Nga VJOLLCA BRAHO/

Të shumtë mund të kenë qenë ata që kanë shpresuar në një harresë të çamëve mbi të shkuarën e tyre. Të shumtë kanë qenë ata që kanë ndërtuar muret për të kthyer në të pamundur të drejtën e çamëve për vendlindjen e të parëve, në historinë e tyre, shtëpitë e tyre. Emrat grekë që shënuan një nga tragjeditë më të tmerrshme të shekullit të shkuar janë aty, pa mundur të realizojnë të pamundur: harresën tonë. As diktatura e Enver Hoxhës që me vulën e saj në vitin 1953 vulosi burracakërinë e saj për të plotësuar dëshirën e Napoleon Zervës me shokë, duke hequr shtetësinë greke, nuk mundi të hiqte nga mendja e secilit prej nesh asgjë nga ajo që na takon.

Po cilët jemi ne, sot pas 68 vitesh të atij gjenocidi, që dogji e thërrmoi gjyshërit tanë, përpara fëmijëve të tyre, të cilët morën rrugën e mbijetesës? Këtë përgjigje kemi nisur prej 20 vitesh ta japim përmes zërave të ndryshëm, duke ardhur deri në bashkimin e një force të madhe politike, për të qenë bashkë, në një zë të vetëm, për shpirtin e 4900 të vrarëve, për mijëra të tjerë të përzënë nga një gjenocid i pashembullt.

As dëshira e shfrenuar e Zervës, Doroteut, Zikos, Gullës, Kaços apo të tjerëve, e as servilizmi i ish shtetit të Hoxhës nuk mundën që ta mbulojnë atë lidhje me vendlindjen, me vendin ku prehen varret e të parëve, ku nisi e qara e shumë prej gjyshërve apo prindërve tanë.

Po cila forcë e la kaq të fuqishme këtë ndjesi për ta parë gjithçka si të mundshme? Cila forcë na bën sot bashkë, që na jep kurajën për ta parë kaq afër zgjidhjen dhe realizimin e një ëndrre që ka mundur të bashkëjetojë me secilin prej nesh?

Dua të besoj se jeni në një mendje me mua, se ninullat, këngët, kultura që kemi marrë në shtëpitë tona, nga nënat çame, nga gratë që hynë nuse në shtëpitë çame dhe u bënë pjesë e historisë, u trashëgua forca më vitale, e cila sot i gjen thuajse me të njëjtën ndjesi si gjyshërit ashtu edhe më të rinjtë e familjeve tona.

Ne u përulemi sot atyre nënave, grave, vajzave, që mundën të mbajnë gjallë çdo ninullë, çdo këngë, çdo histori të të parëve, duke i edukuar bijtë e tyre, familjet e tyre, me amanetin për të mos e harruar atë çka u ndodhi të parëve. Ne u përulemi atyre nënave që lotin e kthyen në monument kujtese, duke na e sjellë përmes këngës, përmes valles, të atyre këngëve dhe valleve që sot i këndojmë të gjithë, në çdo gëzim, duke bashkudhëtuar me ne, me historinë tonë, me atë që ne e kemi ruajtur për ta bërë sot një çështje e cila mbështetet jo vetëm nga ata që e kanë origjinën e tyre nga Çamëria, por nga çdo shqiptar, sepse historia jonë është tashmë edhe e shumicës së shqiptarëve, është pjesë e këtij populli, me të cilin ne ndajmë çdo ditë gëzimet tona, lotin tonë, të ardhmen tonë.

Po si do mundemi të arrijmë drejt asaj që është e drejta jonë?

Partia për Drejtësi, Integrim dhe Unitet është ndër forcat politike më të reja në vend. Por votat ndaj kësaj force në dy zgjedhjet e fundit treguan se shumica që rrjedh nga një gjak çam prej shumë kohësh është në të njëjtën udhë me ne, me të njëjtën dëshirë me ne, për të zbardhur atë që ka ndodhur në 100 vitet e fundit, teksa përndiqeshin nga regjimet në Greqi e Shqipëri, teksa përziheshin në vendlindje dhe persekutoheshin nën diktaturën e Enver Hoxhës.

Ne sot jemi atje ku votohen dhe propozohen ligje, në Kuvend. Ne jemi të bindur se, arenën politike në Shqipëri e pasurojmë përmes forcës që kemi trashëguar, përmes traditës sonë të mrekullueshme, përmes asaj tradite që gojë më gojë, ka mundur të qëndrojë e gjallë, edhe pse kanë kaluar mbi 68 vite nga ai gjenocid i tmerrshëm apo edhe nga dhjetëra persekutime të një shteti që nuk mund të duronte dot shpirtin e sakrificës që mbartnin të parët tanë.

Ne, si përherë paqësorë, kemi mundur tashmë të bindim çdo bashkëkombës, se zgjidhja e problemit çam duhet kërkuar si një e drejtë që bën krenar çdo qytetar të këtij vendi, se është pjesë e rëndësishme e krenarisë së gjithë shqiptarëve.

Sot ne kemi hedhur vetëm një hap. Çdo ditë ne kemi mundur që të nxjerrim në pah identitetin tonë, forcën tonë të madhe për të besuar, për të parë përpara. E teksa shoh se një vajzë fare e re dhe një gjyshe e jona, bisedojnë me të njëjtin pasion për Çamërinë, nuk ka se si të mos besoj se, ajo që kemi amanet, ajo me të cilën jemi edukuar, tashmë është futur në rrugën e zgjidhjes.

Ne besojmë se, duke qenë bashkë, do të mundemi të jemi çdo ditë e më pranë asaj të cilën e kemi besuar, të cilën e kemi ëndërruar, të cilën e kemi pasur pjesë të vetes.

Ne kemi krenarinë, të cilën nuk e kemi lënë për asnjë çast, sepse në emër të dhimbjes ne kemi ditur të falim dashuri. Ne e duam këtë vend. Ne e duam të shkuarën e prindërve tanë. Ne e duam të ardhmen e këtij vendi. Ndaj dhe kërkojmë që, në emër të një të drejte thelbësore, të një të vërtete historike, të një të vërtete që mbart civilizimin e kombeve, të mundemi të rikthejmë paqen mbi atë dhimbje që kaluan gjyshërit tanë, prindërit tanë.(Kortezi-Shqip)