NGA LORO STAJKA/VIRXHINIA,  SHBA/

Ndryshimet që ndodhen në shoqenin shqiptare, na tregojne se ajo asht  largue nga baza e vlerave shoqnore që kemi pasun, e per kete largim nuk duhet perjashtue  indoktrinimi filozofik që perzhiti trunin t’one për ma se gjysem shekulli, e sot po lehteson, e pa veshtirsi, ndihmon të joshim edhe këta të kohes moderne.Kjo shifet kjaret ner do gazeta e bloge e shum mateper ner programe televizive,thanun thjesht, ne kete ndotje, pergjegjesi ka edhe masmedia ku shifet qart se nuk asht e lire,por mbahet nga mbshtetja qe I ban njenes ose tjeters pal kur jane ne pushtet Perpose kesaje ner to nuk shkruhet as flitet tjeter,por një kronike e zeze dhe vulgariteti qe perdoret edhe ne parlament e mund thona ne ket rast se “klyshi bahet ma I zellshem se zagari”.Shpesh herë ashtë bam pytja; Gjatë sundimit diktatorial dhe edukim simbas ides social-komuniste në shqipni, a ka pas  ndoj  ndryshim në mënyren e jetës, traditave dhe në karakterin e Shqiptarit?   Për ketë pytje, dashte e pa dashte, jam detyrue me i lëshue një sy ngjarjeve që ndodhne në vendin t’onë fill mbas luftes së Dytë Botnore, d.m.th.50 vjet sundim i diktatures, dhe kohës se “tranzicionit”.

Si mbas mendimit  t’em këjo ashtë koha  që bani efekt në jeten dhe karakterin e popullit t’onë. Ngjarje që ndrruen dhe ndrojn me një shpejtësi shumë të madhe.

Smundjet e kohve te Faraonve, Thucidudes, Justinianit, dhe kolera e mesjets, qe pershkoi  pothuejse krejt popullsine e asaje kohe, gjinden nder libra te histories,por murtaja qe pershkruej ketu, nuk kje një smundje trupore.Ajo kje zhgatrrimi I cilsive te mira,perdhosja e individit, shperbamja e principeve morale dhe zhdukja e besimit dhe e praktikes se fese, tuj I xevendesue ato me do crregullime mendore e shpirtnore.Trazime demografike qe paten efekt ne jeten e perditeshme te cdo njenit, ne ekonomi,kulture,edukate,politike,agriculture e ne cdo gja qe mendohet dhe ashte e nevojeshme per jeten e një popullit. Pra kje një smundje e pashoqe dhe shume e veshtire me e pershkrue.

Ne kete kaos tragjik u ndertuen skele te një rendi te ri shoqnuer,një besim I ri dhe permbledhje ligjesh te reja per sjedhjen e njeriut. “Kur popullit I shtypen ndjenjat e revoltit prej ligjeve qe bahen simbas deshires se pakices,ne ate shoqni asht një shrregullim se ata ligje bahen vetem per udheheqsat qe drejtoine ate vend”kete e tha Juristi Francez Dalloy autor I Repertoire de la Legislation”.

Per te hetue ndryshimet, më ashtë dashte me shikjue edhe çka na ka mbet pa u prek ne shpirtin e pastert të shqiptarit. Cillat janë këto karakteristika të reja që po na thojnë se i kemi fitue, dhe të cillat kemi humb? Pra, me pam si jena sot.

Për t’iu pergjegjë pytjes, në ketë shkrim jam mundue në mënyren ma te thjesht, dhe në formen ma objektive me paraqit efektin që pat në jeten e popullit t’onë diktatura komuniste.

Kam ndej larg bisedave dhe teorive të thata. Mundohem me paraqit efektin e Marksiszmit në pikëpamjet ma me randesi; ate të qytetnimit, etikës, fesë, kulturës dhe jetes shoqnore në vendin t’onë.

Mendoj se kjo mënyrë ka për të ndihmue brezin e arshem me arsytue nëse komunizmi kje një ilaç për të këqijat e jetes s’onë, apor një rrezik.

Pra, si mund e shohin edhe lexuesi, qellimi ashtë me skjarue  tuj paraqite faktet, e ai me gjykue.

Për këta fakte, falnderoj shumë, edukator, dhe profesionalista që lirisht u shprehne në bashkebisedime që patem,  menyrë kjo që me ndihmoj me i dhanë lexuesit  mundesit me çmue sa ma mirë kumunizmin,por mateper falnderoj ata qe vujtne ner burgje e kampe perqendrimi.Prej tyne mesova dhe vertetova fjalet e te urtit se:” Vuejtja asht ligj I zhvillimit,e se karakteri formohet ner stuhit e jetes”.

Ceshtja trajtue këtu, ashtë një realitet i vertet, i kjart, i prekshëm dhe rrahje zemre pa pushim.Asht një shfrim qe ne moshe qe kam nuk mund e ndryj ma se shoh humbje thezaresh shume te çmueshme.

 

Me ka interresue ma tepër efekti e marksizmit që pat në njeri si krijes, A e lejoi ate me mendue lirisht, për t’u lut, me adhurue, e me diskutue lirisht simbas vetedijes? Liri kjo që asht mbi të gjitha.A e lejoi ate që të zhvillojë personalitetin e tij simbas bindjes së ndergjegjes, apor e perdori si një leck e si mbas dëshires së klikes sunduese dhe e bani robot që të mendoj e të veproje, simbas direktivave që dolne nga komiteti qendror e mbledhjet e mshefta të partisë.?

Tuj qen se ndodhne të gjitha pengesat sa thash ma nalt, d.m.th. se ka prek në seder e moral të personit, në tempullin ku posaçerisht banoin elementat e njeriut, të cillet e dallojne ate nga frymore te tjere, e kur njeriut nuk I lejohet me u kujdesue  për trupin e shpirtin e tijë, asht një menyre poshtnuese e perulëse si ajo që kufizonte  slavin e kohve të faraonve me pronarin e tij.

Ky shkrim nuk ka të bajë gjithaqë me material të shkruem ndër libra gjatë 50vjetve të  sundimit monist se nga presioni politik disa u ban qeshark, dhe nuk pasqyruen ftyren as gjendjen e vertet të popullit, por prirjen dhe qellimin e autorit dhe te partise.Carducci tha:”leteratura sbashku me gjuhe asht afshi shpirtnuer I një popullit se me ane te ketyne veçohet zani shpirtnuer I një popullit”.Pra ajo literature nuk u donte tu futete ner shkolla me një rryme politike dhe ideologjike,por ne vendin t’one xuni vend ideja e një parties e te paket kjene ata shkrimtare qe mujtne me shprehe ndisit dhe aftesit  e tyne se do te perfundojshin  ner burgje e kampe perqnderimi e nga friga ai jatoi  jete te një skllavi  tuj ulun kryet e hesht.pra, ishte I lidhun me pranga te padukshme , nersa ata qe lejuen me iu perzhit truni nga ideja marksiste leniniste u leshuen me vrap me shkrue per udheheqsin dhe partine.Boudelaire tha:”me shkrue shpejt,duhet me pas mendue shume”.Ata shkruen perpa mendue.Me anen e kesaje edukate,u munduen me zhduk ndjenjat qe Shqiptari ka pas per t’I qendrue padrejtesise, dhe e detyruen ate me u nenshtrue nga hallkat e ligjit qe nuk ishte tjeter vec shtypes e qe kerkonte ne cdo menyre me kontrollue cdo ngjarje te jetes  deri aty qe qytetari mos me kene ne gjendje me zgjedhe simbas deshirit te tije,per te mirat e vedit,familjes dhe shoqnise. Ata trasformuen te kaluemen per te iu pershtate deshirave e interesave te tyne per te ardheshmen tuj paraqit kremtime, parada e keta tuj I kethye ne “fakte” per te vertetue rrenat e tyne.

Robert Blackstock Prof I drejtesise ne Universitetin Hillsdale ,pershkruen kulturen si një thurje mendimesh te ndryshme ne një model,qe harmonizon dhe forcon pjeset perbase dhe I flet mendes dhe shpirtit te njeriut ne mendyre qe nalteson jo vetem individin,por krejt qytetnimin.Ndersa prishja e kultures, ne anen tjeter, asht zhdukja e ndergjegjes.

Ne Rusi, e mjerisht edhe ne vendin t’one kjo prishje kje plotesue tuj shtremnue kuptimin e shkrimit e te mesimit,tuj shpall te paligjshem figurat historike e tuj humbun vleren herojve e atyne qe nuk kursyen kurgja per te miren e Atdheut, dhe tuj shkrue krejt ndryshe te kaluemen. Shkolla asht faktor ndryshimi, e si e tille ajo u donte te pregadise qytetaret e ardhshem, te ndershem e te ndergjegjshem, por ndodhi e kunderta, e sot pa veshtirsi ne ata mende te njoma xen vend krimi,hajnija,urrejtja,droga e shume vese te tjera.

Burimi i këtij materiali nuk asht nga librat e biblotekave, por ashtë nga arena e jetes.

Historia na tregon se nër disa vende ndodhne  revolucione e me to edhe terrori, por pa shkue gjat u mësue prej asajë pervoje, ndërsa në vendin t’onë ne emen te socjalizmit – komunizmit u kryen mizorit ma te tmershme,kete e treguen  grumbullat e dheut të vorreve të freskta ku u pushkatonte ajka e popullit. Qytete që dikur ishin madhshtor për kulturen e tyne u zhgatrruen Këto na tregoin rrugen që komunistat fanatik ndoqen  për të shfrye epshet shtazore të tyne.Vepruen ne kete mendyre se e dijshin se pa zhdukun ket keshtjedh te lirise personale e te dingitetit njerzor nuk mund te ndertohet diktatura e tmershme materjaliste-slavo-komuniste.

Këta njerz për interresa të tyne, e për të sigurue një karjerë u ban sherbetor te anmiqve t’one shekullor, e si kumarxhit ma të flliqun vuen bast edhe egzistencen e popullit tuj zhduke tegjith ata qe gjate jetes se tyne nuk kursyen kurgja per te miren e Shqipnise.       Skena që paraqitet në ketë shkrim ashte realiteti i jetës, me të gjitha mbrapshtitë që ka teorija marksiste, e cilla në vend t’onë u kopjue drejte për së drejti nga burimi, sllavo-komunist dhe mjeshtri i sajë Stalini. Ketë metodë serbo-sovjetike Enveri me shok e vun në praktikë që në ditet e para të edukimit deri tek universitetet ma të nalta. Ne vend qe edukata te ishte mbrojtje e dijes dhe e parimeve ma te mira te njeriut qe e ardhshmja te ndertohet ne baza te shndoshta,rinija te ushqehet me patriotizem e moral ne menyre qe neser te kuptojne pergjegjesit qe kan karshi shoqnise. Ata ne vend te mesimeve te urta e qytetnimi te vertete,importuene fundrri idesh dhe degjenerim, e pjeset perbase te programeve mesimore qe duhet t’I paraqiten nxansit qe ne fmini, u dhane ne  menyre te detyrueshme,por  njeriu per te ken I lir duhet te jene I lir per te zgjedhe ate qe dishron ,e kjo mungoi ne sistemin shkolluer gjat asaje kohe

Read Bain ne Concept of Sociopathy thot:”Kur një institute deshton ne plotesimin e nevojave me menyre efikase,kur perzihet ne ndjenjat e tjerve,kur ideologjija e ketije institute permban mosperputhje te mbrendshme, dhe çon dam njeriun dhe pasurit e vendit,aty kemi një shrregullim shoqnijet =Sociopathy E mjerisht kjo sociopathy vrehet edhe ner ditet e sotshme. Ne kohen e “Tranzicionit” Kete e tham nga eksperienca qe pata qe nga viti 1992-2014.

Asht e drejta e cdo njenit qe te shpreh opinionin e tij, se ne shoqnine demokratike principi I kritikes asht I lejueshem, nersa aty ku asht doktrina komuniste bazue ne pakundershtushmenine e materializmit dialektik,asnjë dhe as vet komunistat nuk mund te pyesin as te kundershtojne shpalljet e vendimet qe ka bam partija. Sot duhet te shkruhet objektivisht qe te dalin ne drite pika te dobta,por edhe ngushlluese,por tuj u bazue ne fakte dhe te verteten,e jo ne fjale boshe simbas qejfit e hamendes.

Këto njerz me veprat e tyne, atij popull që u mundue per të dal nga zgjedha e huej,i vuen singjiret e robnis dhe e izoloi nga bota perparimtare. Sic e dijm; jeta e njeriut te izoluem asht sikurse një bime qe nuk ka rreze diellit as uj.

Këta janë simbolet e jashtme të plages: Vujtje e torture që popullit t’onë i tokoi në hise per gadi 50 vjetë. Ata kjenë një Golgot që asnjë popull i  kohes sonë nuk e perjetoi.

Krimet, dhuna fizike e terrorizmi kjenë të pakrahasueshëme, por ata ma të randat u ban kundra shpirtit të populit Shqiptar i cili me shekuj pat rrokun zakone e tradita që pak kush i pat.

Për disa vjete me rradhë, udhtova, që nga veri deri në jug me qellim qe te formohet një e djatht me te vertete demokratike, por u vertetue thanja e te urtit se :”Kur njeriu provon me ndrue institutin perpa ndrrue ndergjegjen e njeriut,ato tipare te pa ndrueme pa vonue kan me ngjalle ate institute”.Komunizmi kishte depertue edhe atje ku nuk menduem..Kjo gjendje me shtyni qe te baj hulumtime në vend.Fola me të rin dhe të moshuemin, ate që kishte dhe nuk kishte,ish te burgosun e të sigurimit, me shkollë e pa shkollë, fshatar e qytetar, pra nga të gjitha shtresat e popullit  të cillet  në një mendyrë o tjeter, pa perjashtim, folne  për vujtje e mjerim, por ajo që xente vendin kryesor ishte deshira me jetue të lir,por Thomas Pain tha:”Ata qe duen me korr bekimet( te mirat e lirise) duhet qe te lodhen per mbrojtjen e saje”. Me cuditi ma fort sjedhja e disav qe  e lejuen vehten me u instrumantalizue nga bijt e atyne qe nuk kishin lan gja pa bam ne trup dhe familjet e tyne. “Hangne sapunin per djath”Viktor Frankl ne librin e tij “Man’s Search for Mining”ner te tjera shkruen per shoket e tij qe ka pas ne kampin e perqendrimit gjat nazizmit ne“Dachau’” Disa prej ketyne te burgosunve te cillet pritshin lirin e tyne me madh te madh se kish kalue një kohe shume te gjate ner vujtje, se fundi kur u liruene bane hapat e par jasht mureve dhe pan driten e diellit,kapsalliten syt dhe perseri u kethyen ne terrin qe ishin mesue per krejt ate kohe”

Per kohen e tranzicionit Ajo që më dha pasqyren ma te pastert, edhe se ishte kundra deshirit t’em, kje hymja nër kafane dhe bar te ndryshem ku me gota konjakut special, Uiski dhe kafe u rrahte fati i vendit,u ulte njeni dhe u çonte tjetri prej politikajve “Demokrat”, ku bajshin allishverishet e tyne e me plot të drejtë  u thonte se: Partitë politike,janë pjedhe e se kaluemes” Çdo njeni prej tyne ma ekspert se tjetri.U shifte kjarët se nuk kijshin te bajnë me dy o tri parti e me plane e programe të tyne, por plane matrapazlleqesh . Prirje këto qe jane te damshëme dhe pengese për permiresimin e jetes së vendit.”Zhgatrrimi vjen kur shitsi,zemra e te cilit asht e unshme per pasuni, bahet sundimtar”Plato 434.

Intelektualet e vertet e të ndershem, të cillve u tokonte me rrah qeshtjet dhe me pri, nga shtypja e randë,   rrijshin në heshtje e një shumicë e mirë e tyne u detyruen nga këta politikaj me marr rrugat e dheut dhe pa fe turpi u thirne :”jashteqitja e Shqipnise”, keta politikaj nuk dojshin me dijt se shoqnit njerzore ndertohen me njerz që kan virtyte dhe inteligjence,e keta nuk mungojshin,por u penguen ne një mendyre qe mos te veprojne te lire, Në atë gjendje m’u kujtuen fjalet e Einstein që tha se:” Percaktimi i fjales çmenduri asht me perserite pa pushim te njajten veper e me prite rezultate të ndrysheme”. Keshtu po vazhdon me veprue pjedha e Enver Hoxhes edhe sot.

Me biseda që pata me disa antar të partisë, kuptova se disa prej tyne qorrazi kan ndjek urdhnat qe i vishing nga nalt, nersa shumica e tyne ende kishin trute e  pershituna e nuk shifshin ma larg se maja e hundes edhe se faktet tregojshin se jan qen ne rruge te gabueshme.Disa e kishin te veshtire me pranue, se kishin marr një edukate qe ushqei një kulture qe ma shume vlersoi dhunen e forcen se sa mirekuptim, bukurin e jashtme e jo substance, paren mbi dashtni dhe famen mbi cdo gja,.Kultura nuk asht vetem grumbullim I do njohunive,por asht fisnikija e karakterit, asht burrnija ne kuptimin e plote qe kane keto fjale tek njerzit e paprishun nga edukata materialiste.E ketu me duhet te citoj essay-n e Rousseau-t ku thot:”Do ishte ma mire te largohemi nga zhvillimi I ketij edukimi,dhe te synojme ne formimin e zemers dhe te ndergjegjes”.   Këtyne “dijetarve”u keshilloj që të lexojn vepren e ish antar i kominternit Frank Berkenaunit “ The Communist International”ai i hjek ujkut lëkuren e gjingjit, e çdo antar partijet mund të shofin vedin se sa randë asht mashtrue dhe ra pre . Ata të sigurimit,mbasi te pergjigjen per veprat e tyne, ne se koha I lejon, të lexojn vepren e Krivitskit “I was Stalin’s Agent”( Un kjeç agent i Stalinit) ku mund të shofin rrjetin e spijunazhit, dhe të agjentave të partisë që imponuen e torturuen si mbas udhezimeve te partise. Aty kanë për t’a pam se permes lirisë njeriu mund të arrij zhvillimin e një jetes së dejë ekonomike përpa humbun personalitetin e perpa u tjetersue. Kane për të kuptue se;”Forca nuk peshtetet në forcë por në të verteten”Tolstoy :”E verteta ashte ma e fort se rrena”.Byron.

Edukata qe u dha ner shkolla, çrrajosi moralin se per te edukue rinin ner shkolla u muer per baze vendimi qe u ba ne kongresin e I te puntorve Bolshevik mbajt me 1918  ku ner te tjera thohet:”Na duhet te kethejme femijt te cilet perpunohen si dyelli, ne komunista, na duhet te largojme femijt nga influence e ashpert e papregaditun e familjes se tyne etj”.

E kuptoj fare mire se jam tuj rrahun një problem mjaft delikat se ky shkrim ka lidhje te ngusht me drejtimin dhe perparimin e Kombit Shqiptar .Per kete, mendimet jane te ndryshem,por duhet te mundohemi me fshi te kaluemen ne mendyre qe te skalisim shpirtin e Shqiptarit me drita te reja e qe një dite Shqiptari ta ndiej vedin se jeton ne vend te vet dhe I lire. Mjerisht ne menyren e jetes qe po kalon vendi I jone sot shifet kjaret zhgenjëmi qe iu ba me ardhjen e “demokracise””.Imoraliteti ka marre hove  te rand e me ket hove kemi ram ne humnere,nga korropsioni ne cdo ent shtetnore,se politikanet po mendojne per vehten e tyne e kjo simbas mendimit tem tregon edhe shperbamjen e individit.

 

Shqipnija edhe se nuk ishte demokratike si e mendojm demokracin  sot, ajo kje heroike, burrnore e fisnike.Shqipnija me kulturen e vet humanistike mund te krahasohej me vende te tjera ma te qytetnueme te Europes,por me ardhjen e ketije elementi u shkim kjo kulture.

Shkruej për të këqijat që dolne për fushë gjat sundimit diktatorial.

Shkruej për edukaten simbas sistemit komunist dhe degjenerimin që iu ba fëmijve nër shkolla.

Shkruej se në të vertetë na kena humbun shumë të mira që kemi pas si popull e këte e baj me qellim që ky nderlikim karakterit që u ushqye në ne me anen e frigës, turtures dhe indoktrinimit nga teorit e materializmit-dialektik të ndreqet, por mjerisht ai avaz po vazhdon edhe ner ditet e sodit, se udheheqsat me veprat e tyne po tregojne se nuk kan mesue kurgja nga e kaluemja, tuj mos dhane mundesi me bam as edhe një hap perparimi te vertete.e pyes Ku jane veprat dokumentare e monumentare te ketyne prijsave “Demokrat”te sotshem?Ku jane!?  Nuk ka kurgja tjeter pervec pallateve e ciflliqeve tuj grabit qytetaret. Çdo gja u bazue në materie e feja, besa, ndera e burrnija për të cillat na njofti mbar bota, disa i hodhne jashte perdorimit.  Keto cilsi, Bese ndere e Burrni jane virtyte themelore  qe te grumbullueme se bashkut formojne konceptin supreme te nderit.Cilsi qe e mbajtne shqiptarin te ndershem.

Prej educates Marksiste Leniniste kje një efekt i madh në mende, në të folun dhe në vepra. Asnjeni nuk mujt me i ikun shkrimeve, fjalimeve, muzikës dhe filozofisë megjithse shumë u munduen mos me i prandue se ata ndryshime ishin të paarsyeshem e kallpe,sa qe na u kendue “Bijt e Stalinit jemi ne”e ban stalin babe.

Sociologet na thojnë se: Rrethi shoqnuer dhe jeta, e kontakti që kemi me tjetrin, gjat shekujve formon karakterin që ashte i përshtatshëm për të gjith, pra beheviorizem i mësuem nga jeta. Ndersa psikoanalistat(psikolog e psikiatra) na thojn se super ego i individit formohet tuj iu pershtat super egos  së prindit e si i till formon  vazhdimsinë  brez mbas brezi,e ket po e shofim edhe sot ne kohen e post komunizmit.

Shumë prej nesh janë dishmitar se, kur në vendin t’onë na u paraqitne agjitatoret profesional, në qytet, fshat e çka ma zi edhe nër shkolla dhe familje, hodhne faren e urrejtjes. Ponkaire në vepren e tij”Mendimet e Mbrame” shkruen:”Shifet kjart se na paraqiten njerz që duket se inteligjenca i sherben me rrejt e zemra me urrye”.

Sa ma të pa njoftun që ishin këta gjysmak, aqë ma të rrezikshem vishin e u bashin kah trillojshin shpifje të gjithndyrshme kundra inteligjences a atyne që populli i nderonte, e dami që bane me këto vepra asht i pallogaritshem. I urti pat thanë:”Kur ulen e poshtnohen veprat heroike ose heroit atehere del në shesh e keqja, dreqnija e marrija”.

Duhet që të gjithë të hedhim posht erozionin moral që ka zhgatrrue shpirtin fisnik e ndjenjat ner disa.

Krejt permbajtja e kultures sonë sot, perpunohet nga disa “mjeshtra” politikaj që ashte shumë veshtir me kuptue se çka janë tuj bam.  Si do e çka do që të mundohen me ba këta mjeshtra, me tan premtimet e bukura të tyne, si rrjedhim, çka shifet deri tash nga keta “demokrat “nuk po na del tjeter, por perzimje e korrupcion, se të mbetat i duken virtyt.

Këta lloj udheheqsash ose njerz të “mëdhaj” prej disave edhe nderohen, por per mendimin t’em burra shtetit e të mdhaj janë ata burra që me veprat e tyre i sigurojnë vendit paçë, liri e mundesi jete.

Enver Hoxha mori si model  metodat e Stalinit dhe ndigjoi udhezimet e Titos qe me shume andje I zbatoj me ane te “gjyqeve popullore”ku gjyqtar ishte një teneqexhi ose kasap, ne shpirin e tij e si prokuror gangstjera e rrugaqat  ma  te  mbedhaj.

Shembuj të tjer per çrregullimin moral që po shifet edhe gjatë periudhes së trazicionit, nuk po ashte veshtir me i gjet.Ata nuk dijn çka ashte e drejta e si veprohet per lidhjet që duhet te jenë në mes puntorit e punedhansit, zyrtarit, popullit dhe qeverisë, interresat e të cilve janë aqë ngusht të lidhuna sa që çdo devijim mund të shkaktoinë kriza per mbar vendin, keshtu që edhe problemet ekonomike e me to edhe dilemat morale bahen të randa e të veshtira me u bajt.

Ky impuls barbar doli për fushë gjatë sundimit dhe edukimit simbas materializmit dialektik.Tuj vue në praktikë ideologjin sllavo komuniste.Këta udheheqsa nuk kjenë në gjendje me ndjek një rrugë të mesme, e jo vetem ata që sunduen per gadi 50 vjet, por mjerisht ai avaz po vazhdon edhe sot.

Kuvendi Popullor, sot pasqyron gjendjen e trishtushëme, të një shoqnisë të çorganizueme, egoiste dhe grindavecash. Pra ashte një turmë e mbledhun do si do pa lidhje të mbrendëshëme, pa ideal të perbashket, pa asnjë organizim, demek drejtojne fatet e popullit, por në realitet punet po tregojne se këtyne njerzve po i mungojn vetitë per të udheheq kombin.Njerzit e urte e pregadisin vedin tuj studjue vazhdimisht per te qen autoritet ne një detyre per ti sherbye shoqnise,por udheheqsat e sodit po na bahen ekspert mbrenda njëkohe shume te shkurte. Ner keto politikaj po na paraqiten intelektual e atdhetar sa te duesh, por fjala e moçme na thot se:” Të gjitha mizat nuk bajn mjaltë”.

Vien per te shenue fjalet e Aesopit ai tha:”Na varim hajnat e vogjel e te mdhajt I emnojme ner zyre publike”.Po merziz lexuesin ,por mendoj se thanja e John Adams  skjaron bukur cka due me thane. Ai tha:” In my meny years I have come to a coclusion that one useless man is a shame,two is a law firm and three or mor is a congress”.Por tjetra na paraqet ate cka po ndodhe edhe sot ne Shqipni. Mark Twain  tha:” No mans life,liberty,or property is safe while legislature is in session”.

Një gjendje e till, në një shoqni, na difton se ajo ka humbun kuptimin e së drejtes, e

po t’u bante qoft edhe perciptazi diagnoza e te gjitha veprave te tyne e t’u pergjigjet pa-aneshisht dhe pa frige rezulton te dalin fajtor tegjith se vepruen si matrapaza e senkser ne detyren e tyne.Harruen se ishin Shqiptar dhe rroken me passion bastardhimet e importueme nga jasht, e morali  qe kishte qytetari  nuk u njoft ma se u paraqit  morali komunist, nër to edhe  mos majtja e  fjales ; Edhe sot thohet:”Fjala e burrit per pese pare”. “Ne kohen e diktatures u thonte :”Jeta e njeriut një cingare”.

Kolektivizim që kaloi nëper katunde si një uragan dhe zhduki gardh e shteg e sla kufi në vend, perpos shtypjes e vujtjeve që pat populli per sa kohë, edhe sot jena tuj ia pam sherrin. Mallin e tjetrit e gëzon i pa munduemi dhe po shkakton ngatrresa edhe në kushrini. Pra u vertetue se ai sistem socialist nuk iu pershtat nevojave të mases.Kje një rrebesh I madh fortune e pluhun, qe mori me vedi gjithshka gjet perpara ne fushe te hapet,por tuj lane te paprekun llomin ner skutuliqe ashtu edhe clirimtaret vuen perpara dhe zhdukne shume figura te nalta e me do furde I ndruem pamjen vendit t’one.

Formimi i “njeriut të ri”asht një veper që largoi te rin nga rregullat e etikës.

Përmendi  këto ngjarje se një numer i mirë nuk pat mundësi me njoft të kaluemen se muzeumet dhe arhivat u dogjne dhe u zhgatrruen me qellim që me shkrue një histori të re.

Te mencmit thojne se:”Per te udheheq popullin atje ku ai deshron te jene, separi duhet te dihet se ku gindet”.Ajo, per fat te keq mungon krejtesisht ner planet e programet e partive politike ne vendin t’one.

Duhet që rregullisht të jena të vetdijshem për zhvillimin e veprave tona e kjo pjekuni nuk vjen kollaj e pa dhima,por na ndihmon me u rritun e krejt ajo pasuni qe njeriu ka ne vetevedi e qe deri dje ishte e pergjumun zgjohet .Me ketë zgjim njeriu duhet të shikojn dy mesazhe, ate të konfirmimit dhe të pergjegjsisë, Keta dy mesazhe janë si dy kambet qe njeriu ece me to.

Shteti gjate sundimit te diktatures rregulloj edhe moralin.Prof M.V.C. Jeffreys ,fjales moral I nep ket kuptim,qe perfshine se cka shumica e njerzve mendojne kur e perdorin ate fjale.Ai tha se :”Morali asht sjellje qe ka te bajne me disa rregulla te cilat tregojne se cka asht mire dhe cka asht keq e me u perpjeke per te miren dhe me u shporre nga e keqja”.

Kuptimi qe populli I nep fjales moral asht me veprue ne pajtim me rregullat e shoqenise, nersa asht imoral me veprue ne kundershtim te ketynme rregullave.

Këto janë komplikimet që erdhne në vendin t’on  nga ideja marksiste leniniste.

Sic e dijme, ligji I jetes asht qe kush nuk pelqen andjet e thjeshta te punes se ndershme, do te psoje andjet e mnershme te vesit.keto sjedhje mos te merren per guga se I mencmi pat thane:”Cka goja mesohet me thane,zemra mesohet me besue”.

Me qellim që të ngjallet përseri mirësjellja,dashtnija,besa,ndera thjeshtësija e virtyte të tjera që në të vertetë janë në shpirtin e Shqiptarit,duhet që të gjithë aktoret e jetës shoqnore të marrin pjesë në ndrydhjen e erozionit moral që asht kah lodhe edhe sot shpirtin fisnik të popullit t’onë.Këte e tham se shumë prej nesh jena dishmitar se qysh nga gjysa e shekullit XX të,e që lirisht mund e thrrasim koha e mbrapshtinave, intrigave dhe veseve ma të këqija,doli dhe rrin sypri si voji mbi uthull,fundrrija ma e ndyta e shoqnisë.Prandaj duhet të bajm ç’asht e mundun që ajo fundrri,e ai llom të bijnë ne fund atje ku e ka vendin e këte mund e bajn të rijt dhe intelektualet që sot po kanë fatin me u edukue nër universitete të ndryshëme të botes..

Lexuesit  po i paraqes një pjese të leters të Prof .Arshi Pipes dergue disa miqve në mars 1991 ku nër të tjera thot:”Damet që ideologjia staliniste i ka ba moralit shqiptar dhe dokeve arbënore janë të pallogoritëshme.Shqiptaret duhen riedukue.Dhe kjo nuk bahet me poterë parullash e lloqe  kafehanesh, por me analiza shkencore që germojnë rranjët e helmatisuna t’ideologjisë staliniste. Ashtu si nuk sherohet lëngata me nuska, por me diagnozë mjeksore dhe me barnat e duhuna, po njashtu nuk shërohet murtaja e stalinizmit pa dërmue bazën e tij pseudoshkencore me argumenta bindës t’arsyeshëm”.