dgreca – Page 5438 – Dielli

ISHTE 35 VJEÇ… KUR E PUSHKATUEN…

May 21, 2013 by dgreca

Foto: Don Marin SHKURTI (1933 – 1969)/ Nga Fritz RADOVANI/

Don Marin Shkurti, ka lé në vitin 1933 në fshatin Samrish, fshat kufitar në breg të lumit Buna, jo larg qytetit të Shkodres. Shkollën 7 vjeçare e ka krye në Dajç ku, famullitar ishte Don Kolec Prennushi. Mbas vitit 1950, kur vdes Don Koleci, në Dajç vjen famullitar Don Dedë Malaj, tek i cili Marini paraqet dëshirën me u ba meshtar. Ai thonte: “…Kur isha fëmijë, tue pa figurën e priftit tonë Don Kolecit, kur vdiq Ai mue më thirri një za: Marin, katundet janë pa prift! Menjëherë ato ditë shkova tek Don Deda dhe i tregova dëshirën time dhe vëndimin që kisha marrë. Ai më tha: Edhe pse ndoshta mund të burgosin dhe të torturojnë si Don Kolecin dhe Meshtarët tjerë, mos u tremb! Forca e Krishtit asht ma e madhe se e djallit, të lumtë!…” Kështu, Ky djalë fshatar mori rrugën e vështirë e plot rreziqe tue mësue me një vullnet të hekurt nga mësuesi i Tij Don Deda, mësimet e nevojshme teologjike dhe filozofike. Duhet vue në dukje se Marini nga mësuesi i vet mori edhe cilësitë morale e burrnore që Don Dedës, nuk i mungonin. Në vitin 1958 Marini detyrohet me ndërpre studimet sëpse aso kohe mësuesi i Tij arrestohet dhe mbas pak muejsh, me 10 maji të vitit 1959 Don Dedë Malaj pushkatohet. Sigurisht, qendrimi burrnor e fisnik i Don Dedës në gjyqin e zhvilluem në kinema “Republika” të Shkodres, ngjallë ata virtyte që për meshtarin e rij janë të domosdoshme. Guximi, vendosmënia, qendresa dhe mbi të gjitha pathyeshmënia kundrejt torturave dhe masakrave të sigurimit shtetit komunist ndaj Don Dedës, formojnë tek Marini, atë karakter meshtarak që pa pikë frike Ky pranon salvimin për Fenë dhe Atdheun e djegun e të bamë zhari… Në vitin 1961, në muejn dhjetor, Marini shugurohet meshtar nga duert e Imzot Ernesto Çobës dhe, me 8 dhjetor të po atij viti Don Marin Shkurti, thotë Meshën e Parë në Katedrale të Shkodres. Shkon me sherbye si meshtar në famullinë e Mësuesit të vet, në Dajç të Bregut të Bunës dhe mbas pak vitesh shkon në fshatin Stajka. Ishte një meshtar model në ata fshatra ku ushtroi veprimin fetar e laik, jetonte në mes të njerëzve të varfën kooperativistë, si ma i varfni… Asht i papritueshëm e korrekt në shërbimet ndaj fshatarëve, të cilët punonin gjithë ditët e vitit për 30 lekë të vjetra në ditë, nder kooperativa për me mujtë me mbajtë frymen gjallë. Për asnjë shërbim fetar Don Marini nuk kërkonte shpërblim, por kujtohet edhe sot nga fshatarët e atyne krahinave, vetëm për ndihmat që Ai u jepte të tjerëve.

Plot mbas 6 vjetësh si meshtar, në shkurt të vitit 1967, Ai me të gjithë Popullin Shqiptar asht në epiqendren tronditëse të “Revolucionit Ideologjik e Kultural”, të shpallun pa pikë turpi nga anadollaku Enver Hoxha. Asht pikërisht ai “Revolucion” që vetë shpiksit dhe zbatuesit e tij, sot mundohen mos me e kujtue se si u zhvillue në Shqipninë e vogël evropjane, po edhe kanë harrue jo vetem Ata që janë pushkatue, po edhe Trimin që guxoi me e kundershtue Gjenocidin e bamë kunder Klerit Katolik Shqiptar, simbolin tjetër të pathyeshëm dhe të përjetshëm, që me dy faqe fletorje me kuadrate të shkrueme me dorën e Tij të shugurueme, At Pjetër Meshkalla, pat guximin me u thanë diktatorve: “Ju jeni inkuizitor të shek. XX-të!”

Don Marini nuk ndërpret vëprimet fetare edhe pse ata ndalohën me ligjë nga shteti komunist. Pagëzon, rrëfen, kunorzon, vojon të sëmurë dhe vazhdon shërbimet fetare në fshatrat ku Ai kishte sherbye. Sigurimi i kudondodhun fillon me e gjurmue dhe survejue. Sinjalizohët se mund ta arrestojnë për vëprimet fetare që Don Marini nuk i kishte ndërpre. Me datën 14 nandor 1968 Ai arratiset në Jugosllavi, bashkë me të gjithë vllaznit e familjet e tyne të përbame me 17 vetë, tue pre lumin Buna përballë shtëpisë ku kishte lindë në Samrish.

Sigurimi i shtetit bie në marrveshje si gjithmonë me UDB jugosllave dhe, mbas tri ditësh me 17 nandor 1968, Don Marinin bashkë me 17 pjestarët e familjes e këthejnë në Shqipni, dhe ia dorzojnë sigurimit shtetit. Torturohen mizorisht të gjithë paperjashtim. Don Marini në dosjen e Tij ngulë kambë me shfajsue një nuse të vllaut, e cila ishte shtatzanë, se gjoja, ajo nuk ka ditë asgja për vëprimet e burrave të familjes, sigurisht për mos me rezikue jetën e saj dhe të bebes. Një mjek i maternitetit të Shkodres kërkon që me këte grue të ndërpriten hetimet, po hetuesi vazhdon punën e tij. Ajo dënohët me 10 vjet heqje lirije dhe lindë fëmijë në burg.

Me datën 5 mars 1969, trupi gjykues i përbamë nga kryetar Jorgo Dhroso dhe anëtarë Xhemal Gramshi dhe Gita Baci, me prokuror Kostaq Shandro, hapin gjyqin në fshat kundër “armikut të Popullit dhe trathtarit të atdheut” Don Marin Shkurti, si dhe 17 anëtarëve të familjes së Tij. Dosja mbyllet me vendimin e pushkatimit të Don Marinit dhe me dënimet e randa mbi 20 vjetë për katër vëllaznit e Tij. Pjesa ma e madhe e familjes dënohet mbi 10 vjet burg e punë të detyrueme në kampet e punës dhe të shfarosjes komuniste. Vendimi i dënimit me vdekje i Don Marinit nuk u ndryshue as nga gjykata e naltë, as nga Kuvendi Popullor.

Don Marini në dosje tregon se arësyeja e arratisjes së Tij, ishte frika e arrestimit dhe pasojat që do ti sillte familjes së vet, kryesisht vllazenëve… Ai nuk ka as veprimtari spijunazhi dhe as sherbime në favor të shteteve të huaja. Në tri ditët e mbajtuna në Jugosllavi, Ai nuk asht pyet nga askush dhe as nuk ka dhanë as informata me karakter fetar, ushtarak apo spijunazhi…

Qendrimi i Tij në zhvillimin e hetuesisë dhe gjyqit asht shumë burrnorë.

Ma poshtë shënohet: “Unë vëndosa me u ba prift dhe jam i lumtun që po vdes për Fenë e Krishtit! Mësimet që kam marrë nga Don Deda, për mue janë kenë aq të mëdhaja, sa e tham pa frikë, Ai më ka mësue me vdekë ashtu si ka vdekë Ai vetë…

Ju mendoni se me këte “Revolucion” do të fitoni mbi Fenë tonë katolike, por mos harroni, se gjaku i jonë që derdhet tash dymijë vjet rrëkajë ndër thëmelët e Kishave, Ai prap do ti rindertojë këto Kisha që ju po i prishni!…” Me daten 1 Prill 1969, me urdhen nr. 620, të Ministrisë së Punëve të Mbrendshme në Tiranë, ekzekutohet me pushkatim, kur ende nuk ishte as 36 vjeç…Në fjalën e fundit Ai tha: “Ju jeni tue më pushkatue vetëm se unë jam prift, mbasi unë jam i pafajshëm! Rrnoftë Feja e Krishtit! Rrnoftë Shqipnia!”.

Fjala e fundit asht një dëshmi e pakundërshtueshme e Tij, e cila, tregon burrninë me ua përplasë për surrat padrejtësinë diktatorëve anadollakë dhe pasuesëve të tij. Ai demaskon rendin e tyne të flligtë e terrorist si dhe pasuesit besnikë të tyne në shërbimet antiatdhetare.

Ai vdes për Atdhé, sëpse asht rruga e zgjedhun prej vetë Don Marinit, asht rruga e sigurtë që e naltëson në Elterin e Martirëve të pavdekshëm të Shqipnisë së Martirizueme…

Don Marin Shkurti, asht nxanës i Don Dedë Malaj, mbas pushkatimit të Tij, vazhdon studimet me Don Pjeter Gruden, shugurohet nga Imzot Ernesto Çoba…të gjithë të masakruem nga diktatura anadollake e E. Hoxhës dhe Ramiz Alisë, gjatë Gjenocidit komunist.

Ja pra, me fakte se katili fanatik Enver Hoxha, me pasuesit e vet tradhëtarë nuk i vriste klerikët katolik vetëm për kulturën që Ata kishin, por për té, duhej masakrue, torturue dhe zhdukë çdo Njeri i veshun me veladon dhe zhgun që i sherbente Fesë Katolike.Don Marin Shkurti mbetët ndër Ata Martirë të Kishës Katolike dhe Heroike Shqiptare të masakrueme, sëpse kur, anë e kand qytetit të Shkodres, tue fillue në Zallin e Kirit, Stom Golem, Bardhej, kodra të Rrencit e deri në fushën e liqenit të Shkodres, ku Don Marini kishte vorrin e Mësuesit të vet, nuk kishte një pëllambë tokë pa një gropë ku kalbej një klerik… E megjithate, Ai vendosë në shembullin e Tyne, në moshen 35 vjeçare me vdekë Hero i Atdheut dhe i Fesë.

Melbourne, 2013.

TORNADO MONSTER MORI DHJETERA JETE DHE PLAGOSI QINDRA NE OKLAHOMA

May 21, 2013 by dgreca

Fillimisht u tha se mori 50 jetë njerëzore, tash po filitet për më shumë se 90 dhe se shifra është në lëvizje. Dhe shkaktari është ai, tornado monstër, më i madhi që është parë ndonjëherë, kaloi në periferitë e Oklahomas në Shtetet e Bashkuara të Amerikës duke lënë të paktën 91 të vdekur, mes tyre shumë fëmijë. Së paku 91 njerëz kanë humbur jetën dhe shumë të tjerë janë plagosur dhe zhdukur, nga një stuhi e madhe me erëra të fuqshme, me shpejtësi deri në 320 kilometra në orë, në shtetin Oklahoma në Shtetet e Bashkuara. Spiralja natyrore me gjerësi afro një kilometër, goditi shtetin.
Stuhia shkatërroi çdo gjë, prej shtëpive e deri te veturat nëpër rrugë.
Sipas Zyrës së kontrollit mjekësor në Oklahoma, në mesin e atyre që humbën jetën janë edhe 20 fëmijë.
Presidenti amerikan, Barack Obama, ka shpallur gjendje të shkatërrimit madhor në rajon dhe ka urdhëruar autoritetet federale që të ndihmojnë në përpjekjet për ripëtritje.

Për fat të keq një shkollë fillore ishte direkt e para në rrugën e tornados. Mendohet se janë mbi 20 fëmijë të vdekur ose të varrosur të gjallë nën rrënoja.Autoritetet thonë se janë të paktën 233 të plagosur në spitale.

E mbarë bota ka mbajtur frymën duke parë tmerrin që mund të shkaktojë natyra.Fëmijët u udhëzuan nga mësuesit që të mbaheshin me sa të mundnin pas mureve, ndërsa mësuesit i mbronin me trup.Qindra shtëpi janë shkatërruar totalisht. Tornado që e sulmoi përbindshëm për 45 minuta tokën, ishte edhe më i madh se ai i vitit 1999, që pati lënë 36 njerëz të vdekur në këtë zone. Guvernatorja e Oklahomës, Mary Fallin tha në një konferencë shtypi se “zemrat janë thyer” për prindërit të cilët pyesin në lidhje me fatin e fëmijëve të tyre. Ajo premtoi se nuk do të kursejë asnjë burim për të ndihmuar komunitetin të rimëkëmbet nga katastrofa.

“HIGJIENA CEREBRALE” DHE CA TRASTA LECKAMANE

May 21, 2013 by dgreca

Dikur Maks Velo pat shkruar 1- : ”QOSJA ËSHTË DIJETAR TIPIK ISLAMIK TËRËSISHT LINDOR…, AI “ADN” E KA ISLAMIKE” (!??). (Kësaj i thonë intolerancë fetare, politike dhe gjeografike numër 1 velo-niane/

2. “QARQET POLITIKE APO AKADEMIKE JANË BËRË KOSHIENTË PËR DËMIN E MADH QË I VJEN SHQIPËRISË NGA DEKLARIMET E PAPËRGJEGJSHME SE SHQIPËRIA ËSHTË SHTET MYSLIMAN” (!??)…/

Nga Fadil LUSHI/

Të nderuar lexues të paanshëm, do më lejoni që këtë shkrim të radhës ta krahasoj me atë refrenin e shkurtër të këngës që i dedikohet Ali Pashë Tepelenës, ku pos tjerash thuhet: “Koka në Stambollë moree…, e trupi në Janinë moree” Ata që e kanë për xhan këtë këngë do të thonë se në brendinë e këtij refreni ka shumë elemente kanibaliste a egërsi skajshmërisht të madhe! Ne nuk e “dimë” se pse sa herë që merren nëpër gojë shqiptarët që jetojnë jashtë kufijve administrativ të Republikës së Shqipërisë, aq herë po duhet që ky refren t’u atribuohet atyre, pavarësisht se ata jetojnë në shtetin e Kosovës, në Maqedoni, në Mal të Zi, në Luginën e Preshevës a në mërgatë. Ne, besojmë se do na lejohet që këtij vështrimi t’i bëjmë “fare pak” histori a “BIBLIOGRAFI RETROSPE-KTIVE”! Fillimisht do t’i referohemi një artikulli të botuar më 20 qershor të vitit 2006 në gazetën prestigjioze “SHEKULLI” të Tiranës, me temë: “QOSEIZMI, OSE TEORIA E URREJTJES”, me firmë të z. Maks Velo. Në këtë shkrim autori për kryefjalë kishte debatin e atëhershëm mes Rexhep Qosjes dhe Ismail Kadaresë…, ku, pos të tjerash, shkroi edhe për nivelet intelektuale të polemizuesve, për kontributet e tyre dhënë zhvillimit të mendimit shqiptar, për përkatësinë fetare të Qosjes, për fenomenin e çuditshëm Kadare, për Shqipërinë si shtet mysliman, për TETOVËN si QENDËR ISLAMIKE NË BALLKAN, për shtëpinë e shqiptarit mysliman ku mund të hyhet vetëm pas zbathjes së këpucëve, për TRADHTINË e shqiptarëve, për kosovarët primitivë dhe qaramanë e të tjera marrëzira…, një editorial, që vështirë mund ta kishin kapërdirë edhe nacionalistët më të spikatur greko-serbë! Për të përcjellë mendimet e z. Velo në mënyrë sa më autentike dhe për hir të korrektësisë ndaj lexuesit, do të parafrazoj vetëm një pjesë të tezave të tij të rrezikshme për qenien tonë kombëtare.

1.”QOSJA ËSHTË DIJETAR TIPIK ISLAMIK TËRËSISHT LINDOR…, AI “ADN” E KA ISLAMIKE” (!??). (Kësaj i thonë intolerancë fetare, politike dhe gjeografike numër 1 velo-niane (nënvizimi im).

2. “QARQET POLITIKE APO AKADEMIKE JANË BËRË KOSHIENTË PËR DËMIN E MADH QË I VJEN SHQIPËRISË NGA DEKLARIMET E PAPËRGJEGJSHME SE SHQIPËRIA ËSHTË SHTET MYSLIMAN” (!??).

(Mos vallë z.Velo harroi se gjetiu në Shqipëri trekëndori fetar mysliman, katolik dhe ortodoks nuk paraqet kurrfarë të keqe, përkundrazi është pasuri jona kulturore po edhe kombëtare…, mos vallë z. Maks Velo, definitivisht, i mungon toleranca e vërtetë fetare).

3. “PËR ÇFARË PATRIOTIZMI MUND TË FLASIN ATA QË TRADHTUAN FENË E TË PARËVE DHE FENË E TË GJITHË BALLKANIT-KRISHTERIMIN.TË PAKTËN TANI PASARDHËSIT E TRADHTARËVE NUK DUHET TË HESHTIN” (!??).

(Mos vallë z. Maks, harroi se patriotizmin e ndërtuan vëllezerit Frashëri, Ismail Qemal bej Vlora, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Faik Konica, Ukshin Hoti, Ibrahim Rugova, Femi Agani, familja e Jasharajve.., tok me At Gjergj Fishtën, Luigj Gurakuqin, Fan Nolin, me toskë a gegë).

4. “…, KONKLUZIONI IM ËSHTË: ME KOSOVËN DHE KOSOVARËT DUHET TË JEMI SHUMË MË TË KUJDESSHËM. JANË AKOMA PRIMITIVË DHE QARAMA-

NË DHE DO TË NA HAPIN PROBLEME PA FUND” (!???).

(Z. Velo në këtë tezë të tij nuk kishte përjashtuar as shqiptarët e Malit të Zi, të Luginës së Preshevës, të Maqedonisë, ndërkaq ata të Çamërisë as që i kishte futur në hesap). Mua do më duhet të them se këto teza të z. Maks Velo nuk janë as të parat “sihariqe” e as të fundit. Atij kur do t’ia dojë qejfi e kur do t’i teket do të hap trastën e tij të mbushur me: dy palë mend, me tri palë siklete, shtatë palë qejfe e ethe…, me një mijë e një inate…, me një furgon të ngarkuar me britma a ulërima çakejsh, me atë rrugaçërinë e tij (anti) mediatike e mediokre, me atë jotolerancën e tij, me atë “zullum” që i bëri të drejtës së çdo shqiptari për të qenë katolik, mysliman, ortodoks a bektashi…, me atë mendjemadhësinë si dhe me “budallakinë” e tij që sakaq nxit e ndez armiqësinë, grindjet dhe urrejtjen ndërmjet besimeve fetare te shqiptarët. I nderuari zoti Maks Velo duhet ta dijë se në këtë nënqiell të Gadishullit Ilirik ka do gjëra e do finesa që mësohen në kohë të caktuar dhe, po nuk i mësove, përgjithmonë mbetesh i mangët, i painformuar dhe në instancë të fundit, mbetesh somnambulist. Psikiatrit thonë se ky çrregullim i sëmurë, vështirë kurohet. Që “forca e intelektit të tij” (dhe të tjerëve të tillë si ai) të mos konceptohet si ai i fëmijës, do të ishte mirë që refrenet e tij paranojake t’i zëvendësojë me ato të arsyes dhe, nëse këtë nuk do ta bëjë, atëherë tezat e tij do mbeten si ajo “pordha e kalit që kundërmon gjithë dynjanë e blegtorëve”!?

Një ofendim të tillë ua bëri shqiptarëve të Kosovës dhe të Maqedonisë edhe një analist i njohur nga Tirana, i cili në një emision debati televiziv, lëre që skajshmërisht shtrembëroi identitetin e tyre fetar, por edhe paksa ndërtoi dyshimet e tij ndaj inteligjencës së tyre!? Do të parashtrojmë pyetjen “idiotike” se pse shqiptarët nga Lugina, Mali i Zi dhe nga Maqedonia nuk u përfshinë në grupin punues për hartimin e abetares së ashtuquajtur “mbarëkombëtare”!?…, pse edhe sot kësaj dite shqiptarët që “veprojnë këtej kufirit administrativ” duhet të konceptohen si “vëllezër të dorës së dytë dhe me zarar”, pse ca politikanë, analistë dhe moderatorë të mjeteve vizuale të kryeqendrës së shqiptarëve duhet të na ngjitin nofkat: shqiptarë “maqedoncë, podgoricas, luginas e kosovarë primitivë, qaramanë e të tjera llagape” (!??)…, pse edhe sot e gjithë ditën e Perëndisë ca analistë nga Tirana vazhdojnë ta “ndërtojnë e ta ushqejnë” atë institucionin e inferioritetit të shqiptarëve këtej gardhit” (!??)…, ç’i duhej moderatorit, z. Arijan Çami, në “Zona e Lirë”, ditën e premte me datë 17 maj 2013 të bëjë zhurmë të madhe dhe të fryrë…, pse gjithë ai paragjykim i tij për Tetovën dhe tetovarët…, pse gjithë ky burim informacioni i tij shterpë ndaj qytetit me dy universitete, pse gjithë kjo habi e tij lidhur me organizimin e sfilatës së modës në Tetovë!??…, ç’i duhej atij t’i parashtrojë pyetjet: “kush janë këta njerëz që shkojnë në xhami…, kush janë njerëzit me ferexhe…”. Ja, të nderuar lexues, unë do t’i them Arijanit se ata njerëz pos që shkojnë në xhami (siç shkon ti në kishë), ata shkojnë në shkollë fillore, të mesme, shkojnë edhe në universitetin e Tiranës, Vlorës, Prishtinës, Tetovës, Harvardit, Kembrixhit, Sorbonës dhe s’di ku tjetër…, unë e di se ata të rinj dhe të reja nuk frekuentojnë “rrugët me drita të kuqe të Amsterdamit, Parisit, Milanos, Athinës e të tjera metropole të Evropës”.

Pse zonja e nderuar Zina Kondi (pavarësisht ca gjykimeve të saj të drejta për Tetovën dhe tetovarët) nga kjo sfilatë bëri “lajm orienti”…, a mos vallë kishte “harruar” se Tetova dhe qytetet e tjera shqiptare (këndej gardhit) shtrihen në oksident, ç’i duhej asaj të “degdis” në Tetovë, me atë trastën e saj, të mbushur plot e përplot me mendime të gabuara dhe të pambështetura. A mos vallë gjykimi i saj ishte paksa ofendues ku, pos të tjerash, tha: “Si ka mundësi këta njerëz kaq të PRAPAMBETUR të votojnë një grua për kryetar komune”! Unë, për hir të së vërtetës, do të shtoj edhe një informacion…, si ka mundësi që “…, këta njerëz të prapambetur (shqiptarë të Maqedonisë) të votojnë motrat dhe nënat e tyre për deputete, qofshin ato të jenë të BDI-së, PDSh-së a RDK-së”. Unë në këtë vështrim, kërkova maturi, mençuri a edhe ndonjë arsye tjetër paksa më të theksuar…, po mbase qofsha i gabuar!!

ENCIKLOPEDIA E KRIMIT KOMUNIST NË VLORË

May 20, 2013 by dgreca

Rreth librit të Aranit Hoxhës “Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”, Vlorë 2013/

Nga Enver Lepenica/

Në vitin 2001, duke analizuar librin e Caf Jonuz Culaj, “Krushqit e Lirisë”, nënvizoja se autori edhe pse pa arsim arriti të botoi një libër, mbi vuajtjet në burgjet komuniste, kështu ai bëhej shembulli domethënës se njeriu kur udhëhiqet nga ideale të larta, arrin të lërë gjurmë në jetën shoqërore. Mendoja se ky ishte shembulli i vetëm që një i burgosur pa arsim, boton një libër, por ishja gabuar, Caf Jonuzit nga Malësia e Madhe i përgjigjet në vitin 2013, Aranit Hoxha nga Vezhdanishti i Vlorës me librin shumë vlerësh “Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”

Dy shembuj që na bëjnë të mendojmë se sikur të gjithë të ndienin përgjegjësinë e Caf Jonuzit dhe Aranit Hoxhës, bota shqiptare do të ishte krejt ndryshe.

* * *

“Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”, është enciklopedia e krimit komunist në krahinën e Vlorës, me të dhëna të shumta statistikore dhe me analiza për terrorin, dhunën dhe krimin që u ushtrua në krahinën e Vlorës në periudhën 1943 – 1990. Autori siç ka theksuar edhe Shpresim Kasaj në parathënin e librit, nuk të lë të mendosh dhe nuk lë asnjë fije dyshimi për parashtrimet që bën, për të dhënat, shifrat dhe faktet që jep, pasi ai të dënuarit dhe të persekutuarit i identifikon me emrin, atësinë, mbiemrin, vendlindjen, datëlindjen, dënimin e kjo është një nga vlerat e mëdha të këtij libri. Edhe më pare, në Vlorë, një grup të dënuarish dhe të persekutuarish politikë me në krye Fahri Shaskën ngritën një ekspozitë për të ashtuquajturit “armiq të popullit”, të cilën Fari Shaska e pasqyroi në një album, por libri Aranit Hoxhës, është më i plotë dhe mund të themi se në të janë përfshirë të gjithë ata vlonjatë që u vranë me atentat, u pushkatuarn me gjyqe qesharake, vdiqën në burg ose nën tortura çnjerzore, ose vuajtën burgun, internimin, dëbimin apo persekucionin barbar komunist. Libri hapet me renditjen 13 emrave, që u vranë të parët, me atentat, nga njësitet guerile komuniste, dhe vazhdon me evidentimin e 114 vlonjatëve të tjerë që të vrarë gjatë vitit 1943, ndërmjet tyre shënohen emrat e 14 grave dhe dy mësuesve: Fejzi Hoxholli dhe Sulo Hoxha, babai i autorit të këtij librit. Atentatet u realizuan nga bandat terroriste të Hysni Kapos, Spiro Kolekës e Manush Myftiut me anë të njësiteve guerile, të ngritura në shpellën e Shiroke në Tërbaç. Sipas këshillave dhe urdhërave të Dushan Mugoshës, vrasjet e para me atentat, komunistët i bënë kundër shokëve të tyre: Mynyr Xhindi, Xhemil Çakërri, Neki Imeri, Xhafer Dalani, Haki Xhelo, Duro Elmazi, Faslli Kasaj, Selim Laçej e vazhdon lista me 17 vetë.

Kështu komunistët do të merrnin zemër e nuk do tu dridhej dora kur të vrisnin plehrat e Ballit Kombëtar siç thoshte shoku Enver Hoxha. Gjatë vitit 1944, u vranë me atentate 143 vetë, dhe gjithësej gjatë dy viteve 1943-1944, janë vrarë pa besisht dhe pa gjyq 257 shqiptarë të pa fajshëm.

Në Bolenë, u zhdukën dy familje ndërmjet tyre një vajzë 17 vjeçare.Në Kuç, vetëm nga familja Sadikaj u pushkatuan 8 vetë 5 burra dhe tre gra.

Në Gorisht, vranë në derë të shtëpisë nënë e bir Zenepe dhe Halim Caushaj e kështu me radhë deri te shifra tronditëse, 257 të vrarë.Tronditëse dhe e pa besueshme është fakti se shumë nga të pushkatuarit ishin adoleshnt ose fëmijë, kështu në Bolenë u vranë, me atentat: Bilbil Çelomeme 14 vjeç, Fuat Çelomeme 19 vjeç, Dyzene Novruzaj, vajzë 19 vjeçare, Gani Çelomeme 17 vjeç.

Në Treblovë u vra Bajram Lamaj që ishte vetëm 16 vjeç,e kështu vazhdojnë me radhë vrasjet në Drashovic, në Gorisht, në Kuç, në Gjorm, në Kaninë, në Lepenicë.

Të pa kënaqur dhe të pa ngopur me gjakun e pa fajshëm të 257 shqiptarëve të vrarë me atentat gjatë kohës së luftës, vazhduan të eleminojnë “armiqtë e klasës punëtore” edhe pas çlirimit, në kohë paqje, çka tregon fytyrën çnjerzore të komunistëve, por tashmë jo me atentate, por me ca gjyqe qesharake pa sjellë fakte dhe porva juridike por vetëm ideologjike, se ata që silleshin para gjyqit, kishin qënë ushtarë të Ballit Kombëtar, bënin agjitacion e propogandë, ose kishin dash të arratiseshin në shtete armike! Nga ndonjë herë shifra flasin më mirë se çdo gjuhë e zjarrtë njerzore, prasndaj autori me të drejtë prej fillimit deri në fund të librit argumenton krimet komunistë me anë të shifrave, psh: Viti 1945, ishte më i përgjakshmi. Në këtë vit u pushkatuan 46 vlonjatë të pa fajshëm. Në maj u pushkatuan 8 vetë, në qershor 12 vetë, në korrik 6 vetë, dhe gjatë muajve gusht – dhjetor 20 vetë të tjerë.

Në vitin 1946, u pushkatuan 17 vetë.Gjatë këtij viti, në Maliq u varën në litar dy inxhinjerë: Kujtim Beqiri dhe Abdyl Kokoshi.

Në vitin 1947, u pushkatuan 12 vetë në vitin 1948, 6 vetë, në vitin 1949, 5 vetë, në vitin 1950, 10 vetë, në vitin 1951, u pushkatuan 9 vetë.

Gjatë periudhës 1952 – 1991, u pushkatuan gjithësej 27 vetë. Në vitin 1963, u var në litar, në mes të Vlorës, Remzi Shenaj nga Gjormi. E theksojmë se kjo masakër po kryhej në kohë paqie!

Edhe pas çlirimit të vendit adoleshentët dhe fëmijët mbetën një gjah çnjerzor për komunistët, kështu të dënuar politik nën moshën 20 vjeç, në libër janë evidentuar me dokumenta 120 vetë, që për popullin e Vlorës të asaj kohe është një numur që flet qartë dhe do t`i flas përgjithmonë historisë për krimet makabre të komunistëve të Vlorës.

Ndër ta përmëndim: Bahri Çeprati 17 vjeç, Bejo Shaqiri nga Dukati 15 vjeç, Zenepe Selimi 17 vjeç nga Treblova, Klito Lamaj 17 vjeç nga Kanina, Eqerem Malaj 18 vjeç nga Ramica, Luan Llupa 17 vjeç nga Vlora, Reshat Kripa 15 vjeç nga Vlora, Petro Bollani 15 vjeç nga Himara, e kështu me radhë. Për këta fëmijë gjykata tregohej e “mëshirshme” dhe dënimin më të ulët e jepte vetëm 5 vjet burg të rëndë !!!

Një dhimbje të madhe ndien lexuesi kur sheh se 85 të burgosur politik, nuk mundën të dilnin dot nga burgu, ata vdiqën atje nga vuajtja dhe torturat, atje nga smundja e urise, mungesa e barnave dhe kujdesit shëndetësor.Këtyre fatkeqëve u humbiste varri përgjithmonë pasi komunistët nuk lejonin të merrej kufoma!?

Ndër të vdekurit në burgje ka personalitetit të shquar të historisë sonë si Qazim Kokoshi e Aristidh Ruci, firmëtar të aktit të Pavarësisë Kombëtare, luftëtarë antifashit si Muço Sherifi që vdiq në moshën 63 vjeçare, Elmaz Çarçani 70 vjeç, Pilo Goro 70 vjeç, Vasil Papa 72 vjeç, Niko Tola 63 vjeç e kshtu me radhë.Por kishte edhe mosha të reja që vdiqën burgjeve dhe ju humbi varri përgjithmonë si Uran Dulaj 29 vjeç, Dilaver Hysi 37 vjeç, Niko Kacelano 45 vjeç, Lekmi Sharra 33 vjeç, Agim Agaraj 34 vjeç etj. E pa imagjinueshme është sjella e komunistëve ndaj grave. Në Vlorë ata pushkatuan 14 gra, ndërmjet të cilave Merxhane Sadikaj, Kafaze Birçaj e Refie Kondi nga Kuçi, Veno Toto nga Kudhësi etj

Po kështu vdiqën në internim nga smundja e urisë Lino Alikaj, nëna e Lahe Nuros. Perie Mustafaraj, bashkëshortja e Muço Çepratit pushkatuar, vdiq në Krujë, në vitin 1946 së bashku me dy vajza të mitura nga smundja e urisë dhe mungesa e ndihmës mjeksore.

Përveç 14 grave të pushkatuara, kanë vuajtur nëpër burgje 31 gra të tjera vlonjate. Një filozof i madh ka thënë se: “Nga sjella ndaj gruas duket se në ç`masë njeiu është shkëputur nga bota e kafshëve” Lexuesi e ka të lehtë të arsyetojë se sa larg ishin komunistët vlonjatë nga bota e kafshëve!

Ridënimi i të burgosurve politik ishte një akt i pa parë dhe i pa dëgjuar në historinë e diktaurave botërore, kështu i dënuari duke vuajtur dënimin, ridënohej përsëri po me të njëjtën akuzë, ose dhe me akuza te tjera fallso!Edhe pas kryerjes së dënimit të parë, pas pak kohe në liri, shtetas të shumtë shqiptar arrestoheshin dhe dënoheshin për herë të dytë, të tretë, apo të katërt dhe kështu ata e kalonin jetën nëpër burgje. Nga 993 të burgosurit politikë, gjithësej që ka Vlora, 135 prej tyre kanë vuajtur burgime të rënda, nga 11 deri në 36 vjet burg, bëhet fjalë jo për dënimet, por të vuajtura në fakt.

Kështu psh. Kujtim Pela nga Dukati ka vuajtur në burg 36 vjet, Petrit Velaj nga Vlora 36 vjet, Skënder Hallko nga Vranishti 33 vjet, Nimet Mita nga Dukati 32 vjet, Luan Koka nga Vlora 29 vjet, Muço Bazaj nga Gorishti 28 vjet, Mystehak Bylyshi nga Vlora 25 vjet, Bardhosh Gjonzeneli nga Tragjasi 23 vjet, Ahmet Thaçi nga Vlora 23 vjet, Rizo Çizja nga Bolena 22 vite, Bejo Kali nga Dukati 21 vjet, Dushan Koçiu nga Panajaja 20 vjet, Artan Çeçi nga Vlora 20 vjet, etj etj. Pasi ka përshkruar me të dhëna të plota për identitetin dhe origjinën e atyre që vuajtën terrorin dhe dhunën e komunistëve, autori bën përmbledhjen e vuajtjeve dhe tmerreve që hoqën vlonjatët: Te pushkatuar 437 vetë, të burgosur 993 vetë, vdekur në burgje 77 vetë, Vite burgu gjithësej 6951. Pas parashtrimet me të dhëna të shumta, me shifra dhe fakte, Aranit Hoxha kalon e bën përshkrimin e jetës veprës dhe shkaqeve të dënimit të atyre që provuan vuajtjen nën diktaturën komuniste, pra cilët qenë ata dhe përse u dënuan.

Kjo ishte shkurtimisht se ç`farë përmba libri i Aranit Hoxhës “Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”

* * *

Nëpër faqet e këtij libri dëgjojmë psherëtimat e të burgosurve, lamtumirën e të pushkatuarve, mallkimin e nënave, lotët e motrave dhe të grave, e veçanërisht të qarat e fëmijëve të vegjël që mbetën të internuar bashkë me prindërit, me ligj, deri në vitin 1953, kur nuk u lejua më internimi fëmijëve.Në këtë libër flitet për vuajtjet, torturat dhe persekutimet e tmerrshme që ranë ndaj burrave dhe grave dhe sidomos ndaj fëmijëve vetëm e vetëm se ata nuk u pajtuan me ideologjinë komuniste, ata torturuesit komunistë vlonjat vërshuan asaj krahine atdhetare si bisha të egra duke mbjellë tmerr e zi. Mua më bën përshtypje dhe më shkakëton dhembje shpirtërore, sidomos përshkrimi i vuajtjeve, sakrificave dhe persekutimeve të të miturve, të grave dhe atyre që nuk iu provua kurrë asnjë faj.

Kujt nuk do t`i bënte përshtypje, kush nuk do të tronditej kur lexon në këtë libër se që në moshën 14 vjeçare fëmijët u bënë vuajtës dhe dëshmitar të masakrave e persekutimeve të shumta ndaj prindërve të tyre. A nuk është tronditëse kjo?

Ja se ku erdhi një kohë lirie dhe njerëzit denoncuan dhe nxorrën në dritë terrorin, dhunën dhe krimin komunist. Kishte kaluar shumë kohë dhe dukej sikur askush nuk do guxonte ndonjëherë të denonconte krimet e komunistëve vlonjatë. Por historia ka ligjet e veta, prandaj njeriu duhet të ketë frikë nga historia më shumë se nga perëndia , sepse është historia që na peshon e vlerëson para dhe pas vdekjes.

Jemi i vetmi vend, nga ish vendet ku ka sunduar diktatura komuniste, që akoma nuk kemi në shkollë një lëndë ku të mësohet se si ishte diktatura komuniste, psh një lëndë me titull “Shqipëria nën diktaturën komuniste”

Edhe kur në histori janë bërë përpjekje për të futur ndonjë kapitull për atë periudhë të zezë, ish komunistët apo kripto komunistët, të veshur me qyrkun e Partisë Socialiste kanë protestuar! Nuk duan tu kujtosh etrit !

Kur jemi përpara fenomenit të terrorit komunist, vetvetiu të lind pyetja: A ka pasur një terror të tillë edhe në vendet e tjera komuniste ? Përgjigjen e kësaj pyetje e ka dhënë, komunisti Bilbil Klosi, me cilësinë e Ministrit të Drejtësisë të asaj peiudhe, në vitin 1952, i cili ka pohuar hapur: “Në hartimin e Kodit të ri jemi frymëzuar nga Kodi Penal sovjetik. Por duke marrë parasysh përpjekjet e përsëritura për një kryengritje në vendin tonë, të përkrahur dhe të drejtuar nga elementë të huaj, kemi qënë të shtërnguar të vëmë masa dhe dënime më të rrepta nga ato që ka Kodi penal sovjetik”. (Shih: “Albumin e terrorit komunist”, Tiranë 2013)

Është kjo arsyeja që kushëriri i Bilbilit, Qemal Klosi, në krye të gjykatës së Qarkut të Vlorës 1944 – 1949, theri me thikë qindra nacionalistë vlonjatë e fierakë.

Aranit Hoxha, megjithëse në një moshë të shkuar me këtë botim, ai është duke çuar në vend porosinë dhe amanetin e babait të tij Sulo Hoxhës i pushkatuar pa gjyq si dhe të patriotëve të tjerë vlonjatë anti komunist.

Ai duhet vlerësuar se ka marrë guximin ndonse me mundësi modeste, pa arsim, që tu lërë brezave të ardhëshëm disa të dhëna si dëshmitar i asaj kohe terrori për qëndresën dhe vuajtjen ndaj bishës së kuqe vlonjate dhe të atyre që ia kishin shitur shpirtin djallit sllavo-komunist, të cilët zaptuan Vlorën heroike me të pa besë.

Autorit të këtij libri, komunistët i pushkatuan të atin, pas vuajtjeve që ai hoqi nën diktaturë, pa arsimin përkatës dhe në një moshë të thyer 75 vjeçare, kreu detyrën e fundit ndaj atdheut na la kujtimet e jetës, jo ata personale dhe familjare por ato për drejtësi dhe humanizën për Vlorën e tij.

* * *

Aranit Hoxha na dëften se ndërgjegjia kombëtare është zgjuar dhe po vepron në të gjitha fushat e jetës. Ai na jep shembullin më të mirë të detyrimit dhe misinit që të gjithë ne duhet të kontribojmë për të denoncuar terrorin dhe dhunën komuniste.

Vlera e këtij libri qëndron në faktin se përmban emra, vende, data, moshën e të persekutuarit, burgjet, vrasje, pra është mbështetur në dokumenta të pa kundështueshme.

Duke lexuar këtë libër arrimë në përfundimin; se janë shkruar shumë, e përsëri është shkruar pak, dhe prandaj duhet t`i kthehemi kësaj detyre dhe këtij misioni.

Në historinë botrore, kemi shembuj se si studjuesit u janë kthyer e rikthyer dhunës dhe terrorit të epokave të ndryshme historike. Lipset që këto libra t`i shohim me syrin humanitar, se si e kanë jetuar shqiptarët terrorin komunist, se si e kanë përjetuar fëmijët arrestimin e babait apo të nënës, internimin, demaskimin publik etj

Vepra e Aranit Hoxhës është himn dhe homazh për ata që u pushkatuan, apo vuajtën nën terrorin komunist. Personazheve të këtij libriai u ka ngritur nga një monument të merituar, ai i ka shënjtëruar viktimat dhe na fton ti nderojmë dhe respektojmë ata, si triumf mbi skëterën e së shkuarës.

Mesazhi i këtij libri është: drejtësia dhe humanizmi.

KOSOVA SHËNON JAVËN E TOLERANCËS

May 20, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Ministria e Jashtëme e Republikës së Kosovës në portalin e saj njofton se nga 20-26 Maj, në Kosovë zhvillon punimet Java e Tolerancës dhe Pajtimit. Takimet në Prishtinë, përfshijnë një numër evenimentesh ku do të marrin pjesë përfaqsues komunitetesh dhe udhëheqës nga mbarë bota me qëllim për të zhvilluar një dialog pozitiv dhe të hapur midis tyre. Në njoftimin e Ministrisë së Jashtme të Kosovës thuhet se në takimet e Prishtinës, këtë javë, do të marrin pjesë më shumë se 300 mysafirë nga pothuaj 50 shtete nga pesë kontinente. Thuhet gjithashtu se respekti dhe mirëkuptimi midis komuniteteve është një përparësi e rëndësishme për Kosovën, sidomos kur të merret parasyshë historia e viteve të fundit.

Objektivi i konferencës ndërkombëtare, sipas organizuesve që përfshijnë, ndër të tjera –Ministrinë e Jashtme të Kosovës, Fondacionin Tony Blair, Fondin e OKB-së për Zhvillim dhe Këshillin Britanik të Kosovës – është që ti kontribojë dialogut botëror ndër-fetar dhe të ndihmojë drejtë pajtimit mbrenda Kosovës dhe në rajonin e Ballkanit, duke venë në dukje se feja është diçka që mund të shërbejë si një fuqi bashkuese dhe jo përçarëse.Në emër të Kuvendit të Kosovës, Kryetari i Komisionit Parlamentar për Integrime Evropiane, Lutfi Haziri deklaroi se, “Ne, si parlament, me interesim të veçantë po i presim takimet e shumta që do të shënojnë vlerat tradicionale të tolerancës të popullit paqëdashës të Kosovës’’ dhe shtoi se, “Java e Tolerancës” do të bashkojë liderë botërorë në Kosovë, duke konfirmuar dëshirën tonë për të dhënë një kontribut për paqën dhe pajtimin global.”
Në emër të qeverisë së Kosovës, Zëvendësministri i Jashtëm i Republikës së Kosovës, Petrit Selimi në një deklaratë u shpreh se mirëpret, “liderët ndërkombëtarë fetarë dhe vizitorët të cilët do të në bashkohen që të shohin nga afër se Kosova është laike për nga karakteri i saj, dhe se ka një respekt të madh për diversitetin dhe dialogun.”   Zevendës ministri i jashtëm i Kosovës shtoi duke thënë se, “Shumica e njerëzve anembanë botës dinë për luftën e Kosovës.   Por ata nuk e dinë se komunitetet fetare kanë jetuar këtu së bashku në paqë për shumë breza me radhë.    Trashëgimia jonë kulturore ka marrë formë nga ky diversitet, i cili përfshinë edhe myslimanët, katolikët, ortodoksët dhe hebrenjtë.   Xhamitë dhe kishat mund gjenden pranë njëra tjetrës në shumë qytete tona. Jemi
të angazhuar për dialog ndërfetar dhe për respekt për të gjithë”, deklaroi zyrtari i lartë i Kosovës, para fillimit të Javës së Tolerancës në Kosovë.
I përndershmi Donald Reeves nga organizata bamirëse e Britanisë së Madhe “Soul of Europe”, (Shpirti i Europës) dhe njëkohësisht edhe koordinuesi i Javës së Tolerancës në Kosovë, tha se organizata e tij, “është krenare që mbështetë këtë takim unik botëror në Kosovë”, që sipas tij, “ do të jetë i një rëndësie të veçantë për debatin bashkëkohor mbi fenë dhe tolerancën.   Jemi shumë të kënaqur që po punojmë së bashku me institucionet e Kosovës për të mundësuar një debat të tillë progresiv mbi këto tema”, shtoi ai.   Sipas Donald Reeves, organizata “Soul of Europe”, e themeluar në vitin 2000 përpiqet që në misjonin e saj të realizojë fjalët e Nelson Mandelës, i cili ka thënë se, “Paqëja nuk arrihet duke folur me miqët e tu: është e nevojshme që të bëjshë paqë me armiqtë e tu”.
Gjatë Javës së Tolerancës, Prishtina do të marrë Gurin e Paqës, duke iu bashkuar kështu grupit të qyteteve që në të kaluarën kanë nderuar viktimat e luftës, me hapësirën kushtuar atyre, dhe me urime për një botë më paqësore, thuhet në njoftimin e Ministrisë së Jashtme të Kosovës.   Ky gjest simbolik është përcjellur nga njerëzit e Hiroshimës së Japonisë në të gjithë globin.   Sipas njoftimit të Ministrisë së jashtme të Kosovës, Guri i Paqës do të vendoset në Muzeun Kombëtar të Kosovës me pjesmarrjen e Presidentes Atifete Jahjaga, zëvendësministrit të Kulturës, Hajdin Abazi, dhe kryetarit të Prishtinës, Isa Mustafa.
Njoftohet gjithashtu se Kryeminisitri Hashim Thaçi do të inaugurojë Monumentin e Holokaustit në vendin ku ndodhej dikurë sinagoga hebreje e fundit në Prishtinë, vend i cili do të shëndërrohet në një rikujtim të përhershëm i pranisë së rëndësishme të komunitetit të vogël hebraik të Kosovës.    Kosova gjithashtu do të ndajë me të pjesëmarrësit ndërkombëtarë kodin shqiptar të Besës ose “të nderit”, në bazë të të cilit shqiptarët shpëtuan hebrenjtë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Në fund të javës, takimi i dhjetë jubilar i Grupit të Mëngjesit të Lutjeve të Evropës Juglindore (Lutja Kombëtare e Mëngjesit) do të organizohet në Prishtinë nga Kuvendi i Kosovës, nga 24-26 Maj, në të cilin gjithashtu do të marrin pjesë udhëheqsit e Kosovës, Presidentja Atifete Jahjaga, Kryeministri Hashim Thaçi dhe udhëheqsi i opozitës, Isa Mustafa.
Konferenca ndërfetare e cila do të zhvillohet në Pejë, nga 24-26 maj, — si pjesë e Javës së Tolerancës — do të jetë gjithashtu një forum i rëndësishëm për debat dhe dialog kritik për
çështjet ndërfetare në Kosovë. Ministri i Jashtëm Hoxhaj, së bashku me organizatat ekumenike nga Kosova dhe Britania e Madhe, do të presin mysafirët, duke përfshirë edhe udhëheqsit e komuniteteve fetare dhe ekspertë nga 42 shtete, të cilët pritet të bisedojnë mbi çështjet e dialogut ndërfetar në Evropë dhe në botë.
Toleranca dhe pajtimi janë të rëndësishme për paqën në botë por edhe për yhvillimin e një shoqërie më të drejtë dhe më të barabartë për të gjithë    dhe pa dallim. Njerzit nga natyra nuk janë tolerantë ndaj personave që janë ndryshe , qoftë nga pikëpamja etnike, racore ose fetare. Por për fat të mirë, gjatë gjithë historisë së njerëzimit, bota ka pasur individë me karkater dhe të dedikuar ndaj realizimit të drejtësisë dhe barazisë. Edhe organizuesit e Javës së Tolerancës në Kosovë, përfshirë edhe institucionet shtetërore dhe qeveritare të Kosovës, janë një frymëzim për të gjithë, por nënvijon edhe faktin se shqiptarët gjithmonë gjatë historisë nuk kanë okupuar as nuk kanë sulmuar popujt me të cilët kanë jetuar në Ballkan, përkundrazi, shqiptarët siç ve në dukje edhe gatishmëria e tyre për të mbajtur në Kosovë një eveniment të tillë, tregon se ata nuk janë diskriminues në baza fetare dhe etnike dhe se janë tolerantë ndaj kulturave dhe kombësive të ndryshme që jetojnë me ta ose në periferi. Për të gjithë duhet të jetë e qartë se toleranca dhe pajtimi, jo vetëm në nivel ndërkombëtar, por edhe në nivel politik e fetar kombëtar, rezulton në një shoqëri më të drejtë, më të paqë dhe më të barbartë.

Nelson Mandela, një njeri i diskriminuar dhe i abuzuar dhe i cili me dekada u burgos nga regjimi racist i Afrikës së Jugut, dhe i cili më vonë u bë president i atij vendi, në autobiografinë e tij, “Udha e Gjatë drejtë Lirisë”, thotë se, “askush nga natyra nuk lind të urrej të tjetrin për arsye të ngjyrës së lëkurës, për arsye etnike ose fetare. Njerzit mësojnë të urrejnë të tjerët, dhe nëqoftse ata mësojnë të urrejnë të tjerët që janë ndryshe nga ata, atëherë ata mund të mësohen të dashurojnë, sepse dashuria është më e natyrshme për zemrën e njeriut se sa urrejta.”

Java e Tolerancës në Kosovë që filloi dje punimet në Prishtinë, është një fillim i mirë, jo vetëm për ti treguar botës tolerancën e shqiptarve, madje edhe ndaj atyre që nuk janë treguar tolerantë ndaj tyre, por është njëkohsisht edhe një ngjarje me rëndësi për të avancuar kauzën e drejtësisë, dialogut ndërkombëtar dhe zhvilimit rajonal. Për këtë ndërmarrje, qeveria dhe shteti i Kosovës si dhe sponsorizuesit, meritojnë falenderimet e të gjithëve.