Archives for January 2016

Sot në Shtetet e Bashkuara shënohet dita e Martin Luther Kingut, një festë kombëtare e caktuar për të kujtuar ditëlindjen e aktivistit për të drejtat civile Martin Luther King.
Ai mori emër në shkallë kombëtare në vitin 1955 kur udhëhoqi një bojkot të suksesshëm të autobusëve urbanë në Montgomery të Alabamës me kërkesën që të hiqeshin ndasitë racore për pasagjerët. Ai mori një rol qendror në Lëvizjen për të Drejta Civile të viteve 1950 dhe 1960, duke frymëzuar miliona vetë me fjalimin e tij të titulluar “Unë Kam një Ëndërr” gjatë marshimit për të drejta civile në Uashington.
Dr. Martin Luther King u nderua me Çmimin Nobel të Paqes në 1964, në të njëjtin vit kur Presidenti Lyndon Johnson nënshkroi ligjin për të drejta civile.
Dr. King u qëllua për vdekje më 4 prill 1968 në Memfis të shtetit Tenesi, ku kishte shkuar për të mbështetur një protestë të punonjësve afrikano-amerikanë.
***
Fjalimi i Martin Luther King “I Have A Dream”/Jam i lumtur të jem sot me ju, në atë qe do të mbetet në histori si demonstrata më e madhe për liri në historinë e kombit tonë.
Para njëqind vjetësh, një “amerikan i madh” (Abraham Lincoln E.G), nën hijen simbolike të të cilit qëndrojmë ne sot, nënshkroi Proklamatën e Emancipimit. Ky dekret i rëndësishëm erdhi si një fener që ndriqoi shpresën e miliona skllevërve zezak e cila kishte qenë e dobët në flakët përvëluese të padrejtësisë. Erdhi si një agim dite që i dha fund natës së gjatë të robërisë së tyre.
Por njëqind vjet më vonë, Zezaku ende nuk është i lirë. Njëqind vjet më vonë, jeta e Zezakut është jetë e trishtuar sakate nga prangat e hekurta të ndarjes racore dhe zinxhirët të diskriminimit. Njëqind vjet më vonë Zezaku jeton në një ishtull të varfërisë i rrethuar nga oqeani i madh i mirqenjes materiale. Njëqind vjet më vonë, Zezaku dergjet në qoshet e shoqërisë amerikane dhe e gjenë veten të huaj në vendin e vet. Andaj jemi mbledhur sot këtu për të dramatizuar një gjendje të turpshme.
Ne në një kuptim jemi mbledhur sot në kryeqytetin e kombit tonë për të thyer një çek . Kur arkitektët e republikës sonë shkruan fjalët e mrekullueshme të Kushtetutës dhe Deklaratën e Pavarsisë, ata nënshkruan një premtim në të cilin çdo amerikan do të kishte hise. Ky premtim siguronte që çdo njeri, i zi apo i bardh, do t’i kishte të garantuara “Të drejtat e patjetërsueshme” si Jeta, Lira dhe kërkimi i lumturisë. Është e qartë që sot Amerika e ka shkelur këtë premtim, përderisa qytetarët e saj me ngjyrë janë të shqetësuar. Në vend që ta nderoj këtë obligim të shenjtë, Amerika i ka dhënë popullit zezak një çek të keq. Një çek që na është kthyer me mbishkrimin “Fonde të Pamjaftueshme”.
Por ne refuzojmë të besojmë se banka e drejtësisë ka falimentuar. Ne refuzojmë të besojmë se nuk ka fonde të mjaftueshme në arkat e mëdha të mundësive që ka ky komb. Dhe kështu ne kemi ardhur sot për ta thyer këtë çek, këtë çek që do na jap sipas kërkesës pasuritë e lirisë dhe mburojën e drejtësisë.
Ne poashtu sot kemi ardhur në këtë vend të shenjtë për t’ia kujtuar Amerikës urgjencën e ashpër të së tanishmës. Kjo nuk është koha e duhur për t’i dhënë vetes luksin e freskimit apo të drogohemi me drogën qetësuese të gradualizmit. Tani është koha e realizimit të premtimeve të Demokracisë. Tani është koha që të dalim nga errësira e luginës së diskriminimit, drejtë rrugës së ndriquar nga rrezet drejtësisë racore. Tani është koha që, nga rëra e padrejtësisë racore, ta ngrisim kombin tonë në një shkëmb të pandashëm të vëllazërisë. Tani është koha që ta kthejmë në realitet drejtësinë, për të gjithë fëmijët e Perëndisë.
Do të jetë fatale për kombin, nëse urgjenca e tanishme nuk merret parasysh. Kjo verë përvëluese e paknaqsisë së Zezakut nuk do të mbarojë deri sa të vije një vjeshtë e lirisë dhe barazisë. 1963 nuk është një fund, por është një fillim. Ata që besuan se Zezaku duhej të shfryhej njëherë e mirë, do të përjetojnë një zgjim të fuqishëm kur kombi t’i kthehet përsëri normales. Dhe nuk do të ketë as pushim as qetësi në Amerikë derisa Zezakut nuk i garantohet e drejta qytetare. Stuhia e revoltës do të vazhdoi të dridhë themelet e kombit tonë drisa të rrezon drita e drejtësisë.
Por ka diqka që më duhet të them për njerëzit e mi, të cilët qëndrojnë në pragun e ngrohtë që çon në pallatin e drejtësisë: Në procesin e kërkimit të vendit tonë të merituar, ne nuk guxojmë ta njollosim veten me fajin e ndonjë vepre të gabuar. Mos t’i shuajmë etjet tona për liri, duke pirë nga kupa e hidhërimit dhe urrejtjes. Ne gjithmonë duhet ta realizojmë përpjekjen tonë në planin e lartë të dinjitetit dhe disiplinës. Ne nuk duhet të lejomë që kreativiteti i jonë i të protestuarit të degjenerohet në dhunë fizike. Vazhdimisht ne duhet të arrijmë cakun madhështorë duke e takuar forcën fizike me forcën shpirtërore.
Militarizmi i mrekullueshëm që ka ngulfatur sot komunitetin Zezak nuk duhet të na çojë në mosbesim ndaj të gjithë njerëzve të bardhë, për shumë nga vëllezërit tonë të bardhë, siq e dëshmon edhe prania e tyre këtu sot, është e kuptueshme se fati i tyre është i lidhur me fatin tonë. Poashtu ata e dijnë se liria e tyre është pazgjidhshmërisht e lidhur me lirinë tonë.
Ne nuk mund të ecim vetëm.
Dhe kur të ecim, të ecim me zotimin se gjithmonë duhet ta vazhdojmë marshin tonë përpara.
Mbrapa nuk mund të kthehemi.
Ka nga ata që i pyesin të devotshmit e të drejtave civile “Kur do të jeni të kënaqur?”. Ne nuk mund të jemi të kënaqur derisa Zezaku është viktimë e tmerreve të papërshkrueshme të brutalitetit policor. Ne nuk mund të jemi të kënaqur, derisa trupat tonë të lodhur nga udhëtimi nuk mund të pushojnë në motelet buzë autostradave dhe hotelet e qyteteve. Ne nuk mund të jemi të kënaqur derisa mundësia e shprënguljes së Zezakut është nga një geto e vogël në një geto më të madhe. Ne kurrë nuk mund të jemi të kënaqur derisa fëmijët tanë janë të zhveshur nga individualiteti i tyre dhe dinjiteti i tyre grabitet nga shenjat “VETËM PËR TË BARDHËT”. Nuk mund të jemi të kënaqur derisa Zezaku nga Mississipi nuk mund ta votoi Zezakun nga New York-u duke besuar se vota e tij nuk sjellë asgjë. Jo jo, nuk jemi të kënaqur, dhe nuk do të jemi të kënaqur derisa “drejtësia të kaloi si një lum, dhe e drejta të buroi si burim i pashtershëm”(fragment biblik Amos 5:24 E.G).
Unë jam i vetëdijshëm që disa prej jush keni ardhur sot këtu të shtyer nga vuajtjet dhe sprovat e mëdha. Disa nga ju keni ardhur të freskët nga qelitë e ngushta të burgjeve. Disa prej jush keni ardhur nga zona ku kërkesa juaj – kërkesa juaj për liri ju la të goditur nga stuhitë e presekutimit dhe të stivosur nga erërat e brutalitetit policor. Ju jeni veteran të vuajtjes së larmishme. Dhe vazhdoni të punoni me besimin se vujtja e pamerituar është e shpagueshme. Kthehuni në shtëpitë tuaja në Mississipi, kthehuni në Alabama, kthehuni në Karolinën e Veriut, kthehuni në Georgia, kthehuni në Louisiana, kthehuni në lagjet e varfëra dhe getot e qyteteve tona veriore, duke e ditur se në njëfarë mënyre kjo situateë do të ndryshojë.
Le të mos zhytemi në luginën e deshpërimit, po ju them sot, miqt e mi.
Sepse edhe kështu i përballur me vështirësitë e së sotmes dhe së nesërmes, unë ende kam një ëndërr. Është një ëndërr e rrënjosur thellë në Ëndrrën Amerikane.
Unë kam një ëndërr se një ditë ky komb do të zgjohet duke jetuar kuptimin e vërtetë të besimit se: “ Ne e konsiderojmë të vetëkuptueshme të vërtetën se, çdo njeri është krijuar i barabartë”.
Unë kam një ëndërr se një ditë në kodrat e kuqe të Georgia-s, bijtë e ish skllevërve dhe bijtë e ish pronarëve të skllevërve të ulen së bashku në tryezën e vëllazërisë.
Unë kam një ëndërr së një ditë edhe shteti i Mississipit, një shtet i përvëluar nga vapa e padrejtësisë, i përvëluar nga vapa e shtypjes, do të kthehet në një oazë lirie e drejtësie.
Unë kam një ëndërr se katër fëmijët e mi të vegjël, një ditë do të jetojnë në një komb ku nuk do të gjykohen sipas ngjyrës së lëkurës por sipas përmbajtjes së karakterit.
Unë kam një ëndërr sot!
Unë kam një ëndërr se një ditë, poshtë në Alabama, me racistët e saj vicioz, dhe me guvernatorin e saj që i ka buzët e tij të mbushura me fjalët “interposition”(e drejta e shteteve amerikane të shpallin veprime të caktuara federale si jokushtetuese E.G) dhe “Nullification” ( e drejta e shteteve amerikane për të shpallur një ligj federal si jokushtetues brenda kufijve shtetrorë E.G)—një ditë mu aty, në Alabama, djemtë e vegjël zezak dhe vajzat e vogla zezake t’i shtrëngojnë duart me djem dhe vajza të bardhë si vëllezër dhe motra.
Unë kam një ëndërr sot!
Unë kam një ëndërr se çdo luginë do të ngritet, çdo mal do të ulet, çdo vend me gropa do të bëhet i rrafshët, dhe çdo vend me kthesa do të bëhet i drejtë, “dhe lavdia e Zotit do zbulohet dhe çdo mish do ta shohë atë“(fragment biblik Isaiah 40:4-5 E.G)
Kjo është shpresa jonë, dhe ky është besimi me të cilin unë do kthehem në Jug.
Me këtë besim, ne do të çajmë malin e dëshpërimit në dysh me një gur shprese. Me këtë besim, ne do t’i transformojmë tingujt e pakuptimtë të kombit tonë në një simfoni të mrekullueshme të vëllazërisë. Me këtë besim, ne do të mund të punojmë së bashku, të lutemi së bashku, të luftojmë së bashku, të shkojmë në burg së bashku, të ngritemi për liri së bashku, duke e ditur se një ditë do të jemi të lirë.
Dhe kjo do të jetë dita – kjo do të jetë dita kur të gjithë fëmijët e Perëndisë do të këndojnë së bashku :
Për ty o vendi im, toka e ëmbël e lirisë, për ty po këndoj,
Për ty o vendi ku etërit e mi vdiqën, vend i Pilgrim’s Pride
Nga çdo anë mali, le të jehojë liria.
Dhe nëse Amerika është një komb i madh, kjo duhet të bëhet realitet.
Dhe kështu le të jehojë liria nga majat e stërlarta të New Hampshire.
Le të jehojë liria nga malet e fuqishme të New York-ut.
Le të jehojë liria nga malet Alleghenies të Pennsylvania-s.
Le të jehojë liria nga shkëmbinjët e me dëborë të Colorado-s.
Le të jehojë liria nga shpatet e California-s.
Por jo vetëm kaq:
Le të jehojë liria nga mali Stone i Georgia-s.
Le të jehojë liria nga mali Lookout i Tennessee.
Le të jehojë lira nga çdo kodër dhe prig dheu në Mississippi
Nga çdo anë mali, le të jehoj liria.
Dhe kur kjo të ndodhë, kur ne lejojmë që të jehojë liria, dhe kur ne do të lejojmë që ajo të jehojë në çdo fshat, në çdo shtet dhe në çdo qytet, do të jemi në gjendje që ta jetojmë më shpejtë ditën kur, të bardhët dhe të zinjët, Hebrenjët dhe Johebrenjët, Katolikët dhe Protestantët, do të mund të bashkohen për të kënduar fjalët e Spiritualit të Zezakut:
Më në fund të lirë. Më në fund të lire.
Të falenderojmë Zot i Plotfuqishëm, më në fund jemi të lirë.