Histori – Page 238 – Dielli

HISTORIA PERSERITET- Murtaja e Athinës-430 para Krishtit deri tek COVID-19

May 17, 2020 by dgreca

Nga Manjola Barçi-Kozi/Dielli
Thuhet se një nga qëllimet e historisë është që të mësojmë nga gabimet paraprake dhe të përpiqemi të mos i përsërisim ato. Sigurisht që kjo nuk ndodh gjithmonë ose të paktën nuk ndodh shumë shpesh, pasi ne si njerëz përpiqemi të injorojmë historinë dhe ta provojmë gabimet e mëparshme me qëllim ose pa qëllim. Sidoqoftë, shumica e njerëzve po bëhen më të zgjuar dhe i kuptojnë më mirë se kurrë pasojat që veprimet kanë –qofshin ato të mira apo të këqija.
Ndërsa përpiqem të gëlltis të gjitha informacionet për këtë virus që na ka goditur tashmë, po shoh se ka shumë e shumë ngjashmëri midis pandemive të tjera si: Murtaja e Athinës—430 para Krishtit, murtaja amerikane—shekulli 16, murtaja e madhe e Londrës—1665 -1666, murtaja e Madhe e Marsejes—1720-1723, murtaja ruse—1770-1772, epidemia e poliomielitit Amerikan—1916, gripi spanjoll—1918-1920, sindroma e gripit të derrit H1N1—2009-2010 (Meksikë), epidemia e Ebolës në Afrikën Perëndimore—2014-2016, epidemia e virusit Zika—2015 deri tani. Të gjitha këto pandemi kanë emra të lidhur me vendet nga ku ata ose kanë origjinën, ose se ku kanë shkaktuar më shumë dëme.
Megjithatë, ç’ka më bëri më shumë përshtypje ishte ngjashmëria midis dy prej këtyre pandemive në veçanti: Covid-19, gjithashtu e njohur edhe si virusi korona, dhe vdekja e zezë gjithashtu e njohur si murtaja bubonike. Mbaj mend kur ishim të rinj kur nuk na pelqente dikush thoshim «që ai ka murtajën», duke iu referuar murtajës bubonike. I riu si veriu themi ne—sa të pandjeshëm kemi qenë, por të paktën tani e kam të qartë kuptimin e vërtetë të shprehjes. Së afërmi, dëgjova diku se para pandemisë nëse teshtije njerëzit te pergjigjeshin me shprehjen «Zoti të bekoftë», ndërsa gjatë kësaj pandemie që po përjetojmë sot, kur teshtin njerëzit të thonë: «Mallkuar qofsh-largohu nga unë». S’paskemi ndryshuar shume që kur ishim të rinj!!!

Unë shpesh ndalem dhe pyes veten: Përse historia përsëritet?

Deri kur do të vazhdojmë të përsërisim të njëjtat gabime, në vend që të mësojmë prej tyre?
Vdekja e Zezë ose murtaja bubonike ashtu si Covid-19 thuhet se e ka origjinën në Kinë. Ashtu si virusi korona, vdekja e zezë u tranportua në Itali nga anijet tregtare që arritën në Itali në tetor të vitit 1347. Coronavirus, gjithashtu, mbërriti në Italinë Veriore nga dy tregtarë kinezë (history.com)—megjithëse sipas një raporti të Reuters, një ekip e shkencëtarëve në Milano beson se epidemia e koronavirusit të Italisë, mund të ketë ardhur në vend përmes Gjermanisë, dhe jo direkt nga Kina, siç menduan shumë ekspertë fillimisht. Sido që të jetë,fakti është se edhe ky virus e ka origjinën nga Kina.
Për më tepër, mendova se ishte shumë interesante se si edhe sëmundja e zezë u shkaktua nga një bakterie në formë shufre, fillimisht në Kinë, dhe mendohet se është përhapur fillimisht nga kafshimi i pleshtave dhe minjve të infektuar nga bakteria (history.com).

Covid-19, megjithëse është një virus, gjithashtu mendohet se është përhapur nga një treg i lagësht në Kinë nga një kafshë tjetër—këtë herë një lakuriq nate—dhe më pas përmes ndërveprimit njerëzor.
Në vazhdim, vdekja e zezë ishte jashtëzakonisht ngjitëse: «thjesht nga prekja e rrobave», – shkruante Giovanni Boccaccio, një shkrimtar, poet dhe gazetar i asaj kohe–

«duket se vetvetiu i pason sëmundjen prekësit.» Covid-19 thuhet gjithashtu se është jashtëzakonisht ngjitëse—prandaj eksiston rregulli i distancës prej dy(2) metrash larg.

Dhe pastaj pyetja vazhdon:

Pse kaq shumë pandemi e kanë fillesën në Azi?

Sipas Suresh V Kuchipud, një profesor klinik dhe drejtor i laboratorit për diagnostikimin e kafshëve në Universitetin Shtetëror të Pensilvanisë, për shkak të urbanizimit të shpejtë që po ndodh në vendet aziatike, kafshët e egra, detyrohen të lëvizin më afër qyteteve dhe qëndrave të qyteteve, dhe si rezultat, në mënyrë të pashmangshme, të ndeshen me kafshët shtëpiake dhe popullsinë njerëzore. Kafshët e egra shpesh kanë viruse; lakuriqët, për shembull, mund të mbajnë me qindra prej tyre. Dhe viruset, duke kërcyer nga një specie te tjetra, si rezultat, infektojnë edhe njerëzit.
Sipas Bankës Botërore, pothuajse 200 milion njerëz u zhvendosën në zonat urbane në Azinë Lindore gjatë dekadës së parë të shekullit XXI. Migrimi në atë shkallë—vijon Z. Kuchipud, do të thotë që toka pyjore është shkatërruar, për të krijuar zona banimi. Kjo do të thotë që urbanizimi ekstrem bëhet një cikël i dhunshëm: Më shumë njerëz sjellin më shumë shpyllëzime, dhe zgjerimi njerëzor dhe humbja e habitatit përfundimisht vret grabitqarët, përfshirë ato që ushqejnë brejtësit. Me zhdukjen e grabitqarëve—ose të paktën me numrin e tyre pakësuar ndjeshëm – shpërthen popullsia e brejtësve. Dhe siç tregojnë studimet në Azi dhe Afrikë, edhe rreziku i sëmundjes së perhapur nga kafshët.

Një tjetër arsye pse kaq shumë pandemi e kanë origjinën në Azi është edhe fakti që në pjesën më të madhe të Azisë, njerëzit mbijetojnë nga bujqësia dhe tregjet e kafshëve.
Sipas faqes se internetit theconversation.com, rajonet tropikale, të pasura me biodiversitet të jashtëzakonshëm, tashmë mbajnë një pishinë të madhe patogjenësh, duke rritur në masë të madhe mundësinë e shfaqjes së një patogjeni(bakterie, viruse, microorganizma) të ri.

Në Azi shumë familje varen nga bujqësia dhe nga rritja e bagëtive për të mbijetuar. Kontrolli i sëmundjeve, plotësimi i ushqimit dhe strehimi për kafshët është jashtëzakonisht të kufizuar. Lopët, pulat dhe derrat, të cilët mund të mbajnë sëmundje pandemike, shpesh janë në kontakt të ngushtë me njëri-tjetrin, si dhe me një larmi kafshësh jo-shtëpiake dhe gjithashtu njerëz. Si rezultat shanset e infektimit nga këta patogjenë janë shumë të mëdhaja.
Dhe pastaj të mendojmë që nuk janë vetëm në fermat shkaktarët e problemit. Tregjet e gjalla të kafshëve, tepër të zakonshme në të gjithë Azinë, shfaqin kushte të përshtatshme për zhvillimin dhe përhapjen e ketyre patogjenëve, pasi janë të mbushura me një përzierje të specieve të shumta, përfshirë edhe njerëzit. Edhe kjo situatë luan një rol kryesor në atë se si mund të shfaqet një patogjen vrasës dhe si të përhapet midis specieve.
Sëmundja e korona virusit, është një kujtesë e frikshme që na kujton se sa të pafuqishëm jemi ndaj kërcënimit të menjëhershëm global të paraqitur nga sëmundjet infektive. Edhe pse epidemitë kanë eksistuar gjatë gjithë historisë njerëzore, ato tani duket se janë në rritje(realscience.com).

Vetëm në 20 vitet e fundit, viruset kanë shkaktuar tre epidemi të mëdha në të gjithë botën. Edhe c’fare i bën këto epidemi më shqetësuese, është se kohëzgjatja midis këtyre tre pandemive është më e shkurtër.
Prandaj duhet të zgjohemi dhe të ndalojmë së pretenduari se pas kësaj gjithçka do të jetë në rregull. Pas kësaj asgjë nuk do të jetë më e njëjtë. Shumë njerëzit do të kenë vdekur, shumë të tjerët do të jenë dëmtuar. Zgjimi nga gjumi është hapi i parë. Dhe pastaj duhet të bëjmë dicka—duhet ta bejmë sot, sepse nesër mund të jet shumë vonë.

Mbarimi i Luftës së Dytë Botërore nuk solli liri për mbarë Evropën

May 10, 2020 by dgreca

Nga Frank Shkreli

Këtu në Shtetet e Bashkuara dhe në Evropë u shënua 75-vjetori i mbarimit të Luftës së Dytë Botërore me ceremoni të posaçme dhe me fjalime e deklarata të veçanta nga udhëheqës botërorë, individualisht dhe së bashku, përfshir përshëndetjen e Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, i cili me një video mesazh shënoi 75-vjetorin e fitores së aleatëve në Evropë, në Luftën e Dytë Botërore, duke falënderuar forcat aleate, të cilat si pjesë e NATO-s, tha ai, vazhdojnë të luajnë një rol kritik në përballimin e sfidave të sigurisë, përfshirë pandeminë Covid-19. Por një deklaratë e përbashkët, me këtë rast, që veçanërsisht më tërhoqi vëmendjen me këtë rast është deklarata e lëshuar nga Sekretari Amerikan i Shtetit, Mike Pompeo së bashku me 9 homologë evropianë – ministrat e jashtëm të 9 vendeve ish-komuniste: Bullgarisë, Republikës Çeke, Estonisë, Hungarisë, Letonisë, Lituanisë, Polonisë, Rumanisë dhe Sllovakisë. Pasi nuk e pashë të reflektuar askund në median shqiptare këtë deklaratë shumë me vend të përfaqësuesve të lartë të këtyre vendeve ish komuniste, vendosa ta pasqyroj me këtë shkrim modest për më tepër, për faktin se deklarata në fjalë më bëri të pyes veten: Po pse nuk është Shqipëria nënshkruese e kësaj deklarate së bashku me vendet simotra ish-komuniste por edhe si anëtare aktuale e organizatës së Atlantikut Verior, NATO. A është e mundur që Shqipëria, ndryshe nga vendet e tjera ish-komuniste të Evropës konsideron se fitorja mbi nazismin në të vërtetë solli lirinë për Shqipërinë dhe se në parim ishte kundër deklaratës?

Janë pyetje këto që dikush duhet të ia bejë Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme të Shqipërisë. Por le të vazhdojmë me përmbajtjen e deklaratës së nënshkruar nga përfaqësuesit e lartë të 9 vendeve ish-komuniste evropiane dhe Sekretari Amerikan i Shtetit.

Shefat e lartë të diplomacisë së këtyre 10-vendeve aleate, në krye me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, sot të gjitha anëtare të aleancës ushtarake NATO në 75-vjetorin e mbarimit të Luftës së Dytë Botëroreme deklaratën e tyre të përbashkët–kujtuan viktimat dhe të gjithë ushtarët të cilët luftuan për të mundur Gjermaninë naziste dhe për t’i dhënë fund hollokaustit. https://www.state.gov/joint-statement-on-the-75th-anniversary-of-the-end-of-the-second-world-war/

Por, përfaqësuesit e lartë të 9 vendeve ish-komuniste, së bashku me Sekretarin Amerikan të Shtetit, shkuan më larg kësaj radhe dhe kujtuan, njëkohësisht, duke deklaruar se mbarimi i luftës nuk solli lirinë, për një pjesë të madhe të vendeve të kontinentit evropian. “Ndërsa Maji i vitit 1945 solli mbarimin e Luftës së Dytë Botërore në Evropë, mbarimi i luftës, në të vërtetë, nuk solli lirinë për të gjithë Evropën. Pas luftës, pjesa qëndrore dhe lindore e kontinentit mbetën nën regjimet komuniste për pothuaj 50-vjet”, shkruajnë ata në deklaratën e tyre. “Shtetet Baltike ishin okupuar dhe aneksuar ilegalisht ndërsa Bashkimi Sovjetik ushtroi kontroll të tmershëm mbi vendet e tjera të robëruara nga komunizmi, duke përdorur forcën e madhe ushtarake, shtypjet dhe kontrollin ideologjik”.

Shefat e diplomacisë së këtyre 10-vendeve theksojnë gjithashtu në deklaratën e tyre se, “Për shumë dekada, një numër i madh evropianësh nga Evropa qëndrore dhe lindore sakrifikuan jetën e tyre duke luftuar për liri, ndërkohë që miliona të tjerëve iu mohuan të drejtat dhe liritë themelore të njeriut nën tortura të tmershme dhe shpërnguljes të detyruar. Shoqëritë pas perdes së hekurt, të deshpëruara nga mungesa e lirisë nën komunizëm, kërkonin me çdo kusht rrugën e demokracisë dhe të pavarësisë” për vendet e tyre vasale të ish-Bashkimit Sovjetik, nënvijojnë ata, ndër të tjera, në mesazhin e botuar dje me rastin e 75-vjetorit të mbarimit të Luftës së Dytë Botërore.

Ndër përpjekjet e vendeve ish-komuniste për liri e demokraci, ata përmendin në deklaratën e tyre ngjarjet e vitit 1956 në Hungari, themelimin dhe veprimtaritë e Kartës 77 në Çekosllovaki, Lëvizjen Solidarnoshq në Poloni, Vjeshtën e Kombeve të vitit 1989 dhe më në fund shembjen e Murit të Berlinit, si ngjarjet më me rëndësi që kontribuan shumë në rivendosjen e lirisë dhe të demokracisë në Evropën Lindore dhe Qëndrore.

Në deklaratën e tyre të forte dhe të jashtëzakonshme, ata shfaqin besimin e përbashkët në liri dhe demokraci, duke thenë se, “Sot jemi duke punuar së bashku për një Evropë të fortë dhe të lirë, ku respektohen dhe zbatohen të drejtat e njeriut, demokracia dhe sundimi i ligjit. Udhëheqsit e lartë të 9 diplomacive evropiane dhe asaj amerikane paralajmërojnë nostalgjikët e komunizmit dhe të gjithë ata që përpiqen, gjithnjë, madje edhe pas 75 vjet më vonë, të falsifikojnë faktet e historisë: “E ardhmja duhet të bazohet në faktet e historisë dhe në drejtësi për viktimat e regjimeve totalitare. Ne jemi të gatshëm për dialog me të gjithë ata që janë të interesuar të ndjekin këto parime. Manipulimi i ngjarjeve historike që çuan në shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore dhe në ndarjen e Evropës pas luftës, përbën një përpjekje shëmtuese për të falsifikuar historinë”, deklaruan 10 ministrat e jashtëm evropian të (Bullgarisë, Republikës Çeke, Estonisë, Hungarisë, Letonisë, Lituanisë, Polonisë, Rumanisë dhe Sllovakisë) dhe Sekretari amerikan i Shtetit, Mike Pompeo.

Zyrtarët e lartë e përfundojnë deklaratën e tyre duke u bërë thirrje dhe duke u kujtuar, “Të gjithë antarëve të komunitetit ndërkombëtar se siguria, stabiliteti dhe paqja e përhershme ndërkombëtare, nevojitin zbatimin e vazhdueshëm dhe serioz të ligjeve dhe normave ndërkombëtare, përfshir sovranitetin dhe integritetin territorial të të gjitha shteteve. Duke marrë mësim nga leksionet mizore të Luftës së Dytë Botërore, i bëjmë thirrje komunitetit ndërkombëtar që të bashkohet me ne, ashtuqë vendosmërisht të hedhim poshtë konceptin e sferave të influencës dhe të këmbëngulin për barazi midis të gjitha shteteve”, mbyllën ata mesazhin e tyre, me rastin e 75-vjetorit të mbarimit të Luftës së Dytë Botërore.

Unë nuk e di se pse Shqipëria nuk është njëri prej vendeve nënshkruese të kësaj deklarate. Duhet pyetur Kryeministri Rama, në rolin e tij edhe si Ministër i Jashtëm ose Ministrin e Jashtëm në detyrë, se pse Shqipëria nuk është njëri prej vendeve ish-komuniste evropiane, që duhej të nënshkruante këtë deklaratë. Shqipëria ndanë ketë histori të 75-viteve më parë me Evropën dhe sidomos me këto shtete evropiane ish-komuniste, të cilat u shkelën keq nga çizmja e rendë e komunizmit, por të cilat nepërmjet ministrave të tyre të punëve të jashtëme, nënshkruan dje këtë deklaratë me rastin e 75-vjetorit të mbarimit të Luftës së Dytë Botërore. Por në Ditën e Evropës, 2020, Shqipëria, fatkeqësisht, nuk është ende me Evropën. Mos vallë Shqipëria ende nuk i sheh vlerat e përbashkëta siç janë paqa, liria, demokracia,të drejtat bazë të njeriut, toleranca e tjera me sytë e Evropës, e sidomos historinë e 75-viteve të kaluara, jo se jo? A nuk beson Shqipëria e sotme ashtu siç mendojnë 9 vendet ish-komuniste nëpërmjet zyrtarëve më të lartë të këtyre diplomacive evropiane dhe asaj amerikane, se e “ardhmja duhet të bazohet në faktet e historisë dhe në drejtësi për viktimat e regjimeve totalitare”? Në Ditën e Evropës, 2020, a është Shqipëria në gjendje të shpreh gatishmërinë e saj për bashkpunim me vendet e tjera evropiane për një Evropë të fortë dhe të lirë, ku respektohen dhe zbatohen të drejtat e njeriut, demokracia dhe sundimi i ligjit?

30-vjet pas shembjes së komunizmit, a është Shqipëria gati të trajtojë viktimat e komunizmit me të njëjtin respekt për ta siç ka bërë e mbarë Evropa? Viktimat e komunizmit të Enver Hoxhës, megjith pafajësinë e tyre, nuk kanë kërkuar kurrë hakmarrje për vuajtjet e tyre, por sot në Ditën e Evropës, 2020 ndihen të zhgënjyer me klasën politike shqiptare të tre dekadave të kauara. Të vetmen gjë që ata kërkojnë është që të mos harrohen ato vuajtje dhe që sipas deklaratës së 10-ministrave të jashtëm të 9 vendeve ish-komuniste dhe Sekretarit amerikan të shtetit, që e kaluara dhe e “ardhmja të bazohen në faktet e historisë dhe në drejtësi për viktimat e regjimeve totalitare”? Këtë e shprehi më së miri në një komunikim me mua sot, mbi këtë çështje, ish-i burgosuri dhe i ish i përndjekuri i regjimit komunist dhe fashist në Shqipëri, Profesori i nderuar shqiptaro-amerikan, Z. Sami Repishti, i cili megjithse vuajti nën komunizëm dhe fashizëm, ai prapseprap në shpirtin e tij human i falë ata që e persekutuan dhe e burgosën, vetëm e vetëm se kishte pikëpamje ndryshe për një të ardhme më të mirë për vendin e vet. Profesor Repishti duke kujtuar viktimat e komunizmit dge zhgënjimin e tij shprehet kështu:

“Frank — Kurrë nuk harroj fjalën e Jezusit që mbas të gjitha torturave deklaroi:” O Zot fali, sepse nuk dinë çka bajnë!” Ate që kuqalashet na kanë ba ne dhe te gjithe kombit shqiptar, nuk shlyhet as me nji gjyq të Nurernbergut as edhe me njiqind. Por duhet mendue se çka bahet mbas saj. Fitorja ma e madhe e anës sonë, të persekutuemve, ashtë fakti moralisht ma i naltë: refuzimi i hakmarrjes. Kështu na krijueme premisat e nji pajtimi permanent. U zhgenjyem! Ajo që na deshpëron ashtë mosdhanja e llogarisë për krimet monstruoze që kemi pësue. Zoti i shpërbleftë vuejtet e lotët tona. Amen! Sami”

Vazhdojë të bëjmë pyetjen: kur do të ngrihet Shqipëria në nivelin moral të ish-përndjekurve të pafajshëm të regjimit komunist, si Profesor Sami Repishti. Kur, më në fund, Shqipëria do të pranojë “faktet e historisë dhe drejtësi për viktimat e regjimeve totalitare”, ashtu siç kanë bërë shumica e vendeve ish-komuniste, përfshir 9 vendet evropiane ish-komuniste që së bashku me Sekretarin Amerikan të Shtetit nënshkruan Deklaratën e mësipërme, me rastin e mbarimit të Luftës së Dytë Botërore dhe në Ditën e Evropës, 2020? Pa një përballim të sinqertë me të kaluarën komuniste, kam frikë se Kombi Shqiptar vonë do të gjejë paqe dhe rehati.

ANALYSIS: BRIEF HISTORY OF ECONOMIC STIMULUS PACKAGES

May 9, 2020 by dgreca

Compiled and Edited by Rafaela Prifti/

The Coronavirus Aid, Relief, and Economic Security (CARES) Act is a $2 trillion bill that provides direct support to individuals, businesses and local governments affected by the COVID-19 pandemic. CARES Act is the largest stimulus measure in US history. Yet, in times of previous crises the U.S. government has intervened by employing tools of fiscal policy using public spending, corporate bailouts, and direct payments to individuals to stimulate the economy.

This brief summary of economic stimulus packages helps provide some context for the recent coronavirus relief legislation. According to the Congressional Research Service, there are only four notable precedents in which direct payments were made to individuals to address economic fallout. The first of these modern stimulus packages was issued in 1975, when President Gerald Ford passed legislation that provided tax rebates worth up to $200 to an estimated 55 million Americans during the 1973-1975 recession. Other direct payments were issued following the burst of the dot-com bubble in 2001 and during the Great Recession. These payments have been typically administered through the IRS and often excluded individuals who did not file taxes. While the Coronavirus relief checks are being sent through the IRS, there are currently provisions for those who do not file taxes to receive the stimulus money.

Great Depression

Most Americans are familiar with President Franklin Roosevelt’s New Deal programs following the Great Depression — one of the worst economic downturns in the history of the industrialized world, triggered by the stock market crash in 1929 and made worse by the Dust Bowl. However, it was President Herbert Hoover who made one of the first attempts to respond to the Great Depression, creating a government agency called the Reconstruction Finance Corporation in 1931. Congress gave the fledgling RFC an initial $2 billion and entrusted it with the power to determine which companies it provided with financial support. The RFC was one of the first of many New Deal agencies established to address the unprecedented challenges of the nation’s worst economic downturn through increased federal spending on programs and public works projects.

1971 Lockheed Martin insolvency crisis

After a series of poor business decisions throughout the 1960s, defense contractor Lockheed Martin was facing bankruptcy by 1971. Lockheed execs appealed to Congress for help, claiming that if the defense contractor went bankrupt, it could hurt national security. Also at stake were 25,000 jobs in the defense industry. A Lockheed insolvency would have had a severe impact on the economy of California. To bail out the nation’s largest defense company, Congress in August 1971 passed the Emergency Loan Guarantee Act that provided financing for large companies in fiscal distress. Lockheed Martin was the first company to receive money as the result of the legislation, getting $250 million.

1973-1975 recession

A distant precedent to the individual stimulus checks sent out under the Coronavirus Aid, Relief and Economic Security Act (CARES) was the Tax Reduction Act of 1975, passed in response to the 1973-1975 recession. The downturn, a result of several factors that included rising oil prices and the collapse of the Bretton Woods system of currency exchange, began in 1973. It wasn’t until 1975 that the Tax Reduction Act was passed. The Act provided taxpayers with a rebate worth 10% of taxes paid in 1974. The legislation provided for a maximum payment of $200 and also sent $50 to retirees and recipients of Social Security who did not file taxes. The Act was one of just two pieces of legislation prior to the coronavirus relief act that provided direct payments to individuals who did not pay taxes. According to one estimate, about 55 million payments worth a total of $8 billion were issued.

New York City 1970s Fiscal Crisis

New York City’s fiscal woes, which had been building all through the 1960s and early 1970s, reached a crisis point in 1975. With the city on the brink of default, the United Federation of Teachers stepped up on Oct. 17 and closed a $150 million shortfall with its pension funds. The immediate crisis was averted, but the city still needed federal aid. President Gerald Ford resisted, saying he would veto any bill that would bail out New York City — this was immortalized in the New York Daily News headline: “Ford to City: Drop Dead.” The president changed course the following month, proposing legislation calling for $2.3 billion in short-term loans that would help New York City avert insolvency. The loans were to extend through June 1978, and the city would pay an interest rate 1 percentage point above the federal rate of 7%. The city had many rough patches following the loan deal, including a blackout in 1977 that led to looting. New York City eventually found its footing, and the economy turned around in the 1980s.

1979 Chrysler Crisis

In the late 1970s the American automobile industry was getting pummeled by foreign car manufacturers. It culminated in the near collapse of the smallest of America’s Big Three carmakers, Chrysler Corporation. In 1979, the company was saved from bankruptcy when Congress approved $1.5 billion in federal loan guarantees that became known as the Chrysler Loan Guarantee Act. In exchange, the company had to find $2 billion in cost savings and provide a detailed, three-year plan outlining the new products in its pipeline. The company survived and turned around under the guidance and leadership of visionary Chairman and CEO Lee Iacocca by reducing labor costs and beginning to produce more fuel-efficient, front-wheel-drive vehicles. It wouldn’t be the first time Chrysler would need federal aid. The car company, along with Ford and GM, received federal funds as part of the Troubled Asset Relief Program in 2008-09.

The Savings and Loan Crisis

Savings and loan institutions were created in the 19th century in Pennsylvania by people who pooled money in order to buy their homes when banks were not making residential mortgages. As loans were repaid, the funds were lent to other members. S&Ls were beset by problems in the 1970s and ’80s. The interest rates paid on deposits were fixed by the federal government, putting them at a competitive disadvantage compared with other banking institutions. Another disadvantage was that S&Ls made long-term, fixed-rate mortgages their main area of business. As interest rates rose, mortgages lost value and lowered the net value of S&Ls. The institutions faced insolvency by the early 1980s. In response, Congress created the Financial Institutions Reform, Recovery and Enforcement Act of 1989 that helped reform the industry. This act created the Resolution Trust Corporation that funded troubled S&Ls while closing 747 other institutions, at a total cost of $124 billion for taxpayers. The crisis led to significant reform and legislation in the financial industry.

Aftermath of 9/11

The terrorist attacks on 9/11 halted the aviation industry. To address this concern, Congress passed the Air Transportation Safety and Stabilization Act, legislation that compensated the airline industry for the forced grounding of airplanes in the wake of the attack. The measure gave carriers $5 billion in direct assistance and $10 billion in loan guarantees to keep the airlines from collapsing. Also contained in the bill was the provision that airlines that accepted the aid would not be allowed to give a raise to executives making more than $300,000 for the next two years from the period starting on Sept. 11, 2001.

Post dot-com Bubble Burst

Passed during the aftermath of the early 2000s dot-com bubble crash, the Economic Growth and Tax Relief Reconciliation Act of 2001 provided U.S. taxpayers with an advanced rebate on a tax cut that took effect that year. The rebate was worth a maximum of $300 for individuals and $600 for married couples filing jointly and was sent out as a check during the months of July, August, and September. The government sent approximately 92 million checks worth a total of $38 billion. While, at the time, approximately 64% of surveyed Americans stated they would spend their rebate check or use it to pay bills, many economists disagree over whether the rebates significantly stimulated consumption.

Subprime Mortgage Crisis

In 2008 the federal government implemented a series of corporate bailouts designed to address the subprime mortgage crisis. The largest of these was the Emergency Economic Stabilization Act, which created the $700 billion Troubled Asset Relief Program. Under TARP, the federal government pumped hundreds of billions of dollars into at-risk banks and automobile companies deemed “too big to fail”. The subprime mortgage crisis led to the Housing and Economic Recovery Act of 2008, which authorized the federal government to essentially take over the assets of government-sponsored mortgage entities Fannie Mae and Freddie Mac through conservatorship. According to the Federal Reserve Bank of New York, the bailout of Fannie Mae and Freddie Mac cost U.S. taxpayers approximately $187.5 billion.

Great Recession

One of the stimulus packages that is most similar to the coronavirus relief act was passed amid the Great Recession. The Economic Stimulus Act of 2008 was a $152 billion stimulus package, which in addition to instituting several tax breaks, provided a $600 advanced rebate check to a majority of individual taxpayers and $1,200 to married couples filing jointly.

One year later, under a new administration, the federal government passed the American Recovery and Reinvestment Act of 2009. While a majority of the $787 billion package went to tax cuts and tax credits for individuals and small businesses, as well as investment in infrastructure, energy, health care, and education, ARRA also provided direct payments of $250 to those receiving Social Security benefits, veterans’ pensions, and Supplemental Security Income benefits.

Coronavirus Recession

The federal government passed a $2 trillion aid package in March titled the Coronavirus Aid, Relief and Economic Security Act to accelerate relief to various areas of the American economy and make payments to individuals impacted by the coronavirus pandemic. About $650 billion of the stimulus money was targeted to individuals in the form of Treasury checks, with the rest targeted to corporations, small businesses, public health, and education.

Individuals earning $75,000 or less annually were to receive a one-time cash payment of $1,200. Married couples earning $150,000 or less would also each get a check for $2,400. The bill also provides an additional $500 for each child claimed as a dependent, and $600 a week for those laid off or furloughed because of the pandemic, on top of what they were receiving in unemployment benefits. The federal government is currently weighing subsequent measures to provide relief for those impacted by the coronavirus crisis.

 Jeta e një Zonje të varfër, me pasuri të madhe shpirtërore…

May 9, 2020 by dgreca

….në librin “Cirka kujtimesh të hidhura” /

Nga Pertefe Leka /

Një letër shkruar nga një Zonjë Shkodrane, dërguar Dr.Agim Lekës, në N.Y.

më nxiti të shkruaj për një grua të rrallë, fisnike, që dallgët e jetës e kishin përplasur pa mëshirë, por ajo si besimtare u kishte bërë ballë me dinjitet.

Letra fillon me fjalë mirënjohje për Dr.Lekën.

“Unë që po ju shkruaj në ket letër jam Marije Mazrreku Gjoka, motër e të ndjerit Monsinjor

Nikollë Mazrrekut ……Qellimi i kësaj letre asht për t’ju falemderue, për artikullin e shkrumun

nga ju, në gazetën Shqiptare , për vllaun tem D.12 Prill 2001.

U befasuem kur e pamë artikullin të argumetuem aq bukur.”……..,..

Artikulli për të cilin bën fjalë letërshkruesja është me titullin ” Nikë Barcolla dhe profesorët e Shkodrës në mbrojtje të kombit shqiptar” botuar te Gazeta Illyria me 29 Janar 2001.Një kujtim i hershëm i i Dr. Lekës në moshën 18 vjeçare, kur kishte lexuar broshurën , “Skandali Kordiniano dhe mbrojta e kombit shqiptar.” e Nikollë Mazrrekut me pseudonimin Nikë Barcolla

Ishte viti 1942, kur ky shkrim u bë shkëndijë frymëzimi, jo vetëm për të riun A.Leka, por për të gjithë rininë shqiptare. Me këte entuziazëm i Riu Leka mori përsipër ta përkthente broshurën në italisht, që ta shpërndante si trakt në vendqëndrimet e zyrtarëve fashistë, ne rezidencat e tyre dhe në institucionet diplomatike të huaja.

Kështu, i Riu me origjinë nga Borshi e bashkoi rezistencën e tij me profesorët e Shkodrës dhe të At Fishtës, i cili para vdekjes ishte shprehur ” Çka i ka ba Shkodra Kordinianos…….”

Në ate kohë Dom Nikolla ishte në famullinë e Tiranës, ku Leka gjeti rastin ta takonte, për t’i marrë leje për ta botuar përkthimin në italisht .

E përshkruan me mallengjim këte takim: ” Fjala e ëmbël e tij dhe idealizmi i tij për Atdheun të shtypur ishin mbizotëruese në bisedën tonë ….penda e tij kishte nxitur mijëra studentë të demonstronin për liri… pas këtij takimi Dom Nikollën nuk e takova më, sepse e larguan nga Tirana për veprimtari kombëtare.”……..

Në Tetor të vitit 1994, me anë të një kolegut tim, shkruan Dr.Leka ,i dërgova Dom Nikollë Mazrrekut përshendetjet e mija më të përzemërta. Ai m’u përgjegj me një fotografi të tijën si kujtim me shenimin “Të fala me shumë mallë.”……

Letren e Zj.Marije , Dr. Leka ma solli, kur une isha në Shqipëri, me porosi për ta takuar. Takimin e bëmë në Shkodër, pasi e kisha numrin e tel. të shkruar në letër. Në atë kohë ajo ishte mbi 70 vjeç, kur erdhi me biçikletë më habiti shkathtësia dhe pamja e saj sikur të ishte një amazonë. Folëm pak, sepse kishte shumë për të me

treguar, por në librin që më dhuroi i kishte përmbledhur të gjitha.

Libri ” Cirka kujtimesh të hidhura ” shkruar prej saj, në gjuhën letrare, hera herës edhe në dialekt,në fletën e parë, në vend të parathënies kishte të shkruar

I ra drurit, e dogji

I ra gurit,e copetoi

I ra zemrës, e duroi

Këto vargje me një domethënie të thellë, të paralajmërojnë jetën e saj plot vuajtje.

Nga libri mësova siç e ka shkruar vetë “E kam kryer shkollën pranë murgeshave stigmatine, e rritur me ndjenjën e fesë dhe me dashni për njeni tjetrin. Ndihesha e lumtur, kur ndihmonim në punët e kishës edhe pse ishim të varfër…….

Kur vellai Dom Nikolli, që ishte famulltar në Tiranë, iu përgjegj Jezuitit Kodiniano me broshurën “Skandali Kordiniano ” si masë denimi, Ministria e brendshme e largoi nga Tirana dhe e dergoi si famulltar ne Kryezi të Pukës.” ………

Këtu fillojnë peripecitë, vështirësitë dhe vuajtjet e saj deri në ngjarje tragjike. Në moshën 18 vjeçare, ajo me nënen dhe vëlla Rrokun e ndoqën nga pas Dom Nikollen në një fshat te largët të Pukës, pa infrastrukturë dhe me një klimë të ashpër.Ata ishin të katert bashkë edhe pse bënin punë të rënda, ishin rreth familjes.Nëntori i vitit 1943 solli trupat gjermane që vinin nga Kukësi, ndërsa forcat partizane ishin vendosur në periferi të fshatit. Ajo i përjetoi përleshjet mes dy forcave dhe pati fatin e keq të dëgjonte britmat e një vajze të re që thërriste “ku,ku ma vranë baben…Marija, e prekur thellë i shkoi afër vajzës, e ndihmoi për t’ia bërë vetë shërbimet e rastit pasi nuk kishte njerëz perreth, sepse ishin larguar prej bombardimeve. Nuk shkoi shume dhe vitet e luftës me okupatorin,shpejt u zëvendësuan me një luftë më të ashpër, me diktaturën komuniste, ku u prek edhe familja e saj. U arrestuan dy vëllezërit e Marijes pa shkak,me akuza absurde. Në Kryezi, kishte njohur shumë nga ata të sigurimit me të cilët kishte debatuar sepse e kërcënonin. Kishte parë gjithashtu talljen që u bënin kufomave të fshatarëve të vrarë, si M. Bajraktarin apo N. Kolë Biba e të tjerë, duke i shetitur nepër katund për t’i tmerruar njerëzit e thjeshtë. E ndodhur në këto kushte, e mbetur vetëm me nënen, pa mbrojtje, Marija vendosi të martohet me nje fshatar shumë të varfër por të ndershëm, sepse ishte e veshtirë t’i shpëtoje shpifjeve të njerëzve të sigurimit që qarkullonin në ate vend. Mbas 10 muaj martesë,kur i lindi fëmija i parë, Nëntor të 1947 i arrestojnë edhe burrin pa asnje shkak. Këtij momenti i ka kushtuar vargjet të cilat i ka përmbledhur në librin “Lot nane”. Tani ishte e detyruar të ndiqte tre të dashurit e saj në hetusite dhe burgjet e shfarosjes . Ngjarja ma tragjike që ajo përjetoi ishte kur Naten e Krishtlindjeve të vitit 1950, i pushkatojnë vëllaun e pafajshëm Rrokun, me ceremoni para popullit. Porosia e tij që i la familjarëve ishte “Unë po pushkatohem për nji faj të pabamë . Më çoni ndonjë medalje sermi, që të më gjindet varri ndonjëherë” ….”Zemrën teme, shkruan Marija , e përshkoi një dhimbje ma e hidhur se një shigjetë, por Zoti më dha forcë me ja krye porositë vëllaut deri në nji. Hidhërimin, motërshkreta e thuri në vargje ” Festë fetare pat qillue//Dit motmoti e dallueme // Kje caktue jo pa qëllim // Me kthye festen në trishtim” …. Plumbat që i vranë Rrokun e pafajshëm, vranë edhe shpirtin e nji nane që nuk e duroi dhimbjen, ajo nuk vdiq, por plasi nga vdekja makabre e padrejtësisë. Vajza e mbetur tani edhe pa nanën, lotët i derdh në vargje …… Nana shkret, shumë e vajtoj//T’tana hallet ia numroi//Për torturat qi ka kalue// Faj t’ pakryem me pranue// Pas vdekjes së nanës, Marija, atëhere , e martuar , shkoi të banonte në qelë ( Shtepia e kishës), sipas këshillës së Imzot Vinçens Prendushit i cili ma vonë vdiq në burgjet komuniste. Si motër prifti, amanetin e vëlla Nikollës “Kishën, nanën dhe qelën” duhej ta çonte në vend.Ta mbante kishen të hapur, në mungesë të meshtarit, të ndihmonte të interesuemit me dëshmi pagëzimi nga regjistri përkatës, t’u binte kumonëve tri herë në ditë…. Por nuk shkoi shumë, shtëpinë ia morën për të hapë shkollën,duke i lanë vetem guzhinën për banim, por ma vonë edhe ate ia morën, ku u strehuan dy mësuese nga Shkodra. Kështu u detyrua të shkojë në familjen e burrit me 30 frymë në një varfëri të tejskajshme, si në tregimet e Migjenit. Atje e humbi fëmijën e parë, mungesa e ushqimit, sëmundja, i ftohti i papërballueshëm ia morën frymën ferishtës.

Vitet iknin dhe ngjarjet rridhnin njera pas tjetrës. Pas lirimit të shoqit nga burgu, familja po shtohej. Me besim të fortë, ajo ndihej e kënaqur në jetën e saj familjare. “Zoti m’i fali 6 femijë si drita. I rritëm fëmijët në vorfni, nën persekutimin komunist.Vërtetë me punë të rënda dhe rroga të vogla e me shumë mundime, por harmoninë, bekimin e mirëkuptimin i patëm më të fortë se varfërinë.”…………Duke pasë përkrahjen e të shoqit, Marija ishte në gjendje ta ndiqte Dom Nikollën nepër burgje. I përshkruan me detaje rrugët e gjata, e ngarkuar me trasta deri në kripore të Vlorës, në Tepelenë dhe e quante më të lehtë rrugën kur e transferuan në Lushnje, sepse atje kishte ndonjë mundësi të merrte edhe fëmijët për ta gëzuar dajen e respektuar. Ajo e bënte gjithçka me dashuri e përkushtim dhe çdo sakrificë që bënte e quante sprovë njerëzore.

Një përshkrim të veçantë ia ka kushtua takimeve me Dom Mikel Koliqin, të cilin e takonte saherë që shkonte për të vëllanë .”Ai me priste me zemërgjerësi dhe respekt të veçantë dhe me natyrën e tij te butë shprehte keqardhje për mundimin tim e për mërzitjen qe kisha për vllanë e pushkatuar. Me thjeshtësine e tij e pa përtesë më jepte uje, kafe…..Bisedonim të tre bashkë ngadalë si njerez të zhuritur nga malli për të afërmit tonë, për Shkodrën që e donte aq fort ….. Me Dom Mikelin më ka lidhe jeta që heret kur isha 10 vjeç, bëja pjesë në korin e kishës se “Shën Kollit” në Rus ku ishte famulltar Dom Mikeli……… Kur fëmijët kishin filluar të bëheshin zot të vetës, ajo gëzonte “m’u rriten ndër sy si 6 lule. Bamë çmos që t’u jepnim një edukatë të mirë me mesime në shkollë dhe me ndjenja fetare.” Një shkrim të veçantë nanë Marija ia ka kushtuar djalit Andrea…..” AI dallohej në shkollë, në punë dhe përmendej për talentin e tij si muzikant. Shpesh e merrnin edhe në grupet amatore, sa kojshitë e kishin cilësuar si ” bylbyli i mahalles”.Nuk ishte larguar asnjëherë nga shtëpia, por thirrjen për ushtar ishte i detyruar ta zbatonte . Sikur ia ndjeu zemra nanës shkretë se djali nuk do t’i kthehej ma, e përcolli atë ditë me lot…….. Lajmi i tmerrshën u përhap shpejt, aksidenti ishte shkaktuar nga një kapter i dehur, i cili e detyroi ushtarin e ri, ta mbante mbi supe për të kaluar Drinin në këmbë. Kur djali i lodhur e nxori në breg katilin, ishte e pa mundur të dilte vetë, kështu e përpiu vala e Drinit. Ishte në moshën më të mirë, 21 vjeç, e me andrra të bukura për jetën. Pa u tharë lotët e motrës për vellanë, lotët për djalin nuk po shteronin, por besonte dhe lutej…..lutej , e gjithmonë lutej duke thënë :

” Zot ,Ti qi m’ ke çue prova kaq të randa, më dërgo edhe forcën tande qi të mund t’i përballoj, më ruej mendte e kresë dhe dritën e syve që të mos më humbin, se po qaj pa pushim.” Ardhja e vitit 1990 gëzoi zemrat e gjithë shqiptarëve e sidomos për ata që u përsekutuan ….lindi një ditë e re. Dom Nikolla e shpreh këte moment në një letër që la të shkruar për motrën Marije: Vërtetë kam vuajtur shumë në burgje të cilat zgjatën 37 vjet, por burgun e madh e ka ba kjo ! Kjo motër e nderueme ishte tepër e re, në fillim e në vazhdim kishte nevojë për mbështetjen vllaznore, por ja që mbeti vetem për t’i dale zot vetes edhe ne. Ka kalue shumë raste vuajtje dhe trishtime, për t’u renqethë trupi. Padrejtësitë, presionet, keqtrajtimet, përbuzjet, kurthet e ulëta të djajëve komunistë e sa të zeza të tjera….udhetimet mbi kamionë të ngarkuar…….Po kjo motër, nuk më asht ndarë asnjiherë , edhe pse mbi te randonte barra e familjes, me te ardhuna të pakta, tue rritë 6 fëmijë . Burri i saj, Bibë M Gjoka, ishte i urtë e zemërgjanë, jo vetem nuk e ka pengue me ardhë tek ne, por vinte edhe vete në takimet, e për shkakun tonë ka ba dy vjet burg politik…….. Ma në fund, arrita pragun e lirisë, motra e dashtun Marije, me dishirën dhe zemërbardhësinë e të gjithë familjes saj, erdhën e më morën nga burgu, më strehuan në shtëpinë e tyne dhe organizuen ma s’miri festën e lirimit tem.”

Marija, kjo Zonjë e rrallë që u rezistoi goditjeve me forcën e karakterit, arma e saj e fuqishme, gëzonte kur shihte vëllaun të lirë që po aktivizohej në punët e Kishës, në Mesha e sidomos kur e merrnin për konsultime, për rindërtimin e Altarit të Katedralës (Kishës së Madhe) …….. Por , edhe viti 1993, erdhi i zymtë për Nanë Marijen, gëzimin e ndryshimeve ja errësoi një pikëllim tjetër. Një sëmundje e pashërueshme i goditi djalin e martuar me dy fëmijë,Paulinin 37 vjeçar .Ai kishte bërë punë të rënda si i persekutuar dhe kishte pësuar edhe dëmtime që e kishin parapërgatitë trupin e tij për këte sëmundje edhe pse ishte vigan.Me përkrahjen që pati nga bashkësitë fetare iu krijua mundësia të shkonte në spitalet më të mira të Italisë, por I Riu, nuk gjeti shpëtim . …. Cilin të qante më parë nanëshkreta. Dhimbjen e thellë , Marija poete e përshkroi me vargje, në një poezi të gjatë, ku vajton shpirti i një nane të plagosur, si Ajkuna kjanë Omerin … More bir, nji fjalë ma thuej //.Si e kalove n’ dhe te huej// Larg nga Shkodra e nga shtepia // A t’u dhimt’ ndopak rinia // A t’ u dhimt’ ndopak nanë shkreta // Që me halle i kaloi jeta//………. Si gjithmonë ajo grua me besim të fortë qëndronte e nuk e jepte veten para femijëve, nipërve e mbesave që e rrethonin me dashuri. Ajo, e nisur nga ekperiencat e hidhura, nuk donte ta kishin të tjera nana fatin e saj. Me optimizëm e kurajo shkruan poezi të bukura duke transmetuar mesazhe pozitive për shoqërinë, len porosi të vlefshme për femijët e saj që vlejnë për të gjithë. Shkruan kundër ikjes së rinisë, kundër vellavrasjes, kundër padrejtësive të gjyqësorit….disa vargje të shkëputura: …..” Sa ma parë kthehuni, o bijtë tanë// Se ju pret vendi, nana e shpia// Asht tokë e bukur aty ku jeni // Por ma e bukur asht Shqipnia//.. ………….”Tek ne s’ denohet kush faj ka ba // por dënohet ai që s’ ka // Vriten sa njerëz, bahet rrëmujë // por ferrë në këmbë nuk i hyn kuj”…………….etj etj. Me 2 Maj 1996 ndërron jetë edhe Dom Nikollë Mazrreku në krah të motrës vet, Marije. I ndjeri kishte lindur në ditën e pavarësisë 28 Nëntor 1912. por që nuk e gezoi lirinë për 37 vjet. Nderimi dhe respekti që iu ba në ceremoninë mortore ishte madhështore, jo vetëm ceremonia fetare nga drejtuesit me të lartë, por edhe pjesëmarrja nga familja e farefisi deri tek njerëzit më të thjeshtë të qytetit. Përpara pjesëmarrësve, oratorët evidentuan vlerat e një kleriku të sakrifikuar për Zot dhe Atdhe e një dijetari të shquar shumë dimensional. Ai la një bibliotekë të pasur me vepra letrare e historike, në prozë e poezi e në publicistikë me tema patriotike, shumica të pabotuara. Vlen për t’u përmendur, vepra madhore “”Flamujt e Kastriotit” ku evokon kohën e lavdishme të Gjergj Kastriotit, Skenderbeut. Porosia që na ka lanë, vlen për sot e për çdo kohë ” Mos me u idhnue kur duhet, asht marri ” është një motiv për ta luftue të keqen në çdo rrethanë që të ndodhesh. Studiusit, besoj se do ta marrin në konsideratë punën e tij kolosale me vlera historike për ta njohur brezat në vazhdim. Motra bëri sa mundi,mblodhi dhe ruajti shkrime e dokumente të vlefshme për sa fuqi kishte por gjithmonë me kryet lart: “Me ndihmë të Zotit ” Ajo në libër e plotëson figurën e vëllait, Dom Nikollës edhe me figura tjera dijetarësh klerikë si Kardinali Mikel Koliqi, Atë Pjetër Meshkalla, Atë Zef Pellumbi e të tjerë figura të ndritura të persekutuara që i kishte njohur personalisht, duke shprehur mirënjohje për gjithë veprimtarinë e tyre, në dobi të mirës së përgjithshme.Libri mbyllet me poezi malli e dashurie, ku ajo i përjetësoi me fjalë zemre djemtë e shpirtit saj, vellezërit dhe bashkshortin të cilëve iu gjend pranë deri në frymën e fundit. Kjo zonjë e rrallë,Marie Mazrreku Gjoka, do të mbetet shembull i qëndresës, i guximit, i sakrificës në emër të dashurisë njerëzore.

NË EMËR TË POPULLIT NUK MUND TË DËNOJNË VARRMIHËSIT E TIJ

May 8, 2020 by dgreca

Nga Pëllumb LAMAJ/

Legjenda e burgjeve komuniste ,shembëlltyra e misionarit të revoltave të perjetshme,fytyra e vetemohimit që mohoi diktaturën komuniste me guximin e tij drejt vetflijimit, drita që ngjallte shpresë kur gjithshkah rrethohej nga terri,klithmat dhe frika Xhelal Koprencka ( i riu) lindi në Koprenckë Skrapar në një familje me tradita e kontribut kombëtar.Gjyshi i tij Xhelal Koprencka ( Plaku) ishte Firmëtar i dokumentit të shpalljes së Pavarësisë dhe zëvendës ministër i luftës në shtetin e parë të krijuar.Pas ardhjes në pushtet të bandës bolshevike të Tiranës,emri tij jo vetëm që u fsheh nga historiografia sllavokomuniste ,por u quajt një familje reaksionare dhe i biri Samiu bashkë me të shoqen Nerfuzen u dënuan me burg politik.

Xhelal Koprencka i (riu ) u lind në 1932 dhe në moshën njëzet e pesë vjeç në 1957 arrestohet e dënohet me shtatë vjet e gjashtë muaj për bisedë arratisje sipas ligjit komunist. Pikërisht këtu do të marrë rrugë kalvari dhe odiseja e Martirit që mbeti i skalitur në kujtesën kolektive e atë historike duke u ngjitur në altarin e kombit.
U arrestua dhe u dënua pesë herë. Arrestimi i fundit ndodhi brenda burgut me 23 shkurt 1979 dhe nëpërmjet një gjyqi të shpejtë e të inskenuar në datën 9 Maj do të dënohej me vdekje, pushkatim me të vetmin faj se i kishte drejtuar një letër diktatorit dhe udhëheqjes së lartë komuniste të shtetit.U akuzua për tradhëti të lart si organizotar i grupit nacionalist që kishte si qëllim rrëzimin e pushtetit popullor.Pjestar të tjerë të grupit u dënuan me nga njezet e pesë vjet burg.

Dënim me vdekje do tu jepej dhe dy gazetarëve të tjerë që kishin mbaruar studimet në Bashkimin Sovjetik Vangjel Kokomanit dhe Vangjel Lezho, të cilët dhe ata i kishin nisur një letër diktatorit dhe udhëheqjes së lart të shtetit

Në emër të popullit je i arrestuar – ju drejtuan hijenat e kuqe, kur e arestuan para një sheshi ku mblidheshin të burgosurit e që ne e quanim sheshi i kurbanëve, pasi këtu bëheshin arrestimet para se të ridënoheshin.

Jo në emër të popullit – ju drejtua me zë të lart ë me kokën lart Heroi Koprencka- Në emër të armiqëve të popullit.

Ai iku krenar,me kokën lart përball togës së egzekutimit dhe hijenave të kuqe që vinin vërdall i bindur se e kishte kryer misionin e tij……dhe kishte lënë prapa qindra e mijëra bashkëvuajtës…..

Fatkeqësisht pas viteve 90 u mendua se krimet dhe autorët e tyre do dilnin para drejtësisë, por kjo jo vetëm nuk ndodhi,përkundrazi në pushtet mbetën përsëri pjella e kriminelëve, por këtë rradhë e ndihmuar dhe nga disa ”antikomunistë” që kishin qenë nëpër burgje e internime.

Ai iku me shpresën e patundur se një ditë e drejta dhe pafajësia do të triumfonin mbi pushtetin e krimit dhe për fat të mirë, nuk e provoi zhgënjimin e kësaj bote të padrejtë sikundër ne të pasmit.

Edhe sot nuk tregohet vendi i egzekutimit.Edhe sot legjenda e qëndresës dhe vetmohimit në burgjet komuniste nuk ka një varr e le më pastaj një pllakë monument apo rrugë e institucion që të ketë emrin e tij, ndërkohë ata që e denuan me vdekje dhe e egzekutuan janë gjallë e bëjnë një jetë lluksi e pjella e tyre është në pushtet.
Portertin dhe pavdekësinë e tij unë e skalita dhe ja dhashë botës shqiptare në dokumentarin Spaçi ,Simbol i Qëndresës antikomuniste.

Ata të burgosur që u bën pjesë e qeverive neokomuniste që i lanë pushtetin njëra tjetrës jo vetëm e harruan,përkundrazi u turrën të marrin dekorata e teneqera për veten e familjarët duke ju vën emrat e tyre rrugëve e institucioneve..

Drejtësia e vonuar është drejtësi e mohuar!
Mjerë ai popull që nuk nderon heronjte e tij!