Archives for October 2014

Mesazhi i mësuesit të burgosur dy herë nga sllavët : Mos i harroni Vuthajt!

October 21, 2014 by dgreca

Mësuesi Imer A Ahmetaj:”Kthehuni vuthjanë se guri rëndë peshon në vend të vet , e vendin njerëzit e mbajnë,njerëzit janë ata që i japin jetë!”/
Nga Ukë Gjonbalaj/
VUTHAJ – Gusht 2014: Imer Ahmetaj, u lind më 22 prill 1929 në fshatin Vuthaj , në një familje malesore. Ende, pa i mbushur 3 pranvera më 5 maj 1931 prindërit e tij detyrohen të emigrojnë për në Shqipëri nga dhuna dhe terrori që i bëhej popullatës shqiptare në këto treva nga sundimi i padurueshëm i Mbretërisë së SKS. Familja Ahmetaj së bashku më se 98 familje, të tjera nga trojet shqiptare pas një rrugëtimi të mundimshëm u vendosën në rrethinat e Shkodrës, në Shtoj, e cila më vonë është quajtë Gucia e re. Më 1939-40 ai filloi shkollën por u detyrua t’a ndërpresë si shkak i Luftës së Dytë Boterore. Më 1 gusht 1943 , në moshën 15-të vjeçare kyçet në radhët e Batalionit, “Perlat Rexhepi,, dhe më vonë në Brigadën XXVll të- Divizionit të Korçës, deri me 11.02.1946.
Familja Ahmetaj e cila në atë kohë shquhej si familje përparimtare,ndoshta nga tradita dhe tiparet e veta që i mori nga fshati i tij Vuthaj, apo nga qyteti i Shkodrës, që ishte dhe është djep i dijës dhe kulturës shqiptare, në periferinë e të cilit jetoi , me gjithë varfërinë dhe skamjen që mbretëronte në atë kohë.Fëmijët i kyçi qysh atëhere në shkollë dhe ata treguan sukses.
Më 15.02.1947 kthehet në vëndlindjen e tij në Vuthaj, për të jetuar së bashku me prindërit dhe motrën – derisa vëllau më i madh Hyseni mbeti në Shqipëri.Ndonëse më i ri me moshë, ai u rritë dhe u edukua në një shoqëri burrash me Sadik Bekteshin, Rexhep Ramen, Sylejman B. Ahmetaj, Hysen A.Ahmetaj (vëllai i tij me të cilin kishte ndryshim moshe 18 vjet dhe në atë kohë kishte të kryer shkollën dhe e zotëronte mirë gjuhën italiane). Me të ardhur në Vuthaj , në vendlindje, filloi aktivitetin e tij me shoke të tjerë vuthjanë, ku kryen semimaturën.
Ne vitin shkollor 1947-1948 emrohet si mesues ne shkollen shqipe ne Vuthaj.Më 1948 përfundon kursin pedagogjik për aftësimin e mësuesve të përkohshëm në Ulqin. Më 1950 privohet nga liria lidhur me IB dhe pas 5 muajëve të kaluara nën hetime të egra në një nga burgjet e Malit të Zi, në Cetinje lirohet si i pafajshëm.Më 1951 emërohet si mësues në shkollën shqipe në Vuthaj, ndërsa më 1954 -56 emërohet në ciklin e lartë të shkollës fillore, në gjuhën amë në Guci, deri sa më 1956 kthehet përsëri në Vuthaj. Më 1962 burgoset përsëri dhe në mungesë të fakteve i shqiptojnë masën e sigurisë , internim-largim nga familja. Dy vjet e gjysmë i kaloi në burgun famëkeq në ishullin Grgur, ujëdhesë në detin Kroat. Pasi kthehet nga burgu ,nuk e rikthejnë në punë, dhe ai detyrohet të shkojë në Kosovë, në Pogragje të Gjilanit dhe Istog, duke punuar në profesionin e tij. Më 1967-68 kreu shkollën e lartë pedagogjike , të cilën e filloi në Prishtinë dhe më pastaj në Prizren – dega e gjuhës dhe letërsisë shqipe. Pensionohet në vitin 1989 dhe definitivisht kthehet në vendlindje të tij në Vuthaj.
Aty ku dhe unë me shumë mall dhe respekt e takova një ditë Vere, gjatë pushimeve në vendlindjen time. Megjithëse, në moshën 85 vjeçare ishte në një gjendje shumë të mirë shëndetsore, me një fizik karakteristik të burrave të këtyre anëve me një memorie të kthejlltë si më parë; u tregua i gatëshëm për të zhvilluar këtë bisedë për Gazetën Dielli në Amerikë.

Kujtime të largëta

(Kushtuar mësuesit tim në Vuthaj)

Në portën e shkollës dy milicë të zinj
Si dy sorra të zeza në një shkreti Ai midis tyre me hekura në duar
Atij ne i pamë vec dy pika lot
Që I ranë nëpër faqe me vertik
Kur s deshtëm ta linim me ta me ikë.
Ashtu I lidhur na përqafoj fort Prandaj cdo herë kur vjen Pranvera Kacurrelin e tij sikur ma tund era……
(Eshkruar nga nxënësi i tij:Mem Isufi Gjonbalaj,që me mbylljen e Tetëvjecares së Gucisë, doli në Shqipëri)

Zoti Ahmetaj let’ju kthehemi edhe një herë kujtimeve nga jeta juaj. Kur u hap për herë të parë Shkolla shqip në Vuthaj dhe kush ishin mësuesit e parë?
– Shkolla fillore me mësim në gjuhën shqipe në fshatin Vuthaj për herë të parë u hap nga mesi i muajit dhjetor 1945-1946 me dekretin e Ministrisë për arsim të Malit të Zi, edhe pse në mungesë të të dhënave , thuhet se Vatra e gjuhës shqipe – Shkollës shqipe në Vuthaj – Guci daton që nga viti 1916 – 17 me mësuesin Josip Rela. Ky vit mban në vehte ngjarje me karakter historik për tërë Vuthjanët e më gjerë, sepse, u hapën shtigjet e diturisë. Vuthjanët i thanë lamtumirë të kaluarës së errët historike. Vuthjanët, pasi dëgjuan lajmin u tubuan si rrufeja në vendin e caktuar për t’u hapur shkolla. Festuan sepse kjo ditë ka qenë endërr e parealizuar , ditë që na ishte mohuar nga osmanllinjët më se pesë Shekuj. Ditë, kjo që na është mohuar në kohën e robërimit serbomadhe, qëllimisht,duke na i mohuar të drejtat për shkollimin në gjuhën amtare. Një mohim i së drejtës të shkollimit në gjuhën shqipe, na u bë edhe në kohën e ashtuquajtur ,” Shqiperia e madhe ,,.
Mesuesit e parë apo t’i quaj më mirë – Pishtarët e arsimit në Vuthaj patën fatin të jenë : Ahmet Islami Rexhepagiq nga Plava, Ibrahim Shabani Gjonbalaj nga Vuthajt , Isa Elezi Ulaj nga Vuthajt, Hysen Cuku nga Ostrosi i Krajës, Sulejman Avdic nga Katerkolla-Ulqini dhe unë Imer Ali Ahmetaj nga Vuthajt.
Këta janë veteranët e arsimit, që ushtruan profesionin e mësuesit në shkollën fillore Vuthjane, në fillimet e para. Ndërsa mësuesi i parë që dual para nxënësve vuthjanë ishte Ahmet I .Rexhepagiq nga Plava.
Mësimi zhvillohej në kushte të vështira, çdo gjë mungonte për procesin mësimor, përveç vullnetit të nxënësve dhe mësuesve.
Në mungesë të objektit shkollor, kurset u mbajtën me heret në kasollen e Bali Syles Gjonbalaj (mejtepi), pastaj mësimi në shtëpinë e Dushe Dashes, shtepinë e Beqir F.Ahmetaj, Sherif M, Ahmetaj dhe në kullën Selman Fazlis Gjonbalaj , në katin e tretë. Dua t’a përmendi se Selman F. Gjonbalaj ishte nxenes i Josip Relës .
Më 1946-47 mësuesi i parë u transferua në shkollën fillore në Guci , po në gjuhën shqipe , ndërsa në Vuthaj emërohen dy mësues tjerë Sulejman Avdiqi e Hysen Cukoviqi , dhe pas një vit pune transferohen – Sylejmani në Martinaj e Hyseni kthehet në vendlindje, në Kraje-Ostros.
Ndërsa më 1947-48 , Ministria e Arsimit për herë të parë dekreton tre djem vuthjan për mësues në shkollën shqipe në Vuthaj – Ibrahim Gjonbalaj, Imer Ahmetaj dhe Isa Ulaj, të cilët me dinjitet, ndergjegje te madhe iu përveshën punës me nxënësit, dhe puna e tyre në procesin edukativo -arsimor vuri bazën e shkollimit të vuthjanëve, që nga ajo kohë e në vazhdim.
Mësuesit e permendur në atë kohë janë nismëtar të shumë aktiviteteve të zhvilluara në Vuthaj. Vlen të përmendet aksioni i ndërtimit të shkollës, që filloi e u krye me mjete dhe punë vetanake të vetë vuthjanëve. Me ndërtimin e objektit të shkollës nxënësve u afrua mësim më i mirë dhe kushte më të mirë se sa në shtëpitë private, ku zhvillohej mësimi. Objekti i shkollës u ndërtua ne vitin 1952-53,në mes të fshatit, në Mokën, ku mendohej se të gjithë nxënësit do t’a kishin më lehtë ardhjen në shkollë.
Vlen të përmendet se aktivitet tjetër ishte edhe elektrifikimi i fshatit ku të gjithë vuthjanët dhanë kontributin e tyre maksimal me punë fizike dhe për një kohë të shkurtër arriti edhe drita në çdo shtëpi, duke ndryshuar jetën e fshatarëve për të mirë.
– Çfarë ishin tekstet shkollore – mësimore, dhe nga furnizohej shkolla me libra programet mësimore?
– Në fillim tekstet mesimore kanë munguar për mësim në gjuhën shqipe dhe mjerisht, mungojnë edhe sot për nxënësit me mësim në gjuhën shqipe. Nuk kishte as fletore , nuk kishte banka dhe materiale të tjera logjistike. Fshatarët punuan prej drurit bankat, të cilat i quajtën atëhere “latna,, që kishin 3 metra gjatësi , dhe në shkollë ishin tri gjithsejt . Nxënësit kishin nga një copë dërrasë, ku shkruanin me shkumës dhe i fshinin përsëri, detyrat.
Nga librat kishim ,,Abetaren,, dhe ,,Libër Leximin,, derisa për lëndë të tjera as që bëhej fjalë mbasi nuk kishte libra, gjë që ishim të detyruar të merreshim me përkthimin joprofesional nga gjuha serbokroate dhe ua diktonim duke ju falenderuar vullnetit të fortë të mësuesve dhe intelegjencës natyrale të nxënësve – Megjithatë ne jemi krenarë sepse suksesi s’ka munguar. Dmth, në fund të vitit në bazë të suksesit, gjithmonë ka zënë vendin e parë ndër shkollat më të mira , kuptohet në gjuhën shqipe në atë trevë. Dhe , sipas një statistike, që e bëri Ministria e Arsimit e atëhershme , fshati Vuthaj – doli i pari në vend që e hoqi analfabetizmin ne ate kohe,dhe është interesant se nga vitet e 80-ta do jetë ndër fshatrat me më shumë njerëz me shkollim të lartë, në vend.
Programi mësimor i hartuar nga Ministria e Arsimit – ka qenë i cunguar në gjuhën shqipe sa i përket historisë kombëtare, gjografisë, edukatës muzikore, artit dhe mësimit për lendën e gjuhës shqipe. Mendoj se edhe sot mungojnë tekstet mësimore në gjuhën shqipe!
– Sa nxënës kishte shkolla e Vuthajt- në fillim të saj dhe sa ishin të përfshira vajzat vuthjane në shkollim e asaj kohe?
– Në vitin 1945-46 kur Shkolla fillore në Vuthaj nisi mësimet , nxënës të regjistruar përherë të parë kanë qenë mbi 90, të moshave të ndryshme prej 7-14 vjeçar, mbi 30 përqind ishin të gjinisë femërore.
Mësuesi i parë Ahmet I. Rexhepagiq, të gjithë nxënësit i ka grupuar në klasën e parë.Në mbarim të gjysmëvjetorit të parë, ai ka bërë seleksionimin e nxënësve. Duke patur kështu për herë të parë perparimin e nxënësve në procesin mesimor dhe moshën. Kështu që më shumë se gjysma e tyre, i ka kaluar në klasën e dytë.Pra, në mbarim të vitit shkollor, përfundojnë mësimin; klasën e parë dhe e dytë, kështu që në fillim të vitit të ri shkollor 1947/48 – shkolla nisë punën e saj me tri klasë ,e l-rë ,e ll-të,dhe e lll-të, me nga një paralele.
Vijimi i vajzave vuthjane në shkollë nuk ka qenë problem asnjëherë, mbasi ka rastisë, që gjinija femërore ka dominuar ndaj asaj mashkullore.
-Në se kthehemi në retrospektivë tek vitet- Viti 1956 ,si ju kujtohet ,kush ishin ata vuthjanë ,që e mbrojtën shkollën shqipe,e cila ishte e vetmja në Mal të Zi, që nuk u mbyll asnjëherë ?
-Viti kalendarik 1956 për shkollat me mësim në gjuhën shqipe ka qenë tragjik dhe i rënd! Në ketë vit organet shtetrore ndërrmarrin një aksion të maskuar, me qëllim të caktuar – lufte për mbylljen e shkollave në gjuhën shqipe në teritorin e Malit të Zi ,duke pretenduar jo mbyllje po , simbas tyre “reforma për riorientimin e shkollës shqipe”, në gjuhën serbokroate, duke aluduar gjoja në të mirë të shqiptarëve, që kur të kryejnë shkollën të punesohen më lehtë.
Ne si mësues e kundërshtuam këtë aksion në mënyrë kategorike dhe në mbledhjen e mbajtur me disa përfaqësues nga Ministria e Arësimit në Vuthaj bëmë kundërshtimet tona, që ju bashkangjitën edhe vuthjanët me këmbëngulje,kryesisht në perjashtim të dy tre vetave.
Ndër vuthjanët më të flakët ishin Adem Sadiku Qosaj. Adem Selmani Gjonbalaj, Bali Syla Gjonbalaj, Mustafe Arifi Çelaj, Ram Alia Ulaj,Bajram Hasani Gjonbalaj etj . Këtë program famëkeq të Ministrisë së Arsimit të atëherëshëm e kundërshtuan dhe nuk u pajtuan kurrë. Ata nxënës që kishin mbaruar mësimin në shkollën fillore, në gjuhën shqipe në Vuthaj, të moshave të ndryshme, nga pamundësia që të vijojnë në gjuhën shqipe ikën në Shqiperi, duke vazhduar atje shkollimin e metutjeshëm.Shumica nga ata nuk u kthyen më, por të gjithë kanë mbaruar fakultete të ndryshme.
Duke ju falenderuar vendosmërisë së vuthjanëve që mbrojtën shkollën shqipe, aq me vendosmëri, pas tri vjetëve u hapën shkollat shqipe në Martinaj, Doli dhe cikli i lartë në Guci.
-A mund të na sillni disa nga kujtimet tuaja për kolegët me të cilët keni punuar së bashku?
-Kur flet njeriu për kolegët e punës së përbashkët shumëvjeçare në të njëjtën shkollë , në të njëjtin profesion të shejtë të mësuesisë , nuk është lehtë, të kaplojnë emocionet, dhe ndjenjat e perziera – pasiqë, tani për shkak të viteve të gjithë pothuajse janë të ndjerë.Për të gjithë ata që punuam bashkë kam fjalët më të mira, dhe përulem me respekt të thellë për çdo njerin. Kanë qenë njerëz të ngritur, përparimtarë ,të pajisur me virtyte të larta njerëzore. S’ka qenë lehtë në një fshat si Vuthajt, paksa të mbyllur nga vetë natyra, një trevë e lenun pas dore, dhe e shtypur nga regjimi, me sakrifikua çdo gjë, për punën e mësuesit duke punuar me aq vullnet , duke perjetuar probleme të nderlikuara, por duke ju falenderuar karakterit të fortë njerëzor dhe kombëtar ishim të pamposhtur.S’kishim intriga, xhelozi me njeri tjetrin. Andaj edhe sot i kujtoj me respekt dhe kosideratë të lartë.
Gjithashtu, mund të them se mëkat do të ishte sikur të gjitha të arriturat në fshatin Vuthaj dhe sukseset në shkollën e Vuthajve, t’ua përshkruanim vetëm tre pishtareve të arsimit të permendur me lartë ,sepse do t’u hynim në hak mësuesve të tjerë që punuan më pastaj, me tërë qenien e tyre, në këtë shkollë. Dhe, aktivitete të tjera në fshat siç ishin dhe janë Ramiz I. Gjonbalaj, Sadri A.Gocaj, Ramadan B.Gjonbalaj, Hasan I. Gjonbalaj, Halil Z.Brucaj. Neriman Sadrijaj dhe Hasan R.Gjonbalaj. Pra do të thoja me plot gojën Respekt për të gjithë!
Cili ishte viti i largimit tuaj nga Vuthajt dhe arsyeja ?
Pushtetit të asaj kohe, natyrisht që nuk i konvenonte aktiviteti ynë, konkretisht puna ime, vullneti dhe kundërshtimi im për mbylljen e shkollës shqipe në Vuthaj, puna dhe suksesi me nxënësit. Si pasojë e gjithë kësaj më 1 mars 1962 – duke mbajtur orën e mësimit, në mënyrë jo njerëzore para nxënësave, më privojnë nga liria, duke më akuzuar për të gjitha veprat penale të veprimtarisë kundër popullit. Më kujtohen nxënësit , mbeten duke qajtë! Pas 6 muaj hetime, në mungesë të fakteve me shqiptuan dënimin me kohezgjatje dy vjet e gjysmë. Largim nga familja – internim, dhe me dërguan në ishullin famëkeq të ashtuquajtur Gërgur në Detin Adriatik – Kroaci. Nuk ishte lehte sepse në shtëpi lashë prindërit e vjetër, hallën ,motrën ,nusen e re dhe tri vajzat. Por, duke iu falenderuar familjes, dhe karakterit tim,i përballova dhe në fund të gushtit 1964 – u riktheva në shtëpi.
Dëshira që të kthehem në vendin e punës, aty ku e fillova me vullnet nuk mu realizua sepse Ministria e Arsimit ma refuzoi kërkesën time, dhe pranoi një mësues tjetër shqiptar.
U detyrova përsëri të dal nga shtëpia, lashë familjen, dhe shkova në Kosovë, ku më 30 shtator 1964 në bazë të një konkursi plotësues u pranova si mësimdhënës i gjuhës shqipe, në Shkollën fillore ,,Liria ,,në Pogragje të Gjilanit. Më vonë më zgjodhën edhe si drejtor të po kësaj shkolle. Aty punova 7 vite me radhë dhe duke ju falenderuar punës dhe sjelljes time, arrita nga autoritet të merrja dhe përkrahje të madhe në kolektiv të shkollës dhe tek pogragjalitë.
Në vitin 1970-71 kalova të punoj në shkollën fillore ,,17 Nëntori,, në Istog ,ku punova më se 19 vite ,më të njëjtin vullnet dhe pasion deri më 1 shtator 1989 – kur dhe u pensionova dhe u ktheva në vendlindjen time, në Vuthaj.
Tash kur mendoj dhe e kthej kohën pas, gjithë ato peripeti,gjithë ai vullnet i im dhe i shokëve është kurorëzuar me sukses, sepse shkolla shqipe në Vuthaj u bë vatër arsimi, çerdhe diturie prej së cilës dualën vetëm deri në vitet e 90-ta më se 218 veta me fakultet prej këtyre 54 vajza vuthjane janë edhe sot me fakultete të ndryshme.
Ideali im u realizua sepse arrita t’i shkolloj 6 fëmijët e mij, 5 vajzat dhe djali tash kanë të kryer fakultetin dhe njëra nga vajzat ka Doktoruar në lëminë e shkencave mjekesore, gjë që Kosovës i jam mirënjohës tërë jetën.
Së fundi – Cila është porosia e juaj për gjeneratat e reja vuthjane?
– Më beso, kjo është pyetja më e vështirë, më e rëndë për mua! Gjatë gjithë bisedës që e zhvilluam bashkë të fola me krenari, me respekt me emocione, për shokët – mësuesit e parë, për vuthjanët që bënë çmos dhe me guxim e mbajtën të hapur shkollën shqipe në Vuthaj. Pra, për nxënësit vuthjanë, që ishin të rrallë me një vullnet të paparë,në mosha të ndryshme, iu kapën shkollës ,në kushte shumë të vështira arritën sukses. Dhe, sot si në Kosovë, Shqipëri, e kudo nëpër botë, takon vuthjanë, janë me familje intelektuale dhe të suksesshëm. Por, fatkeqësisht, akoma vështirësitë për t’u punësuar, problemet e natyrave të ndryshme, dëshira për një jetë më të mirë dhe vuthjanët ikin, shpërngulen për çdo ditë. Nga frika se shkolla do të mbetet pa nxënës ,vendi është i zbrazët ,Vuthajt, janë shkretë, kam një porosi:” Kthehuni vuthjanë ,se guri rëndë peshon në vend të vet , e vendin njerëzit e mbajnë ,njerëzit janë ata që i japin jetë !
Ndërsa, së fundi të falenderoj Ukë Gjonbalaj , për respektin dhe kohën që ma kushtove!
Respekt për Ty dhe gjithe ata që dualën nga kjo shkollë nga ky vend!
Mos i harroni Vuthajt!
Vuthaj, Gsht 05.2014
Uke Gjonbalaj

POETËT E BOTËS NDEROJNË NAIM FRASHËRIN- SEBASTIANO GRASSO, FITUES I EDICIONIT XVIII “DITËT E NAIMIT”

October 21, 2014 by dgreca

U MBYLL EDICIONI I XVIII I FESTIVALIT NDËRKOMBËTAR TË POEZISË “DITËT E NAIMIT”/
Nga Shaip Emerllahu/
Prej 16-19 tetor 2014 u zhvillua Edicioni i XVIII i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”. Për tri ditë me rradhë Tetova ishte nikoqire e aktiviteteve të ndryshme e te shumta poetike, artistike dhe kulturore. U mbajtën lexime letrare, u promovuan libra poetik u hap një ekspozitë me fotografi dhe u bënë vizita të ndryshme në monumentet kulturore, historike dhe fetare. Në këtë edicion morrën pjesë poetë nga vende të ndryshme të botës, si: Sebastiano GRASSO (Itali), Bohdan ZADURA (Poloni), Braha ROSENFELD (Izrael), Vicktoria SLAVUSKI (Argjentinë), Dinos KOUBATIS (Greqi), Germain DROOGNEBROODT (Belgjikë) Giuseppe NAPOLITANO (Itali), Joslin Love KEARSE (SHBA), Galina GANEVA (Bullgari), Kadir AYDEMIR (Turqi), Laura GARAVIGLIA (Itali), Maryam Ala AMJADI (Iran), Visar ZHITI (Shqipëri), Nicolaj STOCHHOLM (Danimarke), Bjorg BORGRIMSDOTIR, Levant KARATAS (Turqi), Bisera Suljic – BOSKALIO (Bosna dhe Hercegovina), Mujë Buçpapaj (Shqipëri), Robert SIMONISHEK (Slloveni) Ndue UKAJ (Kosovë), Trajce KACAROV dhe Slavica Dabevska KIROVSKA (Maqedoni), Ilire ZAJMI (Kosovë) dhe Entela SAFETI (Shqipëri) dhe Burhanedin XHEMAILI dhe Bujar PLLOSHTANI (Maqedoni).
Hapja ceremonisë festive të Edicionit të XVIII të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” u bë me anë të ndezjes së fishekzjarreve, para Qendrës së Kulturës “Naim Frashëri”, në Tetovë. Drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu, laureati italian Sebastiano Grasso, kryetari i Jurisë Visar Zhiti, kryetarja e Komunës së Tetovës, Teuta Arifi, sekretari shtetëror i Minsitrisë së Kulturës, Behixhudin Shehapi, si dhe delegacioni i Komunitetit Bektashian, vendosën buqete lulesh para shtatores së poetit tonë kombëtar “Naim Frashëri”, i cili ndodhet në qendër të Tetovës.
Më pas në foajenë e Qendrës së Kulturës u hap ekspozita e fotografive të Asan Krasniqit me pamje nga periudha e krizës dhe luftës së Kosovës.
Edicionin e XVIII të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” e hapi drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu, i cili, theksoi se, ‘Në çdo hapje Festivali kemi nënvizuar dhe afirmuar rolin dhe rëndësinë që ka poezia, arti dhe kultura në njohjen, afirmimin dhe në ngritjen e modeleve të bashkëpunimit në mes komunitetit krijues në rradhë të parë, dhe pastaj atij me publikun. Mirëpo, bartës të kësaj performance shumëdimensionale dhe komplekse janë njerëzitbartës të këtyre nismave të bukura. Ata, me shpirtin e artistit, me ndjeshmërinë e tyre marrin atë gërshetim realiteti dhe secili në mënyrë e tij matematikore e ndan. E ndan me lexuesin dhe me shëndetin e tij. Kur menaxhimi nuk është baraspeshues ndodh lëndimi dhe doza e lartë e gëzimit…. Që të dyja, jo fort të shëndetshme për krijuesin. Bëhen pjesë e fatit dhe nuk njohin moshë… Për pasoj, ata iki nga zona krijuese në ate të pavdeksisë… I tillë është edhe fati i Naim Frashërit… Iku herët… Si mund të spjegohet në rastin e njerëzve që morën për mbiemër “Ditët e Naimit”, si poetët e Drejtorisë së Festivalit, Murtezan Arifi dhe Ferit Ramadani. Ata, u “lodhën nga monotonia e përfytyrimit dhe nuk shpërthyen në shumllojshmëri”(W. Stevens), as ndoqën motivin mistik të M. Bermond që te vazhdonin të shkruanin poezinë për të gjetur Perendinë. Ata kur këtë se prekën me poezi, u ngjitën vet atje fizikisht. Ne sot, lutemi për ta … Tani që kemi një sfidë të re, ku një Anëtare tjetër e Bordit, poetja Silke Liria Blumbach është në një betejë të këtillë në një spital të Berlinit, ne lutemi me zë edhe në emrin tuaj. Ajo, si një fituese e çmimit “Qiriu i Naimit”, si pjesë e Drejtorisë, me shprehjen e përkryer poetike afirmoi elementin iracional në poezi, kontribuoi dhe afirmoi Festivalin, Tetovën, shqiptarët… Dejtoria, duke vleresuar tekstin poetik dhe veprën e shuamanshme të saj, si dhe duke dashur te bëhet pjesë e energjisë dhe motivimit për të vazhduar betejën e imponuar Silkja jonë, kemi ngritur një çmim letrar me emrin e saj “Silke – Liria”, si dhe ia ka ndarë titullin më të lartë, Anëtare Nderi e Festivalit. Zoti qoftë me te!”, tha në fund drejtori Shaip Emërllahu.

Këtij edicioni, me një fjalë përshëndetëse, iu drejtua të pranishmëve edhe kryetarja e Komunës së Tetovës, zonj. Teuta Arrifi, e cila nënvizoi mbështjen që komuna u jep kulturës dhe artit dhe vet Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”.
Në orën e madhe letrare ‘Globi poetik’, poetët lexuan poezitë e tyre, ndërkaq drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu ia dorëzoi çmimin e madh ‘Naim Frashëri’ që jepet për vlera të larta artistike, si dhe ia ndau titullin Anëtar Nderi të Festivalit, laureatit nga Italia, Sebastiano Grasso. Me këtët rast, laureati Grasso, falenderoi organizatorët dhe Jurinë për dhënien e këtij çmimi të lartë të Festivalit.
Të kujtojme se, titullin Anëtarë Nderi të Festivalit, deri tani, e kanë marrë shkrimtarët dhe intelektualët e njohur, si Ismail Kadare (Shqipëri), Desmond Egan (Irlandë), Thomas Tidholm (Suedi), Manlio Argueta (Salvador), Abdellatif Laabi (Marok), Peter Poulsen (Danimarkë), Lionel Ray, (Francë), Eva Lipska (Poloni), Craig Czury (SHBA), Tua Forsstrom (Finlandë), Athanase Vantchev de Thracy (Francë) etj .
Në ditën e dytë të Programit, në amfiteatrin e USHT-së, u përurua laureati Sebastiano Grasso. Në fjalën përshëndetëse, rektori prof. dr. Vullnet Ahmeti, tha se ,,Ky manifestim, që këtë vit e shënon edicionin e tetëmbëdhjetë me radhë dhe që prezantohet para publikut me emra të njohur poetësh nga të gjitha meridianët e botës, është shndërruar në ngjarjen më të madhe kulturore për qytetin tonë dhe më gjerë. Duke u nisur nga këto vlera universale artistike, që “Ditët e Naimit” po përcjellin për gati dy dekada, ne si institucion kemi hapur dyert e auditorëve për të pritur krijuesit e fjalës artistike, për të pritur poetët pjesëmarrës në këtë festival poezie. Nëse njerëzimi sot jeton në një botë të trazuar, ku pasiguria dhe ndarjet mes popujve thellohen gjithandej, konfliktet e ndryshme për arsye politike apo ekonomike rriten çdo ditë e më shumë, është pikërisht arti ai që ngadhënjen mbi gjithë këtë rrëmujë dhe katandisje”, tha Rektori i USHT-së, Prof. dr.Vullnet Ameti. Ai, me këtë rast, Drejtorisë së Festivalit ,,DITËT E NAIMIT” i shprehi falënderime për dëshirën e tyre që një aktivitet të këtillë ta shtrijnë edhe në ambientet e Universitetin Shtetëror të Tetovës. Besoj që kjo traditë e bashkëpunimit të vazhdojë edhe në të ardhmen”.
Laureati Sebastiano Grasso e falënderoi Rektorin e USHT-së për mikpritjen e ngrohtë që u bëri poetëve. “Më pëlqen të ndodhem këtu sepse ju sot më keni bërë një nder të madh me njohjen akademike dhe këtë e dijmë shumë mirë se studimet për një autor fillojnë nga universiteti, sepse një autor që nuk ka një studim të mirëfilltë shumë shpejt venitet, zhduket”, tha Poeti Sebastiano Grasso.

Motivimin e Jurisë e lexoi kryetari i saj, Visar Zhiti (anëtarët e Jurisë së Festivalit janë studjuesit e letërsisë Ndue Ukaj dhe Xhelal Zejneli).
Në mbyllje të këtij përurimi, rektori i USHT-së, Vullnet Ameti, pasi i kishte rezervuar në zyrën e tij një pritje të ngrohtë laureatit, Sebastiano Grassos ia ndau edhe pllaketën me logon e Universitetit. Kurse, Drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu, rektorit të USHT-së, Prof. Dr. Vullnet Ametit i ndau Mirënjohjen për kontributine tij në kulturë dhe në arsim, si dhe për bashkëpunimin e shkëlqyer në mes dy institucioneve përkatëse.

Sipas programit, poetët më pas shkuan në Teqen Arabati Baba, ku u pritën nga kryegjyshi Baba Edmond Brahimaj dhe në një nga ambientet e saj mbajtën orën letrare “Poetë dhe vargje”.
Në ditën e tretë u përuruan librat e Edicionit botues të Festivalit: “Librin e Laureatëve” I Athanase Vantchev de Thracy, “Prapa hënës” të laureatit Peter Poulsen, si dhe librat e Sebastiano Grassos “Ti, në grackë nën qepalala” dhe “Pëshpëritje e hënës ” Giuseppe Napolitanos.

Festivali u mbyll me orën e madhe letrare ‘Meridiane poetike’, e cila u mbajt në Qendrën e Kulturës, ku poetët lexuan poezitë e tyre dhe u ndanë edhe çmimet e tjera letrare të Festivalit; Çmimi për karierë letrare ‘Ditët e Naimit’ iu nda poetit Bohdan Zadura nga Polonia, çmimi për vlera të veçanta poetike ‘Menada’ iu dha poetit me origjinë arvanitase Dinos Kubatis, çmimin letrar për ciklin më të mirë poetik ‘Oaeneumi’ e mori poeti shqiptar, Mujë Buçpapaj, çmimi letrar ‘Qiriu i Naimit’ iu dha poetit nga Belgjika, Germain Droognebroodt. Në këtë edicion, Drejtoria, poeten Silke Liria Blumbach e shpalli Anëtar Nderi dhe që nga ky edicion ndau çmimin letrar për shprehjen poetike me emrin e poetes “Silke/Liria”. Fitues i këtij çmimi ishte poetja amerikane “Joslin Love Kearse”.

Drejtoria e Festivalit edhe në këtë edicion botoi antologjinë e poezive të poetëve pjesëmarrës ‘Fytyrë sirene’, të përgatitur nga Shaip Emërllahu.
Festivalin e udhëhoqi moderatorja Verjana Abazaj. Poezitë në gjuhën shqipe i lexoi aktori Arsim Kaleci, kurse me kitarë i shoqëroi profesor Jeton Pustina. Skenën e ideoi piktori Savash Veliu.
Festivali u mbështet nga Ministria e Kulturës e Maqedonisë dhe Komuna e Tetovës. Sponzorë të këtij edicioni ishin “Hit Oil”, “Albas”, “Allprint”, “Arbi”, “Nuance” dhe “Kurtishi, “New Design” dhe “Screenmedia”.
A. Arsllani

KUJT I INTERESONTE KATRAURA E BEOGRADIT?

October 21, 2014 by dgreca

Po kush, si dhe pse foli Europa dhe bota? Kush heshti dhe pse?/
Nga Zeno Jahaj/
Ngjarjet e datës 14 Tetor në stadiumin e Partizanit të Beogradit gjatë përgatitjeve,fillimit, ndërprerjes dhe pas ndërprerjes së ndeshjes së futbollit midis skuadrave përfaqësuese kombërtare të futbollit midis Serbisë vendase dhe Shqipërisë vizitore tronditën të gjithë botën sportive të Europës e të Amerikës e, për për shkak të trajtave që morën, u amplifikuan tëpërcillen akoma më me shqetësim edhe nga bota politike e të dy kontinenteve. Në këtë mjedis të tronditur u identifikuan dy kampe: ata që vlerësojnë se fajin e ka Shqipëria dhetë tjerët se fajin e ka Serbia.
Bota sportive, më e paqtë, akuzon mikpritësit serbënëse i morën apo jo masat e duhura organizative përkundrejt detyrimeve tëUEFA për sigurinë e lojtarëve, për raportin etik të shikuesve me lojtarët, për parandalimin e racizmit në sport, për parandalimin e dhunës nga ultras të sëmurë si të tillë apo të organizuar si të tillë, për të mos cënuar fushën prej tyre, etj., etj. Po kjo botë fajëson edhe vizitorët shqiptarëse mos janëautorë të mjetit fluturues që bartëte flamurin kombëtar të Shqipërisë të inkuadruar në një mozaik provokativ nacionalist si dhe për mospranimin për të vijuar ndeshjen e ndërprerë.Mëtej, ankthi i botës sportive përfundon në hamendjen se kujt do t’i akordohen tre pikët, duke përfunduar kështu historinë dhe verdiktin për fajin apo fajet.

Ndërkaq, bota politike lëviz pista të tjera.
Pritësit politikë, të cilët sipas të gjitha ligjeve tradicionale, zakonore, të civilizimit dhe tëakteve juridike ndërkombëtare mbajnë përgjgjegjësi për sigurinë e kujtdo shtetasi të huaj që kalon ligjërisht në vendin e tyre e ca më shumë për përfaqësuesen kombëtare të një shteti tjetër, e transferojnë fajin absolutisht te të tjerët, jo te vetja. Kryeministri Vuçiçia faturon Shqipërisë jo vetëm fajin për ndeshjen, por shkon edhe më tej për destabilizimin e krejt Europëse madje të të gjithënjerëzimit! Nuk mungoi ta cilësojë balonin si një provokim të tmerrshëm dhe të mirëmenduar, i cili, sipas tij, synonte rrënimin e stabilitetit në Serbi dhe në rajon dhe se paska paralajmëruar përfaqësuesit e Bashkimit Europian tri orë para ndeshjes për një provokim të mundshëm, duke e cilësuar edhe delegacionin shqiptar “një bandë zyrtarësh”. Me këtë logjikë dhe me delirin e mesisë, ai siguron Europën dhe njerëzimin se Beogradi do të bëjë gjithcka që ka në dorë për ta parandaluar këtë destabilizim! Për Kryeministrin serb, incidenti ishte përgjegjësi vetëm e palës shqiptare. “Unë shpresoj se ne do të arrijmë ta kapërcejmë këtë situatë, që është përgjegjësi e palës shqiptare. Unë nuk shoh asnjë gabim në gjuhën serbe”- tha Vuçiç, sipas të cilit pala shqiptare duhet të kërkojë falje ndaj asaj serbe për gjithçka ndodhi.
Në këtë rrjedhë, Presidenti Tomislav Nikoliç e cilësoi ngjarjen atë si një provokim të hapur politik, me qëllim destabilizimin e rajonit, si një akt terrorist, duke e lidhur këtë, sipas tij, edhe me shqiptarët që janë bërë pjesë e luftimeve në Irak dhe Siri!I pranishëm në stadium kur tridhjetë mijë vetë kënduan në kor ‘Vrisni shqiptarët” e sheh urrejtjen tjetërkund,duke thënëse Shqipërisëi duhen dekadaose edhe shekuj të bëhet një vend normal, pa urrejtje ndaj serbëve.
Si për ta vulosur verdiktin dhe për të marrë flamurin e shpëtimtarit të Europës, Ministri i Jashtëm Daçiç vlerëson qëShqipëria e meriton dënimin më të fortë, për provokimin me “Shqipërinë e Madhe”.“Kjo mund të jetë dëshira e politikanëve shqiptaro-mëdhenj, por për BE, SHBA dhe të gjitha vendet e rajonit është rrezik për destabilizimin dhe për konflikte të reja në Ballkan”, tha Daçiç.
Nga ana e politikës së vizitorëve, Kryeministri Rama u shpreh se larg zonës së nxehtë të urrejtjes, larg zonës së nxehtë të historive të së shkuarës, askush nuk u ndje i provokuar nga shfaqja e këtij flamuri në atë moment, por fatkeqësisht, deri dhe autoritetet më të larta serbe thonë se janë ndjerë të provokuar. Keqardhje që shfaqja e një flamuri në fushën e futbollit, në një fushë ku kishte mijëra flamuj serbë, të mund të përdoret si një alibi për gjithë atë që ndodhi, që nga minuta kur u këndua himni ynë kombëtar dhe gjithë stadiumi ulërinte “vritini shqiptarët” deri në minutën kur djemtë shqiptarë dolën nga stadium nën një trysni të madhe psikologjike përveçse edhe nën një dhunë të pashembullt anti-sportive. Serbia Normale do të jetë realitet veç kur Serbia Reale do kuptojë se Shqipëria e Madhe është makthi i tyre, jo projekti ynë. Nga njëra anë jemi duke u përballur me të kaluarën e mbushur me urrejtje, me fjalor të pakontrolluar plot me akuza dhe me gishtat e drejtuara tek tjetri si fajtor i kësaj situate të pakëndshme dhe nga ana tjetër, me shpresat dhe ëndrrat që ky ndryshim fantastik në Ballkan ka krijuar dhe që ka bërë realitet përpara syve tanë një horizont mundësishnë horizontin e Bashkimit Europian.Kjo duhet dhe kjo do jetë rruga jonë, rruga e Shqipërisë. Problemi ynë është që të sigurojmë që nuk duhet të humbasim këtë mundësi fantastike që ne kemi, dhe ne mund t’i tregojmë botës, mund t’i tregojmë Europës, që ballkanasit janë në gjendje të ecin përpara dhe se ballkanasit nuk e meritojnë të izolohen siç ata kanë qenë të izoluar. E, duke u kapur të gjithë në kurth nga një ndeshje futbolli, ne mund ta dëmtojmë më shumë veten tonë, vetë, duke e vetëizoluar sërish Ballkanin dhe duke bërë që bota të thonëse ballkanasit janë të gjithë njësoj.

*****
Nga dytë pleksurit në këtë faj, Ministri i Jashtëm serb kërkon qëEvropa dhe bota nuk duhet të mbeten të heshtur mbi një kërcënim të tillë të hapur (të Shqipërisë!!!) për stabilitetin e rajonit, për shkak se “heshtja mund të shihet si mbështetje.”

Po kush, si dhe pse foli Europa dhe bota? Kush heshti dhe pse?

Kryeministri i Britanisë, David Cameron u shpreh qartazi se është i tmerruar nga skenat e incidentit në ndeshjen e së martës Serbi-Shqipëri. Për këtë arsye ai i ka dërguar një letër presidentit të UEFA-s Michel Platini-së përmes së cilës i ka kërkuar të dënojë Serbinë për racizëm. Në letër shkruhej që të merren sanksione të ashpra kundër Serbisë për fyerje, dhunë dhe racizëm, sepse pas ndeshjes së futbollit Serbi-Shqipëri do të vinte radha e ekipit të futbollistëve të rinj britanikë të bëheshin pré e sharjeve raciste në kor gjatë ndeshjes së të martës në qytetin serb Krusevaç.
Ndërkaq deputeti gjerman Shtefan Schwarz ka shkruar se ngjarjet nuk ishin për flamurin; se ishte një racizëm i dukshëm dhe urrejtje lakuriqe; në stadiumin thërrisnin dhjetëra e mijëra, “Vrisni shqiptarët!”, “Masakrojini, vritini, rrjepini derisa të mos mbetet asnjë!”, ndërkohë që në stadium nuk kishte tifozë shqiptarë; se Ministri i Jashtëm serb, Daçiç, thotë se gjoja flamuri ishte një provokim i planifikuar nga shtetet perëndimore, por dua të vij në përfundimin se një Serbi e tillë nuk ka ç’kërkon në Bashkimin Evropian; se ne nuk duam të importojmë në Europëasnjë urrejtës dhe asnjë racizëm; se mjafton me Miloshevicin e nuk duam pasardhës të tillë në Bashkimin Evropian.

Ka folur ndërkaq edhe Departamenti Amerikan i Shtetit,i cili ka shprehur keqardhje për ndërprerjen e ndeshjes mes Serbisë dhe Shqipërisë në Beograd për shkak të dhunës. Zëdhënësja e Departamentit Jen Psaki ka thënë se është fatkeqësi e madhe që kjo ndeshje futbolli u ndërpre nga dhuna; se sportet kanë një potencial shumë të madh dhe të vërtetuar për të bashkuar njerëzit kudo, edhe përtej kufijve; se kur dhuna dhe mungesa e tolerancës shkelin një potencial të tillë, është zhgënjyese për të gjithë, sportistët, spektatorët, tifozët dhe vendet e tyre.

Politika franceze, çuditërisht ka heshtur, edhe pse do të jetë mikpritësja e këtij kompeticioni të madh futbollistik në vitin 2016! Ndoshta ështëndjerëe përfaqësuar me deklaratën e bashkëkombësit të saj në krye të UEFA-s, i cili bëri përgjegjës dhe të frikshëm mjetin ajror flamurmbajtës se mos kishte lëndë kimike!E kush, pikërisht ai zyrtar i cili paguhet nga taksapaguesit europianë për të dhënë garanci zhvillimit të këtij aktiviteti edhe nga ajri!Mos vallë edhe në Francë kanë rifilluar të fryjnë erërat e vjetra të xhelozisë ndaj forcimit të tregut apo influencës Gjermane?
Politika italiane nuk u ndje fare edhe pse në rastin më tragjik mund të ishte vrarë edhe vetë trajneri italian i kombëtares shqiptare De Biazi! Mos ndoshta nuk donte të prishte humorin e Presidentit Rus, i cili pas Beogradit do të vizitonte Italinë për rubinetat e gazit?
Nga ana e vet, Bashkimi Europian, nëkaosin ku është përfshirë prej të paktën pesë vjetësh, nuk ka aq shumë kohë apo tagër për të folur për futbollin, por këtë radhë bëri përjashtim, duke u përfaqësuar nga sllovenja Koçijançiç, e cila mori atributet e UEFA-s duke deklaruar se autoritetet serbe kishin treguar profesionalizëm në situatën e tensionuar të ndeshjes Serbi-Shqipëri! Pas reaksionit që shkaktoi kjo deklaratë, BE-ja, për të treguar se është një organizatë serioze, autorizoi zotin Eduard Kukan, kryetar i delegacionit të Parlamentit Europian për Ballkanin tëthotë se sporti nuk duhet përdorur, apo keqpërdorur, për arsye politike dhe se dhuna nuk duhet të përdoret në ndeshje sporti; se lojë e ndershme është rregulli që duhet zbatuar kur organizohen të tilla gjëra; se i erdhi shumë keq sepse kjo ka për të sjellë shumë tensione në marrëdhëniet reciproke mes të dy vendeve; se kjo dëmton dhe prish atmosferën, si dhe tërheq vëmendjen nga agjenda e integrimit në Bashkimin Europian, që duhet të ishte agjenda më e rëndësishme për qeveritë në të dy vendet. Më në fund Kukan, u rezervua tëpërcaktojë racionin e fajit, apo të përgjegjësisë, duke ia lënë UEFA-s që ka nisur hetimet.

*****
Atëherë kush e ka fajin?

Latinët, ata që i lanë botës njëtrashëgim madhështor, ndër të tjera pasurinëe jashtëzakonshme të sentencave-aksioma sidomos të fushës juridike, kur nuk kishin dot një përgjigje ndaj një ngjarjeje apo krimi pa asnjë dëshmitar e pa asnjë provë, këshillonin hetuesit e njgjarjes apo të krimit që fillimisht ta nisnin me pyetjen “Cui prodest scelus, is fecit” (“Krimin e ka bërë ai qëpërfiton prej tij”). Pas zbulimit se kush fiton, kujt i intereson ngjarja apo krimi, atëherë shkohet në pistën e kërkimit të të dhënave të tjera, të dëshmive, të fakteve e deri në zbulimin e autorëve.
Atëherë, kujt i interesonin ngjarjet e datës 14 Tetor në stadiumin e Partizanit të Beogradit gjatë përgatitjes, zhvillimit, ndërprerjes dhe pas ndërprerjes së ndeshjes së futbollit midis skuadrave përfaqësuese kombëtare të futbollit midis Serbisë vendase dhe Shqipërisë vizitore?
A është e interesuar Shqipëria që klima e marrëdhënieve me Serbinë, apo me çdo shtet tjetër të marrë rrjedhë përkeqësimi? Natyrishëm jo. Këtë e dëshmon edhe mirëpritja e ftesës për një vizitë të Kryeministrit Shqiptar në Beograd – një zhvillim që, jo larg në kohë, por vetëm para pak vitesh do mund të quhej blasfemi. Dihet ku i çoi Shqipërinë dhe shqiptarët izolimi thuajse njëshekullor. Për çdo mendje normale, interesi themelor kombëtar shqiptar është nxitja e urave të komunikimit me shtetet fqinjë dhe jo ndërprerja e tyre. Ndërprerja e komunikimit me shtetet e tjera i kushtonshumë Shqipërisënë piëkpamje ekonomike, por në radhë të parë e kryesisht ajo humbet jashtëzakonisht shumë në kuadër mbarëkombëtar, duke u izoluar si me trevat shqiptare tej kufijve shtetërorë, ashtu edhe me emigracionin relativisht më të shumtëqë për shkaqe të njohura punon e jeton në shtetet fqinjë e më tej. Për këto arësye Shqipëria e ka dëshmuar dhe realisht ka punuar si promotore në orientimin e integrimit rajonal e europian si rruga e vetme për të shkrirë kufijtë e varfërisë që e ndajnë nga Europa, e bindur tashmëse vetëm perspektiva e integrimit në Bashkimin Europian i ofron paqen, sigurinë, stabilitetin, prosperitetin dhe kohezionin kombëtar.Çfardo kuptimi apo inisiative e ndryshme nga kjo perspektivëvetëm se i përkeqëson interesat shqiptare. Prandaj Shqipëria ajo nuk mund dhe nuk është aspak e interesuar të nxisë zhvillime si ato që ndodhën gjatë ndeshjes dhe për këtë arësye nuk mund të jetë shkaktare e atyre ngarjeve.
Një politikë vizionare na thotë se e njëjta logjikë qëndron e duhet të qëndrojë edhe për Serbinë. A ka interes Serbia të mos komunikojë me Kroacinë, Bosnjën, Malin e Zi, Kosovën apo vende të tjera ku jeton popullsi serbe? Natyrisht që jo. Në këtë kuptim, ështëe duhet të jetënë interesin e Serbisë gjithashtu që proceset integruese dhe urat e komunikimit rajonal të mos ndërpriten.
Do të ishte ky vizion dhe ky interes shumëpalësh një arsye themelore që Gjermania, në emër të Bashkimit Europian, ndërmori inisiativën që, nën udhëheqjen gjermane, të zhvillohet një treg i përbashkët rajonal i cili do të lehtësonte krejt natyrshëm si vendet e rajonit, e po kaq natyrshëm edhe investimet gjermane në këtë rajon.
Por pikërisht këtu fillon makthi serb. E ndodhur historikisht në udhëkryqin midis interesave ekonomike perëndimore me interesat identitare që e lidhin me Rusinë për shak të bashkësisë në familjen sllave dhe fenë ortodokse, Serbisë, gjeopolitikisht i duhet të mos jetë dakord as me vetveten. Në këto kushte ambiguiteti e udhëkryqesh, ajo përpiqet e do të përpiqet të luajë një lojë të tretë, duke shfrytëzuar avantazhet gjeostrategjike për të përfituar si nga Lindja, ashtu edhe nga Perëndimi e duke u shtirur njëherësh as me Lindjen, as me Perëndimin. Kur Lindja –përkatësisht Rusia bën përpara, siçështë edhe rasti sot, atëherë në Serbi zgjohen demonët lindorë.
Rusia, pasi i pati zënë për gryke disa vende europiane duke i shantazhuar me armën e gazit dhe duke përfituar nga fakti që Europa nuk po merret dot as me veten, bëri si deshi duke pushtuar një pjesë të një vendi sovran si Ukraina, këtë radhëjo me agresion ushtarak, por me subversion ushtarak. Nën këtë presion, dëgjojmë, siç shkruan Jackson Diehl, qëkryeministri i Hungarisë të deklarojë se Rusia e Putinit është një model që duhet imituar; ose anëtaren e NATO-s, Sllovakinë, kryeministri majtist i të cilës e krahasoi mundësinë e dërgimit të trupave të NATO-s në vendin e tij, me pushtimin sovjetik të vitit 1968; ose një tjetër vend anëtar të NATO-s, Republikën Çeke, ku ministri i mbrojtjes bëri një krahasim të ngjashëm dhe qeveria e të cilit u bashkua me Sllovakinë dhe Hungarinë, për t’iu kundërvënë sanksioneve të Bashkimit Europian ndaj Rusisë.
Në këtë kuadër, Serbia u duk e vonuar për të dhënë një“provë” tëtillë besnikërie, prandaj duhet ta jepte pikërisht atë përpara pritjes sëPresidentit rus Putin në festën kombëtare të70 vjetorit tëçlirimit të Jugosllavisë. Platforma dhe momenti më i mirë ishte ndeshja me Shqipërinë. Por, ndërsa avioni me oligarkun rus po linte Beogradin për në Itali, Kryeministri Vuçiç do të vraponte për të rivendosur menjëherë simetrinë teksa do të zhvillonte një bisedë telefonike me Kancelaren gjermane Angela Merkel, së cilës do t’i deklaronte “zotimin e Serbisë se pavarësisht incidenteve të ndodhura në ndeshjen mes Serbisë dhe Shqipërisë në Beograd, vendi i tij do të vazhdojë të kontribuojë për ruajtjen e paqes dhe stabilitetit në rajon”, se Serbia “do të bëjë gjithcka që ka në dorë për të ruajtur stabilitetin politik dhe ekonomik, jo vetëm brenda kufijëve të saj, por në gjithë rajonin”.
*****
Dikush pra, nëBeograd apo në Moskë, e pse jo edhe në ndonjë kryqytet tjetër të Europës Perëndimore i trembet shumë integrimit në mes popujve ballkanikë dhe këtyre të fundit nëEuropë. Dikush i trembet vizitës së Kryeministrit shqiptar në Serbi si sinjali më kuptimplotë rajonal për këtë integrim. Dikush ka interes që Europa të vijojë të grindet me vetveten, me nacionalizmat dhe euroskeptikët, me racizmin dhe përbuzjen, me qëllim që të tjerët të kenë dorë të lirë ta nëpërkëmbin.
Një orientim proeuropian të vendeve satelite të saj Rusia e lexon se është kundër interesave të saj dhe, për këtë arsye, oligarkia ruse paguan çdo çmim, edhe me jetën e qindra të vrarëve në Ukrainën Lindore, edhe me jetën e pasagjerëve të një aeroplani transporti. A u përllogarit edhe jeta e kombëtares shqiptare në këtë skenar ogurzi? Koha do të vërtetojë, por një gjë duket se është pothuajse e sigurtë: vendimi i ekipit shqiptar të futbollit për të lënë lojën dhe për të mos dalë më në fushë ishte shpëtimtar.
Çka u tha më lartë mund të mos jetë pamja e plotë e problemit. Por mediat e huaja referojnë senë stadiumin e Beogradit më 14 Tetor u përgatit për t’u futur edhe një benzine – një mister i madh për nga kapacitetet, qëllimet dhe objektivat diametralisht të ndryshme nga një balonëflamurmbajtëse. Kush dhe pse u suall ajo fuçi? Mos e sollën edhe atë shqiptarët?
Kush,pra, ka interes për t’u vënë zjarrin proceseve integruese tëvendeve të Ballkanit? Kush e ka fajin? Latinët na ndihmojnë: krimin e bëjnëvetëm ata që u intereson.

Jup Kastrati dhe … “Veprimtaria Antikombëtare e Klerit Katolik Shqiptar”

October 21, 2014 by dgreca

Në 70 vjetorin e permbytjes së Shqipnisë…/
Nëse dishroni me pa një popull pa t’ ardhme, “shkatrroni shkollat”(F.R.)/
Nga Fritz RADOVANI: Pjesa II/
Nga ky dokument i botuem nga anadollaku “ dr. prof.” Jup Kastrati “Parathanje” e librit të Rakip Beqaj: “Veprimtaria Antikombëtare e Klerit Katolik Shqiptar”, kam besimin se, do të bindeni sesi merreshin tituj e grada shkencore në institucionet përkatëse të Shqipnisë. Titulli i këtij shkrimi (me një modifikim të vogël, nder kllapa), asht marrë nga një pasues i tij, Gjovalin Shkurtaj. …Edhe ky i “konvertuem akademik” ndër arkivat e “shokut” Rakip Beqaj.
PARATHANJE
Vepra e shokut Rakip Beqja, “Veprimtaria antikombëtare e klerit katolik shqiptar”, asht e para e kësaj fare, që po botohet në vendin tone. Libri ka randësi politike, ideologjike dhe shkencore. Ky botim që po del me rastin e 25- vjetorit të çlirimit të Atdheut, asht rezultat gjurmimesh dhe hulumtimesh, prej disa vjetësh, nga ana e auktorit. Përpara se të merrte këtë formë që ka sot, vepra u paraqit si punim diplome në Fakultetin e historisë së USHT me 1964. Gjatë kësaj kohë, u përpunue fillim e mbarim, tue iu largue karakterit shkollor, që kishte në variantin e parë. Në këtë mënyrë iu dha trajtesa e një studimi shkencor me karakter monografik. Punimi asht konceptue drejt, tue u nda në katër kapituj kryesorë.
Në kapitullin e parë, auktori e ka pa të arësyeshme të flasë për kushtet historike e shoqënore të lindjes së kristianizmit dhe për futjen e përhapjen e tij në Shqipni. Në disa paragrafë, auktori ban fjalë edhe për fenë, shikue në dritën e shkencës marksiste-leniniste, për shtetin e Vatikanit, për kishën katolike dhe kapitalet e saj. Kjo hymje ishte e nevojëshme për të kuptue rranjët e thella historike të fesë katolike, e cila, në vendin tone, gjithëmonë “ka qenë ideologji e pushtuesve romakë, italianë dhe austriakë” siç na mëson shoku Enver. Kisha katolike ka veprue, gjithëherë, si shtypëse e çdo lëvizjeje përparimtare, demokratike, popullore. Ajo ka qenë vazhdimisht kundër mendimit të lirë. Ajo ka mbetë gjatë gjithë ekzistencës së saj, në pozita antikombëtare dhe reaksionare. Auktori, me anë dokumentash dhe faktesh të pamohueshme, ka arritë të zbulojë degjenerimin dhe korrupsionin e klerit. Në fund të kapitullit të parë, hartuesi i monografisë ban një përgjithësim me randësi, në lidhje me kishën katolike shqiptare, tue na tregue se ajo, në çdo kohë ka qenë e predispozueme dhe e gatëshme të përdorë pozitën e vet politike për qellime të këqia, tradhëtare në shërbim të të huejvet, kundër interesave të Atdheut tonë.
Në kapitullin e dytë, auktori, mbasi shqyrton gjëndjen e Shqipnisë në pragun e pushtimit nga Italia fashiste si dhe gjendjen ndërkombëtare në pragun e shpërthimit të luftës së dytë botnore, ndalohet tek roli i shtetit të Vatikanit. Në mënyrë të veçantë ai sjell fakte konkrete, që dëshmojnë se si krenët e klerit katolik shqiptar kanë qenë gjithmonë në shërbim të të huejvet; kështu p.sh., nga 1870 deri në mbarimin e luftës së parë botnore u shërbyen austro-hungarezëve; gjatë periudhës 1919-1943 qenë në shërbim të italianëve; kurse, nga shtatori 1943 deri në çlirimin e Shqipnisë, 29 nandor 1944, qenë të lidhun kambë e krye me gjermanët nazistë. Këto lidhje me të huejtë siç e spjegon bukur autori rrjedhin, së pari, nga fakti se këta agjentë të Vatikanit në Shqipni, gjithëherë, kanë përmbushë detyrat, që u ka ngarkue ai; së dyti, sepse kleri katolik shqiptar ka pasë kurdoherë, të njejta qellime politike dhe ideologjike me pushtuesit e huej. Fondet e ndryshme, që u derdhën në vendin tonë nga Austro-Hungaria dhe Italia fashiste për të mbajtë gjallë institucionet fetare sollën si rrjedhim, nënshtrimin pa kushte të klerit katolik ndaj pushtuesve imperialistë. Ma anë dokumentash arkivale, autori i veprës tregon qartë dhe në mënyrë bindëse se si kleri katolik shqiptar punoi për pregatitjen e pushtimit të Shqipnisë nga Italia fashiste. Për të parën herë në botimet tona shkencore i bahet e njohun publikut të gjanë veprimtaria antikombëtare dhe reaksionare e njanës nga organizatat e klerit katolik shqiptar, pra “Veprimit Katolik” (Aksionit Katolik).
Në kapitullin e tretë auktori flet për pushtimin e Shqipnisë nga Italia fashiste dhe për bashkëpunimin e klerit katolik shqiptar me pushtuesit. Krerët e klerit katolik së bashku me tradhëtarët e tjerë të vendit sanksionuen humbjen e pavarësisë së Shqipnisë. Me anë dokumentash të panjohun ose pak të njohun, auktori tregon veprimtarinë tradhëtare të klerit katolik gjatë hovit të ri të Luftës Nacinal – Çlirimtare. “Kur Shqipëria lëngonte nënë thundrën e fashizmit gjakatar dhe populli luftonte për t’u çliruar, – shkruen shoku Enver – këta klerikë kryesorë katolikë muarrë flamurin e antishqiptarizmës dhe u treguan shumë aktivë në luftën kundër popullit shqiptar. Ata muarrë pozita të rëndësishme politike nën fashizmin dhe me egërsinë më të madhe u hodhën në luftë kundër popullit. (1)
Në kapitullin e katërt, auktori studion pushtimin e Shqipnisë nga trupat gjermane dhe bashkëpunimin e klerit katolik me pushtuesit nazistë. Përmes së dhanash së shumta flitet për forcimin dhe zgjanimin e Luftës Nacional – Çlirimtare gjatë vitit 1944, për disfatën e reaksionit të mbrendëshëm dhe të klerit katolik, për luftën e Ushtrisë Nacional-Çlirimtare për çlirimin e plotë të Shqipnisë si dhe për veprimtarinë antikombëtare të klerit katolik në këtë periudhë.
Në këtë mënyrë mbyllet libri i parë i kësaj monografie. Për veprimtarinë reaksionare dhe antikombëtare të klerit katolik mbas çlirimit të Shqipnisë, gjatë pushtetit popullor, auktori do të hedhë në shtyp, së shpejti, librin e dytë.
Tue e rrokë me një vështrim vëllimin e parë, të bijnë në sy një seri veçorishë pozitive të këtij libri. Karakteristikë e përgjithëshme e veprës që kemi në dorë, asht çfrytëzimi i një literature të gjanë, tue fillue nga veprat e klasikëvet të marksizëm – leninizmit, tue vazhdue me materialet historike të Partisë së Punës së Shqipnisë si dhe raportet dhe fjalimet programatike të shokut Enver. Hartuesi i këtij studimi asht mbështetë mbi burime të shumta dhe të ndyshme; së pari, burime arkivale të panjohuna deri më sot dhe të pabotueme, të cilat ruhen në Arkivin Qendror të Shtetit – Tiranë, në Arkivin e Ministrisë së Punëve të Brendëshme – Tiranë; së dyti, në libra, broshura, revista, gazeta, buletine, të botuem, në mënyrë të veçantë në artikuj të shtypit periodik të vetë klerit katolik; së treti, në organet reaksionare, që botohen jashtë shtetit nga tradhëtarët e vendit tonë. Tue u mbështetë në këtë bibliografi të gjanë, auktori ka ditë të interpretojë drejt ngjarjet dhe fenomenet, ka arritë të zbulojë rranjët e vjetra dhe të reja të veprimtarisë antikombëtare dhe reaksionare të klerit katolik. Mbi bazën e një dokumentacioni të shumtë ka ba analizën e faktevet, ka nxjerrë konkluzionet e duhuna logjike, ka sqarue mjaft çështje të panjohuna nga publiku i gjanë. Në këtë drejtim, ai i ka sjellë një shërbim të vyer historisë së Shqipnisë. Mbasi përfundon së lexuemi veprën, lexuesi e mpreh edhe ma shumë vigjilencën e vet revolucionare. Këndej del edhe ana edukative e veprës. Ngjarjet e ndryshme politike, auktori i ka shikue me objektivitet, tue u mbështetë në partishmërinë proletare.
Një meritë tjetër e veprës qëndron në faktin se ajo nis një luftë të hapët me historiografinë borgjeze shqiptare. Auktori i ka ikë me mjeshtri trajtimit në mënyrë të përgjithëshme të fenomeneve të ndryshme. Çështjeve nuk i ka qëndrue në sipërfaqe, por i ka thellue. Tue pasë për bazë ’’metodologjinë marksiste-leniniste, tue u mbështetë në metodën e materializmit dialektik dhe historik, auktori ka dërmue njëherë e përgjithmonë mitin e “patriotizmit” të klerit katolik, ka rrëzue tezat e absolutizueme nga disa historianë klerikë, në lidhje me të ashtuquejturën “veprimtari kombëtare” të klerit katolik. Si rrjedhim, Rakip Beqja e ka shikue me sy kritik historiografinë klerikale të Shkodrës dhe asht ngritë me guxim kundër saj. Ka mbajtë qëndrim të patundun, të premë dhe parimor ndaj disa figurave klerikale, që në historinë e letërsisë shqipe janë quejtë “kontradiktorë” ose “kompleksë”, si, bie fjala, shkrimtarit reaksionar Fishta.
Ky asht një qëndrim aktiv i studiuesit, i cili nuk asht vetëm hetues, gjurmues, përshkrues dhe regjistrues i faktit, por edhe interpretues i drejtë dhe i palëkundun i fenomenit.
Një tjetër veçori e veprës asht fakti se auktori ka vu, në radhë të parë, atë që asht kombëtare mbi atë krahinore. Ai mban qëndrim kritik ndaj konservatorizmit, partikularizmit, regjonalizmit dhe ndaj çdo çfaqjeje regresive të së kaluemes. Vepra tingëllon si një thupër e fortë ndaj auktorëve të historisë kishtare shqiptare, që kishin idealizue dhe ba “idhuj të paprekshëm” disa krenë të klerit katolik. Vepra, që nga kreu e deri në fund, shquhet për frymën e thellë klasore.
Në vepër ndeshën dy botë: e reja me të vjetrën, rryma përparimtare me atë që asht reaksionare, fetare, prapanike, anakronike. Në njenën anë, një vijë e kuqe spikatë në mbarë veprën: asht rruga e atdhetarëvet të vërtetë, rryma e partisë, e komunistëve, e Luftës Nacional-Çlirimtare. Kjo ka të ardhëmen përpara, i përket së resë, asaj që asht përparimtare, progresive, demokratike, popullore; prandaj triumfon mbi të vjetrën. Nga ana tjetër, një vijë e zezë bie në sy në veprimtarinë e klerit katolik shqiptar: asht vazhda e tradhëtisë, e falsitetit, e demagogjisë, vija e reaksionit ma të tërbuem, e antishqiptarizmit, e asaj që asht regresive, e mykun, e dalun boje; prandaj asht e destinueme të vdesë.
Asht siç provohet mjaft mirë në vepër, baza politike, ekonomike dhe ideologjike e klerit katolik në Shqipni ka qenë, gjithmonë, e huej për botën shqiptare. Tue iu referue materialeve të botueme nga vetë kleri, po sjellim këtë të dhanë historike, që dëshmon qartë se, pothuej, të gjithë misionarët, organizatorët dhe krenët e klerit katolik në Shqipni në shekujt e kaluar kanë qenë me kombësi të huej. Mjafton t’u hedhim një sy françeskanëve dhe jezuitëve, tue mos u ndalue tek benediktinët e domenikanët.
Historikisht dëshmohet që në vitin 1248 Urdhëni françeskan filloi me u vendosë në Shqipni, me zgjedhjen e françeskanit Giovanni de Plano Carpini arqipeshkëv i Tivarit. (2) Ky prelat bani me ardhë në Shqipni françeskanët dhe domenikanët, tue zevendsue , kështu, benediktinët, të cilët, që nga kjo kohë, kishin fillue me braktisë manastirët e tyne. Në veprën “Schizzo Storico sull’opera dei Franceskani in Albania”, asht dhanë lista e françeskanëve, që u zgjodhën peshkopë ndër dioqeze të ndryshme, (3) Kështu, p.sh., në arkidioqezin e Tivarit dhe të Durrësit, në dioqezin e Shkodrës, Lezhës, Sapës, Pultit, Krujës, Sh’Shtjefnit (në Mat), Arbërit, Shazit, Bardhecit, Drishtit, Ulqinit, Shurdhahit, Sapës e Sardës, d.m.th. ndër dy arkidioqezë dhe trembdhjet dioqezë janë të regjistruem rreth 80 peshkopë të huej. Çdo njeni nga këta ipeshkvij ka sjellë në vendin tonë frymën e nënshtrimit ndaj politikës austriake dhe italiane. Me një ideollogji të tillë u rritën dhe u edukuen edhe klerikët katolikë vendas.
Në kete temë historike, janë kapur ato periudha që për rëndësinë e tyre në saje të një studimi, analize e sinteze të thellë të ngjarjeve e fakteve mbi klerin katolik shqiptar, jepet qartë figura reaksionare, antikombëtare e atyre veladonezezëve, që për shekuj duke qenë përfaqësuesit e pushtetit shpirtëror të njerëzve, kanë luajtur ashtu siç thotë autori vetëm rol merimangash në vendin tonë, në endjen e atyre fijeve të njohura të errësirës mesjetare.
Vepra duke qenë një sintezë e konfliktit të ashpër klasor të shkallës kombëtare e ndërkombëtare, lot një rol të rëndësishëm për studime shkencore në fushën e historisë së vendit tonë dhe ka një vlerë të madhe për edukimin revolucionar të masave punonjëse.
Jup Kastrati
1. ENVER HOXHA: Fjalime të mbajtura para popullit të Shkodrës, Mirditës, Leshit, Milotit, Mamurasit, Urës së Zezë, (15 Shtator 1949) N.SH.B.Sh. Tiranë, 1949, faqe 14.
2. Schizzo Storico sull’opera del Francescani in Albania (pró manuscripo). Scutari, Tipografia Francescana. 1930, faqe…
3. Po aty, në faqe 16 – 21.
Tiranë, 1969.
Shenim nga FR: Materiali “Parathanje” asht botue i plotë dhe pa asnjë ndryshim nga origjinali. Bashkpuntori i sigurimit i “shokut” Rakip Beqaj, Jup Kastrati, që në vitin 1967 me “Revolucioni Kultural”, si njeri i besimit i ideatorit tē “Muzeut Ateist” Ramiz Alia, ishte i ngarkuem edhe me detyren e “Kryetarit tē Komisionit të Pērzgjedhjes së Leteraturēs Fetare Kishtare”. (Vazhdon…)
Melbourne, 2014.

PAPA PALI VI PËR SHQIPTARËT DHE KARRIGA BOSH E SHQIPËRISË NË OKB

October 20, 2014 by dgreca

Nga Frank Shkreli/
Të djelën, në mbyllje të Sinodit të Jashtzakonshëm mbi Familjen që u mbajtë në Vatikan, Papa Françesku celebroi meshën me këtë rast në Sheshin e Shën Pjetrit. Gjatë meshës, Papa Françesku beatifikoi paraardhësin e tij Papa Palin e VI, duke e shpallur atë të lumtur. Me këtë njoftim, Papa Françesku e cilësoi Palin e VI si një “Papë të madh”, si një të “krishtër guximtar” dhe një “apostull të palodhshëm”. Kardinali italian Giovanni Battista Re u citua të ketë thënë për Papa Palin VI, se ai ishte “një mendimtar i madh” dhe “shumë i ndjeshëm ndaj sfidave të botës moderne”. Ai tha gjithashtu se Pali i VI ishte i vetdijshëm se shumica e njerëzve në këtë botë nuk ishin katolikë, fakt ky që e bënte atë një “burrë të madh të dialogut”, jo vetëm me përfaqsues të besimeve të tjera, por edhe me ata që nuk i përkisnin asnjë besimi. Kardinali Battista Re u citua nga media të këtë thënë se Papa Pali VI, “ishte shembull i dialogut duke treguar respekt për të tjerët, si njëri që dëgjonte dhe respektonte pikëpamjet e tyre dhe si i tillë besonte se çdo njeri ka vlerë….”
Papa Pali i VI është njëri prej papëve që nuk njihet aq mirë nga shqiptarët, pasi jetoi dhe veproi gjatë luftës së ftohtë dhe kur feja ishte e ndalur me ligj në Shqpëri dhe ishte edhe koha e ndjekjeve dhe persekutimeve të klerit katolik në Shqipëri, në një kohë kur regjimi komunist i Enver Hoxhës e quante Vatikanin si “qëndrën e obskurantizmit botëror”. Megjithkëtë, besimi i Papa Palit VI në vlerat dhe në traditat dhe vetitë cilësuese të shqiptarëve, si dhe respekti i tij ndaj historisë së shqiptarëve dhe të vuajtjeve të tyre në përgjithësi, e sidomos respekti ndaj heroit kombëtar të shqiptarëve Gjergj Kastriotit – Skendërbe, u tregua me pritjen që ai u bëri shqiptarëve në vitin 1968, me rastin e 500-vjetorit të vdekjes së Fatosit kombëtar.
Shqiptarët kishin shkuar në Romë për të festuar 500-vjetorin e vdekjes së Gjergj Kastriotit nga të gjitha anët e botës së lirë, përveç nga Shqipëria komuniste. Kishin vajtur atje arbëreshët e Italisë, shqiptarë nga Kosova,mërgimtarë nga Europa dhe Australia, madje edhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Organizata Pan-shqiptare Vatra ishte e pranishme në krye të një delegacioni shqiptaro-amerikanësh, që i printe i ndjeri Anthony Athanas. Ishin këto festime e kujtime 3-4 ditëshe në Romë dhe në Vatikan më 1968, ku mërgimtarët e ri të arratisur nga murtaja e komunizmit e shekullit 20 u bashkuan me arbëreshët që ishin detyruar të largoheshin nga trojet e tyre nga otomanët pesë shekuj më pare. U bashkuan në Romë dhe në Vatikanpër një takim vëllazërimi, rreth heroit të tyre kombëtar, pa dallim feje as krahine — ashtu si ishte dikurë dhe si duhet të jetë edhe sot. Revista Shëjzat e botuesit Ernest Koliqi, në një përshkrim të gjatë të festimeve, shkruante se emëri i Shqipërisë dhe i Fatosit të saj Gjergj Kastrioti -Skënderbeu gjatë festimeve të 500-vjetorit, bëri jehonë anë e mbanë botës si asnjë herë më parë, falë edhe fjalimit të mbajti me atë rast para shqiptarëve Papa Pali i VI. Në fjalimin e transmetuar nga media ndërkombëtare e kohës, Papa Pali i VIiu drejtua shqiptarëve të pranishëm dhe “gjakut të shprishur” të përhapur anëe mbanë botës me këto fjalë:
“Bijë fort të dashur Shqiptarë,
Po ju sjellim një mirëseardhje të veçantë në këtë ditë që jeni mbledhur për të kujtuar 500-vjetorin e Gjergj Kastriotit – Skanderbeg, fatosit tuaj të emërit të krishterë, pranë kësaj Selie Apostolike, të cilën mund ta konsideroni si shtëpinë tuaj atnore.
Ne ju shohim me kënaqsi, pse e dijmë se shpirti me të cilin ju e kujtoni këtë ditë është ai i gjithmonshmi i fisit tuaj, i cili gjithëherë, mbi çdo interes ka vendosur vlerat e trashëguara të Besës, të Nderit e të Burrënisë (fjalë këto që Papa Pali i VI i tha në gjuhën shqipe).
Fatosi Skandërbeg ka qenë personifikimi i gjallë i këtyre cilësive: ai ua ka lënë si trashëgim, bashkë me miqësinë e miqëve të vjetër të Atdheut tuaj, ndër të cilët kjo Seli Apostolike gëzohet se bën pjesë, mbasi e numëron veten ndër ata që kurrë s’i dolën fjale. Këto virtyte Gjergj Kastrioti ua ka lënë në roje trashëgim të shënjtënë Atdhe dhe në mërgim.
Dhe nëqoftse se historia ju ka parë të shtypur e të shpërndarë, mirësia e Zotit ka premtuar që ju, me të gjitha të mirat e gjakut tuaj të shprishur, (edhe këto fjalë Papa Pali i VI i tha në shqip) me veprimtarinë e gjallë që e kini në shpirt dhe me njohuri të fituara, u bëtë urë miqësishë e bashkpunimesh, dhe në këtë mënyrë jeni bërë para-ardhësit e ekumenizmit modern.
Urimi ynë në këtë rast pra për ju, për të gjithë Shqiptarët, të jetë që vuajtja të shoqërohet gjithmonë nga shpirti i juaj kreshnik që kini trashëguar nga të Parët tuaj. Uroj që kjo trashëgimi të japë mundësi dhe meritim, që të jeni element kuptimi dhe paqeje ndërmjet fisesh e gjuhësh të ndryshme.
Këso dore do të rindërtohet testamenti i Skandërbegut dhe Atdheu i juaj do të shkëlqejë me meritime të reja, Atdheu i juaj, të cilin na e kemi aq fort për zemër dhe që e bekojmë me dashuri atnore.”
Shqiptarët e shpërndarë në të gjitha anët e botës së lirë kishin vajtur në Romë për të kujtuar heroin e tyre kombëtar, Gjergj Kastriotin Skënderbe — i cili në 500-vjetorin e vdekjes i mblodhi ata ashtu siç i pat bashkuar princat shqiptarë më 1444 kundër armikut të përbashkët. Kishin vajtur aty gjithashtu për tu takuar me Papën me këtë rast nga dhe per të dëgjuar fjalët përshëndetse dhe tepër miqësore ndaj kombit shiqptar dhe për të marrë bekimin e tij.
Megjithëse me 1968 dhe në raste të tjera, Papa Pali i VI ishte shprehur me një fjalor superlativ për Shqipërinë, për Shqiptarët dhe për heroin e tyre Gjergj Kastriotin – Skënderbe, regjimi komunist i Enver Hoxhës i shikonte ndryshe rrjedhat e historisë së Vatikanit me Shqiptarët.Tre vjetë më heret në tetor të vitit 1965, Papa Pali i VI ishte Papa i parë në histori që vizitoi Shtetet e Bashkuara dhe i pari udhëheqës i Kishës Katolike që ishte ftuar të mbante një fjalim para Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB). Bota priste me ankth mesazhin e parë të një Pape para OKB-së, në të cilin ai bëri thirrje për paqë duke deklaruar, “Kurrë më luftë, kurrrë më….” Në atë fjalim, ai i bëri gjithashtu apel ndërgjegjes morale të njeriut duke thënë, se “Ka ardhur koha për një moment reflektimi shpirtëror, pothuaj për një moment lutjeje, për një moment për të menduar rishtas për origjinën tonë të përbashkët. Sot më shumë se kurrë, në një periudhë që dallohet nga përparimi njerzor, ekziston nevoja për të bërë një apel ndaj ndërgjegjës morale të njeriut.Sepse rreziku nuk vjen nga progresi, as nga shkenca, përkundrazi po të përdoren ato ashtu siç duhet, këto mund të zgjidhin shumë prej problemeve me të cilat përballet sot bota. Rreziku i vërtetë vjen nga vet njeriu….Me pak fjalë, qytetërimi modern duhet të ndërtohet mbi parime shpirtërore…..”,tha ai në fjalimin e tij në Asamblenë e Përgjithshme.

Si fjalimi i parë nga një Papë në OKB,sipas shtypit vendas të kohës, u prit me entuziazëm dhe duartrokitje të ngrohta nga të gjitha 117 delegacionet e atëhershme, vende anëtare të OKB, me përjashtim të diplomatëve të Shqipërisë komuniste. Por paraqitja e Papa palit të VI në foltoren e OKB-së kishte zemëruar pa masë regjimin komunist të Enver Hoxhës. Shtypi amerikan, përfshirë edhe televizionin, njoftoi se njëri prej vendeve anëtare të OKB-ës, përfaqsuesit pra të Shqipërisë komuniste të Enver Hoxhës, kishin dalur nga salla e Asamblesë së Përgjithshme, në protestë kundër pranisë së Papës Palit të VI në podiumin e OKB-së dhe kundër fjalimit të tij për paqë, para organizatës botërore. Kamerat e televizionit, sipas njoftimeve të shtypit të kohës, tregonin karrigat bosh të delegacionit të Shqipërisë enveriste. Bojkoti i Shqipërisë komuniste ndaj fjalimit të Papa Palit të VI, në bazë të lajmeve të kohës, shkaktoi një indinjatë të thellë jo vetëm në Kombet e Bashkuara por edhe në radhët e publikut amerikan. Por nuk mjaftoi bojkoti.Dalja jashtë në protesë kundër Papës nga salla e OKB-ës e delegacionit të Shqipërisë komuniste u pasua nga një fushatë me kritika të ashpëra kundër Papës dhe Vatikanit, të urdhëruara nga Enver Hoxha dhe të shpërndara nga mjetet e propgandës së tij me radio dhe me shtyp. Në një prononcim të ish-diktatorit shqiptar në lidhje me vizitën e Papa Palit VI në OKB, thuhet se, “Misioni i papës është një ndihmë që ai i jep agresionit amerikan dhe revizionizmit sovjetik.Papa e hoqi maskën e tij spirtiuale.Udhëtimi në UNO u vendos nga vetë Papa, në përgjigje të kërkesës qëtu vintenë ndihmë dhe të mbështesteimperilaizmin amerikan dhe revizionizmin sovjetik që janë duke humbur terren.” Ndër të tjera, Enver Hoxha deklaroi me atë rast se, “Këthimi i Vatikanit në akcionet dhe metodat mesjetare ka për të prurë një katastrofë të pashmangshme….”
Gazeta Shiptari i Lirë, organ i Komitetit Shqipëria e Lirë, shkruante për indinjatën e madhe të komunitetit shqiptaro-amerikan për ato që ai cilësonte si “sjellje të panjerzishme e delegacionit komunist të Tiranës në Organizatën e Kombeve të Bashkuara ndaj Papa Palit të VI duke qenë të vetmit që nuk ishin të pranishëm në Sallën e Madhe të Asaamblesë së UNO-s, kur Shënjtëria e Tij mbajti fjalimin e lartë me 4 Tetor 1965.” Gazeta Shqiptari i Lirë, si zëdhënse e njoftonte gjithashtu komunitetin shqiptaro-amerikan edhe për telegramet protestë që kishte dërguar Kryetari i Komitetit Shqipëria e Lirë, Dr. Rexhep Krasniqi, dërguar autoriteteve botërore duke kritikuar bojkotin e Papës nga delegacioni shqiptar, përfshirë edhe një telegram dërguar Ministrit të Jashtëm të Shtetit të Vatikanit, Kardinalit Ciccognani,në të cilin thoshte: “Komiteti Shqipëria e Lirë, zëdhënës i popullit shqiptar — i venë sot në heshtje — dhe anëtar i Kuvndit të Kombeve të Robëruara Europiane, i lutet Shkëlqesisë tuaj të bëheni ndërmjetës pranë Atit të Shënjtë, Palit VI duke i shfaqur atij indinjatën e thellë të Komitetit Shqipëria e Lirë, për sjelljen e urrejtshme të delegacaionit të qeverisë komuniste të Tiranës me rastin e mbajtjes së fjalimit të Papa Palit të VI në favor të paqës në Kombet e Bashkuara.” Dr. Rexhep Krasniqi vazhdon telegramin e tij drejtuar Ministrit të Vatikanit, duke e siguruar atë se, “Ajo sjellje e urrejtshme është plotësisht në kundërshtim me ndjenjat e respektit të thellë dhe dashurisë që populli shqiptar ushqen ndaj Kryetarit të Kishës Katolike”, përfundon, Dr. Rexhep Krasniqi njërin prej telegrameve që ai kishte dërguar personalitetve botërore, për t’i siguruar ata se përfaqsuesit e regjimit komunist të Tiranës, me bojkotin e tyre, nuk përfaqsonin ndjenjat e popullit shqiptar për Papën ose për Vatikanin, por theksonte ai, në vend që të shikojnë interesat e kombit shqiptar, ata janë promovoues të revolucionit Bolshevik ndërkombëtar dhe si të tillë, me largimin e tyre nga salla e OKB-së, nuk mund të përfaqsonin ndjenjat dhe respektin e popullit shqiptar ndaj Selisë Apostolike.
Dr. Rexhep Krasniqi kishte të drejtë! Historia e provoi se populli shqiptar, pa marrë parasyshë se ç’pretendonte regjimi i Enver Hoxhës, ruan ndjenja miqësore, dashurie dhe respekti për Papët gjatë historisë, dhe ansjelltas. Kombi shqiptar këtë respekt dhe dashuri e tregoi qartë sidomos gjatë vizitës muajin e kaluar në Tiranë të Papa Françeskut dhe gjatë vizitës së Papa Gjon Palit II pas shëmbjes së komunizmit me 1993. Pritjet madhështore nga shqiptarët dhe deklaratat e tyre gjatë vizitave në Shqipëri, por edhe fjalimi i Papa Palit të VI me rastin e 500-vjetorit të Skënderbeut ku ai i deklaroi botës, cilësitë dhe vetitë dalluese të kombit shqiptar, besa nderi e burrënia, fjalë këto që ai i tha në gjuhën shqipe, venë në dukje historinë e ndjenjave të respektit dhe dashurisë midis Vatikanit dhe kombit shqiptar ç’prej kohës së Skënderbeut. Fjalimet dhe deklaratat e këtyre papëve dhe të tjerëve gjatë historisë, mund të jenë bërë në periudha të ndryshme historike, por në thelb, përbëjnë vazhdimësinë e marrëdhënjeve miqësore dhe përmbajnë kujdesin, dashurinë dhe respektin e Vatikanit për kombin shqiptar dhe për mirëqenjen e tij, por reflektojnë gjithashtu edhe respektin që kombi shqiptar ka pasur dhe vazhdon të ketë për Papët e Romës.