Megjithëse i kufizuar në një kohë relativisht të shkurtër, për një periudhë disamujore, në dimrin e viteve 1955-1956, aksioni i mbledhjes së armëve, pati pasoja për një periudhë relativisht të gjatë, disa vjeçare, dhe jo vetëm në Kosovë, por edhe në territore tjera shqiptare. Marrë në tërsi, zbatimi i këtij operacioni ndëshkimor, me përmasa të gjëra kundër shqiptarëve, krijoj një terren të favorshëm, të  cilin shovinistët serbë, kryesisht, e shfrytëzuan deri në gjysmën e viteve  ’60, për të krijuar një numër të madh, të shpërngulurish, sipas një palni të menduar mirë nga Akademia Serbe e Shkencave dhe të zbatuar  nga politka dhe policia serbo-jugosllave. Edhe përkundër kësaj, ata nuk arritën të realizonin planet e tyre djalëzore, sikur që nuk kishin mundër të bënin të njëjtën gjë edhe regjimet prararendëse serbomëdha për qindra vjet pa ndërpre.

Prof. Dr. Musa Ahmeti

Center for Albanian Studies

Budapest

Pushreti jugosllav, përgjatë viteve të sundimit të tij, përdori forma të ndryshme preosni, dhune, e terrori ndaj shqipatrëve, të studiuara e menduara mirë qoftë nga qarqe akademike sllave, qoftë nga institucione politike, ushtarake apo policore, Një nga mjetet kryesore të përdorura nga pushtetëmbajtësit në ish Jugosllavi për goditjen fizike të popullsisë shqiptare, për terrorizim dhe detyrimin e saj për tu shpërngulur larg viseve amtare, kryesisht në Turqi, ka qenë organizimi dhe zbatimi i të ashtuquajturave “aksione të mbledhjes së armëve“. Këto operacione ndëshkimore masive u zbatuan thuajse pa ndërprerje gjatë periudhës para vitit 1941, duke ruajtur vazhdimësinë e tyre edhe në vitet e pas Luftës së Dytë Botërore, kur politika antishqiptare gjeti shprehje në formë dhe mjete tipike fashiste.

Menjëher pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore sunduesit e rinj të Beogradit, edhe nën pretekstin e mbledhjes së armëve, terrorizuan dhe masakruan popullsinë shqiptare të Kosovës dhe të viseve të tjera duke i shtuar viktima të reja numrit të të vrarëve dhe të gjymtuarëve nga paraardhësit e Mbretërisë së Jugosllavisë. Mirpo “aksionet e mbledhjes së armëve” të viteve të para pas Luftës së Dytë Botërore dalloheshin prej atij që u zbatua në Kosovë në dimrin e viteve 1955-1956 sepse ky i fundit, i organizuar dhe i zbatuar në kohën kur kishin përfunduar traktativat shtetërore jugosllavo-turke dhe kur procesi i dëbimit të popullsisë shqiptare në Turqi kishte bërë hapa përpara, kishte si qëllim kryesor nxitjen e mëtejshme të shpërnguljes së popullsisë shqiptare larg trojeve të veta.

Për organizimin e “aksionit të mbledhjes së armëve” në dimrin e vitit 1955-1956, ishte punuar qysh më përpara nga ana e organeve të posaçme jugosllave, në federatën jugosllave, në Republikën e Serbisë dhe së fundi edhe në vetë Kosovën. Ky operacion, siç ishin të detyruar të pohonin shumë vjet më pas, krerë të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, përbënte në vetvete një “sulm të paramenduar kundër popullsisë shqiptare“. Vendimet ishin marrë në forumet më të rëndësishme të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, ndërsa zbatimi konkret i tyre iu besua organeve të sigurimit shtetëror në Kosovë, të cilat vareshin drejtëpërsëdrejti nga ato të Republikës së Serbisë. Në përbërje të organeve të sigurimit shtetëror në Kosovë, shqiptarët zinin një përqindje shumë të vogël, në krahasim me serbët e malazezët, prandaj mund të thuhet që në këtë krahinë (sic! Të asaj kohe) me një popullsi me më shumë se 90% shqipatre, organet e sigurimit shtetëror, më tepër se cilido sektor tjetër, gjendeshin në duart e serbëve e të malazezëve. Prej numrit të përgjithshëm të pjesëtarëve të këtij shërbimi, në radhët e të cilit bënin pjesë kryesisht elementë që “nuk kishin kurrfarë kualitetesh politke dhe morale“, vetëm 9% ishin shqiptarë, kurse 91% ishin serbë e malazezë. Veç kësaj shqiptarët në shërbimin e sigurimit shtetëror kanë qenë në “vendet e punës së dorës së dytë, të tretë apo punon vetëm formalisht pa apsur ndonjë fuqi vendimarrëse ose tjetër“.

Prej fillimit të aksionit të mbedhjes së armëve e deri në fund të tij, për veprimet e përditshme të kryera gjatë operacionit ndëshkimor antishqiptar, merrej miratimi jo vetëm i organeve eprore të UDB-së në Republikën e Serbisë dhe në federatë, por edhe i Komitetit Krahinor të Kosovës si edhe Komitetit Qendror të LK të Serbisë. Sipas pohimeve të sekretarit krahinor të punëve të brendëshme të Kosovës “prej fillimit të aksionit (të mbledhjes së armëve, m. a) Komiteti Krahinor jo vetëm se ka qenë i njoftuar plotësisht… por ai është informuar rregullisht edhe gjatë aksionit siç ka qenë i njoftuar edhe sekretari republikan i KQ të Serbisë…”. Me gjithë atë është fakt se gjatë aksionit të mbledhjes së armëve forumet e LK u përpoqën që të mos i implikoheshin direkt në zbatimin e tij por t’ua linin këtë organeve të UDB-së. Në këtë mënyrë ato llogarisnin që ta kishin më të lehtë që të paraqiteshin si të papërziera në gjenocidin antishqiptar në qoftëse do të krijoheshin rrethana të papëlqyera në të ardhmen. Veç të tjerash kjo gjë tregonte për pozitat e veçanta që zinte shërbimi i sigurimit shtetëror në strukturat drejtuese jugosllave të të gjitha kategorive.

Aksioni i mbledhjes së armëve në vitet ’50-të, kishte si objektiv të vetin popullsinë shqiptare në Jugosllavi, në mënyrë të veçantë Kosovën. Organizimi i këtij operacioni ndëshkimor e terrorizues me përmasa të mëdha kishte për qëllim në radhë të parë nxitjen e mëtejshme të porçesit të shpërnguljes së popullsisë shqiptare në Turqi. Sipas disa pohimeve të bëra në vitet e mëvonshme, lidhur me këtë problem, rezultonte që “çështja e shpërnguljes në Turqi ishte e lidhur me veprimtarinë e sigurimit shtetëror, veçanërisht si pasojë e aksionit për mbledhjen e armëve. Pikërisht për këë arsye ndaj asnjë kombësie tjetër në shtetin jugosllav nuk u zbatuan aksione të këtij lloji, qoftë edhe vetëm për nga emri, të njëjta. Për më tepër pas shpelljes së Kosovës “në gjendje alarmi” dhe përcaktimit të Kosovës si, rajoni më i rrezikshëm ku gjoja po përagditej kryengritja e armatosur, megjithëse u proklamua zbatimi i operacionit në të gjithë territorin e saj, e ndaj të cilit të gjitha kombësive njëlloj, në praktikë si u drejtua vetëm kundër popullsisë shqiptare. Duke u përpjekur të kamuflojnë qëllimet e mbrapështa antishqiptare gjatë aksionit të mbledhjes së armëve, kërkesat për dorëzimin e armëve organet e UDB-së, fillimisht ua bënë edhe një numri të kufizuar serbësh e malazezësh, por ndaj tyre nuk u morën masa shtërngimi dhe këto veprime u kryen “për të bërë të mundur fshehjen e gjithë çështjes“.

Në mënyrë që të realizonin plotësisht qëllimin që kishin porjektuar për aksionin e mbledhjes së armëve, organizatorët i kushtuan vëmendje të posaqme atij në çdo drejtim. Për zbatimin me përpikmëri të këtij operacioni kriminal, siç theksonte në disa të dhëna dhe për drrejtimin e ekspeditave ndëshkimore, Titoja ngarkoi vetë Rankoviçin; formoi edhe një shtab, në të cilin ishin caktuar njerzit më të sprovuar në barbarizma, shovinistë nga më të tërbuarit, kriminelë të regjur, që kanë lyer duart me gjakun e popullit shqiptar të Kosovës. Masakrat e kryera gjatë aksionit të mbedhjes së armëve mbi popullsinë shqiptare ishin të panumërta dhe jashtëzakonisht bruatle. Ato ua kalonin shumë raste edhe atyre të ndërmarra mbi shqiptarët nga pushtues të ndryshëm në periudha të caktuara, duke filluar qysh nga pushtimi shekullor otoman e deri tek ai fashist i viteve të Luftës së Dytë Botërore. Vetë pushtetëmbajtësit, duke pohuar disa aspekte të rëndomta të terrorit, ishin të detyruar të pranonin se “metodat e masat që ishin zbatuar gjatë aksionit, sharjet, shpullat, dajaku, futja në ujë në ditët e dimrit, mbajtja në lokale të ftohta, lëndimet fizike e bile edhe mbytja vetëm përafërsisht pasqyronin situatën e vërtet dhe se pjesëtarët e shërbimit shtetëror e të shërbimit të policisë i kanë pasur duart e lira përsa i përket zgjedhjes së metodës dhe të mjeteve në qërimin e hesapeve me qytetarët e pafajshëm“. Shembujt e torturave nga më të ndryshmet, vekjet e mëvonshme të të munduarve nga plagët e vuajtjet, apo vrasjet gjatë hetimeve për armë janë të panumërta në mbarë Kosovën.

Në aksionin e mbledhjes së armëve, i cili kishte pasur “për qëllim të futë frikën në popull… janë përfshirë pothuaj të gjithë vendbanimet shqiptare në Kosovë, kurse janë rrahur disa mijëra qytetarë. Me metoda të tjera janë terrorizuar dhe keqëpërdorur për disa dhjetëra mijëra qytetarë të pafajshëm“. Në vendbanime të tëra terrori përfshiu mbarë popullsinë e rritur aq sa në shumë prej tyre si: “Ponosheci, Molliqi, Brovina, Logja, Isniqi, Vrella, Rakoshi, Krusha, Kllokoti, Shala, Suhareka, Skenderaj … etj, etj. pothuajse nuk ka pasur shtëpi që të mos jetë rrahur ndonjë prej meshkujve të rritur“. Midis numrit shumë të madh të krimeve fashiste mbi popullsinë shqiptare në Kosovë, mjafton të paraqitet vetëm një pjesë shumë e vogël e tyre për të krijuar një ide të përafërt të shkallës së brutalitetit të veprimeve të agjentëve të rëndomtë të UDB-së, të cilët zbatuan me zellin më të madh orientimet dhe direktivat e Beogradit. 

Kështu në Krushën e Madhe, Radoje Millosheviqi – drejtues i UDB-së në Prizren dhe Millutin Mitroviqi, komandant i stacionit të policisë “e kanë rrahur deri në alivanosje Avni Durakun… dhe ai mbas disa monetsh, ka vdekur në podrumin e stacionit të policisë;” ose Ali Ukshin Ahmetin, në Ponoshec, “që nga mëngjezi e deri në mbrëmje, të zbathur, e kanë mbatjur të lidhur për një degë kumbulle, në borë ku temperaturat ishin disa shkallë nën zero…”, i cili pas disa kohësh vdes, etj.

Gjatë aksionit të mbledhjes së armëve në fshatin Shushicë të Istogut, duke u përpjekur ta detyrojnë me zor që të pohojë se ka armë, agjentët e UDB-së, i futën kokën në stufë të ndezur Zenun Xhafës, i cili vdiq pak kohë pas torturave. Gjithashtu në fshatrat: Molliq, Batushë, Ponoshec, Isniq, Logjë… etj, “shumë njerz mbetën me të meta të rënda fizike dhe pasoja tjera të pashërueshme“. Në fshatin Selac të Mitrovicës, si rezultat i rrahjeve të pamëshirshme “mbas një lëngimi të shkurtër kanë vdekur Tahir Shabani dhe Tahir Tahiri“. Fshatari shqiptar Sabit Podvorica nga fshati Dumosh i Prishtinës u torturua egërsisht derisa u çmend nga hetuesi i UDB-së, Sveta Llakoviçqi, i cili kërkonte prej tij dorëzimin jo të një pushke të vetme, por të një numri të madh armësh. Raste të tjera tragjike që përfundonin me vdekjen e të torturuarve ishin të panumërta. Kështu pasi u torturua disa netë radhazi nga agjentët e UDB-së, të cilët i kërkonin pa pushim “pushkën e fshehur” Xhemshit Gashit nga rrethi i Prishtinës, ai vari veten në fabrikën e tullave; kurse Behlul Klaiçi bëri vetëvrasje, po për të njëjtën arsye në fshatin Tuxhevc. Është kuptimplotë paralelizmi i ngjarjeve të këtilla tragjike në radhët e popullsisë shqiptare gjatë aksionit të armëve në dimrin e viteve 1955-1956, me ato të ndodhura po gjatë aksioneve të mbledhjes së armëve në Kosovë gjatë Mbretërisë së Jugosllavisë. Në vitin 1937, psh. mulla Rrahmani nga rrethi i Gjilanit, duke mos qenë në gjendje të dorëzoj armën që i kërkonin xhandarët bëri vetëvrasje. Raste të tilla kishte edhe në rrethet e Mitrovicës, Gjakovës, Pejës, Deçanit. Suharekës, Istogut,…etj.

Me synimin që pasojat e terrorit të tyre antishqiptarë, të dukeshin sa më shpejt, agjentët e çdo niveli të UDB-së, vazhduan torturimin e shqiptarëve të rinj e pleq, pa bërë dallim, siç mund të kishte ndodhur në fillimet e aksionit të mbledhjes së armëve.

Ata përpiqeshin të thyenin dhe përkulnin, sidomos duke i frikësuar dhe më pas duke i detyruar të shpërnguleshin, njerëzit që kishin autoritet dhe nderoheshin nga masa e shqiptarëve në vendbanime dhe rajone të caktuara, në mënyrë që pas tyre të demoralizoheshin edhe të tjerët. Në njërin prej shumë rasteve të ngjajshme, në rrethin e Pejës, agjentët e UDB-së, torturuan për 40 ditë rradhazi në stacionin e policisë në fshatin Strellc të Deçanit, plakun 60 vjeçar Haxhi Tishukun, të cilin, pasi nuk mundën ta e thyejnë e ta bëjnë të zbatonte palnet e tyre, e zhdukën në fshehtësi duke përhapur fjalë se ishte arratisur në Shqipëri. Haxhi Tishuku ishte njeri me autoritet të madh dhe i dëgjohej fjala shumë. Vrasjen e tij agjentët e UDB-së, e shfrytëzuan për të akuzuar tërë familjen dhe farefisin e tij si armiq të shtetit Jugosllav.

Gjatë aksionit të mbledhjes së armëve, u torturaun edhe me qindra shqiptarë që punonin si aktivistë të organizatave të ndryshme, që ishin anëtar të LK, LS, etj, që kishin qenë pjesëmarrës aktivë ose simpatizantë të Luftës Nacionalçlirimtare. Ashtu si tjerëve edhe këtyre u kërkohej të dorëzonin armët dhe kur nuk i plotësonin kërkesat e agjentëve të UDB-së, atëher torturoheshin e rriheshin pa mëshirë në stacionin e policisë. Në ato vendabnime ku nuk kishte stacione policije, për torturim të shqiptarëve, u përshtatën ndërtesa të ndryshme, siç ndodhi në disa raste me ndërtesat e shkollave fillore në krahinën e Drenicës, dhe në Rrafhsin e Dukagjinit etj.

Duke u përpjekur që të arsyetojnë sadopak dukuritë më flagrante të brutalitetit dhe terrorit që kryenin ndaj shqiptarëve të pafajshëm, agjentët e UDB-së, shpeshherë kurdisnin argumenta fallso, për të paraqitur vrasjet e kryera, prej tyre apo vdekjet gjatë torturave barbara, si domosdoshmëri për zbulimin e armëve që shqiptarët nuk pranonin ti dorëzonin. Gjatë aksionit të mbledhjes së armëve në Suharekë u vra mizorisht, pasi u torturua për shumë kohë, Jetullah Sali Kuqi, të cilit ashtu si edhe shumë të tjerëve, iu kërkua me insistim të dorëzonte armën që nuk e kishte. Vrasësit ishin Millan Gjuriqi dhe Sllavko Krtemiqi, policë në Suharekë, të cilët pasi kryen krimin, vendosën në shtëpinë e të vrarit një pushkë dhe një revole, për të treguar se ai kishte pasur më parë armë dhe nuk i kishte dorëzuar qëllimisht. Rast i ngjajshëm kishte ndodhur edhe me Avdi Tushën nga Sopotnica e Ferizajt, të cilin e vranë agjentët e UDB-së, së Ferizajt: Velimir Millosheviqi e Millorad Babiqi. Pas kësaj, në raportin që iu dërgua eprorëve të UDB-së në krahinë, midis të tjerash theksohej: “Në vendin Suharekë, Jetullah Sali Kuqi, nuk ka dashur të dëgjojë për të dorëzuar armëtn. Si masë e të fundit organet tona kanë përdorur shkopin. Pavarësisht nga kjo, ai ka qëndruar besnik fjalës së parë. Me pakujdesinë e organeve tona, me rrahje është vazhduar deri sa ka mbetur i shtirë. Mbas vdekjes së tij, atëher kur organet tona i kanë kontrolluar shtëpinë e tij, në kashtën e grisur, në lëmë, janë gjetur një pushkë dhe një revole. Këtë rast e fotografuam për tu bindur. Shembulli vetëvetiu flet se si elementët armiqësorë nacionalistë më letë ndahen prej jetës se sa pej pushkës…“. Aryetimi me kaq lehtësi i vrasjes së shqiptarëve, edhe nga pjesëtarët më të rëndomtë të UDB-së, nuk kishte të bënte me ndonjë rastësi, përkundrazi, edhe njëher më shumë ai tregonte të vërteten e hidhur, se qytretarët, që i përkasin kombësisë shqiptare në këtë shtet, të ndërtuar mbi të ashtuquajturin: bashkim-vëllazërim, trajtoheshin nga pushtetëmbajtësit si pjestarë të kategorisë më të ulët, ose njerëz të rendit të dorës së dytë. Qëndrimi që mbante regjimi i Beogradit ndaj popullsisë shqiptare, dhe që pasqyrohej çartë në veprimtarinë shoviniste, jo vetëm të organeve të UDB-së, dëshmonte për faktin se ashtu si në periudhën e para vittit 1941 edhe në vitet ’50, ndaj qytetarëve të tillë Beogradi rekomandonte mosbesim, nënvleftësim, urrejtje socile dhe nacionale, përbuzjen dhe armiqësinë. Më së miri kjo vërehet nga fragmenti i mëposhtëm i raportit që organet e sigurimit shtetëror të krahinës së Kosovës (sic! I asaj kohe) i kishin dërguar Sekretaritatit Shtetëror të punëve të brendëshme të republikës së Serbisë, ku shprehimisht theksohej: “Historia më e re, në të cilën janë ndërruar disa formacione shtetërore në këtë krahinë, duke filluar prej Turqisë e deri te RFPJ e sotme, kanë krijuar një botëkuptim te ato masa /është fjala për shqiptarët, m. a./, se çdo shtet ka jetë të shkrutër. Për këtë duhet të pregaditet përmbysja e tij… Kur t’i shtohet kësaj edhe qëndrimi armiqësor i një pjese të masës ndaj gjithë Jugosllavisë socilaiste dhe përhapjes së aspiratave irredentiste shqiptaromëdha, atëher del shumë qartë, se një pjesë e madhe e këtyre masave mban armët për luftë kundër vendit tonë…”. Pikërisht, mbi bazën e kësaj platforme shoveniste, sipas së cilës shqiptarët në Jugosllavi, ishin armiq e nacionalistë, gjatë aksionit të mbledhjes së armëve në Kosovë, siq pohonte njëri prej krerëve të UDB-së në krahinë, Çedo Mijoviqi, “ka qenë praktikë në shërbimin e sigurimit shtetëror që disa armiq të likuidohen në mënyrë sekret…”, pa asnjë akuzë publike të argumentuar dhe pa dënimin e ndonjë forumi gjyqësor legal. Edhe në rastet kur dikush i përcillej gjyqit, ndonëse në të vërtetë nuk ekzistonte asnjë fakt që të porvonte akuzën e para përgaditur, UDB-ja, bënte ç’ishte e mundur që të mblidhte të dhëna të sajuara dhe të falsifikuara, në mënyrë që shqiptari i arrestuar dhe i akuzuar të dënohej sa më rëndë.

Siq pohonte shtypi kosovar gjykatësit “në këto raste kanë pasur besim të plotë në ato që janë servirur nga sekretaritatet e punëve të brendëshme dhe shërbimi agjenturor i UDB-së.”

Stacioneve të policisë, të cilave iu ishte ngarkuar grumbullimi i armëve të shqiptarëve, iu dërgoheshin më parë, listat me emrat personave që duhej të torturoheshin dhe malltretoheshin, me akuzën se gjoja kanë armë. Këto lista ishin të pregaditura, vetëm mbi bazën e të dhënave që kishin servirur agjentët e UDB-së, nga terreni, ndaj personave të caktuar, të cilët shquheshin për autoritetin e tyre dhe ndikimim e madh që kishte fjala e tyre në popullsinë shqiptare, në asnjë rast nuk kishte shkrutime, përkundrazi, sa më tepër zgjerohej aksioni i mbledhjes së armëve, aq më tepër shtoheshin listat e reja, me emrat e shqiptarëve që duheshin torturuar në stacionet e policisë. Seksionet e UDB-së, nëpër rrethe, në bashkëpunimme stacionet e policisë, organizonin grupe të posaçme për kërkimin e armëve në fshatra dhe vendbanime të caktuara. Këto grupe përbëheshin nga dhjetra agjentë të UDB-së e policisë dhe “secili anëtar i grupeve të tilla, kishte për detyrë të rrahë sa më shumë shqiptarë...”. Agjentët e UDB-së, bënin ç’ishte e mundur për të zbatuar deri në fund direktivat e marra para se të fillonte operacioni ndëshkimor i mbledhjes së armëve, kur u ishte theksuar posaçërisht se nuk duhej të bënin “asnjë lloj kompromisi” dhe se detyrën e caktuar “duhet ta kryenin pa marrë parasysh pasojat“. Megjithatë eprorët e shërbimit të sigurimit shtetëror në mjaftë raste mbeteshin të pakënaqur me raportimet meqenëse, sipas tyre, nuk ishin rrahur apo vrarë aq shqiptarë sa ishte planifikuar. “Shpeshherë – nënvizonte në pohimet e tija, një nga agjentët e UDB-së – na ka kritikuar kryeshefi i Seksionit të Punëve të Brendëshme të Ferizajt, Kërsto Krstiqi… se si ne nuk po tregoheshim aktivë dhe se po mungonin rrezultatet e dëshiruara, në rrahjen e personave të dyshimtë për mbajtjen e armëve…”.

Urrejtja e verbër e shovinistëve dhe veglave të tyre ndaj shqiptarëve në asnjë rast nuk mbetej prapa asaj që pararendësit e tyre të Mbretërisë së Jugosllavisë e kishin shfraqur në periudhën e para vitit 1941. Duke shfrytëzuar eksperiecën e masakrave dhe terrorit të ushtruar mbi popullsinë shqiptare përmes “aksionit të mbledhjes së armëve“, në periudhën në mes të dy luftërave botërore, pushtetëmbajtësit komunistë serbë vepronin me të njëjtën egërsi edhe gjatë torturave që kryenin mbi shqiptarët në dimrin e viteve 1955-1956. “Ky aksion i armëve – u thoshte njerzve që drejtonte njeri prej agjentëve të UDB-së së Ferizajt – është “yrrfija” e dikurshme“, duke bërë kështu aluzion për marrjen e armëve me anë të torturave me të egra që ishin bërë në krahinë “gjatë ish Jugosllavisë.. me të cilin rast në formë gjenocidi ishte mytur /vrarë me tortura, m.a./, popullsia e Kosovës e Metohisë“.

Gjatë aksionit të mbledhjes së armëve, familje të ndryshme shqiptare, meshkuj e të cilave ishin rrahur dhe torturuar nga njerëzit e UDB-së, me kërkesën e këtyre të fundit, shpeshherë ishin të detyruara, pavarësisht nga gjendja ekonomike, të paguanin shuma të mëdha për të liruar të torturuarit. Kështu, bashkëshjortja e Shaban Muljat, nga Isniqi “me kërkesën e Vojo Sllaviqit (agjent i UDB-së, që kishte arrestuar Shabanin)… i ka dhënë lopën për të shpëtuar Shabanin prej rrahjeve të mëtejshme…”, mirpo megjithatë, të shoqin e tortuaruan derisa vdiq. Derisa, agjentët e UDB-s, pasiqë nuk arritën të rekrutonin në radhët e tyre Shabanin, ngase ai mbajti qëndrim burrëror; e vranë dhe hapën fjalë, se Shabani ishte arratisur në Shqipëri.

Një rrugë tjetër presioni e përdorur gjatë aksionit të mbledhjes së armëve, u bë shitja e armëve të grumbulluara nga shqiptarët e një fshati apo vendbanimi te shqiptarët e fshatit apo krahinës tjetër. Në rrethin e Mitrovicës “vetëm në Selac, fshatarët kanë blerë 29 armë, për t’i dorëzuar dhe të gjithë që i kanë blerë armët kanë qenë shumë të varfër. E njëjta gjë ka ndodhur edhe me fshatarët e Rekës së Keqe të Malësisë së Gjakovës, si në Ponoshec, Popoc, Shishman, Babaj Bokës, Botushë, etj. Rastet e shumta, janë rrënqethëse, ngase familja të tëra, kanë shitur edhe plaçkat e fundit për të blerë armën, si shpresë se do të shpëtonin, burrin, djalin, vëllaun apo nipin! 

Shqiptarët e torturuar që nuk kishin mundësi të dorëzonin armët që ju kërkoheshin me insistim detyroheshin të përpiqeshin që me çdo mënyrë të gjenin e të blenin çfarëdolloj arme. Në procesin e shitblerjes së armëve kishte mjaft raste kur një pushkë shitej, grumbullohej nga agjentët e UDB-së dhe përsëri shitje prej tyre disa herë me radhë. (Rast i veçantë është ai Gjakovës, “ku një pushkë është shitur 9 herë”, madje nga vetë: “Skeretari i Punëve të Brendshme, i cili ka shitur pushkën e tij personale…”, që në fund, prap e kishte pronë të tijën! Për rastet e shitjes së armëvem, agjentët kanë lënë shenime të sakta, numrin e armës, çmimin dhe emrat e personave të cilëve ju është shitur arma. Në komunën e Skenderajt, “një pushkë është shitur e stërshitur 10 herë”, derisa në komunën e Ferizajt, “7 herë”, etj). Shqiptarët e Kosovës, përveçëse direkt nga njerzit e UDB-së, detyroheshin që të blinin armë edhe trek serbët e malazezët që jetonin në Kosovë, ndërsa nuk mungonin raste kur ata ishin të detyruar që armët t’i kërkonoin t’i blinin nga pjestarët e popullsisë sllave të rajoneve të tjera kufitare me Kosovën. Kështu “shumë komunistë /shqiptarë, anëtarë të LK/ të Shalës së Bajgorës, kanë qenë të detyruar të blejnë armë në Prokuple, Kurshumli, Leskovc… etj.”.

Në muajin shkurt të vitit 1956, operacioni ndëshkimor i mbledhjes së armëve kishte përfshirë tërsisht Kosovën. Me 22 shkurt 1956, sekretari republikan i punëve të brendëshme të Serbisë, Vojin Llukiqi, urdhëroi arganet e UDB-së, “që të zgjeronin aksionin e mbedhjes së armëve në disa rrethe jashtë Kosovës, si në Vranjë, Leskovc, Prokuple, Krushevc e Novi Pazar, Preshevë, Bujanovc, Medvegjë, Novi Pazar, Sienicë…, etj., ku popullsia shqiptare ishte e përzierë me atë sllave.” Megjithkëtë edhe në këtë rast orientimi që jepej nga Beogradi përcaktonte çartë kërkesën që aksioni të drejtohej “kundër qytetarëve të kombësisë shqiptare“, të cilët ashtu si edhe bashkëkombasit e tyre në Kosovë, vuajtën tortura e mundime nga më çnjerëzoret. Sipas pohimit të një agjenti të UDB-së, i cili kishte marrë pjesë vetë në torturimet e shqiptarëve në fshatrat e rretheve të Kosovës “njësoj janë rrahur njerzit edhe në territore të tjera /shqiptarët, m. a./, e në mes tyre edhe në Serbinë e Jugut e në Sanxhak“.

Gjatë kohës që u zbatua aksioni i bledhjes së armëve, si edhe më pas, kishte raste të ankesave të pjesëmarrësve të kombësisë shqiptare, në të cilat denoncoheshin masakrat që kryheshin ndaj tyre. Megjithëse përgjithësisht, organet e UDB-së, përpjekjet e kësaj natyre i eliminonin qysh në fillim, duke e penguar ose edhe duke e zhdukur ankuesin, një pjesë prej këtyre ankesave arrinin në adresë të komiteteve të LK, prej të cilave vinte përgjigjja se ato nuk merreshin me të tilla probleme dhe se kjo ishte: “çështje e organeve të sigurimit të brendshëm…”. Komitetet e LK nuk mund të jepnin përgjijge tjetër përderisa krerët më të lartë të forumeve drejtuese të LK të Jugosllavisë, mbanin të njëjtin qëndrim në raste të ngjajshme. 

Veç kësaj ankesat e drejtuara në adresë të Titos “për metodat e përdoruara gjat këtij aksioni… në të cilat është treguar se njerzit kanë mbetur të shtrirë e të paaftë prej rrahjes si edhe vendi, koha e personi. Njerzit e tij të kabinetit (“Marshalit” në origjinal) ua dërgonin për t’i vërtetuar seksioneve përkatëse të Punëve të Brendëshme dhe UDB-së, dhe këto të fundit, merrnin masat e duhura që çështja të mbyllej me kaq“. (Psh. në komunën e Vushtrrisë, krerë shqiptarë të LK, në mes tjerash pohojnë: “Njerzit janë ankuar lidhur me torturat. Ne kemi mbyllur veshët dhe sytë në lidhje me këto ankesa. Ato janë shpallur armiqësore, pa bërë dallim…”.). 

Aksioni i mbledhjes së armëve në dimrin e viteve 1955-1956, i zbatuar në krahinat me popullsi shqiptare në Jugosllavi, kryesisht në Kosovë, u konsiderua nga organizatorët e tij si një sukses mjaft i madh, ndërkohë që shqiptarëve u kushtoi qindra të vrarë e të gjymtuar për jetë, mijëra të torturuar në mënyrat më barbare. Sias vlerësimeve të organeve kompetente të UDB-së, rezultatet konkrete të aksionit të mbledhjes së armëve, duheshin matur me shkallën që kishte arritur presioni ndaj popullsisë shqiptare, me shtimin më të madh të terrorit mbi të dhe të pasigurisë në radhët e saj. Në një raport në adresë të Sekretariatgit të Punëve të Brendshme të Serbisë, theksohej se: “mbledhja e armëve ka dhënë rezultate të mëdha nëpërmes këtij aksioni dhe sukseseve të arritura dikasteri ynë, /Ministria e Punëve të Brendëshme/ dhe qeveria duhet ti afirmojnë në përgjithësi si faktorë, para të cilt nuk mund të fshihet asgjë, dhe me të cilin duhet bërë llogari se me një faktorë të fortë, e jo me ndonjë qeveri kalimtare dhe labile…”.

Duke vlerësuar kësisoj operacionin ndëshkimor të mbledhjes së armëve forumet e larta të Beogradit u shprehën falënderime zbatuesve të terrorit dhe masakrave ndaj shqiptarëve. U përgëzuan veçanërisht, agjentët e UDB-së, dhe ato organe të saj në rrethe të ndryshme të Kosovës, të cilët ishin shquar më shumë në torturimin e shqiptarëve. Në këtë kuadër “mbas aksionit, janë lavdëraur me shkrim të gjitha stacionet e policisë në territorin e rrethit të Pejës, Gjakovës, Ferizajt...” etj, ndërsa shumë policë dhe agjentë të UDB-së, të cilët ishin dalluar më shumë se të tjerët “përkrah aktivitetit në rrahje“, u nderuan me dekorime dhe u vendosën në pozita më të larta funksionale. Psh. Urosh Radiqi, nga Vushtrria, ku ishte polic i thjeshtë, u emërua në Ferizaj në postin e shefit të UDB-së; Bogolub Radiqi nga Peja, ku ishte vetëm oficier i UDB-së, u emrëua shef i UDB-së në Prishtinë; Vllado Shilegoviqi oficier i UDB-së dhe Bozho Popoviqi ish komandant i policisë në Gllogovc, u emëruan në detyra të reja në Prishtinë, etj. Aktin më kuptimplotë të të gjitha vlerësimeve shoviniste për rrezultatet e arritura me fyerje, ç’nderime, tortura dhe vrasjet e shqiptarëve, gjatë aksionit të mbëledhjes së armëve e përbënte dhënja e shumave të mëdha të të hollave si shpërblim për detyrat gjakësore të kryera me përpikmëri “një numri të madh policësh…”. Ky lloj shpërblimi, për gjakun e shqiptarëve të masakruar në Jugosllavinë Komuniste, në thelb nuk dallonte aspak prej atyre që qeveritë e Pashiqëve, Stojadinoviqëve u akorduan çetnikëve kur këta u raportonin për therjen e grave e të fëmijëve, për vrasjet e mijëra shqiptarëve të pafajshëm. Ishte e njëjta platformë, të cilën pushtetëmbajtësit e rinj, e vinin në zbatim akoma më me zotësi se sa pararendësit e tyre.

Ndërkohë që lavdëronin e shpërblenin veglat e tyre për plotësimin e direktivave të dhëna lidhur me aksionin e mbledhjes së armëve, autoritetet partiake e shtetërore në Serbi, në Kosovë e në Maqedoni, i hapën tërsisht dyert për të shpërngulurit në Turqi, që filluan të vërshojnë në përmasa të papara, të shtyrë nga gjendja e padurueshme që u krijua për popullsinë shqiptare. “Aksinoi për mbledhjen e armëve – pohohej disa vjet më pas – ka shkaktuar një kërkesë masovike për t’u shpërngulur në Turqi”. Për nxitjen në mënyrë të veçantë të shpërnguljes së shqiptarëve në turqi, si pasojë e operacionit ndëshkimor të zbatuar në kosovë dëshmonte edhe fakti se numri i familjeve shqiptare të shpërngulura u shtua pikërisht “në atë kohë kur është organizuar aksioni për mbledhjen e armëve dhe menjëher pas tij...”. Kështu, në vitin 1954 numri ti shpërngulurve nga Kosova, siaps disa të dhënave, ishte 17.000 vetë, një vit më pas, kur filloi aksioni i mbledhjes së armëve, kjo shifër u rrit tri herë dhe arriti kuotën e 51.000 personave. Në vitin 1956, numri i të shpërngulurve u shtua edhe me 54.000 persona të tjerë, ndërsa në vitin 1957, numrit të deriatëhershëm të shpërngulurve ju shtuan edhe 57.000 të tjerë. Vetëm në vitet 1955-1957, shpërngulja e popullsisë shqiptare nga Kosovës kishte marrë përmasa të jashtëzakonshme në krahasim, jo vetëm me periudhën e viteve të mëparshme të pas Luftës së Dytë Botërore, por edhe me çdonjërën nga etapat më të njohura të shpërnguljeve të shqiptarëve para vitit 1941. Midis të tjerave dhe ky fakt dëshmon çartë për rrethanat në të cilat u krye operacioni ndëshkimor i mbledhjes së armëve, terrori, masakrimet dhe presionet nga më të ndryshmet gjatë e pasj tij si dhe qëllimet antishqiptare të Beogradit në zbatimin e një politke të tillë. Në vitet 1955-1957, “kur ishte kulmi i presionit ndaj popullsisë shqiptare“, numri i përgjithshëm i të shpërngulurve nga Kosova mbërrinte më tepër se 180.000 persona ose mbi 5 herë më shumë se sa në vitet 1953-1954. Shtypi jugosllav i kësaj preiudhe botonte vazhdimisht emrat e shqiptarëve që, të detyruar nga politka shoviniste e Beogradit, linin shtetësin jugosllave, për të marrë më pas atë turke. 

Shpërnguljen masive të shqiptarëve në gjysmën e dytë të viteve ’50, si pasojë e terrorit serbomadh, pushtetëmbajtësit e Beogradit, u përpoqën që ta e paraqesin, përveçëse si një largim, gjoja të vullnetshëm të “pjesëtarëve rë së ashtuquajturës kombësi turke” drejt “atdhuet” të tyre Turqisë, edhe si një domosdoshmëri të përballimit të porblemeve ekonomike në vend. Në këtë kuadër, duke u përpjekur ta e justifikojë këtë proces Dushan Mugosha – një nga krerërt e regjimit në Kosovë dhe antishqiptarë i tërbuar – në një fjalim të mbajtur në Gjakovë, më 1957, mes tjerash, theksonte se: “Jugosllavija kishte porbleme të shumta, e po kalonte një fazë të rëndë ekonomike dhe se regjimi socilaist jugosllav, i lejonte njerzit të shkonin në Turqi, apo në vende të tjera…“.

Për propagandën në favor të shpërnguljeve në turqi, ashtu si edhe paraardhësit e tyre serbomëdhenj të Mbretërisë së Jugosllavisë, njerzit e regjimit komunist serb, përdorën edhe elementë të komprometuar shqiptarë, një pjesë e të cilëve të ndihmuar nga petku fetar, duke shfrytëzuar prapambetjen dhe analfanbetizmin e popullsisë, u përpoqën që të ndikojnë që numri i shqiptarëve të besimit myslimanë, të jetë sa më i madh për shpërngulje në Turqi. Të vënë direkt apo indirekt në shërbim të Beogradit këta elementë, synonin të ndikonin sa më shumë tek familjet shqiptare me autoritet, të dëgjuara dhe në zë për patriotizëm e atdhedashuri, të cilat kishin një rreth të gjërë farefisnor, etj. në mënyrë që të tjerët duke vërejtur largimin e tyre, të vazhdonin edhe ata rrugën e shpërnguljeve. Në shumë raste kjo propagandë e shpërnguljeve në Turqi, lidhej me fije të padukshme, me UDB-në dhe mështetej presj saj dhe bashkëpunëtorëve të shumtë. Mirpo, shpeshherë populli arriti të njoh këto lidhje dhe mbante qëndrim ndaj këtyre elementëve, duke bërë dallimin në mes të njerzve të kompremetuar të fesë dhe të elementëve fetarë patriotë, që kundërshtuan që në fillim shpërnguljen masive për në Turqi.