Nik Gashaj – Dielli

GJENOCIDI SERB MBI SHQIPTARËT

June 28, 2020 by dgreca

Shkruan:Nikë Gashaj/

Viktimat e luftës në Kosovë 1998 – 1999/

Regjimi shtetëror politik i Serbisë, respektivisht i RFJ nuk ka pas aftësi, as forcë që me matricën e paqës të zgjidhi konfliktet e brendëshsme dhe pëçarjet, në veçanti ndaj shqiptarëve në Kosovë.

Forcat ushtarake-policore dhe formacionet paraushtarake të Serbisë/ RFJ, gjatë luftës në Kosovë 1998-1999. kanë bë krime të mëdha. Ato kanë bër vrasje masive, masakra, shfarosje dhe persekutime të popullsisë shqiptare nga Kosova me qëllim të spastrimit etnik. Për atë dëshmojnë dhe të dhënat vijuese: rreth 12000 pjesëtarë të nacionalitetit shqiptarë janë vra, masakrua dhe përndjekur. Nga ai numër janë 1741 gra dhe 1396 fëmijë. Në Kosovë ka 660 varresa me shumicë nga ajo luftë. Gjithasht janë përdhunua rreth 20.000 gra. Më tutje, janë persekutuar më shumë se një milion shqiptarë nga Kosova. Përveç, vrasjeve, masakrave dhe përndjekjeve të qytetarëve nga shtëpit e tyre, janë shkatërrua një numër i madh i objekteve për banim, si dhe objektet fetare, arsimore, kulturore dhe ekonomike(Burimet:Agjencia arkivore shtetërore e Kosovës, Tubimi i shqyrtimit të viktimave në luftë në Kosovë 1998-1999, e mbajtur në Prishtinë, më 24.02.2017, si dhe të dhënat statistikore nga UNHCR).

Masakrat e popullësië civile në Shqipëri 1913

Në maj 1913 Fuqitë e Mëdha u kërkuan trupave serbe e malazeze të tërhiqeshin nga Shqipëria Qendrore dhe Veriore të pushtuara prej tyre. Serbia, nga zemërimi që po humbte portet e Shkodrës dhe të Durrësit, la pas një vazhdë shkatërrimesh gjatë tërheqjes së trupave të saj. Ashtu që në shtator 1913 shpërtheu një valë e re mizorish. Më 20 shtator ushtria serbe mori me vete të gjithë gjedhët e Malësisë së Dibrës. Barinjtë u munduan të mbroheshin dhe luftuan, por u vranë të gjithë.

Serbët vranë gjithashtu dy prijës të fisit të Lumës, Mehmet Ademin e Xhafer Elezin, dhe nisën të plaçkitnin e të digjnin të gjithë fshatrat që hasnin gjatë rrugës(dhjetë). Në të gjithë këta fshatra serbët kryen akte masakrash të tmerrshme dhe dhunime grash, fëmijësh e pleqsh… Duke hyrë në fshatrin e Porçasit, ushtria serbe i nxori të gjithë burrat jashtë fshatit dhe pastaj dërgoi atje gratë që t’u merrnin para si shpërblim për lirimin e tyre; burrat e gjorë i kishin mbyllur në xhami, të cilën e hodhën në erë me katër predha. Në fshatin e Sulpit 73 shqiptarë pësuan një vdekje të tmerrshme , kurse 57 të tjerë nga fshati Çolopek u vranë në mënyrë të shëmtuar. Prefekti i Krushevës i kërkoi ushtrisë serbe haptas që të digjnin të gjitha fshatrat në ndodheshin midis Krushevës dhe Ohrit.

Në një letër të një ushtari serb , që u botua më 22 tetor të atij viti, thuhet: Nuk kam kohë t’ju shkruaj gjatë, por do t’ju tregoj për gjërat e tmerrshme që po ndodhin këtej. Jam tmerruar prej tyre dhe vazhdimisht pyes veten se si mund të bëhet njeriu kaq barbar, sa të kryejë mizori të tilla. Është e tmerrshme. Nuk ma mban të them më shumë, por mund t’ju them se Luma (një fshat shqiptar anës lumit me të njëjtin emër), nuk ekziston më. Nuk kanë mbetur veçse kufoma, pluhur e hi. Ka fshatra me 100, 150 dhe 200 shtëpi, ku nuk gjendet më këmbë njeriu. Njerëzit i mbledhim në tufa me nga dyzet a pesëdhjetë vetë dhe pastaj i shpojmë me bajoneta deri tek i fundit(Edwin Jacques: Historia e Popullit Shqiptar nga Lashtësia deri në ditët sotme, Carolina, USA, 1995, f. 379).

Bie erë plaçkitje gjithandej. Oficerët u thanë ushtarëve që të shkonin në Prizren e të shisnin gjënë e vjedhur. Gazeta që botoi këtë letër shtonte: “Miku ynë na tregon për gjëra më të frikshme se këto(!), mirëpo ato janë aq të tmerrshme dhe sfilitëse, saqë preferojmë të mos i botojmë”.

Atë tetor një ushtri serbe prej 60.000 vetësh shkretoi krahinat e Dibrës, Strugës, Liqenit të Ohrit dhe Gollobordës në Shqipërinë Qendrore, si edhe Gashin, Krasniqin e Valbonën në veri.

B. Peel Uillet, një agjent i ndihmës amerikane, shkroi një raport rreth vëzhgimeve të tij.

Në Shqipërinë Veriore trupat serbe shkatërruan njëqind fshatra pa paralajmërim, pa asnjë provokim dhe pa kurrfarë arsyeje…12.000 shtëpi u dogjën e u hodhën në erë, 8.000 bujq u vranë ose u dogjën të gjallë, 125.000 mbetën të pastrehë. Të gjithë bagtinë e rrëmbyen. Kështu bënë edhe me drithërat e sapokorrura. Bujqit, si kafshë të përndjekura, merrnin arratinë për në Elbasan, Tiranë, Shkodër e fshatra të largët. Tani sa jam kthyer nga një udhëtim , përmes këtyre zonave të goditura. Pashë fshatra të rrënuar dhe shtëpi të djegura ose të hedhura në erë. Pashë refugjatë të uritur. Pashë gra e fëmijë që vdisnin nga uria.

Komisioni Karnegi përmblodhi vëzhgimet e tij si më poshtë:

Trupat e rregullta serbe nuk lanë gjë pa bërë, që nga dita e parë kur pushtuan Shqipërinë, me qëllim që t’i detyronin banorët të linin kombësinë e tyre ose të shtypnin me egërsi racën shqiptare. Shtëpi e fshatra të tërë u bënë shkrumb e hi, popullsia e pafajshme dhe e paarmatosur u masakrua në masë, u kryen akte të shëmtuara dhune, plaçkitje dhe mizorie, – të tilla ishin mjetet që përdorën dhe vazhdojnë të përdorin ushtarët serbë, me qëllim që të transformojnë rrënjësisht karakterin etnik të rajoneve të banuara dikur vetëm nga shqiptarë.

Kjo luftë shfarosëse e sërbëve përgjatë kufirit verior të Shqipërisë u përshkrua edhe nga Edit Durham, bamirësja britanike që kaloi vite të shumta midis fiseve të malësisë.

Një shqiptar, të cilit i ra rruga nga Podgorica, deklaroi se në vilajetin e Kosovës në shumë vende toka ishte mbuluar me trupat e grave e të fëmijve dhe se kishte parë një gjymtyrë që ende përpëlitej mbi tokë.

Një oficer serb ishte mburrur gjithë gëzim: “ Fisin e Lumës e shfarosëm. “ Pastaj ai përshkroi masakrën e paparë të burrave, grave e fëmijëve, si edhe djegjen e fshatrave. Oficerët serbë kishin rënë në ujdi që “kur vendi të bëhet sërish i yni, nuk do të ketë më asnjë këmbë myslimani”.

Mirëpo, më 7 nëntor 1913 Austria dhe Italia u kërkuan serbëve që të evakuonin tokat shqiptare të pushtuara, kështu që ata, pa dëshirë, u tërhoqën në kufijtë e përcaktuar nga Konferenca e Ambasadorëve të Londrës. Disa muaj më vonë, më 28 qershor 1914, një nacionalist serb e shfryu zhgënjimin e tij të thellë duke vrarë Princin Austriak, Franc Jozefin, në Sarajevë. Kështu, falë ngathtësisë së Evropës në trajtimin e çështjes shqiptare, fuçia e barutit në Ballkan shpërtheu në një Luftë Botërore.

KOSOVA DHE KRIZA POLITIKE…

May 6, 2020 by dgreca

Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka një përgjegjësi të madhe historike për kontributin e zgjidhjes së krizës politike dhe institucionale të vendit, si dhe për ndalimin e destabilizimit të Kosovës, e që është qëllim i armiqëve të saj./

Shkruan: Nikë Gashaj*/

Në botën bashkëkohore demokratike nuk është prit mirë rrëzimi i qeverisë së Kurtit, pas 50 ditëve të punës së saj, përpa argumentim të bindshëm dhe në veçanti, në një kohë të përhapjes intensive të një epidemie të rrezikshme të coronavirusi Covid – 19, në tërë botë, si dhe në Kosovë. Po ashtu LDK-së dhe partitë opozitare nuk i panuan kërkesat e shtetëve mike e të fuqishme evropiane, sikurse janë: Gjermania dhe Franca, etj. për ta tërheq mocionin për rrëzimin e qeverisë, Kurti.

Gjithashtu, politikanët në Kosovë nuk përfillën as sugjerimet e një numri të konsiderueshëm të europarlamentarve, intelektualëve të njohur nga vende të ndryshme të botës, si të intelekualëve shqiptarë nga mbarë kapësira shqiptare, për ta lënë rahat qeverinë e Kurtit të funkësionoj deri në zgjedhjet e reja të parakohëshme parlamentare.

Mirëpo, pas rrëzimit të qeverisë, LDK-së dhe partitë opozitare nuk dakordohen për mbajtjen e zgjedhjeve të reja të parakohëshme parlamentare në Kosovë, kur të krijohen kushtet, pas tejkalimit të pandemisë. Përkundrazi, ato formuan koalicionin e veçantë me Listën Serbe, për të formuar qeverinë e re, përpa zgjedhje të lira dhe demokratike. Me këto parti politike u muar vesh presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi i cili me 30 prill 2020, dekretoi si kandidat për kryeministër të qeverisë së re Avdullah Hotin, nga LDK-ja, partia e dytë parlamentare. Presidenti Hashim Thaçi, dekretin e bëri një dit para pushimeve të parit maj, meqenëse Gjykata Kushtetuese e Kosovës, e cila duhej ta vlerësonte dekretin, supozohej se ka me qenë në pushim. Lëvizja Vetëvendosje menjëherë e ka derguar në Gjykatën Kushtetuese dekretin e presidentit Thaçi që kandidatin e LDK-së Avdullah Hotin e mandaton për kryeministër. Ajo ka kërkuar që Gjykata ta pezulloj dekretin, deri në vlerësimin e kushtutshmërisë së tij. Mirëpo, në anën tjetër, LDK-së, sipas njohjeve të saja të” larta” juridiko- politike” e vlerësoi, se s’ka arsye për pezullimin e dekretit të Thaçit, dhe përpa prit vlersimin e Gjykatës Kushtetuse të Kosovës në lidhje me këtë çështje, të njëjtën dit që Thaçi e shpalli dekretin, ajo e ka dorëzuar në Kuvend të Kosovës kërkesën që më 2 maj( ditë pushimi) të mbahet seanca e jashtëzakonshme e Kuvendit të Kosovës për votimin e qeverisë se re, sepse me Listën serbe (Listën e Vuçiqit) dhe me një Listë tjetër shqipfolëse, që në opinion konsiderohet si pro ruse/serbe, e ka sigurua shumicën parlamentare. Në në atë mënyrë ata bënë përpjekje me e grabit pushtetin dhe me e vjedh vullnetin e popullit, përpa zgjedhje të lira dhe demokratike. Andaj, aty shihet “serioziteti” dhe qëllimi i kësaj partie politike për “mbrojtjen” e interesave të popullit dhe shtetit të Kosovës. Ndërkaq, në filozofinë politike, politikanët e tillë quhen: ” mall prej materialit të dobët”.

Mirëpo, për fat të mirë të Kosovës, Gjykata Kushtetuese e Kosovës nuk e shfrytzoj pushimin, por këtë lëndë e trajtojë me urgjencë dhe prioritet, si dhe e muar vendimin për caktimin e masës së përkohëshme deri te vendimi përfundimtar, më 29 maj 2020.

Duhet përshëndet vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës për pezullimin e dekretit të presidentit të Kosovës, Hashim Thaçit. Gjithashtu, duhet të besohet se Gjykata Kushtetuese e Kosovës, përsëri në mënyrë të pavarur, objektive dhe pa frikë, do të marrë dhe vendimin definitiv kushtetues në lidhje me lëndën në fjalë, meqenëse kjo çështje është me rëndësi qënsore për zhvillimin e demokracisë dhe kushtetutshmerisë të shtetitit të Kosovës. Prandaj, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka një përgjegjësi të madhe historike për kontributin e zgjidhjes së krizës politike dhe institucionale të vendit, si dhe për ndalimin e destabilizimit të Kosovës, e që është qëllim i armiqëve të saj. Ajo për më tëpër, vjen në shprehje, kur dihet se Kosova është shtet i ri, dhe në veçanti është nën mbikqyrje të faktorëve ndërkombëtar, se sa ajo, ka kapacitete demokratike e profesionale, si dhe kulturë politike dhe juridike për të funksionuar si shtet demokratik dhe juridik në pajtim me standardet ndërkombëtare.

* (Autori është politolog)

LIGJI PËR SIMBOLE KOMBËTARE NË MAL TË ZI

November 20, 2017 by dgreca

Nga Nikë Gashaj/Në periudha të ndryshme historike flamuri shqiptar ka qenë i ndaluar në Mal të Zi, si për shembull pas demostratave të studentëve në Kosovë me 1981. Si problem është paraqitur përdorimi identik i flamurit shqiptar në Mal të Zi me flamurin e shtetit shqiptar. Mirëpo, jam i mëndimit se qendrimet të tilla janë të pa baza, sepse flamuri shqiptar ka cilësi të dyfishtë: është jo vetëm simbol shtetëror, por dhe simbol kombëtar, prandaj dhe të shqiptarëve në Mal të Zi.

Në kohën e pluralizmit politik, që nga viti 1990, përsëri është lëjuar përdorimi i flamurit shqiptar në Mal të Zi, por ka pas raste të intervenimit të policisë dhe të ndalimit të përdorimit publik të flamurit shqiptar duke e konsideruar atë si flamur të shtetit të huaj.

Ministria për të drejtat e njeriut dhe të pakicave ka qenë e angazhuar për hartimin e projekt ligjit të ri për zgjedhjen dhe përdorimin e simboleve kombëtare të pakicave. Si antar i Grupit punues për hartimin e ligjit në fjalë, që në fillim të punës ua kam ndarë antarëve të Grupit me shkrim propozimet e mia në lidhje me ligjin. Ndër të tjerat u kam shkrua: “Popujtë pakicë dhe bashkësitë tjera nacionale dhe pjesëtarët e tyre kanë të drejtë të përdorimit dhe qitjes së simboleve tradicionale kombëtare.

Simbolet nacionale të pjesëtarëve të popujëve pakicë ose të bashkësive të tjera kombëtare pakicë të cilat mund të përdoren individualisht apo në bashkësi me të tjerët janë simbolet tradicionale kombëtare të cilat janë përdorë deri me tani.

Simbolet e popujëve pakicë ose të bashkësive tjera nacionale pakicë nuk guxohen dhuntisht me i ndërrua, me ia imponua popullit pakicë ose bashkësive nacionale pakicë dhe pjesëtarëve të tyre, as që guxohet që simbolet kombëtare të përdhosen.

Në njësin e vetëqeverisjes lokale në strukturën e popullatës së saj populli pakicë ose bashkësia nacionale pakicë të cilat bëjnë pjesë me më se 5%, simbolet e tyre kombëtare janë në përdorim publik.Simbolet kombëtare të popullit pakicë ose të bashkësisë nacionale pakicë të cilët në nivelin e komunës nuk e arrrijnë 5% në strukturën e popullësisë mund të jenë në përdorim publik në vendbanime ose në Bashkësi lokale në territorin e saj nëqoftë se në ato hapësira e arrijnë 15 përqindje të popullësisë”.Kjo ka qenë me rëndësi, përarsye se 5% ua mundëson shqiptarëve përdorimin e flamurit kombëtar në komuna: Ulqin, Tivar, Tuz, Plavë , Rozhajë dhe Guci. Propozimi i tillë është pranua nga Grupi punuas, nga Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe të Pakicave, respektivisht nga Qeveria e Malit të Zi.

Më tutje kam shtua: Simbolet kombëtare në përdorim publik mund të qiten në ndërtesat dhe hapësirat e vetëqeverijses lokale, të ndërmarrjeve dhe të institucioneve publike, gjatë festave shtetërore dhe të festave të pakicës kombëtare ose të bashkësisë tjetër nacionale kombëtare.

Përdorimi privat i simboleve kombëtare të popullit pakicë ose të bashkësisë nacionale pakicë dhe të pjesëtarëve të tyre në njësitë e vetëqeverisjeve lokale është i lirë. Prandaj dhe të shqiptarëve në Mal të Zi.

Në përdorimin privat, simbolet e popullit pakicë ose të bashkësisë tjetër nacionale pakicë mund të përdoren e të qiten dhe pa flamur shtetëror.Njësitë e bashkësive lokale në të cilat jetojnë popujtë pakicë ose bashkësitë tjera nacionale pakicë janë të detyruara që me statatutet e veta më detajisht ta rregullojnë çështjen e përdorimit të simboleve të tyre kombëtare, në pajtim me ligjin”.

Puna e Grupit punues në hartimin e ligjit për simbole kombëtare nuk ka qenë e lehtë. Natyrisht, se ka pasë dhe qendrime të ndryshme dhe polemika. Por më në fund Grupi punues me shumicë është dakordua dhe ka arrijtur rezultate pozitive në hartimin e projekt-ligjit.Qeveria e Malit të Zi e ka përcaktua propozimin e ligjit për zgjedhjen, përdorimin dhe të qitjes publike të simboleve kombëtare. Përcaktimi i propozimit të ligjit nga Qeveria e Mali të Zi, në esencë i përmbanë elementet pozitive të hartuara nga Grupi punues, sikurse janë: simbolet kombëtare konsiderohen ato simbole të cilat pjesëtarët e popujëve pakicë dhe të bashkësive tjera nacionale pakicë i përdorin për prezentimin dhe shprehjen e identitetit kombëtar (neni 2); simbolet kombëtare janë stema, flamuri dhe himni(neni 4); në njësitë e vetëqeverisjes lokale në të cilat pjestarët e popullit pakicë ose të bashkësisë tjetër nacionale pakicë e bëjnë shumicën e popullësisë, sipas rezultateve të fundit të regjistrimit të popullësisë, në ndërtesat të organeve të vetëqeverisjes lokale dhe të institucioneve publike themeluesi i të cilave është komuna, respektivisht shteti, vazhdimisht valvitet flamuri i atij populli pakicë ose të bashkësisë tjetër nacionale pakicë(neni 11); në njësitë e vetëqeverisjes lokale në të cilat pjestarët e popullit pakicë ose të bashkësisë tjetër nacionale pakicë e bëjnë më shumë se 5% të popullësisë, sipas rezultateve të regjistrimit të fundit, në ditën e Festës të atij populli pakicë ose të bashkësisë tjetër nacionale pakicë, në ndërtesat e organeve të vetëqeverisjes lokale, qitet dhe flamuri i atij populli pakicë ose të të bashkësisë tjetër nacionale pakicë(neni 12); flamuri kombëtar i popujvë pakicë qitet dhe në hapësirat e klulbëve të deputetëve etj.

Etalonin e stemës dhe të flamurit, si dhe shënimin për nota të himnit do ta përcaktoj me marrjen e vendimit Këshilli i popullit pakicë ose të bashkësisë nacionale pakicë.Pajtueshmërin për vendimin e Këshillit kombëtar e jep Qeveria e Malit të Zi.

Prandaj, për marrjen e vendimit të lartëpermendur ekziston përgjegjësia e Këshillit Kombëtar të shqiptarëve në Mal të Zi në atë aspekt që Flamuri kombëtar të mos pësoj ndryshime, por të përcaktohen për flamurin tradicional kombëtar shqiptar. Këshilli Kombëtar shqiptar, parasëgjithash duhet ta ketë parasysh Kushtetutën e Malit të Zi, neni 79, ku thuhet: pjesëtarëve të popujëve pakicë dhe të bashkësive tjera nacionale pakicë u garantohen të drejtat dhe liritë të cilat mund t’i shfrytëzojnë individualisht dhe në bashkësi me të tjerët: në zgjedhjen, përdorimin dhe qitjen publike të simboleve dhe në kremtimin e festave kombëtare (pika 2). Andaj, sipas kësaj dispozitë kushtetuese vetëm pakicat, prandaj dhe shqiptarët në Mal të Zi kanë të drejtë me i përcaktua simbolet e veta kombëtare.