• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

REVISTA-KUQ E ZI- NJË THIRRJE PËR TË MOS HARRUE

June 20, 2020 by dgreca

NGA LEK PREVIZI*/

Në pranverën e vitit 1945 ose, më saktë, në muajt mars, prill e maj në Shqipni kanë ndodhë ngjarje të hidhura e tragjike. Sivjet ishte 75-vjetori dhe për arsye të pashpjegueshme këto ngjarje u lanë krejt në heshtje. Po a hyn minarja në thes? Ky përvjetor është një thirrje për të mos harrue, për të reflektue. Po përse flitet, në fakt, çfarë ka ndodhur para 75 vjetësh? Mund të thonë disa mendjelehtë se që nga ata tre muaj ka kalue tashmë treçerek shekulli. Të shkuara e të harruara! Pse t’i rikujtojmë? Atë do të dëshironim edhe ne, por ja që një kushtrim brenda nesh nuk na le të qetë e na trazon. Ai sikur na thotë: po si, o ju motra e vëllezër, na paskeni harrue? Vërtet ne s’jemi ma të gjallë që të na shihni, por mos harroni fatin tonë, që e keqja të mos kthehet ma. Por që dikujt kjo s’i pëlqente fare. Pse te na kaperdisen këto burra që i përkasin botës së vjetër, e mos t’ua zemë vendin ne, njerëzit e botës së re? Të fshihen fësht, të zhduken, se s’kemi nevojë për ta. T’i dënojmë e t’i shpallim armiq e tradhtarë e t’i pushkatojmë e t’i varim në litar. Jo që po na del se s’kanë bërë asgjë, as mizë s’kanë shtypur me dorë, e po thuhet. Eh! Po ata na zenë vendin, ore derdimenë, apo s’janë të shkolluar e me alamet diplomash ne xhep. Ata i përkasin botës së vjetër, të zhduken! Shpejt t’i nxjerrim para një Gjyqi Special, që ta marrë vesh bota se s’bëjmë shaka. Pse vetëm Nurembergu të përmendet, po ne çfarë jemi? Bota le të dridhet prej nesh, prej Partisë sonë Komuniste, që do të përmbysë botën e vjetër. Në vend të saj do të jetë një botë e re e njeriu i ri ! S’kemi gjykatës të shkolluar thoni? Pune e madhe! Është populli që ka marrë pushtetin në dorë, me shkollë e pa shkollë, gjyqi do të behet se s’bën! Ku? Atje në atë kinema e teatër të ndërtuar nga fashistët italianë. Në atë teatër që e quajtën “popullor” dhe “kombëtar”. Diktatori në atë tërbim s’u përmbajt e tha: Sot është klasa puntore që e ka marrë pushtetin në dorë me grykë të pushkës, e me grykë të pushkës do ta mbajë. Diktaturë? Po, diktaturë? Po! Diktaturë e proletariatit, e cila do të bjeri si grush çeliku mbi armiqtë e popullit e të Partisë! Kështu foli general- kolonel Enver Hoxha, i brohoritur nga dhjetra gjeneralë të tjerë pa asnjë klasë shkolle ushtrie. Dhe Gjyqi Special u hap. Në skenë rolet kryesore do t’i luanin shokët e partisë e partizanët e malit, me kryetar gjyqi general-kolonel, Koçi Xoxen, teneqexhiun e prokuror nëntogerucin llafazan, general-major Bedri Spahiun. Lum si na e lumë Shqipëria! E si mos të lumturohet vendi kur i bëhen fli 60 therorë të zgjedhur me gisht, të cilët, me gjakun dhe eshtrat e tyre do të forcohen themelet e partisë e të diktaturës së saj mizore?! Theroria me kurbanë, si në kohët parahistorike, ishte e vënë në urdhër dite. Kështu ndodhi që në skenën e atij teatri të luhej tragjedia shekspiriane, e një Makbethi shqiptar komunist, ku Makbethi i Shekspirit në krahasim me këtë në Tiranë duket si një xhuxh. Ç’ne ky krahasim ? – do të thotë dikush. Po a nuk e vrau ky Makbethi ynë kunatin ? Pse ? Për të vrarë edhe shokët e tij, që ta përcillnin në botën tjetër. Eshtë për të qarë ! Por ja, gomarit i vjen për të qeshur. S’kam parë të tillë gomar kaq budalla ! E populli i ve vulën : budallait liroji rrugën ! Këtu populli gaboi. Jo vetëm që iu lirue rruga, por iu hap bulevard që të bridhte pa teklif. Në po bejmë shaka, por shakaja thonë se është gjysma e së vërtetës. Por duke qenë se përjashtimi forcon rregullin, dhe në rastin tonë specifik, shakaja jo gjysmë, por del dyfish e vërtetë. Budallai, që s’ishte budalla por kriminel, kapi shpatën « edhe një herë për situatën » dhe ia flakëroi Shqipërisë anembanë, duke mos lenë burrë të mirë në kambë, por iu duk pak, dhe kaloi te gratë e fëmijët, duke i kositë pa iu dridhë mustaku, megjithëse nuk mbante mustaqe.

Ç’hyn kjo kët ? – do të thotë përsëri dikushi ? More, ti dikushi, po mos, vallë, je qorr nga sytë e shurdh nga veshët, që s’i sheh ato pleq, gra e fëmijë mjeranë, të mbyllur në qark telash me ferra, më keq se bagëtia? A nuk i sheh fëmijët që vdesin si miza në prehrin e nënave të shkreta që kuja e tyre ther dhe qiellin ? Ku shkuan e nga u zhdukën pa lenë gjurmë varri gjëkundi, mijërat e shqiptarve, që u kositën nga ajo shpatë vrastare ? Nuk po shtyhemi më gjatë, e lemë me kaq, kush don të kuptojë le të kuptojë. Për ata që s’kuptojnë ose s’duan të kuptojnë, le të mbeten ashtu siç janë.

  • Editorial I revistes “Kuq e ZI”

                        ***

  • Shënim i Dielli

Edhe pse në kushtet e kufizuar të Pandemisë së Koronavirusit(Covid-19), revista Kulturore Euro-Shqiptare me emrin simbolik kombëtar”KUQ E ZI”, e vazhdoi rrugëtimin e  saj në edicionin e XXVII- Nr.153.

Edhe redaksia e Diellit e mori numrin e ri dhe falenderon botusin Lek Previzi. Ballina e revistës i kushtohet gjyqit të ashtuquajtur Special, gjyqit të përgjakur të diktaturës komuniste, që coi para skuadrës së pushkatimit ajkën e intelektualëve nacionalistë shqiptarë. Sivjet ishte 75 vjetori i këtij gjyqi, dhe botusi Lek Previzi, i kushtoi editorialin përvjetorit të harruar si dhe analiza e komente.Po ashtu në nderim të viktimave revista boton specialen kushtuar 75-VJETORIT TË GJYQIT SPECIAL, 1 mars- 1 prill 1945”- Nderohet kujtimin I viktimave të komunizmi, dhe me këtë rast publikohet lista emrat e tyre, duke i rikujtuar që të mos harrohen. Revista sjell Lista e plota të të pushkaturëve dhe të burgosurëve.

Një analizë e vecantë i kushtohet nga botuesi Lek Previzi edhe harresës tjetër:” Maj 1945, 75-vjetori i kampëve të internimit-Heshtje i pashpjegueshme”.

Në këtë numër lexuesi do të gjejë artikuj të shumtë, informacione, analiza, refleksione, cikle poetike, cikle vizatimore.. etj. Revista sjell artikullin e studuesit Thas L. gjika me titull” KATARSA KOMBËTARE KËRKON DËNIMIN E KRIMEVE TË KOMUNIZMIT QË NË FILLIMIN E TYRE”.

Me interes është edhe PROLOG I DRAMËS “DALLANDYSHET E LOTËVE TË PASTREHË” të Arshi Pipës;- Dërguar për revistën nga Gjergj Jozef Kola-Vjenë; me shumë interes është publikimi i shkrimit historik-studimor kushtuar- 320-vjetorit të hypjes në fronin e Selisë së Shenjtë në Vatikan të Papa Klementi XI, Gjon Françesk Albani, me orgjinë shqiptare nga Laçi i Kurbinit…

Po në këtë numër vjen edhe analiza e studiuesit Mërgim Korça

“VEPRA E VISAR ZHITIT, KUFIRI QË NDAN REALIZMIN SOCIALIST SI PROPAGANDË, NGA LETËRSIA E MIRËFILLTË ARTISTIKE E TË VËRTETAVE HISTORIKE “. Në këtë numër revista sjell kronikën e ndarjes nga jeta të shkrimtarit dhe studiuesit Moikom Zeqo, së cilës i bashkëngjitet edhe ngushëllimi i revistës.

Përmes artikullit të Fatbardha Mulleti Saraci, revista sjell “MEMORIE PËR ZNJ. LAURA KEQI (1957-2020)”- si dhe ngushëllimin e Redaksisë.

Nga numri i kaluar, në këtë numër vijon Kapitulli i dytë i librit- “Shqipëria-Nga Origjina në ditët tona” i Lek Previzit.

Me rastin e 70 vjetorit të Ditës së lindjes të gazetarit, ish drejtor i Divizionit të Eurazisë në Zërin e Amerikës, z. Frank Shkreli, revista sjell urimet e saj dhe boton një shkrim të z. Shkreli publikuar me 16 shkurt 2020 në Gazetën Illyria me titull” Shqipëria postkomuniste lëngon ende nga nostalgjia për komunizmin”…

Profesori Sami Repishti ka sjellë në këtë numër të rvistës artikullin” Lady Macbeth del nga skena”, ku analizohet roli i Nexhmije Hoxhës në diktaturën shqiptare,duke analizuar edhe “Letrën-testament” të saj, duke arritur në përfundimin se ajo ishte një “ e sëmurë pa shërim!”…

Numri i ri i revistës “Kuq e Zi” mbyllet me cikle poetike, vizatime nga koha e internimit, në punë të detyruar-Pluk –Lushnje 1980-1990, cikël me forografi nga Pandemia”Si dukeshin disa qytete gjatë izolim”…

*Në këtë numër revista boton edhe një artikull nga arkivi i Diellit: Dalip Greca :”Revolta e Spaçit përkujtohet e nderohet në Nju Jork”- që ka në fokus: Përkujtimin e së dielës të 17 Majit 2015, në Kolegjin Monroe të Nju Jorkut, ku është organizuar një veprimtari nderuese dhe përkujtimore për heronjtë, martirët dhe qendresatrët e Revoltës së Spaçit dhe Qafë Barit. Në përvjetorin e 42 -të Revoltës së Spaçit, Asambleja e Shtetit të Nju Jork-ut, me sponsorizim të z. Mark Gjonaj,(atë kohë) ansambleist i Distriktit 80-të, si dhe nga Këshilli i Bashkisë të qytetit të Nju Jork-ut, sponsorizuar nga anëtari i këshillit të Bashkisë për distriktin 15, Ritchie Torres, nderuan me proklamatë qendrestarin e burgjeve të diktaturës komuniste Pëllumb Lamaj. Proklamatën e ka lexuar dhe më pas dorëzuar ansambleisti i Shtetit të Nju Jorkut, z. Mark Gjonaj.

Faleminderit botuesit Lek Previzi për këtë numër të pasur me informacione e analiza të revistës”Kuq e Zi”!

Filed Under: Opinion Tagged With: dalip greca, Lek Previzi, Revista Kuq e Zi

LEK PREVIZI: VATRANE, GEZUAR VITIN E RI 2020!

December 29, 2019 by dgreca

Viti 2020 qofte i mbare e me suksese per ju dhe gazeten e lavdishsme historike DIELLI, qe vazhdon te ndrise mbi boten shqiptare. Ju lumte e rrofshi !/

Te nderuar miq Vatrane,/


Urime ! 

Gezuar Festat funvjetore, dhe posaçerisht Vitn e Ri, qofte i mbare e me suksese per ju dhe gazeten e lavdishsme historike Dielli, qe vazhdon te ndrise mbi boten shqiptare. Ju lumte e rrofshi !Ne jemi (une me miq te mi)  disa te mrekulluar  qe i shptuam termetit te diktatures komuniste, tashma ne pleqeri te shtyre, por me zemer te re per lavdine e perparimet e Attdheut ,  Shqiprise sone te dashur, dhe te Kombit Shqiptar. Me aq sa kemi fuqi, shendet e dije,  mundohemi te hedhim nje fjale te mire, per lartesimin   e Kombit tone dhe per historine e tij te lavdishme ne shekuj e mijavjeçare. Kjo eshte detyra jone e perbashket dhe kesaj detyre ju ti qendroni te vendosur gjithmone. Me gjithe keto fjale te mira, s’ka dyshim se na dhemb zemra per katastrtofen e termetit, me shprese se Shqiperia e shqiptaret te dijne te bashkoheh per sherimin e plageve e shkaterrimev qe ka shkatuar. Jeta ecen perpara, dhe ne jemi te bindur se Shqiperia do ta marre veten nga kjo fatkeqesi, dhe nga fatkeqesite e tjera, siç ishte termeti i tmerrshem i diktatures komluniste, qe s’duhet harruar, e qe plaget qe ka lene jane akoma te hapura  per ata qe e perballuan me sakrifica njerezore me vujtje, tortura e mundimle te papershkrueshme. Zoti qofte me ne sikur ka qene gjithmone qe kombi yne perballoi stuhite e shekujve dhe ruejti identitetin e tij me krenari e dinjitet. Gezuar Vitin e Ri 2020   me arritje e sukses te reja ! Me respekt: Lek Pervizi 

Filed Under: Featured Tagged With: Gezuar Vitin e Ri 2020, Lek Previzi

PIKTORI I KAMPEVE TË VDEKJES….

August 18, 2018 by dgreca

…TË REGJIMIT TË ENVER HOXHËS/

2-Frank-shkreli-2-300x183-1Nga Frank Shkreli/

SHËNIM: Të premtën, disa media në Amerikë dhe në Shqipëri botuan një letër që thuhet se është e nënshkruar nga ish-kongresisti Joe Dioguardi drejtuar Kryetarit Bashkiak të Tepenës, në të cilën ai shprehet së është, “I shokuardhe thellësisht i shqetësuar mbi përpjekjet e tanishme për të cilësuar qytetin Tuaj të bukur dhe historik të Tepelenës si një “Aushvic Shqiptar”. Kjo – ashtu siç ju e dini – lidhet me disa plane të çuditshme për të kthyer barrakat ushtarake në qytetin tuaj në një farë soj Muzeumi dhe Kompleks Memorial si “Kampi i Shfarosjes së Tepelenës”, shkruan DioGuardi dhe sipas letrës së botuar në gazetën Dielli në Nju Jork, ish-kongresisti i kërkon Kryetarit të Bashkisë së Tepelenës që të, “tërhiqni mbështetjen për memorialin Kompleks i cili në mënyrë të falsifikuar përshkruan  “Memorialin e Kampit Shfarosës të Tepelenës… dhe zyrtarisht të anuloni një vendim të tillë”, citohet të ketë shkruar Dioguardi në atë letër.

Me të vërtetë e kam të vështirë të besoj se kjo letër është përpiluar dhe nënshkruar nga Z. Dioguardi, por për derisa ai nuk e përgnjeshtron një gjë të tillë, atëherë ai duhet të jetë përgjegjës si dhe autori vet i kësaj letre.  Se pse Z. Dioguardi me këtë rast u bashkohet manipulimeve dhe falsifikimeve komuniste të historisë, është absolutisht e pabesueshme dhe e pa kuptueshme për mua.  Është e turpshme se, Z. Dioguardi e di më së miri se mbështetjen më të madhe financiare, politike dhe morale, gjatë 30-viteve të fundit dhe më heret, ai e ka pasur, pikërisht nga bijtë edhe bijat shqiptaro-amerikanë të shumë të përndjekurve nën regjimin e Enver Hoxhës. Dhe tani të këthehet e të përgnjeshtrojë madje edhe ekzitencën e një kampi famëkeq siç ishte kampi i Tepelelnës?  Të pyes cilindo se mund t’i tregojnë për vuajtjet e tyre dhe të familjeve të tyre të përndjekura, disa prej të cilëve kanë vuajtur në kampin e Tepelenës.

Në letrën e tij, Z. Dioguardi kundërshton krahasimin e kampit të Tepelenës me kampin nazist në Aushwitzit në Gjermani, por duket se Z. Dioguardi nuk e di se ishte vet ish-ambasadori gjerman në Tiranë, Helmut Hoffman i cili kishte bërë një krahasim të tillë, pikërisht për trajtimin e tmershëm që u bëhej të internuarve në kampin e Tepelenës.  E vërteta është se ishte ambasada gjermane në Tiranë dhe Fondacioni gjerman Adenauer, ata të cilët mundësuan botimin e skicave (disa më poshtë) të ish-të përndjekurit Lek Previzi nga kampi i Tepelenës. (Shih artikullin më poshtë).  Për më tepër, ambasada gjermane në Tiranë, si asnjë tjetër, e ka dalluar veten gjatë 20-viteve të fundit duke u bërë thirrje autoriteteve shqiptare që të përballen seriozisht me krimet e së kaluarës komuniste.

*Shkrimi  dhe skicat më poshtë botuar një vit më parë, hedhin pak dritë mbi debatin e tanishëm të shkaktuar nga letra e Z. Dioguardi, dërguar Kryetarit të Bashkisë së Tepelenës.

***

lek-previzi-1-1-1-300x162

PIKTORI I KAMPEVE TË VDEKJES TË REGJIMIT TË ENVER HOXHËS

Frank Shkreli/

Piktori është Z. Lekë Pervizi: Kampet e vdekjes, janë kampet e regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe pikërisht ai kampi famëkeq i Tepelenës.lek-previzi-2

Në Foto: Lek PREVIZI/

Ditët e fundit më ra në dorë numri i posaçëm i Revistës “Kuq e Zi”, një revistë euro-shqiptare online me kryeredaktor Lekë Pervizin, e cila botohet në Bruksel që prej vitit 1993. Thuhej në editorialin e numrit të parë të revistës “Kuq e Zi” se botimi i saj, synonte të shërbente si tribunë shqiptarizmi, “Ku ata që vuajtën dhe u sakrifikuan nën dhunën komuniste gjatë një gjysëm shekulli të kenë mundësinë të shprehin e të tregojnë aftësitë e tyre në fusha të ndryshme të dijes e të kulturës.”  Jo të gjithë dolën të gjallë nga kampet e përqendrimit të regjimit më të egër komunist në Evropën Lindore, por ata që patën fatin të mbijetojnë mundimet dhe terrorin enverist – dëshmitarë të gjallë të atyre krimeve anti-njerëzore – sot janë në gjendje, që në emër të bijve dhe të bijave më të dalluar të kombit, të “rrnojnë për me tregue”, vuajtjet dhe vlerat reale të atyre viktimave të komunizmit shqiptar, me qëllim, “për me çue në vend nderin e kulturës dhe të historise shqiptare”.

2 ok Kampet

Njëri prej këtyre dëshmitarëve që i shpëtoi vdekjes në kampin e Tepelenës është edhe Lekë Pervizi. Për veten dhe bashkëvuajtësit e tij në kampet komuniste të Enver Hoxhës, Z, Previzi ka shkruar se, “Jemi dëshmitarë përjetues të asaj shfarosjeje sistematike e të planifikueme me gjakftohtësi të madhe nën diktatin e të huejve: jugosllavë, rusë e kinezë, për t’i zhdukun të gjithë tiparet shqiptare, si burrëninë, besën e traditat, ashtu edhe historinë, gjuhën e kulturën.

1Ok KampiKëto iu nënshtruen falsifikimit e manipulimit, sipas strategjisë së ideologjisë marksiste të zhdukjes totale të trashigimisë sonë mijravjeçare”.

Kampi2Dëshmitari i gjallë i këtyre vuajtjeve e terrori, sidomos në kampin e Tepelenës, ku ai vetë ka kaluar dënimin si i pa dëshiruar i regjimit komunist, Lekë Pervizi vazhdon, për më shumë se një çerek shekulli pas shembjes së komunizmit, të “rrnojë” dhe të “tregojë”, për vuajtjet e veta e të familjes së tij të ngushtë si dhe të bashkëvuajtësve të tij si vëllezër e motra shqiptare, kundërshtarë politikë të regjimit enverist.   Z. Pervizi e ka dokumentuar me shkrime dhe si rrallë kush tjetër, për të mos thënë, ndoshta si askush tjetër para tij që vuanin në ish-burgjet dhe kampet komuniste të Evropës Lindore – edhe me vizatime në copa letrash — përshkroi jetën e përditshme në kampin e Tepelenës dhe vuajtjet e tmerret që ai dhe të tjerët kanë pësuar në kampin famëkeq aty.

Numri i fundit i posaçëm i revistës, “Kuq e Zi” u kushtohet pikërisht këtyre vizatimeve të piktorit të ish-burgosur Lekë Pervizi, një testament i rrallë ky, në këtë formë, i mundimeve dhe vuajtjeve në kampin e terrorit të Enver Hoxhës, në Tepelenë.   Duke i shikuar ato fotografi të vizatuara në ish-kampin e Tepelenës nga Leka, njeriu normal ndjen një shpërthim zemërimi pothuaj të papërmbajtur dhe pyet veten se, si është e mundur që njeriu, të veprojë në këtë mënyrë, kundër njeriut, e për më tepër, shqiptari ndaj shqiptarit.  Në një komunikim me Z. Pervizi, pasi lexova numrin e posaçëm të revistës online që më kishte dërguar, e pyeta se pse ka pritur gjithë këto vite që t’i botojë këto vizatime për publikun. Ja edhe shpjegimi i historisë së botimit më në fund, në një album të posaçëm.  Ai më shkruan se i mbante vizatimet për vete, në disa copa letre, sa për kujtim, megjithëse i kishte botuar herë pas here në revistën “Kuq e Zi”, që prej fillimit të daljes së saj në vitin 1993 e në vazhdim, por shton se nuk u kujtua kush që t’u jepte rëndësinë që meritonin.  Z. Pervizi i jep kredi për botimin, më në fund, të vizatimeve një miku të tij, edhe ai i ish-përndjekur politik – i cili ishte në dijeni të vizatimeve të tij në kampin e Tepelenës.   Në një mënyrë ose në një tjetër, lajmi për ekzistencën e vizatimeve të Z. Pervizi shkoi në veshët e zyrës së Fondacionit gjerman Konrad Adenauer, në Tiranë, e cila i botoi vizatimet nëpërmjet Institutit të Studimeve të Krimeve të Komunizmit në Tiranë, me drejtor Agron Tufa, shprehet Z. Pervizi.

Ishin gjermanët pra, ata që mundësuan botimin e këtyre vizatimeve me një album të posaçëm me titullin, “Rrathët e Ferrit”.  Leka shkruan se gjermanët e kishin ftuar për një javë, ndërsa kishin organizuar një mbledhje me aktivitet të posaçëm në kazermat e rrënuara në Tepelenë, ku ishin ekspozuar vizatimet e tij të zmadhuara, ku ndër të tjerë, kishte marrë pjesë dhe Ambasadori gjerman në Tiranë dhe drejtori i Fondacionit ‘Konrad Adenauer’.   “Kështu nepërmjet atyne vizatimeve të shpëtueme kot prej meje (mjaft kishin humbë), u ba i njohun kampi i Tepelenës, ashtu siç ishte i ndërtuem që e keni pa dhe ju në revistën, por që i të cilit kamp nuk ekzistonte asnjë fotografi, se ku, e si ishte.   As nuk dihej se si funksiononte e si ishin stivosun të internuemit brenda atyne kazermave vigane”.

Kjo u bë shkas edhe për mbledhje të tjera dhe tashti po mendohet që të krijohet aty një muze, e të ngrihet një memorial, më shkruan Leka.   “Merreni me mend, i dashun mik, se kishin kalue 25 vjet që askush s’donte të ia dinte për atë kamp famëkeq të Tepelenës.  Prandaj vizatimet dolën me vonesë, kur duhet të ishin ba të njohuna botënisht që në vitet e para pas shembjes së diktaturës. Kaluen gjashtë presidentë e disa qeveri, që as u shkonte mendja fare dhe as që e donin daljen në shesh të mizorive të komunizmit mbi qenie njerëzore (shqiptare) të pafajshme”, përfundon ai shpjegimin e tij, që pati mirësinë të më dërgonte në lidhje me vonesën e botimit të këtyre vizatimeve dokumentuese dhe historike me vlerë të madhe, nga një dëshmitar i gjallë i jetës dhe krimeve që bëheshin në kampin e Tepelenës nga regjimi komunist kundër popullit të vet.  Megjithëse Lekë Pervizi me modesti thotë se, nuk e bëri publikimin e këtyre vizatimeve me qëllim që të “delte si burë i mirë”, ai shpreh mirënjohjen e tij dhe falënderon gjermanët, të cilët me interesimin e tyre, e bënë të mundur daljen në shesh të këtyre vizatimeve historike nga jeta dhe e krimet në kampet shqiptare të përqendrimit të regjimit komunist të Enver Hoxhës, të cilat Z. Pervizi thotë se, “Ambasadori gjerman në Tiranë i kishte krahasuar me Auschvitzin, për trajtimin mizerabël që iu bahej të internuemve, pavarësisht nga përmasat strukturale më të vogla, por për nga përmasat kriminale të mëdha.”  Në një artikull dje nga Përparim Halili, botuar në gazetën Telegraf të Tiranës thuhet se, dosjet e kampit të Internimit dhe të kryengritjes antikomuniste së Zhapokikës në Tepelenë janë zhdukur më 1991.   Për më tepër Z. Halili shkruan se strukturat e kampit të Tepelenës janë hedhur për dhe, siç duket, në përpjekje për të zhdukur çdo provë i ekzistencës së kampit të tmerrit duke shtuar se “Në vitet 1994-1995 mbi varret e 175 (fëmijëve “armiq” të moshës deri në 12 vjeç) dhe 789 të rriturve të vdekur në kampin e Tepelenëns, ish-qeverisja e viteve 1993-1995 ka ndërtuar pallate banimi për strehimin e ish-të dënuarve politikë dhe kolektorin qendror të ujërave të zeza të qytetit, pa bërë zhvarrimin që u kërkua me protesta prej familjarëve të viktimave”.   Përparim Halili shkruan gjithashtu se “dosjet e kampit të Tepelenës janë zhdukur qysh në korrik të vitit 1991”.

Unë kam shkruar shumë, por më kot, gjatë këtyre viteve për mospërballjen serioze me të kaluarën komuniste të klasës politike shqiptare të të ashtuquajturës periudhë post-komuniste, një fenomen ky që në mendjen e njerëzve normal është vështirë të kuptohet ose të pranohet në një shoqëri që e konsideron veten demokratike, anëtare e NATO-s dhe aspiruese për integrim të plotë euro-atlantik.   Por, ajo që me të vërtetë prek thellë dhe ndez ndjenjat morale të njeriut është se, si edhe sot nostalgjikët e atij regjimi dhe të diktatorit, siç shkruan edhe “Piktori i Kampeve të Vdekjes”, “Të ngrenë lavde kriminelëve e xhelatëve dhe, aq më keq, atij lloj diktatori të paskrupullt e paranojak që e trajtoi popullin e vet si të ishte bagëti e jo qenie njerëzore”. Megjithëse e papranueshme, për këtë situatë të krijuar në Shqipëri, nuk është për t’u habitur kur të merret parasysh se si klasa politike, “majtas e djathtas”, e këtij çerek-shekulli post-komunizëm, po trajton sot ish-të përndjekurit politikë, duke i përjashtuar krejtësisht nga jeta politike e vendit, gjë që i bën të ndjehen si të huaj në vendin e vet. Ndërsa është i pa pranueshëm gjithashtu edhe refuzimi i tyre banal dhe i pa moralshëm për t’u përballur, njëherë e mirë, me të vërtetën e të kaluarës komuniste dhe me krimet e regjimit të Enver Hoxhës, ashtu siç kanë bërë vendet e tjera ish-komuniste të kontinentit evropian. Falë nderës Zotit që kombi shqiptar ka ende miq siç janë gjermanët, të cilët po ndihmojnë në zbardhjen e së vërtetës të historisë së krimeve të një sistemi totalitar e gjakatar.   Falënderojmë Zotin gjithashtu edhe për piktorin Lekë Pervizi, i cili “rrnoi për me tregue” dhe që me vullnetin e tij të fortë dhe me ndjenjën e tij të thellë, kishte vendosur herët që e keqja të kundërshtohej dhe të luftohej me çdo mjet e mundësi, madje edhe në rrethanat e një kampi përqendrimi, siç ishte ai i Tepelenës.   E falënderojmë Z. Pervizi edhe për “kokëfortësinë e mos-nënshtrimit” që ka treguar në kampin e përqendrimit që, edhe në kushte jashtëzakonisht të vështira i ka bërë dhe i ka ruajtur vizatimet – megjithëse jo të gjitha – nga jeta dhe të strukturave të kampit ku ka qëndruar e që sot i ka të botuara dhe na i sjellë si dokumentacion historik për brezat e sotëm dhe të ardhshëm. “E vërteta triumfon kur bëhen sakrifica dhe mundime për ta qitur në dritë të vërtetën”, ka thënë babai i kombit amerikan, Xhorxh Washingtoni.   T’i jemi mirënjohës Lekë Pervizit që me botimin e këtyre vizatimeve nga jeta në kampin e terrorit në Tepelenë, hedh sado pak dritë mbi të vërtetën e krimeve që ndodhën në atë vend.

Filed Under: Featured Tagged With: Frank shkreli, Lek Previzi, Piktori i Kampeve te vdekjes

Lek Previzi, i mbijetuari i Kampit të Tepelenës, replikon me Pëllumb Xhufin

April 3, 2018 by dgreca

Dëshmitari i mbijetuar, Lek Pervizi: Enveri do na çonte në Siberi, çfarë ndodhi në kampin famëkeq të Tepelenës/*

lek-previzi-1-1Vizatimi origjinal nga Lek Pervizi si ishin stivosur të intenuarit ne kazermat e kampit të Tepelnës që tronditi opinionin,  instucionëtdhe të huajt, që flet më mirë se ç’do shkrim e fjalë. Krahasimi me Auschwitzit ështe se kjo gjendje ua kalonte atyre  të kampëve të gjermanisë, të pajisur me krevate, shtresa e mbulesa e veshje. Ku ta marrës që Xhufin ta futshe aty e pa të shihte trajtimin jo të keq ‘no bad)  që ai pati paftyrësinë të prallisë.

 –Si do ta konsideroni rastin e Xhufit?

Një ndërhyrje fare e pandërgjegjëshme. Si historian dhe intelektual duhej të ishte treguar kryesisht human. Sepse  kampet e interrnimit kane ekzistuar, ne forma te ndryshm.. Por ai i Tepelenës ka qene me i keqi, sepse ishte nje kamp i mbyllur me tela me gjemba, qe funksonoi gjasht vjet, 1948-1954 ( fundi i vitit 1953). Ku femijet të internuar me nenat në moshë djep,ata që i shpëtan vdekjës,  u rritën aty pa njohur se ç’eshte bota, pa njohur seç eshte veza, sheqerri, pema, lojrat etj. Mjafton fakti qe ishte kamp i mbyllur, ku shumica ishin pleq, gra e femije, familje te tera, te privuar nga liria. Nuk po flasim per trajtimnin, muingesat, vuejtjet, semundjet e vdekjet.   Që nënkuptohën. Xhufi na qenka bazuar mbi një dokument të CIA. Ku ka ditur CIA se ç’behej nen diktaturë në Shqiperi. Patjeter kane marre nje pergjigje nga Ministria e Brendshem e kohes, që s’kishte si të shkruante ndryshe, ndersa realiteti ishte krej perdreq. Pra Xhufi tregon, siç vinte nga trungu komunist ,  se nuk ka ndjenja humane. Gje që s’i lejohët një intelektuali. Nga ana tjetër ai tregon një prirje për të justifikuar atë që njihët si diktatura më egër e kampit komunist të Evropes Lindore. Kjo e pa pranueshme nga një historian i vërtetë. Krahasimin per Aushvitzin ai e ka marrë gabim . Ai është simbolik, për të treguar  se edhe ne Shqiperinë e vogël ka pasur një kamp të keq, të tmerrshem. Por jo në një krahasim madhësie dhe krimesh si kampet e gjermanisë. Kampi i Tepelenës i përgjigjej një popullsie prej një milion shqiptarë , ndërsa kampi Aushwitzit i përgjigjej një popullate europiane qindra milionësh, se aty u internuan nga gjithë vendet europiane). Vetëm viktimat e atyre kampëve ishin sa gjashtë herë  popullsia e Shqipërisë. Por për Shqipërinë e vogël, kampi i Tepelenës cilësohët si tmerr i madh, që kurrë s’kishte ndodhur në shqipëri, e veç diktatura komuniste e krijoi për të mbyllur aty vetë pafajsinë, që ishin familje të tëra të ndërshma e paqësore shqiptare e kryesisht fëmijët, që aty iu flijuan idhullit të komunizmit. Zoti Xhufi te gjitha këto i ka mohuar, duke treguar se se meriton fare atë titull të historianit.  Urojm të çvishet nga skorjet ideologjike me të cilat e ka mbuluar e kaluara komuniste, siç kanë berë kolegë të tij shqiptarë e të huaj. Duke fituar kështë përmasat e një historiani të vërtetë. Sidukët nuk e ka lexuar librin e zi të komunizmit të gjashtë inteletualëve francezë ish komunistë, ku diktaturakomuniste shqiptare me diktatorin e saj, radhiitën ndë më t‘ egrat. Kjo do t’ishte detyrë e një historiani të kërkojë të vërtetën  dhe jo të prallisë pa përgjegjësi e ndjenja humane.

Pamje e përgjthëshme e kampit të Tepelensë siç ishte, falë  vizatimit të Lek Pervizit, që e beri të njohur, që s’kishte mebtur gjurmë, përveç rrënojave të kazermave, ku janë shenuar dhe varret që janë zhdukur.  Mëndohët e po punohët të ngrihët një muzeum i shkallës kombëtare, me ndihmën e sponsorizuesve shqiptarë e të huaj.

lek-previzi-1-1

 -Ju e keni njohur atë kamp, çfarë kujtoni?

Ate qe kujtoj e kam treguar ne vizatimet e mija te gjendjes se kampit qe janë me të sakta se çdo fotografi,  

që në rastin kokret  ishte detyrë e vetë Shtetit komunist që t’i kishte si dokument.  Sa për vizatimet e mija rezulton se s’ka pasur të tillë ne asnje lloj kampi te Gjermanise as te  Rusise sovjetike, as te shteteve te tjerë komunistë .  Une ato vizatime i kisha berë per veti, si kujtim, dhe s’me ka shkuar  mendja kurrë t’i bej publike, Kjo u bë nga Fondacioni gjerman Konrad Adenauer dhe ISKK, me drejtor Agron Tufën. Ishin ata që e krahasuan kampin e Tepelenës me Auschwitzi, sigurisht ne formë simbolike, sepse dihtj se tmerret  e Auschswitzit s’ishin kryer në shqiperi, me gaze e furra, por si vend i vogël ky krahasim ishte i natyrshem. S’ka më krim  se sa të ia presish e mohosh lirinë njerëzve të pafajshëm e t‘i kthejsh në viktima. Këtë duhët ta kishte mirë parasyshë Xhufi  e mos të kalonte thenje absurde., për të shfajsuar diktaturën e xhaxh, e tij i diktator.

-Si ishte  gjëndja ?

Se pari te dihët se kampi i Tepelensë, perfshinte tre qendra te tjera para se ai te krijohej  Në ISH kazermat italiane. Keto ishin Turani, Veliçoti dhe Memeliaj, ku të internuarit ishNi se sjellë nga Berat më verën 19148. Me 40 kamionë të ushtrisë.  Kushte miserbale ,primitve në baraka te vjetra pa dyer e dritare, drejt në çimento. Pa asnjë strukurra higjenike sa do të tjeshta. Vetëm bukë misri 500 gram per njeri qe vinte nga Berati e thermoqur dhe epjekur keq, që mykej shpejt.  Ujët të pijëshëm me nga një tas në ditë. Ujë për larhe hiç fare, veç një rreke e qelbur që kalonte aty. As mjek, as inferrmier, as ilaçe. Plasën semundjet infektive si colerë, e filluen vdekjet rrasive, nder femijë e pleq. Nga deshmitarët, ne tre keto qendra vdisnin nga shtatë vetë në ditë. Tmerri arriti kulmin  ne nje natë ne Turan ku vdiqen 33 femijë kërthiqe. Lemëria e nënave dhe krejt kampit. Komanda s’kishte fuqi për aqsgjë,, veç të hapte varre e digjte teshat e fëmijëve. Siduket beri rapor në Ministri. Ku erdhën disa oficerë me dy mjekë. Vunë duart në kokë, nga tmerri që panë. Kështu kjo beri që në tetor 1949 , të internuarit të grumbullohëshin në ish kampin  e ushtrisë italiane, poshtë kalasë së Tepelenës. Por ky kamp ishte i rrethuar me tela me gjëmba dhe i mbyllur. Konditat ishin me të mira se te kampeve te tjera, se kishte uje, per pirje e larje. Buka u kthye ne gruri dhe u jepej nga nje lugicë çorbë në ditë. Por infeksioni i sëmundjeve vazhdonte ,dhe vazhdonin vdekjët. Ku varrosëshi në fushën para kampît, që u mbush plot. Por një ditë kalon me makinë, për në Gjirokastër,  idhulli i Xhufit, xhaxhi Enveri, i cili kur merr vesh ç’ishin ato varre, dha urdhër të zhdukëshin. Komanda lejoi transferimin e varrëve dhe një pjesë u transferuan sipër urës së Bençës, por shumica mbeti aty. Dhe u zhdukën me bildozier e traktor, mbjellur me tesrsherë Keto Zoti Xhufi s’ka patur ku t’i merrte vesh. E ç’hyistorien na mbahët, pa shpirt human. As ka pasur mundësi edhe vete CIA, të informohej, veçse nga sigurimi e ambasadorët e diktaturës, që CIA kërkonte shpjegime.

U zgjata pse e shoh se s’dihët asgjë për kampët, e zoti Xhufi ka te drejë te prallisë  ashtu. Kampi Tepelenës

njihët si në një kamp i mbyllur, me familje, pleq, gra e fëmijë,  e kaq mjafton per ta quejt të tmerrshëm. Sa që megjithëse i mbyllur , behej apeli dy here ne dite, ne mengjes pa dalë drita dhe ne mbremje,  në ora tetë të mb që ishte ora e fjetjës. Njerëzit ishin vetëm me rrobat e tyre (siç tregohët në vizatimet e mia). Shteti nuk siguronte as shtresa as veshje, që ne kampet gjermane sigurohëshin. Kishte njerez qe flinin mbi derrasat., dimen e vere. Ushqimi nga nje lugicë çorbe ujore, me fasule,  oriz, bollgur te skaduar e krimba, mbeturina te depove. Punë e rende e detyruar, nga 15 deri 50 vjeç për grate, dhe 60 vjeç per burrat. Transport si kafshe lendesh drurore, shtylla, trupa lisash , pllaka guri etjera materiale. te renda, gjithe diten nga mengjesi deri ne mbremje.

 -Flitet për vdekje të panumërt fëmijësh, saktësisht çfarë mund të na thoni për këtë?

Në ato kondita që përshkrova më lart, sigurisht se vdekjet kanë qenë të vazhdueshme e kanë prekur më tepër fëmijët e pkleqte, por s’kanë ,kursyer as të nrritur, burra e gra. Shtoi se unë vetë u infektova aq rendë sa më dërguan urgjent në spuitalin e Gjirokastrës, në verë, 1952. Ku  qëndrova pesë javë, që infeksioni s’hiqej, dhe mjekët u u dtyruan t’i kërkojnë drejtorisë përdorimin e një ilaçi të jashtëm që mbahej veças dhe s’jepej pa autorizim. Shifra te sakta ne s’mund të japim, se s’mbate kush shënime. Kjo është detyrë e shtetit që i ka pasur listat e te internuarve, siç e tregon fakti  i apelit që bahej çdo mengjes, nga një regjistër, që mbanin në dorë kapterat e apelit, pra që e kishte komanda. Zoti Xhufi, si historian, te kishte kerkuar në Ministrinë e brendëshme e në degën e Tepelenës, etjera degë, listat perkatëse që të dilte ne të tilla konkluzione e e jo në deklarata bajate e keqdashëse, për të mohuar një të kaluar  kriminale të regjimit diktatorial, ku ishte rrit dhe edukuar, që përmatepër paskej qenë i afërt me vetë xhaxhin e tij, Enverin.Vizatim projekt për tabllo, kushtuar natës së masakrës së fëmijëve ne kampin e Turanit tëTepelenës, ku ne një natë të vetme  vdiqën 33 fëmijë, një e dhjeta e vdekjëve te tjera

 -A ishte urdhër direkt i Enver Hoxhës me prespektivën e një gjenocidi të pashembullet ky kamp, pse u mbyll aq shpejt, çfarë ndodhi?

Që ai kamp (dhe kampët e tjerë)  te jetë krijuar me dijeni të plotë të Enverit, kjo s’ka asnjë dyshim. Supzim të një sulm nga ana e Amerikës,  asnjë prej nesh nuk do të kishte shpëtue gjallë, të kositur nga armët kriminelëve të sigurimit e policisë, vrasës  të regjur. Shtoj diçka interesante, se kur nisën internimet, më maj 1945 në Berat për familjet e veriut e në krujë për ato të jugut, u hap një fjalë së shteti komunist po i mblidhte të internuarit për t’i çuar në Siberi. A ishte fjalë kote, thashetheme,  apo diçka e propozuar, kjo s’dihët. Por që u fol u fol. Gjoa anijet ruse që do ta benin ate punë, u bahej kontroll nga autorritetet turke, kur kalonin Bosforin, e kështu ajo punë nuk u realizue. Kështu regjimi komunist i Xhufit vendosi ta krijojë Siberinë në Shqipëri, ku kjo masë iu mbështet Tepelenes si zonë e mbyllur mes malëve.

Qëllimi i  Enverit ishte për të asgjësuar familjet e mëdha e të tjera familje të ndërshme e patriote, duke i degraduar në puintorë krahu,  skllevër e bujk-robër. Fëmijët e tyre të lindur e rritur ne atë kampe të mos kishin asnjë të drejtë veç të punës denigruese të bujqësisë  e në miniera. Mjafton fakti se alamet profësorësh që ishin diplomuar e dokturuar në univesritete me të mira të Evropës jo vetëm që i kishte pushkatuar e burgosur, por edhe ata që kishin shpëtuar  i internonte e çonte me prashit misër e hap kanale në fushat e bujqësisë. Ky sipas Xhufit paskej qene trajtim i mirë., ku mirë do të kishte qenë ta provonte vetë atë trajtiml që t’i kthehëj truri në vend.

Kështu trajtohëshin gratë e vajzat e kampit të Tepelnës, ngarkuar si kafshë bartës me pesha te renda drushë e materuialësh të tjera, me kilometra shtegime malore, nga mengjesi ne mbremje, pa pushim.  Gratë mirditore shtrengonin ne brez nga një plloçkë (rrasë guri) për të shuar urinë që u gërryente stomakun., të shoqëruara nga policë krriminelë të armatosur.

 -Çfarë ka ndodhur realisht në atë kamp, pse konsiderohet më famëkeqi në diktaturë?

E thamë se aty ndodhën vdekje të shumta për konditat miserable, mungesë usqhimi deri të vdekur  nga urija, semundje infektive, te ftoftit, punët e rënda. Veçse te merrët vesh mirë, se aty s’ka pasur tortura ne kuptimin  të saktë, as eshtë pushkatuar e varur kush. Ka pasur një tentativë ikje, ku personi është kapur e burgosur, e ka vdekur në burg. Një tentativë tjetë kanë ikur pesë vetë njëherësh, por jo shqiptarë, malazez, të cilët janë ndjekur e vrarë malëve.  Trahtimi më i keq i tepelensë ishte punet rënda, si kafshë bartës, së cilës i nënshtrohëshi të internuarittë aftë për punë, siç kemi shpjeguar.

Para se të krijohej Tepelena , nga  kampi Turanit, nja gjashtë të rinj, që ishin çuar të rregullonin një rrugë ushtarake, ku  gjetën rastin të ikin, e vetëm njeri mbei i vrarë, dhe të tjerët arritën të dalin në Jugosllavi e prej aty ne Amerikë e Belgjikë.  Nje ngjarje tjeter eshte arrestimi i pesë të rinjëve  nën 15 vjeç, që u denuan me nga dhjetë vjet burg politik. Pasi u liruan u internuan, dhe me vonë u dënuan përsëri me nga dhjetë vjet të tjerë. Ky ishte sistemi i ngritur nga Enver Hoxha, që ata që ishin të damkosur si armiq të dënohëshi përjetësisht.

Një e metë e madhe e Zotit Xhufi është kur ben krahasimin me kampin e Maliqit, që quen kam internimi. Kampi i Maliqit ka qenë kamp i të burgosurve politikë, krejt burra. Aty kushtet ishin të tmerrshme, me punë në baltë për hapje kanalësh vigane, Ku pati të pushkatuar, te varur, te vdekur ne llucë nën kepucët e policëve kriminelë, e vrasje gjoja për tentativë  ikje. Pra, krahasimi s’hyn fare. Kampi i Tepelenë, quhët i tmefshëm sepse aty u mbyllën shumica fami!lje, me fleq, gra e fëmijë,. Prandaj ky kamp esht krahasuar simboilikisht me Aushwitzin, e kjo s’i lejohët e s‘i ka aspak hije zotit historian Xhufi që ta hedhë poshtë. Kushte të mira apo të keqija, ai ishte një kamp i mbyllur që u mohonte lirinë jetën mijëra qenjëve njerëzore, të pafajshme, ku femijët janë pafajsia e sublimuar.  Këtë zoti Xhufi se ka pasur fare parasyshë ose s’ka dashur ta përmendë sepse shkonte në turpin e regjimit komunist prej ku ai vinte. Ka komunistë të nivelit intelektual që kanë arritë te pranojnë genocidin shqiptar të zbatuar nga diktatura e Enver Hoxhës me shokë, ku themi që edhe Zoti Xhufi duhët të arrijë të kuptojë, të reflektojë e të denojë krimet e komunizmit në shqipëri, ku kampi i Tepelenës është i damkosur me të drejtë si i tmerrshëm e Aushwitz i Shqipërisë.  

Burrat caktohëshin në trasportin në kurriz shtylalsh e trungje lisash  që rëndonin tepër, shtigjëve malore, karvan  skllevërsih  nën grykën e armëve të rojëve.

 -Ju keni realizuar skica dhe vizatime, ndër të parët që na dhantë fytyrën e atij kampi. …A janë vizatuar gjatë kohës në kamp, apo kanë qenë imazhe që i keni riprodhuar?

Fati që unë isha i inkuadruiar në radhët e piktorëve, ndonse i pa  zyrtarizuar, por faktikisht piktor. Përmatepëi i mbushur me mllef si i një familje antikomuniste e patriote   me vepra dhe jo me f jalë. I kalitun intelektualisht

nga studimët në Itali. Me këtë shpirt kundërshtimi unë gjeta forcë në vetvete dhe guxim,  sepse ishte e rrezkishme, ( siç është vërtetuar me të tjerë që e kanë paguar me jetën). Kështu arrita që të fiksoi me vizatime atë mjedis dhe ato njerëz, që rrinin të mbyllur aty si berre. Në ato kushte  unë nisa të bej potrete të nanës, vëllajt, të disa kushërijve dhe të internuarve të tjerë. Me një laps të tjesht dhe me thengjill zjarri, në copëza letre të rastit. Kështu mora skica dhe nga ndërtimi i brendshëm i kazermës ku  ishim caktuar të rrinim. Shtoi se kisha krijuar dhe poezi të forta denoncuese. Me këto gjëra unë shkoja drejt e para togës pushkatimit, po të mi gjenin. Një besnik që e mbain si spiun, sepse njihej me kapterët, e lajmëroi mamën se të dielën do të bahej një kontroll i madh në kazermat, e kujdes se e kam pa se Leka merret me shkrime e vizatime. Nana i mori  letrat e fhehurazi shkoin t’i djegë të zjarri i disa grave mirditore qe lanin teshat e fëmijëve. Kështu u zhdukën vizatimet e shkrimet. Kontrolli u be pa pasoja. Por nana, kishte arrit të shpëtonte me anë të grave disa vizatime, portretin e saj e të Valentinit e nja dy a tre të tjerë. Këto vizatime shpëtuan dhe u shtuan me të tjerë në kampe të tjerë.  Siç thashë vizatimet i kisha si kujtime të mia, e nuk i shfaqa asgjëkundi, veç në revistën time Kuq e Zi, për të kujtue shokët dhe vendet ku kishim kalue internimet. Sebep qe këto vizatime të bahëshin të njohun ishte Botimi i Albumit nga ISKK, me drejtor Agron Tufën, e Fonadacioni Konrad Adenauer, që organiezuan dhe takimin në kampin e Tepelenës, ku do të kishte qenë mirë të kishte qene i pranishëm edhe historiani Xhufi, që të njihej me ish fëmijët e kampi t tashti  pleq e plaka. Nga gjithë shokët e moshës sime që kanë qënë në atë kamp, vetëm unë kam mbetur mrekullisht i gjallë. Kështu që unë jam një dëshmitar okular shumë më i saktë e i besueshëm se sa CIA dhe historiani Zoti Pellumb Xhufi, që duhej të ishte me i kujdesur në deklarat e tij si flluska sapuni, mbi kampin të Tepelenës. Sepakut të ishte konsultura me njerëzit që ishin mbyllur në atë kamp e të tjerë.

–Vajzat sa mbushnin 15 vjeç, nxirrëshin në punë në bajtjën e barrëve të druve, krenare e të pamposhtura heroina të vërteta të mbijetesë  në ato kushte mizore.

Dhe nje pyetje personale, pse keni zgjedhur te jetoni jashte, ne cfare nuk besoni sot ne Shqiperi?

Kjo është më se e kuptueshme, sepse në Belgjikë ne fituem atë liri që na ishte mohuar e ndaluar. Gjetëm mundësinë e kultivimit të dijëve tona dhe të mundësive për të zgjeruar horizontin kulturor. Mundësinë e kërkimit e zbulimit të veprave  të vjetra që trajtonin historinë e shqiptarve. Ku, siç, dihet zbulova dhe përktheva librin e parë të shkruar për Skënderbeun,, nga shqiptari i parë, bashkëjetues Heroit e në shërbim të tij, Dhimitër Frangu, që atë vepër e kishte skruar e botuar latinisht më 1480, 12 vjet pas vdkejsë së Skënderbeut.,  dhe 25 vjet para librit të Marin Barletit. Ne këmi vuajtur nga padrejtësitë që na ishin berë, dhe dënimet që kishim pësuar pa qenë fajtor për asgjë. Sa që edhe sot e kësaj dite, mbi ne pëshon përsekutimi sepse, s’na është kthyer asgjë nga pronat e konfiskuara e te djegura, dhe s’kemi përfituar asnjë shpërblim nga vitët e dënimëve. Duke i venë kapakun kësaj pune, , që prej 73 vjet shtëpia jonë në Tiranë (në Bllok), mbetët  peng e qiraxhive komunistë që shteti i tyre i futi aty duke na perzene ne e duke e konfiskuar banesen. Gjashtë presidentë kane kaluar, si dhe disa qeveri, të djatha e të majta, që s’kanë qenë në gjendje të na kthejnë banesën , duke anulluar dekrete e vendimet komuniste e kthyer objektin pa asnjë lloj gjyqi. Ne jemi e vetmja familje e persektuuar 46 vjet, që s’ka përfituar as një dhomëz në Tiranë, për të fjetur kur vizitojmë kryeqytetin tonë të dashur, por që vazhdon të jetë i ndaluar për ne, kumirë e ka venë titullin një romani Ismail  Kadare, “E penguara“, që na pështatet neve plotësisht, në një kuptim e kontekst më të thellë.

Pse kemi zgjedhur të jetojmë  jasht e morët vesh. Por ka dhe më për të thenë.

Se pari për t’i ikur një mundësia të vazhdimit të diktaturës, e kampëve. Nga ana tjetër, për fëmijët, ku si shembëël marr djalin e madh Leonard. Ky djalë  lindur e rritur ne Pluk të Lushnjës që ishte dhe kamp internimi, u dallua per talentin artistik e tij natural dhe ku nën drejtimin tim u be piktor Arriti të mbarojë shkollën e mesme në Lushnje. Por ma tutje bllokim.  Instituti i lartë nuk iu lejua dhe e derguan ne institutin e ulët të fuishave të bujqësië, me hap kanale e prashit misra. Ku dolën në Belgjikë, që u paraqit në Akademine Mbretrore te Artve Fogurative, u pranua drejt pa konkurs, sa ia panë disa vizatime,. Ai e kreu Akademini si nxenës më i dalluar duke fituar çmimin e posaçëm të Akademisë,  dhe duke u reklamuar me 100 pmoster me firmën e tij,;te paguara 300 mije franga belge, si studenti më i mirë i atij viti Akademik. Sot ai eshte nder artistët me të njohur të Belgjikes, ku ftohët çdo vit të ekzpozojë ne Grand Palais të Parisit, ekzpozitë e promvuar nga vetë Presidenti i Francës. Prandaj zgjedja jonë ishtë e drejtë. Vendi ynë na mohoi  gjatë 46 vjet, dhe vazhdon në këtë drejtim, përsa nuk na njeh të drejtat që na takojnë, të drejta që bota ka shpallur në deklaratën e te drejtave universale të njeriut, ku siduket Shqipëria nuk denjon të përfshihët. Pra zgjdhja ishte për të jetuar e gezuar lirinë që siç thotë Dante Alighieri, që vetëm ata që kanë vuajtur për të, dijnë ta çmojnë. Destinacioni Belgjikë ishte dhe për faktin se aty kishte jetuar e vdekur im atë, Gjeneral Prenk Pervizi. Ku ne u mirëpritëm dhe gjetëm menjherë sistemim. Këtu na u dha mundësia për të rifituar jetën e  humbur, pjesën e fundit të saj, për ne pleqtë, dhe për t’u hapur përspektiva të shkeqyera fëmi!jëve , që sistemi komunist jo vetm s’ua jepte, por edhe kërkonte t’i nënshtronte dhe t’i kthente në argatë të thjeshtë pa asnjë të ardhme.

  • E falenderojme autorin qe pati miresine te na e dergonte dhe ta ndante kete interviste me lexuesit e Diellit

Filed Under: Histori Tagged With: Kampi i Tepelenes, Lek Previzi

Në një natë në kampin e Tepelenës kanë vdekur 33 fëmijë

March 29, 2018 by dgreca

1 Lek Previzi2 ok Tepelene1 Tepelene

LEK PREVIZI: Në një natë në kampin e Tepelenës kanë vdekur 33 fëmijë/“Po ua jap një shembull që ndoshta e keni harru  që ndoshta e mbajnë mend vetëm ata që kanë qenë aty që vetëm në një natë në kampin e Turanit të Tepelenës kanë vdekur 33 fëmijë të vegjël Lekë Pervizi i mbijetuari nga ky kamp.

“Bishin me flejt nanat dhe ngriheshin në mengjes me një fëmijë të vdekur edhe të ngrirë” Rudina Dema, e mbijetuara e këtij kampi.

“Ajo që është tragjike është sepse fëmijët edhe pleqët që vdisnin u varrosen jasht kampit ,jashtë telave .Kanë lëvizur tre herë i hoqën këtu dhe i ndërtun varrezat të “Ura e Bënçës”,nga ajo urë i dërguan buzë lumit mirëpo lumi dimrit vërshon dhe i ka marr eshtrat e tyre dhe sot të gjithë ata që kanë vdek në kampin e Tepelenës nuk kanë varrë”,Simon Mirakaj, po ashtu një i mbijetuar i këtij kampi famëkeq.

Lek Pervizi ,Rudina Dema dhe Simon Mirakaj janë tre të mbijetuarit e “Kampit të Tepelenes” ku gjateë viteve 1949-1954 vdiqën më shumë se 300 fëmijë. Kampi i punës së detyruar njihet si kampi më famëkeqi gjatë regjimit komunist .Në ditën ndërkombëtare të të zhdukurve autoriteti për Informim  mbi dokumentet e ish Sigurimit të shtetit bashkë me trupin diplomatik dhe të përndjekurit përkujtoj ata që humben jetën e eshtrat në Tepelenë.

Kujtimet e atyre që dolën gjallë hedhin dritë mbi vitet e errëta të dhunës .

“Po këtu në vitin 51 deri në vitin 54 kemi qëndrua 4 vjet deri sa u mbyllë kampi, pikërisht kjo kazerma këtu , quhet kazerma numër një se ishin katër kazerma rresht njëra pas tjetrës ,unë kam banu në numrin një me familjen time sigurisht me nënën e me vllahun tim këtu ka qenë dhe gjyshja ime po ajo ka vdekur këtu në kampin e Tepelenës bashkë me viktimat e tjera “,Leka.

Jetesa në kamp ishte e vështir mungonte ushqimi dhe ngrohja ,fëmijët mendonin se kjo ishte jeta ,një fushë e madhe me kazerma e rrethuar me tela me gjemba me policë që bënin apel dhe me tasa supe të ujit .

“Ftoftë ishte tmerr megjithatë nënat për me ruajt pak higjienën na lanin në një godinë e cila ka qenë pa çati pasi që ka qenë e bombarduar gjatë luftës Italiano-Greke, megjithatë në atë dimër të ftoftë pasi që dimrit në Tepelenë bënë ftoftë shumë na merrnin na lanin këtu duke u  mundu duke u përpjek me e ruajt pak higjienën “ thotë Simon Mirakaj.

Kjo godinë ka shërbyer si komanda e kampit të Tepelenës gjatë viteve të komunizmit , ky kamp ishte ndërtuar gjatë luftës Italo-Greke nga ushtarakët Italian ka shërbyer si kamp i përqendrimit të të internuarve dhe të dënuarve nga komunizmi .Secila prej kazermave ku në total ishin 5 kishte 500,600 të internuar që jetonin në kushte të tmerrshme .

“Ata që kishin mbaruar klasën e 6 dhe 7-tenë ,pleq apo gra që ishin dilnin në këto kodra për të pre dru për komandën që kishim ne .Te dera ku hynim ishte komanda e policisë që ruanin kampin,ajo çka e bënte më të rënd ishte mungesa e ushqimit këtu kishte dy herë që ndahej nga policia gjellë në drek dhe në dark ,dhe të duhej mikroskop që të gjeje një kokërr grosh apo një kokërr makaron “ shtoi Simon Mirakaj.

Në fushën që sot janë mbjell pisha në kujtim të shpirtrave dikur qëndronin të dënuarit .

“Ju jeni pak kjo fushë dikur ka qenë e mbushur plotë .Vetëm nga Mirdita janë internuar në një dit 2500 njerëz “, Leka.

“Ajo më e dhimbshmja për nënat tona se fëmija kujtonte se bota kjo është e rrethuar me tela nuk e ka idenë çka mund të arsyetoj një fëmijë 5 vjeç .Nuk ka më tmerr se sa fëmijët ti kërkojnë bukë nënës dhe ajo të mos ketë mundësin me i dhanë jo se ka qenë vetë e pa aftë  por nga dhuna që është ushtrua mbi të ,s’ka më tmerr .Unë dëgjoja në kazermë natën që bërtisnin fëmijët “ o nën du bukë”,thoshte Simon Mirakaj.

“Këtu ka qenë ndryshe tani është shembur ,kanë qenë krevat prej dërrase tre katërshe ,siç  i ka vizatuar z.Leka ,ne flejshim të gjithë pa dallim “,Rudina.

Prej aty perceptimi për botën jashtë mungonte përtej telave me xhëmba dukej se nuk kishte asgjë. Bepa Pervisi një e mbijetuar rrëfen se bota nga brenda dukej krejt ndryshe .

“Jo ne ishim të mbyllur po ku di fëmija se si janë gjanat e këqija ,të duken sikur janë normale kur je tepër e vogël ashtu është dhe s’ka tjetër. Mamaja ime ishte ajo që vuante sepse ajo e kuptonte s’kishim bukë , mungonin shumë gjëra sepse ashtu ishte ishte se vetëm për kampin mungonin ,ndoshta mungonin për tërë Shqipërinë ku e di unë në atë kohë se si kanë qenë punët . Unë kam jetuar nga viti 1948 deri në vitin 1954 isha vetëm 4 muajsh , vetëm me mamanë time kamë qenë këtu edhe kur kishte shumë fatëkeqësira që unë isha bebe nuk i kuptoja ,të tjerët pyesnin ua shihe atë zonjën me një bebe të vogël që nuk paska vdekur sonte sepse i zuri sëmundja “.

Dokumentet mbi kampin e Tepelenës ende nuk kanë dalë duke ngritur shumë pikëpyetje mbi ato vite të errëta ,informacionet për të vinë vetëm nga kujtimet që flasin për shifra të frikshme të zhdukurish.(Kortezi:News 24 Albania)

 

 

Filed Under: Histori Tagged With: 33 fëmijë, kane vdekur, Lek Previzi, Në një natë në kampin e Tepelenës

  • 1
  • 2
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • HOMAZHET DHE LAMTUMIRA PËR DR. GJON BUÇAJ DO ZHVILLOHEN MË 19-20 MAJ 2022
  • HOMAZHET DHE LAMTUMIRA PËR DALIP GRECËN DO ZHVILLOHEN MË 19-20 MAJ 2022
  • LAMTUMIRË DALIP GRECA
  • SHUHET DALIP GRECA, IKONA E DIELLIT, VATRËS E MEDIAS SHQIPTARE NË AMERIKË, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • Një lutje për shëndetin e mikut tonë të çmuar Dalip Greca
  • SHUHET PATRIOTI I MADH DR. GJON BUÇAJ, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • SUPREME COURT LEAK LEADS THE HEADLINES
  • GAZZETTA DI VENEZIA (1919) / SHKRESA E DJEMVE TË ISMAIL QEMALIT DREJTUAR MINISTRIT TË PUNËVE TË JASHTME TË ITALISË ME RASTIN E VDEKJES SË BABAIT TË TYRE
  • TURKEY’S COLLUSION WITH RUSSIA – NEW REPORT
  • Jo, po: ka Shqipni për Zotin
  • GJON KAMSI DHE RRËNJËT E FAMILJES SË TIJ MESJETARE
  • KAFSHËT LUFTËTARE SI DHE NJERËZIT
  • ALBANIAN LANGUAGE – ELECTIVE COURSE – AT HARVARD UNIVERSITY
  • MITINGU I MADH I 13 MAJIT 1910 NË BOSTON NË PËRKRAHJE TË KRYENGRITSËVE TË KOSOVËS DHE KRYEKOMANDANTIT ISA BOLETINI
  • Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA mirëpret të gjithë shqiptarët në festën e 110 vjetorit të krijimit të saj

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari Albin Kurti alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla Astrit Lulushi Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fadil Lushi Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Tregim Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT