Intervista – Dielli

INTERVISTA E DIELLIT- 7 PYETJE PËR IRIS HALILI

March 8, 2021 by dgreca

Në intervistën e radhës, gazetarja Marjana Bulku, sjell historinë e intelektuales Iris Halili, e cila si qindra mijëra shqiptarë la Atdheun për një jetë më të mirë, duke emigruar në Florida, SHBA. Iris ka përfunduar studimet me Medalje Ari në Fakultetin e Letërsisë, Fakulteti Histori Filologji. Pas studimeve ajo u emërua pedagoge e Letersise Moderne aty ku studio. Po si rrodhi jeta e saj më pas? Ndiqeni intervistën:

Marjana Bulku- Zonja Iris, ju e keni lënë Shqipërinë në vitin 2009 të. Çfarë do të thotë për dikë që ka invenstuar aq shumë intelektualisht ta nisë jetën në një tjetër vend?

Iris Halili- Historia e ardhjes sime në USA është më shumë një imponim i fatit sesa një zgjedhje e shumë kërkuar. Në vitin 1994 pasi përfundova me medalje ari studimet në Fakultetin e Letërsisë, Fakulteti Histori Filologji u emërova pedagoge e Letërsise Moderne po aty. Ishte realizimi i asaj që unë kisha ëndërruar përpara se të hyja në fakultet, vite kur babai im mjek përpiqej të më mbushte mëndjen të studioja mjekësi, por unë ndoqa pasionin e letërsisë pasi e dija që do shkëlqeja në këtë degë te cilën e kisha dhe e kam vërtet për zemër. Në vitin 1996- të një mikja ime e ngushtë që kishte ardhur në NY, SHBA më ofron mundësine të vija këtu me studime masteri në kuader të projekteve për Europën Lindore, studime që ajo vete kishte mundur t’i realizonte. Unë nuk e mora seriozisht në konsideratë këtë ftesë pasi në atë kohë nuk mendoja të vija në Amerikën që më dukej shume e largët. Aq e vërtetë është kjo sa edhe kur mu dha mundësia të zgjidhja një qytet të botës për të studiuar në kuadër të bursës një vjeçare që fitova si ambasadore e Rotary Club për vitet 1999-2000 unë zgjodha Romën (Italinë) dhe jo SHBA. Ishin vite të bukura për Shqipërinë fillimet e viteve 90, ishin vite me shpresë, me idera utopike dhe optimiste për një Shqipëri për të cilën të gjithë mendonim se shumë shpejt do të bëhej si gjithe Europa.

Por sikur sygjerojnë teoritë e fateve, çfare do të besh nuk i shpëton dot destinit tënd të shkruar. Në vitin 1998, babai im me thote “Provoje dhe ti fatin e llotarisë amerikane moj bijë:”. Kështu në vitin 1999 unë e fitova “Green Card” dhe ardhja ime ne SHBA u nis si për të provuar fatin. E konsiderova këtë shans për gati 9 vjet si një vizë turistike që më sillte shpesh tek vendi i parë i botës , por pa menduar se do jetoja në të, ndonëse djali i vetëm kishte lindur këtu. Por ja që në 2009 erdha ku destini kishte vendosur tashmë. Nëse në 1998 applikova jo se nuk shihja shpresa tek vendi im, në 2009 ika pa pasur ndonje iluzion se ai po përparonte me hapet që ne kishim ëndërruar; ika me shpresa të vrara. Une isha 37 vjeç kur lashë vendin. Jo shumë e re për ta nisur nga hiçi por jo aq e vjetër për të mos patur ambicje vazhdimësie. Emigrimi kudo të jetë është një aventurë e njerzve të guximshëm, pasi ne dime se çfarë lëmë por ne nuk dimë se çfarë gjejmë. Çështja është se kur shkon vizitë turistike në një vend të huaj apo jeton dy a tri muaj atje, njeriu njeh vetëm majën e ajsbergut të kulturës së vendit mik, atë anë të dukshme dhe që në përgjithësi është eksituese, por kur fillon dhe jeton, atëherë ndeshesh me dy anët e tjera të ajsbergut kulturor që antropologu Eduard Hall do t’i quante pjesën e padukshme kulturore dhe bërthamën kulturore. Janë pikërisht këto dy anë të panjohura të kulturës së vendit mik/pritës që e bëjnë emigrimin shumë të vështirë. Kultura që ne mbartim që kur lindim së bashku me gjuhën që ne flasim përbëjnë shumatoren thelbësore të asaj si ne reagojmë apo realizojmë vetveten në një mjedis si të njohur si të panjohur. Të emigrosh do të thotë të shtypësh dhe ndrydhësh pak nga pak forma të kultures tënde dhe të fillosh të reagosh sipas kulturës/kulturave dominuese të vendit mik, dhe kjo është pak a shumë hapi i parë që të bën të mbijetosh larg vendit tënd. Këto “shtypje” nëse do të përdornim këtu gjuhën Frojdike, janë eksperienca të provuara prej çdo emigranti.

Marjana Bulku-E integruar më së miri në jetën amerikane a mund të na përshkruani këtë proces parë nga prizmi personal?

Iris Halili- Emigrimi të le mundësinë të zgjedhësh një nga tri rrugë: Ose do të asimilohesh, ose do të margjinalizosh, ose do të integrohesh. Asimilimi është qesharak dhe nëse do të duhet të dallojmë një emigrant të tillë pikasim ata indvidë që hiqen sikur kanë ardhur nga një planet tjetër. Këta besoj unë kanë edhe neurozat më të larta pasi është krejt e pamundur të përthithësh kulturën e vendit mik deri në bërthamë apo të “shtypësh” në maksimum kulturën tënde pa pësuar apo provuar një stres të brëndshëm. Nga ana tjetër margjinizuesit janë ata që përçmojnë vendin mik/pritës nga mëngjesi deri në mbrëmje. Edhe këta janë në dramë neurotike pasi janë as këndej as andej dhe bëhen të besdisur jo vetem me veten por dhe me të tjerët rreth e qark, pasi edhe ata vetë nuk i besojnë ata që thonë dhe mbi te gjitha edhe po të shihet në aspektin etik apo moral nuk funksionon asnjëherë të urresh mjedisin ku pi ujë, pasi asnjëri nuk të ndalon të kthehesh atje ku uji të duket më i pastër dhe njerzit më të mirë.

Une mendoj se integrimimi është edhe hapi më i arrirë që duhet të realizojë çdo emigrant dhe besoj se integrim do të thote adaptim me kulturën vendase por pa përjashtuar as kulturën tënde. Në proçesin e integrimit transferojmë natyrshëm kulturën e vendit nga vijmë por njëkohësisht përpiqemi të adaptohemi me kulturën ku jetojmë dhe punojmë pa mohuar dhe përjashtuar vlerën e asnjërës, pasi nuk ka kulturë të mirë apo të keqe, ka vetem kulturë që e kuptojmë apo jo. Këtu do të shtoja se për një emigrant në SHBA integrimi nuk është më pak i vështirë se një vend tjetër. E di që kjo do të duket paradoksale, por le të marrim një shembull që besoj do tju bind. Çështja është se emigrantit nuk ja lehtësojnë jetën aq shumë ligjet antiraciste dhe gjithëpërfshirëse të qeverive sesa kontakti i përditshëm me njerzit. Kjo do të thotë se duke qenë një vend ku jetojnë qindra kultura, sapo del nga dera do të ndeshësh jo me një kulturë por me gjithçfarë lloj kulturash që kanë emigruar këtu. Kjo të çon në konkluzionin se “shtypja” e kulturës mëmë dhe konflikti mes kulturave tek një emigrant që jeton në SHBA është shumë më i madh se e një tjetri që jeton fjala vjen në Greqi. Mua më qëllon të punojë me më shumë se 15 kultura të ndryshme dhe të ndaj mënyrën si shpreh mendimin në forma të ndryshme pasi ajo që quhet normë për amerikanët nuk është për latinot, apo zezaket apo aziatikët. Dhe i gjithe ky adaptim është në veprim 24/7 në çdo ditë të vitit, jetës, punës , shoqërimit, komunikimit, etj.

Nga ana tjetër duhet thënë se ka dy kategori emigrantësh, ata që kanë emigruar duke lënë një të shkuar të arrirë në vendin amë dhe ata që nuk e kanë lënë një të tillë. Kur emigron ti sjell me vete gjithë çke qënë, por drama që përjeton në fillesat e emigrimit është se ti duhet të njehsohesh si gjithë emigrantët e tjerë paçka se çfarë ti apo ata përfaqësoni individualisht !! Kështu që rrjedhimisht të duhet shumë punë, investim tek vetja dhe familja apo vite shkolle dhe rritje profesionale që të imponohesh në realitetin e ri. Çdo gjë qe ke bërë më parë është në letra e respektuar, por vetem kaq.

Integrimi është proçes i gjatë që nuk rresht kurrë dhe të suprizon në çdo çast. Sikur fëmija që çdo ditë që rritet mëson diçka të re edhe emigranti sa më shumë jeton në një kulturë tjetër ndeshet me diçka të re krejt të paditur më parë. Emigranti është kështu një adult që kur emigron i duhet të ripërsëris në një farë mënyre proçesin e fëminisë së tij pasi çdo ditë i duhet të mësoje diçka të re nga kultura e vendit mik/prites apo kultura e njerzve përreth. Sot flitet apo vlerësohet por edhe anatemohet shume globalizmi, por në thelb çdo emigrant nuk është gjë tjetër vetëm se një globalist që në momentin që ka vendosur të ndërtojë jetën e tij përtej asaj ku është rritur, vendos t’i bashkojë/pranojë kulturat dhe jetojë mes tyre në harmoni. Globalizmi është pranim, afrim, sheshim por edhe shtypje se nuk mund të pranosh tjetrin por nuk hoqe pak nga vetja. Unë mendoj se kjo botë e sheshtë në të cilën po jetojmë do i afrojë njerzit më shumë se çdo kohë e mëparshme dhe mendoj se kështu si po ndërtohen hapjet mes kulturave dhe vendeve emigranti i pas 100 viteve nuk do i ketë më veçoritë e emrit që sot e përcakton si të tillë.

Ndërkohë pyetjes a kam bërë mirë që kam emigruar, do ti përgjigjesha pozitivisht, pasi unë mendoj se në SHBA konkurrenca funksionon në një hapësirë më të madhe se në Shqipëri, ose të paktën krahasur me si po funksionojnë gjërat së fundmi atje. Si rezultat edhe mundësitë individuale ne SHBA janë më të mëdha. Plus komoditetet, mundësitë dhe dijet që të ofron jeta këtu janë padiskutim më të arrirat në botë, kështu që edhe shpresat duket sikur nuk vdesin kurrë.

Duhet pranuar se ne këtë jetë gjithkush lufton me të përditshmen, dikush për mbijetese fiziologjike, dikush për atë psikologjike e dikush për atë të vetëafirmimit personal, seicili sipas fatit të tij, llojit të tij apo zgjedhjes së tij. Unë mendoj se plotësimin final në jetë nuk ta jep vetem vendi ku jeton por më shumë ajo çka çdo njeri ka ndërtuar apo ndërton brenda vetes, ka vendosur në raportin me veten, të tjerët dhe botën e jashtme si dhe sa mundohet ti shmanget faktorëve determinues që tentojnë të pengojnë progresin e tij personal.

Marjana Bulku-Iris, studente ekselente, pedagoge, këshilltare në qarqet më të larta të politikës, studiuse e letërsisë. Çfare ka mbetur vitale tek ju nga këto fusha që ju i keni ezauruar në Shqipëri?

Iris Halili- Të gjitha kanë mbetur vitale, asgjë nuk është shuar. Unë nuk besoj tek teoria e shuarjes por thellësisht besoj tek teoria e transferimit. Dashuria për letërsine është trensferuar në çdo gjë timen, në pasionin që unë kam për çdo disiplinë humane dhe për humanizmin si të tillë, apo në mënyrën si jetoj, mendoj, flas, shkruaj, komentoj,ndiej etj ejt. Prej saj duket të jetë marrë përshëmbull rëndësia që unë i vë detajeve, kuptimi dhe interpretimi që u bëj karaktereve jetësore dhe mbi të gjitha shfaqet tek natyra ime pasionante të cilën kurrë nuk e kuptova nëse ishte kjo natyrë që më çoi tek letërsia apo ky ishte një proçes i kundërt. Po kështu puna në qeveritë shqiptare dhe pranë presidentit si dhe mundësia që mu dha kësisoj për të takuar shumë liderë botërorë dhe qenë e pranishme në shumë tavolina ku luhej politika më rriti kërshërinë të studioja master dhe doktoratë për lidership në SHBA. Falë këtyre studime isha në gjëndje të hyja në tregun e punës amerikane duke realizuar kështu aspiratat që kisha. Tek këto studime hasa gjithashtu se letërsia dhe teoritë e lidershipit kanë një të përbashkët thelbësore: të dyja merren me karakterin e individit apo natyrën e rrethanave që përcaktojnë zgjedhjet apo vendimet e tij, si dhe të dyja përpiqen të zbulojnë edhe detajet më të vogla pas të cilave fshihen veprimet më sinjifikante. Të gjitha këto dije apo eksperienca janë transferuar dhe transferohen tek unë në forma nga me të ndryshmet, herë vetvetishëm e herë pavetvetishëm. Në rastin tim une as nuk dua te shkëputem nga a shkuara ime, por as nuk dua të jetoj me të; sikur nuk dua të jetoj duke bërë planifikime të detajuara për të ardhmen. Unë ndjek porosinë e Virginia Vulfit: jetoj momentin, pasi jeta në fund përmblidhet si një grusht momentesh, përqëndrohem tek e tashmja dhe mendoj se çdo ditë e jetuar me dashuri për jetën është një ditë e bekuar.

Marjana Bulku -E bindur që jeni nga ato që i mbani sytë nga Shqiperia, si do na i përshkruani atë që sheh sot syri juaj i mprehtë, kritik , vizionar?

Iris Halili- Shqipëria sot është në një stanjaçion korruptiv. Kjo ka shumë arësye: nga të gjitha anët kemi një lidership të dështuar që ka ndërtuar një mjedis të korruptuar; një lidership aspak frymëzues apo transformues. Nga ana tjetër kemi një shoqëri shqiptare që prej shumë vitesh është gënjyer dhe zhgënjyer deri ne palcë. Kjo ka ashpërsuar zemrat e shqiptarëve dhe i ka bërë ata të bien në apati, pasi duket se çdo zgjedhje e tyre përfundon po njëlloj në qeveri të korruptuara. Shqiptaret janë dorëzuar ndaj çdo lloj force për veprim apo aq më keq akoma kanë humbur dëshirën për veprim, shtoji këtu faktin që si kulturë ne kemi qënë gjithmonë të ngadaltë në pranimin e ndryshimit dhe e kemi parë veten shumë larg nga pushteti.

E hapur tashmë tërësisht ndaj botës, realitetitit shoqëror shqiptar i është imponuar edhe një fenomen bashkëkohor. Njerzit sot kudo që jetojnë duket sikur shqetësohen vetëm për suksesin, famën , dukjen personale dhe sillen të gjithë sikur të jenë zotër, por në fakt më shume janë kthyer në sende pasi ajo çka i frymëzon apo i bën të veprojnë është posesimi i sa më shumë sendeve. Njerzit kanë humbur komunikimin shpirtëror mes njëri- tjetrit. Teknologjia ka pjesën e vet të përgjegjësise në këtë dramë kolektive. Gjithkush nga ne e vërtit jetën e tij tek drejtëkëndëshi kompjuterik, apo drejtëkëndëshi telefonik !!! Sapo ngrihemi në mëngjes gjeja e parë që ne bëjmë është t’i drejtohemi telefonit drejtëkëndës; pyesim Aleksën si është moti pasi përtojmë të dalim deri ne ballkon e ta vlerësojmë vetë atë !!! Shkojmë në zyrë dhe përpara se të përshëndesim kolegët hapim fillimisht kompjuterin po drejtëkëndësh. Kthehemi në shtëpi dhe komunukimin e parë e kemi tek hapim TV po drejtëkëndësh. Lidhemi me të dashurit apo miqtë, të afërmit apo kolegët sërisht e gjithmonë e më shumë me tekste nëpërmjet hapjes së nje drejtëkëndëshi telefonik që duket sikur mbart brenda gjithë jetën tonë inorganike, që në fakt është jeta e cila drejton gjithë ditën tonë dhe të cilës ne i kushtojmë pjesën më dërmuese të kohës. Vetvetishëm jeta jone është futur në një drejtëkëndësh nga i cili unë se di se si do të mund të dalim dot. Ne rendim të ushqehemi me ushqime organike, kur ndërkohë kemi humbur të komunikuarit apo reagimin organik. Ne të gjithë këtë përqëndrim drejtëkëndor ajo që ka humbur më shumë është dashuria organike në çdo drejtim të fjalës, ajo vëllazërore, miqësore, për fqinjin, për vendin, për kolegun, për tjetrin, etj etj. Kjo mos kërshëri ndaj dashurisë organike i ka kthyer njerzit në makina, i ka bërë ata apatik. Çdo gjë e zgjidh një algorithëm, një inteligjencë artificiale që e ben mëndjen humane dembele dhe jo pjesëmarrëse. Mbi të gjitha këto forma kanë zbehur dashurinë njerzore, pasi dashuria pikë së pari është emocion gjallor, komunikim real me shumë se virtual. Ne jemi kthyer padashur në sllever të atyre institucioneve apo normave që i kemi krijur apo lejuar po vetë të na drejtojnë dhe sot institucioni qëndror që determinon jetën tonë është teknologjia dhe social mediat që ajo ka prodhuar. Kriza e pandemisë së Kovidit i dha një shtysë edhe më të fortë kësaj jete mekanike pasi e largoi edhe më shumë njeriun nga njeriu. Sado i madh determinizmi që na ofrohet ne duhet të dalim nga kjo gjendje dhe të mos lejojmë të humbin njeriun brenda nesh dhe te mos lejojmë zvetnimin e tij. Sot ndoshta askush nuk e parashikon qartazi si do të jetë e ardhmja, por unë i besoj teorisë që njerzit që të arrijnë një farë ekuilibri në ekzistencen e tyre kurrë nuk duhet të heqin dorë apo humbasin atë çka e bën njeriun – njeri dhe ky është vetëm humanizmi si i tillë, veprimi i zemrës dhe shpirtit njerzor ku dashuria ka vlerën më të lartë.Në çdo shkallë që ka arritur njeriu është shoqëruar gjithmonë me shumë hapa të panjohur dhe shumë kundërshti ambigue, por sërisht ai ja ka dalë dhe kjo kur ka vendosur pikë së pari si prioritet ruajtjen e species së tij.

Po ti kthehemi rastit shqiptar duhet thënë se vendi nuk ishte apo është i përgatitur për këtë krizë post moderne të komunikimit pasi ai ende nuk i ka kaluar fazat e kapitalizmit modern apo post- modern. Ka shumë shance që edhe si rezultat i kthesave te tilla që po jeton, shoqëria shqiptare të jetë bërë edhe më apatike dhe njëkohësisht edhe më ashpër sikur ndodh shpesh kur të duhet të hasesh me eksperienca jetike të parakohshme, apo të menjëhershme apo që nuk kalojnë natyrshëm të gjitha fazat.

Une mendoj se për aq kohë sa shoqëria shqiptare nuk do të dalë nga apatija, të sfidoje ashpërsimin që i ka pllakosur zemrat dhe të mos shkojë në zgjedhje për të vendosur “të keqen e mirë”, fatkeqësisht këtë situatë do të duhet ta shikojmë gjatë.

Marjana Bulku – Zonja Iris, mjaft prej brezit tonë, le ta quajme ‘ të humbur’ I ’90, ka një rol të madh në shembjen e komunizmit. A mendoni se ka ende hapësire dhe mundësi për ta zhvilluar vizionin e mbetur përgjysem?

Iris Halili- Unë nuk besoj se ne jemi një brezi i humbur, përderisa me kohën tonë lidhen shumë momente kyçe të historisë botërore dhe ne nuk ishim thjesht spektatorë por aktorë aktive të saj.

Ne jemi gjenerata X (1964-1980), pikërisht ajo gjeneratë që pasuam të ashtuqujtëren gjeneratë të “baby boomers”. Ne u rritëm në paqe me prindërit qa na varrnin çelësin në qafë! Kjo na bëri një gjeneratë të përgjegjshme, që di si ta ruajë çelësin dhe si të hapë derën atëherë kur dhe si duhet. Në 1990 ne dolëm të gjithë në sheshe dhe kërkuam “Shqipërinë si e gjithë Europa”; ne hapëm derën e Shqipërisë së lirë dhe ky mbetet akti ynë më i arrirë dhe me sa duket në Shqipëri kjo mbeti fitorja jonë më e madhe, pasi më pas duket sikur ne i lëshuam fatet në dorë të “baby boomers”, ndoshta ngaqë ata na u duken më të përgjegjshëm.

Ne jemi brezi që mbijetuam në te gjitha shkallët e revolucionit teknologjik. Shkollën e ndoqëm duke marrë leksione me penë në fletore 5 lekëshe, por punën e filluam kur u desh të shkruanim me kompjuterin që sapo ishte zbuluar, dhe më pas vazhduam pa ndërprerë kur na u desh të komunikonim me email dhe tani jemi forcë e rëdësishme e integruar e tregut të punës dhe në gjëndje të aplikojmë çdo të re teknologjike që na ofrohet. Të mos harrojmë se dhe kokat e teknologjisë post- moderne jane të gjithë pak a shumë nga gjenerata X.

Ndonëse ne jemi sërisht të lidhur shpirtërisht me vendin, unë mendoj se tashmë më e mira për Shqipërinë është të vijnë në drejtim, gjeneratat e reja pasi janë ata që nuk mbartin zhgënjimet dhe ashpërsinë e të shkuarës dhe si rezultat do i bashkojnë më shumë shqiptarët drejt nje të ardhmeje të shumëpritur dhe do te mund të sjellin një lidership transformues.

Marjana Bulku -Sa herë ka festa unë hedh sytë nga Irisi, zonjë, amvisë, klas, plot shije e sharm ku nuk është vetëm cilësia e jetës ajo që bie në sy. Është gjithë ky rregull, finesë e trashëguar apo kultivuar?

Iris Halili- Këtë model e kam parë tek gjyshja, e kam parë tek mamaja ime dhe mundohem ta përcjell në familje si tradite dhe dhunti. Mua gjithmone më kanë pëlqyer mjediset klasike pasi mendoj se mbartin apo janë në gjëndje të shprehin shumë histori dhe shume kujtime në të njëjtën kohë. Më pëlqen të udhëtojë dhe të them të drejtën edhe kam patur fatin të vizitoj në shumë vende të botes. Gjithmonë kam patur kërshëri të njoh traditat dhe zakonet e ndryshme dhe mendoj se ana festive e çdo vendi rrëfen shumë për nivelin e ndjeshmërsie në atë kulturë.

Përpiqem që çdo festë ta konsiderojë dhe organizojë deri në detaj dhe tek çdo e tillë përpiqem të vendos një mendim apo ndjenjë. Shpesh edhe mënyra si e vendosim pecetën në një tryezë flet sa dashuri dhe mikpritje ka ne të. Festat janë pothuaj çdo vit po të njëjtat, por jo çdo vit ka qënë i njëjti për nga kujtimet që na le apo çastet që na ka sjell. Kjo do të thotë që çdo trapezë duhet të jete autentike e atij viti. Përshëmbull tavolinën në darkën e Thanksgiving 2020 unë e realizova me motive druri, dhe për këtë kisha një mesazh. Në një vit Kovidian si 2020-ta ne patëm edhe më shumë shanse të rrinim pranë dhe vetëm me natyrën dhe kështu të kuptuam edhe një herë sa e papërsëritshme mbetet ajo në energjinë që të jep dhe paqen që të afron.

Marjana Bulku – Studentëve shqiptarë jam e bindur që u mungon metodika, mjeshtëria komunikative, elokuenca brilante, polemika dinamike. Si mund ta plotësoni këtë boshllëk ?

Iris Halili- Unë gjithmonë e kam dashur audiencën dhe e kërkoj atë kudo të jem. Lidhjet me studentët i mbaj të gjalla pasi ishte një kohë që si të thuash ishim gati moshatarë dhe ne zbulonim së bashku magjinë e shpjegimit apo interpretimit letrar. Une jam shumë krenare për ta dhe gëzohem kur i shoh të realizuar në jetë dhe karrierë dhe e lumtur vë re sesi letërsia i ka ndihmuar të mbeten gjithmonë intelektualë me njohje mbi dijet humane dhe mbi të gjitha njerëz me zemër të madhe. Ndërkohë përpiqem të jem aktive në shyp dhe botoj më shumë me drejtim nga lidershipi por edhe mbi probleme sociale, politike, letrare. Përpiqem modestisht të jem prezente me artikuj, libra, analiza jo për famë por për të thënë sinqerisht mendimin tim. Nese ikën nje apo dy ditë pa shkruar, mëngjesin e tretë e ndiej se nuk kam qënë vetvetja.

Unë besoj tek shprehja hapur e të vërtetës dhe mendoj se njerzit lartësohen sa herë nuk rreshtin së thëni atë. Këtë parim e konsideroj si shtysën kryesore në çdo rresht që shkruaj, në çdo hap që hedh apo dhe komunikim që bëj. Sikur na mëson edhe Erik Fromi: “Gënjeshtrat mund të na bashkojnë në një parti, por përfundimisht vetëm e vërteta mund ta udhëheqë njeriun drejt lirisë”. Dhe unë mendoj se vetëm një njeri i lirë është një njeri i realizuar për veten, ata që e rrethojnë si dhe mjedisin ku jeton.

Mars, 2021

Luftëtari i Nju Jorkut që mundi Coronavirusin kinez

April 28, 2020 by dgreca

Bisedoi Keze Kozeta Zylo/

IMER LAÇAJ: Diten e pestë rreth orës 1:00 të natës fillova të perjetoj vështirësi në frymëmarrje dhe mungesë të pamjaftueshme oksigjeni. Arritja e ambulancës më shqetësoi shumë. Në atë moment mendova se mbarova, dhe nuk do kishja mundësi të shikoja më familjarët e mi.)

Z. Imer Laçaj, Ju jeni në ditën e tretë që keni mundur plotësisht Corona Virusin Kinez, ku ju vuajtët me dhimbje i shtrirë në shtrat nga pasojat e tij. Mund të na i përshkruani këto ditë të vështira?

Faleminderit znj. Kozeta! Unë fitova mbi këtë përbindësh të rrezikshëm që nuk njeh moshë dhe është i pamëshireshem ndaj njerëzimit. Përfitoj nga rasti të shpreh falënderime të sinqerta gjithë familjes sime, të afërmëve, dhe të gjithë shoqerisë për mbështetjen, mesazhet inspiruese, apo këshillat e tyre të pandërprera. Ju u shqetësuat duke menduar rreth shëndetit dhe fatit tim, më dhatë forcë dhe kurajo për të luftuar dhe fituar, për të qenë përsëri në gjirin tuaj dhe gëzimet e ardhshme të familjes dhe të shoqërisë sonë.

Ditët e para fillova të ndieja shenja dobësie në trup. Ndihesha i lodhur dhe fillova të kem dhimbje të lehta koke. Kjo më krijoi edhe lëvizje tensioni. I preokupuar, thërrita departamentin e shëndetit të spitalit ku unë punoj, dhe më rekomanduan të bëja testin. Brenda 48 orëve mora përgjigjen që isha pozitiv me virusin Covid-19. Kam pasur shumë dhimble, sidomos 4-5 ditët e para. Ishte nje luftë shëndetësore për jetë a vdekje. Isha i këshilluar që duhet të lëvizja sa më shumë, aty ku isha, në dhomën time të izolimit. Nganjëherë unë ulesha në katin e parë të shtëpisë për lëvizje, por kur kthehesha për në dhomë, më duhej të zvarritesha nëpër shkallë dhe të hidhesha në krevat pa pikë force, biles nganjëherë dhe me vështirësi frymëmarrje. Kisha dhimbje shumë të mëdha në të gjithë trupin. Më dukej sikur mijëra forca të padukshme më çukisnin në trup, sikur po më bënin tatuazh dhe trupi më pickonte pandërprerje. Kokën e kisha tepër të rënduar, sa më dukej se ma kishin futur midis dy morsetave dhe vetëm e shtërngonin atë pa mëshirë, e unë nuk e lëvizja dot. Përdorja Tylenol për dhimbje koke, vitamin C, Zinc 50mg, Vitamin D3, baby aspirin si edhe Losartan për tesionin gjaku. Nuk më rekomanduan asnjë ilaç, për këtë virus, dhe ky fakt më shqetësonte. Gjatë gjithë këtyre ditëve bashkëshortja ime ishte në rolin e një infermireje shumë të kujdeseshme, më maste tensionin dhe temperaturë 3-4 herë në ditë. Me shumë vështirësi mundohej të më ushqente, pasi mua më kishte lënë oreksi dhe ndryshuar shija. Arrita të haja gjysmë avocado në ditë dhe e ndieja që familja dhe shoqëia gëzohej, se merrja energji për të luftuar sëmundjen. Sigurisht që humba peshë rreth 12 Lb për një kohë tepër të shkurtër. Unë djersitesha shumë gjate natës. Arrita të ndërohesha tre ose katër here. Diten e pestë rreth orës 1:00 të natës fillova të perjetoj vështirësi në frymëmarrje dhe mungesë të pamjaftueshme oksigjeni. Arritja e ambulancës më shqetësoi shumë. Në atë moment mendova se mbarova, dhe nuk do kishja mundësi të shikoja më familjarët e mi. Fillimisht i thashë paramedikëve se “nuk vij” dua të vdes në shtëpi” por pastaj mendova pak më thellë e i thashë vehtes duhet të zbatosh rregullat. Në spital shërbimi ishte shumë i shpejtë dhe mjaft cilësor. Parametrat u normalizuan në dalje të ditës dhe ata vendosën të më dërgojnë për kujdes të mëtejshëm në shtëpi. Po atë ditë fillova edhe një antibiotic “Azithromicyn”. Ditët që vijuan ishin edhe më të lehta. Pas ditës së gjashtë fillova të kisha ndryshime të dukshme si në ecje ashtu edhe në perdorimin e ushqimit. Mendova se e kisha fituar betejën me virusin kinez.

Si ishte trajtimi mjekësor dhe a u bë testimi në kohën e duhur?

Departamenti i Shëndetit të Spitalit ku unë punoj, më rekomandoi të lidhem me qendrën e testimit. Më bënë disa pyetje rreth shëndetit tim aktual, për të më kualifikuar që të bëja testin. Unë nuk kisha as temperaturë mbi 100 (F) or (38 C) as vështirësi në frymëmarrje. Megjithatë nga dhimbja e kokës dhe trupit që kisha më kualifikuan për test, për të nesërmen në mëngjes në ora 10 paradite. Bashkëshortja ime më shoqëroi tek klinika “GoHealth-Urgent Care” në lagjen time, që përfshihet në sistemin e spitalit ku unë punoj Northwell Health. Për fat EKG dhe X-Ray më dolën mire. Pra virusi nuk kishte arritur të prekte mushkëritë, gjë që doktori e vlerësoi shumë pozitivisht. Të nesermen mbasdite më telefonuan dhe me dhanë rezultatin se se jam “Positiv” me virus Covid-19, dhe më dhanë urdhër të vetë izolohesha për 7 ditë.

Tani ju ndiheni i shëruar, kur do filloni punë? Si janë procedurat për një pacient të infektuar që të rifillojë punë përsëri? Keni frikë?

Une do të kethehem në pune me lejen e Departamentit të shëndetit të spitalit ku punoj.Ata do të më caktojne datën, që besoj do të jetë javën tjetër.Por ne qoftëse unë nuk dëshiroj të shkoj në punë ata nuk më detyrojnë,dhe më dërgojnë në programet që quhet :”Disability”. Por unë do të filloj punë menjehere sa të më kualifikojnë. Jeta ushtarake na ka mësuar mos me u shmang detyrimeve shoqërore dhe vështirësive e përgjegjësive të punës. Në spital i kemi të gjithë paisjet e nevojeshme të mbrojtjes dhe do të zbatojmë rregullat e distancës dhe të tjera orientime që vihen nga komanda qendrore e spitalit, që drjton të gjithë operacionet dhe aktivitetet e spitalit, për këtë periudhë të Covid-19.

Ju punoni në spital, a mendonit se do të infektoheshit?

Derisa jemi te “fronti i luftës” edhe të shkon ndërmend se “mund të vritesh”. Spitali ku unë punoj, është spitali më i madh në Staten Island, që është një nga lagjet e NYC, dhe ka një popullsi prej rreth 500 mijë banorë. Është formuar 150 vjet përpara si infermieri dhe tani ka rreth 668 shtretër. Është i përfshirë ne kuadrin e sistemit shëndetësor “Northwell Health”, me shërbimet më moderne bashkëkohore dhe kryen të gjitha procedurat, deri te Open Heart Surgery. Në spital unë punoj prej 12 vitesh, tek departamenti i informacionit. Nuk kam direkt lidhje me pacientët.

Por në zyrën tonë vijnë shumë doktorë, infermierë, administrator dhe manager që kërkojnë dokumenta dhe informacione të ndryshme. Këta doktorë u shërbejnë pacientëve në pavionet e ndryshme me Virus, Covid-19. Nuk mendoja se do të infektohesha, pasi dhe masat mbrojtëse në spital u morën në kohën e përshtatshme. Ne punonim me maska dhe doreza,dhe mundoheshim të ruanim distancën sociale. Nuk e di si e ku e kam marrë virusin.

A mund të punoni nga shtëpia, për të evituar konktaktet me të tjerët?

Jo. Vetë Natyra e punës time nuk më lejon që programet dhe aplikacionet kompjuterike t’i perdorim nga shtëpia. Spitali ka investuar shumë para për t’i blerë dhe përqëndruar brenda sistemit të tyre. Unë përdor disa password dhe user name, që të kem acces për informacionin që kërkohet, është shumë konfident e duhen zbatuar me rigorizitet ligjet e shtetit amerikan dhe HIPAA.

Ju jeni zgjedhur n/kryetar i Shoqatës Shqiptaro Amerikane “Skënderbej Inc., Cili është vizioni juaj për të ardhmen?

Shoqata Shqiptaro Amerikane “Skënderbej” Inc., është formuar, më 10 dhjetor të vitit 2017, në Queesn të NYC ku kryetar u zgjodh z.Bashkim Shehu dhe n/kryetar z.Mark Qehaja.

Në bazë të statusit të saj ne zhvillojmë zgjedhje të reja çdo dy vjet, një anëtar një votë.

Në Dhjetor të vitit 2019, organizuam zgjedhjet e reja, ku Z. Mark Qehaja u zgjodh kryetar i shoqatës dhe unë n/kryetar i saj. Shoqata jonë është e mbështetur në principet më patriotike të shqiptarizmit, të bashkimit të të gjithë shqiptarëve dhe të komunitetit shqiptar në diasporë për t’u ndihmuar dhe gëzuar me njeri tjetrin në harmoni, mirëkuptim dhe dashamiersi të plotë dhe me respekt reciprok për të gjithë shqiptarët, kudo që jane. Vitin që kaloi ne organizuam shumë aktivitete si patriotike ashtu dhe festive. Edhe këtë vit ne kishim në programin tonë shumë aktivitete, por virusi kinez na ndryshoi pjesë të jetës tonë e po ashtu dhe veprimtarine e shoqatës. Por edhe gjatë kësaj periudhe të vështirë të virusit, shoqata ka dhënë këshilla dhe informacione në faqen e saj në F/B për mbrojtjen e shëndetit të anëtarëve të saj. Por sa të kthehemi në jetën normale, që shpresoj së shpejti, do të organizojmë më shumë takime me antarë të shoqatës, dhe aktivitete të larmishme me kuptimin që njeriu fiton mbi çdo të keqe,mbi çdo virus, ngado që vjen nga Kina apo planet tjetër. Ne duhet të duam e respektojmë më shumë njeri tjetrin, të kuptojmë më mirë se e vetmja gjë me rëndësi ku ne duhet të përdorim energjitë tona është thjesht jeta me gëzimet e ndodhitë e saj të pashmangshme.

Cila është familja juaj?

Unë jetoj me bashkëshorten time Adelinën prej 30 vitesh. Jemi të parët shqiptarë që kemi ardhur me llotarinë amerikane si rezident te rregullt në këtë vend të bekuar. Vitet e para kanë qenë shumë të vështira. Kam pasur mbështetjen e motrës sime të dashur Zamira. U ingranuam në jetën dhe shoqërinë amerikane me punë dhe sakrifica. Investuam në shkolla si unë dhe bashkëshortja ime. Une mbarova CUNY college në Staten Island, fillimisht me Associate në Accounting, pastaj me Bachelor në economi dhe financë. Kurse bashkëshortja ime mbaroi Master ne Edukim, dhe punon si mësuese në Boardin e edukimit të NYC. Kemi 2 djem.

I madhi ka hapur biznesin e vet në Manhattan në finance (Hedge Fund). Kurse i vogli po përfundon studimet në një nga Universitet në Manhattan dhe duhej te gradohej këtë vit, por Coronavirus ndryshoi shumë plane.

Faleminderit!

Bisedoi Kozeta Zylo, gazetare, shkrimtare

27 Prill, 2020

Staten Island, New York

INTERVISTA- MBRETI: ARSYEJA E BASHKËPUNIMIT ME ITALINË….

August 15, 2018 by dgreca

RRËFIMI EKSKLUZIV I MBRETIT ZOG PËR DAILY TELEGRAPH (1928) : “KJO ËSHTË ARSYEJA E BASHKËPUNIMIT ME ITALINË.”/

-Mbreti Zog I: Karakteri i racës shqiptare bazohet në dashurinë e lirisë për t’u vetë drejtuar/

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 15 Gusht 2018/ Gazeta franceze, “L’Intransigeant”, ka botuar të shtunën e 13 tetorit 1928, në faqen n°5, një intervistë ekskluziv/e të Ahmet Zogut, dhënë asokohe medias britanike, Daily Telegraph.Përtej qëllimëve të tij për të civilizuar popullin shqiptar, që t’a bëjë atë të pranojë, sa më shumë që të jetë e mundur, zakonet perëndimore, mbreti, shpeshherë i kritikuar për çështjen në vijim, ka shpjeguar arsyete bashkëpunimit me Italinë.Në vijim, do të gjeni shkrimin e plotë, të sjellë në shqip nga Aurenc Bebja – Blogu “Dars (Klos), Mat – Albania” :Intervista me mbretin e ri

Zogu I dërshiron të civilizojë popullin e tij…dhe të ruajë pavarësinë e tij/

Londër, 12 tetor (nga korrespondenti ynë me telefon). – Z. Ashmead Bertleet, kontribuesi i mirënjohur i Daily Telegraph, i dërgoi një gazete të Tiranës këtë intervistë interesante që ai kishte zhvilluar me mbretin e ri të Shqipërisë, Zogu I. Monarku gjatë intervistës, ka folur për tema të ndryshme : administratën e brendshme, ushtrinë, financat dhe politikën e jashtme. Në raport me temën e fundit, Zogou I tha :“Personalisht, unë e vlerësoj mbretin Aleksandër dhe popullin e Jugosllavisë, por mendoj se ata kanë një ide të gabuar për atë që po ndodh në Shqipëri. Do të doja të them diçka më shumë në lidhje me këtë temë që është e përfshirë aq thellësisht në Evropë. Në radhë të parë, më lejoni t’ju them se nuk kemi asnjë aluzion më të vogël agresiv ndaj Jugosllavisë. Dëshira jonë është të kemi marrëdhëniet më të mira me këtë vend.

Në radhë të dytë, ne nuk kemi ndërmend të heqim dorë nga pavarësia jonë në favor të një kombi tjetër. Mund t’ju kujtoj Historinë. Shqipëria është i vetmi vend Ballkanik që gjithmonë ka arritur të ruajë pavarësinë- pavarësisht nga pushtimet e shumta. Karakteri i racës shqiptare bazohet në dashurinë e lirisë për t’u vetë drejtuar.Ne nuk do t’i nënshtrohemi kurrë dominimit italian; njerëzit nuk do ta toleronin atë qoftë dhe për një çast. Por ne duhet të marrim parasysh gjendjen tonë. Ne jemi vërtet shumë vonë krahasuar me pjesën tjetër të Evropës. Populli nuk di as të lexojë dhe as të shkruajë; ka pak ligje të shkruara që zbatohen dhe “hakmarrja” ende mbretëron në shumë pjesë të vendit. Qëllimi im është të civilizoj popullin tim, t’a bëj atë të pranojë sa më shumë që të jetë e mundur, zakonet perëndimore.Kjo detyrë mund të realizohet vetëm me ndihmën e jashtme. Kjo është arsyeja pse ne kemi miratuar mjetin që na dukej më i përshtatshmi për ne. Mbi të gjitha, kishim nevojë për para dhe kishte vetëm një mënyrë për t’i gjetur : t’i merrnim ato hua nga një vend tjetër. U përpoqëm në Gjenevë dhe dështuam; ne kemi provuar edhe në disa vende të tjera, përfshirë Anglinë, por pa sukses. Pra, Italia na erdhi në ndihmë dhe na dha hua 2 milionë paund në kushte shumë të favorshme për ne.Këto para përdoren tani për punët publike : rrugët, urat dhe ndërtimin e portit të Durrësit. Pastaj, na nevojitej ndihma e ekspertëve dhe financierëve, oficerëve për të organizuar ushtrinë tonë tokësore dhe detare, inxhinierët, mjekët dhe kështu me radhë. Natyrisht, Italia, e cila na dha paratë, kishte të drejtën e para për të kontrolluar shpenzimin e kësaj shume. Kjo është arsyeja pse ne kemi shumë italianë që punojnë mes nesh, por kjo nuk do të thotë që ne kemi humbur pavarësinë tonë politike. Ne mbetemi një komb dhe zotër në shtëpi; dhe ne nuk do të lejojmë kurrë që të mbizotërohemi apo të shfrytëzohemi në interes të të tjerëve. ” — T. B

COMOEDIA (1927) : INTERVISTA EKSKLUZIVE E ALEKSANDËR MOISIUT

March 30, 2018 by dgreca

….NË LIDHJE ME DEBUTIMIN E TIJ NË PARIS/

Nga Aurenc Bebja*, Francë /Gazeta pariziene, Comoedia, ka botuar, të dielën e 9 tetorit 1927, në ballinë, intervistën ekskluzive të zhvilluar asokohe me aktorin më të madh gjerman me origjinë shqiptare – siç e quan ajo – Z. Aleksandër Moisiun, të cilën, Aurenc Bebja, e ka sjellë për publikun shqiptar, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania” :

“FRANCA KA NJË STIL”, “GJERMANIA ËSHTË NJË LABORATOR”, NA THA Z. ALEKSANDËR MOISIU/

Aleksandër Moisi ka lindur në Trieste, nga një baba shqiptar dhe një nënë fiorentinase. Natën e kaluar, ai ishte duke luajtur “Hamletin” në Këln. Dje, ai mbërriti në Paris në orën pesë. Në orën gjashtë më priti në hotelin e tij

Një sallon i vogël me një tavan të artë dhe kolltuqe të kuqe. Ca valixhe të mëdha në cep, pranë një tavolinë e stolisur vetëm me një telefon, shkurtimisht, një dekor në harmoni të përsosur me këtë njeri ndërkombëtar, i cili pas dhjetë ditësh, do të niset për në Amsterdam, dhe pastaj për Amerikë.Moisi është gjerman i natyralizuar që prej 1918, dhe ai, pa dyshim, është aktori më i madh gjerman. E pyeta atë se cilat ishin situatat krahasuese të teatrit gjerman dhe atij france

Aleksandër Moisiu : – Franca është vendi i traditës. Gjermania, ajo e iniciativave moderne. Gjermania rrallëherë kthehet prapa. Ajo sheh të ardhmen. Franca ka dashurinë e së kaluarës. Ju keni një stil. Ne jemi një laborator provash dhe përpjekjesh të guximshme. Tradita juaj është gjithashtu një cilësi, një virtyt. Arti duhet të jetë i vazhdueshëm. Ne neglizhojmë traditën për të hapur rrugë të reja. Arti reflekton jetën. Jeta jonë është më e shpejtë, plot gulçim. Një shfaqje që zgjat tre orë e mërzit publikun tonë. Francezët kanë më shumë durim !

Pierre Lagarde : – Është herë e parë që do të luani në Paris ?

Aleksandër Moisiu : – Po. E megjithatë, kam dhënë shfaqje, në vitin 1913, në Vaudeville, në një pantomimë të “Një mijë e një netë – Mille et une Nuits” që solli Max Reinhardt : “Sumurun”. Por kujtimet kanë vdekur, ashtu siç ka vdekur ky teatër…Të hënën në mbrëmje do të jetë dita e debutimit tim këtu. Do të luaj rolin “E kufomës së gjallë – Le Cadavre vivant” në gjermanisht dhe, në frëngjisht, një pjesë tjetër të Tolstoit. “E gjithë e mira vjen nga ajo – Tout le bon vient d’elle”, në të cilën mbesa e Tolstoit do të luajë një rol të vogël e të heshtur. Kjo është hera e parë që do të luaj në frëngjisht…

Pierre Lagarde : – Çfarë mendoni për teatrin tonë bashkëkohor .

Aleksandër Moisi çohet. Shikimi i tij bëhet më i ndritshëm.

Aleksandër Moisiu : – Teatri juaj aktual ? Është shumë më cilësor se ai para lufte. Paul Raynal është po aq i madh sa dhe poetik. Më pëlqen Lenormand, Natanson, Jules Romains. Kur të kthehem nga Amerika, do të luaj në Vjenë “Varri në Harkun e Triumfit dhe Frikacaku – Le Tombeau sous l’Arc de Triomphe et Le Lâche”.

Pierre Lagarde : – Çfarë roli preferoni nga të gjithë ato që keni lujatur ?

Aleksandër Moisiu : – Varet. Ne nuk jemi çdo ditë i njëjti njeri. Jeta për ne lind çdo mëngjes. Por kam luajtur më shumë se 1.200 herë “Hamletin”, dhe më shumë se 1.000 herë “Kufomën e gjallë”.Moisi u ul përsëri… Duket i shqetësuar

Aleksandër Moisiu : – Mbi të gjitha, mos më bëni të them asgjë të pakëndshme. E dua Francën marrëzisht. Kanë thënë për mua shumë gjëra të çuditshme. A nuk kanë pretenduar, se gjatë luftës, kam fluturuar mbi Paris me një Fokker ? Çfarë absurditeti !

Aktori i madh u ngrit përsëri, i indinjuar. Ai ecën në dhomë, ndalet dhe më vështon drejt në sy :

Aleksandër Moisiu : – Nëse nuk do ta doja Francë siç e dua, me mendjen dhe zemrën time, a do të isha sot në Paris ?

Zilja e telefonit shkurton bisedën tonë. Z. Moisi duhet të përsërisë pas një çerek ore në Teatrin e Arteve. Duhet të na lë. Duke më shtrënguar dorën, ai shtoi :

Aleksandër Moisiu : – Ju jeni francezi i parë sot që u interesuat për mua… Faleminderit…

Pierre Lagard

INTERVISTA- Haradinaj: Ndalimi im është lojë politike e Beogradit

January 12, 2017 by dgreca

Nga Ilir IKONOMI/Një gjykatë e apelit në Francë liroi me kusht ish kryeministrin e Kosovës, Ramush Haradinaj, por tha se ai duhet të qëndrojë në Francë deri në shqyrtimin kërkesës së Serbisë për ekstradimin e tij. Beogradi e akuzon zotin Haradinaj për krime lufte, ndonëse ai është shpallur dy herë u pafajshëm për akuza të tilla në Gjykatën Ndërkombëtare në Hagë. Arrestimi i zotit Haradinaj një javë më parë në bazë të një urdhër arresti serb nxiti reagime në shkallë të gjerë në Kosovë ku kërkohet lirimi i menjëhershëm i tij. Pak pas vendimit të gjykatës në Francë zoti Hardinaj në një intervistë me Zërin e Amerikës tha se krejt procesi kundër tij është një lojë politike e Serbisë.

Zëri i Amerikës: Zoti Haradinaj, në mediet serbe është njoftuar se prokuroria serbe për krime lufte ka ofruar prova të reja kundër jush. A jeni i njohur me këto prova nëse prokuroria serbe vërtetë i ka paraqitur ato?

Ramush Haradinaj: Proceset gjyqësore lidhur me rastin tim në Tribunalin e Hagës, kanë filuar në vitin 2005. Aktakuza e mbramë e amendamentuar ka hyrë në fuqi në vitin 2011. Do të thotë, që nga 1999 deri në vitin 2011, po të kishte pasur prova çfarëdo qoftë, Serbia apo kushdo qoftë, kanë qenë të mundshme të shqyrtohen. Nuk kanë lënë asnjë provë, asnjë informatë, jo vetëm Serbia, por askush tjetër lidhur me mua pa e prezantuar në gjykatë. Të gjitha ato prova të shqyrtuara kanë rezultuar me vendimin e gjykatës, shpallje të pafajshëm. Kjo është tani vetëm një lojë politike e Beogradit. Lojë politike, që për fat të keq e përkrahu edhe Franca.

Zëri i Amerikës: Zoti Haradinaj, çfarë pritet të ndodhë tani? Cili do të jetë hapi tjetër?

Ramush Haradinaj: Unë jam i liruar nga mbajtja në arrest. Por, duhet të qëndroj në Francë deri në përmbylljen e procedurave dhe deri në një vendim të gjykatës lidhur me këtë çështje. Këtu duhet të theksojë se e gjithë kjo është një cirk, e thashë edhe në gjykatë, një cirk ligjor, nuk ka të bëjë me ligjin, është krejtësisht politike dhe është krejtësisht abuzim ligjor. Meqenëse, aktakuza nga Serbia daton në vitin 2004 dhe proceset gjyqësore për mua kanë filluar në vitin 2005 dhe deri në vitin 2011 kanë vazhduar, do të thotë unë jam shpallur i pafajshëm në nëntor të vitit 2012. Pra, ardhja me këto shkresa të tilla, është abuzim dhe ndalimi im në bazë të urdhër arrestit të vitit 2004, është abuzim. Gjermania e ka hedhur poshtë, Austria e ka hedhur poshtë, Zvicra e ka hedhur poshtë, ndërsa është e habitshme qasja e autoriteteve franceze ndaj kësaj kërkese të Serbisë.

Zëri i Amerikës: A jeni i shqetësuar për mundësinë që të ekstradoheni në Serbi?

Ramush Haradinaj: Kjo nuk ndodhë. Nuk ka si të ndodhë. Unë jam i Kosovës. Serbia nuk ka juridiksion mbi mua as mbi Kosovën. Përgjigjen ja kemi dhënë me luftë Serbisë në vitin 1999, pra zotit (Slobodan) Millosheviç, regjimit të tij. Në atë kohë, zoti (Ivica) Daçiç ka qenë një shërbëtor i zotit Millosheviç, po ashtu (Aleksandër) Vuçiç, shërbëtor i zotit (Vojislav) Sheshel. Nëse ata nuk ndërrojnë qasje, nuk po e ndihmojnë paqen në Ballkan, por, po e destabilizojnë Ballkanin me këto lojëra të tyre politike që janë krejtësisht të padrejta.

Zëri i Amerikës: Zoti Haradinaj, nga pikëpamja procedurale, a ka qenë procesi profesional sa duhet, apo ka vonesa që ju mund t’ju duken të qëllimshme?

Ramush Haradinaj: S’ka asgjë profesionale në këtë rast, sepse burimi i këtij rasti është krejtësisht politik. Një gjykatë në Angli ka hedhur poshtë një kërkesë të tillë duke e quajtur abuzim nga Serbia dhe duke i quajtur këto aktakuza politike. Vende respektabile, po ashtu anëtare të INTERPOL-it e të EUROPOL-it si Gjermania, Austria e Zvicra, i kanë hedhur poshtë, Franca po abuzon me mua dhe me situatën me mua.

Zëri i Amerikës: Atëherë si e gjykoni ju rolin e Francës në arrestimin tuaj, një vend që e ka mbështetur pavarësinë e Kosovës dhe që në të kaluarën nuk ka ngritur ndonjë problem të veçantë lidhur me akuzat që qenë bërë ndaj jush?

Ramush Haradinaj: Shikoni. Franca është themeluese e Tribunalit të Hagës për ish Jugosllavinë. Ka pasur gjyqtarë, prokuror, hetues. Franca është pjesë e gjithë mekanizmave ndërkombëtar në Kosovë. Të gjithë këta e dinë se Serbia nuk ka juridiksion mbi Kosovën nga 99-ta sepse juridiksioni ka kaluar tek OKB-ja me Rezolutën 1244 dhe nga 2008-ta jemi shtet i pavarur dhe Serbia s’ka asnjë juridiksion mbi shtetasit e Kosovës. Shtuar kësaj edhe faktin se jam në posedim të pasaportës diplomatike të Republikës së Kosovës si kryeministër.

Zëri i Amerikës: Zoti Haradinaj, a mendoni se protestat e shqiptarëve kundër arrestimit tuaj mund të çojnë në përplasje serioze mes Kosovës dhe Serbisë?

Ramush Haradinaj: Shiqoni. Shqiptarët kanë treguar se janë popull i mirë. Janë popull i drejtë e i dashur edhe liridashës, por nuk lejojnë të padrejta. Mobilizimi i shqiptarëve ngado që janë, më ka bërë të ndjehem aq krenar saqë vërtetë besoj se e drejta është për shqiptarët dhe kanë perspektivë. Kjo është një lojë e ultë. Kushdo që ka marrë pjesë në këtë lojë të ultë, filluar nga Beogradi e të tjerët, kanë me dalë të turpëruar në këtë lojë.( ZERI I AMERIKES)