Archives for November 2012

SKËNDERBEU I FSHEHUR NËPËR ARKIVAT GREKE

November 9, 2012 by dgreca

Nga Arben LLALLA*/

Historia e popullit shqiptar është shumë e pasur me shkrime, libra, broshura që flasin për lavdinë e kombit tonë në luftë për ekzistencë. Ato janë të fshehura nëpër arkivat e ndryshme të botës. Viteve të fundit fal punës së palodhur të disa studiuesve shqiptar dhe të huaj kanë dalë në dritë gjëra të rëndësishme që lidhen me historinë e kombit shqiptar, por ende ka gjëra që nuk janë zbuluar dhe flenë diku nëpër bodrumet e shumë bibliotekave apo Institucionet e ndryshme në Itali, Austri, Francë, Turqi, Greqi etj.

Arkivat greke fshehin shumë dokumenta historike që lidhen me shqiptarët. Për mendimin tim nëpër arkivat shtetërore, kishat, manastiret, bibliotekat private mund të gjenden gjëra me vlera të larta për shqiptarët si në fushën e gjuhësisë ashtu edhe atë historike. Por ende asnjë studiues shqiptar nuk ka mundur të futet nëpër arkivat e shtetit grek sepse Greqia është kujdesur për konservimin e tyre për tu mbuluar nga pluhuri i harresës. Disa studiues kanë kërkuar dokumenta historike që i përkasin fillimeve të shek. XX, por revolucioni kulturor i rilindjes së vetëdijes shqiptare ka nisur në fillimet e shek. XIX. Me plot gojë mund të thuhet lirisht se ka shumë dokumenta historike, gjuhësore e kulturore që janë botuar në gjuhën shqipe dhe greke në fillimet dhe nga mesi i viteve 1800 në Greqi. Por siç dhamë më lart Greqia është kujdesur që këto gjëra me vlera të larta për kombin shqiptar të mos dalin në dritë.

Figura e Heroit Kombëtar të Shqiptarëve Gjergj Kastrioti duke qenë një figurë madhështore që e kanë zili ende sot. Disa studiues po krijon turbullira tek që më shumë do të thosha që janë kopjac të këqij se sa studiues serioz. Të cilët duke shpikur apo hedhur dyshime mbi origjinën e tij shqiptare kërkojnë tu dëgjohet pak emrin nëpër media të ndryshme. Që Skënderbeu ishte shqiptarë nga babai dhe nëna e tij këtë nuk e luan as topi, por ende në shekullin e XXI ka njerëz që duke parë madhështinë, krenarinë dhe trimërinë e këtij njeriu të madh dua ta “përvetësojnë” qoftë edhe për pak çaste.

Në të vërtetë asnjë njeri nuk ka faj kur lexon vepra jo të trajtuara mirë, që më shumë i kanë shërbyer politikave ditore se sa historisë së vërtetë. Grekët e shekullit XIX duke mësuar për trimëritë Skënderbeut frymëzoheshin dhe luftonin kundër Osmanëve për të fituar pavarësisë. Ka shumë shembuj për heronjtë e Kryengritjes grek të 1821 që ishin shqiptar ose siç i thërrasin grekët arvanitas mbanin me krenari shenjën e Bricjapit që dikur e ka mbajtur Leka i Madh, Pirrua i Epirit dhe Skënderbeu.

Gjatë kërkimeve të mia nëpër disa biblioteka private dhe shtetërore gjeta shumë libra në gjuhën greke që flasin për historinë e kombin tonë të botuara në shek.XIX. Disa prej këtyre librave përmenden tek-tek si bibliografi e shfrytëzuar, por që nuk na janë sjellë të plota në botime. Edhe pse kërkimet e mia ka qenë private, të pa deklaruara munda të gjejë dhe të marrë gjëra me vlera të mëdha për kombin tonë. Emocione të forta ndjeva kur gjeta katër libra origjinalë në gjuhën greke që flisnin për trimëritë e Gjergj Kastriotit- Skënderbe. Edhe pse në këto libra bëheshin përpjekje për të faktuar që familja Kastrioti kishte origjinë greke ato kanë vlera sepse shkruhet për atë burrë që mbrojti pushtimin e Europës nga Osmanët. Që botërisht njihet dhe është vërtetuar shkencërisht që ishte shqiptar 24 karat. Grekët pretendimet e tyre për ta “Privatizuar” Skënderbeun më shumë i bazojnë tek emrat dhe mbiemrat e familjes Kastrioti që sipas tyre kanë kuptimësinë në gjuhën greke. Duhet të dimë se në shekujt e mëparshëm njerëzit e kombeve të ndryshëm emrat dhe mbiemrat i kishin fetarë. Në qoftë se do të mendojmë me logjikën e paditurisë që pretendojnë grekët atëherë do të themi se ish-Kryetari i Kubës Fidel Kastro është grek sepse ai mbiemrin e ka grek KASTRO (kala, kështjellë). Po të mendojmë me këtë logjikë të thjeshtë unë do të them se deputetët grek kanë mbiemra të kuptimësisë në gjuhën shqipe, sllavisht, turqisht dhe shumë pak greqisht. Pa folur që qytetet e greke kanë emërtime që zbërthehen në gjuhën shqipe. Edhe shumë emra të fesë ortodokse janë në gjuhën shqipe me disa ditë lutjesh fetare. Por kjo është temë më vete që duhet të shikohet.

Në qoftë se për një çast të mendojmë që Skënderbeu ishte grek. Atëherë pse Skënderbeu nuk luftoi për çlirimin e Greqisë? Pse Greqia e djeshme dhe e sotme nuk ka një bust të Skënderbeut për ta lartësuar figurën e tij?

Ish-sekretari në ministrin e jashtme italiane në vitet 1930 De Martiko do të shprehej për grekët: “Grekët janë të aftë, që të marrin një zezak të vërtetë amerikan, të zi si qymyri, dhe pasi ta punojnë gjashtë muaj me të, ta kthejnë përsëri në Amerikë me besimin e plotë tek vetja e tij se ai është pasardhës i drejtëpërdrejtë i Themistokliut”.

Pra tezat fëminore e studiuesve grek, sllavë dhe të disa studiuesve të djeshëm dhe të sotëm për origjinën greke apo sllave të familjes së Kastriotëve bien poshtë si teza të pavërteta të cilat nuk mbështeten tek shkenca, por tek politikat ditore.

Si përfundim Skënderbeu lindi shqiptar dhe vdiq shqiptar. Ai, ishte trashëgimtar i mbajtjes së shenjës së Bricjapit që e kishte mbajtur Leka i Madh dhe Pirrua i Epirit.

Skënderbeu lindi ortodoks, u bë me dhunë mysliman, përqafojë me dëshirë fenë katolike dhe vdiq UNIT. Shumë kush do të habitet me këtë përfundimin tim fetar të Skënderbeut UNIT. Por sot e kësaj dite shqiptarët(arbëreshët) që mërguan në Itali mbas vdekjes së tij besojnë ende në besimin fetar UNIT. Unitët janë për bashkimin e dy kishave kristjane, atë katolike dhe ortodokse. Arbëreshët në Itali falen në kishën e ritin ortodoks, por në vartësi të Vatikanit katolik. Në qytetin e Elbasanit, brenda në kalanë e vjetër ka qenë dhe është ende sot një kishë e rriti UNIT. Në fillim të viteve 1990 prifti i parë që shërbente në këtë Kishë ishte arbëresh.

Më 1439 në Sinodin e Florencës u bë bashkimi i Kishave të Romës dhe të Kostandinopojës. Më vonë kjo marrëveshje u nënshkrua edhe nga ortodoksë dhe katolikë të tjerë për bashkim në Romë dhe Brest në vitet 1595-1596. Kështu arbëreshët në Itali mbeten besnikë të besimit UNIT. Këtë na e dëshmon edhe arvanitasi i ndjeri Aristidh Kola. Studiuesi Aristidh Kola në librin e tij “Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve”, shkruan: “Ndërkohë që të gjithë europjanët shkruanin për Skënderbenë, kronistët bizantinë ose e injoronin krejtësisht ose e përmendin diku dhe me një ftohtësi të madhe. Shkaku nuk është vdekja e tij e palavdishme, as fakti se ishte shqiptar dhe jo grek. Nuk është as lavdia dhe as kombësia kriteri i këtyre kronistëve. Është dallimi i besimit fetar të Skënderbeut, që nuk është i krishterë ortodoks, por katolik apo për të qenë më të saktë, ishte “UNIT”. Unitët ishin për bashkimin e dy kishave”.

*Historian

E RRALLE- DY TE VDEKUR FITUAN ZGJEDHJET NE FLORIDA E ALABAMA

November 9, 2012 by dgreca

Nga BEQIR SINA, New York/

“Kjo është një situatë delikate. Kur ju jeni “duke sfiduar” një të vdekur dhe jeni duke kandiduar kundër tij – Në një kohë si ky rast kur ai është në varr ju janë të kufizuara të gjitha ato çka mund t’ju premtosh njerëzve, që do të votojnë por ty apo jo!? – përkatësisht, për atë që ju mund të thoni e premtoni përballë atij që nuk jeton më,” tha Walter Sansing, për gazetarët amerikan pas humbjes./

MONTGOMERI – ALABAMA : Një demokrat dhe një republikan në zgjedhjet e përgjithëshme në Shtetet e Bashkuara edhe pse kan vdekur i fituan zgjedhjet , përkatësisht në dy shtetet e tyre. Në Florida demokrati i ndjeri Earl K. Wood dhe në Alabama republikani i ndjer Charls Beasley fituan zgjedhjet e tyre përkatëse, por ata nuk do të marrën detyrën e kongresisttit për të cili edhe votuesit u dhanë votën.

Të dy burrat vdiqën një javë para zgjedhjeve 6 nëntorit dhe arritë të mundën kundërshtarët e tyre të gjallë me një diferencë të “rehatshme” e cila nuk u a vuri asnjëherë në dyshim fitoren – megjithse ata i kishin thënë lamtumirë kësaj jete.

Wood vdiq më 15 tetor nga shkaqe natyrore në moshën 96, gjatë fushatës së tij për një mandat të 12-të si përfaqësues i Orange County Tax Collector, në Orlando, Florida.

Kritikuar shpesherë për mbajtjen e zyrës në këtë moshë duke marrë një rrogë të kongresistit me 150.000 dollar dhe 90.000 dollar pension, Wood fillimisht njoftoi se do të japë dorëheqjen, vetëm në se ka për të ndryshuar mendjen e tij, kur një “kundërshar” i vjetër politik, në atë Zonë elektorale, nuk kishte për bërë plane për të kërkuar vendin e tij në Dhomën e Ultë të Përfaqësueseve.

96 vjeçari “energjik” me një trup dhe shëndet të plotë, demokrati tashmë i ndjeri Earl K. Wood – kishte fituar respekt dhe njohje të gjerë në Florida, mbasi emri i tij kishte gati një gjysmë shekulli në zyrën e e kongresit – dhe kishte punuar aq mirë sa nuk kishte më pretendentët seriozë që mund t’ia zinin karrigen.

Sipas legjistacionit amerikan ka një përkufizim që emri i kanditatit nuk mund të hiqet nga lista jo më shumë se 30 ditë para votimeve . Emri i tij mbeti në fletën e votimit dhe ai mori 56 për qind të votave nga 44 për qind që mori kundërshtari i tij një republikan i cili premtoi për të “nxjerr zhag” nga zyra e tij nëse zgjidhej 96 vjeçarin demokratin e ndjerë Earl K. Wood.

Rasti tjetër që një kandidat megjithëse i vdekur i fiton zgjedhjet është ai i në Alabama republikani i ndjer Charls Beasley. I ndjeri Beasley, i cili vdiq në moshën 77 vjeç, më 12 tetor 2012, 25 ditë para zgjedhjeve të përgjithëshme në SHBA, ndoshta për shkak të një sëmundje e rëndë, vdekje natyrore, ndërsa ishte duke u përpjekur për të kërkuar vendin e tij edhe për një mandat tjetër në Bibb County Commission në Alabama qendërore.

Emri i Beasley, gjithashtu mbeti në fletën e votimit dhe ai fitoi rreth 52 për qind të votave. Kundërshtarit i tij nga Partia Demokratike, me detyrë Komisionerë në këtë Qarkë, zoti Walter Sansing, mori vota më pak se Beasley, megjithse, arivali i tij – tashmë i vdekur, dhe që kishte tre javë që i kishte “thënë lamtumirë” kësaj botë, ia bërë humbjen veçanërisht të vështirë Sansing-ut.

“Kjo është një situatë delikate. Kur ju jeni “duke sfiduar” një të vdekur dhe jeni duke kandiduar kundër tij – Në një kohë si ky rast kur ai është në varrë, ju janë të kufizuara të gjitha ato çka mund t’ju premtosh njerëzve, që do të votojnë por ty apo jo!? – përkatësishtë, për atë që ju mund të thoni e premtoni përballë atij që nuk jeton më,” tha Walter Sansing, për gazetarët amerikan pas humbjes.

Në Orlando, Scott Randolph, një legjislatorë nga Partia Demokratike, në këtë shtet aktivist, u zgjodh nga partia e tij – pas këtyre zgjedhjeve – për të marrë votat e hedhura për Wood dhe ai do të marrë detyrën në Kongres, në janar. Në ndërkohë, në Alabama, e ka në dorë mandatin e Çarls Beasley, guvernatori i këtij shteti Robert Bentley i cili është ai sipas legjistacionit i cili do të emërojë një komisioneri të ri me të dhëna nga republikanët në atë Qarkë se kujt do ti jap mandatin e të ndjerit Charls Beasley .

PARLAMENTI NE TRANZICION DO TE LEHTESONTE SHPIRTRAT E DEPUTETEVE ME NJE MINUTE HESHTJE PER LIRAK BEJKON

November 9, 2012 by dgreca

Nga ELIDA BUÇPAPAJ/

Do të vijë dita kur gjesti vetëflijues i Lirak Bejkos do të kujtohet nga shqiptarët mbarë si sakrifica sublime e një njeriu për të zgjuar shoqërinë shqiptare nga gjumi i indiferencës ndaj një klase politike pa ndërgjegje politike dhe pa shpirt e zemër njerëzor.

Do të vijë dita, shumë shpejt, kur Lirak Bejko, të shpallet „dëshmor i demokracisë“ nga ai Parlament që heshti apo që akuzoi grevistët e urisë se ishin „dora e zgjatur e liderit të opozitës“.

Le të kujtojmë pompozitetin e grevës e urisë të organizuar nga PS në mes të bulevardit„Dëshmorët e Kombit“ përballë me dritaret e Kryeministrisë dhe çadrën e thjeshtë të 25 burrave, të gjithë vuajtës të burgjeve të diktaturës.

Kaq do të mjaftonte që deputetët e krahut politik, të votuar nga shtresa e të përndjekurve, të ishin në kontakt të vazhdueshëm me ata 25 burra të cfilitur nga jeta ferr gjatë diktaturës, që dalëngadalë nuk po i rezistonin pasojave të grevës dhe po mbeteshin gjithnjë e më pak, pasi kishin përjetuar të gjithë kalvarin e tmerrshëm të burgjeve e torturave mizore të regjimit kanibal totalitarist. Kaq. Ashtu si shkoi Ambasadori i SHBA, të cilit Lirak Bejko i tregonte protezën e dhëmbëve. Mjaftonte ajo skenë, që deputetët e PD të rendin menjëherë tek grevistët, të takoheshin me ta, të shkëmbenin me ta fjalë, vetëm fjalë të ngrohta, fjalë njerëzish. Jo më kot e para ishte fjala!

Por asgjë e tillë, asnjë reagim njerëzor, vetëm fyerje dhe akuza të stilit stalinist. Ndërkohë që vitet e burgjeve nuk ua hiqnin dot. Vitet e burgjeve staliniste mbeteshin të paluajtura, të patundura, dëshmia historike e atyre njerëzve, pjesa më e madhe e të cilëve tani nuk jeton më, por vuajtjet e tyre dhe të familjeve të tyre, të fëmijëve të tyre, nuk mund t’i çojë në harrim dot kurrë indiferenca e një klase politike të papërgjegjëshme, sjellja e së cilës është turp për ne të gjithë.

Gjestet e vetëflijimit të Ndrecës dhe Lirak Bejkos ishin të evitueshme. Humbja e jetës e Lirak Bejkos ishte e evitueshme. Mjafton që klasa politike që pretendon se përfaqëson edhe interesat e shtresës të të përndjekurve politikë t’u ishte afruar atyre njerëzve, t’u kishte dhënë dorën sepse ata njerëz ishin tmerrësisht të lodhur dhe të konsumuar fizikisht e psikologjikisht sa nga cfilitja e sa nga indiferenca e pashpirt gjatë atyre ditëve gjithë tension të grevës.

Po a mund ta kuptojë Ilir Rusmajli, deputeti i PD, i biri ish-Anëtarit të Komitetit Qendror të PPSH vuajtjet e Lirak Bejkos! Ju lutem, mos na bëni më moral, sepse PD e Shqipërisë ajo që pretendon se ka rrëzuar diktaturën, nuk mund të përfaqësohet në Parlamentin e Shqipërisë me të birin e një ish përfaqësuesi të nomenklaturës së kuqe! E përse akuzojnë deputetët e PD në Kuvend Edi Ramën se pranë tij ka ish të bijtë e nomanklaturës komuniste, e çfarë ndryshimi ka midis Ilir Rusmajlit të PD dhe Ilir Gjonit të PS-së! Të dy janë bij të ishzyrtarëve të lartë të nomenklaturës së kuqe!

Mos na shisni moral dhe mbani kokën ulur. Sepse e latë një njeri të vdesë dhe nuk shkuat që t’i jepni dorën sepse vetëm dorështrëngimi juaj, apo fjala juaj do ta shpëtonte jetën e Lirak Bejkos dhe Lirak Bejko sot do të ishte në mesin tonë!

Ditën e sotme gazeta Panorama kishte botuar lajmin se 202 ish-të përndjekur marrin këstin e dytë. Midis tyre ishin edhe emrat e shtatë ish-grevistëve. Midis tyre ishin emrat e Lirak Bejkos, Gjergj Ndrecës!

Po përse u botua kjo listë tani që Lirak Bejko nuk është më; po përse nuk iu tha atyre njerëzve se do të merrnin këstin e dytë që greva të merrte fund menjëherë, që të mos vetëflijohej as Ndreca dhe as Lirak Bejko ! Po përse nuk shkoi asnjë deputet i PD-së tek ish-grevistët që të shmangej tragjedia, që Lirak Bejko sot të ishte midis të gjallëve e ta gëzonte një pjesë të dëmshpërblimit bashkë me familjen e tij?

Po përse Parlamenti i Shqipërisë nuk mbajti asnjë minutë heshtje për të nderuar dëshmorin e tranzicionit Lirak Bejko!

Sepse të gjithë ata deputetë të atij parlamenti janë liliputë përpara Lirak Bejkos, pasi karriken e deputetit e kanë trafikuar me heshtjen dhe indiferencën e tyre ndaj këtij njeriu të dëshpëruar, shpresëhumbur, i cili për të zgjuar ndërgjegjen e ne të gjithëve i vuri flakën vetes dhe sot nuk është më, sepse ne të gjithë e lamë të vetëdigjej!

100 VJET INATE HOMERIKE

November 9, 2012 by dgreca

Nga Fadil Lushi/

I nderuar lexues, në eterin tonë politik, flitet, përflitet a lakohet një aforizëm që përafërsisht tingëllon kështu: “Inati i burrave dhe grave (shqiptare) është më i fortë se inati i urisë”! Vërtetësinë e këtij aforizmi do mëtoj ta gjej (nëse do ta gjej) në historinë e njëqindvjetorit të shtetit të cunguar shqiptar, e cila histori filloi të ndërtohet me inate. Kjo do të karakterizohet me një sërë lëvdatash, harresash, shtrembërimesh, nihilizmash, bajraktarizmash, folklorizmash… Të gjitha këto së bashku të stisura nga akëcili kalorës i vonuar i kauzës shqiptare, nga akëcili politikan që shumë pak i dha Shqipërisë dhe më shumë mori (vodhi) nga ajo. Ndaj, jo rastësisht, kjo histori do të ngarkohet me një thes inatesh histerike dhe homerike. Nuk mund të thuash se “shpikësit e këtyre anakronizmave” ishin vërtet inatçinj homerikë, aq sa ishin shtirës a njerëz që kishin lindur në kohë dhe vend të gabuar. Kjo histori do të karakterizohet edhe me një sërë idealistësh, nacionalistësh, të cilët këmbëngulnin t’i shkonin pas virtytit duke dashur “të gatuajnë” një politikë tjetërfare…, si dhe me një varg neronësh…, me njerëz të fodullosur, kokëkrisur, kokëbosh, a edhe “biçim njerëz të minderit”, të cilët edhe sot do të mbajnë inat me të kaluarën. Në ndërtimin e kësaj historie 100-vjeçare, s’do mend se do kenë hise edhe gjithfarë akademikësh…, gjithfarë kronistësh, të cilët fatkeqësisht, lëre që nuk dhanë kontributin e tyre, po përkundrazi kësaj historie i ngjitën një mal të pavërtetash, i ngjitën shumëçka që “ndoshta” edhe nuk e meritonte. Disa këtë e bënë me urdhër të mbretit Ahmet Zogolli, ca të tjerë me diktat të diktatorit Enver Hoxha dhe, së fundi, nga politikanët e moderuar, të cilët, lëre që nuk e humanizuan a emancipuan këtë histori të lavdëruar, po përkundrazi duke shtrembëruar turinjtë e tyre, disa pjesë të kësaj historie i përudhën krejt tjetërfare dhe gjithsesi në drejtim të gabuar. “Ndofta” ata nuk kishin “takat” t’i kundërshtonin urdhrat e “Neronit shqiptar”! Ata që ishin të “padëgjueshëm”, o do përfundonin në kazamatet famëkeqe të Shqipërisë, në Burrel, Spaç e gjetiu, ose do t’u vihej litari në qafë, o do “iknin nga kjo dynja” me plumbin në kokë. Në përgjithësi, këta (hiq mënjanë idealistët dhe historianët pa taraf) në vend se ta frenonin fanatizmin e çmendur dhe të hanin bukën e tyre, hëngrën kokat e ndritura shqiptare, pa dallim në ishin ateistë të bindur, fetarë, shehërlinj, katundarë, toskë ose gegë. Nëse shqiptarët mendjendritur i dhanë kësaj Shqipërie frymën e kohës dhe atë kombëtare, ca të ashtuquajtur “historianë tarafxhinj e të imagjinuar”, me shëndet të brishtë mental si dhe do kalorës të vonuar të politikës ditore…, do të shkojnë deri aty sa që padrejtësisht të ndërtojnë lloj-lloj shpifjesh. Një e tillë shpifje (për inat) do t’i “faturohet” edhe Ismail Qemal bej Vlorës, kinse ai “…, paskësh lidhur krushqi me Perandorinë Osmane, në këmbim të një autonomie (turke) të cunguar, mandej do t’ia hedhin fajin (prapë për inat) se pse ky nuk paskësh marrë pjesë në punimet e Lidhjes së Prizrenit dhe të Kongresit të Manastirit!”…, e shumë sajime të tjera të ulëta. Çuditërisht, këto shpifje a trillime sot po”gëlltiten” nga injorantët si dhe nga ana e gjithfarë kontrabandistësh të historisë sonë kombëtare.

I nderuar lexues, se vështrimet e paraqitura në paragrafët e lartpërmendur janë të vërteta a jo, nuk ka nevojë për të shpjeguar etimologjinë e tyre, sepse ato flasin vetë. Sot, në vigjilje të 100-vjetorit të mëvetësimit të shtetit të Ismail Qemal Bej Vlores, neve na duhet ta diskutojmë kalendarin historik shqiptar, të cilin (prapë në emër të inatit) aq shumë e kemi abuzuar, saqë nuk i gjendet fija, thjesht na është bërë si lesh arapi. Në do bësh përpjekje që ta zgjidhësh këtë pështjellim a këtë “nyjë gordiane”, nuk mjafton të kesh vetëm mendje femre, këllqe dhe…, por duhet të kesh guximin që t’i “sikterisësh” të gjithë ata, që nuk e njohin aq sa duhet këtë kalendar tonin kombëtar.

Parashtrohet pyetja se kush, në këtë vigjilje të 100-vjetorit, do të “pushtojë kalanë” e organizimit të manifestimit qendror (mbarë!?)kombëtar, që sot e gjithë ditën nuk dihet se a do të “mbahet në Tiranën e Partisë Demokratike a në Vlorën e Partisë Socialiste”!??…, nuk dihet se ky 100-vjetor a do të kremtohet më 28 nëntor në Tiranë, gjegjësisht në kryeqendrën administrative të shqiptarëve, apo në Vlorë më 27 nëntor, gjegjësisht në kalanë e historisë së Ismail Qemali Bej Vlorës…, apo edhe kush do të jetë ai “bir nëne që do ta uzurpojë të drejtën që t’i bëjë dinjitet flamurit kombëtar”!? Do t’i bëjnë të “kuqtë apo të kaltrit”, do t’i bëjnë politikanët aktualë, të cilët në vijimësi mëtojnë që me makiavelizmin e tyre të dominojnë mbi vullnetin e të tjerëve, apo ata që kundërsh-

tojnë regjimin e pushtetit aktual dhe filozofinë e politikëbërjes së tyre. Të parët do të gjejnë njëmijë e një arsye, karshi vazhdimësisë së sundimit të “demokracisë foshnjarake” dhe të zbehtë, ndërkaq sehirxhinjtë, hazërxhinjtë dhe sejmenët do të presin që një ditë ta zaptojnë kryeminderin e pushtetit.

Nëse kjo datë e shenjtë (jo e saktë!??) nuk do të përfillet dhe nuk do nderohet, atëherë kësaj i mbetet të qëndrojë në hava. Do të parashtrojmë pyetjen se kujt do t’i “takojë” e drejta ta shenjtërojë këtë datë a këtë ditë. Vallë do ta organizojë pushteti aktual, opozita shqiptare, apo politikanët (në hije) që ëndërrojnë autoritarizmin gjegjësisht pushtetin absolut…, a edhe ata politikanë të moderuar shqiptarë, që ende nuk e kanë kaluar moshën adoleshente. Nëse të gjithë politikanët e Shqipërisë politike nuk bien dakord me ditëlindjen dhe vendndodhjen e Flamurit, atëherë do të detyrohen “t’i bien dajres së evgjitit (çdo respekt për të) apo…, “ fyellit në një vrimë”, siç do të thotë një analist nga Shqipëria. Pse kjo çështje duhet të ngelë e pazgjidhur sot e mot, këtu në Shqipëri e gjetiu në hapësirat e Shqipërisë politike dhe asaj londineze!??? Pse kjo çështje nuk zgjidhet në qarqet akademike dhe në ato historike, por duheshka të “redaktohet, (ri) defininohet, rishkruhet dhe recensohet” në hapësirat e shtabeve partiake, diku në bllokun e Tiranës!?… Pse kjo datë e shenjtë na duheshka të përflitet e lakohet sipas qejfit të akëcilit shqiptar, qoftë ai të jetë politikan, diplomat, kronist, ose edhe të jetë kalorës i vonuar i çështjes kombëtare…, në veçanti nga ata të cilët kur nuk kanë për të bërë punë më të mençur, ashtu thjeshtë do të anashkalojnë edhe ato pak vlera historike, që i kanë mbetur njëqindvjetorit të shtetit të Ismail Qemal bej Vlorës. Nëse ne do të vazhdojmë të “frymojmë” me kësisoj inatesh histerike, po edhe homerike, atëherë një ditë do të “çmendemi vetvetiu dhe njëkohësisht do ta çmendim” gjithë atë histori, sa të lavdishme po aq edhe të ngatërruar keqas.

Sot, të “çirresh e të bësh shaka” me kryeministrin, kryeparlamentarin a edhe me presidentin e shtetit, besoj nuk “bëhet kiameti”, por ama të tallesh me këto data të shenjta madje edhe me flamurin e Vlorës dhe me vlonjatin mendjendritur, është përtej çdo idiotësie…, nuk mund të tallesh as me “historiografinë tonë qoftë të jetë i vonshme, e ideologjizuar, e sakatosur, po dhe e folklorizuar”! Askush nuk ka të drejtë ta pronësojë këtë manifestim, po qoftë të jetë edhe “pasuri e patundshme e gjyshërve të tyre me opinga”!?

Tekefundit, nëse këto data (tona) të shtrembëruara nuk do të përcaktohen saktë, sidomos tani në vigjilje të 100-vjetorit, akëcili prej nesh të mos shpresojë e ëndërrojë se ashtu “kollaj’ do të zdirgjet tatëpjetës së Qafë Thanës ose edhe të Morinës për të marrë atë udhën e Evropës e të Brukselit…, me një kusht “të mos i plasë goma furgonit të politikanëve tanë me inate homerike”!?

“… Kur Madona kishte shkuar në Moskë për të dhënë koncert, një zyrtar (fetar) rus i qe drejtuar me një kërkesë: … ose hiq kryqin ose vish brekët!” Mos vallë, ky zyrtari moskovit kishte kërkuar etikën e munguar të këngëtares me shtetësi amerikane. Unë, sinqerisht nuk e di. Unë mund të them se gjithsecili nga ne, o do të bëjë punën për çka është i ngarkuar e i paguar, o do të duhet ta braktisë atë…, o do duhet të mbyllë gojë. Ndryshe nuk bën.

Është një shprehje ballkanase ku, pos të tjerash, thuhet: “Njeriun prite (gostite) sipas veshjes dhe përcille sipas mendjes!”

A ËSHTË FTUAR LBANOLOGU M.A.GABINSKIJ, NË FESTIMET E 100-VJETORIT TË PAVARËSISË?

November 9, 2012 by dgreca

Mbi 50 vjet, merret me studime e botime për gjuhën tonë dhe kurrë nuk e ka vizituar Shqipërinë!?/

Nga Prof. Murat Gecaj/

NE FOTO: Në familjen Gabinskij, Kishinjev (nga e majta Marku, e bija Anushka dhe bashkëshortja, Larisa)/

Kur vendosa t’i shkruaja këto pak radhë e të bëja pyetjen “A është ftuar albanologu M.A.Gabinskij, në festimet e 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë?”, padyshim, pata parasysh disa gjëra. Së pari, e di mirë që janë të panumërt njerëzit dhe personalitetet e ndryshme, nga vendet e tjerë, që e meritojnë ose janë planifikuar të ftohen në fesimet e 100-vjetorit të Pavarësisë sonë.

E dyta, jam i ndergjegjshëm se ka mjaft studiues, që ia kan kushtuar pothuajse gjithë jetën studimeve e botimeve për historinë, gjuhësinë, kulturën etj. të popullit shqiptar. Mirëpo, siç është e kuptueshme, disa nga ata nuk jetojnë më. Po kështu, ia vlen që të “peshohen” për t’i vlerësuar ata objektivisht. Padyshim, megjithëse nuk jam saktësisht i informuar, me raste, ka prej tyre që e kanë vizituar Atdheun tonë Por dhe janë nderuar e vlerësuar me dekorata të ndryshme për ndihmësën, që ata kanë dhënë në fushën e studimeve e botimeve për Shqipërinë.

Së treti, nuk di ndonjë nga albanologët e shquar, siç ështrë rasti i Mark Aleksejeviç Gabinskij, i cili mos të ketë qenë kurrë në Shqipëri, por dhe mos ta ketë çmuar as vlerësuar ndihmesën e tij shumëvjeçare, asnjë institucion i shtetit shqiptar!?

Sigurisht, për kërshëri e korrektësi ndaj lexuesve, më duhet që shkurtimisht t’u tregoj diçka më shumë për jetën dhe veprimtarinë e çmuar, me studime e botime, kushtuar gjuhës shqipe e problemeve të saj, nga M.A.Gabinskij. Në një jetëshkrim, ndër të tjera, pak vjet më parë, ai ka sjellë këto të dhëna:

“Linda në vitin 1932, në Odesë. Atje, në vitin 1948, mbarova shkollën e mesme. Në vitin 1953, përfundova degën e rumanishtes, në Fakultetit Filologjik të Universitetit të Leningradit dhe u dërgova me punë në Moldavi, në Institutin e tanishëm Filologjik, të Akademisë së Shkencave, ku punova disa vjet radhazi, deri sa dola në pension. Jam specializuar në fushën e gjuhës rumune (moldave) dhe në gjuhë të tjera romane e ballkanike dhe në gjuhësinë e përgjithshme (problemet e infinitivit në gjuhët ballkanike dhe më gjerë, pjesët e fjalisë (ligjërimit), kategoritë morfologjike dhe, gjithashtu, për etimologjinë, leksikologjinë etj.). Kam publikuar më shumë se 220 punime shkencore dhe 10 libra në këto fusha. Një pjesë e tyre janë për gjuhën shqipe. Kam marrë pjesë në 20 kongrese e konferenca, me tematikë fushat e treguara më sipër”.

Prof.Dr. M.A.Gabinskij është me origjinë izrealite dhe babai i tij ishte vendosur, në fillimin e shekullit të kaluar, në qytetin Odesë të Rusisë. Me detyrë ka qenë mjek dhe mjaft i aftë në profesion. Siç dihet, mjaft të rinj shqiptarë i kryen studimet e larta për mjekësi në ish-Bashkimin Sovjetik. Ndër ta, ishin dhe disa që i mbaruan studimet për shkencën mjeksore në Odesë. Atyre u dha leksione pikërisht babai i Markut, Dr.Aleksejeviç Gabinskij. Më pas, ata u bënë mjekë mjaft të aftë e të dëgjuar në Atdheun tonë, si Alvarezi, Gusho, Karagjozi e të tjerë. Duke krijuar edhe lidhje familjare me pedagogun e tyre A.Gabinskij, Marku i vogël u njoh nga afër me ta dhe nisi t’i tërhiqte vëmendjen gjuha, që ata flisnin. Kështu, pak e ngapak, ai filloi të mësonte fjalë e shprehje shqipe. Pasi mori prej tyre libra në gjuhën tonë amtare, nisi të lexonte. Ishte një dëshirë dhe aftësi e veçantë e vitetve të rinisë së Markut, që ai të mësonte disa gjuhë të huaja. Kështu, që në moshën 30-vjeçare fliste e shkuante deri në shtatë prej tyre, ndër to edhe në gjuhën tonë shqipe. Është interesante të thuhet këtu se edhe bashkeshortja, Larisa dhe bija e tyre e vetme, Anushka,u familjarizuan me gjuhen shqipe, per të cilën prof.Marku ka shumë vjet që është i përkushtuar.

Në vitet pasardhëse, familja e M.A.Gabinskij u vendos në qytetin Kishinjev të Moldavisë. Tashmë, pas mbarimit të studimeve të larta, ai e nisi punën aty në një institucion të lartë shkencor. Pra, iu krijuan kushtet që jo vetem mos t’i humbiste, por iu shtua interesi për studimin e gjuhës shqipe. Në atë periudhë, në vitet ’60-të të shekullit të kaluar, me nismën e Akademikes së njohur ndërkombtarisht, Agnia Vasilievna Desnickaja, pranë Institutit të Gjuhësisë, në ish-Leningrad (sot Petërburg) ishte ngritur e funksionon deri sot, një sektor i rëndësishëm albanologjik. Ajo kishte tërhequr në këtë punë disa sudiues të kësaj sfere, si A.P. Sitov, A.V. Zhurga, L.A. Llapashov, L.V.Sharapova, I.I. Voronina, A.Y. Rusakov etj. Për arsyet, që përmenda më lart, Marku u paraqit aty dhe kërkoi që disertacionin, për titullin “Kandidat i Shkencave”, ta përgatiste dhe ta mbronte pikërisht me një studim në fushën e gjuhës shqipe. Dhe dëshirën ia plotësuan. Në atë periudhë, mëgjithëse larg vendbanimit, ai shkonte për konsultime në Institutin e Shkencave dhe në degën e gjuhës shqipe, të Universitetit “Zhdanov”.

Në vjeshtën e vitit 1960, bashkë me tre kolegë bashkëstudentë nga Shqipëria, krahas leksioneve, ne ndiqnim atje dhe kurse të veçanta, pranë A.V.Desnickaja. Unë kualifikohesha për dialektologji, një tjetër për fonetikë dhe dy për leksikologji. Në rrethanat, që tregova më lart, ne u njohëm edhe me studiuesin e ri të gjuhës shqipe, M.A.Gabinskij. Përveç aftësive profesionale, na bëri përshtypje se ishte njeri mjaf i dashur dhe i afruar me njërëzit. Këtë gjë e shprehte veçanërisht me ne, studentët shqiptarë që përmenda, por dhe me të tjerë, që njohu aty. Kjo, sigurisht, vinte se ai ishte njohur e kishte patur lidhje me bashkëvendës tanë, që në Odesë. Në biseda të lira me Markun, na e shprehte se i pëlqenin shumë shqiptarët dhe gjuha jonë. Ndër të tjera, ai kishte krijuar bindjen e palëkundur se gjuha shqipe ishte me shumë interes studimi, ndër më të vjetrat në Ballkan dhe në familjen indo-evropiane.

Pa u zgjatur, shënoj këtu se Marku e mbrojti me sukses disertacionin për gjuhën shqipe dhe, sigurisht, u kthye në vendbanimin e tij, Kishinjev. Por nuk I shkëputëm lidhjet tona miqësore, sigurisht me letra, deri sa u ndërprenë marrëdhëniet ndërmjet dy shteteve e vendeve tona. Ndërsa këto lidhje i rivendosëm pas vitit 1990, me letra e shkëmbimn librash të ndryshëm. Kështu, tani pata rastin të njihem më nga afër edhe me studimet e shumta në revistat shkencore, por dhe me disa libra, që ai kishte botuar, posaçërisht edhe për gjuhën shqipe. Shumicën e tyre unë i ruaj në biblilotekën time. Në të gjitha ato, spikat intersioI tij i veçantë për të mësuar fjalë e shprehje në gjuhën shqipe, për të gjetur kuptimin e shprehjeve e të fjalëve të rralla shqipe, deri dialektore etj.

Nëpërmes letrave të shumta (gjithnjë në gjuhën letrare shqipe), që kam shëmbyer me albanologun M.A. Gabinskij, meraku më i madh i jetës së tij është se nuk arriti që të vinte një herë për ta vizituar Shqipërinë, pra vendin e gjujës së popullit, të të cilit o kishte kushtuar dhjetëra studime e botime. Shkaku ishte se nuk e lejonin mundësitë financiare, që ta realizonte vetë këtë gjë. Për të qenë i sinqertë me lexuesit, unë jam pikëlluar për këtë gjë dhe jo në një rast, pas vitit 1990 e në vazhdim, kam kërkuar pranë Akademisë sonë të Shkencave për ta ftuar atë që të merrte pjesë në ndonjë Konferencë shkencore, kushtuar gjuhësisë ose problemeve tjera abanologjike. Po kështu, jam intersuar që atij t’i dërgoheshin libra të ndryshëm studimorë, në gjuhën shqipe, pasi atij i mungonin dhe e kërkonte me dëshirë të madhe një gjë të tillë. Por, fatkeqësisht, përgjigja ka qenë e prerë, pra me ngritje supesh, se “nuk kemi mundësi financiare, që ta ftojmë atë, qoftë edhe për pak ditë, në Shqipëri”, “nuk o dërgojmë dot libra shqip” etj?!

Këto ditë, prof. Emil Lafe, gjuhëtar i njohur i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, më tregoi se kishte qenë bashkë më disa stidiues të tjerë shqiptarë në Pëtërburg. Ndër të tjerët, atje kishte takuar edhe albanologun, prof.dr. M.A.Gabinskij. Ai ishte gëzuar shujmë, që i takoi studiuesit tanë dhe interesuar për ecurinë e Shqipërisë në udhën demokratike, për studimet albanologjike te ne, por dhe për miq e të njohur të tij.

Në mbyllje të këtij shkrimi, duke u treguar plotësisht i panashëm (për shkak të njohjes dhe të lidhjeve të mia të mëvonshme miqësore me të), shtroj pyetjen: A është planifikuar të ftohet në Shqipëri, albanologu i shquar 80-vjeçar, M.A.Gabinskij, në festimet e 100-vjetorit të Pavarësisë? Dhe më tej: A është parashikuar që, me këtë rast, t’i bëhet ndonjë vlerësim punës së tij të përkushtuar 50-vjeçare edhe në fushën e studimeve shqiptare? Ndërsa, më në fund: A do t’i lexojnë e t’i vlerësojnë këto radhë të mia dashamirëse, persona a zyrtarë përgjegjës dhe të ngarkuar për këto veprimtari, që nuk përsëriten shpesh?

Tiranë, 9 nëntor 2012