dgreca – Page 5065 – Dielli

Raport special nga Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara

November 20, 2013 by dgreca

Ndërsa vlersohen Marrëveshja e 19 Prillit 2013, dhe zgjedhjet e fundit në Kosovë, Kryeministrat e Kosovës dhe Serbisë Hashim Thaçi e Ivica Daçiç, dalin me pikëpamje të ndryshme rreth ecurisë së zgjedhjeve për pushtetin komunal në Kosovë/

NGA BEQIR SINA-OKB/

OKB – NJU JORK : Kryeministrat e Kosovës dhe Serbisë Hashim Thaçi e Ivica Daçiç thanë në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara se janë të përkushtuar për zbatimin e marrëveshjes së arritur ndërmjet tyre për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet të dyja vendeve.

Por, ata shprehën pikëpamje të ndryshme mbi ecurinë e zgjedhjeve komunale në Kosovë, në të cilat për herë të parë u përfshinë edhe komunat veriore të banuara me shumicë serbe.

Debati në Këshillin e Sigurimit u mbështet në raportin e sekretarit të përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara Ban Ki-Moon, në të cilin u theksua rëndësia e suksesit të zgjedhjeve për pushtetin komunal, posacërihst në veriun e Kosovës dhe ndikimit që do të kenë ato në forcimin e paqes e qëndrueshmërisë në Kosovë.

Zyrtarët serbë u pajtuan me përfshirjen e komunave veriore në zgjedhjet e organizuara nga autoritetet e Kosovës, pavarësinë e së cilës nuk e njohin, në këmbim të përshpejtimit të proceseve integruese evropiane.

Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, duke e cilësuar historike marrëveshjen me Serbinë, vuri theksin në rëndësinë që kanë zgjedhjet komunale për Kosovën dhe procesin e integrimit të komunitetit serb.

Përfundimi i suksesshëm në mbarë Kosovën – të zgjedhjeve komunale më 3 nëntor ishte një pikë e rëndësishme në zbatimin e një marrëvesheje në normalizimin e marrëdhënieve mes qeverisë së Kosovës dhe Serbisë ,në Këshillin e Sigurimit tha sot, në mbledhjen e rradhës zoti Farid Zarif , Përfaqësues Special i Sekretarit të Përgjithshëm për Kosovën dhe shefi i Misionit të Përkohshëm të Administratës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë ( UNMIK)

Gjatë informimit të tij në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit, ai foli për periudhën katërmujore, të raportit mbi përparimin e bërë në zbatimin e marrëveshjes së parë, në bazë të parimeve që rregullojnë normalizimit të marrëdhënieve , ka thënë Zarif, duke shtuar se ” pjekuria në rritje i sistemit shtetëror të Kosovës “, ishte në provë edhe në këto zgjedhje. Një numër i konsiderueshëm i komunave të Kosovës kishte shënuar pjesëmarrje të konsiderueshme të votuesve në nëntor, më e lartë në krahasim me atë të votimit mëparshëm të mbajtur në vitin 2009 .

Megjithatë , tha ai, duhet pranuar se pati disa incidente të izoluara të dhunës që kan ndodhur në ditën e zgjedhjeve në pjesën veriore të Mitrovicës, duke rezultuar në një votim të përsëritur më 17 nëntor. ” Entuziazmi i arritur mbi suksesin e konsiderueshëm përmes zgjedhjeve lokale duhet të jetë “mësim” , ” paralajmëroi ai. Formimi i Asociacionit të Komunave të Kosovës, edhe aty ku ka me shumicë serbe do të kërkojë përpjekje të mëdha . Arritja ishte vendimtare për të vazhduar progresin e bërë në nivele të larta politike në atë të ” besimit lokal dhe pronësinë mbi tokë ” .
Daçiq: Prishtina nuk po respekton marrëveshjet

Kryeministri i Serbisë, Ivica Daçiq, ka thënë se janë bërë disa përparime, përfshirë edhe disa marrëveshja që kanë dal nga Marrëveshja e 19 prillit por ato nuk kanë peshë nëse nuk zbatohen në praktikë.Sipas tij, qeveria e Serbisë ka bërë shumë përpjekje në këtë aspekt duke besuar që ato do të përmirësojnë jetën e komuniteti serbë në Kosovë.

Daçiq ka thënë zbatimi i marrëveshjeve garanton më shumë siguri për komunitetin serbe, garanci në aspektin e gjykatave, përzgjedhjes së komandanti regjional, mirëpo ai edhe në këtë rast ka akuzuar institucionet e institucionet e Kosovës, të cilat nuk janë angazhuar shumë në zbatimin e marrëveshje për të cilat janë zotuar në Bruksel.

“Komunat me shumicë serbe mund t’i gëzojnë këto të arritura nga marrëveshja vetëm kur angazhohet edhe Prishtina, e cila nuk ka përgatitur kushtet e zbatimit siç është zotuar. Shumica e serbëve nuk kanë mundur të votojnë në zgjedhjet e fundit”, ka thënë Daçiq duke shtuar se, megjithatë, qeveria e Serbisë është e kënaqur që në këto komuna ka dal në zgjedhje popullata prej rreth 40%, edhe pse disa zyrtarë serbë janë ndaluar të futen në Kosovë.“Përfaqësuesve të Turqisë dhe Shqipërisë u mundësohet madje edhe të marrin pjesë në fushata”, ka thënë ai.

Gjithnjë duke folur për zgjedhjet, ai ka kritikuar strukturat e sigurisë në Kosovës, të cilat, sipas tij, nuk kanë marrë masat e duhura të sigurisë ndërkohë që ka dënuar incidentet në veri.Daçiq ka shprehur dyshime edhe ndaj vendimit të OSBE, që materiali zgjedhor, i veriut, të bartej në Qendrën e rinumërimit në Fushë Kosovë.
Ai ka akuzuar Prishtinën se ende nuk ka marrë hapa të duhur rreth amnistisë, ligji për pushtetin lokal, rrjetin e gjykatave në veri, emërimin e zyrtarëve për komandën e policisë në veri.Daçiq ka thënë se emërimi i zëvendëskomandantit të Policisë së Kosovës në veri është bërë pa miratimin e Serbisë.
Thaçi në KS OKB: Kosova gjithmonë do të jetë vend i pavarur në Evropë

Kosova gjithmonë do të jetë vend i pavarur në truallin e Evropës, me perspektivë të qartë integruese në familjen Euro-Atlantike.

Kështu theksoi Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, të martën pasdite, në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të OKB-së për Kosovën, në Nju Jork.

“Qeveria e Republikës së Kosovës ka qenë shumë e përkushtuar të ketë një proces zgjedhor të lirë dhe demokratik, si dhe një pjesëmarrje sa më masive të të gjithë qytetarëve të Republikës së Kosovës në zgjedhjet e 3 nëntorit, të cilat u vlerësuan lartë nga vëzhguesit ndërkombëtar dhe pa dyshim janë një moment i rëndësishëm për pjekurinë e shtetësisë së Kosovës, dhe konsolidimin e brendshëm institucional të sistemit kushtetues dhe politik, duke përmbushur të gjitha kërkesat e dala nga Pakoja e Presidentit Ahtisaari”, tha më tutje Thaçi.

“Ky moment ka vulosur dhe mbyllur të gjitha tendencat eventuale për ndarje territoriale të Kosovës, apo federalizim të saj mbi baza etnike. Kështu, këto zgjedhje janë një fitore e qytetarëve, e të gjitha subjekteve politike dhe institucioneve të Republikës së Kosovës. Kemi dhënë shembullin më të mirë se Kosova është vend demokratik dhe se procesi zgjedhor është mbajtur në frymën dhe kulturën politike të lartë. Kam bindjen që ky sukses do të përsëritet edhe më 1 Dhjetor për 24 komuna të cilat do të organizohet balotazhi për zgjedhjen e kryetarëve të komunave”, tha kryeministri Thaçi.

Kryeministri i Kosovës ka folur edhe për krijimin e Asociacionit të Komunave Serbe në Kosovë dhe për kompetencat e tyre.

“Megjithatë, asociacioni që do të themelohet në përputhje me ligjet e Kosovës dhe sipas modelit të njëjtë të Asociacionit të Komunave të Kosovës, nuk do të ketë rol ekzekutiv, e as ligjvënës. Pra, nuk mund të jetë zëvendësim për kuvendet komunale dhe përgjegjësitë e komunave nuk mund të barten tek ky asociacion. Askush nuk mund të zëvendësojë apo relativizojë fuqinë e drejtpërdrejtë të votës së lirë të qytetarëve të Kosovës”, tha kryeministri Thaçi.

Kryeministri Thaçi, në fjalimin e tij para KS të OKB-së, ka folur edhe për proresin e Kosovës në rrugën e integrimeve evropiane, si edhe për progresin në fushën e rendit e ligjit në Kosovë.

Gjithashtu, në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit kan folur edhe përfaqësuesit të, SHBA, Rusia, Luksemburgut , Franca , Australia , Pakistani , Maroku, Togon , Mbretëria e Bashkuar, Republika e Koresë , Ruanda, Guatemala , Argjentina , Azerbajxhani dhe Kina :

SYLVIE LUCAS ( Luksemburg) , duke vëzhguar zgjedhjet komunale më 3 nëntor tha se ato ishin ishin mbajtur sipas ligjit në Kosovë. Ai tha se pjesëmarrja e votuesve në veri ishin pikat kyçe në atë të Marrëveshjes së Parë . Ajo ka dënuar dhunën që kishte ndodhur në qendrat e votimit në veri të Mitrovicës, . Ajo bëri thirrje për që Marrëveshja e 19 prillit të përfundojë në fushat e doganave, policisë dhe drejtësisë, sidomos modalitetet që rregullojnë për policinë serbe dhe gjyqësorit personelit në strukturat e Kosovës . Normalizimi i marrëdhënieve duhet të pasohet nga reforma ” energjike ” për të garantuar sundimin e ligjit në Kosovë , me një rol të rëndësishëm të luajtur nga ana e Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit nga ana e Misionit në Kosovë ( EULEX) . Si edhe , autorët e sulmit shtator kundër një konvoji të EULEX-it, duhet të sillen para drejtësisë . Më shumë se gjysma e shteteve anëtare që kan njohur pavarësinë e Kosovës kishte ardhur duke pasë parasysh këto realitete të reja, duke përfshirë edhe në Këshillin e Sigurimit , dhe përshtatur praninë ndërkombëtare në terren.

ALEXIS LAMEK ( Francë) tha se ” kompromisi historik”i 19 Prillit kishte ngjallur shumë shpresa , ndërsa rruga ishte hapur për më shumë progres midis dy vendeve , siç ishte parë me marrëveshjen e energjisë dhe telekomi . Ligjet për ratifikimin e Marrëveshjes së 19 prill që ishin miratuar në fillim të shtatorit nga parlamenti i Kosovës , ishin dhe dëshmi e përkushtimit të palëve për të zbatuar Marrëveshjen . Raundi i parë i zgjedhjeve komunale ishte mbajtur në kushte relativisht të kënaqshme. Sulmi ndaj EULEX-it në kontrast me situatën e përgjithshme të sigurisë në Kosovë , e cila ka qenë relativisht e qetë . Vendimi për të hapur bisedimet me Bashkimin Evropian me Serbinë dhe për të negociuar Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit me Kosovën, kan për të ndjekur progres të rëndësishëm në normalizimin e marrëdhënieve . Të dyja palët duhet të mbeten të angazhuar për përmirësimin e këtyre marrëdhënieve .

MASOOD KHAN ( Pakistan) përgëzoi përpjekjet e palëve për të arritur një paqe të negociuar. Megjithatë ,dhuna në zgjedhjet e fundit dhe pjesëmarrja e ulët e votuesve në rivotim ishin çështjet e shqetësimit . Ai u bëri thirrje atyre që kishin bojkotuar zgjedhjet t’i bashkohen procesit politik. Megjithatë , ai vuri në dukje se pavarësisht sfidave , të dy palët kishin mbajtur vullnetin politik. Angazhimi i vazhdueshëm nga ana e dy Kryeministrave, ka luajtur një rol të rëndësishëm duke arritur marrëveshje kyçe mbi telekomunikacionet dhe energjinë . Si edhe,numri i incidenteve të raportuara kundër komuniteteve minoritare kishte rënë. Ato ishin të gjitha shenja inkurajuese dhe demonstrmi se kur lidershipi ishte i vendosur , madje edhe pengesa serioze mund të tejkalohen. . Megjithatë, ata duhet të vazhdojnë për të ndërtuar besimin reciprok .

VITALY I. CHURKIN ( Federata Ruse) tha se Rusia mbështeti përpjekjet e Beogradit për të arritur një zgjidhje nëpërmjet dialogut. Rezoluta e Këshillit të Sigurimit 1244 (1999) mbeti plotësisht në fuqi dhe vazhdoi të jetë baza universale e detyrueshme ndërkombëtare për zgjidhjen e çështjes së Kosovës. UNMIK-u ka luajtur një rol kritik sidomos në pjesën veriore të Kosovës , ku situata mbetet e tensionuar . Prandaj ,Misioni i nevojitet Kosovës me personal relevante dhe burimet financiare .

Ai vuri në dukje se procesi zgjedhor kishte qenë larg nga i qetë , me rastet e dhunës dhe frikësimit të cilën theksoi se sa e brishtë dhe shpërthyese ishte situata. Gjendjen e minoritetit serb në Kosovë vazhdon të jetë shqetësuese. Një analizë e situatës tregoi se autoritetet shqiptare në Kosovë kishin paralizuar efektivitet për kthimin e refugjatëve serbë dhe personave të zhvendosur brenda vendit , duke shkelur të drejtat e tyre. Pa kthimin e njerëzve në shtëpitë e tyre , nuk mund të ketë asnjë proces pajtimi .

MICHAEL BLISS (Australi ) përshëndeti hapat për implementimin e Marrëveshjes së 19 prill , duke ia atribuar progresin e bërë udhëheqjeve të të dy vendve pra dy Kryeministrave dhe të rolit qendror të Bashkimit Evropian në lehtësimin e dialogut . Zhvillimi kryesor politik kishte qenë mbajtja e zgjedhjeve komunale , të cilat Australia i shihete si pjesë e përkushtimit të Kosovës për një shoqëri multi -etnike . Duke dënuar sulmet mbi qendrat e votimit në veri të Mitrovicës , ai kërkoi që autorët e krimit të ndiqen penalisht. Pavarësisht nga kjo, ai e përshëndeti pjesëmarrjen e votuesve dhe tha se zgjedhjet ishin kritike për funksionimin e institucioneve qeverisëse të Kosovës

ROSEMARY DICARLO (Shtetet e Bashkuara) përgëzoi angazhimin e Serbisë dhe Kosovës në procesin e dialogut , duke thënë se Marrveshja e prillit e kishte treguar vlerën e komunikimit të drejtpërdrejtë në uljen e tensioneve mes shteteve . Ajo përgëzoi Kosovën,Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE ) dhe të tjerët në mbajtjen e zgjedhjeve komunale në Kosovë , të cilat ishin të rregullta, transparente dhe të besueshme në shumicën e fushave . Të gjithë njerëzit në Kosovë duhet të jenë në gjendje të votojnë për përfaqësuesit e tyre, pa frikë. Ajo e dënoi dhunën në qendrat e votimit në veri të Kosovës . SHBA ishin inkurajuar nga votim të rregullta në Mitrovicë më 17 nëntor ,të cilat treguan se Kosova ishte i aftë për kryerjen e zgjedhjeve të ardhshme të përgjithëshme.

Nga ana e saj ,Shtetet e Bashkuara mbështetën një normalizim të marrëdhënieve , tha ajo, e cila ishte vendimtare për stabilitetin dhe pajtimit në rajon . Qeveria e saj dukej për Kosovën dhe Serbinë duke ecur përpara me zbatimin e plotë të marrëveshjeje të 19 prill, si dhe marrëveshjeve të mëparshme. Shtetet e Bashkuara të shikuarat zgjedhjet dhe përparimin në dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës si hapa pozitivë në drejtim të të dyja anët avancimin drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Shtetet e Bashkuara ishte e gatshme të mbështesë përpjekjet e Kosovës për të zbatuar reformat për të arritur synimet euroatlantike , duke përfshirë për mbrojtjen e të drejtave të minoriteteve dhe zhvillimin e një ekonomie të fortë , të bazuar në tregun .

ABDERRAZZAK LAASSEL ( Marok ) ka thënë se pavarësisht progresit 19 prillit, Marrëveshja vazhdoi të dalë kundër vështirësive për shkak të skepticizmit të fraksioneve të caktuara politike që çojnë në tensione në rajonin verior dhe fushatave kundër zgjedhjeve. UNMIK-u , UNHCR-ja dhe Bashkimi Evropian ka bërë përpjekje të mëdha që kanë kontribuar për të mbajtur të qetë situatën e sigurisë. Megjithatë ,sulmi shtator EULEX-it e kishte zhytur rajonin në një klimë të pasigurisë dhe Maroku dënuar humbjen e jetës së një njeriu . Përpjekje shtesë janë të nevojshme për të krijuar një klimë e besimit . Më tej ,mbrojtja e trashëgimisë kulturore dhe mbrojtja e faltoreve fetare ishte një përgjegjësi e përbashkët .
KOKOU NAYO MBEOU ( Togo ) ka thënë se pavarësisht pengesave të përsëritura , Kosova dhe Serbia kanë vazhduar të zbatojnë Marrëveshjen për normalizimin e marrëdhënieve mes tyre, të bërë më 19 Prill 2013. Takimet e organizuara nën patronazhin e Bashkimit Evropian kishin mundësuar që të kishte progres . Partitë tha ai ishin angazhuar për heqjen e pengesave drejt zgjedhjeve dhe se kishin hapur rrugën për një proces transparent dhe të besueshëm zgjedhor . Togo dënoi sulmet nga nacionalistët serbë të cilët u përpoqën të kompromentojnë zgjedhjet përmes dhunës .Më tej , pas tre viteve të negociatave intensive , marrëveshja ishte arritur për çështje të ndryshme dhe Kosova do të jetë në gjendje për të lidhur direkt me rrjetin ndërkombëtar të telefonisë . Një përparim i tillë ishte i mundur për shkak të guximit politik të udhëheqjeve të Kosovës dhe Serbisë.
MICHAEL TATHAM (United Kingdom) përshëndeti zgjedhjet e fundit të 3 nëntorit duke i quajtur ” kryesisht të suksesshme” Në zgjedhjet lokale , nënvizoi ai përpjekjet e Serbisë dhe Kosovës për të inkurajuar një pjesëmarrje të madhe të votuesve, ishi inukurajuese. Duke dënuar dhunën e ekstremistëve në tri vendvotime , ai kërkoi që autorët e krimit të sillen me shpejtësi para drejtësi . Ai përshëndeti vendosmërinë e të dy Kryeministrave ‘në zgjedhjet komunale , e cila nënvizoi vlerën e dialogut që ata e kishin vendosur . Përpara zgjedhjeve parlamentare të vitit të ardhshëm, Prishtina duhet të zbatojë një reformë më të gjerë të procesit të saj zgjedhor. Eshtë për t’u përgëzuar progresi i bërë mbi energjinë dhe telekomin. Ai u bëri thirrje të dyja palëve për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura. Normalizimi i marrëdhënieve ishte integrale për të dy vendet europiane për anëtarësim në Bashkimin Europian dhe të dyja palët duhet të punojnë më mirë për të integruar serbët e Kosovës në veri . Ai kërkoi që autorët e sulmit shtator mbi EULEX-in të sillen para drejtësisë .
JOON OH (Republika e Koresë ) përshëndeti përparimin e konsiderueshëm në zbatimin e marrëveshjes të 19 prillit, duke ia atribuar atë në përpjekjet nga dy kryeministrat Daçiç dhe Thaqi. Ai i bëri thirrje Beogradit dhe Prishtinës për të ruajtur të arriturat e tyre dhe përpjekjet në drejtim të normalizimit të marrëdhënieve .Fakti se zgjedhjet komunale ishin kryer në një mënyrë kryesisht të suksesshëm tregoi perspektivat pozitive për konsolidimin e paqes dhe sigurisë në Kosovë dhe rajon . Megjithatë , zgjedhjet në veri të Kosovës – dhe ripërsëritja më 17 nëntor – tregoi se sfidat të tjera ka përpara . Ankesat e pakicës serbe në atë zonë kishin penguar paqe të qëndrueshme dhe pajtimin e vërtetë në këtë fushë, dhe ai kërkoi të dy palëve që të ” fitojë zemrat dhe mendjet e serbëve etnikë ” dhe të punojnë së bashku për të adresuar shqetësimet ekonomike dhe politike . Së fundi , ai shprehu shqetësim rreth dhunës që kishte çuar në vdekjen e një oficeri doganor i EULEX-it , duke theksuar se autorët duhet të dalin sa më parë para përgjegjësisë.
EUGENE – RICHARD GASANA ( Ruanda ) ka thënë se delegacioni i tij ishte i kënaqur për të dëgjuar se Serbia dhe Kosova, kanë vazhduar të punojnë së bashku në implementimin e Marrveshjes së 19 prillit dhe përgëzoi rolin e luajtur nga palët në mbajtjen e zgjedhjeve historike të 3 nëntorit. Ndërsa gjendja e sigurisë mbetet e qetë , incidentet e raportuara në zonat etnikisht të përziera ishin një çështje shqetësuese.Ruanda, tha ai ka dënuar sulmin që kishte rezultuar në vdekjen e një zyrtari të EULEX-it . Ai tha se përpjekjet më të mëdha janë të nevojshme për të gjetur personat e humbur dhe për të përmirësuar gjyqësorin e Kosovës . Për të drejtat e njeriut , Kosova ka bërë përpjekje të jashtëzakonshme për të mbrojtur të drejtat e pakicave .Kosova duhet të punojë gjithashtu për të krijuar një atmosferë të favorshme për kthimin e sigurt të refugjatëve në shtëpitë e tyre . Kjo ishte e domosdoshme për paqe të qëndrueshme në Kosovë .
GERT ROSENTHAL ( Guatemala ) ka thënë se Këshilli i Sigurimit duhet të ndjeki me kujdes evolucionin e procesit zgjedhor . Në këtë fazë të re , UNMIK-u kishte një rol qendror për të luajtur . Guatemala përshëndeti intensifikimin e përpjekjeve të UNMIK-ut në ndërmjetësim dhe negociata në veri të Kosovës . Ka qenë një gamë të gjerë të aktiviteteve në të cilat UNMIK-u është duke përdorur burimet e veta për të ulur tensionin dhe , për këtë arsye , ajo duhet të gëzojë mbështetjen e plotë të bashkësisë ndërkombëtare .
MARIO OYARZÁBAL (Argjentinë ) ka thënë se vendi i tij kishte votuar në favor të rezolutës 1244 ( 1999) , e cila shërbeu si bazë ligjore për adresimin e situatës në Kosovë . Duke shprehur shqetësim në sulme dhe akte të frikësimit në veri të Kosovës më 3 nëntor , ai tha se roli i UNMIK-ut ishte e domosdoshme . Serbia ka treguar përkushtimin e saj të fortë ndaj Marrëveshjes së 19 prillit dhe Bashkimit Evropian. Ai tha se shpresonte se palët do të vazhdojnë të avancojnë implementimin e Marrëveshjes së 19 prillit , duke kërkuar që të dy vendet kan për të kapërcyer të kaluarën në mirëbesim. Situata e përgjithshme e sigurisë ka qenë e qetë, por ka pasur probleme në pjesën veriore të Mitrovicës, duke treguar se duhet një veprim i nevojshem per te parandaluar acarimin e ardhshëm . Ai tha se UNMIK-u ka luajtur një rol thelbësor në mbështetjen e proceseve politike , sidomos në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore . Ai bëri thirrje për respektimin e plotë të të drejtave të njeriut për ata që kishin qenë të zhvendosur .
AGSHIN MEHDIYEV ( Azerbaijan) tha se qëndrimi i qeverisë së tij mbi sovranitetin e Serbisë dhe integritetin territorial , si dhe mbi mosnjohjes së shpalljes së njëanshme të pavarësisë , ka mbetur i pandryshuar . Rezoluta 1244 (1999) ka shërbyer si kornizë ligjore për zgjidhjen e situatës nëpërmjet proceseve politike dhe negociatave . UNMIK-u ka luajtur një rol të rëndësishëm , duke punuar me komunitetet dhe koordinimin me ” ” pranitë ndërkombëtare për të rritur suksesin e dialogut politik . Duke përshëndetur angazhimin e të dyja palëve për përparimin në marrëveshjeje të 19 prillit, ai përgëzoi ata për të pasur takime rregullisht . Marrëveshjet e arritura në telekom dhe energjin , policisë dhe gjyqësorit ofroi një ” pikënisje ” për marrëveshje në fusha të tjera . Ai përgëzoi UNHCR ,Organizata Ndërkombëtare për Migrim ( IOM) dhe UNMIK-ut për lehtësimin e kthimit të personave të zhvendosur brenda vendit , duke vënë në dukje situatën e sigurisë duhet të jetë një prioritet. LIU JIEYI ( Kinë), Presidenti i e radhës Këshillit të Sigurimit , foli në cilësinë e vendit të tij Kinës , duke thënë se vendi i tij, duke respektuar integritetin territorial të Serbisë ka kuptuar shqetësimet legjitime të atij vendi. Qasja më e mirë ishte për të gjetur një zgjidhje reciprokisht të pranueshme përmes dialogut, bazuar në Kartën dhe rezolutat përkatëse të Këshillit të Sigurimit, tha ai. Serbia ishte për t’u përgëzuar për përpjekjet e saj për të arritur një zgjidhje politike . Ai gjithashtu përshëndeti dialogun pragmatik ndjekur nga të dyja palët , duke çuar në marrëveshjet në energjinë dhe telekomin . Të dyja palët duhet të vazhdojnë në mënyrë efektive për të zbatuar Marrëveshjen e nënshkruar tashmë më 19 prill dhe të punojnë për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në Ballkan. Ai gjithashtu shprehu mbështetje për përpjekjet e UNMIK-ut që të kryejë mandatin e tij .

Këshilli i Sigurimit u ka bërë thirrje të dyja palëve që të vazhdojnë zbatimin e marrëveshjeve të arritura në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian.
Po ashtu është kërkuar ndriçimi dhe vënia para drejtësisë e autorëve të vrasjes së një oficeri doganor të Misionit të Bashkimit Evropian për Sundimin e ligjit në muajin shtator në veriun e Kosovës.

Qe pritej për Kosovën dhe Serbinë duke ecur përpara me zbatimin e plotë të marrëveshjeje të 19 prill, si dhe marrëveshjeve të mëparshme. Shtetet e Bashkuara të shikuarat zgjedhjet dhe përparimin në dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës si hapa pozitivë në drejtim të të dyja anët avancimin drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Shtetet e Bashkuara ishte e gatshme të mbështesë përpjekjet e Kosovës për të zbatuar reformat për të arritur synimet euroatlantike , duke përfshirë për mbrojtjen e të drejtave të minoriteteve dhe zhvillimin e një ekonomie të fortë , të bazuar në tregun .

ABDERRAZZAK LAASSEL ( Marok ) ka thënë se pavarësisht progresit 19 prillit, Marrëveshja vazhdoi të dalë kundër vështirësive për shkak të skepticizmit të fraksioneve të caktuara politike që çojnë në tensione në rajonin verior dhe fushatave kundër zgjedhjeve. UNMIK-u , UNHCR-ja dhe Bashkimi Evropian ka bërë përpjekje të mëdha që kanë kontribuar për të mbajtur të qetë situatën e sigurisë. Megjithatë ,sulmi shtator EULEX-it e kishte zhytur rajonin në një klimë të pasigurisë dhe Maroku dënuar humbjen e jetës së një njeriu . Përpjekje shtesë janë të nevojshme për të krijuar një klimë e besimit . Më tej ,mbrojtja e trashëgimisë kulturore dhe mbrojtja e faltoreve fetare ishte një përgjegjësi e përbashkët .

KOKOU NAYO MBEOU ( Togo ) ka thënë se pavarësisht pengesave të përsëritura , Kosova dhe Serbia kanë vazhduar të zbatojnë Marrëveshjen për normalizimin e marrëdhënieve mes tyre, të bërë më 19 Prill 2013. Takimet e organizuara nën patronazhin e Bashkimit Evropian kishin mundësuar që të kishte progres . Partitë tha ai ishin angazhuar për heqjen e pengesave drejt zgjedhjeve dhe se kishin hapur rrugën për një proces transparent dhe të besueshëm zgjedhor . Togo dënoi sulmet nga nacionalistët serbë të cilët u përpoqën të kompromentojnë zgjedhjet përmes dhunës .Më tej , pas tre viteve të negociatave intensive , marrëveshja ishte arritur për çështje të ndryshme dhe Kosova do të jetë në gjendje për të lidhur direkt me rrjetin ndërkombëtar të telefonisë . Një përparim i tillë ishte i mundur për shkak të guximit politik të udhëheqjeve të Kosovës dhe Serbisë .
MICHAEL TATHAM (United Kingdom) përshëndeti zgjedhjet e fundit të 3 nëntorit duke i quajtur ” kryesisht të suksesshme” Në zgjedhjet lokale , nënvizoi ai përpjekjet e Serbisë dhe Kosovës për të inkurajuar një pjesëmarrje të madhe të votuesve, ishi inukurajuese. Duke dënuar dhunën e ekstremistëve në tri vendvotime , ai kërkoi që autorët e krimit të sillen me shpejtësi para drejtësi . Ai përshëndeti vendosmërinë e të dy Kryeministrave ‘në zgjedhjet komunale , e cila nënvizoi vlerën e dialogut që ata e kishin vendosur . Përpara zgjedhjeve parlamentare të vitit të ardhshëm, Prishtina duhet të zbatojë një reformë më të gjerë të procesit të saj zgjedhor. Eshtë për t’u përgëzuar progresi i bërë mbi energjinë dhe telekomin. Ai u bëri thirrje të dyja palëve për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura. Normalizimi i marrëdhënieve ishte integrale për të dy vendet europiane për anëtarësim në Bashkimin Europian dhe të dyja palët duhet të punojnë më mirë për të integruar serbët e Kosovës në veri . Ai kërkoi që autorët e sulmit shtator mbi EULEX-in të sillen para drejtësisë .

JOON OH (Republika e Koresë ) përshëndeti përparimin e konsiderueshëm në zbatimin e marrëveshjes të 19 prillit, duke ia atribuar atë në përpjekjet nga dy kryeministrat Daçiç dhe Thaqi. Ai i bëri thirrje Beogradit dhe Prishtinës për të ruajtur të arriturat e tyre dhe përpjekjet në drejtim të normalizimit të marrëdhënieve .Fakti se zgjedhjet komunale ishin kryer në një mënyrë kryesisht të suksesshëm tregoi perspektivat pozitive për konsolidimin e paqes dhe sigurisë në Kosovë dhe rajon . Megjithatë , zgjedhjet në veri të Kosovës – dhe ripërsëritja më 17 nëntor – tregoi se sfidat të tjera ka përpara . Ankesat e pakicës serbe në atë zonë kishin penguar paqe të qëndrueshme dhe pajtimin e vërtetë në këtë fushë, dhe ai kërkoi të dy palëve që të ” fitojë zemrat dhe mendjet e serbëve etnikë ” dhe të punojnë së bashku për të adresuar shqetësimet ekonomike dhe politike . Së fundi , ai shprehu shqetësim rreth dhunës që kishte çuar në vdekjen e një oficeri doganor i EULEX-it , duke theksuar se autorët duhet të dalin sa më parë para përgjegjësisë.
EUGENE – RICHARD GASANA ( Ruanda ) ka thënë se delegacioni i tij ishte i kënaqur për të dëgjuar se Serbia dhe Kosova, kanë vazhduar të punojnë së bashku në implementimin e Marrveshjes së 19 prillit dhe përgëzoi rolin e luajtur nga palët në mbajtjen e zgjedhjeve historike të 3 nëntorit. Ndërsa gjendja e sigurisë mbetet e qetë , incidentet e raportuara në zonat etnikisht të përziera ishin një çështje shqetësuese.Ruanda, tha ai ka dënuar sulmin që kishte rezultuar në vdekjen e një zyrtari të EULEX-it . Ai tha se përpjekjet më të mëdha janë të nevojshme për të gjetur personat e humbur dhe për të përmirësuar gjyqësorin e Kosovës . Për të drejtat e njeriut , Kosova ka bërë përpjekje të jashtëzakonshme për të mbrojtur të drejtat e pakicave .Kosova duhet të punojë gjithashtu për të krijuar një atmosferë të favorshme për kthimin e sigurt të refugjatëve në shtëpitë e tyre . Kjo ishte e domosdoshme për paqe të qëndrueshme në Kosovë .

GERT ROSENTHAL ( Guatemala ) ka thënë se Këshilli i Sigurimit duhet të ndjeki me kujdes evolucionin e procesit zgjedhor . Në këtë fazë të re , UNMIK-u kishte një rol qendror për të luajtur . Guatemala përshëndeti intensifikimin e përpjekjeve të UNMIK-ut në ndërmjetësim dhe negociata në veri të Kosovës . Ka qenë një gamë të gjerë të aktiviteteve në të cilat UNMIK-u është duke përdorur burimet e veta për të ulur tensionin dhe , për këtë arsye , ajo duhet të gëzojë mbështetjen e plotë të bashkësisë ndërkombëtare .

MARIO OYARZÁBAL (Argjentinë ) ka thënë se vendi i tij kishte votuar në favor të rezolutës 1244 ( 1999) , e cila shërbeu si bazë ligjore për adresimin e situatës në Kosovë . Duke shprehur shqetësim në sulme dhe akte të frikësimit në veri të Kosovës më 3 nëntor , ai tha se roli i UNMIK-ut ishte e domosdoshme . Serbia ka treguar përkushtimin e saj të fortë ndaj Marrëveshjes së 19 prillit dhe Bashkimit Evropian. Ai tha se shpresonte se palët do të vazhdojnë të avancojnë implementimin e Marrëveshjes së 19 prillit , duke kërkuar që të dy vendet kan për të kapërcyer të kaluarën në mirëbesim. Situata e përgjithshme e sigurisë ka qenë e qetë, por ka pasur probleme në pjesën veriore të Mitrovicës, duke treguar se duhet një veprim i nevojshem per te parandaluar acarimin e ardhshëm . Ai tha se UNMIK-u ka luajtur një rol thelbësor në mbështetjen e proceseve politike , sidomos në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore . Ai bëri thirrje për respektimin e plotë të të drejtave të njeriut për ata që kishin qenë të zhvendosur .

AGSHIN MEHDIYEV ( Azerbaijan) tha se qëndrimi i qeverisë së tij mbi sovranitetin e Serbisë dhe integritetin territorial , si dhe mbi mosnjohjes së shpalljes së njëanshme të pavarësisë , ka mbetur i pandryshuar . Rezoluta 1244 (1999) ka shërbyer si kornizë ligjore për zgjidhjen e situatës nëpërmjet proceseve politike dhe negociatave . UNMIK-u ka luajtur një rol të rëndësishëm , duke punuar me komunitetet dhe koordinimin me ” ” pranitë ndërkombëtare për të rritur suksesin e dialogut politik . Duke përshëndetur angazhimin e të dyja palëve për përparimin në marrëveshjeje të 19 prillit, ai përgëzoi ata për të pasur takime rregullisht . Marrëveshjet e arritura në telekom dhe energjin , policisë dhe gjyqësorit ofroi një ” pikënisje ” për marrëveshje në fusha të tjera . Ai përgëzoi UNHCR ,Organizata Ndërkombëtare për Migrim ( IOM) dhe UNMIK-ut për lehtësimin e kthimit të personave të zhvendosur brenda vendit , duke vënë në dukje situatën e sigurisë duhet të jetë një prioritet.

LIU JIEYI ( Kinë), Presidenti i e radhës Këshillit të Sigurimit , foli në cilësinë e vendit të tij Kinës , duke thënë se vendi i tij, duke respektuar integritetin territorial të Serbisë ka kuptuar shqetësimet legjitime të atij vendi. Qasja më e mirë ishte për të gjetur një zgjidhje reciprokisht të pranueshme përmes dialogut, bazuar në Kartën dhe rezolutat përkatëse të Këshillit të Sigurimit, tha ai. Serbia ishte për t’u përgëzuar për përpjekjet e saj për të arritur një zgjidhje politike . Ai gjithashtu përshëndeti dialogun pragmatik ndjekur nga të dyja palët , duke çuar në marrëveshjet në energjinë dhe telekomin . Të dyja palët duhet të vazhdojnë në mënyrë efektive për të zbatuar Marrëveshjen e nënshkruar tashmë më 19 prill dhe të punojnë për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në Ballkan. Ai gjithashtu shprehu mbështetje për përpjekjet e UNMIK-ut që të kryejë mandatin e tij .

Këshilli i Sigurimit u ka bërë thirrje të dyja palëve që të vazhdojnë zbatimin e marrëveshjeve të arritura në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian.

Po ashtu është kërkuar ndriçimi dhe vënia para drejtësisë e autorëve të vrasjes së një oficeri doganor të Misionit të Bashkimit Evropian për Sundimin e ligjit në muajin shtator në veriun e Kosovës.

OKSIGJEN OPOZITËS

November 20, 2013 by dgreca

Nga SKËNDER BUÇPAPAJ/

Premtimi i nxituar dhe refuzimi i vonuar për asgjësimin e armëve kimike të Sirisë në Shqipëri nga ana e kryeministrit Edi Rama i dha opozitës së Tiranës “armë” për të mbrojtur veten nga keqqeverisja 8 vjeçare.
U protestua për ideale ambientaliste, ndërkohë që Gërdeci u harrua krejt. Sikur deputetet e PD të dilnin me parrulla kundër tragjedisë të Gërdecit, ato do të ishin të besueshëm, por ata e përdorën “ngërçin e Edi Ramës” në emër të pushtetit politik.
Gjatë këtyre ditëve, nga rrjedhja e lajmit në mediat franceze, të cilat pyetën ministrin Bushati rreth çështjes në fjalë, të paktën, nuk është përmendur thuajse fare ose ka kaluar në plan të dytë humbja e stërthellë e opozitës në Korçë dhe çështja e Pallatit të Vlorës, ‘Jon’, ku ndërlikohej figura e kryetarit zyrtar të opozitës dhe zbërthehej skema e marrëdhënieve klienteliste 23 vjeçare në Shqipëri.
Opozitës iu kthye frymëzimi për të protestuar dhe për të krijuar situatë të tensionuar në Kuvendin e Shqipërisë. Madje gati sa nuk u frymëzua edhe për të marrë në duart e saj mekanizmin e protestës para Kuvendit, në rrugët e sheshet e qyteteve, dhe për ta shndërruar atë në protestë popullore.
24 orë në ditë Rama u shndërrua në personazhin negativ të mediave – u thirrën në skenë, në kauzë të përbashkët, eksponentë të vitit 1997 dhe eksponentë të Gërdecit, ose të të dyjave bashkë.
Falë vendosmërisë së protestuesve ambjentalistë, kryesisht të rinj dhe të reja, nxënës të shkollave të mesme, nuk u lejua që protestat të merrnin ngjyrime partiake dhe as ekstremiste të kurrfarë ngjyre. Mosndërhyrja e qeverisë në zhvillimin e protestave ndihmoi që ambjentalistëve të mos iu dilte nga duart protesta dhe motivet e saj.
U trimërua edhe opozita brenda vetë Partisë Socialiste. Në opinion u përforcua ideja se, edhe po ta dërgonte në Kuvend për miratimin çështjen e asgjësimit të armëve kimike të Sirisë, ajo do të hidhej poshte edhe nga një pjesë e konsiderueshme e deputetëve ‘socialistë’.
Kjo rritje e opozitës së brendshme shënon edhe uljen e aftësisë vendimmarrëse të Edi Ramës. Pra, e vë në rrezik në njëfarë mënyre autorizimin e fuqishëm që mori ai me votën e 23 qershorit.
Opozitën e brendshme e përbën pikërisht ‘garda e vjetër’ e përfolur në mediat shqiptare dhe të huaja për pakënaqësitë e saj ndaj kryeministrit Rama.
Zhvillimet e këtyre javëve, nga shtatori e këndej, prej kur kryeministrit i është propozuar nga aleatja, mikja dhe partnerja jonë e madhe, Amerika, asgjësimi i armëve kimike të Sirisë në Shqipëri, tregojnë se në politikë ndëshkohen edhe ngutja në vendimmarrje, edhe pavendosmëria në vendimmarrje.
Në deklaratën e tij për mospranimin e armëve kimike në Shqipëri, duke folur për kundërshtarët e tij, kryeministri tha se janë ata që po tremben nga masat e qeverisë kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.
Pavendosmëria e kryeministrit do të jetë ajo që do të ndëshkohet më së shumti në këtë zotim të tij.
Me rëndësi tashmë është që Edi Rama të ketë nxjerrë mësimet përkatëse nga e gjithë kjo, çka do të ishte mesazhi i duhur për përkrahësit e tij të vendosur në Partinë Socialiste dhe në shoqërinë shqiptare.
Dhe të mos nxirren në harresë aferrat korruptive të pushtetarëve, të mos nxirret në harresë hendeku i madh që krijojnë ata me mjerimin anembanë Shqipërisë, shumë më tepër se Blloku i dikurshëm në mes të Tiranës.
Të mos harrohet se ndotja më vdekjeprurëse e shtetit janë korrupsioni dhe krimi i organizuar, të cilët e kanë betonizuar dhe shëmtuar Shqipërinë, sidomos Shqipërinë turistike.

PRESIDENTIN XHON F. KENNEDY E VRANË…

November 19, 2013 by dgreca

50 vjetë ma parë… me 23 Nandor 1963…/

Shkruan: Fritz RADOVANI/

Nuk më besohet se janë ba 50 vjetë që u vra Presidenti Amerikës, Xhon Kennedy!

Ndoshta, edhe janë ba aq vite! Kalonim nga një stacion tek tjetri në radio, per “me besue” atë lajm aq të papritun, sa edhe të trishtueshëm per né Shqiptarët!

“Presidenti Xhon Kennedy u vra me atentat!” persëritej në të gjitha anët e Botës!

E bashkë me Xhon Kennedy-n, u vra edhe shpresa ynë per Liri!

Xhon Fitzgerald KENNEDY, ka lé në Brooklin, Massachusetts, me daten 29 Maji 1917. Asht vra me atentat me daten 22 Nandor 1963, në Dallas, Teksas të ShBA.

Ishte me origjinë nga një familje katolike irlandeze, i vendosun kur imigroi në Boston, Amerikë. Me daten 20 Janar 1961, Xhon Kennedi u betue si President i ShBA, dhe per tri vjet mbeti i perjetshëm në Historinë e Amerikës, edhe até Botnore.

Atëherë, kur pritej dhe ishin të gjitha mundsitë e një “këthese” të Shqipnisë në gjiun e Europës, dhe pikrisht porsa Kennedy mërrijti në Paris, me 2 Qershor 1961 në Pallatin Shaijo, mbas bisedimeve me Presidentin e Francës Sharl De Gol, deklaroi: “Mund të ketë turbullira prapa perdes së hekurt, për shkak të lidhjeve të dobëta që ekzistojnë, në një gjendje në të cilën Shqipëria është radhitur përkrah Kinës komuniste në grindjen ideologjike me Bashkimin Sovjetik. Kjo është arsyeja,” – tha Kennedi – “për të cilën mendoj, se rrota po rrotullohët në favor të Botës së Lirë, dhe jo të komunistëve.” (Gazeta “Zëri i Popullit” dt. 9 Qershor 1961, Nr. 139, (3982), fq. 4. “Përgjigje zotit Kennedi”).

“Kush mendon se asht i mirë komunizmi të vijë e të shohin Berlinin!..” Kennedy.

Presidenti Kennedi, ishte i 35-ti President i ShBA, dhe i treti që vritet me atentat në moshen 46 vjeçare, mbas Abraham Linkoln në 1885, dhe Mc. Kinley, në vitin 1901. Mbas 10 muejsh hetime në 1964, komisioni hetimor i drejtuem nga kryetari i Gjykatës së Naltë të ShBA, Earl Warren…“mbylli dosjen Kennedy” per 50 vjetë…të cilen e kam lexue, ndonse, rrallë ka ngja që per vrasje politike me u ba shpjegime të plota dhe bindëse.

Nga materialet që kam lexue per vrasjen Xhon Kennedy, kam veçue një…

RASTËSI… apo…

Edhe Abraham Linkoln u vra…ashtusi Xhon Kennedy…

■Abraham Linkoln u zgjodh në Kongresin Amerikan në vitin 1846…

Xhon F. Kennedy, u zgjodh në Kongresin Amerikan në vitin 1946…

■Abraham Linkoln u zgjodh President i SHBA në vitin 1860…

Xhon Kennedy u zgjodh President i SHBA në vitin 1960…

■Emnat Linkoln dhe Kennedy, të dy kanë nga shtatë shkronja…

■Të dy Presidentët janë vra per mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut…

■Të dy Presidentët janë vra nga “agjentë sudistë”…

■Kur shkuen në Shtëpinë e Bardhë, gratë e të dyve kanë humbë fëmijë…

■Të dy Presidentët janë vra me nga një goditje në kokë…

■Të dy Presidentët janë vra në diten e merkurrë…

■Sekretaria e Presidentit Linkoln, kishte mbiemnin “Kennedy”…

Sekretaria e Presidentit Kennedy, kishte mbiemnin “Linkoln”…

■Vrasësi i Linkoln ka gjuejtë nga një kinema dhe asht kapë në një magazinë.

Vrasësi i Kennedy ka gjuejtë nga një magazinë dhe asht kapë në kinema.

■Pasuesi i Linkoln kishte emnin Andrew Jonson, kishte lé në vitin 1808.

Pasuesi i Kennedy kishte emnin Lyndon Jonson, kishte lé në vitin 1908.

■Të dy emnat e pasuesëve të Presidentëve kishin nga gjashtë shkronja.

■John Wilkes Booth, vrasësi i Linkoln ka lé në vitin 1839…

Lee Harvey Osvalt, vrasësi i Kennedy ka lé në vitin 1939…

■Të dy vrasësit e Presidentëve kanë tre emna me pesmëdhjetë shkronja.

■Të dy vrasësit, Booth dhe Osvalt, janë vra para se me u ba procesi i tyne…

■Të dy vrasjet e Presidentëve kanë mbetë edhe sot misterioze…

…Kujtoj si sot, atëditë, kur iu ba funerali Presidentit Kennedy, ndigjuem në radio një kangtare që këndoi “Ave Maria”… në kishen ku ishte martue…ishte po ajo kangtare që kishte këndue atëherë… Aty e shoqja Zhaklin, organizoi edhe ceremoninë mortore…

Melbourne, Nandor 2013.

Degradimi urban i një qyteti..

November 19, 2013 by dgreca

Shkruan: arch. Ylber Vokshi –Ylli/Prishtine/

Qyteti i Gjakovës ka pasur një traditë në zhvillimet urbane. Nga një qytezë mesjetare e shekullit XV u zhvillua në një qendër administrative të kohës. Në shekullin e XX,në vazhdimësi të kritereve të ashpra të kësaj treve,dhe në aftësitë specifike dhe kolektive të gjakovarëve,me anën e arsimimit të ekspertëve të kësaj fushe,ky mjedis u zhvillua në një qendër urbane për lakmi. Ajo çka është tentuar me dekada që pjesa e qendrës së qytetit të ri të fitoi identitetin urban,që është proces shumë i vështirë urban u arrit të degradohet pas luftës nga vet ne.

Reagimet i mija për të cilat kamë shkruar para shumë vite,për atë se çka është duke ngjarë në qytetin e Gjakovës,në fushën e planifikimit hapësinor,urban dhe të ndërtimit,datojnë shumë vite më parë,duke u nisur nga ajo se kamë qenë pjesë e atyre profesionistëve që kamë kontribuar shume vite në ekipin e udhëhequr nga arkitekti i nderuar gjakovar Skender Këpuska,i cili është “pensionuar”,e sot jeton i izoluar nga problematika urbane e qytetit të ti që aq shumë i dha.

Ne ishim ata që vazhduam rrugën e baballarëve tanë,që duke respektuar traditën dhe disa principe të një jete të dëshiruar urbane. Edhe se të pa shkolluar,por me një dell perfektë për hapësirën që na rrethon,ata kishin ditur të harmonizojnë,unifikojnë të vjetrën me të renë. Një arritje të tillë në Gjakovë duhej respektuar të gjithë ne si pasardhësit e një mjedisi urban (qyteti),të cilin e kanë respektuar me shekuj paraardhësit tonë. Është për tu admiruar se si një qytezë e vogël,kur ka pasur “presione” ekonomike dhe demografike për tu zgjeruar (është rasti pas luftës së dytë botërore),ka arritur të zgjidhe me dinjitet ato presione urbane të kohës.

Edhe principet e sotme të zhvillimit POLICENTRIK të territorit të komunës së Gjakovës në ato kohëra janë zbatuar,kur nuk ishin aktuale në Evropë. Krijimi i zonave satelite nëpër fshatra,tregonte vizionet e qarta të strukturave udhëheqëse komunale, dhe urbanistëve të asaj kohe. Kapacitetet prodhuese u ndërtuan në Ponoshec (elektromotorët),Junik (fabrika e tekstilit),Rugovë (kapacitetet përpunuese bujqësore) dhe në shumë fshatra të tjera të komunës. Le të gjykon dikush për ndasitë fshat qytet pas këtyre argumenteve të qëndrueshme të kohës. Këto zhvillime hapësinore ishin për admirim jo vetëm në nivelin Kosovar por edhe ma gjerë në regjion dhe në Evropë.

Pak kush në Gjakovë e din se me cilat akuza janë ballafaquar vendimmarrësit gjakovarë në vitet tetëdhjetë,lidhur me konceptin e ri të zhvillimit urban të qytetit të tyre,të aprovuar pas një konkursi urbanistik ndërkombëtar. Ishte fjala për bulevardin këmbësor që kishte filluar të realizohet nga qendra e qytetit (sheshi i “Fontanës”),pallati i kulturës,rruga e “dibranëve” e do të përfundonte në Orize. Ishte ky një koncept i ri i urban i fundshekullit XX që kishte filluar të aplikohej në tërë botë e civilizuar. Në ndërkohe pësuan ndryshime të mëdha politike,struktura politike të Gjakovës kishin presione të pa imagjinuara politike nga Serbia me qëllim që të “bllokohet” ai plan pasi “rruga këmbësore”kalonte nëpër rrugën e “shkijeve”. Pas shumë takimeve dhe argumentimeve profesionale strukturat e atëhershme serbe të nivelit të lartë shtetëror u “binden”në atë si kishin vepruar profesionistët gjakovar dhe u tërhoqën.

E pas vitit 1999,kur kishim aq shumë kuadro të profileve të ndryshme,kur ishin vendosur themelet e një zhvillimi të mirëfilltë hapësinor dhe urban,filluan degradimet e shumta në të gjitha anët e qytetit dhe komunës. Se pari u sulmua qendra e qytetit që me aq mund e krijoi IDENTITETIN urban pas disa dekadave ekzistencë,e pastaj edhe pjesët e tjera të qytetit duke e përfshirë edhe Çarshinë e Madhe,të cilën gjeneratat e kaluara e kanë ruajtur me shekuj. E kanë kultivuar me xhelozi,si një rast i veçantë i një kompleksi me vlera të rralla urbane që funksionon edhe sot,që tregon lashtësinë dhe vazhdimësinë e ekzistencës së popullit Shqiptar në këto troje.

Në një konkurs ndërkombëtar para shumë viteve,ishte përvetësuar zgjidhja urbanistike e qendrës së qytetit e përthekuar me objektet kryesore të një qendre bashkëkohore të asaj kohe. Realizimi i saj u përcoll me shumë peripeci të dhimbshme të ndërlidhura me ç-vendosjen e banorëve të vjetër të qendrës së qytetit si atyre fetare (Teqja e Bektashive). Qëllimi i pushtetit të asaj kohe ishte që qyteti i tyre të fitonte një qendër me atribute që do të mbështeteshin në të arriturat e urbanizmit bashkëkohor, ishte kjo një ndërmarrje shumë e vështirë në atë kohë. Këtë e arritën falë përkrahjes të pa rezervë të qytetarëve të vjetër të Gjakovës,fjalët përkrahëse të babait Qazim Bakalli janë të njohura për të gjithë ata të cilët ishin të kyçur në procesin e shpronësimit (ekspropijimit).

U punua me përkushtim me vite të tëra për të jetësuar këtë projekt me ndërtimin e Postës,Shtëpisë të mallrave,objekteve administrative,objekteve të banimi,hotelit të qytetit,për një jetë ma të mirë të banorëve të saj. Pas luftës së vitit 1999 në fillim u vazhduar me sanimin e gjendjes së krijuar dhunshëm nga regjimi serb (kisha dhe një objekt banimi në rrugën e këmbësorëve),si dhe me objekte të reja gjithnjë duke e respektuar zgjidhjen urbanistike të aprovuar para shumë viteve.

Kulminacioni i mos respektimit të rregullave urbane ishte ndërtimi i një objekti afarist-banesor mu në “sheshin e Fontanes”,në anën veriore të qendrës,në mes të objektit të ish “Bankkosit” dhe shtëpisë së mallrave “Agimi”,pa u respektuar asnjë rregull urbane,morale apo kanunore. Është uzurpuar edhe prona e huaj,një çmenduri të tillë urbane as që e kamë imagjinuar ndonjëherë,pasi kishte mundësi të ndërtohej një objekt i tillë afarist-banesor mu në pjesën qendrore të qytetit. Ndërtimi i një objekti në lokacionin e qendrës së ngushtë të qytetit,aty ku ishte ndërtuar pjesa ma e madhe e sheshit të “Fontanës”,i cili ishte fillimi i rrugës këmbësore që duhej të përfundonte në “Orize”,e që do ti jepte kualitet të ri jetës urbane në Gjakovë,nuk ka asnjë shpjegim urbanistik. Ide të ngjashme kishin edhe pushtetarët serb por nuk vepruan,pasi kishte kundërshtime të mëdha nga arkitektët gjakovar dhe ishte kundër ligjeve të urbanistikës të cilat i frikësonin.

Kjo i hapi rrugë mos respektimit të rregullave elementare urbane të definuar për qendrën e qytetit,filluan ndërtime çoroditëse të disa objekteve “surrogate”,që qendrën e ngushtë të qytetit e kthyen në një “burg urban”,të pa shembull për një qytet i cili i kishte definuar më parë kriteret urbane për qendrën e qytetit,duke i mbrojtur vizuarat ndaj Çabratit, jetike për gjakovarët. Kjo po vazhdon me zhdukjen e identitetit urban të krijuar me vështirësi të mëdha që konsiston me ndryshimin e pamjes (fasadës) së shtëpisë së mallrave “Agimi”,e shumë veprimeve të pa kontrolluara me ndërtime në zonat tjera të qytetit si në “Orize. Aq ma tragjike është edhe pjesëmarrja e disa “arkitektëve” gjakovar në këtë krime urbane që ia dhuruan qytetit të tyre. Athua a do të turpërohen për atë që kanë bërë,e që për momentin po “mburren”.

Natyrisht përshtatjen kushteve të reja të jetesës që i kërkon koha duhet marrë në konsideratë,për atë ekzistojnë planet e renovimeve,regjenerimeve,rindërtimeve urbanë që në mënyrë institucionale do të duhej ndërmarrë,e jo me lejuar këso veprime që janë lejuar vitet e fundit. Ajo çka ka ngjarë me veprimet e pas vitit 1999 nuk do të ju falët askujt dhe do të ketë pasoja afatgjate. Është përdhunuar i tërë një qytet me kulturë të lashtë.

Është qeverisja e Komunës që ka lejuar këto degradime urbane,për të cilat Gjakova nuk ka pasur nevojë pasi i kishte të definuar me kohë. As në kohen e masave të dhunshme,serbët me “mashat” e tyre shqiptare,nuk kanë guxua të bëjnë ndërhyrje urbane në qendrën e qytetit,pasi iu kanë frikuar organeve të veta shtetërore.

Uroj se kaluan vitet e çmendurisë urbane në qytetin e Gjakovës,besoi që këto procese degraduese hapësinore dhe urbane do të ndërpriten,pasi askujt nuk i shkon për nderë. Nga qeverisja e re që premton ndryshime,presim të ndërmarrë hapa konkrete progresive me vizion për të ardhmen,së paku në fillim për të sanuar atë që ka ngjarë në këto vitet e “ferrit urban” në qytetin e Gjakovës, që pak kush,pos profesionistëve të rrallë i vëren dhe i përjeton rëndë. Të shohim,mbesim me shpresë ! .

Prishtinë, arch. Ylber Vokshi -Ylli, arkitekt i pavarur- ylberv@yahoo.com

NË 105 VJETORIN E KONGRESIT TË ALFABETIT SHQIP

November 19, 2013 by dgreca

PERPEKJET OSMANE KUNDËR PËRDORIMIT TË ALFABETIT SHQIP SIPAS BURIMEVE DIPLOMATIKE SERBE/

Shkruan: Avzi MUSTAFA/

Menjëherë pas Hyrijetit, në shumë qendra e qytete jashtë dhe brenda Shqipërisë, si në: Stamboll, Korçë, Elbasan, Manastir, Shkup, Bukuresht, Sofje, Selanik etj. u ngritën klube dhe shoqata, duke nxjerrë gazeta dhe revista në gjuhën shqipe. Krahas këtyre, hov relativisht të madh mori edhe përhapja e arsimit në gjuhën shqipe.

Një ndër problemet imperative të kohës ishte zgjidhja e mirë dhe e plotë e shkrimit të gjuhës shqipe, si çështje që ende nuk kishte gjetur zgjidhje përfundimtare. Edhe pse alfabeti i Stambollit 1879 ishte aprovuar nga shumica e intelektualëve shqiptarë, ende përdoreshin alfabete të tjera.

Që t’i jepej fund kaosit të alfabeteve që përdoreshin si nga shqiptarët ashtu edhe nga albanologët e huaj Klubi i Manastirit “Bashkimi” e mori mbi vete të organizojë një Kongres kombëtar, do të thosha një parlament gjithëshqiptar. Në Kongresin e Manastirit që u mbajt prej 14-22 nëntor 1908 nuk u morën vetëm qëndrimet për shkronjat shqipe, por u bisedua për një program operativ për t’i realizuar kërkesat shekullore të shqiptarëve. Dhe kështu gjatë ditëve të Kongresit u hartuan kërkesat në 18 pika dhe u autorizua Shahin Kolonja që t’i dërgojë për miratim te deputetët shqiptarë në Stamboll.

Armiqtë e shqiptarëve qoftë të brendshmit apo të jashtmit me të dëgjuar se po përgatitet të mbahet një Kongres, menjëherë morën iniciativa për ta ndalur atë. Sipas disa burimeve nga shtypi i kohës, kuptojmë për lajmërimin e qeverisë turke që të mos japë leje për përdorimin e germave latine dhe për hapjen e shkollave shqipe.

Çështja e alfabetit shqip dhe e shkollës shqipe ishte një ndër faktorët kryesorë për një luftë gjithëpopullore. Sipas një enciklopedie serbo-kroate-sllovene, libri II në faqen 650 thuhet: “se lufta e Shqiptarëve ishte pikërisht rezultat i asaj që kur Turqia dëshironte që shqiptarëve t’ju imponojë alfabetin turk, dhe për të penguar këtë ai ngriti shumë kazerma xhandarmerie në vendet me popullatë shqiptare, hapte shkolla turke dhe në fund bëri edhe çarmatimin e tyre”. Patriotët shqiptarë punuan në këtë drejtim me një mjeshtri shumë të madhe. Nëpërmjet Kongresit u trajtuan dy anë të të njëjtit qëllim që kishte karakter politiko-shoqëror, ngase nëpërmjet shkronjave shqipe mori hov të madh përhapja e arsimit si dhe lëvizja kombëtare në përgjithësi.Jehona e mbajtjes së Kongresit mori përmasa të gjera, ashtu siç njofton prof. Kristaq Prifti, jo vetën në tokat shqiptare, por edhe jashtë. Për këtë Kongres shkruan gazetat frënge, italiane, zvicerane etj.: “se shqiptarët do të mblidheshin në Kongres për qëllime politike ose kishin ndërmend të diskutonin çështjen e pavarësisë, se Kongresi mund të shndërrohej në një bashkim politik”.

Qarqet reaksionare të vendit si dhe shtetet shovene ballkanike pritnin që tani germat të jenë “mollë sherri” për përçarje edhe më të madhe. Shqiptarët nga ky Kongres dolën edhe më të bashkuar duke i treguar botës se edhe ata janë një popull, se kanë një gjuhë, se edhe germat duhet të jenë të përbashkëta.Xhonturqit dhe aleatët e tyre nëpërmjet disa deputetëve tradhtarë dhe disa feudalëve dhe fanatikëve fetarë përsëri e shtruan problemin e çështjes së alfabetit në Parlamentin e Turqisë. Këta dolën me tezën se popullsia myslimane “gjoja ka qenë dhe janë për alfabetin turko-arab, i cili njëherazi është dhe alfabet i Kur’anit, kurse alfabeti latin e prish fenë myslimane dhe se me te nuk shkohej në Qabe”. Kështu xhonturqit nuk lanë gurë pa lëvizur për të sjellë huti e përçarje te shqiptarët nëpërmjet propagandës antikongresiane dhe antishqiptare.

Mllefi i akumuluar i merimangave turke në Shkup, nëpërmjet të një shoqërie që mbante emrin “shoqata për të shkruar gjuhën shqipe me germa osmane”, organizuan një mbledhje, të cilën e quajtën “Kongres” për të cilin shumë pak dihet, për arsye se nuk bëri jehonë në masat e gjëra, sepse ky ishte vetëm një mendim ose kërkesë e një deputeti nga Shkupi Seid Efendisë, duke trumbetuar se myslimanëve me Kur’an u është ndaluar të shkruajnë nga e majta në të djathtë.

Shqiptarët e Shkupit, pasi i dëgjuan këto marifetllëqe, u prononcuan me një artikull “Nga një zemër shqiptare”. Në të thuhej: “Dje u mbajt këtu një kongres prej ca nga të parët e vendit, të cilët vendosën ta përdorin alfabetin me shkronja arapçe për shkollat e Shqipërisë… Atë alfabet që vendosën të përdorin këta zotërinj, le ta mbajnë për vetën e tyre, asnjeri s’e njeh, as do ta njohë, s’e di, as do ta dijë. Shqipëria e tërë ngrihet në këmbë për me thanë: Turp i madh për këta njerëz! ( Po themi njerëz për mos me thënë ndryshe!)”.

Propagandat e ndryshme, si nga xhonturqit ashtu edhe nga fanatikët e klerit fetar, nuk kishin të ndalur. Ata filluan të agjitonin me të madhe pa zgjedhur mjete, duke organizuar peticione, mbledhje e mitingje për t’i dërguar kryeministrit të Perandorisë Osmane që shqipja të shkruhej me germa turko-arabe. Ministri i arsimit turk, më 6 shkurt 1325 sipas Hixhrës lajmëron se qeveria turke ndaj alfabetit të arnautëve mbetet neutrale. Po kjo nuk ndodhi kështu sepse Ministri i Arsimit kishte deklaruar se “gjuha shqipe” në të gjitha shkollat do të mësohej vetëm me shkronja arabe”. Në një raport të nxjerrë nga fondi J. Jovanoviq lexojmë edhe këtë se: “gjithë bota ka pranuar shkronjat arabe edhe Vilajeti i Kosovës do të ta pranojë këtë”:

Sikur nuk donin të kuptonin se çështja e alfabetit kishte marrë fund pikërisht në Manastir. Ata përsëri thirreshin në nenin 16-të të Kushtetutës Turke se gjuhë zyrtare është turqishtja dhe se përdorimi i gjuhës shqipe rreptësisht ndalohej. Këtë e shohim nga deklarata e kryeministrit turk Ibrahim Haki Pashai që pa droje pat deklaruar se: “Çështja e alfabetit shqiptar ka karakter politik dhe kombëtar dhe qeveria nuk do të lejojë të ndahet Shqipëria nga shteti Osman”.

Që ta bindin qeverinë turke, shumë gazetarë të paguar shkruanin se gjoja tek arnautët myslimanë dominon një pakënaqësi dhe urrejtje e madhe ndaj germave ” të kaurëve”. Dhe, në shumë qytete, si në Kaçanik, Shkup, Pejë, Janinë, Shkodër si dhe në vetë Manastirin dominon një pakënaqësi.

Në fondin e Jovanoviqit në dokumentin nr. 886 të 16 prillit 1910, pastaj edhe nga raporti me nr. 896 qartë kuptohet se si manipulonin me lajme kontraverze si qeveria turke ashtu edhe shtetet fqinje për të mashtruar opinionin, si atë turk, ashtu edhe atë botëror se gjoja në Kaçanik është organizuar një miting kundër shkronjave latine dhe se është sjellë një rezolutë se “germat latine janë në kundërshtim me Sheriatin dhe se banorët e kësaj ane kërkojnë që të mbyllen të gjitha shkollat në gjuhën shqipe dhe të ndalohen librat të shkruara me alfabetin latin”.

Sipas konsullit Jovanoviq dhe në bazë të dokumentacionit që posedojmë, qartë shihet se si pushteti osman bën luftë të ashpër që të mos lejojë hapjen e shkollave në gjuhën shqipe, e sidomos moslejimin e përdorimit të shkronjave latine. Sipas një dokumenti të lëshuar Ministrisë së Punëve të Jashtme të Serbisë edhe Serbia e në mënyrë indirekte e kundërshtonte përdorimin e shkronjave latine ku i kërkohet qeverisë turke që të mos japë leje për përdorimin e germave latine dhe për hapjen e shkollave shqipe, sepse shqiptarët me fe islame Serbia i konsideronte si turq. Sipas shënimeve të Jovanoviqit kuptojmë se si përgjigjet qeveria turke ku thuhet: “Problemi i hapjes të shkollave shqipe është çështje që duhet të diskutohet në parlament, e sa u përket germave ajo është çështje e shtypshkronjave”.

Nga një dokument tjetër të këtij diplomati gjithashtu kuptojmë se si deputeti shqiptar në Parlamentin Osman, Hasan Prishtina ithtar i shkronjave latine ka dërguar nga Shkupi telegramin ku thuhej se ”Vilajeti Kosovës ka nevojë për 10 mësues të gjuhës shqipe. Të gjithë ata që dëshirojnë të kryejnë këtë shërbim le t’i drejtohen klubit “ Bashkimi”, kurse në Stamboll klubit “Sabah”.

Një dokument tjetër që mban datën 3 shkurt (II), 1910 nr. 234 marrim njoftime për nxënësit e Idaijes së Shkupit ku një pjesë e madhe e nxënësve kanë përfillë latinishten. Deputeti në Parlamentin turk, Said Efendiu ka shkuar në Idaije që të këshillojë dhe të bëjë presion për heqjen dorë nga shkronjat latine. Nga numri i nxënësve : “12 nxënës kurrsesi nuk kanë pranuar dhe i kanë larguar nga shkolla”. Po ashtu kuptojmë se gjoja Said Efendiu ka shtypur (mendohet se ka sjellë A. M) një Abetare me germa arabe dhe e ka shpërndarë ndër shqiptarët”. Po në të njëjtin dokument shkruan se ”qeveria turke pengon përdorimin e shkronjave latine, por shqiptarët nuk rrinë duarkryq”. Sipas të njëjtit dokument, shohim se “katër (4) nxënës po përgatiten për të mësuar në shkollën e Elbasanit, kurse 4-5 nxënës të tjerë i financon klubi shqiptar i Stambollit, ku këtyre iu është siguruar kostume dhe para rruge. Ndihma sigurohet nga Lidhja e Stambollit, sepse klubi i Shkupit nuk ka para”.

Nga një dokument që mban datën 4 shkurt 1910, nr. 235 dërguar Dr. Millovan Millovanoviqit , Ministër i Punëve të Jashtme i Serbisë qartë shihet se si konsulli nga Shkupi e njofton për mospagesën e mësuesve në shkollat e jezuitëve në Gjakovë e Janjevë nga ana e Austrisë (nxënës shqiptar te besimit katolik A. M) dhe se “ka nxënës dëshirojnë të mësojnë në gjuhën serbe dhe të dërgohen sa më parë mësues serb që të jenë rreth tyre”.

Në dokumentin që mbanë datën e 10 shkurtit 1910 nr. 87 mësojmë edhe për reagimin e valiut të Shkupit I cili i ka dërguar telegram në Ministrinë e arsimit në Stamboll duke u kanosur “ se të gjithë ato shkolla që mësojnë me shkronja latine do të mbyllen”. Pastaj në dokument përshkruhen edhe masat që I ndërmerr pushteti vendit ndaj idhtarëve të shkronjave latine. Nga ky dokument kuptojmë masat represive të pushtetarëve turq. Ata e pushuan nga puna mësuesin e gjuhës shqipe , Bedri Efendiu ( Pejani), pastaj komandantin e xhandarmerisë Sheli, sepse djali i tij është përkrahës i shkronjave latine dhe është larguar nga shkolla e Idadies, po ashtu është larguar edhe një nëpunës dogane. Dhe të gjithë ata që u kanë gjetur libra me shkrim latin janë gjobit me rrogë. Po ashtu edhe një mjek i komunës është larguar nga puna , sepse emrat dhe diagnoza e të sëmurëve ka qenë të shkruar me shkronja latine . Klubit të këtushëm ( e ka fjalën për klubin e Shkupit) i është hequr tabela e mbishkrimit pse ka qenë e shkruar me shkronja latine. Në një dokument të fondit të Jovanoviqit janë përshkruar edhe masat ndaj atyre të cilët kanë shkruar telegrame për përkrahjen e shkronjave latine, ku ndaj tyre parashihet edhe internim në Anadolli.

Dokumenti që mban datën 13 shkurtit 1910 nr. 331 jep të dhëna për aktivitetin e Klubit të Shkupit dhe ndër të tjera potencohet se ky klub po përdor gremat latine. Valiu bashkë me deputetin, Said Efendia kanë mbajtur mitingje në Sjenicë, Ferizaj, Gjakovë, , Prishtinë, Shkup,, Pejë, Gostivar, Dibër, Tetovë, Preshevë e gjetiu me qëllim bindje dhe heqje dorë nga shkrimi latin. Ata njoftojnë Sulltanatin “edhe pse banorët janë përcaktuar për germat latine autoriteti i tyre dhe bindja me fakte ka suksese” . Mirëpo, Said Efendiu dhe turkofilët nuk mund të pajtohen me këtë të vërtetë dhe ato dërgojnë depeshe në Sulltanat duke thënë “ se mileti i këtyre vendeve janë manipuluar dhe mashtruar nga armiqtë e jashtëm”.

Said Efendiu do të shkruaj një telegram ku do të njoftojë se gjoja: “Shqiptarët e të gjithë vilajeteve kanë vendos të mësojnë me shkronja arabe dhe se mitingjet janë organizuar sipas porosisë”.

Për të bindur qeverinë Osmane se gjoja angazhimi i tyre po jepte fryte ato edhe gjerat që s’ kishin lidhje me shkronjat as me shkollën i trillonin duke raportuar mbi gjendjen e mos përfilljes së shkronjave latine. Kinse në Gjilan shkruanin se gjoja janë djegur orenditë shkollore dhe se janë rrahur dy mësues pse kanë përdorur shkronjat latine. Nga të gjitha vendbanimet shqiptare gazetat turke informonin se gjoja dëshpërimi është shumë i madh te banorët shqiptarë me fe myslimane. Nga fondi Jovanoviqit kuptojmë se edhe një mësues i një shkolle private në Gjilan ithtar i shkronjave latine ia kanë ndaluar punën dhe do të përgjigjet.

Ndër kohë simpatizuesit e shkronjave turko-arabe nga klubi i Ak-Sarajit “Mahfel” dërguan njëfarë Arif Hiqmeti kinse gazetar nga fshati Llojan i Kumanovës ta studiojë gjendjen dhe të kontaktojë me parinë muslimane për të krijuar një besim se shkronjat turko- arabe janë shkronjat e Zotit dhe ai di vetëm ato t’i lexojë, kurse shkronjat gjahure Zoti nuk i pranon dhe i dërgon të gjithë në xhehenem. Për këtë turkofil nga fondi i Jovanoviqit është edhe një dokument ku shihet qartë puna e tij dhe shumë të tjerëve që punonin në dëm të shqiptarëve: “ se në Shkup shoqëria për të shkruar gjuhën shqipe me shkronja osmane po punon për të krijuar një alfabet turko-arab dhe obligon shtypshkronjën e Vilajetit në emër të Këshillit të shoqërisë të shpikin 3-4 shkronja plus për të shkruar gjuhën shqipe.”

Derisa po zhvillohej një luftë rreth këtij problemi, patriotët shqiptarë filluan pa leje që të hapin shkolla në gjuhën shqipe jo vetëm nëpër qytete, por edhe në mjaft fshatra. Dhe, kështu, u çelen shkolla në viset e Korçës, Elbasanit, Prizrenit, Beratit, Manastirit, Janinës, Prishtinës, Shkupit, Ohrit, Dibrës, Pejës etj.

Çështja e alfabetit dhe shkollës shqipe sipas vendimeve dhe veprimeve që ndërmerrte qeveria dhe shërbëtorët e tyre po bëhej serioze. Ato vepronin jo vetëm me propagandë, por edhe me metoda shtypëse për ndalimin e alfabetit shqip. Kësaj propagande antishqiptare iu bashkëngjit edhe kisha ortodokse edhe pse nuk i interesonte drejtpërsëdrejti alfabeti turko-arab, por dëshironte që nëpërmjet të kësaj kishe t’i përçante shqiptarët. Kësaj propagande iu bashkëngjitën edhe austriakët dhe italianët. Por, populli shqiptar pa dallim feje e kishte kuptuar fare mirë qëllimin se ç’kërkonin turqit e të tjerët. Por, populli, nuk qëndronte duarkryq.

Nga ky fond kemi gjetur edhe një dokument ku shihet se Komiteti i shoqërisë shqiptare të Sofjes i cili është drejtuar qeverisë së Beogradit për ndihmë për të hapur shkolla në gjuhën shqipe, mirëpo përgjigjja ka qenë negative.

Sipas një dokumenti që gjendet në Arkivin e Maqedonisë (dokumenti mban nr. 74 të 18 shkurtit 1910) thuhet se: “Turqit e rinj janë angazhuar që të organizojnë protestë kundër shkronjave latine të arnautëve. Nga shumë qytete kjo proteste nuk ishte e mirëpritur, kurse sukses ka pasur vetëm në Ohër – atje kanë mbledhur 3000 frymë”.

I tërë populli u orientua në mbrojtje pa dallime fetare e krahinore. Të parët që i dhanë forcë vendimeve të Kongresit ishin nxënësit e Idadijes së Korçës, më pastaj ish-nxënësit e shkollës së Janinës, Manastirit, kurse nxënësit e Elbasanit e braktisën tërë shkollën dhe bashkë me popullin ku protestuan mbi 7000 veta. Drejtori i Idadijes së Shkupit pse e ndërroi qëndrimin, e pushuan nga puna. Në Berat e ndoqën shembullin e elbasanasve dhe dolën për t’i mbrojtur vendimet e Kongresit mbi 15.000 veta.

Këto veprime patriotike të nxënësve si dhe të shumë patriotëve qartë i treguan pushtetit osman dëshirën e zjarrtë të popullit shqiptar për gjuhën dhe shkollën shqipe. Pas kësaj dëshire nuk qëndronin vetëm nxënësit, patriotët, intelektualët, por tërë populli shqiptar pa dallim feje. Me veprimet e tyre qartë treguan se mbrojtja alfabetit dhe gjuhës shqipe me të vërtetë shënon një faqe të lavdishme të historisë sonë dhe është një mësim i qëndresës në momente vendimtare.