• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Lena Gjonaj Catalic-“Zonjat shqiptare” ne Nju Jork”

September 26, 2016 by dgreca

Lena Gjonaj Catalic dhe perkushtimi i saj ne Klinika Illyria në Nju Jork/

Nga Flora Nikolla/

lena_zagreda_05Tirane, 26 Shtator/ATSH-Flora Nikolla/.- Dashuria, kujdesi, përkushtimi i Lena Gjonaj Catalic, kishte nisur ne fakt shume kohe me pare  qe kur ajo erdhi shumë e re në Nju Jork, dhe në sajë të këmbënguljes , arriti të vazhdonte kurse dhe shkolla deri sa u diplomua  në  “Administrim Spitalor”. Lena thotë se e thirren qe ishte nder te parat qe do te krijonin nje Klinike per shqiptaret te cilen  e quajtën Klinika Illyria , pasi ky emër përfshinte të gjitha trevat ku jetonin shqiptarë dhe e ishte një emër gjithëpërfshirës. Klinika nisi të tërheqë pacientë shqipëfoles por dhe nga treva të Ballkanit si Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Madeqedonia, Bosnja . Klinika nisi funksionimin e saj fillimisht për fëmijë dhe në vitin 2006, në sajë të këmbënguljes së Lenës dhe për të rriturrit. Ka qënë kënaqësi për Lenën, që gjatë 20 viteve, ka parë ndryshime të mëdha tek punonjësit e spitalit Jakobi, ku ka kam ndihmuar si, mjeke, infermiere, teknike laboratori, punonjëse sociale, sekretare e këshilltare siguracionesh, etj. Klinika jo vetëm jepte kujdes shëndëtësor, por u bë qënder kulturore e komunitetit shqiptar, ku pacientët e familjet e tyre, merrnin këshilla për probleme të jetës në emigrim, si nga mbushja e formularëve për taksat, aplikime per insuranceat mjekësore, letra reference për të gjetur pune. Sot, të dy djemtë e Lenës , janë të shkolluar e të martuar me fëmijë. Sandri ka një kompani ndertimi, gruaja e tij mbaruar shkollën për Stalin e marketing dhe kanë dy vajza binjake, Sementha e Teffeny. Gjoni, ka rol drejtues në një kompani të madhe Agjensi Immobilare në Nju Jork. Ai është i martuar me Justinën, mësuese dhe kanë tre femijë. Kur doli në pension, djemtë i dhuruan një makinë. Ishte një surprizë shumë e bukur që e emocionoi shumë . Lena Gjonaj Catalic, eshte pjese e librit “Zonjat shqiptare” ne Nju Jork”, promovuar te shtunen e kaluar ne Symphoni Space ne Nju Jork,  ne nje mbremje te mrekullueshme , ne prani te Presidenti te Republikes, z. Bujar Nishani .

F.N : A mund të tregoni në këtë intervistë kohën dhe pse ju së bashku me familjen erdhët në Amerikë

L. C : Në Amerikë erdha në 12 Mars të vitit 1973, në moshën 20 vjeçare. Kisha një djalë 2 vjeç Sandrin dhe isha shtatëzanë me djalin e dytë, Gjonin i cili lindi në Amerikë. Jam lindur e rritur në Ulqin ku mbarova studimet në shkollën e mesme . Sipas zakonit, u martova e re, sapo mbarova shkollën në një familje me tradita shqiptare, bujare, e mikripritëse. Tek, familja e burrit, jetonim të gjithë bashkë, në një shtëpi të madhe buzë lumit Buna, shumë afër, Detit Adriatik. Kryesisht merreshim me rritjen e pemëve frutore dhe bujqësi. Nikolla, bashkëshorti im, merrej me matjen e ujit të Bunës , ndërsa në muajt e verës, i kushtoheshim turistëve që vinin në Ulqin kryesisht nga veriu i Evropës. Në vitet 60-të, udhëheqësi i ish Jugosllavisë, Tito lejoi qytetarët, te pajiseshin me pashaporta. Disa anëtarë të familjes, vendosën të provojnë emigracionin në Evropë dhe në Amerikë për një jetë më të mirë dhe me mundësi për shkollimi për fëmijët. Kështu, im shoq dhe unë, lamë Ulqinin dhe u shpërngulëm në Itali, ku jetuam 2 vjet në pritje të na aprovohej viza për në Amerikë, ku jetonin anëtarë të familjes.

lena_zagreda_02F.N : A ishte i vështirë fillimi i jetës në NY dhe si e kujtoni ju atë

L. C : Kur mbërritëm në Amerikë, më 12 Mars 1973, kisha djalin, Sandrin 2 vjeç dhe isha shtatëzanë me Gjonin, djalin e dytë. Kisha marrë me vehte , kunatën, motrën e burrit dhe nipin e burrit . Të dy i martova dhe u kujdesa si të ishin fëmijët e mi. Prindërit, nana Pashka , babë Kola, vëllai im Lazri me familjen, kishin vite në Amerikë, dhe na ndihmuan të stabilizoheshim. Lazri, punonte në ndërtesën Rock Feller Center, e cila sapo kishte mbaruar dhe ku kishte nevojë për punë. Nikolla nisi si punëtor në këtë qëndër, ku punoi deri sa doli në pension 40 vjet më vonë. Apartamentin e parë e kemi patur në Arthur Avenue. Nikolla kishte rrogë të mire, ai paguhej çdo të premte dhe ne na dukej çudi që me rrogën e tij , paguanim qiranë, përballonim shpenzimet e jetës së përditeshme dhe kursenim para mënjanë.

Arthur Avenue, në atë kohë, ishte një lagje ku jetonin kryesisht italianë, të vendosur në këtë zonë në fillim të shekullit të 20-të. Kudo flitej italisht, në rrugë, dyqane, në banesa ku jetonim. Kështu, e patëm të lehtë integrimin për arsye sepse komunikonim italisht me ta, e nuk e ndjenim mos dijen e gjuhës angleze. Mbaj mënd se Arthur Avenue në vitet 70’, ka qënë një lagje ku njerëzit njihnin njëri- tjetrin dhe kishin besim, duke qënë lagje shumë e sigurtë. Meqënëse ne ishim Katolikë nga feja, gjetëm mikëpritjen në Kishën e kësaj zone , e cila ndikoi pozitivisht në imtegrimin tonë. Kursi i parë përgatitor që bëra ishtë për Parukiere. Isha e lumtur që nisa menjëherë punë . Nëna më ndihmonte për djemtë e mi që ishin të vegjël. Punova disa vjet dhe kjo ishte ndihmë për gratë shqiptare, të cilave ju pëlqente rregullimi që ju bëja , sidomos vajzave kur martoshin . Më thërrisnin në shtëpi, t’ju rregulloja flokët dhe t’i bëja nuse. Ndonjë vajzë nuk ishte fort e bukur, por kur e rregulloja dukej shumë ndryshe . Shpesh , më pyesnin, po çfarë ju bën varzave që dalin nusë të mrekullueshme . Unë i rregulloja më gjithë shpirt , më pëlqente puna dhe sot kam merak të punojë me flokë dhe me fytyrë. Më vonë nisa të koordinoj punën me burrin tim. Kur punoja ditën ai punonte natën. Në këtë mënyrë, ishim gjithmonë pranë djemve tanë për t’u kujdesur për mbarëvajtjen dhe edukimin e tyre. Jo vetëm se punoja por nisa të mendoj për edukimin tim të metejshëm . Çdo ditë të shtunë e të dielë, shkoja në kurse në universitetet lokale për gjuhën angleze dhe kompjuter sepse synoja të punoja në sistemin administrativ.

F.N : Ju keni punuar ne spitalin Jakobi në Bronx , një spital ku kurohen shumë shqiptarë . A mund të na tregoni fillimin e punës tuaj ?

L. C : Mbasi aplikova shumë herë tek Jacobi, e vetmja mundësi që m’u dha ishte të punoja në mirëmbajtjen e spitalit, provizorisht, si zëvëndësuese, në Prill të vitit 78-të. Në atë kohë nuk flisja mirë anglisht, dhe kasha problem me leximin e gjuhës. Edukimin fillor e kisha bërë në shqip, tetëvjeçaren dhe gjimnazin në Serbo-Kroatisht. Për të folur dija italisht e pak frengjisht, por gjuha angleze nuk kishte asnjë ngjashmëri me këto gjuhë dhe ishte e vështirë pasi shkruhej ndryshe nga çfarë flitej. Një nga detyrat që kisha si mirëmbajtëse, ishte të mblidhja gazetat e vjetra e të përdorura. Gjithmonë mbaja ndonjë gazetë që më dukej interesante, sidomos gazetën Aquaria, gazetë që shkruante për yjet dhe çdo gjë që ndodhte me ta. Kur kisha pushimin e drekës, mundohesha t’i lexoja e të kuptoja diçka. Mbaj mend një infermiere, Mrs Singleton që më shikonte çdo ditë me gazetë në dorë. Një ditë, më thotë, përse nuk rregjistrohesh në shkollë për të ndjekur studimet e larta? M’u duk çudi dhe ju përgjigja: “Unë jam grua e martuar dhe kam dy djem për të rritur, shkolla bëhet në moshë të re ! Ajo mu përgjigj se në Amerikë shkohet në shkollë në çdo moshë, bile dhe në pleqëri, dhe kjo nuk është turp, por është normale! E kështu, sa herë më shikonte më pyeste: U rregjistrove? Çfarë pret ?

Një dite u ula të bisedoj me tim shoq, për t’i treguar se kisha interes të vazhdoja shkollën dhe si kisha folur me infermieren në punë. I erdhi çudi e me tha: po ti e ke mbaruar gjimnazin, tani e ke punën e mirë, çfarë të duhet më shkolla? Unë e vazhdova shkollen dhe nuk i tregova askujt . Në momentin që Spitali hapi kurse specializimi për njohuri në kompjuter dhe sistemin e kartelave mjekësore, u regjistrova në Kolegj, për të vazhduar këtë dege që tani quhet “Administrim Spitalor”. Nuk e harroj momentin kur mora diplomën, e për më tepër si fluturova nga gëzimi kur nuk i besoja vetes. Nikolla, burri im, bëri gosti dhe thirri të gjithë familjen. Nëna ime u gëzua shumë dhe i rrodhën lotë kur më tha, jam e kënaqur bija ime që vazhdove shkollën, se e kam patur merak në zemër që të martuam të re.

F.N : Cilat janë tiparet që ju dallojnë në punën tuaj ?

L. C : Fillova punë si sekretare në Shërbimin e Pediatrisë në spital. Puna ime ishte rregjistrimi i pacientit në kompjuter dhe përgatitija e kartelës nga ana demografike e siguracionit mjekësor përpara se mjeku të shihte pacientin.

Në këtë shërbim Pediatrik, vinin shpesh nëna shqiptare me femijët e tyre, kryesisht nga Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Bosnja etj,që kishin pak kohë që kishin emigruar në Shtetet e Bashkuara. Ata vinin tek unë kur kishin nevojë për t’u vizituar e për t’i drejtuar për proçesin e vizitës në spital. Shteti Amerikan kishte një program WIC për të ndihmuar nënat e reja me femijë të cilat jo vetëm nuk dinin gjë për këtë program, por kishin një lloj hezitimi të shkonin për të marrë ndihma si psh “qumësht pluhur për bebe” djath, e produkte të tjera të lejuara. Unë i doja shumë fëmijet, por kur vinin nënat shqiptare, biseda zhvillohej jo vetëm në regjistrimin e të dhënave demografike, por edhe në marrje e dhënie këshillash për rritjen e fëmijëve. Ato më tregonin shqetëtsimet e tyre, më kërkonin ndihmë si të aplikonin për punë, si të gjenin shkolla për të mësuar gjuhën. Atëherë komuniteti shqiptar ishte i vogël , nuk kishte qëndra të komunitetit ku njeriu të merrte informacion të plotë. Nuk kishte internet, gazeta shqip dhe kështu informacioni ishte shumë i kufizuar.

Shpesh mblidhja në grupe dy a tre nëna dhe ju flisja për ndihmat e NY, për nënat me fëmijë dhe që nuk ishte turp të rregjistroheshe. Mbushja e formateve, ishte proces shumë i vështirë për shumë nëna të cilat nuk kishin edukimin e duhur të shkruanin emrin e tyre. Unë i ndihmoja në mbushjen e formularëve dhe aplikacioneve për programet e ushqimit të fëmijës, pa të cilat këto nëna nuk do të arrinin kurrë të merrnin ndihmën e duhur që ju takonte! E ndieja veten krenare e të gëzuar kur fillova t’i shikoja që nisëm të shkonin në zyrat e ndihmave e sidomos kur filluan këto nena të ndihmonin shoqet, motrat e kushërirat e tyre në këtë sistem të komplikuar të rrjetit spitalor.

Nga që isha e vetmja sekretare që flisja shqip e sërbokroatisht, shpesh herë më ndodhte që nënat më kërkonin të shkoja në dhomën kur vinte rradha t’i vizitonte mjeku. Kështu mjekët pediatër më bënë pjesë të vizitës së tyre me pacientin. Shpesh nuk mundesha të haja darkë në punë sepse u shtua shumë kërkesa për të përkthyer. Aq shumë u mësuan nënat me mua saqë vinin e mi thonin ankesat për fëmijet, pa u parë akoma tek mjeku. Duhet të isha e kujdeseshme dhe mundohesha që punën si sekretare ta beja me kujdes dhe pun si përkthyese e si ndihmëse për nënat që e bëja vullnetarisht, të mos binin ndesh me njëra –tjetrën.

 

F.N : Një ditë , themeluesi i Klinikës Illyria e cila u ndërtua brenda spitalit Jakobi, ju propozoi hapjen e një qëndre për refugjatët kosovare të mbas luftës. Cilat do ishin paskëtaj marrëdhëniet tuaja më klinikën Illyria ?

L. C : Në vitin 1997 më thirrën ne drejtori, e me thanë se nje mjek amerikan do të hapë një qënder për kujdesin e refugjateve kosovare mbas luftes, kryesisht familje të sjella nga Kosova nëpërmjet Bazes amerikane nga Fort Dikxs. Klinika nisi funksionimin e saj vetëm për fëmijë , e më vonë në vitin 2006 dhe për të rriturit e mbarëvajtjen e klinikës shqiptare.

Në vitin 1999, Klinika mori formë dhe funksion të plotë. Ne vendosëm ta quajmë, Klinika Illyria, sepse ky emër përfshinte të gjitha trevat ku kanë jetuar popullsi shqiptare dhe ishte emër gjithëpërfsjirës. Kjo klinikë nisi të tërheqë jo vetëm pacientë shqipëfoles por dhe nga treva nga Ballkani si Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Madeqedonia, Bosnja. Një popullësi e sapoardhur nga këto zona filluan të gjejnë vetveten dhe jo vetëm sherbim të mirë mjekesor, por dhe suportin shoqëror e një ndihmë që ju duhej .

Me rritjen e numrit të pacienteve , mbas një viti, filloi të punoje dhe Dr. Shandley e cila vazhdon të jetë mjeke në Klinikën tonë dhe sot e kësaj dite. Ajo gëzon respekt e dashuri nga të gjithë pacientët. Megjithatë shqetësimi im ishte se, megjithëse këta fëmijëve në moshë të njomë e deri në adoleshencë morën ndihmë mjekësore e shoqërore, linte për të dëshiruar kujdesi për prindërit e tyre, të cilet jo vetëm nuk shkonin rregullisht tek mjeku ,por kur shkonin përsëri ktheheshin tek klinika shqiptare për t’u “siguruar” se u ishte dhënë drejtimi i duhur.

Unë insistoja që krahas mjekëve pediatër, të kishte dhe mjekë të familjes të cilët mundet t’u përgjigjeshin kërkesave të prindërve . Kështu, në vitin 2006 , Klinika Illyria, nisi të vizitojë edhe të rritur. Në klinikë nisi punë një mjeke amerikane , filloi punë mjekja shqiptare që sapo kish mbaruar specializimin, Evia Nano. Klinika u bë me katër mjekë dhe numri i pacientëve u rrit për ditë, për arsye sepse ishte shqipfolëse. I gjithë stafi Illyria, dhe për pacientët ishte ndihmë e madhe që flitej gjuha amtare. Klinika jo vetëm jepte kujdes shëndëtësor, por u bë qënder kulturore e komunitetit shqiptar, ku pacientët e familjet e tyre merrnin këshilla e orientime për shumë probleme të jetës në emigrim, nga mbushja e formave për taksat apo aplikime per insuranceat mjekësore, apo letra reference për të gjetur pune. Kam kënaqësi të them se gjatë 20 viteve të fundit kam parë ndryshime të mëdha tek punonjësit e spitalit, ku mund të them se në vitet 90-të mund te ishim ndoshta 2 ose 3 veta që punonim e tashmë janë rreth 100 punonjës në spital. Unë kam ndihmuar në të gjitha fushat si, mjeke, infermiere, teknike laboratori, punonjës sociale, sekretare e këshilltare siguracionesh, etj. Gjëja më e bukur ështe se shumica e këtyre punonjësve kanë qënë e janë pacientët që kanë qënë e janë pacientë të klinikës Illyria.

F.N : Në shumë vitë punë te kjo klinikë … cilat ishin raportet tuaja me pacientët shqiptarë ? A keni ndonjë ndodhi të cilën mund ta tregoni në këtë intervistë ?

L. C: Një rast që më vjen ndërmend, ka qënë me një paciente të sapoardhur nga fshatrat e Kosoves. Ajo ishte 13 vjeç dhe erdhi me prindërit e saj shumë të alarmuar se i kishin thënë se vajza kishte kancer dhe se duhej që të bëntë chemotherapy. Po ata jo vetëm që nuk e kuptonin mirë se çfarë ishte, por kishin frike se mos vajza ju bëhej më keq në se do t’i nënshtrohej regjimit të kurës për kancer. Unë i shoqërova në disa mbledhje familjare që bëri spitali që do jepte Chemio therapy në Manhattan, Spitali Columbia Presbyterian. Ishim rreth 12 vetë në mbledhje, e unë isha e tensionuar sepse po përktheja diçka që kishte të bënte me jetën e një fëmije, por nga ana tjetër, kisha prindër të cilët kishin një kuptim të kufizuar të sëmundjes e metodave që do përdoreshin për këtë sëmundje. Gjithashtu nëna e vajzes, insistonte që fëmija të bëhej operacion e t’i hiqej krejt sëmundja. Mjekët mundoheshin të shpjegonin se sa e rëndësishme ishtë të bëhej Chemio, ndërkohë që prindërit nuk firmosnin për kurën.

Në atë moment u mora leje mjekëve që ishin në mbledhje; u thashe se në se kishte mundësi të flisja vetëm për vetëm me nënën e fëmijës për disa minuta. Në fund të bisedës, nënë e fëmijes më tha: fëmija im është si të ishte fëmija yt . Nëse ti më thua se do kishe bërë të njëjtën gjë për fëmijën tënd, atëherë unë do të bëj “çka më thotë Lena”. Kështu u mbyll mbledhja. Pas 10 vjetësh, kjo vajzë ka mbaruar universitetin, e shpesh here vinte me nënën e saj, për të më përshendetur në zyrë! Pacientët kanë jo vetëm respekt por besim të plotë në ndihmën që ua japim me gjithë shpirt! Per mua dhe mijëra pacientë që janë vizituar tek ne, Illyria gëzon respekt të veçantë!

F.N : A ju mungon tani Illyria ?

L. C : Në Janar të vitit 2015 pata probleme shëndetësore dhe mbas dy operacioneve të vështira mu desh të shkëputesha nga puna. Më mungon shumë puna në klinikë, pacientët dhe kolegët e punës. Megjithatë me shpirt e zemër jam në Klinikën Illyria, dhe mbaj kontakt shumë të shpeshtë me stafin e mjekët e klinikës Illyria më mungon shumë, se kam vuajtur shumë që kur u themelua klinika. Ka qënë përgjeqësi e madhe, si në fillim kur e krijuam veç për të vegjëlit dhe më shumë pergjegjësi , kur u krijua për të rriturit. Shpesh, kur mendoj për atë kohë kur u krijua klinika them: sa shumë energji që paskemi patur nga i madhi Zot . Një njeri që duhet t’u japë pëgjigje ,një njeri që duhet t’u japë përgjigje edhe 30 familjeve në ditë, shërbim mjekësor si, ndihmë jetësore . Po ashtu , grave shqiptare që ju shërbeva plot dashuri, respekt pa marr para sysh, kush janë cilës fe i përkasin , kujt vendi , të gjitha për mua ishin të njëjta .

F.N : Ju jeni një nënë e suksesshme, sepse edhe fëmijët tuaj janë të tillë, djali juaj ka një biznes të vetin …

L. C: Të dy djemtë e mi janë të shkolluar e janë të martuar me fëmijë. Sandri ka kompaninë e tij të ndertimit, gruaja ka bërë shkollën për Stalin e marketing dhe kanë dy vajza binjake, Sementha e Teffeny. Gjoni, është djali im i cili ka rol drejtues në një kompani të madhe Agjensi Immobilare në Nju Jork. Ai është i martuar me Justinën që është mësuese dhe ka tre femijë. Kenny, Nichels, Gjianna . Djemtë e mi kanë një marrëveshje kulturore mes njëri-tjetrit , kështu që gjithmonë kanë respekt për familjen . Kur dola në pension, djemtë e mi, Sandri e Gjoni, më dhuruan një makinë para derës së shtëpisë. Ishte një surprizë shumë e bukur që më emocionoi shumë . Kisha shpëtuar nga një operacion i rëndë dhe kur u operova, djemtë e nuset , nipat e mbesat, ma mbushën dhomën me lule . Djemtë e mi janë shumë respektueshëm dhe i ndihmojnë shumë njerëzit, duke ju dhënë punë dhe çdo gjë për jetesë. Jam krenare për arritjet e tyre.

F.N : Cilat janë marrëdhëniet që keni sot me vendlindjen tuaj ?

L. C : Me vendlindjen time Ulqinin, kam mbajtur lidhje të afërta. Kur isha në marrëdhënie pune, pushimet verore i kaloja në Ulqin, jo vetëm për t’u çmallur me njerëzit e vendlindjen por për t’i mësuar fëmijet e mi me gjuhën, zakonet e dashuri për vendlindjen e të parëve. Tani që kam dalë në pension, me Nikollën kemi ngritur shtëpi në trojet tona, ku kalojmë një pjesë të mirë të vitit. Shpesh na vizitojnë fëmijët nga Amerika, nipër e mbesa, gjatë muajve të verës. Për ne si prindër e gjyshër, është kënaqësi e madhe që i kemi mësuar fëmijët, me respekt e dashuri e dhëmbshuri për Atdheun.

F.N : Cili mendoni se duhet të jetë imazhi i gruas shqiptare në shekullin e XXI ?

L. C : Këto vite e breza që kam kaluar, jam dëshmitare e një ndryshimi themelor, në gruan shqiptare. Arsimimi dhe emancipimi i brezave të lindur e rritur në Amerikë, krahasimisht me gratë emigrante te cilat vijnë nga zona të thella të Ballkanit , të cilat hasin vështirësi më të mëdha kur vijnë si emigrante sepse shpesh në këto zona ruhen traditat e vjetra, e gratë janë më pak të shkolluara, nuk flasin gjuhën, nuk janë në marrëdhënie pune, E ndiej se për këtë pjesë të popullsisë, të sapo ardhur, ka një rrugë të gjatë të akultururimit e të integrimit në shoqërinë perendimore Amerikane.

Gratë shqiptare janë shumë të afërta me familje, ato vendosin para vetes familjen e nevojat e familjes para vetes , gratë shqiptare janë ndryshe nga gratë e tjera . Gruaja shqiptare ka traditë, nder kujdesin ndaj fëmijëve deri në martesë, gruaja shqiptare nuk i thotë djalit ose vajzës , ik tani se ke mbushur 18 vjeç. Këto e bëjnë gruan shqiptare shumë ndryshe se gratë e tjera . Këtu mendoj se hyn në punë formimi i qendrave kulturore dhe edukuese te pajisura me punonjëse sociale e ndihmëse të komunitetit.

Filed Under: Emigracion Tagged With: "Zonjat Shqiptare në Nju Jork", Flora Nikolla

Albanian Excellence ju fton në natën e magjishme të zonjave

September 18, 2016 by dgreca

* Zonjat shqiptare të Shtunën me 24 Shtator 2016, në një mbrëmje Gala, do të vlerësohen për cilësitë e tyre të intelektit dhe dinjitetit që mundësuan integrimin e tyre në këtë kontinent të largët./

* I pranishëm do të jetë Presidenti i Republikës, Shkëlqesia e Tij Bujar Nishani…./

* Do të performojnë në skenën e teatrit Simphony space, Gjilberta Lucaj , Merita Halili, Hermira Gjoni , Xheni Rroji , Ida Tili Trebicka, Deshira Ahmeti Kërliu, Lindita Lole, e të tjerë artistë, që do të jenë surpriza por edhe magjia e kësaj nate  historike/

24 shtatori 2016 do të jetë një datë e paharruar për shqiptarët e New Yorkut ku për herë të parë zonjat shqiptare do të vlerësohen për cilësitë e tyre të intelektit dhe dinjitetit që mundësuan integrimin e tyre në këtë kontinent të largët. Ky vlerësim ju vjen atyre nga Shqipëria amë, përmes Albanian Excellence projekt ky i cili vjen në këtë stad të katërt të jetës së vet por tashmë në New York duke ngjitur në Simphony Space Theater zonjat shqiptare si modelin e gruas së shekullit 21. Drejtuesit e këtij eventi që do të nderohet nga pjesmarrja e Presidentit të Republikës së Shqipërisë, shprehen se është hera e parë që kjo skenë mu në zemër të Manhattanit do të ketë kaq shumë zonja. Presidentja e Albanian excelence zonja Flora Nikolla është shprehur per Albanian Culture TV  në Nju Jork se hapat e këtij projekti jo të lehtë për tu realizuar do të kurorëzohen me një botim ku historitë e integrimit do të shërbejnë si frymëzim për gratë dhe familjet shqiptare kudo ku ato jetojnë e punojne. Ndërsa drejtori i Bordit zoti Andis Gjoni, njëkohësisht regjizor i mbrëmjes Gala, falenderon artistët që do të performojnë në skenën e teatrit Simphony space, nga ku emra si Gjilberta Lucaj , Deshira Ahmeti Kërliu, Lindita Lole, e tjerë artistë, do të jenë surpriza por edhe magjia e kësaj nate  historike që nderon Zonjat shqiptare, ato që mbajnë gjallë e zbukurojnë jetën tone .

Rrugëtimi i Albanian Exellence do të vazhdojë, kështu shprehen dy nga organizatorët e natës Gala ,Zonja Nikolla  e Zoti Gjoni të cilët ftojnë komunitetin shqiptar të New Yorkut që të bëhet pjesë e kësaj nate të paharruar të 24 shtatorit 2016.

Filed Under: Featured, Komunitet Tagged With: Albanian Excellence, Flora Nikolla

Muzika, simbioza e jetës së Xheni Rrojit

March 14, 2016 by dgreca

Nga Flora Nikolla/

xheni 1Tiranë, 14 Mars/ATSH-Flora Nikolla/.- Xheni Rroji, në SHBA, ka patur fatin të realizojë një karrierë muzikore të shumëanshme; perveç kontratave solistike dhe bashkëpunimeve në muzikën e dhomës dhe orkestrale, ajo ka arritur të krijojë dhe të jetë drejtore ekzekutive dhe artistike e një orkestre simfonike të quajtur nga ajo, “The Ossia Symphony Orchestra’. Kjo përvojë e ka lejuar të eksplorojë anë të industrisë muzikore si edukimi muzikor i të rinjve në shkolla të mesme, programe zgjerimi, por dhe interpretim të veprave të kompozitorëve bashkëkohorë, një aspekt i rëndësishëm për të. Kështu, Nju Jorku i dha mundësinë të zhvillohet jo vetëm si interpretuese por dhe si sipërmarrëse dhe promovuese e muzikës klasike me mënyra të ndryshme. Sot, Xheni Rroji, një artiste e formuar e quan fat që u lind dhe u rrit në një familje ku muzika kishte vend shumë të rëndësishëm. Babai i saj, Sirri Rroji, ishte dirigjent i Orkestrës Frymore të Tiranës, më parë instrumentist i Bandës së Ushtrisë dhe udhëheqës artistik i Ansamblit të Ushtrisë, profesor muzike në Liceun Artistik të Natës. Edhe në rrethin përtej familjes së ngushtë ishte e rrethuar nga muzikantë duke filluar nga xhaxhai Agim Rroji, flautisti i parë në orkestrën e Teatrit të Operës dhe Baletit. Muzika për Xhenin si fëmijë ishte pjesë e pandashme e jetës së përditshme. Xheni Rroji, pjesë e librit “Zonjat shqiptare në Nju Jork“,që do të promovohet nga Albanian Excellence, më 24 shtator në SymphonySpace në Manhattan , tregon në këtë intervistë që ka patur fatin të studiojë me profesorë me reputacion botërorë në Shqipëri, në Francë  dhe në Amerikë. Ajo veçon, mësuesen e parë të pianos, zonjën Nihal Hakiu ose Zysh Lali siç njihej në qarqet e muzikës. Ajo ishte influenca dhe ndeshja e parë që ka patur me instrumentin e pianos. Zysh Lali përveçse një njeri me kulturë të gjerë muzikore, me elegancën që e karakterizonte e bëri  ta donte pianon dhe muzikën duke e mësuar me durim dhe pasion. Më pas në France pati fatin të hynte në klasën e profesorit Daniel Beau, i cili e përgatiti teknikisht, muzikalisht dhe shpirtërisht për konkurset dhe karrierën e mëtejshme.

xheni3F.N : Ju sot jeni një pianiste e njohur, a keni patur më parë një histori muzike në familjen tuaj ?

Xh.RR :  Po. Për fatin tim të mirë unë u linda dhe u rrita në një familje ku muzika kishte vend shumë të rëndësishëm. Im atë, Sirri Rroji ishte dirigjent i Orkestrës Frymore të Tiranës, më parë instrumentist i Bandës së Ushtrisë dhe udhëheqës artistik i Ansamblit të Ushtrisë, dhe më pas profesor muzike në Liceun Artistik të natës. Edhe në rrethin përtej familjes së ngushtë  isha e rrethuar nga muzikantë duke filluar nga xhaxhai Agim Rroji, flautisti i parë në orkestrën e Teatrit të Operës dhe Baletit, ndaj dhe pothuajse të gjithë kushërinjtë e parë kanë qenë pranë muzikës. Po ashtu, si njëri nga të diplomuarit e brezit të parë të Konservatorit të Tiranës (më pas Instituti i Lartë i Arteve, sot Akademia e Arteve) së bashku me Ferdinand Dedën, Robert Radojën, Beniamin Kruten etj. im atë ishte i rrethuar nga elita muzikore e kohës. Miq të ngushtë të babait si kompozitorët Nikolla Zoraqi, Tish Daija, Feim Ibrahimi, Pjetër Gaci, Tonin Harapi, Avni Mula apo edhe instrumentistë të shquar si Viktor Shiroka, Margarita Kristidhi, Anita dhe Didi Tartari, Robert Papavrami, Gjergj Antoniu, e shumë të tjerë, ishin vizitorë të shpeshtë në shtëpinë tonë. Pra muzika për ne si fëmijë ishte një pjesë e pandashme e jetës së përditshme.

F.N : Në cilën moshe ju nisët të luani në piano, Dhe kur ju e patët të qartë në veten tuaj se, “ po unë në jetë do t’i kushtohem pianos “ ?

Xh. RR : Unë fillova mësimet e pianos në moshën 4 vjeçare nën drejtimin e të papërsëritshmes Nihal Gabeci Hakiu , dhe më pas në moshën 7 vjeçare fitova konkursin për në shkollën fillore Kongresi i Përmetit, njëra nga shkollat e specializuara për muzikë. Shumë shpejt e kuptova se muzika do te ishte pjesë e pashmangshme e jetës time por kjo ndjenjë u konkretizua në moshën 15 vjeçare kur vazhdova studimet e pianos në Francë nën drejtimin e Maestro Daniel Beau. E më pas nën drejtimin e profesorit te njohur Dominique Merlet me te cilin përfundova studimet e larta në Konservatorin e Parisit.

xheni 2F.N : A mund të kujtoni disa nga profesorët tuaj që kanë lënë gjurmë në karrierën tuaj artistike dhe pse ?

Xh. RR :  Kam pasur fatin të studioj me profesorë me reputacion botëror në Shqipëri, Francë si dhe në Amerikë, por dua të veçoj ata që cilët kanë lënë gjurmët e para në formimin tim. Ndër ta ka qenë mësuesja ime e parë e pianos, zonja Nihal Hakiu ose Zysh Lali siç njihej në qarqet e muzikës. Ajo ishte influenca dhe ndeshja e parë që kam pasur me instrumentin e pianos. Zysh Lali përveçse një njeri me kulturë të gjerë muzikore, me elegancën që e karakterizonte më bëri që ta dua pianon dhe muzikën duke më mësuar me durim dhe pasion. Më pas në France pata fatin të hyja në klasën e profesorit Daniel Beau, i cili më përgatiti teknikisht, muzikalisht dhe shpirtërisht për konkurset dhe karrierën e mëtejshme- për këtë do i jem mirënjohëse përjetë.

F.N : Cilët janë idhujt tuaj në piano?

xheni 4Xh. RR : Pianistët që unë adhuroj janë fatkeqësisht në më të shumtën e rasteve nuk janë më midis nesh. Por me anë të inçizimeve që ata kanë bërë,  kemi ende fatin t’i shijojmë. Pianistë si Sergey Rachmaninoff, Arturo Benedetto Michelangeli, Emil Gilels, Vladimir Horoëitz, Lazar Berman, janë disa nga ata që unë i dëgjoj me kënaqësi të veçantë. Ata janë në gjykimin tim piktorë gjenialë të çdo kompozimi që kanë luajtur. Duhet thënë se shkolla ruse e fillimit të shekullit 20 ishte më afër traditave të pianistëve se e kompozitorëve të shekullit të 19-të si për shembull Franc Liszt, Frederic Chopin duke ruajtur pasurinë artistike që trashëguan nga autorët. Në lojën e tyre pasqyrohet trajtimi i veprave në mënyrë orkestrale, një qasje muzikore që tregon një ndjeshmëri ndaj perceptimeve më të holla të kompozitorëve, aspekt që mua më tërheq si pianiste.

F.N : Aktualisht si e shihni ju zhvillimin e interpretimit pianistik, deri ku ka arritur ai në krahasim me shekullin e XX –të ?

Xh. RR : Në shekullin e kaluar u vu re një transformim në interpretimin pianistik dhe faktet që kanë përcjellë këtë transformim kanë të bëjnë me zhvillimet teknologjike që janë bërë në 50 vjetët e fundit; flas për metodat e reja të regjistrimeve, nga kalimi në LP tek kasetat, në CD dhe mp3, mjete këto që kanë luajtur rol të madh në mënyrën e interpretimit të veprave si dhe në percjelljen e timbrit të instrumentit. Me përkryerjen e mënyrave të regjistrimit erdhi dhe domosdoshmeria e regjistrimeve sa më të pastra nga ana teknike e interpretimit. Për rrjedhojë, sot per sot proçesi i regjistrimit të veprave është shumë më i shndërtuar se përpara. Me këtë nënkuptoj se pianisti sot ka mundësine të regjistrojë një vepër duke vënë ‘gurë mbi gurë’, ose masë për masë dhe të ketë një përfundim tepër të saktë teknik po ashtu dhe interpretativ. Më përpara kur nuk ishin mjetet kaq të zhvilluara, instrumentisti duhej të luante veprën nga fillimi në fund ose ta ndërpriste vetëm në seksione kryesore. Por kjo kishte të mirat e veta po ta shohësh nga këndvështrimi i frymëzimit të çastit interpretues. Në momentin që instrumentisti merr vendimin që të kërkojë një ‘përkryerje’ të anës teknike duke regjistruar të njëjtin seksion të vepres disa herë, sado i shkurter të jetë ai, atëhere në gjykimin tim ana emocionale e interpretimit vuan. Po ashtu, shumëzimi i konkurseve ndërkombëtare të pianos me 50 vjeçarin e fundit ka bërë që interpretimi muzikor i pianistëve të gjeneratës së sotshme të jetë më i prirur drejt standartizimit te lojës pianistike, ka krijuar humbje në dhënien e karakterit emocional të veprave për mendimin tim. Intervieëer:

xheni10F.N : Ju jetoni prej shumë kohësh në SHBA, çfarë ndryshimi vini re mes pianistëve në Amerikë dhe atyre në Europë ?

Xh. RR : Për mendimin tim janë dy shkolla të ndryshme në karakter. Nuk mund të them se njëra është më e vlefshme se tjetra, sepse atëhere do ishte një mendim thjesht subjektiv. Por duhet të theksoj se ndërsa të dyja kanë karakteristika të veçanta sot për sot, me fenomenin e globalizimit këto shkolla kanë filluar të përkojnë dhe përngjasojnë më tepër. Përvoja ime vetjake është se shkolla Amerikane shtyn më tepër drejt efikasitetit të lojës së veprës në tërësi dhe përgatitjes ndaj këtij efikasiteti, kurse shkolla evropiane vëren ndoshta më tepër trajtimin e detajit muzikor në interpretim.

F.N : Cila ka qënë karriera juaj muzikore në SHBA ?

Xh. RR :  Në SHBA kam patur fatin të bëj një karrierë muzikore të shumëanshme; perveç kontratave solistike dhe në bashkëpunim të muzikës së dhomës dhe orkestrale , kam arritur të krijoj dhe te jem drejtore ekzekutive dhe artistike e një orkestre simfonike e krijuar nga unë, e quajtur The Ossia Symphony Orchestra’. Kjo përvojë më ka lejuar të eksplorojë anë të tjera të industrisë muzikore siç ishin,edukimi muzikor i të rinjve në shkolla të mesme, programe zgjerimi, etj. por edhe luajtja e veprave të kompozitorëve bashkohorë, një aspekt i rëndësishëm për mua. Domethënë,  Nju Jorku më dha mundësinë të zhvillohem jo vetëm si interpretuese por dhe si sipërmarrëse dhe promovuese e muzikës klasike me mënyra të ndryshme. Intervieëer:

F.N: Shumë artistë shqiptarë sot në botë kanë korrur sukses në karrierën e tyre , cilat jane arsyet sipas jush ?

Xh.RR: Unë jam shumë krenare për sukseset e artistëve shqiptarë në botë. Arsyet për këtë sukses janë të shumta: neve nuk na mungon talenti po ashtu dhe aftësia për t’u zhvilluar përtej talentit te lindur. Suksesi vjen si pasojë e talentit, vendosmërisë dhe punës së pandalshme për t’u përmirësuar por kërkon edhe mbështetje nga shteti, politika artistike afatgjata në mbështetje të talenteve, një mjedis kulturor e artistik të begatë etj. Shpresoj që të gjitha këto mundësi ti jepen,  jo vetëm artistëve jashtë Shqiperise por dhe atyre brenda vendit.

xheni5F.N : Përse vendosët ju të qëndroni në SHBA ?

Xh. RR:  Unë vendosa të vij veçanërisht në Nju Jork sepse ky qytet është nje pikëtakim i cili tërheq artistë nga e gjithë bota sepse u lejon atyre të eksplorojnë çdo aspekt të imagjinatës së tyre si artistë dhe nga ky këndvështrim artisti ndjehet i frymëzuar të tejkalojë vetveten. Po ashtu, një faktor i rëndësishëm për mua ishte bashkimi me familjen e cila jeton e gjitha në Nju Jork. I

F.N: Si do ta përcaktonit ju sot kontinentin amerikan ?

Xh. RR :  Si nje kontinent me vlera te ndryshme, ekonomike, shoqërore apo artistike: një nga më të rëndësishmet është aftësia e këtij kombi për t’u rigjeneruar, mbajtja gjallë e shpresës dhe e besimit se çdo gjë do të ecë përpara cilatdo qofshin sfidat dhe vështirësitë.

F.N: Mund të përmëndni kompozitorë apo muzikantë bashkëkohorë që ju keni takuar gjatë karrierës tuaj muzikore dhe që ka lënë gjurmë tek ju ?

xheni11Xh.RR: Kam pasur fatin të takoj shumë muzikantë bashkëkohorë dhe të shumtë janë ata që kanë lënë gjurmë, duke filluar nga kompozitorët Francezë, Pascal Dusapin, Guillaume Connesson si dhe muzikante te shquar, Martha Argerich, Nelson Freire, Renaud dhe Gautier Capuçon, Hélène Grimaud, Jean Yves Thibaudet e të tjerë. Në Amerikë kam pasur rastin të njihem me figura të shquara si kompozitori André Previn, mjeshtrin e Xhazit  Winston Marsalis, këngëtarin Harry Belafonte, violonçelistin Yo Yo Ma, violinistin Xhoshua Bell etj. Secili nga ata më kanë lënë mbresa të veçanta dhe kanë ndikuar në një mënyrë apo një tjetër në karrieren time.

F.N : Cilët janë kompozitorët tuaj më të preferuar shqiptarë dhe pse ?

Xh. RR:  Duhet te them se ata janë të shumtë por po përmënd disa sepse janë autoritete në muzikën shqiptare që do të qëndrojnë në kulturën muzikore kombëtare për një kohë të gjatë pikerisht sepse në muziken e tyre ndihen traditat dhe folklori kombetar. Do veçoja Nikolla Zoraqi, Tish Daija, Prengë Jakova, Feim Ibrahimi, Pjetër Gaci, Cesk Zadeja për të përmëndur disa.

F.N :  A mund të tregoni disa nga sfidat tuaj më të afërta në karrierën tuaj ?

Xh. RR :  Së shpejti do të luaj koncertin numer 2 të Frederik Shopenit me orkestren filarmonike të Budapestit një  koncert që nuk kam pasur rastin ta luaj përpara. Ky koncert është kaq i bukur dhe jam e lumtur ta shtoj në repertorin tim të koncerteve .

F.N :  Në SHBA, jeton një komunitet i konsiderueshëm shqiptarësh, sa të integruar i shihni ju ata në jetën amerikane?

Xh. RR :  Te gjithë miqtë e mi shqiptarë  në SHBA janë krejtësisht të integruar në jetën Amerikane dhe te suksesshëm me profesionet e tyre. Por ajo që më pëlqen është se ata vazhdojne të ruajnë shumë zakone e tradita shqiptare dhe Amerika duke qene vendi i emigranteve hap rrugë për suksese tek komunitetet e medha apo të vogla.

xheni6F.N :  Po gruan shqiptarë në këtë komunitet si e shikoni ?

Xh. RR :  Gruan Shqiptare e shoh po aq të suksesshme sa dhe burrin shqiptar. Njoh shumë gra dhe vajza shqiptare ne Nju Jork që kanë bizneset e tyre, janë nëna  dhe gra profesioniste. Gruaja shqiptare në Amerike është po aq moderne dhe e suksesshme sa çdo grua amerikane dhe kjo vjen nga forca e karakterit që është zhvilluar ndër gratë shqiptare prej shekujsh . Është i ndjeshëm fakti se shekulli i XXI është shekulli i emancipimit te gruas jo vetëm në ShBA  por shpresoj dhe në çdo vend të botës.

F.N :  Sipas jush cili është imazhi i gruas shqiptare në shekullin e XXI

Xh. RR : Imazhi i gruas shqiptare për mua është ai i një gruaje të forte, nëne të mrekullueshme e të përkujdesur, por edhe të bukur, moderne dhe e suksesshme në çdo rol që merr përsipër.

Filed Under: Interviste Tagged With: Flora Nikolla, MUZIKA, së Xheni Rrojit, simbioza e jetës

Ngjyrat e jetës mbajnë emrin Shqipe Malushi

February 21, 2016 by dgreca

Tirane/ATSH-Flora Nikolla/.- Vlera e dashurisë i jep energji të pafund Shqipe Malushit, dhe e shtyn përpara të eci në kërkim të një kalitje më të thellë për të gjetur nuanca të tjera, me të bukura, me të ndjeshme, me të ndriçuara. Ishte ende e vogël, kur nga vuajtja e një realiteti që ajo e vëzhgonte me zgjuarsi fëminore, vendosi që botës t’i sillte pak gëzim, sepse nuk mund mund të jetonte e rrethuar me atë zymtësi që po e rrethonte. “Kështu”, thotë Shqipe Malushi, në këtë intervistë, pjesë e librit “Zonjat shqiptare në Nju Jork” që do të promovohet më 24 shtator në NYC,  nën patronazhin e Presidentit të Republikës Bujar Nishani, “nis energjia  ime  e cila kurrë nuk ndalet sepse është një burim i pashterrur i kërkimit të lumturisë së saj dhe të të tjerëve”.

Dhe e gjitha kjo, për kuptimin e jetës, për manifestimin e së drejtës, për kënaqësinë e të bukurës, për dashurinë e të gjithëve, për barazinë ndaj njeri-tjetrit dhe për pranimin e vdekjes si kurorëzim i një jete të jetuar me domethënie. Aktiviteti i gjithanshëm i Shqipe Malushit,  prej vitesh është në shërbim të punes së saj si lidere për çështjen dhe fuqizimin e gruas në mbarë botën. Ajo vetëm shërben si shembull i asaj njeshqë beson dhe jeton, që do të thotë që çdo grua duhet të jetojë në paqe, në integritet, në dashuri, pa dhunë në shtepi, dhe pa nënçmim nga askush. Shqipja thotë se “të jesh lidere, do të thotë ta shohësh jetën me shumë mundësi dhe t’ua tregosh këtë mundësi të tjerëve, t’i  udhëheqësh njerëzit nga errësira në dritë ngadalë me durim,butësi, dhe me passion”. Ajo është në shërbim të së vërtetës, të dashurisë, të dhëmbshurisë dhe kur nuk do te ndalet. Puna në SHBA i ka dhënë të gjitha mjetet për rrugetimin e saj të largët nëpër bote. Puna në Afghanistan ja ka shtuar durimin, dhimbshurinë dhe mirëkuptimin. Duke punuar me pushtetin e Afghanistanit i është dhënë mundësia të reflektoj për Kosovën e saj dhe të jetë njëherit ambasadore e paqes dhe miqesisë.  Në Liban mësoi se njerëzit kishin zell për dituri, si të pasurit ashtu edhe të varfërit. Libani vend me i vogël se Kosova, kishte një vizion shumë të largët dhe një fuqi për t’u ngritur shumë të madhe. Në Indi, mësoi dhëmbshurinë, ndjeshmërinë, butësinë, dhe shërbimin. shqipe 1Ishte duke trajnuar në ministrinë e Financave në New Delhi, kur në mesin e pjesmarësve kishte Indus nga Kalkuta, ku Nënë Tereza kishte shërbyer. Ata kishin lexuar në internet se Shqipja vinte nga vendi i Nënë Terezës dhe i sollën dhurata duke  i thënë, “Ajo na dha neve gjithë jetën, dhe ne nuk kishim si t’ia kthenim asaj. Ti je nga vendi i saj dhe ne duam të ndajmë mirënjohjen.” Kishte mbetur pa fjalë. Kishte kuptuar se gjyshja e saj, mentorja e jetes se saj, e kishte  përgatitur shumë herët për këtë mision në rrugëtim të bamirësisë, dhe se ajo  nuk dinte  të jetonte ndryshe !!!

F.N : Ju gjithnjë keni shkëlqyer në aktivitetin tuaj, nga buron energjia juaj  për një aktivitet kaq të gjithëanshëm  ?

shqipja familjeSh.M:  Mirishe Malushi, gjyshja ime, gruaja e parë e shkolluar në Institutin e Murgeshave në Tiranë para Luftes së Dyte Botërore, mbolli tek unë dëshirën, dhe detyrën të bëhem “njeri.” Çka do të thotë kjo? : do të thotë që unë duhej të kalitja vlerat më të larta të qënies njerëzore si dashurinë, besimin në zot, respektin për tjetrin, dhëmbshurinë, krenarinë, bujarinë, zemërgjerësinë, durimin, besnikërinë, dhe nentëdhjetë vlera tjera në rradhitje. Kjo do të thotë që unë do të isha si një ushtar duke kalitur këto vlera vazhdimisht të cilat vazhdojnë të më udhëheqin gjithë jetën time. Njeriu qënka si skulptura e Mikelanxhelos që kërkon kalitje dhe kalitja nuk u ndalet deri në fund të jetës në përsosmëri. Unë e nisa këtë kalitje nga mosha tre vjeçare dhe ende nuk e kam përfunduar. Vetëm vlera e dashurisë më jep një energji të pafund sikurse një infusion dhe më shtyn përpara të eci në kërkim të një kalitje më të thellë për të gjetur nuanca të tjera, me të bukura, me të ndjeshme ose me të ndriçuara. Si fëmijë tre vjeçar kur me vdiq babai, mu duk se dikush ma vodhi, dhe në zemrën time u krijua një zbrastësirë e madhe. Askush nuk ishte në gjëndje të më shpjegonte për vdekjen, prandaj familja e zgjodhi heshtjen. Por heshtja zgjoi tek unë kureshtjen, që më solli dhe idhnimin ndaj pafuqizimit të njerëzimit para vdekjes. Unë nisa ta shikoj njerëzimin sikur të ishte fëmijë dhe unë e rritur. Ata më dukeshin fare të palumtur, të zymte me problemet e tyre, të pafuqishëm për t’i ndryshuar shqipe familja 2ato. Pra unë vendosa qe do ju sillja pak gëzim, sepse nuk mund të jetoja e rrethuar me atë zymtësi. Ja pra nga nisi energjia ime e cila kur nuk ndalet sepse është një burim i pashterrur i kërkimit tim për lumturinë time dhe të të tjerëve. Për kuptimin e jetës, për manifestimin e së drejtës, për kënaqësinëe të bukurës, për dashurinë e të gjithëve, për barazinë ndaj njeri-tjetrit dhe për pranimin e vdekjes si kurorëzim i një jete të jetuar me domethënie.

F.N : Çdo të thotë të jesh lider, sikundër ju ?

Sh.M: Të jesh lider do të thotë ta pranosh përgjegjësinë ndaj rrethit apo çështjes apo ndaj besimit qe ke, dhe të angazhohesh të besh nderime, t’i zgjasësh dorën tjetrit që nuk e di rrugën dhe t’i tregosh rrugën më të lehtë për të. Unë si fëmijë, në të vërtetë kisha dëshirë të bëhesha aktore sepse kisha sens për komedi, dhe dëshëroja t’i beja njerëzit të qeshin. Por ja që jeta kishte një drejtim tjetër për mua. Aktiviteti im më solli në ujëra më të gjëra, dhe talenti im për t’i bërë njerëzit të qeshin, tani është në shërbim të punes sime si lidere për çështjen dhe fuqizimin e shqipe me bojragruas në mbarë botën. Unë vetëm shërbej si shembull i asaj që besoj dhe jetoj, do me thënë  që çdo grua duhet të jetojë në paqe, në integritet, në dashuri, pa dhunë në shtepi, dhe pa nënçmim nga askush. Si fëmijë unë i bëja pyetje vetes, “nëse Zoti e ka krijuar njeriun, Ai atëhere më ka krijuar dhe mua, a nuk jam unë njeri? Përse dikush tjetër duhet të mendojë për mua, unë kam mendjen time, dhe unë mund t’i bëj vetë mendimet e mia.” Pra kjo ishte motoja e pavarësisë sime, dhe këtë promovoj në çdo vend që shkoj. Të jesh lidere do të thotë të shohësh jetën me shumë mundësi dhe t’ua tregosh të tjerëve këtë mundësi. Ti udhëheqësh njerëzit nga errësira në dritë dalëngadalë me durim, butësi, dhe me pasion.

F.N: Duke shkuar në fëmijërinë tuaj, si do ta kujtojë Shqipja atë ?

Sh.M : Dikur si femijë isha rebele ndaj Status Quo-s. Më pengonin ritualet, tradita, kultura,  e cila ja ndalonte femrës lirinë dhe ajo ishte e destinuar për martesë, për të krijuar familje dhe shumë modeste.  Pra ky ishte edukimi familjar i çdo vajze. Po unë nuk e desha këtë edukim, sepse nuk përputhej me vlerat që gjyshja ime kishte mbjellë tek unë. Unë dëshëroja të zbuloja çka ndodhte përtej maleve të Rugovës, çfarë ishte bota, dhe për këtë zgjodha rrugën e rebelimit ndaj gjithçkaje. Sidoqoftë kur tani kthehem në kujtimet e mia, ah sa më mungojnë të gjithë: gjyshërit, dajallarët, Axhët, Hallat, Tezet, kusherinjtë, të gjithë që kaluan në botën e peja3përjetshme në heshtjen e tyre, i kujtoj me mallëngjim. Më kujtohet shtepija që kishte një kopësht të mrekullueshëm me lule dhe fruta, oborri ku luanim, më kujtohet gjyshja që pinte kafe me komshijtë pasdite, era e ushqimit qe mbushte shtëpinë, me kujtohet gjyshi që shtrihej ne divan duke lexuar gazetën dhe pushonte. Tek unë ndizet një dhimbje për humbjen e së kaluarës. Tani pas shumë vitesh, unë dua t’i ruaj këto kujtime të mira, dhe të harroj sjelljet e mia të cilat në atë kohe ishin rezultat i rebelimit. Shtepia jonë kishte perjetuar shumë vdekje dhe zemërimi mbizoteronte. Unë  nuk e kuptoja dhimbjen e humbjes në atë moshë por doja ta largoja domosdo. Pra unë i shpalla luftë vdekjes, dhe ky ishte fillimi im i mospajtimit me të. Dhe meqenëse fëmijëria ime ishte e shkurtër, une shkova  të studjoja në moshën shtatëmdhjetë vjeçare në Beorgad. Kështu, u largova nga kjo dhëmbje. Por këto kujtime, asnjëherë nuk u larguan nga unë. Pra gjithë jetën vazhdova të kerkoja shtëpinë time me ato kujtime, me atë dashuri, me atë durim e butësi. Por kurrë nuk e gjeta më. Vetëm momente aty këtu qe ma ringjallin kujtimin e familjes sime dhe fëmijërisë sime vijnë e shkojnë si valet e detit të huazuara nga kulturat tjera për një çast.

shqipe kitarreF.N: Ju u larguat shumë e re nga Kosova , për herë të parë, si do ta tregonit në këtë inetervistë ?

Sh.M: Une u largova në moshën 17 vjeçare kur nisa studimet e mia për farmaci, fakultet që ishte në Beorgrad. Meqënëse babai im ishte njeri ndër farmacistët e parë shqiptarë në Kosove, gjyshja me lejoi të vazhdoja shkollimin vetëm nëse i ndiqja  hapat e babait. Unë pranova. Por unë, nuk e doja farmacinë sepse në shpirt isha artiste, unë doja vallëzimin, poezinë, pikturën, aktrimin, etj. Unë doja ngjyrat e jetës. Por farmacia ishte e mbushur me rregulla e formula, aj,aj,aj dhe këtë nuk ma donte zemra. Pas dy vitesh e lashë farmacinë dhe nisa të studioja psikologjinë, por dhe psikologjia më dukej shumë e koklavitur dhe mendja e njerëzve të koklavitur nuk më pëlqente. Kështu kalova në Fakultetin e Filologjisë kur njëherit studjova gjuhën frënge, për të vijuar studimet në katedrën e Albanologjise në gjuhë dhe letërsi shqipe. Unë e kisha një ëndërr si fëmijë të shkoja në Amerikë dhe të bëhesha aktore. Kur doli televizori, unë e shihja jetën brenda saj shumë të bukur. Dhe kjo ishte Amerika e cila më tërhoqi meqënëse jeta ime ishte shumë e dhimbshme në realitet dhe unë doja të shkoja atje ku jeta ishte e gezuar.

F.N: Si e kujtoni Pejën e fëmijërisë tuaj ?

pejaSh. M : Peja një qytet i vogël i rrethuar me malet e Rugovës, me lumin e Bistricës që e ndante qytetin në mes, me dyqane të vogla para të cilave qëndronin pleqtë duke pirë cigare dhe duke biseduar. Femijet duke luajtur në shesh, gratë duke gatuar dhe pastruar shtepitë e ca nga ato duke shkuar në punë. Momentet më të bukura ishin kur vizitonim tezen e madhe Ifaketen, dhe luanim në kopësht nën dudin e bardhë apo te zi, e kam haruar. Tezja na gatuante pite dhe ne kënaqeshim me përrallat e djalit të tezes, Enver Hadrit. i cili na zgjeronte imagjinatën me udhëtimet e tija. Ky qytet ishte si qytet përrallash ku mund të ëndëronim. Pra dikur kur kishim dëshirë për të zbuluar botën, ky ishte qyteti qe na mbronte nga vetë dëshirat tona. Në këtë qytet aktivitetet më të rëndësishme ishin: lindja e djalit, fejesa, martesa dhe vdekja. Asgje tjeter nuk ndodhte. Prandaj unë dëshiroja të fluturoja përtej maleve ku kishte ma shumë gjallëri, jete, ndodhi, aktivitet dhe kërkim.

F.N : Po sot si e shihni ju Kosovën ?

shqipe jahjagaSh.M : Kosova sot ka shumë ngjyra, ka shanse, ka njerëz të rinj me ide shumë të mira, me fuqi rinore. Kosova sot ende është në hapat e para të rindërtimit, dhe i duhet shumë kohë për t’i thelluar rrënjët e udhëheqësisë. Sot kemi një femër presidente, ajo është presidentja më e re në bote. Kjo nuk mund të imagjinohej gjatë fëmijërisë sime. Sot gratë kanë diturinë, dhe kërkojnë më shumë nga jeta. Ato duan të udhëheqin, të jenë të pamvarura, të kenë drejtësi, barazi dhe respekt në të gjitha fushat. Pra sot Kosova është një fëmijë në fushën e politikës dhe aty si çdo fëmijë që gabon, bëhen gabime në udhëheqësi, por tani Kosova e ka vetëdijen dhe gabimet përmirësohen. Une tani e ndjej veten si turiste në shtëpinë time, sepse të shumtën e njerëzve që i kam njohur dhe kemi ndarë një jetë të tërë se bashku, nuk jane më. Gjenerata e re është rritur dhe ata nuk më njohin. Shpesh kur  vizitoj, Pejën eci në rrugët e saj ku dikur e njihja çdo gurralec, tani eci si hije duke mos e njohur askënd. Dikur, Peja ime e vogël tani Peja është  shndëruar në një qytet shumë të madh, me shtepi të larta, plot me njerëz, zhurmë, makina, ajër të ndotur, lumin ndonjëherë të shterur dhe plot plehra anë e mbanë. Qentë mbizoterojnë natën, dhe femijët kanë frikë sepse ndodhin vrasje të papara në qytet. Ku u zhduk Peja e ëndrrave nuk e di?

F.N : Ju  punoni në ndërtimin e paqes dhe forcimin e marrëdhënieve në Afganistan, Liban, Indi, Kosovë, Shqipëri, në Shtetet e Bashkuara…

shqipe me duarSH.M: Unë punoj, punoj, punoj tërë kohën dhe dëshëroj të shoh një botë në paqe, pa luftra, pa vuajtje, pa dhimbje. Më pengon shumë padrejtësia, dhe vuajtja e grave dhe femijëve. Une jam në shërbimë të së vërtetës, të dashurisë, të dhëmbshurisë dhe kur nuk do te ndalem. Puna në SHBA m’i ka dhanë të gjitha mjetet për rrugetimin tim të largët nëpër bote. Puna në Afghanistan m’a ka shtuar durimin, dhimbshurinë dhe mirëkuptimin. Duke punuar me pushtetin e Afghanistanit dhe duke trajnuar ministra, zëvëndësministra dhe drejtorë të ministrive te ndryshme, më është dhënë mundësia të reflektoj për Kosovën time, dhe të jem njëherit ambasadore e paqes dhe miqësisë. Ishte Afghanistani shteti parë që pranoi Kosovën e lirë. Eksperienca e Kosovës, më bëri punën më të lehtë që të kuptohemi ne mes vedi, sepse kishim një vuajte të njejtë, kërkimin e lirisë. Libani më mësoi elegancën e të shprehurit, aty varferia dhe pasuria ishin të ndara vetem me një rruge. Në Liban mësova se njerëzit kishin zell për dituri, si të pasurit ashtu edhe të varfërit. Libani vend me i vogël se Kosova, kishte një vizion shumë të largët dhe një fuqi për t’u ngritur shumë të madhe. Aty bisedimet bëheshin në nivel të lartë didaktik, aty vihej në dukje arti i të folurit, arti i gatimit, arti i prezantimit, dhe unë si Kosova arrita jo vetëm të mësoja nga ata, por t’u mësoj atyre gjëra nga tradita jonë. Në Liban mburesha me traditen tonë, me mësimet e gjyshes të cilat më kanë dhënë një dituri të madhe. Në Indi, mësova dhëmbshurinë, ndjeshmërinë, butësinë, dhe shërbimin. Në këtë vend shqipe me grate afganistanegoja e njeriut nuk është në rend të parë. Në këtë vend ka shumë zotëra të cilëve populli ju beson, por  të gjithë këta zotëra janë të njëjtë si vlerat e gjyshes sime, vetem me emra të tjerë. Pra Indija, më mësoi të jem më e qetë, të meditoj, të ushtroj jogen që të forcoj trupin, të ushqehem me shendetshëm dhe të jem gjithnjë në shërbim. Në Indi ka shumë varfëri, shumë pasuri, dhe shumë bukuri. Njeriu e gjen atë çka kërkon. Unë isha  duke trajnuar në ministrinë e Financave në New Delhi, kur në mesin e pjesmareseve kishte Indus nga Kalkuta, ku Nënë Tereza kishte shërbyer. Ata kishin lexuar në internet se unë vija nga vendi i Nënë Terezës dhe më sollën shumë dhurata duke thënë, “Ajo na dha neve gjithë jetën, dhe ne nuk kishim si t’ia kthenim asaj. Ti je nga vendi i saj dhe ne duam të ndajmë mirënjohjen.Unë mbeta pa fjalë. Më duket se gjyshja ime më ka përgatitur shumë herët për këtë mision në rrugëtim të bamirësisë, dhe unë nuk di si të jetoj ndryshe.

F.N : Si Drejtore Ekzekutiv në Organizatën shqiptare Grave Amerikan (AAWO) në Nju Jork,  çfarë mund të tregoni në këtë intervistë për qëllimet dhe arritjet e kësaj organizate …?

shqipja duke eprqafuarSh.M: Shoqata Shqiptaro Amerikane Motrat Qiriazi (AAWO), ishte shoqata e parë e grave në Nju Jork e themeluar më 1993, nga Shqipe Biba. Së bashku, të gjitha gratë  zgjodhëm si presidente Dr. Ana Kohen e cila kishte shumë dashuri dhe pasion për popullin shqiptar. Pra vizioni ynë ishte edukimi,bashkimi dhe avancimi i femrës në të gjitha sferat dhe trojet. Ne të gjitha bëmë punë vullnetare, mblodhëm fonde nga komuniteti dhe i dërguam ndima grave dhe fëmijëve në trojet tona. Në vitin 1991, ne të gjitha bënim pako me ushqime dhe veshmbathje dhe ua dërgonim familjeve në Shqipëri. AAWO ishte derë e hapur për komunitetin tonë në NYC dhe në Amerikë. Përnjëherë u bëmë pikë referimi, dore e shtrirë ku ledhatonim aty ku kishte dhimbje, jepnim kurajo në përballimin e tragjedive, ju fshinim lotët nënave në vuajtje, vazhdimisht luftonim dhunën në familje dhe kudo. Pra ishim shumë të zëna me këto punë. Më 2001, kur refugjatët Kosovarë nisën të vijnë  në NYC, duke ikur nga lufta, shteti Amerikan na dha fonde të krijojme një zyre ku mund t’i orientonim te porsaardhurit.Ne i hapëm dyert zyrtarisht më 23 Tetor 2001. Por pasioni, energjia dhe dashuria e të gjithë komunitetit na ndihmoi të ngrihemi shumë shpejt. Brenda vitit shqipja jonene shumëfishuam buxhetin. Hapëm tri zyra dhe punësuam 16 anëtare. Ndërkohë, zhvilluam 22 programe në mësimin  e të cilave ishin: edukimi, financimi i grave dhe rinisë për edukim; punësim, dhuna në familje, gatimi, të moshuarit, shëndeti, krijimtaria, kultura, marrëdhëniet ndërkombëtare, vullnetarizmi, fuqizimi i gruas, ligji dhe e drejta, emigracioni, etj.  Kishim një program javor televiziv gjysëm oretë drejtuar nga gazetarja Elmira Muja, dhe revistën javore “Shpresa” që e dërgonim anë e mbanë botës ku kishte shqiptarë. Pra ne bashkuam komunitetin shqipe me kalamajgjatë kësaj periudhe, e mundesuam që ëndra e Fan Nolit të realizohet për një kohë të shkurter. E ngritëm gruan në nivelin që meritonte të ishte, të respektonte vendin dhe të ishte e respektuar. I inkuadrum burrat të na ndihmohnin dhe të mesojnë se pa ndihmen e tyre gruaja nuk do te mund të jetë e lirë. Ata e kuptuan dhe na u bashkangjitën. Pra ishte një pune kolosale që i përfshinte të gjithë duke u nisur nga 200 vullnetarë, një bord nga 12 vetë, 16 punëtore të palodhura, dhe një komunitet i tërë qendronte pas nesh. Kjo ishte një periudhe ku kishte përparësi identiteti shqiptar, kur ishim të gjithë një me të njëjtën dhembje për vendlindjen. Neve çdo muaj organizonim mbrëmje kulturore duke ftuar artistë nga trojet tona duke ju mundësuar një platformë  për të paraqitur kulturën tonë dhe kombin. Pra idea ime ishte të festojmë të bukurën e kombit dhe t’i ngrinim vlerat tona kulturore, të jetojmë me  dinjitet dhe të bashkuar. Besoj se e arritëm  këtë për pesë vite me radhe të shërbimit tonë.

F.N : “Shpresa” Magazine, si lindi ideja e krijimit të saj dhe cili ishte qëllimi i saj  ?

Sh.M : “Shpresa” Magazine ishte një platformë e të shprehurit dhe  prezantimit të gruas shqiptare në lartësinë, shqipja me femijbukurinë, talentin dhe të mirat e saj. Pra duke i prezentuar gratë nga ana pozitive tentuam ta ngrinim moralin e gruas Shqiptare kudo në diasporë. Kontributi ishte i madh, te gjitha gratë dëshëronin të ishin të prezentuara ne profilin e gruas. Aty gjetën vend gratë e të gjitha profileve. Kjo revistë në të vërtetë u bë e mundshme nga ndihma dhe kontributi i të gjithe grave Shqiptare dhe mikeshave nga kulturat e ndryshme. Kjo revistë u shpërnda në të gjitha viset ku kishte shqiptarë, nga Greqia deri ne Australi, si dhe në të gjitha shtetet e Amerikës. Ishte reviste mujore, dhe përfshinte gjitha larmitë nga shtepia deri në shkence ku ishte gruaja e prezentuar. Pra e përfshinte traditën, kohën e lashtë dhe atë moderne, zërin e femijëve, gatimin, kulturën, poezinë, tregimet etj. Siç thoshin gratë, “kur na vjen Shpresa, i lemë të gjitha punët dhe ulemi për ta lexuar.” Ishte një revistë shumë e bukur dhe rrezatonte dashuri, dhe reflektonte talente te shumta të botës së gruas.

F.N : Gjatë konfliktit në Kosovë në vitin 1999 ju keni ofruar këshillim psiko sociale, udhëzime dhe mbështetje financiare për refugjatët në kampet në Shqipëri…

shqipja me duar lartSh.M: Po lufta ishte një dhëmbje shumë e madhe për popullin tonë kudo. Unë kur  shihja lajmet në TV në Amerikë, më shtrëngohej zemra, e ndjeja veten të pafuqishme për të përballuar një gjë si lufta. Dhe ja pra mu desh të lija punën pas 15 viteve në shtëpinë botuese ku kisha të bëja me media dhe me gazetari, dhe të shkoja në Shqipëri për të mirën e popullit tim. Sidoqoftë kisha mbështetje nga Shoqata për femijët dhe gratë refugjate. Mblodhëm shumë fonde dhe arrita të shkoj në kampe dhe t’ju ofroj  çdo gjë ishte e mundur, ndihmë financiare nga donacionet e ndryshme, ndihmë psikosociale, dhe dashuri. Ne atë kohë mësova shumë gjëra, se si lufta e shndëron njeriun ne bishë, dhe të gjitha vlerat humben e harrohen. Kishte tregime tejet të dhimbshme, dhe duhej të ishe shqipja me lap tope fortë për ta përballuar dhembjen. Kjo do të thoshte se pas kësaj humbje jeta vazhdon, dhe kujtimet kurrë nuk fshihen. Gjatë vizites sime në kampe realizova një dokumentar që tregonte situaten. Mblodha shumë tregime nga njerëzit si dhe vizatime nga femijët. Më duhet kohë dhe fuqi t’ju rikthehem dhe të përpiloj një libër nga ato ditë. Gjatë luftës dhe pas luftës unë vazhdova të jem bashkëpunëtore me gratë në Kosovë e Shqipëri, t’ju  ofroj çka unë di të bej më mirë, pra dashurinë. Sepse dashuria është mjeti më i mirë i shërimit nga vuajtjet e sidomos nga dhuna dhe nga lufta. Vazhdoj ta vizitoj Kosovën dhe të bashkëpunoj me Rrjetin e Grave në mbarë Kosovën.

shqipe me luleF.N : Çfarë është letërsia për ju ?

Sh.M: Letërsia për mua është dashuri, bukuri, jetë në moment, është kapitull i asaj që ndjejmë dhe përjetojmë. Eshtë dituri dhe një mrekulli krijuese. Unë kam shkruar poezi dhe tregime që e vogël, dhe vazhdoj të shkruaj vazhdimisht kur jam e frymëzuar. Për mua letërsia është një histori interpretimi e jetës në arkiva për gjeneratat e reja. Eshtë një pasuri e pafund. Unë kam shkruar shumë libra me tregime dhe poezi si dhe skenarë filmash, por ende nuk i kam botuar ato. Tani në këtë pjesë të jetës do mundohem t’i botoje dhe të tjerat.

F.N :Cila është muza juaj e të shkruarit?

detiSh.M: Kur e shikoj detin zemra më rreh dhe hapet mu si deti. Në ato momente çdo gjë është e mundur për mua, një horizont i pafund më frymëzon të vazhdoj të kërkoj ende, nuk di se çfarë kërkoj por duhet të kërkoj. Kur kalëron e ndjen lirinë dhe fuqinë që më vjen nga brendia dhe ne të njëjtën kohë mësoj të mvaren nga një qenie që më shpie atje ku unë dëshëroj. E qeshura ime është energji sepse me të i tejkaloj të gjitha dhimbjet dhe çdo kush rreth meje ndjehet plot gaz. Po ashtu kur jam para publikut dhe jap atë që del nga thellësia shpirtit gjithashtu më ngjall dhe më bën shumë mirënjohëse për këtë moment dhe këtë mundësi ta ndaj me të tjerët.

shqipja me karrocF.N: Kam dëgjuar se  “Shqipe Malushi ndryshon jetën kudo ku ajo shkon, është e vërtetë?

Sh.M : Ja pra mund të jetë e vërtetë. Unë kam investuar shumë në miq dhe tani i kam dyert e hapura në çdo vend të botes ku shkoj. Unë besoj në dashuri, në miqësi, në besnikëri, në dhunti dhe në vlerat qe m’i mësoi gjyshja. Kjo është pasuria ime. Të shoh se si ndrohen jetët për shkak se unë besoj në dashuri: Syl Kodra 45 vjeçar nga Prizreni, Kosove kishte humbur këmbët që në femini. Atij i ishin prerë këmbët 25 herë dhe protezat që  kishte nuk i bënin punë më. Unë e njoha Syl Kodrën në Kosovë gjatë trajnimit, dhe pas 15 muajve me ndihmën e miqve të mi në Indi, Syl Kodra erdhi në Indi. Atij iu falën protezat e reja nga Dr. Mehta pa asnjë pagesë. Këto proteza në Kosove kushtonin 15,000 Euro. Pra jeta e tij  ndërroi, dhe tani jo vetëm se mund të eci dhe të punojë, por bëri dhe shumë miq në Indi ku mësoi shumë gjatë procesit të rindërtimit të jetës së tij. Fawad Mohammadi, nga Kabuli, ishte vetem 6 vjeç kur e njoha në rrugë ku iu shiste shkrepse të huajve për të mbajtur familjen. Babai i kishte vdekur ndërsa nëna nuk punonte.Ata ishin gjashtë fëmijë. Unë ia desha shumë buzëqeshjen dhe dëshirën për të mbijetuar. E mora dhe e dërgova në shkollë duke ja paguar shkollimin vetë. Ai u bë nxënësi më i mirë brenda vitit. Pastaj pas ca vitesh e dërgova në shkollën më të mirë në Kabul shkollë Afgano-Turke. Pastaj ai njohu një regjisor amerikan që bëri një film për jetën e tij. Ai film u nominua për Oscar më 2013, dhe për herë të parë Fawad shkoi ne Hollywood dhe u bë yll. Ai tani vazhdon mësimet në shkollën Afgano-Turke, dhe shkollimi i tij është plotësisht i paguar. Pas shkollës së mesme ai do të vazhdojë për studime në aktrim në Turqi.

shqipja me flamureF.N: Ju konsiderojnë si  një avokat për paqen promovimin e dashurisë mes njerëzve Kur dhe si erdhët ju në Amerikë ?

Une isha 25 vjeç kur erdha në Amerikë si ndërrim studentësh për të përvetësuar gjuhën. Por e dija se nuk do të kthehesha sepse doja të arrija ëndrrën time dhe të bëhesha “njeri” si thoshte gjyshja ime, dhe të bëhesha shkrimtare e t’ia tregoja botës tregimet e saj. Nuk kisha eksperiencë me Amerikën por kisha shumë pasion e dëshirë të madhe ta mbizoteroj Amerikën dhe të fitoj në përballim me të. Amerika e ëndrave nuk ishte Amerika e vërtetë sepse ajo ishte tepër e vështirë për të huajt. Por ajo e kishte një princip: “Po deshe mund t’ia dalësh.” Dhe ja kështu filluan aventurat e mia në të.

shqipja me nje bebe te ziF.N : Cila ishte përballja juaj me të  ?

Sh.M : Sfidat ishin shumë të mëdha në Amerikë: une isha e re, e vetme, pa para, pa dokumenta, pa njohje të gjuhes, pa askënd dhe pa asgjë. Nisa nga fillimi. Punët që i kërkoja ishin të rangut të ulët sepse askush nuk të punesonte pa dokumenta. Pas një viti pësova një aksident. Më shkeli makina dhe më la  palëvizur për një  vit e gjysëm, pa shpresën se do të ecja prapë. Me dëshirën dhe vullnetin tim dhe me mjek shumë të mirë u ngrita në këmbë pas nje vit e gjysëm dhe pas gjashtë viteve eca prap pa ndihmën e protezave apo të karrocës. Pra mu deshën shumë vite të nis jeten prapë, të kem vetbesim, të ndërtoj fuqinë etj. Isha shpesh shumë e sëmurë. Trupi im perjetoi shumë vuatje dhe 18 operacione. Por sfidat vinin e shkonin, e dëshira për të luftuar dhe për t’u ngritur vinte duke u shtuar.

shqipe duke takuarF.N : Çfarë ju ka dhënë sot Amerika ?

Sh.M : Amerika me ka dhënë shumë: me dha shanse për t’u ngritur. Aty fillova shkollimin prap dhe me bursat qe më dhanë u edukova në shkollat më të mira si Sarah Laërence College, New York University, Columbia University, dhe aty mora çdo gjë që më duhej për të qënë se suksesshme. Aty u forcova dhe mësova të luftoj për jetën dhe të drejtën time. Ajo më dha familjen. Nga një njeri i vetëm kur erdha në Amerike me 50 fjalë anglisht dhe $50 në xhep,  tani gezoj familjen time të plotë.

F.N: Në SHBA jetojnë një numër i konsiderueshëm shqiptarësh, sa të integruar i shihni ju  ata?

shqipja intervisteSh.M: Në SHBA jemi shumë shqiptarë, tashmë të integruar. Në mesin tonë kemi shumë ekspertë që punojnë në funksione të larta, kemi njerëz shumë të suksesshëm në fusha të ndryshme. Por  ajo që gjithmonë  na bashkon është kombi dhe gjuha shqipe. Ne gjithmone e festojmë 28 Nëntorin; ndjekim   Festivalin e filmit shqiptar, ndjekim teatrin shqiptar qe na viziton shpesh. Ne mblidhemi së bashku me arsye apo pa arsye. Pra  jemi një komunitet i shëndoshë që të shumtën e rasteve iu dalim perpara atyre që kanë nevojë.

F.N: Po gruan shqiptare?

Sh.M: Gruaja Shqiptare ka përparuar tani, ajo është edukuar,  punon në vende të ndryshme. Gjeneratat e reja nuk ndalen dhe ato vazhdojnë të kenë vullnet të përparojnë e të angazhohen në jeten amerikane . Në art ka shumë gra të suksesshme, dhe jam e bindur se kjo gjeneratë e re ka më pak sfida e më shumë dituri. Sidoqoftë me duket se sot gruaja shqiptare është mjaft e pavarur, dhe shumë punëtore.

shqipja per grateF.N: Cili sipas jush është imazhi i gruas mbarëshqiptare sot ?

Sh.M : Ajo është nënë, motër, mike, dashnore, ajo eshte e ngritur, e butë, e çiltër dhe e ëmbel. Ajo dashuron, vallëzon, dhe ndriçon.Gruaja sot është elegante, e bukur, energjike, dhe shumë e mençur. Ajo i mat hapat e saj duke e planifikuar jetën e saj. Ajo eshte pozitive, kreative, dhe shumë bujare. Gruaja Shqiptare do të afrojë të kaluarën me të tashmen, për një të ardhme më të mirë. Pra ajo është mikpritëse, kurioze dhe ka dëshirë të zbulojë gjëra të reja. Ajo udhëton, e shijon jetën dhe i ngre vlerat e saj përtej të paraardhësve të saj . Gruaja e sotme shqiptare është e lirë të besoj dhe të zgjedhë si të dojë vetë. Ajo ka fuqi të vendosë për vehten dhe familjen e saj. Gruaja shqiptare është krenare dhe e butë në të njëjten kohe. Ajo  ka dashurinë, dhëmbshurinë dhe mikpritjen gjithmonë tek pragu i derës. Ajo sot është e adhuruar dhe e vendosur për poziten e saj në shoqëri. Ajo udhëheq dhe sjell paqe.

Filed Under: Featured Tagged With: Flora Nikolla, mbajnë emrin, Ngjyrat e jetës, Shqipe Malushi

Fitorja e trefishtë e Elbenita Kajtazit në Riva del Garda

June 2, 2015 by dgreca

Nga Flora Nikolla/
Sopranoja e njohur kosovare e cila ka idhull Ermonela Jahon tregon suksesin e saj në Itali-
– Sopranoja e njohur kosovare, Elbenita Kajtazi, është nderuar me çmimin e parë në konkursin operistik “Riccardo Zandonai XXII ” në Riva del Garda, Itali, ku kanë marrë pjesë këngëtarë nga e gjithë bota . Në Edicionin e 22 -të të kësaj gare ndërkombëtare , këngëtarja ka fituar edhe dy çmime të tjera speciale duke fituar dy kontrata pune me dy shtëpi të mëdha operistike, në Sao Paolo në Brazil e cila quhet “Sao Pedro” dhe në teatrin operistik të Daegut në Korenë e Jugut. Ajo tregon në këtë intervistë se ndihet mirë që do të vizitojë dy shtëpi të mëdha operistike të famshme duke qënë pjesë e tyre si soliste. Por po ashtu Elbenita do të njihet me një pjesë të kulturës braziliane dhe koreane dhe kjo është dicka që e pret me padurim. Zakonisht eksperiencat e Elbenita Kajtazit, në gara janë gjithmonë të bukura, me shumë ethe pritje, më shumë prova paraprake dhe me paraqitje të paharrueshme në skenë. Këtë here nata finale për sopranon e cila punon në DeutscheOperBerlin(Gjermani ), ka qenë e paharruar dhe e përkryer. Ajo thotë se kur emri i saj u shpall bë Riva del Garda , si fituese e trefishtë i këtij evenimenti, çdo gjë ishte e mrekullueshme dhe plot me emocion . Në DeutscheOperBerlin , Elbenita ka patur fatin të interpretojë në skenë me këngëtarë shumë të famshëm e të suksesshëm si Anja Harteros , Elina Garanca , Roberto Alagna , Olga Peretyatko , Rolando Villazon , Saimir Pirgu , Gëzim Mushketa , Leo Nucci , e shumë e shumë tjerë , nga të cilët gjithmonë mëson shumë. Por ka dhe një ëndërr tjetër Elbenita , të performojë në skenë me yllin e skenës në botë, Ermonela Jahon . “Interpretimi dhe prezantimi i Ermonelës në skenë është e lidhur me zemrën dhe ofron emocion të paharrueshëm tek publiku”, thotë Elbenita , për të cilën skena ku interpreton muzikën operistike është shtëpia e saj e sa , është vendi ku ajo shpreh çdo gjë që ka në zemrën e saj, duke mundur t’u ofrojë emocion e kënaqësi shumë njerëzve. Por Elbenita është shqiptarja e parë që ka performuar në Filharmoninë e Berlinit vitin e kaluar në operën Dinorah , dirigjuar nga Enrique Manzola , organizuar në fillim të sezonit operistik në DeutscheOperBerlin. Shfaqja eshte organizuar në sallën e madhe te Filarmonisë së Berlinit, aty ku gjithmonë ka ëndëruar të ineterpretoj. Ka qënë dhe do të mbetet njeri nga momentet më të rëndesishme të jetës se sopranos se njohur.
F.N : Elbenita Kajtazi ju sapo keni marrë pjesë në konkursin operistik “Riccardo Zandonai XXII “, në Itali ku keni dalë fituese e trefishtë e këtij audicioni…
E.K :Kjo ka qenë hera e tretë e pjesëmarrjes sime në këtë garë dhe them se ishte tashmë koha të merrja çmimin e pare. Në një farë mënyre e kam pritur ketë vlerësim, ndërkohë që për dy cmimet tjera nuk mendoja se do t’i arrija. Kam qenë e fokusuar tek çmimi i parë dhe me këtë qëllim shkova në Itali. Dy çmimet tjera ishin vetëm dy arsye më shumë për tu gëzuar.
F.N : Çfarë do të veconit nga organizimi i këtij konkursi me vlera ndërkombëtare ?
E.K : Në këtë garë prestigjioze vlerësoj seriozitetin e punës dhe mënyrës se si trajtohen artistët. Janë shumë transparentë dhe të drejtë në zgjedhjen e solistëve dhe jam shumë e kënaqur me përfundimin e garës. Këtë e them jo sepse e kam fituar vendin e parë. K am marre pjesë edhe dy herë tjera ku jam ndarë me çmime të veçanta, dhe prapë kam pasur te njejten përshtypje.
F.N : Si ndihet Elbenita para sfidave që ju ofroi ky konkurs ?
E. K : Ndihem e përmbushur, dhe krenare për atë çfarë kam arritur. Jam pak e lodhur sepse jam ndarë nga puna në Operën e Berlinit për këtë garë, mirëpo ajo çfarë me gëzon është që arrita qëllimin tim.F.N : Ju do keni dy role në dy shfaqje operistike, në Brazil e tjetra në Korenë e Jugut…
E.K : Këto janë dy çmimet tjera që kam fituar në këtë garë. Disa shfaqje operistike në Brazil dhe të tjera në Korenë e Jugut. Jam shumë e lumtur sepse fillimisht do të mundem të vizitoj dy shtëpi të mëdha operistike shumë prestigjioze dhe të jem pjesë e tyre si soliste. E dyta, do të njihem me një pjesë të kulturës braziliane dhe koreane dhe kjo është dicka që po e pres me padurim.
F.N : Çfarë do të veçonit nga kjo eksperience ?
E.K : Zakonisht eksperiencat e mia në gara janë gjithmonë të bukura, me shumë ethe pritje, me shumë prova paraprake dhe me paraqitje të paharrueshme në skenë. Kësaj here nata finale ka qenë e paharrueshme për mua, gjithcka ishte e përkryer dhe kur u tha emri im si fituese e trefishtë, ishte moment i mrekullueshëm dhe plot me emocione . Jane kujtime të paharruara.
F.N : Cilat janë disa rolet që ju keni interpretuar dhe që doni të veçoni në këtë intervistë ?
E. K : Rolet që kam interpretuar gjithmonë më kanë fjetur në zemër dhe duket sikur janë krijuar vetëm për mua, Ato janë roli i Lucias në operen Lucia di Lammermoor – Donizeti , Pamina nga opera Zauberflöte. Në zemër kam dhe shumë role tjera të mëdha që më presin në të ardhmën e që do ti interpretoj me pjekurinë e zërit , hap mbas hapi !
F.N : Po këngëtarët që keni interpretuar ?
E.K : Në DeutscheOperBerlin kam pasur fatin të interpretoj në një skenë me këngëtarë shumë të famshëm e shumë të suksesshëm si Anja Harteros , Elina Garanca , Roberto Alagna , Olga Peretyatko , Rolando Villazon , Saimir Pirgu , Gëzim Mushketa , Leo Nucci , e shumë e shumë tjerë , nga të cilët gjithmonë mësoj shumë ! Por kam një ëndërr tjeter , të performoj në të njëjtën skenë me yllin tonë Ermonela Jahon !F.N : Cilat janë sopranot tuaja të preferuara dhe pse i veconi?
E. K : Sopranot që vecoj për zërin, tekniken dhe paraqitjen e tyre janë Ermonela Jaho për arsye se ajo këndimin dhe paraqitjen e saj në skenë e ka direkt të lidhur me zemrën duke ofruar emocion të paharrueshëm tek publiku. Vecoj gjithashtu Anja Harteros sepse ka një qëndrim të jashtëzakonshēm në skenë dhe repertori që ajo këndon më pëlqen shumë . Por veçoj këtu edhe teknikën e mrekullueshme që ajo ka.
F.N : Roli që ju ëndërroni dhe se keni interpretuar ende ?
E.K : Roli që pres me padurim ta interpretoj është roli i Mimis nga opera La Boheme e Puccinit , e kam patur ëndërr që nga studimet , dhe mendoj që është rol që do mund ta realizoja ne një mënyrë të veçantë , e ti jepja edhe pjese nga zemra ime.
F. N :Cfarë është muzika operistike për ju ?E.K : Muzika operistike për mua është jeta ime! Skena ku interpretoj këtë muzikë është shtëpia ime , është vendi ku unë shpreh çdo gjë që kam në zemrën time , dhe në këtë mënyrë u ofroj emocion e kënaqësi shumë njerëzve tjerë. Operat e mrekullueshme të kompozuara nga kompozitorë të ndryshëm botërorë gjithmonë të japin një mesazh edhe pse janë kompozuar shumë vite më parë ! Muzika operistike është muzikë që sdo vdesë kurrë. Do te veçoja interpretimin Filharmoninë e Berlinit vitin e kaluar në operën Dinorah , dirigjuar nga Enrique Manzola , organizuar në fillim të sezonit operistik në DeutscheOperBerlin. Shdaqja u organizua në sallën e madhe te Filarmonsë së Berlinit, aty ku gjithmonë kam ëndëruar të interpretoj. Ka qënë dhe do të mbetet njeri nga momentet më të rëndesishme të jetës time.
F.N : A mund të kujtoni në këtë intervistë si lindi tek ju dëshira për të qënë këngëtare lirike ?
E. K : Dëshira për të qenë këngëtare lirike më ka lindur që kur kam qenë nxënëse e shkollës së mesme “Tefta Tashko”, Mitrovicë , aty edhe ku mora hapat e parë në këndim . Profesorët e mi të dashur që kisha në atë shkollë, besuan tek une që në fillim që do bëhem këngëtare e muzikës lirike. Që në momentin që mësova si të impostoj zërin, unë u lidha me këtë lloj interpretimi. Ata pastaj më mësuan se kush është Maria Callas ,Pavarotti etj. Dhe unë i thashë vetes , kjo është mënyra më e mirë të jap shumë emocion e ndjenjë nga Zemra ime !F.N : Dhe sa e vështirë ka qënë kjo për ju ?
E. K : Duke qenë se unë nuk rrjedh nga një familje muzikantësh, për mua hapat e parë kanë qenë të vështirë sepse nuk e kam ditur se çfarë më priste . Rruga për te arritur diçka të madhe e të veçantë është gjithmonë e vështirë , por me punë vullnet e pasion ja del gjithmonë. Unë tani , nuk i kujtoj vështirësitë që i kam pasur , sepse kane qenë ndoshta më shumë se sa duhet !
F.N : Ju jeni një sukses në operan botërore tashmë , kujt ka dedikoni këtë sukses ?
E.K : Këtë sukses ja dedikoj fillimisht prindërve, motrave e vëllait që gjithmonë kanë qenë të pranishëm për të më mbështetur sa herë kam dalë në skenë, por dhe dashurisë sime të jetës, të fejuarit tim Ardianit i cili më ka qëndruar afër prej shtatë vitesh. Ai jo vetëm më ka mbështetur gjithmonë në çdo vendim timin, por ka qënë dhe kritiku im më i madh duke qenë njohës i muzikës klasike.
F.N : Si i shihni ju sot shqiptarët në botë ?
E.K : Shumë shqiptarë që njoh në botë janë të suksesshëm, janë të gjithë të famshëm dhe janë njerëz të ngritur. Shqiptarët në botë janë njerëz që ndihmojnë njëri tjetrin dhe nuk kanë zili njëri tjetrit. S’mund të them të njëjtën për njerëzit që jetojnë në trojet shqiptare. Ndoshta pse është vend i vogël dhe nuk ka mundësi për shumë njerëz të arrijnë suksese.
F.N : Sa e lidhur jeni me Kosovën , vendlindjen tuaj ?
E. K : Kam familjen në Kosovë dhe duke qenë familje e madhe gjithmonë ndjehem e përmalluar për të gjithë. Jam më e madhja nga fëmijët dhe motrat më mungojnë se ende janë duke u rritur. Mirëpo sa i përket anës profesionale e kam gjetur çdo gjë që kam dashur në Berlin.

Filed Under: Featured Tagged With: Elbenita Kajtazi, Fitorja e trefishte, Flora Nikolla

  • « Previous Page
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • …
  • 6
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Qendra Kulturore dhe Artistike Shqiptare “Margarita Xhepa” në edicionin e dytë të Paradës së madhe të kostumeve dhe muzikës tradicionale shqiptare
  • SERBIA SULMOI KOSOVËN ME BANDA KRIMINALE
  • Aleksandër Xhuvani drejtor dhe autori i teksteve në Normalen e Elbasanit
  • Shqiptarët në New York kryen homazhe në nderim të heroit të Kosovës Afrim Bunjaku
  • NY Vigil Tribute to Officer Bunjaku
  • 150 VJETORI I LINDJES SË HASAN PRISHTINËS, NJË NGJARJE QË TEJKALON KUFIJTË KOHORË E HAPËSINORË
  • KALENDAR Kur Papa Pali III merrte nën juridiksion papal, Urdhrin e Jezuitëve
  • SHKOLLA SHQIPE E MICHIGANIT, GJUHA DHE IDENTITETI KOMBËTAR I SHQIPTARËVE NË AMERIKË
  • Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, është takuar me Ambasadorin e SHBA-ve në Kosovë, Jeffrey Hovenier
  • Shtatori është dhembja dhe krenaria jonë, kujtimi për masakrën e Deliajve në Abri
  • KLARA  KODRA,  STUDIUESE  E  LETËRSISË  ARBËRESHE
  • Pyetje
  • Shqipëria po shitet, shqiptarët  rrijnë e vështrojnë
  • SERBIA – PROBLEM I BALLKANIT DHE JO ZGJIDHJE E TIJ
  • IL PICCOLO DI TRIESTE (1912) / FALË MARK KAKARRIQIT ARRITËM TË INTERVISTONIM NË QYTETIN TONË ISMAIL BEJ QEMALIN, PARA SE KY I FUNDIT TË NISEJ PËR TË SHPALLUR PAVARËSINË E SHQIPËRISË

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT