjeve dhe rishpikjeve shkatërruese’, që do të jetë ‘lëndë djegëse’ të kapitalizmit bashkëkohor”.

Sot po shohim se pothuajse çdo shkencë është e interesuar ose e “tërhequr” në këtë proces të “shkatërrimit të paqartë” të “ndërtimit të paqartë”. Ato pajtohen se teknologjitë e IA-së “përdorin aftësi të tilla – të zotëruara më parë vetëm nga njerëzit – si njohuri dhe perceptim, për të zgjidhur detyra të përcaktuara ngushtë (duke përdorur teknologjinë siç ekziston sot).

Sot, në shumë sfera, jemi dëshmitarë të kontributit të madh të teknologjive që lidhen me inteligjencën artificiale, të cilat i lehtësojnë dhe përshpejtojnë së tepërmi shumë aktivitete të përditshme, duke e ngritur cilësinë e jetës në një nivel më të lartë. Por, nga ana tjetër, është pikërisht rritja e shpejtë dhe mundësitë disi të pakufizuara të IA-së ato që i inkurajojnë jo vetëm shkencëtarët dhe ekspertët, por edhe filozofët, humanistët, shkrimtarët dhe regjisorët e filmit të imagjinojnë se si zhvillimi dhe bashkëpunimi i njeriut dhe i makinës mund t’i shërbejë njerëzimit. Por, ata shpesh parashikojnë gjërat më të errëta në botë, të cilat mund t’i shkatërrojnë skenat apokaliptike njerëzore.

Tani, kur jemi përballë ndryshimit të paradigmave të jetës njerëzore, shkolla nuk mund të qëndrojë mënjanë, por thirret të japë dëshminë e saj të besimit, shpresës dhe dashurisë, duke shpallur trurin e njeriut në gjumë.

Në këtë punim, ne i përshkruajmë disa nga skenarët për zhvillimin e inteligjencës artificiale dhe rëndësinë e udhëzimeve etike për të gjithë pjesëmarrësit në këtë proces, si dhe mënyrën se si mësimet në shkollë t’u përgjigjen sfidave etike që i paraqet njerëzimit nga inteligjenca artificiale. Është shkruar se inteligjenca artificiale përfshin një gamë të tërë fushash, nga perceptimi dhe arsyetimi logjik, e deri te detyrat specifike të vërtetimit të teoremave matematikore. Duke vepruar kështu, ata duket se duan ta eliminojnë rrezikun real të teknikës së njeriut, në vend që teknologjia të humanizohet. Pikërisht në kushte të tilla zhvillohet debati për raportin e “inteligjencës artificiale” dhe trurit biologjik.

Kështu, edhe sot, përballë sfidave të reja të inovacioneve shkencore dhe teknologjike, shkolla, përveçse kujton se inovacioni digjital dhe përparimi teknologjik duhet të kontribuojnë në gjitha sferat e jetës shoqërore, ky inovacion gjen zbatim dhe përdorim me të madh në sferat e marketingut dhe ekonomisë. Në një mënyrë, shkencat ekonomike si duket kërkojnë njëfarë autonomie dhe shkëputje nga politika, e sidomos nga etika.

Zhvillimi i shpejtë i kësaj teknologjie pa bërë analiza se si mund të ndikojë ajo së pari në zhvillimin e shoqërisë, po bëhet gjithnjë më i egër, pa humanizëm e pa kontakte ndërmjet reale mes njerëzve. Sot komunikimi është shndërruar në pëlqime (Like), duke numëruar sa “fansa” janë regjistruar, me të cilët kurrë nuk ke pirë kafe nuk e ia di as edhe fytyrën. Çfarë ke mësuar na ai? Çfarë do mbetet në shpirtin tonë dhe çfarë ndjenjash do të posedojmë? Jemi dëshmitarë se platformat digjitale tëra i prangosin fëmijët të qëndrojnë me orë të tëra para kompjuterëve e celulareve.

Tani nxënësi duhet të mësojë ta zhvillojë personalitetin e vet duke e zbuluar atë që shkenca ia ka zbuluar, duke kërkuar metodat e metodologjitë e strategjitë sesa më shumë të dijë, të ngjallë interes për të hyrë në botën e fshehtësive, për ta zhvilluar imagjinatën, për të komunikuar, për të krijuar miq, për ta zhvilluar humanizmin, për t’i përjetuar gjerat, për t’u gëzuar etj.

Unë nuk jam kundër që edhe IA të mund të përdoret si një mjet didaktik në procesin mësimor aty ku e kërkon nevoja, por jo të zëvendësojë gjithçka dhe të jesh i varur nga kjo. Tani shihet se IA po ecë me hapa shumë të mëdhenj, ku shihet qartë një zhvillim i madh ndërmjet të mësuarit logjik dhe inteligjencës artificale.

Nëse këto dy lloje të mësuarit nuk zhvillohen paralelisht, ajo do të duket ashtu siç e ka thënë Platoni, për të cilin e vërteta do ishte si një “fushë” drejt së cilës skuadra e shpirtit lëviz me dy kuaj, nga të cilët njëri është i vdekshëm dhe tjetri i pavdekshëm, njëri përfaqëson shqisat tona dhe tjetri mendjen, kështu që sapo të mbërrijnë në atë “fushë të së njëjtës”, ata fillojnë të zbulojnë peizazhe të reja (Platoni, Phedrus).

Njerëzit kanë aftësi për të mësuar nga neuronet që gjenden në trurin tonë, të cilat janë të programuara. Për shembull, për t’i njohur fytyrat, duke i parë ato nga këndvështrime të ndryshme gjatë një periudhe kjo zgjidhet ekskluzivisht nga njerëzit. Teknologjia e IA-së përdoret për t’i ndihmuar njerëzit të zgjidhin detyrat më shpejt dhe në mënyrë më efikase dhe për këtë arsye konsiderohet një mundësi për përmirësim dhe rritje të efikasitetit, por atë e bën nëpërmjet algoritmeve. Kjo do të thotë se njeriu duhet të udhëhiqet sipas tyre, pra ai duhet t’u bindet udhëzimeve se kah duhet të shkojë.

Sidoqoftë, inteligjenca artificiale i ka zënë të gjitha sferat e jetës dhe me ritme shumë të shpejta. Por, në sferën e arsimit kjo dukuri teknologjike shikohet me një dozë të madhe të shqetësimit. Ja disa nga arsyet e kësaj:

– IA do të na shpijë në varësi teknologjike dhe do të ndikojë në reduktimin dhe motivimin e nxënësve për të menduar në mënyrë të pavarur dhe kritike;

– Është e ditur se nxënësit shumë shpejt i përvetësojnë risitë teknologjinë kur bëhet fjalë për kryerjen e detyrave, andaj pa humbur kohë do t’i referohen inteligjencës artificiale;

– Me këtë teknologji gjithsesi do të humbet përqendrimi, vëmendja dhe kreativiteti;

– IA e ul aftësinë e të kuptuarit dhe të shkruarit;

– Nuk ka nocione të njëjta me atë që mësojnë në shkollë nga librat me nocionet që i përdor inteligjenca artificiale (p.sh.; për shkronjat e gjuhës shqipe, që nxënësit i kanë mësuar si terma alfabeti, tani do të përdorin si bashkësi me një simbol X);

– Do të kemi një mbivlerësim të atyre që e përdorin këtë teknologji nga ata që janë origjinalë, që mendojnë vet;

– Do ketë ngecje në debat në mes atyre që kanë mësuar nga librat dhe atyre që kanë gjetur material për veprimtari aktive dhe zgjedhje situatash problemore.

– Shtrohet pyetja se a janë të vërteta informacionet që janë marrë nga inteligjenca artificiale?;

– Personalizmi: mund të jetë jashtëzakonisht i vështirë për një mësues të kuptojë se si t’i përmbushë nevojat e të gjithë nxënësve në klasë;

– Përdorimi i IA-së shpreh mungesën e kontaktit empatik;

– Privatësia dhe siguria e të dhënave: të dhënat personale të nxënësve, hyrja tek informacioni, autorësia janë të pambrojtra.

Përdorimi edukativ i inteligjencës artificiale është një temë që na shqetëson, andaj me të drejtë Chiara Panciroli, profesoreshë në Departamentin e Shkencave të Edukimit të Universitetit të Bolonjës do të shprehet se: “Ajo prek edhe mësuesit, stafin administrativ, drejtuesit, familjet: të gjithë aktorët e sistemit shkollor”.

Tani ia parashtroj vetes një pyetje retorike: a thua vallë si u arrit në civilizimin egjiptian gjithë ajo trashëgimi kulturore? Për këtë temë është zbuluar dhe është shkruar nga shkencëtarë të ndryshëm, ndërsa çdo ditë po zbulohen edhe gjëra të reja. Ja si do të jetë përgjigja sipas një legjende mitike egjiptiane: kur perëndia egjiptian Thoth e zbuloi artin e të shkruarit, ai ia prezantoi me gëzim të madh atë mbretit Thamus, duke pretenduar se shkrimi do t’i bënte njerëzit më të mençur dhe do të përmirësonte kujtesën e tyre. Megjithatë, Thamusi nuk u pajtua dhe tha se të shkruarit në fakt do ta dobësojë kujtesën, pasi njerëzit do të mbështeteshin në të dhënat e shkruara në vend që ta ushtronin mendjen e tyre. Në vend të urtësisë së vërtetë, njerëzit do të kenë vetëm një dukje njohurie, pasi ata do ta mbajnë mend informacionin, por nuk do ta kuptojnë ose nuk do ta përvetësojnë plotësisht atë .

Photo credits: https://profuturo.education/en/observatory/approaches/

Përgatiti Rafael Floqi

A keni vënë re ndonjëherë një ndryshim në mënyrën se si ndiheni kur pini ujë të ftohtë kundrejt atij në temperaturën e dhomës? Nëse jo, ka shumë mundësi që të paktën të keni një preferencë për njërën ose tjetrën, kur bëhet fjalë për atë që kërkoni kur keni etje. Dhe ka disa arsye të mundshme për këtë.

Stomaku reagon ndryshe ndaj ujit të ftohtë sesa ndaj ujit të ngrohtë, gjë që nga ana tjetër mund të ndikojë në tretje. Temperatura e ujit gjithashtu mund të ndikojë në qarkullimin tuaj, sipas ekspertëve, dhe madje mund të kontribuojë në gjëra të tilla si dhimbjet e kokës. Megjithatë, kur bëhet fjalë për hidratimin, është e rëndësishme të mbani mend se uji është ujë, pavarësisht temperaturës.

“I gjithë uji është i mirë,” thotë për Bustle Dr. Jill Blakeway, një mjeke e licencuar dhe e çertifikuar e akupunkturës dhe mjekësisë kineze, dhe themeluese dhe herbaliste klinike në Yinova. “Uji i ftohtë është freskues dhe ftohës. Është i shkëlqyer në një ditë të nxehtë dhe një zgjedhje e mirë pas ushtrimeve.”

Por mund të ndiheni të lirë të zgjidhni cilëndo temperaturë që ju pëlqen më shumë. “Pirja e ujit të ngrohtë mund të jetë më e mirë në disa raste, ndërsa pirja e ujit të ftohtë mund të jetë gjithashtu më e dobishme”, thotë dietologia e regjistruar Vanessa Rissetto për Bustle. “Varet vërtet nga preferenca dhe ajo që mendoni se mund të jetë e duhura për ju.” Lexoni më tej për më shumë fakte rreth ujit të ftohtë kundrejt ujit në temperaturë ambienti, sipas ekspertëve.

1. Uji në temperaturë ambienti mund t’ju bëjë më pak të etur

Pirja e ujit më të ngrohtë në fakt mund t’ju bëjë më pak të etur, gjë që duhet ta mbani mend nëse përpiqeni të qëndroni të hidratuar. “Kjo mund të jetë e rrezikshme në ditët kur trupi juaj po humbet ujë përmes djersitjes për të qëndruar i freskët”, thotë Rissetto. “Nëse zgjidhni të pini ujë të ngrohtë, kini kujdes se mund të mos ndjeni etje aq shpesh sa duhet.”

2. Uji i ftohtë është i dobishëm pas një stërvitjeje

Ndërsa uji i çdo temperature do t’ju ndihmojë të hidratoni pas një stërvitjeje, përdorimi i ujit të ftohtë mund të jetë një ide e mirë nëse ndiheni të nxehtë dhe të djersitur. “Uji i ftohtë është ftohës, kështu që mund të jetë i dobishëm gjatë ushtrimeve ose kur jeni shumë të nxehtë”, thotë Dr. Blakeway. Kjo është arsyeja pse mund të dëshironi të mbani me vete një shishe uji të akullt, për ta pirë pas vrapimit.

3. Uji në Temperaturë Dhome Ndihmon Tretjen

Për tretje më efikase, pirja e ujit në temperaturë ambienti – ose edhe e ngrohtë – është ajo që duhet bërë. “Në mjekësinë kineze ne rekomandojmë pirjen e ujit të ngrohtë për shkak të efektit të tij në sistemin tretës,” thotë Dr. Blakeway. “Pirja e ujit të ftohtë mund të ngurtësojë yndyrnat në ushqim dhe për këtë arsye mund ta bëjë sistemin tretës të ngadaltë.”

4. Uji i Ftohtë Mund t’ju Shkaktojë Dhimbje Koke

Një studim zbuloi se pirja e ujit të ftohtë mund ta bëjë më të mundshme që të keni dhimbje koke, thotë Dr. Blakeway. Dhe madje rrit shanset tuaja për të pasur migrenë.

5. Uji në Temperaturë Dhome Lufton Kapsllëkun

“Ndryshe nga uji i ftohtë, ujërat e ngrohtë përmirësojnë qarkullimin dhe mund të relaksojnë muskujt, [gjë që mund të ndihmojë] në luftimin e kapsllëkut dhe ngërçeve të barkut,” thotë Dr. Blakeway. Nëse ndiheni pak të pakëndshëm, një gotë me ujë në temperaturë ambienti, ose edhe një filxhan çaj i ngrohtë, mund të ndihmojë në relaksimin e muskujve të stomakut dhe në vënien në lëvizje.

6. Uji i Ftohtë Mund t’i Mbulojë Sinuset

Sipas Dr. Blakeway, studimet kanë treguar se pirja e ujit të ftohtë mund ta bëjë mukusin në sinuset tuaja më të trashë dhe për këtë arsye më të vështirë për t’u nxjerrë. Pra, nëse jeni të sëmurë dhe duhet ta fshini hundën shpesh, uji më i ngrohtë do të jetë miku juaj më i mirë.

7. Uji në Temperaturë Dhome Përshpejton Metabolizmin

Pirja e ujit më të ngrohtë mund të rrisë temperaturën e përgjithshme të trupit tuaj. Dhe kjo mund të jetë e dobishme për metabolizmin tuaj, thotë Dr. Blakeway.

E megjithatë, kur vjen koha për të marrë një gotë ujë, varet vërtet nga ju nëse do ta derdhni direkt nga frigoriferi apo do të zgjidhni ujë që është në temperaturë ambienti. Ka përfitime dhe disavantazhe për të dyja, kështu që duhet të varet tërësisht nga preferenca juaj personale.

Alma Lleshi Tandili/

Ju që po rriteni në një botë që ndryshon më shpejt se dita me natën, ju që lindët me teknologjinë në pëllëmbë, por me shpirtin ende të pastër, mos harroni se bota, përveç ekraneve, ka edhe dritë dielli, ka edhe njerëz që presin të dëgjohen, ka edhe heshtje që duhet përqafuar, jo mbushur me zhurmë.

Ju jeni gjenerata e mundësive të pafundme, por edhe ajo që do të bartë pasojat e zgjedhjeve tona. Ju jeni zëri i tokës që kërkon drejtësi, e njëkohësisht premtimi që jeta mund të bëhet më e mirë, më e mençur, më e butë.

Mos e matni vlerën tuaj me ndjekës apo pëlqime, por me mirësi, me ndjeshmëri, me mënyrën si i trajtoni të tjerët. Mund të mësoni gjithçka me një klikim, por mençuria lind kur dini të prisni, të dëgjoni dhe të kuptoni.

Ju vajzat e mia dhe bashkëmoshatarët tuaj, jeni fryt i një kohe të re, i një gjeneratë që shkenca e quan alpha , por mbartës të një shprese të vjetër që dashuria, nderi dhe ndjeshmëria nuk dalin kurrë nga moda. Nëse ruani këto vlera, bota nuk do t’ju ndryshojë. Ju do ta ndryshoni botën.