Nga Luan Çipi/
Në datën 10 Shkurt 2015 në sallën Aleks Buda të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, u promovua libri monografik “Spiro Jorgo Koleka (1879-1940) dhe fati tragjik i atdheut”, i Prof. Dr. Bardhosh Gaçes, “Mjeshtër i Madh”.
Aktiviteti u organizua nga Shoqata Atdhetare “Labëria” dhe Akademia e Shkencave, në bashkëpunim me familjarët e fisit Koleka dhe Harito.
Merrnin pjesë akademikë e intelektual të shquar dhe pjesëtarë të ftuar të Shoqatës Labëria nga Tirana, Vlora dhe Himara, profesorë, poetë, shkrimtarë, gazetarë, artistë dhe, sportistë të njohur.
Aktivitetin e hapi Kryetari i Shoqatës Atdhetare “Labëria” Prof. Dr. Ago Nezha dhe referatin kryesor e mbajti shkrimtarin i njohur Profesor, Nasho Jorgaqi, që ka bërë edhe parathënien e librit. Diskutuan edhe përshëndetën edhe historiani Prof. Dr. Paskal Milo dhe studiuesi himarjot Foto Bixhili. Stërmbesa e Spiro Jorgo Kolekës, e bija e Prof. Dr. Tatjana Kolekës (Harito), Ministrja e Teknologjisë dhe Inovacionit, zonja Milena Harito, foli në emër të familjarëve, përshëndeti pjesëmarrësit dhe falënderoi përzemërsisht autorin, Bardhosh Gaçe.
Një përmbledhje të shkurtër të Monografisë për Spiro Jorgo Kolekën e realizoi së fundmi, vet autori Brdhoish Gaçe.
Libri Monografik mbi atdhetarin e shquar Spiro Jorgo Koleka, i iniciuar dhe sponsorizuar nga trashëgimtarët e familjes Koleka, me kujdesin dhe parathënien e shkrimtarit Nasho Jorgaqi dhe me autor Bardhosh Gaçen, ka redaktor dhe korrektor letrar Stavri Sharrëxhi dhe është botuar nga cilësisht nga Shtëpia Botuese “Maluka”, në 224 faqe.
Publicisti, historiani, poeti dhe shkrimtari vlonjat Prof, Dr. Bardhosh Gaçe, Mjeshtër i Madh, në vazhdim të krijimtarisë së tij të shquar për atdhetarët e spikatur vlonjat e mbarëkombëtar, me 20 librat e tij cilësore e voluminoze, kryesisht të estetikës letrare, monografisë historike dhe poezisë për fëmijë, me veprën e re, thellohet dhe më shumë dhe përqendrohet e hedh dritë e njohuri të reja, për një prej bijve të shquar të fisit Koleka të Vunoit të Vlorës, mbështetës i Qeverisë së Ismail Qemalit, diplomat e pjesëmarrës i Luftës së Vlorës më 1920, senator i Krahinës së Vlorës në Kongresin e Lushnjës, deputet e deri diplomat e përfaqësues fuqiplotë e ministër i punëve botore dhe bujqësisë vite më vonë, gjithnjë si pjesëtar i krahut përparimtar i Partisë Popullore me Nolin e Gurakuqi me shokët dhe i mbështetjes demokratike të shoqërisë shqiptare, po më pas edhe si anti Zogist e anti Italian.
Libri monografik mbi jetën e atdhetarit, inxhinierit të ndërtimit, Spiro Jorgo Koleka, paraqet të plotë me fakte, fotografi dhe dokumente, një jetë aktive, plot vuajtje e peripeci edhe veprimtarinë e një himarjoti të shquar. Në këtë monografi, ashtu si në veprën tjetër “HIMARA NË SHEKUJ”, me autor Bardhosh Gaçen, paraqiten edhe më mirë përpjekjet direkte të protagonistit për shqiptari e përparim.
S’ka dyshim se veprimtaria aktive e Spiro Jorgo Kolekës është më shumë e rëndësishme në shkallë kombëtare por njëkohësisht sidomos është e spikatur, domethënëse dhe vendimtare për kundërvënien ndaj sillogeve verioepirote, që ngulmonin, nëpërmjet renegatëve Niko e Spiro Milo, në ato vite të vështira të Pavarësisë Kombëtare, për mos ta bashkuar Himarën me Shqipërinë. Në ato ditë kritike të vitit 1921 ish kryeministri Iliaz Vrioni dhe Ministri i Brendshëm Mehdi Frashëri ngarkuan si delegat fuqiplotë për zgjidhjen e “çështjes së Himarës”, deputetin e Vlorës, z. Spiro Jorgo Koleka. Ishte pikërisht autoriteti, kompetenca, zgjuarsia dhe diplomacia e Spiro Jorgo Kolekës, që diti të përcaktoi kompromiset e nevojshme me lëshime logjike në 10 pika mirëkuptimi dhe që pas shumë përpjekjesh, arriti në rrugë paqësore të bindi edhe pjesën himarjote kundërshtare e progreke, për vazhdimin normal të bashkëjetesës shqiptare në këtë krahinë të trazuar e të turbulluar nga politika shoviniste greke, me rrezik eminent shkëputje nga Shqipëria.
Pas kësaj në Himarë u vendos administrata shqiptare dhe u përzu Niko Milo e kompani, duke goditur rëndë politikën shoviniste greke për helenizim. Ishte koha kur vetë himarjotët i kërkuan Këshillit Kombëtar Shqiptar bashkimin në front me vëllezërit e tyre shekullor. Ky qëndrim, në kushtet e testimit popullor të “vetëvendosjes”, ishte i rëndësishëm dhe vendimtar, kur në Lidhjen e Kombeve, në Konferencën e Ambasadorëve të Londrës të vitit 1913, u përcaktuan përfundimisht kufijtë e Shqipërisë.
…MOS ARDHTE KURRE!
NJE BISEDË POLITIKE MIDIS SHOKËSH/
Nga Luan Çipi*/
Shoqëria jonë, e një grupi shokësh e miqsh që banojmë në Kryeqytet, në pikëpamje të pozicioneve politike, është heterogjene. Bashkohemi, se jemi me origjinë nga i njëjti qytet, megjithëse banojmë prej vitesh në Tiranë. Të gjithë jemi në pension dhe ka takuar që secili të jetë me arsim të lartë profilesh të ndryshme: inxhinier gjeolog, ndërtimi, elektrik, mjek, ekonomist, financier, gazetar, etj. Jemi 15 shokë dhe disa prej nesh edhe vazhdojnë të shkruajnë, mandej që dhe kanë botuar libra në prozë e poezi.
Ne, në disa tavolina të bashkuara, takohemi tri herë në jave, pimë kafe apo çaj, bisedojmë e kujtojmë vitet e rinisë, vite kur disa herë kemi jetuar bashkë, në shkollë, në punë a në veprimtari rinore. Pse mos ta themi, ka midis nesh që kanë qenë në punë deri pushtetar e partiak, po dhe të munduar e të vuajtur e deri të burgosur e të përndjekur politik. Shumica tani nuk aderon në partitë politike të kohës dhe ndonjë as është përfshirë kurrë në jetën politike.
Le ta konsiderojmë këtë shkrim modest, një reportazh midis të moshuarve të moshës së tretë dhe të vazhdojmë: Bisedat e përditshme midis nesh janë miqësore dhe të ngrohta, po gjithnjë të sinqerta dhe të ndryshme në idetë social ekonomike e politike. Asnjëherë, asnjë nga bashkëbiseduesit nuk ka arritur në teprime e fyerje personale, po secili jep argumentet e veta krejt të lira e demokratike. Aq bukur merremi vesh me njeri tjetrin, po të përjashtohen ndonjëherë këmbënguljet ekstreme politike dhe këto duke arsyetuar dhe me zë të ulët, sa shpesh themi: a sikur të ishte kështu dhe në Parlamentin tonë, të pushtuar nga grindavecë dhe inatçinj!?
Ne e kemi bërë traditë që për variacion e freskim, në kujtim të viteve të bukura të rinisë, festojmë çdo vit edhe ditëlindjet e secilit, duke organizuar me këto raste edhe ndonjë drekë modeste. Në këto ditë, që i kthejmë si festa të gëzuara, këndojmë këngë rinore e atdhetare, si dhe me radhë secili nga poetët pjesëmarrës, deklamon për protagonistin e radhës, vargje përkujtimore dhe gazmore.
Një nga bisedat që do mbahet mend, për kundërshti politike të theksuar, (në përpjekje si gjithnjë për të paraqitur teza, antiteza, fakte dhe argumente), ishte dreka për nder të ditëlindjes të një ish “komunisti të vendosur”. Mandej, që vazhdon të ruaj e të deklamoj ende krenarinë si komunist. Duket se ka ngelur i pandryshuar në naivitetin dhe besnikërinë “marksiste leniniste”, saqë dështimin e njohur botërisht të komunizmit, pas “rënies se Murit të Berlinit”, e konsideron fatalitet, rastësi dhe shkak gabimesh e dështimesh të personave të paaftë. Ngul këmbë se komunizmi vazhdon të jetë doktrina ekonomike më superiore dhe që do t’i vijë sërish dita për lulëzim e triumf. Ai përsërit shpesh se komunistët ishin djemtë me ide pararojë, idealistët që luftuan për një jetë më të mirë, kundër kapitalistëve, “grabitqarë të djersës së papaguar të punëtorëve e fshatarëve të varfër”; për një drejtësi e barazi midis njerëzve; për një jetë mesatarisht në nivel më të lartë begatie e mirëqenie. Duke shkuar më tej, për periudhën e Enver Hoxhës në Shqipëri, ai shpesh mrekullohet me qetësinë e vendosur në rend e shoqëri nga regjimi; për luftën kundër analfabetizmit dhe për arsimim deri universitar; për zhvillimin e shëndetësisë me rrjetin e spitaleve dhe ambulancave deri në çdo fshat; për zhvillimin “superior” të artit dhe kulturës, me teatro dhe estrada, kinematografi dhe festivale folklorike, si ai i Gjirokastrës dhe me Ansamblin e Këngëve e të Valleve, që fitoi çmim botëror; për elektrifikimin dhe hidrocentralet nga “më të fuqishmit në Evropë”; për rrjetin e gjerë hekurudhor; për bonifikimin e tokës dhe rrjetet vaditëse e kullues; për minierat dhe kombinatet; për mbrojtjen që garantonte pavarësinë kombëtare, që s’guxonte kush ta prekte se kishte ushtrinë me armatim modern, tunelet e bunkerët e famshëm, pajisur deri me aviacion e flotë nëndetësesh, etj.
Edhe unë them, se në ato faktet e mësipërme, ka edhe shumë të vërteta, po që në balancë me të këqijat e komunizmit, ato thuajse nulifikohen.
Lidhur me sa thamë më lart, njeri nga poetët pjesëmarrës, nisi t’i numëronte në vjershërimin e tij, të dhjetë cilësitë e protagonistit. Ato ishin vërtet karakteristika e tij, si një njeri i përsosur, i drejtë dhe i ndershëm.
Protagonisti, në këtë rast, po dëgjonte si i hipnotizuar, aqsa nisi të falënderojë autorin e ta përshëndes me kënaqësi e mirënjohje, derisa filloi të evokonte e hyjnizonte si dikur, sistemin komunist të përmbysur…
Ishte ky moment, që midis shokësh, në këtë mjedis heterogjen politik, të dëgjohet si britmë, një zë i lart protestues:
-Ajo ditë, mos ardhtë kurrë!
-Po pse flet ashtu prerazi, si e argumenton, ndërhyri një tjetër bashkëbisedues asnjanës.
-Argumentet janë të shumta dhe tashmë të njohura e të vërtetuara historikisht. Nuk mund të them se kapitalizmi është sistemi më i mirë. Edhe ai ka të metat e tij, që diku po përpiqen për t’i zbutur, korrigjuar e përmirësuar, si p.sh. në vendet nordike, po dhe unë them me plot gojën: komunizmi mos ardhtë kurrë. Ai ishte grabitqar, vandal e tepër i dhunshëm, i paligjshëm dhe antinjerëzor dhe veçmas komunizmi që u aplikua në vendin tonë.
-Pse, sipas teje, ku ndryshon dhe pse është më i keq komunizmi shqiptar?- desh të dinte njeri nga shokët.
– Komunizmi specifik shqiptar, ose më saktë “enverizmi” është edhe më i keq, për disa arsye:
1) Ai, në kuadrin e internacionalizmit proletar, lindi ashtu si kudo, si antinacionalizëm, po te ne ky fakt, sakrifikoi Kosovën në favor të Jugosllavisë së Titos, se pushteti ishte ndenë ndikimin dhe i varur komplet nga sllavo-sovjetikët, veçanërisht pas dështimit të Konferencës së Mukjes dhe tolerimit të vendimeve të Konferencës së Bujanit. Në një plenum të posaçëm partie u pranua aneksimin kolonial i Shqipërisë dhe për pak kohë u pranua pa luftë deri pushtimi i Korçës nga Ushtria Jugosllave, u realizua unifikimi i monedhës dhe u krye eksporti pa reciprocitet i mallrave dhe pasurisë së tregtarëve shqiptar në Jugosllavi, etj.
2)Komunizmi shqiptar ishte tepër gjakatar, se (duke tradhtuar deri Vendimet e Konferencës së Pezës: (“pa dallim feje, krahine dhe ideje”) e nisi me vrasjet pa gjyq të kundërshtarëve politik: vrasjet me lista gjatë luftës; në prag të çlirimit të simpatizantëve të pafajshëm përkrahës të aleatëve anglo-amerikanë; të “sabotatorëve të Maliqit”; të intelektualëve “bombë hedhës” në Ambasadën Sovjetike; të “prelatëve fetarë Katolik të Shkodrës; të “grupit të deputetëve” të zgjedhur nga populli thjesht se ishin pluralistë dhe properëndimor; “të sabotatorëve në naftë dhe ekonomi e ushtri”, etj.; vrasjet për mos akordim idesh e veprimesh e thuajse të gjithë komandantëve të brigadave partizane, si dhe një nga një e kohë pas kohe, të shumë ish bashkëpunëtorëve të vet aktiv, besnik e shumë të afërt, ndofta për mosmarrëveshje të vogla, apo xhelozi.
3)Komunizmi shqiptar grabiti dhe u mori floririn, bëri shtetëzime ndërtesash e ngrehinash dhe deri pasuritë e rëndomta, pa asnjë të drejtë juridike e njerëzore, të mijëra qytetarëve të pasur e të mesëm, në veri e në jug të Shqipërisë.
4)Komunizmi shqiptar ishte i vetmi, si askund në botë dhe pa asnjë të drejtë njerëzore e humane, që luftoi deri në asgjësim kishat, teqet dhe xhamit dhe zhduku me rrënjë institucionet e ligjshme fetare, me pretekstin “feja opium për popullin”.
5)Komunizmi shqiptar bëri kolektivizimin ekstrem dhe kooperimin e shpejt deri me dhunë të fermerëve privat deri në tufëzat dhe arëzat, nisur nga teoria e rrezikut të pronës private, si burim prodhuese për çdo të keqe mbi tokë.
6)Në vendin tonë çdo qytetar u bë ushtar dhe u përfshi dhunshëm në zboret periodike, ku mësohej e mbahej i freskët arti ushtarak, me shpenzime kolosale, me ndjenjën e frikës së përditshme të një agresioni të beftë ushtarak nga deti dhe ajri. Në qendrat e punës dhe në shtëpi, pa asnjë respekt për fëmijët dhe gratë, mbaheshin pajisjet e gatshme të rrezikshme luftarake dhe hera herës bëheshin prova alarmi me kambana e sirena dhe njerëzit eksperimentonin të futeshin në strehimet e bunkerët e shumtë të përgatitura aty afër gjithandej, për t’u mbrojtur gjoja deri nga rreziku atomik.
7) Në Ushtrinë e vendit tonë u hoqën gradat, duke e zbehur shumë autoritetin drejtues e qendërzues dhe u sollën në drejtimin ushtarak dhe në aparatin shtetëror qendror, komisarë të pashkolluar nga klasa punëtore, ndërsa për administratën shtetërore u bë normë e detyruar “edukimi” në prodhim dhe qarkullimi në bazë, duke sakrifikuar kështu deri në asgjësim, vite shkollimi dhe përgatitje shkencore dhe intelektuale.
8)Në vendin tonë u propaganduan dhe u aplikuan teoritë: t’u ngjitemi maleve dhe t’i bëjmë malet si fushat, të mbështetemi te blegtoria e imtë, si dhe te transporti me karro e qere (në vend të automjeteve), të prodhojmë çdo gjë në vend e me mjete rrethanore, të mbështetemi me prioritet te minierat, etj., teori këto që nuk duhet të ishin kurdoherë parësore, por duhet të aplikoheshin vetëm pas studimesh për efektivitetin e secilës dhe në kushte e vende të caktuara.
Kemi trajtuar herë pas here, në formë reportazhesh, biseda të larmishme të tavolinës së pensionistëve, me të drejtën tonë të një shumice pleqsh gjithnjë në shtim, si: për emancipimin e gruas; ndikimet e celularit në jete, shoqëri e shëndet; për sjellje të ndjera e të bukura njerëzore; për aksidentet e sëmundje dhe deri për ngjarje të bujshme, shere e vjedhje, por me “bisedën e sotme politike”, bëmë një përjashtim dhe kjo kryesisht, për të zgjeruar njohurit e të rinjve, që them se kanë nevojë, ngaqë nuk kanë asnjë ide për këtë tematikë.
Tiranë, më 20.02.2015
* Në vend të një reportazhi, nga tavolina e pensionistëve
NJË AKSIDENT AUTOMOBILISTIK
Nga Luan Çipi/
E kush e mendonte se do dëmtohej keqas, me frakturë në të dy këmbët dhe goditje e shembje në kokë Minella Mosko, thuajse më i riu midis nesh? Dhe ishte duke shkuar në një mbrëmje për të parë një koncert me muzikë orkestrale.
Minella Mosko është pjesëtar aktiv i një grupi të madh vlonjatësh, pensionist të ardhur në Tiranë ndër vite, që mblidhen e bisedojnë thuajse çdo ditë, duke pirë nga një gotë kafe, apo çaj te Bar Restorant “Ulqini”, në qendër të Tiranës.
Minella Mosko është më i gjatë, më i ri, më i mbajturi dhe më “pasionanti demokrat”, në këtë grup, heterogjen në anësitë politike, po me dashuri të ndërsjellët të pandarë, të respektuar dhe në asnjë rast të fyer apo të detyruar. Me gjithë përpjekjet dhe kahet e tyre parësore drejt kulturës, ekonomisë dhe shkencës, është e pashmangshme cekja me problemet e përditshme politike, ndikuar nga qëndrimi i përgjithshëm mediatik e televiziv bashkëkohor. Ndizet shpesh biseda dhe Minella mbron me këmbëngulje dhe argumente, të djathtën e vendosur pozitive, pa u tërhequr për asgjë dhe në asnjë rast. Dhe një tjetër çudi: rastiste të mungonte Minella, siç po ndodh prej 8-9 ditësh dhe biseda fashitet, se ngelet memece shumica, thuajse e njëmendshme.
Po, kush është Minella Mosko? Ai erdhi në Vlorë fare i vogël dhe gjithë jetës aktive, thuajse e kaloi në qytetin e Vlorës. I lindur në qytetin e Gjirokastrës në vitin 1937 Minella ishte djali më i vogël i Vango Moskos, një këpucar i talentuar, i pasuruar nga aftësitë dhe përpjekjet vetjake dhe që u kujdes gjatë e me durim për mirërritjen dhe shkollimin e tij. Pasi kreu cilësisht Gjimnazin Ali Demi në Vlorë dhe Fakultetin Ekonomik të Universitetit Shtetëror të Tiranës, punoi pak kohë në Fermën Bujqësore Thumanë dhe pastaj deri në fund si ekonomist, fillimisht në Seksionin e Bujqësisë të Komitetit Ekzekutiv të K.P.Rrethit Vlorë dhe si Shef Plani, në Kooperativën Bujqësore të Tipit të Lartë Novoselë të Vlorës. Pas ndryshimeve demokratike edhe pse u aktivizua gjallërisht qysh në ditët e para, për arsye ekonomike emigroi familjarisht në Greqi dhe pas shumë vitesh në Selanik, (ku sot banon djali me familjen e tij) u kthye e u vendos si pensionist në Tiranë, ku kishte të punësuar vajzën e tij të dashur.
Me këtë rast, duhet theksuar, se Minella Mosko, fqinjët Grek, i adhuron së tepërmi, jo vetëm për kulturën dhe antikitetin e hershëm të lavdishëm, (që e njeh mirë) po dhe sepse i quan popull mikpritës, të gëzueshëm e jetësor e për më tepër, luftarak atdhetar e antiturq të vendosur.
Njerëzit, thonë përgjithësisht fjalë të mira kur p.sh. dikush vuan e përpëlitet në spital dhe përcjell halle të kësaj bote të mundimshme, siç bëmë edhe ne sot, një grup shokësh që vizituam dhe takuam në vuajtje atë. Por, është më se e vërtetë, (dhe ky është mendim i përbashkët absolut), se Minella Mosko është një qytetar me kulturë e zgjuarsi, me dije të gjerë dhe me mendim të vetin. Jo vetëm për kontributin e tij në drejtimin konkret të ekonomisë për shumë vite, si drejtues ekonomik, organizator edhe studiues, por dikur edhe si një djalosh energjike i dalluar për kohën, dhe me prirje shkencore. Unë jam dëshmitar për punët e tij drejtuese shkencore në ekonomitë bujqësore dhe për studimet specifike p.sh. në drejtimin dhe organizimin e transportit të brendshëm me efektivitet, që tërhoqi për kohën vëmendjen mbarëkombëtare, etj.
Me këtë rast dua të nënvizoj faktin se e veçantë, që i bie në sy kujtdo sa e takon dhe bisedon me të direkt, (mandej edhe si poliglot në disa gjuhë deri anglisht, rusisht, italisht e greqisht), është bagazhi dituror i tij i pasur dhe enciklopedik, në ekonomi, filozofi, letërsi, art dhe kulturë.
Ai fatmirësisht dhe pse në mënyrë autodidakte, është i thelluar dhe njohës i mirë i muzikës klasike sidomos, sepse nuk lë koncert e operë pa parë disa herë, pas premierës, që e ka normë të detyruar. Ai është njohës i vlerësuar i pikturës, si i rritur në studiot e piktorëve të mëdhenj vlonjat Skënder Kamberi e Nestor Jonuzi, që i ka ndër shokët më të afërt, si dhe njohës analitik i plejadës së “Shkollës Vlonjate të Pikturës”, veprat e të cilëve i njeh dhe i interpreton me aftësi, një nga një.
Minella Mosko është një bibliofag, lexues i pashkëputur çdo ditë, i vëmendshëm e i thelluar i letërsisë, sidomos asaj shqiptare. Ushqen një respekt të veçantë për gjeniun e letrave shqip, Ismail Kadarenë dhe s’ka lënë faqe të librave të tij pa lexuar e përhapur, mandej dhe të gjitha librat në prozë e poezi të Agollit, Arapit dhe deri te të Pandeli Koçit, Reshat Kripës, Përparim Hysit dhe Eden Babanit, etj. Ato faqe libri të pagoja, e dinë se ç’heqin nga nënvizimet shumëngjyrëshe, me theksime e vërejtje prej profesionisti, deri te nënvizimi i gabimeve ortografike, ku “nuk të fal”. Në këtë drejtim, Minella Mosko, ka edhe meritën, për disa libra të jetë bashkëpunëtor, si korrektor letrar.
Minella Mosko është poliglot dhe i ditur, po dhe shpirtmirë, i virtytshëm dhe shok i dashur e i gatshëm për të ndihmuar këdo, ndërkohë i shkathët, jetësor, siç është dhe trupmadh e i fuqishëm.
Kush e dëgjoi se ai u bë pre e një aksidenti automobilistik gjatë rrugës, e shpjegon me vitalitetin e tij të pazakontë për moshën, që e shpuri të vetmuar në rrugën me shumë trafik automobilistik, drejt Sallës së Koncerteve të Akademisë së Arteve, në këtë ditë të ftohtë dimri, ndërkohë që ne moshataret e tij, lakmonim një qoshk të ngrohtë e të qetë pranë shtëpisë.
Ai kërkonte, siç bën gjithnjë, një kënaqësi të muzikës klasike më shumë edhe pse midis ftohmës, vuajtjes dhe rrezikut. Ai gjithnjë ka qenë një njeri, që “nuk e gris kohën kot”, po me tërheqje, pasion e dëshirë për artin.
Minella Mosko u dëmtua, pa asnjë faj të vetin, se e goditën buzë mbrëmjes midis rruge, nga mbrapa dhe dhunshëm, qoftë dhe pse aksidentalisht. Ai ç’prej 10 ditësh është në Spitalin e Traumës Laprakë, Tiranë dhe nuk dihet sa dhe kur do rikuperohet plotësisht. Minella Mosko u sakrifikua, në kërkim të Artit!
Nderim, jetë e shëndet dhe shërim të shpejtë e rehabilitim të plotë Minella Moskos!
Tiranë, më 14.01.2015
PRURJE POETIKE NE “SOFREN E DIELLIT”
NE SOFREN E DIELLIT: LLEMANDO, SOKOL DEMAKU, Xhuli Spahiu, Asllan DIBRANI, Perparim HYSI, Ramiz LUSHAJ,Kristaq TURTULLI, Luan Çipi…./
Foto ilustruese: Pikturë nga Asllan Dibrani motiv një nxënëse kosovare që braktisi shkollën nga barbaria serbe dhe iku në kurbet!/
LLEMADEO – Bohum, Gjermani
TË SHTRENJTËS KOSOVËS MARTIRE
– Kushtim mikut tim, poetit Rrustem Gecit, me rastin e botimit të 3 librave të tij, “Heroika”, “Rogana”, dhe “Atdhetarët”
Krenar jam për ty o Mik Poet,
O ti që në zemër e ngjyen pendën
sa herë shkruan vargje për Atdheun,
dhe diellit ja merr rrezet për Heroikën…
tek me lot e dhembje e thur vargun tënd!
U pamë bashkë sot o Mik i mirë,
Dhashtë Zoti që të shihemi përsëri
dhe ashtu të gëzuar të buzëqeshur të pafsha sërish,
me librat e tu ndër duar,
dhe me gëzimin e suksesit në sy…!
Ti këndoj Atdheut sërish o Mik,
dhe ruaja tehun e mprehtë fjalës shpatë të vargut atdhetar,
se asaj ane kah rrjedhat e Danubit shkojnë përgjakur shekujve të Ilirisë…
nuk flejnë kurrë te pabesët e vjetër barbar…!
E në fjeteshin në punë të tyre, ti vargje të bukura thur përsëri,
këndoj asaj, të shtrenjtës Kosovë martire,
të shkuarës së paharruar dhe të ardhmes,
ashtu me mendimin tënd të mprehte, dritë dhuroju të mirëve…!
E diku Legjendave Iliriane do te shihemi bashke…
e atje ne hijen e Lisave te mallit do te rrime,
do tu këndojmë Zanave hyjnore për te përhirshmet Hire,
e do te ua përjetësojmë se bashku madhështinë…!
E vargu Gecian do këndohet nëpër kohëra
nder lëndinat e Kosovës nga të bukurat shtojzovalle,
e bijtë e së ardhmes do të thonë;
I këndofte zemra poetit, Rrustem Geci
të bukura ja paska lëne kohës këto vargje…!
Copyright-©LLemadeo
31 Gusht 2014
Germany
Sokol Demaku/
LUNDRA IME/
Notoj në thellësi uji,
Lundroj në msheftësin e detit,
Udhëtoj në errësirën e natës,
Fluturoj në krahët e ylberit.
Fluturoj si shqiponjë,
Dhe dukem në rrëpirë,
Kërkojë përrallën,
Që nuk arrijë ta di.
Kërkoj foton e ëndërres sime,
Me krahët e mi në fluturim,
Por trupi i mekun,
Krahët e mi nuk përballojnë këtë.
Udhëtoj mbi thellësitë e detit,
Në errësirtën e mesit të natës,
E me të zbardhur agu,
Me flakë e zjarrë në krahëror.
Kur unë mora përgjigjen time,
Se mund të jem në përqafimin tënd,
Besojë se lundra ime,
Do ankorohet në gjirin tënd.
DETI PLAK
Kjo lundër imja,
Udhëton në detin e trazuar.
Nëpër valët e zemruara,
Të detit plak.
O ti det, o zemrak,
I trazuar nga pak,
Kujdesu të lutëm,
Për mua se jam plak.
O det i kaltër,
Me shumë avaze,
Shumë vëllezer të mi,
Kërkova të mi falje.
Të bëra lutje,
Por jo me shkrim,
O det i hapur,
Kujdes shpirtin tim.
YLLI QË TI PRET
Ylli që ti pret,
Është yll fisnik,
Si zogu magjik,
Që jetës i jep dritë.
Ka marrë rrugëtim,
Me vargun magjik,
Kërkojnë sy shkruarën,
Që e mban në shpirt.
Rrugëton ylli,
Me vargun magjik,
Përballon dallgët e detit,
Kërkon sytë magjik.
Ulur në kopshtin e blertë,
Mes lulesh në blerim,
Aromë trëndafili,
Nga shpirti im.
Këtu ti gjënë atë që kërkon,
Dritën e syrit,
Shpresën e jetës,
Që për te lengon.
Të ndjej në çdo kënd,
E di se këtu je,
Ta njoh ngjyrën e zërit,
Aromën që ke.
Ky yll që bën dritë,
Që shumë kohë e ke prit,
Është dhuratë për jetën,
Për ëndërren në shpirt.
ZOG SHTEGTAR
Hijet errësohen,
Në terrin e natës,
Ylli pran yllit,
Shndritë nga lart,
Dhe një dëshirë të madhe,
Në këtë natë e ndjejë.
Në detin e ëndrrave,
Fluturon shpirti im,
Është zog shtegtar,
Fluturues pa pushim,
Larg në tokat e huaja,
Larg përtej detit,
I humbur në pa kthim.
Udhëtar i palodhur,
Si zog në shtegtim,
Me zemër të gjerë,
Plot admirim.
Ja së fundi,
Tani ka ardhur këtu,
Për ju,
Për jetën e re,
Për jetën në amshim.
ËNDËRRAT FLUTUROJNË
Shumë gjëra në jetë
Ndryshojnë aq shpejt
Por dashuria mbetet e njejtë.
Nëpër bregdetin e qiellit
Ndërtojë ëndërrat e mia
Në fluturim e sipër.
Endërrat fluturojnë
Shuajnë etjen time
Në ato thellsi magjepse.
Te atij lumi të kaltër
Të kopshti të gjelbertë
Ku të gjithë duan njëri tjetrin.
Ajo dashuri si valë deti
që në ëndërr me vjen
Besoj realitet të jetë.
Por jeta qenka e brishtë
E dobët shpirtërisht.
Êndërr, ëndërr
Por …
Moj Kosova Lindore, Sanxhak e Toplicë!
Nga Xhuli Spahiu/
Moj Kosova Lindore
Si të kanë lanë pas dore
Më mbyti malli për nënë e për baba
Motër vëlla e gjithë çka ka!
Malli për dashurën vatër
Malli për sofër e oxhak
Kam mallin për shtegtarët
Zogjtë e pranverës
Më kujtohen gjysh e stërgjysh
Oxhaqet e tymit që i skaliten
Pellazget,Ilirët në kullën e babait tim
Eh ta dini sa mall kam
Kam derdh lot sa një oqean
Me mungon ai qielli dhe lulet e tij
Vendlindjen e kujtoj si fëmijë
Ai vend mbeti nën Serbi
Me dhunë na ndoqën në fëmijëri
Jam në Kosovën e vogël që e prenë
Nga Sanxhaku e në Medvegje
Nga Nishi e në Preshevë
Atje koka më ka mbet
Një zë në gjumë po me thërret
Më zgjoj nga gjumi dhe më tha
Hej motër mallit i erdhi fundi
Eja shkojmë i takojmë njerëzit e tu
Në Preshevë Medvegjë e gjetiu
Varret e të pareve ti vizitojmë
Atje në Toplicë e Sanxhak
Zëri i zanës lëshoj kushtrim
Atë pjesë ta bashkojmë me Shqipërinë
Të valoj flamurin kuq e zi
Të lulëzojmë Shqipërinë
Ta mallkojmë Serbinë!
Gusht 29.08 .2014
Shkolla ime të kujtoj nga kurbeti!
Nga Asllan Dibrani/
Mendimet e mia për ju nuk pushojnë
As fillimi nuk ka as fund
Në mendjen time , ti je ngulitur
Kur kujtoj lotët e se kaluarës
Buzëqeshjet e mia në atdhe i kujtoj
Lotët e derdhur për ty shkolla ime s’me pushojnë
Duke lundruar e lodhur në fushën Iliriane
Ëndrrat me kaplojnë edhe në mesin e natës
Nuk do të kënaqem në vend të huaj
Lumenjtë dhe fusha të pa panjohura
Të gjitha majat e kodrinave në vendlindje
Ari atje mu kanë duk
Kujtoj vendin që kem lerë
Kujtoj lojërat me shokë e shoqe
E përgjakshme ishte ajo botë
Në këtë vend skam ku të shtrihem
Nuk më nxehë as dielli kam të ftohtë
Do të jetë varri im pa ty
Shkolla ime që të lash
Pa ta thënë lamtumirën
Atje na prisnin helme e vdekje
Nuk kam qeshur kurrë që nga ajo ditë
Që shkela në kurbet
Ti shkolla ime mu kujtove
Abc-në qe ma mësove
Ti qëndro pranë meje me admirim
Ma kujton vendin tim me plot gëzim
Shpirti lakuriq përpëlitet
Përmes lotëve ujis tokën time
Përjetësisht të dua nga larg shkolla ime
Shkruar 30.08.2014 Shtutgard
Thyhet vapa, thyhet gushti…
Nga Përparim Hysi/
Letër për Lejlanë
Isha në shkollë të mesme, në vitin e tretë
Ç’do lexoni më poshtë, është krejt e vërtetë.
Muhabetin fjollë me mua Lejlaja
Por, për pak fare, më gjeti belaja!!!
– Qasu tytje! Qasu nga unë!
(kuptohet që tani iu qasa më shumë)
Duartë mbi timin gjoks e më dha të shtymën
Sa gati nga e keqja, kapërceva mbështymën.
Po vërtet Lejlaja me mua çfarë pati?
Mu përmbi hundë më hipi inati!
Më pa një shok e me mua buzëqeshi:
– Nuk ke faj ti, po e ka dialekti!!!
Në Elbasan thonë qasu, d.m.th. largohu!
Ju nga jugu e kini për “afrohu!”
Ah, moj Lejla, që tani je bërë gjyshe
-Qasu, Lejla! Po veç ” toskërishte”…
22 gusht 2014
Klarita !
” Eh, Klarita! Klarita! Klarita!
Pse s’nis këngën e gëzueshme, Klarita?”
Këngë ruse
Aty mesviteve pesëdhjetë kish ardhur në Tiranë
Një ruse e bukur, me emrin Klarita!
Sa nur që kishte! Sa sharm!
E bukur qe rusja siç është drita.
Vinte mbrëmjeve tek bar “Sahati”
Se mbrëmjeve aty kishte muzikë
Nën tinguj tangoje, foksi a valci
Sytë tanë mbi ty nguleshin, e bukura Klaritë.
Se qe e bukur si një tulipan
Tek kërcente sikur shkelte mbi thua
Djemuria e Tiranës pas saj si në “alarm”
Ajo sikur thoshte: më vështroni mua!
Tek rri, nuk di pse më kujtohet
Ajo ruse e bukur me emrin Klarita!
Portreti i saj, sikur vjen e më afrohet
Se një kohë, djalërisë, dhe unë u mahnita.
Portreti i saj m’u bë si i gjallë
Sa dëgjova këngën për rusen e bukur
E dëgjova dhe, sado, tash, kokëbardhë
Si njëherë e një kohë, u bëra turbull.
19 gusht 2014
Thyhet vapa, thyhet gushti
Thyhet vapa, thyhet gushti; thyhet mosha dalëngadalë
Po s’më ndhet mua syrrushi, fët me sy, fët me qëpallë
Fët me sy, fët me qepallë dhe më fton mua në mejdan
Po më ha me sy të gjallë, sa mëdysh ky imi xhan.
Sos më fton në mejdan, po më bën dhe isharet
Sikur gjasme mua “s’ma mban” ( vallë ka faj ai që “vret?!!!”)
Nisem unë e përvesh mëngët, se beteja është e sertë
Ende unë vringëllij dhëmbët, për “atë punë” jam dreqi vet!
Vërtet që ajo është taze (unë “riosh” e mbi shtatëdhjetë)
I njoh mirë ato “avaze” (kam “licencë” e kam “patentë”)
Dhe filloi “dyluftimi” (“dyluftimi” trup me trup)
E ku pyet, Përparimi? Turpin unë kam ngrënë me bukë.
16 gusht 2014
RROK NIKÇI SI NJË YLL, ISHE BURRË, MBETE NJERI I MIRË
Nga RAMIZ LUSHAJ/
Edhe yjet shuhen ne Qiell
Po Rrok Nikçi mbetet Rreze
Bahet Prill…
Ishe Burrë,
Mbete Njeri i Mirë.
Lanë sytë me ujët e Limit e te Cemit
Rrok ‘ guret e maleve te Kelmendit
Të qesh syni skej Vermoshit e Plavës…
Të rreh zemra me të Jusuf Gërvallës.
Rrok Nikçi e hape kullën mes Nju Jorkut.
N’emër të Kombit, me të Drejtë të Zotit.
Aty hynin e dilnin misionarë si malet
Shqiptarët e klubit të Jusuf Gërvallës.
Idealistë pë Shqipërinë e të Nesërmes,
UDB-ja i kishte në maje të shënjestrës.
Kisha e madhërishme: Zoja e Mirë e Shkodrës
Po të pret për Meshën e dritës,
Po të përcjell tek Qielli, tek Yjet.
Po na ik si Burrë i Rrallë,
Kelmendas Vigan.
Me dy Flamuj Kombëtar: Shqiptar e Amerikan.
Njëri ka Shqipen, tjetri ka Yjet.
Në 100 vite me këto dy flamuj mbrojtëm vatrat,
Hodhëm hapat,
Ngritëm lartësi.
Mbajtëm Kosovë e Shqipëri.
Nga koha e Ismail Qemalit e Wilsonit,
Nga koha e Prek Calit e Klintonit…
Nga koha e Nanë Terezës e Bushëve e Obamës,
Në mes Uashingtonit e Nju Jorkut dhe Gucisë, Shkupit,
Preshevës, Tuzit, Prishtinës, Camërisë, Mitrovicës, Tiranës
Hark i madh Triumfi mbi Atlantik
Miqësia Shqipëri Etnike – Amerikë.
E nga Qielli po vjen një Yll,
Po kërkon ditë me Diell…
Ai erdhi…kurrë nuk iki..
Mirë se erdhe o Rrok Nikçi…
S’po të flenë syni e të rri zgjuar shpirti yt atdhetar.
Gurët e kullës po rrijnë si shkëmbinjtë e trollit amtar.
Kemi detyra pa krye për Kombin Shqiptar.
Tungjatjeta, Rrok Nikçi, Burrë i Kelmendit, yll i ri.
Jusuf Gërvalla i shekullit XXI.
Fjalë, vepra e jetë – dritë për Shqipëri!
KRISTAQ TURTULLI
E DASHUR…
E dashur…
Sa herë të ledhatoj,
Me flladin dhe erën luaj.
E dashur, sa herë…
Lag buzët në mushtin e puthjeve,
Tutje flak petkun e vjetër të viteve.
E dashur, sa herë…
Gishtat në gjinjtë e tu ngatërroj
shtegun e koraleve kërkoj.
E dashur, sa herë…
Me imazhin tënd hapësirave fluturoj,
Planetë të tjerë zbuloj…
ELEGJI PËR GJUHTARIN SHABAN DEMIRAJ
(Në motivin popullor)
Nga Luan Çipi
Nga krahu, o shokë, më mbani,
Më mbërtheni fort nga dora,
Shumë më pikëlloi Shabani
I Demirajve, nga Vlora.
Doktor profesor në grada,
Me karrierë akademike,
Hulumtues në shumë dekada,
Studjues gjuhësh ballkanike,
Shqipen ëmbël përpunoi
Me sintaks e gramatikë,
Gjini, emra e përcaktor.
Dhe leksikë e fonetikë,
Historian i gjuhësisë,
Për Shqipëri dhe Ballkan
Lidhjet, pleksjet e miqësisë
Gjurmë indoevropian.
Zbuloi rrënjët Pelazgjike,
Trakishte dhe Ilirishte,
Albanologjinë antike,
Ishujt gjuhsor që kishte.
Iku, na la, mençuria,
Shkencëtari, gjuhëtari,
I veçantë nga dituria
Nga urtësia, i pari.
Vlorë, më 31.08.2014
THIRRJA E MARTIRIT KUJTIM BEQIRI
Nga Luan Çipi/
Te Esseja “YLLI” NË LITAR, poeti ynë kombëtar Agim Shehu, tregon e vajton për martirin Kujtim Ali Beqiri, ish student i shkëlqyer i Universitet të famshëm të Vjenës, inxhinier e drejtues i talentuar, varur dy here në litar nga komunistet e Enver Hoxhës, (atëherë edhe të Titos dhe Stalinit), me të vetmin argument të provuar, se fill pas “çlirimit”, i mbante sytë nga Amerika, Anglia dhe profesori i tij, Hari Fulci.
Tani, që pjesa më e madhe e shqiptarëve i mbajnë sytë, zemrën dhe gjithë qenien e tyre me adhurim, dashuri e shpresë nga Amerika dhe Evropa, kjo ngjarje makabre, e varjes dy here në litar (herën e parë ngeli gjallë se litari u pleks me jakën e palltos), duket edhe më e tmerrshme dhe e pa shpjegueshme, qoftë dhe për ndonjë fanatik qorr e admirues të komunizmit dhe të regjimit gjakatar të asaj kohe (përfshirë këtu dhe autorin konformist, ende të pa deklaruar ndryshe, të romanit “Këneta”).
Akuzat, sipas shtypit të kohës, ashtu si i ka mbledhur e paraqitur saktë Agim Shehu janë: “Nuk kanë sjellë ujë të mjaftueshëm për pije e pastrim… nuk shpërndanë çizme llastiku e dezinfektim në fjetore… punëtorët i kualifikonin keq, që t’u ulnin moralin e t’i përçanin… dheu në kanal nuk vihej në brinjë çdo 50 m… ekskavatori u vu jo ku duhej… hidhnin shumë kripë në gjellë të dëmtonin punëtorët…”. Më e vërteta akuzë: “Kishin simpati për Amerikën dhe nderim për Fulcin”.
Dihet një e vërtetë historike: Më 8 Maj 1945 mbërriti në Durrës, nisur nga Bari i Italisë, Misioni Amerikan, që do përfaqësonte Shtetin e Madh Aleat në Shqipëri, me synim për t’u kthyer së shpejti në Ambasadë. Misioni drejtohej nga Hari Fullc, ish drejtori emërmadh, që për shumë vjet krijoi e udhëhoqi Shkollën Teknike Amerikane në Tiranë. Në Portin e Durrësit u grumbulluan për ta pritur rreth 50 shqiptarë, midis tyre disa nga ish nxënësit e tij. Për fatin e tij të keq, me ta ishte dhe inxhinieri 30 vjeçar Kujtim Beqiri, që nuk e dëgjoi porosinë e nënës së vet, po ju bind idealit të tij perëndimor dhe respektit prej nxënësi të përmalluar.
Ky Mision Amerikan, u largua i zhgënjyer nga politika komuniste e Enver Hoxhës, pas 8 muajsh qëndrimi në Shqipëri, një javë para gjëmës së madhe vrastare, pikërisht në ditë kur zhvillohej Gjyqi i “Sabotatorëve të Kënetës së Maliqit”. Duket se edhe punimet e këtij gjyqi pompoz e fjalëndyrë, në prezencën e fanfarave Titiste, u benë shkaku formal i prishjes së marrëdhënieve shtetërore me Amerikën e Madhe, përkrahëse të përhershme historikisht të interesave shqiptare, nën ndikimin e shqiptarëve të Amerikës, qysh nga Presidenti Yllson,
Duke e parë me syrin e tanishëm, gjakftohtë dhe me paanësi këtë ngjarje, do përsëritja po Agim Shehun që e quan këtë moment si periudhën groteske të gjyqeve të “lemerishme dhe të çmendura”. Si mund të dënohej e të varej në litar një dijetar ndër të rrallët e kohës, kur të tillë duhet të ruheshin me policë, të mbaheshin si ujët e paktë e të përdoreshin në drejtimin e shtetit për nevojat e shumta të popullit të varfër dhe të ekonomisë së dëmtuar nga lufta?
E kush mund ta donte më shumë dhe më mirë Shqipërinë, se sa djali Ali Beqirit, bashkëpunëtorit të Ismail Qemalit, qysh në krijimin e Shtetit Shqiptar, një prej drejtuesve kryesor të Komitetit Drejtuesit të “Luftës së Vlorës” më 1920, krahas Osman Haxhiut? Ka të drejte publicisti Kostaq Xoxa kur thotë: A mund të ishte sabotator një gjeni i tillë i inxhinierisë, si Kujtim Beqiri? Vetëm mendja shterpe e E.H.-s, mund të perceptonte halucinacione të tilla dhe të shfaroste ajkën e inteligjencies profesioniste
Të arsyetojmë dhe më tej: Kujtim Beqiri lindi dhe u rit në një mjedis atdhetar e patriotik si rrallë kush. Babai i tij Ali Beqiri, ky patriot i madh, ishte kundërshtar i shpallur i mbretit Zog dhe përkrahës i Fanolistëve, ndaj edhe u burgos dhe u dënua bashkë me krushkun e tij Laze Sulejmani nga Vajza e Vlorës (dënuar me vdekje në kryengritjen e Fierit). Kjo krahinë dhe farefisnia e krushqia e Kujtim Beqirit ishin kontribuues me të gjithë rrethin familjar, në luftën Anti-Fashiste, qysh nga orët e para të okupimit italian të 7 Prillit të vitit 1939, me pjesëtarë aktiv, dëshmorë e deri heronj të luftës. Nga ana tjetër, (jo vetëm unë që kam lidhje krushqie me ta) po të gjithë në Vlorë e dine, se traktorin e parë për të modernizuar punimin e tokave, në krahinë e solli Ali Beqiri i Velçës, i pasur, i ditur dhe me vizion Evropian.
Duhet të dimë edhe një fakt tjetër: Kujtim Ali Beqiri ishte kushëri i parë (djem dajash e halle) dhe shok i ngushtë me Zini Rexhepin dhe Perlat Rexhepin. (djemtë e legjendarit Rexhep Sulejmani nga Vajza, kunati i Ali Beqirit). I pari vrarë me mitraloz në dorë në luftë me fashistet Italian dhe i dyti, heroi i Shkodrës, që u dogj duke luftuar trimërisht dhe pa u dorëzuar, po me fashistët Italian në qytetin e Shkodrës.
Kujtim Beqiri dhe shokët e tij u arrestuan, kur punonin për tharjen e Kënetës se Maliqit me 6 Nëntor 1946, dolën në Gjyqin e improvizuar në Tirane më 8 Nëntor 1946, ditën e themelimit të PK , vendimi i gjyqit u morr në 19 Nëntor 1946 dhe u ekzekutua, po në Kënetën e Maliqit, më 22 Nëntor 1946: Kujtim Beqiri dhe Abdyl Sharra me varje dhe 4 me pushkatim: Vasil e Zyraka Mano, me Mirush Përmetin dhe italianin Eugenio Scaturro.
Edhe momenti para ekzekutimit, kur iu kërkua fjala e fundit, Kujtim Beqiri, që kishte ruajtur me zgjuarsi mos cenimin e tij fizik, ndryshe nga të tjerë që ishin goditur, rrahur e plagosur, tha: “Historia do ta tregoj se unë dënohem dhe ekzekutohem pa faj”
Kujtim Beqiri punoi disa vjet edhe në Kosovë, ku investoi dijet e tij inxhinierike, bashkë me patriotët vlonjat Kudret Kokoshi e Ago Agaj, etj., bashkë me shumë intelektual të tjerë shqiptarë mësues e administratorë. Ky kontribut, krahas gjurmëve të pashlyeshme të disa urave dhe ndërtimeve në Shqipëri dhe shkëlqimit si student në Vjenë, ia ngrenë edhe më lart vlerat këtij martiri të pavdekshëm, që deri tani është shpallur vetëm Nderi i Qarkut të Vlorës.
Kadri Kujtim Beqiri, ende nuk ia ka gjetur varin babait të vet, çka ngarkon me përgjegjësi çdo qeveri tranzicioni, pavarësisht nga ngjyra partiake dhe pse gjithkush ka prurë ose është zotur të sjell eshtra shqiptarësh të shquar nga jashtë shtetit.
Kujtim Beqiri, si ushtari i panjohur që përfaqëson simbolin kombëtar të të rënëve për liri, andej në terr nga i prehen eshtrat, bënë thirrje (dhe me të mendoj se bëhen një zë, të gjithë intelektualët shqiptarë, të dukshëm e tëpadukshëm), se ka ardhur koha të dukemi e të bashkohemi, t’i lëmë interesat e vogla vetjake e partiake, t’i kthejmë sytë plotësisht nga Amerika dhe Evropa dhe mos ta humbasim edhe këtë radhe rastin oportun, për të zënë në Evropë vendin që meritojmë.
Tiranë, më 25. Mars. 2014
- « Previous Page
- 1
- …
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- Next Page »