Fetah Bahtiri: “DRITË, NGROHTËSI, OPTIMIZËM, LIBËR DOKUMENTAR – PËR SHKOLLËN SHQIPE NË STREHIMOREN SVENSHÖGEN, SUEDI, 1991 –  1994″/

Shkruan Sokol Demaku/

Libri “DRITË, NGROHTËSI, OPTIMIZËM, Libër dokumentar për shkollën shqipe në Strehimoren Svenshögen, Suedi, 1991 – 1994″, është një vepër me shkrime autoriale dhe dokumentare nga përvoja e vetë autorit Fetah Bahtiri, siç e thotë edhe titulli, në të cilin përfshen shkrime, studime dhe dokumente që u kushtohen punës dhe arsimit në mërgatë, si dhe punës dhe angazhimit e sakrificës së mësuesve, prindërve dhe nxënësve shqiptarë. Libri është botuar në nderim të 100-vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë, me botues Shoqatën e Shkrimatrëve Artistëve dhe Krijuesve Shqiptar në Suedi, Papa Klementi i XI Albani. 

          Libri është vlera më e madhe e njeriut. Pa libër, si pa sy, e të jesh pa sy në ditët e sotme nuk është edhe aq lehtë, pra si pa miqësi në mes njerëzve, sikur pa krah mes zogjëve, kjo shprehje është dëgjuar dhe ka qenë e përhershme në popullin tonëtë shtypur me shekuj. Kur, njeriu ka librin, atëherë ai është më i pasur me dije. Nuk ka pasuri më të madhe për njeriun se libri, kjo është një e thënë e kahmotshme e cila dhe sot është aktuale por, athua e kuptojmë të gjithë ashtu si duhet. E në bazë të kësaj na del se libri nuk e urren  njeriun, por ka njerëz që e urrejnë librin. Libri dokumentar është një histori në vete. E thotë të vërteta e jetës.

          Ky libër dokumentar është më i rëndësishëm se sa një vepër artistike. Aty flasin faktet, ngjarjet, momentet, kohët, fotot, raportet, shënimet, ditarët, por flasin edhe dokumentet tjera, të cilat e bëjnë librin të fortë dhe të qëndrueshëm. Këto janë dokumente te cilat janë ruajtur nga vetë autori gjatë kohës së punës së tij si mësues së pari në vendstrehimet e shqipatrëve në Suedi e pasatj edhe gjatë kohës kur ai punon si mësues i rregullut i gjuhës amtare në mërgatë.

          E duke u nisur nga një e dhënë preznete në kohën e mërgimit të shqiptarëve në mënyrë masovike nga dhuna sistematike, edhe shkolla ka rëndësinë dhe vendin e vet, prandaj,çdo klasë apo shkollë shqipe e hapur në mërgim ishte dhe edhe sot është në shërbim të atdheut. Shkolla shqipe nëpër shekuj është ngritur mbi një sakrificë sublime, por edhe mbi një krenari kombëtare, e kjo ka qenë prezente që nga dita e marrjes së rrugës së mërgimit të mijëra e mijëra shqiptarëve. Në të vërtetë, mezazhi kryesor i këtij libri është: në kohën kur pushtuesi barbar serb në Kosovë i mbyllte shkollat në gjuhën shqipe, në mërgatë hapeshin dhe lulëzonin këto shkolla, falë largpamësve dhe intelektualëve tanë të kalibrit të një Fetah Bahtiri, e që frymonin këtu. Qëllimi kryesor ishte që fëmijëve tanë në mërgim  t`u jepet dritë, t`u ofrohet ngrohtësi dhe ata të ushqehen me optimizmin për jetë, opër të ardhmen, për lirinë dhe çlirimin nga zgjedha serbosllave.

          Kur jemi te libri dokumentar i Fetah Bahtirit, në të cilin në çdo shkronjë gjejmë dhe hasim të flitet për shkollën shqipe në mërgim, duhet të kemi parasyshë mësuesin Fetah, autorin e dokumentarit, i cili në mërgim nuk është vetëm mësues, është edhe prind, ndihmon nxënësin të mos i mungojë drita e dijes jo vetëm në vendin e strehuar, por edhe më tej edhe sot e kësaj dite. Sipas autorit misioni i mësuesit në mërgim është i shenjtë, ndërsa dijedhënia është fisnikëri.

          Mësuesi që është në lartësinë e detyrës së tij ruan me fanatizëm gjithë atë çka ai vetë ka servuar për nxënësït e tij së pari, pasatj për bashkëkombësit, të cilëve u vjen në ndihmë në çdo moment dhe në çdo aspekt e këtu do vërejmë se mësues Fetahu secilin pohim e përshkruan me modesti dhe fakte konkrete, me dokumente të skanuara dhe fotografi orgjinale nga secila kohë kur bëhet përshkrimi i ngjarjeve dhe veprimeve e angazhimeve.

          Dua të them se njerëzit që lexojnë, komunikojnë dhe shkruajnë, që kanë në memoriet e tyre një kapital të fortë dhe të shëndoshë janë një antologji në vete, kur kemi të bëjmë me çështjen kombëtare.  Në ditët e sotme  kemi  plot artikujt dhe libra të botuara, e që janë një thesar me vlerë në këtë drejtim, ku edhe dokumentari i Fetah Bahtirt sa vjen dhe e pasuron këtë thesar të mërgatës sonë.

         Veprat e tilla do jenë një  frymëzim për gjenerata të tëra pasardhësish. Ky Dokumentar është një shembull për gjeneratat e reja, për ta vazhduar imazhin tonë pozitiv në botë, që të mos ndërpriten asnjëherë urat e miqësisë kulturore ndërmjet popujve si vlera të vjetra me vlerë të kombit tonë.

          Çdo shkrim, dokumentim, fotografi, skicë, ditar pune, listë emrash të nxënësve të botuar janë vlera mbi vlera, janë dokumente të cilat flasin dhe do mbesin në kujtesën e atyre që përjetuan mërgimin, por do të jenë edhe një udhërrëfyes për ata të cilët do ta vazhdojnë jetën në vendet të cilat përshkruhen në dokumentar.  Ato thesare të shkollës shqipe në mërgatë, janë krenari e nxënësve, mësuesve të cilët me vullnetin dhe sakrificëne  e tyre e bënë të gjallë mësimin e gjuhës shqipe në mërgatë. Kështu krijohet respekti, kështu shprehet krenaria dhe fitohet respekti dhe mbështetja.

          Fetah Bahtiri me këtë vepër argumenton se është zëdhenës i shkollës shqipe në diasporë, është prezentuesi i kulturës dhe traditës shqiptare në mërgatë. Ështe ai i cili vuri bashkëpunimi kulturor midis dy vendeve, është ai i cili së bashku me nxënësit e tij rrëmbeu zemrat e mikëpritësve suedezë dhe realizoi idelain e tij që edhe fëmijët shqiptarë t`i mësojnë shkronjat në gjuhën e tyre, të këndojnë në gjuhën e  tyre.

          Autori në mënyrë kronologjike na paraqet ngjarjet që  nga koha e ikjes masive të shqiptarëve nga Kosova në vitin 1990 dhe vendosjen e etyre në strehimoret në Suedi. Konkretisht ai ndalet në strehimoren e Svenshögen në krahinën perëndimore të Suedisë, ku edhe ai do jetë me familjen e tij. Këtu, pra, është zanafilla e gjithë asaj që na paraqitet në këtë libër dokumentar të Fetah Bahtirit. Është viti 1991 kur për herë të parë fillon edhe mësimin në shqip në këtë strehimore me mësues Fetahun. Përshkrime bindëse, përshkrime të cilat me argumente na rrëfejnë jetën e ardhacakëve të rinj përmes fotografive në klasë, në aktivitete kulturore, takimet me prindër. Autori nuk le pa përmendur këtu edhe ndihmën e shtetit suedez në këtë drejtim. Autori do na pasqyrojë ditarët e punës, listat e nxënësve, ftesat për mbledhje prindësh, po edhe lajmërimet e ndryshme dhe ftesat për festat e komunitetit shqiptar në strehimore. Por, autori do të vazhdojë me prezentimin e punës së këtij komuniteti dhe lidhjet e krijuara me vendësit suedezë si dhe autoritet e arsimit për ndihmë shkollës shqipe këtu.

          Sa mund të kuptojë lexuesi nga përmbajtja e librit dokumentar të Fetah Bahtirit, ”Dritë, ngrohtësi, optimizëm”, njeriu vjen deri te një konkludim me siguri shumë të arsyeshëm dhe bindës, se autori është një ndër ata të pakët që posedon një ”Arkiv”, i cili do të jetë një burim frymëzimi dhe një argument i qëndresës së populit tonë dhe realizimit të aspiratave shekullore për liri e pavarësi. Ky libër do jetë një udhërrëfyes për gjeneratat e ardhme se si duhet ruajtur gjuha, kultura dhe tradita në mërgatë. Duhet të jetë një dritare për një vazhdimësi edhe në të ardhmen në mënyrë që tradita, gjuha dhe kultura të jenë prioritare për të gjitha gjeneratat edhe në të ardhmen.

          Për kompletimin e këtij shkrimi për këtë vepër të rëndësishme dhe për portretin e mësuesit, pedagogut, poetit Fetah Bahtiri, po e japim edhe një fragment nga Pasthënia e librit ku autori thotë:

          “Posaçërisht jam i lumtur që gjatë viteve 1991 – 1994 nuk ka pasur asnjë, po përsëris, asnjë fëmijë shqiptar në strehimoren Svenshögen që nuk e ka ditur përmendësh Himnin e Flamurit Shqiptar.   Jam i gëzuar që kam pasur mundësi t`u ndihmojë e t`u shërbej fëmijëve të popullit tim, e në këtë mënyrë edhe atdheut tim.

  Kësi shërbimi popullit dhe atdheut tim në Suedi i kanë bërë me qindra bashkatdhetarë të tjerë, mësues vullnetarë dhe Lidhja e Arsimtarëve Shqiptarë ”Naim Frashëri”, Dega në Suedi në krye me Bedri Pacin.Prandaj, ky dokumentar i dedikohet pikërisht atij batalioni të mësuesve shqiptarë të cilët vullnetarisht punuan me vite të tëra me fëmijët tanë anembanë Suedisë, ruajtën gjuhën, histoirinë e kulturën tonë dhe shpërndanë dritë, ngrohtësi e optimizëm për atdheun, për jetën dhe për të ardhmen.”