Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

PSE AFERDITA DHE TEMPULLI I SAJ NE KROACI ? -KULTI DHE SIMBOLI I AFERDITES

by

SHKRUAN: GËZIM LLOJDIA*/

1-Tempull Ilir kushtuar Aferdites ne Kroaci/

Shumë larg nga vendbanimi më i afërt Nakova në nje vend plot çakej në gadishullin Peljesac rreth 90 kilometra në veriperëndim të Dubrovnikut kishte qenë e zbuluar prej vitesh nga arkeologët kroatë një shpellë. Përveç kësaj u gjetën në sasi të papara më parë, rreth 100 kg, dhe në një gjendje tepër të mirë me qindra copa poçesh, qypash, amforash nga Iliria, Roma, Athina, Egjypti në disa prej të cilave qe shënuar se i kushtoheshin Afërditës.(Exploreruniverse.com)

2-Tempulli i Aferdites ne Efes nje nga 7 mrekullit e botes

Qyteti i Efesit, ne breg te Detit Jon dhe ne grykederdhjen e lumit te vogel Meandro. Ne shekullin VI para e.s., ky qytet ka qene gjithmone qendra e kultit te Aferdites, e quajtur me vone Diana nga romanet. Flitet per perendeshen e natyres dhe kafsheve te egra dhe paraqitet e shoqeruar nga nje sorkadhe dhe e armatosur me hark dhe shigjeta. Nga antikiteti ekziston nje tempull i dedikuar perendeshes. Por ne shekullin VII para e.s., qyteti pesoi nje sulm nga cimeret. Edhe pse qyteti rezistoi, tempulli u dogj dhe u shkaterrua. Gjithçka ishte ne duart e mbretit te Lidias, Kreso. Po, eshte i njejti qe ka shpikur disqet e çuditshme prej metali te quajtura “kreseidas”. Asnje nuk e di se ku do ndalojne keto shpikje moderne…. por Kreso ishte nje mbrojtes i shenjteve dhe artisteve dhe ai propozoi te ngrihej nje tempull i ri i Artemises , me i mire se i pari. Per kete u be nje thirrje publike ku u kerkohej te gjithe qytetareve qe te dhuronin para per tempullin e ri. Me ne fund tempulli u ngrit. Llogariste 127 kolona te mrekullueshme nga 20 m lartesi, diçka e jashtezakonshme per kohen, gjithashtu permbante dhe skulptura te Eskopes. Ky tempull shkelqeu qytetin e Efesit gjate dy shekujve. Pa dyshim vjen tragjedia: ne vitin 356 para e.s., bariu Erostrato e shkaterroi tempullin duke e ndezur thjesht per fame. Pa dyshim qe ky pionier i fames e arriti ate qe kerkonte, prove eshte qe ende i kujtohet emri edhe sot. Por ne ate kohe arriti diçka me shume se fama: duke u treguar te gjithe njerezve qe per çudi Escopa ka nje Erostrato dhe qe mrekullite e ndertuara nga njerezit duhet te jene te mbrojtura nga vete njerezit. Kjo histori ka nje epilog: kur rreth 20 vjet me vone, Aleksandri i Madh pushtoi qytetin e Efesit, degjoi historine e tempullit dhe zbuloi qe tempulli ishte shkaterruar ne te njejten dite qe kishte lindur ai. Kjo koinçidence e beri qe ta rindertonte tempullin gjate kohes qe ishte ne Efes, duke u perpjekur te krijonte nje qeveri demokratike. Edhe pse mbaroi, tempulli (behet e treta here me kete rindertim) nuk e rimori kurre te shkuaren e tij te shkelqyer.

3-Simbolli i Aferdites  ne Amantia

Terrakota ose sikurse e quajne tashme forma negative e portretit te perendeshes u gjet ne pozicion te permbysur thuajse ne siperfaqe ne pjesen qendrore te bllokut te banesave antike te qytezes Amantia. Terrakota ka permasa 15 cm lartesi dhe 9 cm gjeresi dhe paraqet nje fytyre mjaft te bukur te nje gruaje me floke qe i zbresin ne te dy anet e fytyres dhe nje kurore mbi koke me pjesen e siperme te krahut te majte pjesen e perparme te trupit dhe gjoksin e mbuluar me nje hiton transparent qe konsiderohet nje veshje joshese. Kjo figure eshte shume e ngjashme me te tjera portrete te Aferdites perendeshes se bukurise dhe nene e Erosit perendise se dashurise. Vendi ku u gjet terakota me figure ku spikasin elemente te nje veshje transparente gjoks te zhvilluar linjat e fytyres kurora mbi floke dhe mbi te gjitha fakti qe ne pjesen jugperendimore te Amantias ndodhet tempulli i Aferdites i binden arkeologet se terrakota i perkiste kesaj perendeshe. Ky perfundim u perforcua me teper kur u arrit te prodhohej nje kopje prej balte e portretit ne bashkepunim me skulptorin gjirokastrit Stefan Papamihali .Pas studimeve u arrit ne konkluzionin se figura ne terakote ka shume ngjashmeri me disa portrete te njohura te perendeshes se bukurise Aferdites te zbuluara me pare nga arkeologe te ndryshem ne vend.

4-Kulti i Aferdites i perhapur ne Amantia

Kulti i Aferdites rezulton mjaft i perhapur ne qytezen antike te Amantias. Kjo perendeshe ne kete qytet njihej ndryshe edhe me epitetin Pandamos ose perendeshe e dashurise se lire. Llojdia sqaron se pervec formave te tilla deri tani nuk eshte arritur te zbulohet ndonje paraqitje skulpturale e perendeshes Aferdite. Dikur ne rrenojat e Amantias eshte zbuluar nje pllake e vogel guri qe ishte qe ishte nje kushtim per perendeshen Aferdita nga ana e Aristos bijes se Aleksandrit .Nga muret mbështetëse,për të zbritur në lëmin e Peçit është një e tatëpjetë e mbuluar me barërat e stinës. Ka buisur lulëria në këtë  kodrinë. Dhe erëzon mjalti. Bletët shkojnë e vijnë. Por ngjyra e florinjtë rrëzuar është ndër lulëri. Tempulli i Afrodites në qytetin antik të Amantisë gjendet në lëmin e Peçit. Përse i është sajdisur ky emërtim,kushedi cili ka qenë Peçi.Por lëmi është një fushë e vogël e ngrehur posaçërisht,për vend falje apo kultesh. Nuk ka patur ndonjë rrugë kushedi që nga koha e kooperativizmit, që rrugëtonte në të tjetrin kah,por në këtë  drejtim pra zbritja nga muret ku gjendet i kapur murri dhe shkëmbi do të jetë edhe pjesë e një projekti rrugor lidhës të siteve arkeologjike me rrugina të brendshme .Nga akropoli zbret poshtë në distancë por diku mbi 400 hapa. Tempulli shquhet qartazi,sepse gurët janë të vendosur  dhe planimetria është në sipërfaqe. Duket që është një tempull. Blloqe guri të gdhendur parapelpiped me përmbajtje gëlqerore. Por informatat më të vlefshme i ka sjellur S.Anamali. Besohet se aty nga viti 1950 në këtë shesh që gjendet në distancë nga muret rrethuese është bërë një lloj sondazhi për të gjetur për të njohur llojin e godinave. Shenja e parë, që dha rezultati ishte se kjo ndërtesë ishte tempulli. Në të vërtetët edhe sot e kësaj dite në vendin e quajtur Lemi i Pecit, gjendet tempulli i Afroditës. Ç’farë u zbulua në këtë shesh. Themelet e tempullit ato qartazi duken. I orientuar jugperëndim, verilindje. Ka formë katërkëndëshe. Themelet që sot janë tepër të ruajtura mirë kanë gjatësi12.15m,me gjerësi 6.75m.Blloqet që e formojnë atë kanë këto përmasa 1.20 me 1m të gjerë. Sipas konkluzioneve të para, që nxorën arkeologët nga shenjat që shquheshin në tokë dukeshin se tempulli ka qenë i rrethuar me shtylla,por gjurmë të tjera murresh ja ku shfaqen edhe brenda tij. Ne jug lindje te majës shkëmbore te Ploçes, afërsisht 200-300 m. poshtë saj, gjendet një pllaje jo shumé e madhe, një ta rracé e sajuar, té cilën banorét e fshatit e quajnë Lémi i Pecit. Kjo pllaje lidhet me akropolin nëpërmjet një qafe mjaft té gjérë e deri-diku té sheshtë e cila vazhdon deri te muret ku ndodhej edhe një porte; anët e tjera té kores janë te pjerrëta. Nga veriu dhe sidomos nga lindja, kodra ka qené përforcuar me një mur mbështetës me kontraforca. Sheshi i vogël dhe muret mbështetëse té anéve kané qené béré me qéllim që aty té ngrihej një godiné monumentale.Per te njohur karakterin e godinës né Lëmin e Pecit né vitin 1950 u be një sondazh. Mbi sipërfaqe u gjetén trungje shtyllash dhe një tok gurë té skalitur, te thyer. Sondazhi né Lëmin e Pecit nxori né drite themelet e dy godinave.Godina e pare, me e lashté dhe pa tjetër me kryesoja, zinte thuajse mesin e pllajës .Ajo ishte e orientuar nga jugperëndimi né verilindje. The melet e godinës janë té gjaté nga 12,15 m. dhe té gjerë 6.75 m. Ato përbehen nga disa bloqe paralelepiped gëlqerore 1-1.20 m. té gjaté dhe 0.90-1 m. té gjerë te punuar miré. Blloqet kane faqet e lëmuara dhe mjaft té drejta, duke dale nga sipërfaqja e tokës 10 cm. Godina ka një planimetri katérkéndéshe me hyrjen nga jugperëndimi; né këtë ané zgjaten, né té dy qoshet, dy, bloqe 1 m. té gjaté. Pas hyrjes ka patur njé ambient 5.75 m. té gjaté; ai ndahet nga ambienti tjetër, me i vogël (2,30 m. i gjaté) nga një mur 1 m. i trashé. Përreth dhe brenda këtyre gurëve té themeleve janë ruajtur edhe gjurmé té tjera muresh. Para dhe prapa blloqeve té themeleve u gjetén pjesé té një shtroje prej rrasash té mëdha, 2 m. té gjera, té rrethuara nga bloqe me té vegjël se té parét dhe né një nivel me ta. Një shtroje tjetër (0,8 5 m. e gjeré) dhe bloqe gurësh ka edhe né dy krahët e vegjël té godinës. Dy radhe blloqesh 0,50 m. té gjerë gjenden edhe né ambientin e vogël né fund të godinës, né një nivel me blloqet e mureve anësore. Bloqe gurësh ka edhe brenda dhe jashtë ambientit té pare por tê çrregullt.Këto duhet t’i përkasin një ndërtimi dhe përdorimi té dyté të godinës, me té cilën duhet té lidhen disa mbeturina shumé té pakta mozaiku, té përbëra nga shtresa e poshtme e tij dhe kubikë të shpërndare andej e këtej.Té dhënat tregojnë se themelet i përkasin një tempulli, qé ngrihej né këtë pllaje te vogël. Tempulli, përse del nga përmasat e tij, ka qené i vogël; ai, mesa duket nga ato pak mbeturina qé shihen, ka qené i rrethuar me shtylla. Midis frag menteve arkitektonike té gjetur té shpërndare né Lemin e Pecit, ka edhe trun gje shtyllash një trung shtylle donike me diametër 0,80 m. dhe pjesa e nje shtyllëze té vogël, me diametër 0.40 m. Brenda themeleve té tempullit dhe përreth tij, u gjetën fragmente té tjera arkitektonike shumé té thyera, té cilat i përkisnin kësaj godine: këto janë copa gjethesh akanthi, dhëmbëza, astragalé e veza prej guri gëlqeror. Materialet e gjetura, gjaté sondazhit, nuk ndihmojnë për té përcaktuar ko hen kur u ngrit tempulli as hyjninë, kultit tê cilit ai i shërbeu. Jemi té prirur té mendojmë qé tempulli té jeté ndërtuar aty nga shek. III para erës sonë dhe se rindërtimi, shtresa me mozaik té jeté béré né shek. II. erës sonë.

5-Tempulli ka emrin e Afroditës ne Amantia

Dhe si e ka shpjeguar Mathieu Areft ermin Afërditë:Afroditë=afër dita. Lindja e Afërditës perëndesha e Dashurisë,Bukurisë dhe dëshirës është shumë e diskutueshme. Dihen dy versione. Versioni i parë është ai i Homerit që pohon se ajo është bija e Zeusit dhe e Dionesë. Sipas versionit të dytë ajo ka lindur nga deti e zhytur në gjakun e organeve seksuale të sakatuara të Uranit.Ky gjak ka mbarsur detin dhe Afërdita ka dalë nga brenda një dallge e bardhë dhe e bukur në formën e shkumës:Afërdita“e lindur nga shkuma e detit. Në vendet mesdhetare cdo ushqim që vinte nga deti në tokë trajtohej si afërdi…tase. Legjenda na thotë se ajo fluturonte në ajër e shoqëruar me pëllumbat dhe harabelat të njohur për gjëra të turpshme(shthurje).Brezi i saj magjik i bënte të dashuroheshin të gjithë ata, që e merrnin këtë brez.Ajo ishte bashkwshortja e Hefaistos dhe zonja e Ares-it.Ajo nderohej në Siri dhe në Palestinë me emrin Ishtar,Astarte ose Ashataroth.Një tjetër kult i rëndësishëm gjëndej në Pafos( në jug të Qipros),ajo lindi dy fëmijtë e famshëm Eros dhe Anteros.Emri i saj gjen rezonancë në gjuhën shqipe“Afër-ditës“,pra pranë ditës dhe në kuptim më të gjerë“ajo që është e bukur si dita apo si agimi,ajo që shkëlqen si drita e diellit“.Emri Afërditë sot gjendet me shumicë edhe në këtë zonë,përtej saj më gjerë e  më gjatë saj. Anamali na thotë se tempulli duhet të jetë ndërtuar në shekulll III para Kr,ndërsa rindërtimi ,shtresa me mozaik duhet të jetë bërë në shek II,pas Kr. Mirëpo për mënyrën se kujt i faleshin Amantë do të ndjekin shqyrtimin e Anamalit.  Monumentet si dhe monedhat e gjetura në Amantia shqyrtojnë:Kultet që janë respektuar më shumë në popullatën ilire të këtij qyteti në Ilirinë jugore. Cila ishte Perëndia dhe kujt i faleshin amantët?Për të mbritur tek ky rajvizim gjejmë të dhënat në librin Iliria. Perëndia për Amantë ishte Hyji.Huji i besuar rreth të cilit faleshin apo kryenin rituale Amantë në kohët e hershme në këtë qëndër malore ishte hyu dodonas.Zeusi ose hyu është i shprehur edhe në prerjet e monedhës. Në këtë qytet ilir ka qenë i njohur kulti i Afroditës. Një pllakë e vogël guri e zbuluar në Amantia i kushtohet në një farë mënyre Afrodita Pandemia.Afrodita në qytetin amantas ka pasur një tempull. Si edhe në gjetjet në skulpturë paraqitet Pan-Silvani. Ky na paraqitet me 3 nymfa. Në gjetjet e relieve shikohen perëndi ilire. Perëndit sipas amantëve janë mbrojtëse të barinjve,pyjeve,kullotave.Tempulli që gjendet në lëmin e Peçit është sot e kësaj dite .Themelet më gurë tw mëdhenj shqyrtojnë pozicionimi e ndërtesës .Tempulli është ndërtuar nga amantët larg mureve rrethuese. Janë mbi 400-500m distancë nga shtegu ,që të shpie tek murri rrethues. Lemi i Pecit është një kodrinë që e rreth dielli dhe rreth saj dielli qëndron pothuajse gjithë ditën. Siç duket pozicioni i dritës ka qenë i zgjidhur fare mirë. Por duke qenë se Amantë i ndërtuan banesat e tyre jashtë mureve rrethuese edhe tempulli ,stadiumi apo ndërtesa të tjera u ngritën jashtë këtij rrethimi.

6-Wikipedia sjell kete shpjegim per Aferditen

Afërdita (gr.: Aphrodite në kuptimin Afro-ditën) në mitologjinë e grekëve të lashtë ishte Perëndia e Dashurisë. Sipas përrallave Afërdita është ngritur nga shkuma e detit. Me ardhjen e romakëve në tokën Ballkanike është krahasuar me Venusin, perëndinë latine të dashurisë.

Origjina e saj është e paqartë. Sipas Homerit ishte e bija e Zeusit, zotit suprem dhe e Dianës, hyjneshës së shiut, ndërsa sipas Hesiodit lindi nga shkuma e detit dhe prej detit doli në ujëdhesën Qipro. Në këtë rast origjinën e vet tejet të ndërlikuar e ka prej Uranit, zotit të qiellit. Qoftë kështu apo ashtu, Afërdita, në saje të bukurisë dhe të magjepjes së vet me të cilat ka qenë e pajisur u bë njëra prej hyjneshave më të fuqishme. As zotërat as njerëzit nuk kanë mundur t’i përballonin. Përveç kësaj ka pasur shumë bashkëpunëtorë dhe bashkepunëtore: Karitet, hyjneshat e magjepjeve dhe të bukurisë, Horet, hyjneshat e stinëve të motmotit, Peitën, hyjneshën e lajkave dhe të mistereve, Himerin, zotin e dëshirës së zjarrtë, Potin, zotin e dëshirës së dashurisë, Himenin, zotin e martesës dhe sidomos Erosin, zotin e ri të dashurisë, shigjetave të të cilit nuk ka qenë e mundur qe t’iu shmangen.Pasi që dashuria ka rol tejet të rëndësishëm në jetën e zotërave dhe të njerëzve, Afërdita ishte e nderuar dhe e çmuar. Kush e ka nderuar dhe i ka bërë flijime, ka mundur të jetë i sigurtë në dashamirësinë e saj, por disi nuk ka qenë e qëndrueshme,kurse fatin të cilin ua ka ofruar shpesh ,ka qenë i përciptë. Nganjëhere bënte mrekullira të vërteta çfarë di të bëjë vetëm dashuria: skulptorit qipriot, Pigmalionit, ia ka ngjallur, për shembull, truporen e ftohtë prej mermerit në të cilën u dashurua. Të dashurit e vet i mbronte në beteja, në shtërgata detare dhe nga sulmet e armikut. Ka ditur edhe të urrej, sepse urrejtja është motra e vërtetë e dashurisë. Kështu djaloshi frikacak, Narcisi, i cili sipas tregimit të nimfave i ka përbuzur dhuratat e saj sa që është dashuruar ne vetveten, më në fund bën vetëvrasje. Por, për çudi, vetë nuk ka pasur shumë fatë në dashuri dhe nuk e ka mbajtur asnjë dashnor. As bashkëshortesia nuk ka qenë e lumtur. Zeusi ia cakton për burr më te shëmtuarin prej gjithë zotërave, Hefestin e çalë dhe përherë i djersitur, farkatarin hyjnor. Si shpërblim për këtë ka kërkuar ngushllimin në Aresin, zotin e zemëruar të luftës, me të cilin i ka pasur pesë fëmijë (Erosin, Anterin, Deimosin, Fobin dhe Harmoninë), pastaj në Dionisin, zotin e verës (me të cilin ka pasur të birin, Priapin), dhe përveç të tjerëve edhe në Hermesin, zotin e tregtisë, madje edhe në të vdekshmin e rëndomtë, Anhizin, mbretin dardan, të cilit ia lind të birin, Enean.Prej ndërhyrjeve të saja në ngjarjet e vrullshme të botës së miteve pasoja më të mëdha ka pasur dashamirësia e saj ndaj Paridit të ri, birit të Priamit, mbretit trojan. Pasi që në grindje me hyjneshat, Herën dhe Athenën, i ka dhëne përparësi, për shpërblim ia premton gruan me të bukur prej të gjitha grave të vdekshme. Kjo grua, sipas mendimit unanim të zotërave dhe të njerëzve, ishte Helena nga Argu, bashkëshortja e Menelaut, mbretit spartan. Afrodita i ndihmon Parisit për ta sjellë Helenën në Trojë. Menelau nuk dëshiron që të heqë dorë nga gruaja e vet dhe kërkon t’ia kthejnë. Pasi që Paridi e refuzon këtë, Menelau me ndihmën e vëllait të tij, Agamemnonit, mbretit te fuqishëm të Mikenës, i dërgon të gjithë mbretërit akeas në akspeditë ndëshkuese kundër Trojës. Nën udhëheqjen e Agamemnonit lundruan njëqindmijë akeas përtej detit dhe e sulmuan Trojën. Afrodita, kuptohet, u ka nidhmuar trojanëve, ndonëse lufta nuk ka qenë vetia e saj e fuqishme. Mjaftonte, që për shembull, çjerr shigjeta e Diomedit, komandantit ushtarak dhe të ik me vaj nga fushëbeteja. Në luftën e tmershme, në të cilën morën pjese të gjithë trimat e atëhershëm dhe gati gjithë zotërat, Paridi më në fund u vra dhe pas vdekjes së tij bie edhe Troja. Ushtria ngadhnjimtare akease e shndërroi Trojën në gërmadha – prej saj ka mbetur vetëm fama e pavdekshme në epët e Homerit.

Në bazë të kërkimeve të tanishme, Afrodita, si duket, ishte me origjinë nga Azia e Vogël, siç duket nga Ishtari, hyjnesha sirio-fenikase e dashurisë. Grekët e marrin që në kohërat më të lashta, sipas të gjitha gjasave përmes ujëdhesave të Qipros dhe Kiterës, ku po ashtu e kanë adhuruar. Asaj i qenë dedikuar mërsina, trandafili, molla, lulëkuqja, pëllumbesha, delfini, dallëndyshja dhe bliri, si dhe tempujt madhështorë në Kind, Pafos, Korint, Alaband e gjetiu. Kulti i saj u përhap nga kolonitë greke në Italinë e Jugut deri në Romë, ku e kanë identifikuar me Venerën, hyjneshën e lashtë italike dhe e kanë adhuruar në të njëjtën mënyrë si në Greqi. Prej tempujve të ndërtuar për nderë të saj më të mëdhenjt kanë qenë në forumin e Cezarit (tempulli i Venerës Nënë) dhe pranë rrugës së shenjtë kah forumi romak (tempulli i Venerës dhe i Romës). Kulti i saj zhduket me ngadhënjimin e krishterimit, kurse emri i është ruajtur në saje të poetëve, të skulptorëve, të piktorëve dhe të astronomëve.Afrodita, hyjnesha e dashurisë dhe e bukurisë, ndoshta është shembulltyrë që është paraqitur më së shumti nga mitet antike: bukuria dhe dashuria, megjithatë më së shumti i ,kanë tërhequr dhe i tërheqin artistët e të gjitha kohërave. Prej shembëlltyrave të saj nga koha antike më të njohura janë: Afrodita në mjellmë, pikturë në gotën antike të viteve 470-460 para e.s.; Venera dhe Marsi, pikturë muri në Pompejë nga fundi i shek para e.s. dhe të shek. IV para e.s. për tempullin e Asklepiut në Kojo (për të dimë vetëm në saje të burimeve antike të cilën e quajnë „të paarritshme”); përveç kësaj janë ruajtur edhe disa qindra enë të pikturuara me figurën e Afroditës. Prej relievëvet më i famshmi është e ashtuquajtura Afrodita Ludovisi, vepër e skulptorit grek rreth vitit 460 para e.s., sot në Muzeun Kombëtar Romak në Termë. Skulpturat e saj janë krijime më të larta të artit antik. Në mesin e tyre hynë Afrodita e Knidit, të cilën me siguri e ka skalitur Praksiteli për tempullin në Kind (pas vitit 350 para e.s.; kopjet e saja të shkëlqyeshme gjenden në Muzeun e Vatikanit në Romë, në Luvër të Parisit dhe në Muzeun Metropoliten në Nju-Jork), pastaj Afrodita e Kirenës, kopja romake e skulpturës helenistike në shak. III para e.s. (tani në Muzeun Kombëtar Romak në Termë), Venera e Kapitolit kopja romake e origjinalit helenistik, siç duket nga gjysma e shek. III para ejs. (në Museo Capitolino romano-Muzeu i Kapitolit Ro-mak), Venera e Mediqve, kopja romake e veprës së Kleomenit nga shekulli II para es. (në Galleria degli Uffizi në Firencë). Se çfarë realizimi të lartë ,kanë arritur skulptorët grek në paraqitjen e figurës së Afroditës, tregojnë skulpturat e saj të cilat autorët antik nuk i përmendin. Më e famshmja ndër to është Afrodita e Melosit e shek. III – II para e.s., e gjetur më 1820. (dhe sot gjendet në Muzeun e Luvrit në Paris). Koka e mirë e Afroditës (ose e Artemidës) prej bronze të praruar, e cila është e gjysmës së dytë të shek. IV para e.s., me siguri e shkollës së Praksitelit, gjendet në koleksioinin arkeologjik në Vis.

*Master.Anetar i Akademise Evropiane te arteve

Autori ka qene Drejtor i parqeve arkeologjike te Vlores

 

PRILLI I I MBRETËRORËVE SHQIPTARË PËRKUJTOHET NË NEW YORK

by

Edhe sivjet, si çdo vit tjetër mbretërorët dhe legalistë shqiptarë në Amerikë, vazhduan traditën, me  perkujtimin e datave historike të Prillit që janë edhe Ditët e krenarisë sonë, kombëtare…

Përkujtohen tri ngjarje në një ditë: 5 Prill 1939, Ditëlindja e Mbertit Leka I, 7 prill 1939-ditëqëndresa e Heroit Abaz Kupit në Durrës, 9 prill 1961, ditëvdekja e Mbretit të Shqiptarëve, Zogu I/

NGA BEQIR SINA, New York/

East Elmhurst – Queens, NY :  Të Shtunën me daten 6 Prill në hollin e hotelit “Hotel Courtyard by Marriott”” në afërsi të aeoroportit të New Yorkut – La Guardia, një grup i mbretrorëve, legalistëve dhe simpatizantët e tyre, e përshkuan me ndjenjat e thella të respektit e dashurisë, datat historike të prillit, të cilat i kushtohen Familjes Mbretërore Shqiptare.
Ata u mblodhën sërish, të përkujtojn, tre nga ngjarjet më të rëndësishme, për kombin tonë: 5 Prillin 1939 – 74 – vjetorin e lindjes së Naltëmadhënisë së Tij Lekës së Parë, Mbretit të Shqiptarve, 7 Prillin 1939 – 74 vjetorin, e përkujtimit, të epopesë së mbreterorëve shqiptarë, me në krye Mujo Ulqinakun dhe gjeneral Abaz Kupin, e njohur përndryshe dhe si rezitenca kombëtare, dhe e vetmja kundra okupimit ushtarak – fashistë të Italisë,  dhe 9 Prillin 1961 – 52 vjetorin e vdekjes së Mbretit Zogu i Parë.
Mbretërorët dhe legalistët me këtë rast në këtë tubim në shenjë respekti, folën për jetën dhe sakrificat, arritjet që ka pasë Familja Mbretërore Shqiptare, duke e quajtur atë si “koha e artë” e asaj periudhe, dhe u përkulën thellë para figurës së Mbretit Zogu i Parë Ahmet Zogut, si dhe kan kremtuar me krenari ditëlindjen Naltëmadhënisë së Tij Lekës së Parë, Mbretit të Shqiptarve.
Mbretërorët, legalistët dhe simpatizantë e tyre, thanë se ne kujtojmë Ditët e Prillit, Ditët e krenarisë sonë, kombëtare, mbasi vlerësojmë me këtë rast me anë të këtyre datave dhe shprehim edhe një herë respektin tonë të thellë, dashurinë dhe krenarinë, përmes, takimeve që mbajmë prej shumë dekadash në mërgim, përkatësiht në New York
Megjithëse, këto përkujtime janë larg atyre tubimeve të fjalimeve të mëdha, apo kremtimet e përkujtimet përmes koncerteve me shpenzime të mëdha dhe ngjarjeve megalomane, duhet cekur se mbretërorët , legalistë dhe sipmatizantë përmes datave historike të prillit sado të vogla, që bëjnë për çdo vjet sipas traditës, të cilat i kushtohen Familjes Mbretërore Shqiptare, jan duke e mbajtur gjallë dhe duke e ngritur në vendin ku Ata hodhën themelet e shteti të parë Shqipëtarë, dhe siguruan lavdinë e Familjes Mbretërore shqiptare për t’a bërë të pavdekshme spese ajo na e ka rritur krenarinë kombëtare për të gjithë shqiptarët. “Ditët e Mbretërisë Shqiptare në Amerikë” mbajtën shpirtin gjallë dhe lëvrinë në vite  frymën nacionaliste, në komunitetin shqiptarë të Amerikës
Intonimi i hymnyve kombëtare, të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe të Shqipërisë, nderimi i bërë nga të pranishmit, shënojë hapjen solmne të kremtimit tradicional, “Ditët e Monarkisë Shqiptare në Amerikë” . Drejtuesi i këtij tubimi, nën kryetari i degës së Partisë Lëvizja e Legalitetit, për SHBA dhe Kanada, zotëri Ahmet Hoti, kërkojë nga të pranishmit, për të mbajtur një minutë heshtje, që të nderojnë pjestarët e Familjes Mbretërore Shqiptare, dhe të gjithë ata legalistët dhe nacionalistët e ndarë nga jeta, gjatë kësaj periudhe disa vjeçare.
Ndërkohë, që në përkujtim të këtyre datave ai tha se :”Ata popuj që nuk njohin dhe nuk studion historinë e tyre, sipas tij janë të destinuar për të përsëritur gabimet që kan bërë – kohë mbas kohe, sepse periudhë ma të bukur për ne shqiptarët, për t’a studiuar dhe ristudiuar dhe për të nxjerrë edhe mësime është periudha e kohës së mbretit Zogu i Parë, dhe eveniment që çuan në pushtimin fashist të Italisë, dhe çfarë ndodhi më pasë tyre nuk ka”, u shpreh zoti Hoti.
Kreu i legalistëve në SHBA, Hakik Mena, pasi falenderoj në emrin tij dhe të degës së partisë PLL-së për Amerikë, të gjithë pjesmarrësit në këtë përkujtim tradicional shumë dekadësh të mbajtur rreth datave historike të Prillit prej mbretërorve dhe legalisteve këtu në Amerikë, foli rreth rëndësisë së kujtimit të këtyre datave..
Kur i hedh një sy këtyre datave të prillit, theksojë në fillim të fjalës së tij zoti Mena, lehtësisht një Shqiptar i mirë konstaton një dominim të hidherimit ndaj gëzimit. Por, shtoi ai, unë si optimist që jam kam dëshirë të filloj nga hidhërimi që në fakt përkon me të kundërtën e kronologjisë kohore.     Ai mbasi i bëri një përshkrim të hollësishem datave të prillit, foli edhe për gjëndjen e sotme të shqiptarëve dhe çështjen shqiptare, në përgjethësi.   ” Fatkeqsishtë, rruga për kosolodimin e kombit tonë, u shpreh me këtë rast Mena, është duke u stagnizuar nga elementi që i ka rrënjët e saj, në të kaluarën komuniste, pra ne legalistët dëshirojmë që hapat të jenë më të shpejta, duke mos lënë në harresë asnjë nga trevat e Shqipërisë Etnike dhe të drejtat e shqiptarëve që banojnë në këto treva duke filluar me Shqipërinë Lindore, Kosovën Lindore, Çamërinë, dhe atë të Malit te Zi. Ne, shtoi ai në të njëjtën kohë nuk mund të lemë pa përmendur edhe çështjen politike në Shqipëri duke pasë parasysh që ne të djathtët kërkojmë që të zbatohet një ligj i saktë dhe i drejtë në drejtim të pronës private dhe të integrimit të drejtë e maksimal të shtresës së persekutuar politike, shtresë kjo që edhe sot pas 20 vjetësh, sipas tij vazhdon të vuajë traumat e krijuara prej diktaturës sllavo komuniste.”
Kreu i legalistëve bëri thirrje duke thënë se : “Do të dëshiroja që tashmë të shikoja që jo vetëm ne legalistët por të gjitha partitë poitike, kudo, që janë në trevat tona etnike të kenë si “abc”- në, e tyre Bashkimin tonë Kombëtar, mbasi çdo alternativë tjetër, është e padrejtë fallco dhe e destinuar të dështojë”, u shpreh ai.

Zoti Mena, nuk la pa përmendur gjatë fjalës së tij dhe faktin që Kombi Shqiptar, sot sipas tij është e vërtetë që po jeton momentet me të mira të tij, edhe pse na ngelet shumë punë për të bërë të paktën deri në realizimin e Shqipërisë Etnike.
“Kjo gjendje e sotme, tha zoti Mena, nuk është e rastësishme, por është një projekt që fillon me Rilindasit, vazhdon me hedhjen e themeleve dhe ndërtimin e “shtëpisë” në periudhën e artë të monarkisë shqiptare, vazhdon t’i rezistoi erërave të Luftës së Dytë Botërore dhe sidomos uraganit të kuq që donte t’a përpinte këtë shtëpi të ndërtuar me kaq mundë, djersë e gjakë. Ndersa, me rënien e Murit të Berlinit, thotë ai ndonëse të gjitha vendet e Lindjes, filluan të shijojnë prej Zotit, dhurimin e një kohe të bukur si dhuratë për ndryshime të rrënjësishme demokratike, në vendin tonë fatkeqsisht nuk ndodhi e njëjeta gjë dhe si paralajmërim morëm dhuratë një kohë me vranësina.”
Zgjidhjen e kësaj çështje gjatë fjalës së tij zoti Mena, e shihte tek e vetmja alternativë, që si u shpreh ai e cila mundëson hapjen e kohës, dhe është, tek krijimi i një alternative të djathtë e përberë “kryekëput” prej partive të djathta tradicionale, dhe absolutisht jo e përzier me krunde që pretendojnë të jenë të tilla por që në faktë janë të ngjizura prej Katovicës famekeqe.
“Duke qenë se tradicionalistët e djathtë kanë qenë dhe janë për një Shqipëri të lire,demokratike, etnike, sqaroi Mena, në fund të fjalës së tij, dhe duke konsideruar të shenjtë pronën private dhe besimin në Zot, duke i shtuar këtij plani tradicional edhe një pikë të domosdoshme atë të integrimit maksimal në shoqërinë shqiptare të klasës së persekutuar gjatë diktaturës komuniste, të cilët janë të vetmit që mundë të na dhurojnë një kohë të bukur, është në dorën e kësajë të djathte tradicionale që të bashkërendojnë forcat midis njëra tjetrës dhe t’i dhurojnë më në fund një kohë të bukur popullit shqiptar në tërsi dhe sidomos klasës së persekutuar, që akoma nuk e ka shijuar ende një ditë të tillë. Dhe, për këtë,  ne legalistët dhe mbretërorët e Amerikës jemi gati t’i përveshim mëngët për veprim drejt fillimit të rinjgjalljes të së djathtës tradicionale aq shumë të munguar në këto vite të këtij tranzicioni të qëllimshëm të ztagniozuar, me qëllim afrimin e kësaj dite të bukur të shumëpritur të të gjithë shqiptarëve.” ka konkluduar në fjalën e tij kreu i legalistëve në SHBA, Hakik Mena,
Në fund tubmin për  kremtimin tradicional të datave të prillit i përshëndeti edhe sekretari i përgjithshëm i degës së PLL, në SHBA, Tomorr Selmani, Sali Bollati, kryetar i shoqatës “Çamëria” dhe veprimtari i dallur i kësaj çështje në Amerikë, si dhe poeti anti komunist Tahir Hysa, i cili si gjithmon ka zgjedhur të recitojë poezi të shkruar enkas për këto data historike.
Ndërsa, për të përkujtuar figurën e ndritur të Mbretit të shqiptarëve Zogu i Parë, si dhe për të treguar se kush ishte kjo figurë, në fjalën e tij Enver Ramadani, një mbretëror i vjetër shkodran, tha se çdo shqiptarë duhet sëparit të shohim se si e kan vlerësuar kundërshtarët Mbretin Zog, ata që janë quajtur kundërshtarët  e tij si: Fan Noli, Mustafa Merlika, Faik Konica, Tajar Zavalani, Kol Bib Mirakaj e shumë miq dhe histrorian, studiues shqiptarë nga Shqipëria, Kosova dhe viset shqiptare, ose çfarë kanë shkruar dhe kanë thënë më parë të huajt për Mbretin e Shqiptarëve Zogun e Parë”

 

FTESE PER DISKUTIM: JO VENDNUMËRO PËR BASHKIMIN E DIASPORËS SHQIPTARE TË AMERIKËS

by

NGA ARTUR VREKAJ WORCESTER, MA/

Për Bashkimin e Diasporës Shqiptare të Amerikës si domosdoshmëri sot për sot flitet më shumë rrjeteve sociale se shkruhet a thuhet në publik, në komunitetet shqiptare. Pothuajse, s’do ta zërë ndonjë gazetar i Diasporës me gojë. Është i sikletshëm? Nuk ka përse! Edhe pse s’e merr kush mundimin të shkruajë një editorial! Apo dhe një çerek faqe gazete, apo ndonjë hyrje programi televiziv në shqip të flasë për Bashkimin e Diasporës Shqiptare të Amerikës.

Dhe kjo heshtje vrasëse duket sikur s’i bën dëm askujt. Po çfarë po ndodh? Shqiptarët e Amerikës po përjetojnë rrëshqitjen në folklorizëm. Ka disa veprimtari të mirëfillta letrare e kulturore, por duket që këto i bëjnë të bukura njerëzit e artit që i kanë pasion dhe krijojnë në vayhdimësi ose edhe veprimtarë aktivë të ardhur më shumë pas 1990-ës në SHBA apo Kanada.

Kush mund ta shpëtojë këtë Diasporë nga vendnumëroja e darkave të kripura më shumë dhe e festivaleve parambledhëse? Kush tjetër, veçse zgjimi i vetëdijes kombëtare në Amerikë për një Diasporë aktive, të përbashkuar dhe me një zë! Dhe pastaj të mendojmë më shumë se si e qysh ta ndihmojmë komunitetin shqiptar të bëhet faktor përfaqësues për të mirën e tij pse jo dhe për Çështjen Kombëtare që ende lëngon trojeve shqiptare në Ballkan nga presioni në rritje i shteteve fqinje për asimilimin e Identitetit Kombëtar, të shkeljeve të dhunshme të të drejtave të shqiptarëve, të insistimit me dhunë të mospërdorimit të simboleve kombëtare në  trojet shqiptare.

I vetmi dokument kushtrues për bashkim për periudhën e këtij mijëvjeçari është libri i autorit Ismail Ahmeti “Bashkimi kombëtar i diasporës sonë në Amerikë” botuar në vitin 2006 nga shtëpia botuese Marin Barleti i sponsorizuar financiarisht nga 28 atdhetarë dhe Fondacioni Plavë-Guci.

E para përçapje për Bashkimin Programor të organizatave shqiptare me anëtarësi aktive u bë nga Shoqata Atdhetare Kulturore KOMBI e Worcester, shteti i Massachusetts në Boston, në Nëntor 2010 bashkë me shoqatat KOSOVA dhe MASSBESA që veprojnë po në Boston atje ku dhe u bë 101 vjet më parë Bashkimi i Parë nga shoqatat e shqiptarëve të udhëhequr nga Noli, Konica, Kirka e shumë të tjerë që formuan Federatën Panshqiptare VATRA.

Sot për sot në Amerikë veprojnë si organizata komunitare disa shoqata shqiptare njëherësh në New York, Boston, Detroit, Toronto (Kanada), Cleveland, Filadelfia, Worcester, MA, Florida, Washington, Dallas e gjetkë.

Përjashtuar të vetmen organizatë lobiste LQSHA e DioGuardit, 24 vjeçare, e sukseshme tashmë në lëvizjen për Liri e Pavarësi të Kosovës asnjë organizim tjetër shqiptaro-amerikan sot për sot nuk e ka statusin e përfaqësimit të të gjithë shqiptarëve të Amerikës në Kongresin Amerikan apo Senatin Amerikan apo edhe në Shqipëri dhe Kosovë.

Pse? Sepse asnjë organizatë nuk është e shtrirë në të gjitha komunitetet shqiptare të qyteteve amerikane ose edhe atje ku është riorganizuar VATRA apo u riorganizua së fundmi veprojnë edhe organizata të tjera sipas krahinave nga kanë ardhur shqiptarët apo edhe prej territoreve të banuara me shqiptarë në Ballkan.

Sepse ka organizata të shqiptarëve së bashku apo dhe nga krahinat e trojeve shqiptare të Maqedonisë, të Ana e Malit, Mali i Zi  apo edhe shoqata të tjera të mirëfillta kulturore që më së shumti janë në New York.

Pra, kemi një situatë me profile të ndryshme organizatash, me anëtarësi aktive apo dhe organizata me vetëm Borde apo dhe me degë me dy vetë si dhe organizata me një njeri në drejtim… Pra, ka dhe amulli. Moskordinim më shumë. Disa angazhohen për patriotizëm të vërtetë, disa për protagonizëm individual. Puna e gjallë e disa organizatave i ka lënë hije shumë të tjera dhe tashmë mund të dallosh qartë në qytetet e mëdha si New York, Boston, Detroit, Worcester, MA, Filadelfia, Dallas, Cleveland se kush organizatë shqiptare vërtet organizon veprimtari cilësore me program atdhetar por edhe në bashkëpunim me organizata të tjera  simotra.

Kështu, 101 vjet më Bashkimi ishte i plotë pa diskutim organizativisht si dhe nga ana programore. Por kishte shqiptarë kryesisht në Boston dhe Worcester, në shtetin Massachusetts SHBA ( që ishin pothuaj nga Jugu i Shqipërisë, shumica dërrmuese nga Korça) ku edhe u përqëndrua veprimtaria kombëtare. Në qytetet e tjera amerikane kishte shqiptarë, por siç shkruaj më lart aktiviteti mediatik, politik, diplomatik dhe atdhetar i VATRË-s u përqëndrua në Boston.

Sot, 101 vjet më pas:

Ka një vendnumëro lidhur me reflektimin për situatën që është sot Diaspora Shqiptare në Amerikë. Pa një strategji Bashkimi. E parcelizuar. Larg e larg me qytetet. Pa një Program të Përbashkët Kombëtar. Vetëm  përmëndet për çfarë u bë për Pavarësinë e Shqipërisë, për shtetin, për kombin shqiptar 100 (1912) apo 80 vjet (1918-1924) më parë kur edhe ishte më i gjallë Bashkimi. Akoma vazhdon organizimi i shqiptarëve në qytete a lagje qytetesh, sepse organizimi është në proces e sipër apo ripërtërihet vit për vit sepse kështu janë edhe anëtarësimet – vullnetare. Asgjë konkrete. Sikur edhe idealizmi nuk pëlqehet. Sepse të gjithë “e dimë se bashkimi do ta përmirësonte situatën”. Nuk është e lehtë sot në Amerikë të punosh me komunitetet, por edhe e pamundur të bashkohemi nuk është. Sepse ka veprimtarë me shpirt kombëtar edhe pse nuk u pëlqen disave nëpër Këshilla Drejtuese organizatash kjo nismë. Ca sepse kanë lindur këtu në Amerikë, ca sepse u duket i pamundur, ca mbase u duket dhe i tejkaluar njëherë apo i provuar disa herë që nuk funksionon. Cave u duket sikur u kanë marrë nismën e Bashkimit. Sikur u prishen dhe interesat po ta zgjojnë Bashkimin e Dytë të Diasporës.

Ca presin sikur do tua falin Bashkimin …..Po Diaspora nuk është pronë! Është mision organizativ i të gjithave organizatave pa dallim. Po këtu duhen ftuar të gjitha edhe organizimet fetare të shqiptarëve, sepse ato kanë kontributin e tyre në Diasporën e Amerikës. Pra, nuk duket kaq e thjeshtë. Por me vullnet një grup organizatash bazuar në misionin e tyre bashkues do të mund ta marrin këtë nismë Bashkuese me program të qartë për një Kuvend të Parë të Diasporës në Amerikë, me përfaqësues të organizatave atdhetare, kulturore dhe fetare. E kërkon koha. E kërkojnë zhvillimet kombëtare në Ballkan por më shumë edhe ne shqiptarët e Amerikës për të parandaluar asimilimin sa më të shpejtë.

Në një farë mënyre duket edhe sikur punohet në ilegalitet qoftë edhe për riorganizimin e shqiptarëve në ato zona apo qytete sipas njohjeve që kanë veprimtarët edhe pse Amerika është vendi i demokracisë dhe ka hapësirë për çdo organizim sipas modelit apo veprimtarisë që organizon.

Mos ta presim as nga shteti amë, Shqipëria dhe as nga Kosova një përbashkim të ri. U ngopëm me premtime për kongrese apo komitete të diasporës  që janë ende në letrat e Tiranës zyrtare. Kush organizatë apo anëtar organizate ka flirtuar apo flirton me politikën shqiptare në Ballkan nuk i bën mirë Diasporës së Amerikës. Kjo duket sheshit. Dhe ne jemi të qartë se politika e keqe e Shqipërisë i ka prishur punë edhe shqiptarëve të Amerikës në shekullin e kaluar. Sot është jashtë mode.

Ndaj të bëhemi aktiv për veten tonë si komunitet i tërë, si faktor integrues e bashkues, përfaqësues e promovues të Shqiptarëve në Amerikë e Europë. Po këtë e bën një KUVEND i përvitshëm me Program të Përbashkët për ardhmërinë vetëm duke e bërë realitet, duke qënë aktiv kudo ku jetojmë por edhe së bashku.

Sepse nuk ta jep vjetërsia e emrit organizativ statusin aktiv apo përfaqësues në Diasporë, ta jep puna  e gjallë, e hapur, kordinative me organizata të tjera. E shohim këtë në shtetin Massachusetts ku ka më shumë gjallëri ndër shqiptarët për modelet që afrojnë shoqatat MASSBESA, KOSOVA në Boston dhe shoqata KOMBI në Worcester, MA.

Edhe në Shqipëri dhe Kosovë së fundi ka informacion se si e sa janë të organizuar shqiptarët e Amerikës. Dhe kjo padyshim i ngroh shtetet në të mirë të kombit tonë. Po jo kështu siç jemi ne në Amerikë, të parcelizuar. Me krahina apo sipas vendeve nga vijmë . S’do shumë studim.

Ne duhet të përdorim emisionet radiofonike apo televizive për ndërgjegjësimin gjithnjë e më shumë të shqiptarëve, sepse ne duhet të punojmë për bashkimin si në komunitetet  e qyteteve ashtu edhe diasporën në tërësi. Edhe veprimtaritë atdhetare për këtë flasin kur i kordinojmë me shqiptarët e gjashtë shteteve të New England dhe New York.

Dhe Bashkimi i Diasporës është duke marrë udhë. Po duhet të flasim më shumë për të. Sepse brezat shkojnë me kohën. Ndaj dhe asimilimi ngre krye hera-herës. Kur nuk themi asgjë për bashkimin.

Prandaj, kemi nevojë për një zgjim të ri. Që të jemi sa më të organizuar dhe më të besueshëm se dimë të ruajmë Identitetin Kombëtar jo vetëm lokalisht si sot por edhe tërësisht.  Të shpresojmë më shumë nga të qënit aktiv. Për ta trëmbur vendnumëron-ë!

 

 

Prishtina e “mësuar” me qëndrimet e Beogradit

by

Nuk është kurfarë risie nëse Serbia nuk e nënshkruan marrëveshjen për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, thonë udhëheqës të institucioneve dhe deputetë të Kuvendit të Kosovës./

Nga Anton Konushevci/

Zyrtarët serbë në Beograd, pritet që gjatë ditës së sotme të marrin vendim që të nënshkruajnë ose jo marrëveshjen e propozuar nga BE-ja, me palën kosovare.
Më herët gjatë ditës, zëvendëskryeministri i parë i këtij vendi, Aleksandër Vuçiq, ka kërkuar që qeveria serbe të insistojë në më shumë kohë dhe negociata nga Bashkimi Evropian për marrëveshje me Kosovën.
“Propozimi ynë për Qeverinë e Serbisë është që të mos nënshkruajë të martën marrëveshjen, atë që është në kundërshtim dhe nuk njeh interesat tona themelore”, ka thënë Vuçiq.
Nga qëndrimet e tilla të zyrtarëve të Serbisë, nuk janë befasuar politikanët në Kosovë, pasi sipas tyre, sjellje të ngjashme gjithmonë ka pasur Serbia.
Kryetari i Kuvendi të Kosovës, Jakup Krasniqi, pas mbledhjes së kryesisë së Kuvendit, theksoi se nuk është asgjë e re nëse Serbia nuk e pranon marrëveshjen.
“Me Beogradin edhe kur jemi marrë vesh, s’jemi marrë vesh. Ne nuk mund të ndikojmë se cilin qëndrim do ta mbajnë zyrtarët e lartë as të Bashkimit Evropian, e as të Shteteve të Bashkuara të Amerikës”, ka deklaruar Krasniqi.
Krasniqi ka deklaruar, po ashtu, se edhe nëse nuk arrihet ndonjë marrëveshje me Beogradin për veriun, siç tha ai, Kosova ka për obligim të shtrijë autoritetin e saj ligjor edhe në veri.
Shefi i grupit parlamentar të Lidhjes Demokratike të Kosovës, Ismet Beqiri tha se Kosova ka bërë lëshime, për komunitetet në vend, dhe ajo çka ofron plani i Ahtisaarit është maksimumi i mundshëm.
“Ne duhet ta mbrojmë Kushtetutën e vendit tonë. Të mbrojmë integritetin e vendit tonë, kjo është detyrë e institucioneve tona. Të tjerat janë probleme që duhet adresuar”, tha Beqiri.
Edhe shefi i grupit parlamentar të AAK-së, Ardian Gjini mendon ngjashëm.
Sipas tij, në këtë drejtim, nuk ka asgjë për t’u tmerruar nga qëndrimi i Serbisë në drejtim të refuzimit të një marrëveshjeje me Kosovën.
“Serbia njëjtë është sjellë gjithmonë. Sjellja e Kosovës ka qenë korrekte ndaj qytetarëve të vet serbë deri me tani. Dhe nëse refuzohet marrëveshja, nuk është kurrfarë befasie”, tha Gjini.
Duke pasur parasysh që Qeveria e Serbisë, ende nuk e ka shpallur zyrtarisht vendimin saj se a do të refuzojë një marrëveshje me Kosovën, në Bruksel, nuk kanë ndonjë qëndrim rreth deklarimeve të zyrtarëve të ndryshëm në Beograd.
Zëdhënësja e përfaqësueses së lartë të BE-së, Maja Kocijançiq, tha për Radion Evropa e Lirë se nuk duan të komentojnë deklarata të ndryshme pa pasur vendime zyrtare nga Beogradi.
“Ne ende jemi duke pritur vendimin nga autoritete serbe, që ata të na komunikojnë. Tash për tash, nuk mund të themi asgjë. Pas vendimit do të shohim tutje”, tha Kocijançiq.
Ndryshe, mbledhja e Qeverisë Serbe për të marrë një vendim përfundimtar për këtë çështje pritet të mbahet në orën 17:00.

Vuçiq: Nuk do ta nënshkruajmë marrëveshjen

by

Partia Përparimtare Serbe [SNS] do t’i rekomandojë Qeverisë së Serbisë që të mos nënshkuajë marrëveshjen me Prishtinën të cilën e ofroi Brukseli, bëri të ditur kryetari i partisë, Aleksandar Vuçiq.
Kundërshtimin, ky subjekt e publikoi të hënën në mëngjes pas mbledhjes së kryesisë e cila i sugjeroi qeverisë që urgjentisht të thirr Brukselin për vazhdim të negociatave, me synimin e sigurimit të më shumë të drejtave për serbët në Kosovë.
“Duam të gjejmë zgjidhjen e problemit sa më parë të jetë e mundur, sepse nuk kemi kohë për taktizime. Datën do të na japin në qershor ose shtator, por [ajo që dihet është se] do të na e japin datën”, mediet në Beograd citojnë Vuciq të ketë thënë pas takimit të kryesisë së partisë.
Vuçiq, i cil i është edhe zëvendëskryeministër i Serbisë, tha se 2 nga 8 pikat e parashtruara nga Brukseli në marrëveshje janë të papranueshme, e që nënkuptojnë se katër komunat veriore nuk do të jenë autonome por në kuadër të rregullimit kushtetues të Kosovësë, dhe që forcat e armatosura të Kosovës do të dislokohen në atë zonë.
Ai ka shprehur zhgënjimin e tij, lidhur me ofertën e BE-së, por ka theksuar se kjo nuk do të thotë se duhet mbyllur dyert me Brukselin, pasi sipas tij, SNS-ja “nuk dëshiron ta kthejë Serbinë kah e kaluara, e as ta çojë në humnerë”.
“Nuk duam të shesim trimëri dhe të mbledhim poena politikë, por që të paraqesim qëndrime racionale, të arsyeshme dhe të Serbisë normale, e cila nuk e dëshiron të nëncmohet, por të bisedojë se si të gjejmë zgjidhjen për problemin e Kosovës”, tha Vuçiq.
Mbledhja e qeverisë serbe për të marrë një vendim përfundimtar për këtë çështje pritet të mbahet në orën 17:00. (f.aliu)