Archives for October 2016

Busti i Azem Galicës në fshatin Galicë

October 12, 2016 by dgreca

-Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli: Azem Bejta flijoj gjithçka që ne të jemi të lirë në tokën tonë, t’i kemi shkollat tona, të jetojmë me dinjitet si të gjithë popujt e lirë/

PRISHTINË, 12 Tetor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/ Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, mori pjesë në ceremoninë e vendosjes së bustit të heroit Azem Bejtë Galica, në oborrin e shkollës fillore të fshatit Galicë të Vushtrrisë, e cila mban emrin e këtij tribuni popullor.

Në fjalën e tij para nxënësve dhe mësimdhënësve të kësaj shkolle, si dhe banorëve të fshatit Galicë e të fshatrave përreth, kryeparlamentari Veseli vlerësoi lart figurën markante të luftëtarit dhe udhëheqësit të shquar të rezistencës shqiptare kundër pushtuesve të ndryshëm, Azem Galicës, i cili, ndër dekada, u bë frymëzim për gjenerata dhe breza luftëtarësh e veprimtarësh të çështjes kombëtare.

“Kemi ardhur sot këtu për zbulimin e bustit të Azem Bejtë Galicës, të cilin unë, sikurse shumë bashkëluftëtarë, e kam pasur hero. Azem Galica ka dhënë shumë për vendin dhe emri i tij nuk duhet harruar asnjëherë”, theksoi kryeparlamentari Veseli, ndërsa paralajmëroi se Azem Bejtë Galica shumë shpejt do të jetë me shtatore në Vushtrri, Mitrovicë dhe Prishtinë.

“Kjo shkollë mban një emër të madh, emrin e Azem Bejtes, njërit prej themeluesve të Lëvizjes Sonë Kombëtare për çlirimin e Kosovës. Azem Bejta flijoj gjithçka që ne të jemi të lirë në tokën tonë, t’i kemi shkollat tona, të jetojmë me dinjitet si të gjithë popujt e lirë. Sot ne ndihemi krenar dhe qëndrojmë ballëhapur para bustit të tij, sepse amaneti i tij është përmbushur”, tha Veseli.

Duke iu drejtuar nxënësve, kryetari i Kuvendit shtoi se ata nuk duhet të harrojnë asnjëherë prej nga vijnë dhe cilit popull i takojnë.

“Përgatituni që e ardhmja të jetë më e mirë, por punoni edhe për të sotmen, ndërsa të djeshmen mos e harroni. Duajeni vendin e juaj, duke punuar dhe duke qenë çdo sekondë në shërbim të tij”, tha kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli.

BINAK ALIA,Burrë meritor në përpjekje për komb dhe shtet

October 12, 2016 by dgreca

U promovua në Bajram Curri libri “Binak Alia dhe brezat pas tij”, i autorit nga Amerika, Muhamet Mjeku/

Nga Bajram Curri Beqir SINA/

BAJRAM CURR : Në qytetin verior të Bajram Currit, u mbajt një event i madh në nderim për legjendarin e Malësisë së Gjakovës, Binak Alia. Me këtë rast u promovua libri voluminoz “Binak Alia dhe brezat pas tij”, i autorit nga Amerika, Muhamet Mjeku, si dhe u shfaq një dokumentar kushtuar kësaj familje kreshnike.Më pas u nderua me çertifikatën e mirënjohjes nga bashkia Tropojë stërnipi i Binak Alisë, Z. Musli Çela.

Ndërsa, ish Kryeministri i Kosovës, lideri i AAK, zoti Ramush Haradinaj, e ka nderuar stërnipin e Binak Alisë, z. Musli Mulosmani me një certifikate dhe medalje me hartën e Kosovës, të cilën ja dorëzoi kryetari I Komunës së Decanit zoti Rasim Selmanaj.

Aktivitetin e drejtoji njëra nga legjendat e ekranit shqiptarë, gazetarja dhe folësja e TVSH , Shpresa Ukcama.

Kurse morën pjesë edhe personalite të njohura lokale, autoritetet vendore, si: deputetja e zonës Mimoza Hajdarmataj dhe deputeti I Parlamentit të Kosovës, zoti Daut Haradinaj, i shoqëruar nga kryetari I Decanit Rasim Selmanaj,Zoti Rasim Hasanaj – ish kreu i Komitetit Shtetëror për Kultet, Anëtari I Gjykatës Kushtetuese të Kosovës z.Bekim Sejdiu, Kryetari I Partisë Lëvizja Legalitetit z.Sulejman Gjana,veprimtari I njohur shqiptaro-amerikan Harri Bajraktari dhe ish-anëtarja e Këshillit të bashkisë Plasant Valley znj.Lisa Milicaj.

Veprimtari Musli Mulosmani me bashkëshorten Serveten,profesor Elez Osmani,veprimtari nga Amerika Rustem Geci,ish-ambasadori I Shqipërisë në Sarajevë profesor Flamur Gashi, këshilltar I Presidentit për Ballkanin,ish-ambasadori I Shqipërisë në Prishtinë Prof.Dr. Islam Lauka si dhe gazetari i njohur nga Prishtina Bajrush Morina.

Përshëndetën dhe folën në këtë aktivitet Kryetari I Bashkisë së Qytetit të Bajram Currit zoti Besnik Dushaj, veprimtari I njohur nga SHBA, Harri Bajraktari, Deputetja e zonës Mimoz Hajdarmataj, zoti Rasim Hasanaj lexoi përshëndetjen e liderit demokrat , kryetarit të Partisë demokratike z Lulëzim Basha, zoti Musli Mulosmani me të bijën e tij, dhe kryetari i Komunës së Decanit ,Rasim Selmanaj, Kryetari I Partisë Lëvizja e Legalitetit z Sulejman Gjana.

Ndue Ukacma – gazetar dhe publicist , shkrimtar dhe autor i disa librave, ishte dhe folësi kryesorë me një kumtesë të thukët përgatitur mbi librin”Binak Alia dhe brezat pas tij “të autorit të njohur shkrimtarit, publicistit dhe gazetarit shqiptaro amerikan Muhamet Mjeku.

Mbas intonimit të himnit tonë Kombëtar , moderatorja e këtij aktiviteti znj. Ukcama, tha se ndjehesh shumë e lumtur që ndodhej përpara qytetarëve tropojas , duke e quajtur veten e saj me këtë rast të nderuar dhe të privilegjuar, që po e prezantonte këtë event të rëndësishëm “Promovimin e librit “Binak Alia dhe brezat pas tij” të autorit shqiptaro-amerikan Muhamet Mjeku, i ideuar dhe sponsorizuar nga Zoti Harri Bajrakatari,i pranishëm bashkë me zonjën Lisa, dhe gjithë vëllezërve të nderuar nga Kosova.

Për të nisur këtë veprimtari, tha drejtuesja, organizatori i saj ka menduar të ftojë të gjithë pjesëmarrësit që të ndjekin fragmente nga dokumentari televiziv “Binak Alia dhe elita e tij historike”,përgatitur nga Radio Televizioni shqiptar…

“Kur vjen vjeshta e artë, tha në fillim të fjalës së saj, duke hapur programin e kësaj veprimtarie, zonja Ukcamaj, vilen kumbullat, mollët e gështenjat dhe natyra merr ngjyrat e jashtëzakonshme në një freski të këndshme, e krahas punëve në shërbim të njerëzve, zhvillimit e zbukurimit të qytetit tonë të vogël e të bukur në prehër të Alpeve, gjendet koha që t`u kthehemi edhe vlerave tona, me të cilat mbijetuam. E kur një ditë ia kushtojmë Binak Alisë dhe pasardhësve të tij, kemi kujtuar momente kryesore të historisë e qëndresës legjendare të Malësisë së Gjakovës. Për të gjitha këto meritë kryesore ka Kryetari i Bashkisë z. Besnik Dusha, të cilin kam nderin ta ftoj tani para jush”tha ajo.

“Është e disata herë që mblidhemi këtu në evente historike për të nderuar Binak Alinë dhe brezat pas tij. Sot na mblodhi një libër i jashtëzakonshëm për nga materiali dhe vlera e tij historike”, do të shprehej në fillim të fjalës së tij kreu i bashkisë së Bajram Currit, nën përkujdesjen e së cilit organizohej edhe kjo veprimtari..

Zoti Dusha tha se :“Ne u mblodhëm sot, edhe pas dy dekorimeve të rëndësishme, që presidenti i Republikës së Shqipërisë z. Bujar Nishani, ka nderuar me titullin “Kalorësi i Urdhrit të Skënderbeut”, emblemën e përjetshme të Malësisë së Gjakovës, Binak Alinë, dhe njërin prej stërnipave të tij më të shquar të kohës sonë, Musli Çelën.

Ne malësorët nuk mund të jetojmë pa lisa dhe kulla, ashtu siç marrim jetë e gjallëri nga lumenjtë e malet. Lisi i madh i Binak Alisë u rezistoi furtunave dhe historisë, ashtu si kulla e tij legjendare, prej ku morën udhë pleqnitë, kuvendet, betejat për liri, prej ku nisën udhën e jetës dhe të pavdekësisë dhjetëra pasardhës të mendimtarit të madh, ai që u tha brezave se Malësia është e mirë dhe të ngulemi fort këtu. Ky mesazh në të gjitha kuptimet e veta është atdhedashuri, mikpritje e bujari, besë e punë, urtësi e zgjuarsi”.

Ndër të tjera vijojë kreu i Bashkisë së Bajram Currit, z. Besnik Dusha, “Unë si shumë të tjerë pata kënaqësinë të marr në dorë librin e publicistit të njohur Muhamet Mjeku, “Binak Alia dhe brezat pas tij”. Nuk është se nuk kemi mësuar nga njerëzit tanë për Binak Alinë dhe burrat e kësaj familje kreshnike, nuk ka moshatar tonin në Malësinë e Gjakovës e deri në Kosovë, që të mos ketë mësuar ndonjë pleqni të Binak Alisë, që të mos dijë emrat dhe disa nga veprat e Shaban Binakut, Zeqir Halilit, Zenun Alisë e të burrave të tjerë të kësaj familje.”

E tash po shpalosim këtë enciklopedi, do të ndërhynte në vazhdim drejtuesja e kësaj veprimtarie, që ju sot morët në dorë është libri, që na bashkoi në këtë akademi.

”Andaj, tha ajo dëshiroj ta nis me vargjet e pavdekshme të popullit: Shaban Aga trim dai, Qyrkun n`krah e hipë n’ atki, I shkojnë mbrapa 12 mijë…Shaban Aga gjylja e topit, Po shkon trimi drejtkonopit.Ishte njëri nga personazhet e këtij vargmali historik, ku prin legjendari Binak Alia…”

Por, si është ky libër, çfarë do të lexoni e mësoni aty? Prezantimin e librit autorët ja kanë besuar gazetarit dhe historianit, bashkëshortit tim Ndue Ukcamaj, me kumtesën e tij , theksojë Shpresa Ukcamaj.

Gazetari dhe historiani,Ndue Ukcamaj, njohës i shkëlqyer i historisë së kësaj treve historike, tha se :” Kam kënaqësi dhe emocione , kur po ju paraqesim sot ketë vepër monumentale, këtë libër të bukur për syrin, të rëndë për dorën dhe kur t`i shkoni deri në fund do të bindeni se sa i domosdoshëm ka qenë për historinë e kësaj dere legjendare, për historinë e Malësisë së Gjakovës dhe të shqiptarëve në përgjithësi”.

Në hyrje të librit, shtoi ai është ky përkushtim: “Për nder dhe respekt të Binak Alisë, figurë e njohur historike dhe pasardhësve të tij, Familjes Mulosmanaj të Malësisë së Gjakovës, Harry Bajraktari biznesmen dhe veprimtar i njohur i komunitetit shqiptaro-amerikan dhe themelues i gazetës Illyria, ua dhuron ketë botim kësaj familje dhe të gjithë lexuesve, në shenjë falënderimi për kontributin e dhënë në shërbim të kombit dhe atdheut tash 200 vjet”.

Ndërkaq, duke folur për autorin e këtij libri Muhamet Mjekun, Ukcamaj tha se autori i këtij libri në faqet e para në mënyrë origjinale na paraqet personazhet e librit, që i ngjajnë një vargmali të gjatë, te prire nga Binak Alia. Dhe jam në një mendje me autorin se 376 faqet e 26 kapitujt e këtij libri janë të pamjaftueshme për secilin protagonist të përmendur, sepse në këtë monografi, siç thekson ai, mund të shkruhen faqe e faqe, ku secili prej tyre ka histori, biografi, një vepër kombëtare të lënë pas, shumë luftëra dhe veprimtari humanitare, mirëpo të gjitha këto janë skicuar këtu në një dimension më të ngushtë për të dhënë një kompozicion të pashkëputshëm trajektimi që në të ardhmen do t`u jepet mundësia të tjerëve për të prezantuar e studiuar secilin veç e veç.”

Mirëpo, shtojë Ukcamaj, :”Për ata që nuk e dinë, Muhamet Mjeku është një publicist i njohur shqiptaro-amerikan. Kam pasë fatin të njoh veprat e tij, të parën, që në vitin 1991 “Lufta e Drenicës dhe Shaban Polluzha”, “Një jetë mes Kosovës dhe Amerikës”, në vitin 2008, kushtuar familjes së Met Bajraktarit të Vranocit të Pejës, apo për t’ua bërë ju më të afërt të familjes se Harri Bajraktarit., për të cilin siç thotë autori “Kush do ta mendonte se djaloshi 12 vjeçar, i cili u nda nga Vranoci me dhimbje të madhe, pas dy dekadash do të bëhej një ndër biznesmenët dhe veprimtarët më të njohur të Amerikës”.

Më tej ai tha se Kryefjala e librit është Epoka e Binak Alisë, ku autori është ndalur shumë në jetën dhe veprimtarinë e tij si gjykatës i së drejtës zakonore, si udhëheqës lufte, jeta e tij private, dhe në fund të 68 faqeve jepet edhe nderimi, që i bëjnë komunat e qarqet e Veriut të Shqipërisë dhe Kosovës, sidomos titulli “Kalorës i Urdhërit të Skënderbeut” nga presidenti i Republikës së Shqipërisë z. Bujar Nishani.

Ukcamaj librin e Muhamet Mjekut, quajti në kumtesën e tij një konglomerat dokumentesh, dëshmish, ku ruhet masa e paraqitjes historike duke kapë gjërat më domethënëse, që prekin e bindin lexuesin për idealet dhe sakrificat e secilit dhe të gjithëve bashkë, si në një shkollë lirie, që breznitë janë mësues dhe nxënës shembullorë. Për të parën herë në këtë libër ndriçohet edhe ai udhëtim dramatik i shumë pjesëtarëve të kësaj familje, që përballë asgjësimit, detyrohen të lënë vendin në vitet 50-të e të dalin në Jugosllavi, vështirësitë e mëdha këtu dhe më vonë udhëtimi në Amerikë.

Dhe , thksojë ai se “Që në fillim dua ta theksoj edhe unë si historian, që kam studiuar me thellësi familjen elitë të Binak Alisë dhe e ndjej në çdo kapitull të librit, se është Musli Çelë Mulosmanaj, nipi i Shaban Binakut, që me një kujdes të veçantë ka fiksuar e ruajt çdo gjë të familjes së tij të madhe, e më vonë i ka përmbledhë edhe ngjarjet, ku ai nuk ka qenë i pranishëm. Këto sot përbëjnë bazamentin historik, pa të cilin ky libër do të dilte i zbehtë.

Nuk kishte se si ta paraqiste më mirë se sa në këtë formë kronologjike, ku figurat historike si monumente vijnë nga dekada në dekadë, e secili ka vetitë e tij të admirueshme, secili kryen detyrat ndaj kombit, familjes e kujtimit të Binak Alisë. Shaban Binaku është figura emblematike në Malësi e Kosovë, atdhetar i flaktë, gojtar i pashoq, prijës, që në të gjallë të tij populli i këndonte kenge”

Më tej drejtuesja e kësaj veprimtarie, ndërsa po ia jepte fjalën veprimtarit të njohur Harry Bajraktari, ju drejtua të pranishmëve duke u thënë atyre, se “ne që merremi me organizimin dhe modelimin e këtyre veprimtarive, na është forcuar mendimi, se kur e thërret Tropoja, apo Kulla e Binak Alisë, kudo që të jetë qytetari ynë shembullor i nderit, Harri Bajraktari, Nderi i Kombit, kalon Qafën e Morinës dhe vjen e na shton gëzimin, optimizmin për të ardhmen, na shton kënaqësinë. Por, sot ai vjen edhe si personaliteti,

shqiptari i madh dhe biznesmeni, që ka marrë përsipër për të bërë të njohur për të parën herë pas 50 vjet heshtje dhe denigrimi, në Shqipëri, Kosovë e Diasporë veprën Historike të Binak Alisë dhe pasardhësve të tij’.Z. Harri Bajraktari, ose njeriu,që idetë i ka kthyer në vepra të mrekullueshme sic u shpreh moderatorja tha se : “ E ndjej veten shumë të respektuar që gjendem në mesin tuaj në Bajram Curr, se edhe unë jamë pjesë e juaja mbasi origjina ime është Gegëhysen “ tha Bajraktari mes emocionesh.Duke folur për librin ai tha se sot po e nderojmë figurën më të njohur të Malësisë së Gjakovës, Binak Alinë dhe pasardhësit e tij, Musli Mulosmanaj dhe Mulosmanajt e tjerë që brez pas brezi luftuan për Shqipërinë etnike.

“Binak Alia, është personalitet që nderon Shqipërinë dhe popullin shqiptar, tha Bajraktari, ndërsa shtoje se “ Ai ishte interpretues i Kanunit të Lekë Dukagjinit dhe një gjykatës i njohur popullor me një mendje të mprehtë. Me mençurinë e tij u bë i njohur në Malësinë e Gjakovës, në Kosovë dhe në viset tjera të Shqipërisë, sidomos në Shqipërinë e Veriut. Njohu mirë drejtësinë kanunore dhe pajtoi shumë gjaqe, konflikte dhe ngatërresa mes familjeve dhe fiseve”..

Këtu para jush, theksojë veprimtari i njohur nga SHBA, Harry Bajraktari,dëshiroj t’ i them pak më shumë fjalë për Musli Mulosmanaj. Musliun, të cilin unë e thërras Axha Musli, pata fatin ta njoh para 46 vitesh në Neë York dhe u rrita me të, e prej tij mësova shumë, sidomos traditat dhe bujarinë shqiptare. Musli Mulosmanaj është i njohur për besnikëri, burrëri, bujari dhe për virtytin e tij të lartë njerëzor e kombëtar. Është besnik ndaj Atdheut, ndaj Mbretit dhe familjes.

“Është antisllav i përbetuar dhe antikomunist, do të theksonte Bajraktari duke shtuar se gjatë gjithë jetës në mënyra të ndryshme ka kundërshtuar pushtimin e Kosovës nga Serbia dhe diktatorin Enver Hoxha që Shqipërinë e shndërroi në një varr. Në këtë varr diktatori futi me mijëra nacionalistë nga e gjithë Shqipëria dhe shumë burra të familjes Mulosmanaj të Binak Alisë.

Musli, Can, Hysen dhe Abedin Mulosmanaj,kujtojë ai kur arritën në SHBA në vitin 1967 iu bashkuan Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetrit. Hyseni ishte poet dhe gazetar ku së bashku me Abedinin themeluan gazetën ” Atdheu”. Ndërsa Abedini u bë Ministër i Oborrit Mbreteror dhe këtë detyrë e kreu deri në vdekje.

Kurse, Musli Mulosmanaj ka qenë dhe kryetar i Degës së Legalitetit për Neë York dhe Neë Jersey. Për 23 vite ishte anëtar i VATRES. Ka marrë pjesë në të gjitha demonstratat për lirinë e Kosovës dhe në demonstrata e protesta kundër komunizmit dhe diktaturës së Enver Hoxhës.Është përkrahës i monarkisë dhe ka bashkëpunuar ngusht me Mbretin Leka Zogu I, të cilin e ka takuar shumëherë në Neë York, në Shqipëri dhe në Kosovë e tash me Princin Leka II.”

Më tej ai tregojë se për herë të parë Malësinë e Gjakovës, kishte pasur rast ta vizitoj në vitin 2008 së bashku me Musli Mulosmanaj dhe Rrustem Gecin.

“Kjo ka qenë ëndërra ime,u shreh ai duke shtuar se :”Gjatë rrugës për në Tropojë u ndalëm në një vizitë të varrezat e Shaban Binakut, Avdullah Hoxhës, Çelë Shabanit dhe Ramë Zeqirit. Për mua ka qenë një kënaqësi e jashtëzakonshme kur vizituam Kullën e Binak Alisë dhe u ulëm aty në vendin e tij, ku ai kishte pritur mysafirë nga të gjitha anët dhe kishte ndarë shumë pleqni dhe kishte zgjidhur shumë ngatërresa. Së bashku me ne ishte edhe Aqif Shehu, kryetar i komunës së Gjakovës, Rasim Hasanaj, Nuredin Ahmetaj dhe shumë të tjerë nga Malësia e Gjakovës dhe vendlindja ime, Vranoci. Të njëjtën ditë vizituam edhe Kullën e Mic Sokolit.Sa herë që vij këtu, Malësia e Gjakovës më jep shumë kënaqësi.”

Dhe në fund iniciatori i kësaj veprimtarie Harry Bajraktari, gjeti rastin që të Falenderoj popullin e kësaj ane që dhanë çdo gjë për lirinë e Shqipërisë dhe të Kosovës. Të falendëroj gjithashtu dhe autorin e librit ” Binak Alia dhe brezat pas tij” Muhamet Mjekun dhe të faleminderojë të gjithë ata që morët pjesë në këtë ngjarje historike.

“- Faleminderit familjes se Binak Alisë dhe Musli Mulosmanaj për gjithë atë që bëtë.

Zoti i bekoftë kudo që janë shqiptarët! Përfundojë fjalën e tij veprimtari i njohur nga SHBA, Harry Bajraktari.

Deputetja punë madhe dhe më e respektuar e kësaj zone, Deputetja e Partisë Demokratike në Kuvendin e Shqipërisë, zonja Mimoza Hajdarmataj, e lidhur jashtëzakonisht me Tropojën, me sharmin dhe urtësinë e saj, u tha se është e pranishme në të gjithë eventet kulturore dhe historike të Tropojës.

“Me të marrë librin “Binak Alia dhe brezat pas tij” ajo vuri në pah atë se cili ishte mësimi kryesor që duhej të merrnin brezat e rinj të Malësisë së Gjakovës, nga vepra e kësaj dere legjendare? Ndoshta dashuria për lirinë, vendlindjen, për Malësinë e Mirë- siç e ka quejtë Binak Alia?, tha deputtetja demokrate Hajdarmataj.

Kjo veprimtari në promovimin e librit “Binak Alia dhe brezat pas tij” të autorit shqiptaro amerikan Muhamet Mjeku, zhvilluar në sallën e pallatit të kulturës në qytetin e Bajram Currit, ishte e gërshetuar me disa pika muzikore.

“Kjo, verë ka qenë e jashtëzakonshme për Tropojën, tha në fund të kësaj veprimtarie moderatorja e talentuar Shpresa Ukcama, duke shtuar se në këtë qytet janë zhvilluar veprimtari mbresëlënëse për promovimin e bukurive dhe pasurive natyrore dhe turizmit. Ka nisë me Valbonën, për të vazhduar në Nikaj Mertur e bjeshkët e Sylbicës. Dhe, tani vazhdojë ajo duke ftuar në skenë grupin e djemëve e vajzave vallëtare, ose sic i quajti ajo “Këto vajza e djem të mrekullueshëm, që po i ftoj tani në skenë, kanë qenë ogur i bardhë në të gjitha këto vende”,

Andaj le t’i presim me duartrokitje ftoi të pranishmit Ukcamaj, duke ngjitur në skenë koreografin e tyre Skender Haklaj. dhe natyrisht organizatorin e palodhur të gjithë jetës turistike e veprimtarive të tjera, kolegun e saj Can Tahiri, të cilin ajo gjeti rastin ta përshëndes.

Pjesa artistike e këtij programi ka vijuar më një Këngë për Binak Alinë e pregatitur enkas për këtë rast,: Teksti Can Tahiri; kompozitor Skender Doshlani : kendonMarlen Qelia.

Veprimtaria kushtuar promovimit të librit “Binak Alia dhe brezat pas tij” të autorit shqiptaro amerikan Muhamet Mjeku, u mbyll me këngën :”Moj Tropojë Burra ke rritë” interpretuar nga Kantautori i njohur tropojan Gjok Mulaj

Vepra letrare si sistem universal letrar dhe filozofik antitotalitar

October 12, 2016 by dgreca

NGA MINELLA ALEKSI/

Prej disa vjetësh çdo fillim vjeshte bën bashkë në një përzgjedhje më të mirësh dy emra shkrimtarësh të mëdhenj, Philip Roth amerikan dhe Ismail Kadare. Kur mora të rilexoja romanin “Kështjella” të Kafkës kisha parasysh dy rethana ndërthurëse shumë interesante. Shkrimtari Roth është një studjues i veprës së Kafkës dhe ka krijuar dy romane bazuar në shpirtin kafkian ndërsa studjuesit europian e ata anglishtfolës e gjejnë veprën e shkrimtarit Kadare të krahasueshme me veprën e Kafkës.

Natyrisht që të influencon kjo ndërthurje autorësh të mëdhenj që të arrish të kuptosh më thellë vlerat e artit të madh, mesazhet filozofike që nëpërmjet tyre përcillen .

Sigurisht nuk marr përsipër që të bëj një studim kritikë për Kafkën. Më shumë është një mendim personal që edhe pse me rezervë më shtyn drejt një krahasimi domethënës.

Studjuesit pohojnë se Kafka ka ndikuar praktikisht çdo shkrimtar të njohur perëndimor që erdhi pas atij. E konsiderojnë si pararendës të realizmit magjik të Gabriel Garcia Marquez.

Mbas L2B dy botët e ndryshme Perëndimi dhe Lindja komuniste kishin dy qëndrime të ndryshme në lidhje me veprën e Kafkës.

Interesant është fakti se te intelektualët e perëndimit në vitet 60të egzistonte një vizion romantik mbi shkrimtarët e Lindjes komuniste mbasi ishte opinioni se ata “vuanin në emër të letërsisë”. Të vuash në emër të letërsisë!!?? Tingëllonte shumë kavalereske, i bënte që në mënyrë mosbesuese të tundnin kokat ata që e dëgjonin.

Fillimisht do të paraqes qëndrimin zyrtar që mbahej në vendet e ish Bllokut komunist ndaj veprës së Kafkës e më pas mbi “vizionin romantik” në Perëndim.

Bazuar në qëndrimin mohues zyrtar të ish Bllokut komunist natyrshëm lind pyetja, çfarë arritën të kuptojnë intelektualët dhe kultura perëndimore te vepra e Kafkës?.

Kafka ka shkruar letërsi gjatë dhe pas luftës së parë botëore. Në Pragë kaloi pjesën më të madhe të jetës.

Në universitetin ku studjoi për jurist gjuha gjermane praktikohej njëlloj si gjuha çeke. Me edukacion prej ebreu, me kulturë gjermanike, edhe pse jetoi në Pragë nuk i përkiste kulturës çeke. Intelektual që në veprimtarinë e tij krijuese shpërfilli nocionin komb, shtet, rend shoqëror dhe u vetzbeh edhe si gjerman. Krijimtaria e tij letrare tërhoqi menjëherë vëmendjen e intelektualëve perëndimorë të kohës. Në vitin 1946 studjuesit perëndimorë për herë të parë përmendin fjalën “kafkian” apo “bota kafkiane”, 22 vjet pas vdekjes së tij. Pas L2B çuditërisht ndërsa në Perëndim studjohej dhe debatohej intensivisht për veprën e Kafkës, në vendet e ish Bllokut komunist u ndalua. Duke filluar nga viti 1948 në Çekosllovaki Kafka konsiderohej “tabu”, u ndalua, politika kulturore zyrtare e cilësoi shkrimtar dekadent. Për ti diskredituar veprën origjina e tij prej ebreu gjerman me maniera borgjeze ofronte një pretekst më shumë. Në 1959 Jiri Hajek do shkruante në revistën “Tvorba” atë që u bë “mantra kulturore” e Bllokut Lindor komunist: Shkrimtarit Kafka i njihej rëndësia e përshkrimit të tjetërsimit të njeriut në shoqërinë perëndimore, por meqë në socializëm njeriu nuk është “aspak i tjetërsuar” atëhere Kafka nuk është aktual, nuk është i nevojshëm si inspirues letrar për shkrimtarët e vendeve socialiste. Kritiku amerikan H. Fast shkruante në vitet 60të se Kafka në vendet komuniste ishte vendosur në majë të gropës së plehut kulturor të reaksionit. Në BS qarkullonin dorëshkrime të “Proçesit” të shtypura në mënyrë artizanale që kush i lexonte ishte i bindur se ishte vepër e ndonjë shkrimtari sovjetik. Kush tjetër mund të njihte më mirë me detaje absurdin dhe sistemin totalitar stalinian!

Në vitin 1956 në Moskë me Krushovin në pushtet u botua një përmbledhje e krijimtarisë së Kafkës, por në parathënien prej 60 faqesh B. Suchkov e konsideronte shkrimtarin “mëkatarë me shtatë mëkate kardinale: Injorues i konvencioneve letrare, pesimist, tërhiqte vëmendjen e lexuesit nga problemet bazë të shoqërisë, nihilist, deprimues shpirtëror nga humbja e kurajos ose e shpresës, pasivitet, dhe tjetërsim të njeriut”.

Filologu sovjetik Efim Etkid i emigruar, shkruante nga Parisi ku jetonte: “Kafka e kishte përshkruar njeriun të tjetërsuar, me izolim në një sistem shoqëror shumë të ngjashëm me sistemin totalitar komunist”.

Nga vitet 70të Kafka ishte i pranishëm në vendet socialiste në nivel minor. Vetëm në Gjermaninë Lindore ndodhi që “e pranuan në dhomën e ndenjjes por e detyruan që të qëndronte në fund, te qoshja. Ndërsa në Hungari u lejua si “shoqërisht i pranueshëm”.

Vëndet e ish Bllokut komunist e konsideronin Kafkën si një kundërshtar të socializmit dhe njëkohësisht një shkrimtar antirealist. Antirealist sepse nuk përfaqësonte entusiazmin dhe aspekte të zakonshme të jetës së përditëshme njerëzore.

Vetëm në vitin 1988 në kongresin e shkrimtarëve çekosllovakë vepra e Kafkës nga “pasqyrë e dekadencës” u njoh zyrtarisht si “shprehje ndershmërie e një romancieri, dëshmi e një shpirti të vënë në provë”.

Krejt tjetër vizion ishte zhvilluar për veprën e Kafkës në kulturën Perëndimore.

Si e thotë filozofi L.VVittgenstein Kafka “ I theu rregullat e mjeshtërisë, të artit të të shkruajturit. Sepse e jetoi gjithë jetën e tij në kufirin e limiteve të gjuhës dhe që janë edhe kufijtë e botës, atje ku mbaron dominimi i shkencës, i artit, i filozofisë, i njohjes njerëzore, atje ku poezia dhe besimi fillojnë të angshtohen nga mungesa e ajrit. Në fund të jetës Kafka vetë ishte bërë një skelet i banuar nga qiellorja. Zëri i tij nuk kuptohej më”.

Kafka me nerv humori të zi i vendos personazhet e tij të kapur në kurthe, në lidhje çorientuese brenda sistemesh aspak mikpritës. Në vepër përfshin temat e izolimit shpirtëror, të refuzimit të sistemeve sociale, të zhgënjimit dhe të dëshpërimit përpara një të ardhmeje të pa administrueshme. Krijimet e Kafkës lexohen si testamente të një njeriu të demoralizuar. Vepra e tij me “kompleksin kafkian” nënkupton se karakteret e tij operojnë në situata administrative komplekse shumë të shtrira, bizare, të çuditshme, alogjike, ku individi gjëndet i pa fuqishëm që të kuptoj apo që të kontrolloj atë që ndodh para syve të tij, i frikësuar nga një armik të cilin nuk e di se ku ndodhet.

Studjuesi Guido Crespi në një studim sjell opinionet interesante të regjizorit R. Polanski dhe shkrimtarit M. Kundera mbi atë se çfarë tjetër specifike ndryshe nga lexuesi perëndimore dallonin popujt e ish Bllokut komunist te vepra e Kafkës.

“I mirënjohuri regjisor R. Polanski ka pohuar se gjithmonë konstatonte te vepra e Kafkës një nerv të ndjeshëm komiciteti, humori të zi. Dhe shtonte se kjo gjë i shpëtonte pothuaj plotësisht një spektatori apo një lexuesi jo europianolindor, sepse mësoheshin për fat të keq nga shkolla apo nga librat me konceptin që Kafka ishte ekskluzivisht shkrimtar i fajit, i ankthit dhe i boshit. M. Kundera e mbështet plotësiht këtë opinion të Polanskit: “Mënyra sesi jo vetëm unë por të gjithë çekët në përgjithësi e kuptojnë Kafkën është e ndryshme nga ajo e lexuesit perëndimor. Për ne Kafka është një shkrimtar realist sepse vepra e tij përmban një vizion të shkëlqyer të realitetit. Si ne askush tjetër i lexon si alegori librat e tij. Për pasojë jemi shumë më sensibël ndaj humorit të tij.

Specifika e humorit të tij qëndron në atë që një lloj komiciteti e shoqëron njeriun në të gjitha veprimet e tij”.

David Foster VVallace romancier dhe eseist amerikan mendonte se pjesa më e madhe e humorit kafkian nuk është aspak delikate, e lehtë, përkundrazi është e kundërta. Humori kafkian varet nga një lloj letrarizimi radikal i së vërtetës që zakonisht trajtohet si metaforë. VVallace konkludon që “historitë e Kafkës janë si një lloj porte që hapet nga jashtë”. Trajton frustrimin dhe tjetërsimin e njeriut që kërkon të integrohet në një sistem që ndërsa e fton, e margjinalizon dhe e largon në të njëjtën kohë.

Sigurisht që të dy kulturat e të dy sistemeve ideologjike të ndryshme e kanë kapur jashtëzakonisht mirë artin e madh dhe mesazhet filozofike të veprës së Kafkës por nuk kam aspak dyshim që, popujt e ish bllokut komunist e kanë shijuar veprën e Kafkës shumë më tepër sesa lexuesit perëndimorë.

Kafka stigmatizon e vë në lojë në mënyrë të vazhdueshme problematikën dhe dëshpërimin e veprimeve njerëzore në lidhje me rendin Hyjnor. Raporti i tij me realitetin është krejt ironik, mosbesues, i shtyrë nga vullnete të këqija, njëlloj si prestigjatori me pajisjet e veta. Natyrisht nuk është vetëm humori i zi i vetmi çelës i interpretimit të veprës së Kafkës. Duhen mbajtur mirë parasysh simbolika e lidhjeve të Kafkës me ebraizmin, të raportit midis ebraizmit dhe humorit në veprën e tij. Humori ebraik është një armë e shkëlqyer mbrojtjeje dhe sulmi. Një proverb ebrai thotë: “Njeriu mendon, Zoti qesh”. Kultura ebraike ka zhvilluar progresivisht një nerv humori që tenton të bashkëbisedojë me të vetmin anëtar të bashkësisë sonë të vendosur në qiell. Ata që e besojnë thënien e mësipërme e imagjinojnëe egzistencën tonë si një teatër komik për një Spektator të vetëm. Ky Spektator nga lartësia qiellore buzëqesh me përpjekjet tona të kota për të njohur botën, për ti dhënë asaj një kuptim e që për Atë veprimet dhe mendimet tona edhe ato më të tëmerrshmet ka mundësi që përbëjnë një spektakël zbavitës. Psikanalisti C. Musatti thotë: “Ebreu është ai që edhe në fatkeqësi, në mizerje dhe mundime, me tërësinë e elementeve individuale karakteriale nga njëra anë dhe zotësisë për të ditur si të përpiqet në këto situata, ia arrin që të konvertojë nëpërmjet humorit vetjak palumturinë e tij në një gjëndje situate të dominuar me vetëdije.

Dramaturgu hungarez Miklos Hubaj përshkruan një episod shumë interesant që lidhet me “humorin realist” të Kafkës. Mbas dështimit të revoltës së vitit 1956 në Budapest shumë intelektualë u morën nga shtëpitë, ua mbuluan sytë me shami në një udhëtim që zgjati disa orë, të bindur se po i çonin diku për ti pushkatuar. Kur kamionët u ndalën, ua hoqën shamitë dhe vunë re se ndodheshin në një peizazh malor (ishin në Rumani) të dominuar nga një kështjellë burg. Mbetet emblematike në këtë rast thënia e filozofit hungarez Georgy Lukash e thënë me zë të lartë dhe që provokoi te të pranishmit një të qeshur çliruese: “Gjithmonë kam menduar se Kafka ishte një shkrimtar abstrakt e një borgjez i vogël. Tani po kuptoj se ka qënë një shkrimtar i madh realist”.

Nënvizova në fillim vizionin romantik që mbizotëronte në Perëndim për shkrimtarët e lindjes komuniste të cilët “Vuanin në emër të letërsisë”.

I pa qartë mbi këtë vizion romantik dhe i magjepsur nga letërsia e Kafkës shkrimtari i njohur amerikan Philip Roth ndërmer për disa vite rrjesht (1972-1977) udhëtime në Çekosllovakinë komuniste në kërkim të Kafkës, të studimit dhe kuptimit në thellësi të asaj që quhej bota kafkiane. Këto vite eksplorimesh u kurorëzuan nga Roth me dy romane ku ngjarjet dhe karakteret përshkruhen në kontekstin e shpirtit kafkian. Ajo çka Roth gjeti në këto udhëtime ishte, po të citojmë Kunderën, “Kafka i ndaluar në vende, kultura e të cilave ishte masakruar nga invazioni shtetëror dhe kulturor sovjetik”. Thellësisht i impresionuar nga dimensioni politik i jetës kulturore në vendet e ish Bllokut komunist Roth filloi botimin e librave të disa autorëve të bllokut Lindor komunist në 4 volume (1975-1980) nën okelion “Shkrimtarë nga Europa tjetër”, (Philip Roth, Milan Kundera, Bruno Schulz, Tadeusz Borovvski, Daniol Kis, Joseph Brodsky, John Updike, Jan Kott). Fryma e romanit të Philip Roth “The Professor of Desire” 1977, ishte një reflektim i thellë mbi atë se përse regjimet totalitare të ish Bllokut komunist kërkoninheshtjen totale për Kafkën. Ja një përcaktim mbi këta shkrimtarë:

“Një regjim që bazohet në mashtrimin, që u kërkon njerëzve që të shtiren, një regjim që ka frikë nga cilido që kërkon të kuptojë domethënien e veprimit që bën, nuk mund të lejojë dikë që ndershmërisht ka arritur tu flasë njerëzve në nivelin e vërtetësinë magjepsëse perfekte ose tmerruese”.

Këta ishin shkrimtarë nga një botë ku “njerëzit janë shumë të interesuar, pasionant rreth ideve, ku intelektualët përbëjnë problem. Ku kultura dukej që ishte një armë në luftën kundër sistemit, ndërsa intelektualët ishin ngritur në nivel heronjsh”. Një pjesë e mirë e këtyre intelektualëve ishin socialist që me gjithë energjitë e shpirtit besonin se sistemi mund të reformohet dhe përmirësohet nga brenda. Me një fjalë vazhdonin që të luftonin për një socializm “me fytyrë njeriu”. (Cituar nga studimi i Timothy Garton Ash, Londër Penguin 1999).

Kjo deri më 20 gusht 1968 kur pakti i Varshavës pushtoi brenda 6 orësh Çekosllovakinë.

Shumë interesant është gjithashtu opinioni i Ph. Roth mbi “shkrimtarët nga Europa tjetër”.

Pavarësisht preokupimit personal dhe letrar si shkrimtar perëndimor për vështirësitë e pengesat e ndalimit me ligj të autorëve të Europës Lindore, Roth mbeti i kujdeshëm, i matur me idenë e shumë diskutuar të “muzës çensuruese” që i atribuohej krijimtarisë artistike të këtyre shkrimtarëve. “Muza çensuruese” interpretohej si besim se, vetëm autorët nën trysninë e kontrollit të shtetit janë të aftë që të japin vepra letrare të rëndësishme, ndryshe nga autorët në vendet ku gjithëçka ecën normalisht. Me këtë temë Roth ka pasur një polemikë të nxehtë me shkrimtarin e kritikun e njohur franko-amerikan Francis George Steiner. Habitem, i drejtohej Roth debatuesit Steiner, përse të gjithë shkrimtarët e Europës Lindore që njoh dhe që e urrejnë regjimin duke uruar gjithë pasion zhdukjen e tij nga faqja e dheut nuk arrijnë që ta konkretizojnë, sikurse thotë Steiner, që ky është momenti i tyre për të manifestuar talentin e tyre të madh letrar? Roth insistonte që sistemi totalitar jo domosdoshmërisht prodhon vepra madhore arti. Theksonte se dëmtimet fizike në jetën private e profesionale dhe atë shpirtërore që u shkakton autorëve, kjo po është e sigurtë sidomos kur zgjat shumë. Roth është larg glorifikimit të “muzës çensuruese” dhe idealizimit të intelektualit disident.

Në romanet dhe refleksionet e tij nga Praga e Lindja komuniste Roth çfaqi një balancë të arsyetuar qartë midis admirimit e keqardhjes për shkrimtarët disident nga njëra anë dhe një vlerësimi të sinqertë për letërsinë e tyre që shpesh ishte jo në raport respektiv me biografitë e tyre të komplikuara nga persekutimi, nga ana tjetër.

“Ata që si Steiner dëshirojnë që ti shikojnë disidentët e Europës Lindore si heronj të pakujdeshsëm që luftojnë për letërsinë e madhe me siguri që i kanë parë romanet e Roth me temë nga Praga jo të përshtatshëm, madje disi problematikë. Në të vërtetë karakteret e romaneve të tij nga Praga nuk janë sipas shijes së George Steiner, por i bën ata personazhe autentik”. (cituar nga studimi i M. Bryla, Univ. i Sevilias, 2013).

Le të arsyetojmë tani se çfarë arritën të kuptojnë intelektualët dhe kultura perëndimore te vepra e Kafkës?. ë

Në shumë raste institucionet kulturore perëndimore e përdorën modelin e Kafkës si një mjet denoncues gjatë dekadave të Luftës së ftohët në sensin që simbolizonte një njeri të kapur brenda një shoqërie totalitare ndalimi i veprës së të cilit tregonte egërsinë e vendeve socialiste.

Që Kafka ishte kuptuar si një instrument efikas për demokratizimin e regjimit socialist evidentohet gjatë Konferencës së Moskës për çarmatimin në korrik 1963.I influencuar nga egzistencializmi Jean Paul Sartre pjesëmarrës në mbledhje bëri thirrje për rëndësinë e çarmatimit kulturor. “Kafka përbën një shembull real të rivaliteteve kulturore, kultura nuk ka nevojë që të mbrohet as me ushtarë e as me politikanë, kultura ka nevojë që nga ndërhyrjet të sigurohet. Kjo është detyra jonë, kjo kërkohet nga të gjithë ne intelektualët, që ta demilitarizojmë. Sidoqë fjala e Sartrit nuk u publikua në gazetat kryesore të Moskës, prapëseprapë luajti një rol në afrimin e Kafkës në këto vende. Me këtë rast letrari gjerman R.Karst u shpreh: “ Të pranohej Kafka vetëdijshëm në letrësinë sovjetike nënkuptonte që hapur apo heshturazi të pranoje egzistencën e një pluralizmi, të paktën në letërsi.

Megjithatë nuk mungoi letërsia e madhe. Ata shkrimtarë që e përshkruan me realizëm, me talent artistik të lartë, s’kish sesi të mos krijonin me veprat e tyre pika takimi afërsie me veprën e Kafkës. Shkrimtarit rus Mikhail Bulgakov-së me veprën “Mjeshtri dhe Margarita” botuar më 1966 (20 vjet pas vdekjes së autorit) tërhoqi vëmendjen e studjuesve perëndimorë. U cilësua si një satirë fantastike e burokracisë dhe establishmentit sovjetik, me nënkuptime filozofike në terrenin e paranojës së Rusisë sovjetike. Intrigë demoniake, tronditëse ku herë herë të duket sikur je i përfshirë në kompleksin kafkian.

Në fillim të shek. të frymëzuar nga ideologjia komuniste shumë vende të Europës lindore hynë në epokën e sisteme diktatoriale komuniste. Pushteti komunist u vendos me revolucion, me terror e gjakderdhje. Po të mbajmë parasysh konceptin universal që çdo veprim ka në të njëjtën masë një kundërveprim atëhere konkludojmë se, te vepra e Kafkës u mishërua me të njëjtën masë Kundërveprimi historik ndaj sistemit totalitar komunist. Intutita e shkrimtarit gjeni kapi dimensionin katastrofik që ndaj racës njerëzore paraqiste diktatura komuniste. Me gjenialitetin e tij Kafka krijoi veprën, sistemin letrar-filozofik që koha kërkonte si kundër reagim për të zbërthyer dhe denoncuar sistemin totalitar komunist, fatin e rrezikuar të njerëzimit në konditat e diktaturës. Kjo bën që në kulturën botërore vepra e Kafkës të qëndrojë si paraprirëse kundërvënëse ndaj totalitarizmave. Kështu i erdhi njerëzimit dhe këtë rol luajti vepra e Shekspirit 400 vite më parë në epokën e popujve të skllavëruar nga mbretërit sundimtarë. Këtë funksion emancipues për njerëzimin luajti vepra e Dante Aligerit 700 vite më parë. Kafka renditet në klasikët pikërisht për vlerat universale emancipuese..

Studjuesit perëndimorë jo pa qëllim e kanë lidhur letërsinë e Kafkës me atë të shkrimtarëve nga ish bota komuniste. Vlera e saj universale i bën që të theksojnë se mendimi i sotëm letrar ka nevojë për Kafkën. Kujtimi i diktaturave e sjell më afër mesazhin e veprës së tij.

Kur themi që Kafka ishte një herë “tabu” në vendet e mëdha të ish Bllokut komunist kuptohet që, së paku ishte dy herë i tillë në komunizmin ekstremisht barbar shqiptar. Një botë ankthi e paranoje e futur në çdo qelizë të shoqërisë shqiptare, një teatër i gjallë ku luheshin përditë fate individësh të pafajshëm.

Kur lexon për shtatë mëkatet e shkrimtarit Kafka, apo përcaktimet dekadent, antirealist, pesimist etj, ne shqiptarëve mendja na shkon menjëher te kritikat dhe etiketimet që në diktaturë i bëheshin shkrimtarit Kadare.

Kur themi që Kafka filloi të pranohej në ish Bllokun e Lindjes në vitet 70të nuk mund të lemë jashtë vëmendjes një fakt shumë domethënës në lidhje me krijimtarinë e shkrimtarit Kadare. Nuk di të them me saktësi se kur është njohur Kadare me veprën e Kafkës. Po të kemi parasysh që iu dha mundësia e udhëtimit në Perëndim në mes të viteve 70të kohë kur tashmë e kishte dhënë një të tretën më të rëndësishme të krijimtarisë së tij letrare atëhere pa ngurim mund të themi se gjenia e tij letrare e ka pasur brenda vetes Kafkën, “kompleksin kafkian”. Mbas botimit të “Dimri i madh” në Francë kritika franceze filloi që të përmendëte fjalët “bota kadareane, universi kadarean”.

Kaq realiste janë përshkrimet në veprën e Kadaresë sa lexuesi ndjehet i çvendosur nga përditshmëria e momentit kur është duke lexuar në një situatë kohore dhe teatër ngjarjesh që përshkruhet në libër. Kjo përbën magjinë letrare që shkrimtari i madh indukton në psiqikën e lexuesit.

Kritika serioze botërore e krahason shkrimtarin shqiptar I. Kadare me shkrimtarin Kafka. Pohojnë se te të dy qëndrojnë bashkë shkrimtari gjenial me filozofin.

Arti i madh i Kadaresë përcillet me anë të shqipes. Shqiptarët janë me shumë fat që kanë mundësinë që ta shijojnë veprën e Kadaresë në origjinal.

Ja si shprehet filologu Xhevat Lloshi për gjuhën e Kadaresë:

“Pas Kadaresë gjuha e letërsisë shqipe nuk është më ajo e dikurshme; është mbushur me një ligjërim tjetër. Ai e bëri atë jo thjesht më të pasur, por edhe më të lirë, më të bukur, më artistike, më të zhdërvjellët, më shprehëse, më intriguese, më tronditëse. Shqipja sot është një gjuhë botërore e letërsisë artistike.

Me prozën e tij u pasuruan format e rrëfimit letrar, që perceptohen si novatorizëm edhe kur librat e tij përkthehen në gjuhë të tjera”.

E kanë krahasuar me Gogolin, me Kafkën, me Orvvellin, por ai i Kadaresë është zë origjinal, universal, e prapë me rrënjë thellë në tokën e vet. (Independent on Sunday)

“Një zë universal kundër totalitarizmit” ishte motivacioni i çmimit Asturias. Motivacioni i titullit të nderit “Komandant i Legjionit të nderit” – Autor i mrekullueshëm i historisë së Ballkanit. Avokat i pasionuar i kulturës europiane”. Nënkupto avokat i lirive dhe i të drejtave unisversale të njeriut.

“Vepra e Kadaresë, madhështore, parajmëruese, me një hije muzgu, një “Komedi Hyjnore” e epokës së stalinizmit.(Frederic Ferney)

“Nuk dyshoj se Kadareja është një shkrimtar heretik………Heretiku në ndryshim nga rebeli është i qëndrueshëm në kundërshtimin e tij, ka një vijë të veprimit dhe një strategji të sjelljes, që buron nga parimet”, shprehet Arshi Pipa.

Kështu mund të vazhdojmë gjatë në pasqyrimin e vlerave universale të veprës së shkrimtarit Kadare të shprehura fuqishëm nga kritika serioze botërore.

Dua të theksoj se hapësira ose trualli gjeografik i ngjarjeve në librat e tij kapërcen kufijtë e Ballkanit dhe të Europës.

Megjithatë studjuesit seriozë të shkrimtarit Kadare unanimisht kanë pohuar që, me veprën e tij Kadare ka rindërtuar, ka ringjallur botën shqiptare, një Shqipëri europiane. Ai e ka lidhur ngushtësisht fatin e veprës së tij me fatin e vendit, të popullit dhe të gjuhës shqipe që kanë qënë disa herë në kufijtë e zhdukjes.

Mendje shumë të holla antishqiptare nga vendet fqinjë e kanë ndjerë dhe e kanë kapur shpejt këtë tipar përcaktues patriotizmi te vepra e shkrimtarit Kadare. Tërë vepra e tij, jehona dhe fama e saj europiane e më gjerë u ka dalë përpara si një mur i pakalueshëm kulturor historik në mbrojtje të vendit, popullit dhe gjuhës shqipe.

Këmbëngulës në projektet e tyre antishqiptare çfarë kanë bërë pas këtij konstatimi? Të palodhur për ta zbehur e dëmtuar famën e shkrimtarit Kadare, e kanë etiketuar nacionalist, anti islamist, despot letrar, antikatolik, racist, etj..

Me vullnet të palodhur antishqiptar sidomos krahu serb, kanë krijuar mekanizma për të zvogëluar sa më shumë të jetë e mundur efektin shoqëror patriotik që vepra letrare përmban në vetvete. Që nga kohët kur fqinjët e Veriut nisën luftërat pushtuese mbi shqiptarët dhe e bënë të tyren Kosovën, serbët nuk kanë pushuar asnjë çast me insinuatat diskredituese, kundërvënien sistematike me njërëzit e shkencave social-historike për të paraqitur shqiptarët si një racë që nuk i përket familjes europiane. Shkrimtar nacionalist nuk mund të jetë një i tillë që vjen nga një vend e popull kaq i vogël sa jo vetëm që nuk mund të fantazojë e projektojë iniciativa nacionaliste por që i duhet të përpunojë mekanizma vetmbrojtjeje për të mos u zhdukur pa farë e nishan. Vepra e Kadaresë është sistemi i vlerave të racës shqiptare me reflex universal për kulturën europiane e më gjerë. Sipas studjuesve Kadare qëndron denjësisht në nivelin e veprës së autorëve klasikë që ndërtuan sisteme kulturore e filozofike antitotalitare e emancipuese shoqërore 100 vjet, 400 dhe 700 vite më parë.

Imagjinoni që të mos egzistonte vepra e shkrimtarit Kadare, ky gjigand kulturor e gjuhësor shqiptar. Mendoj se Kadare duke e lidhur fatin e veprës letrare me fatin historik të vendit, të popullit dhe të gjuhës shqipe ka një avantazh për të cilin populli dhe vendi i tij duhet ti jenë pafundësisht mirënjohës.

FLAMURI NGA KOSOVA

October 12, 2016 by dgreca

Mbresa nga dita e parë në Shkollën Shqipe “Gjuha Jonë” në Filadelfia/

NGA LLAZAR VERO/FILADELFIA/

Dita e parë e shkollës. Kë nuk emocionoi ? Të mëdhenjë dhe të vegjël. Akoma më shumë kur je larg atdheut. Shkolla Shqipe “Gjuha jonë” pranë Shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Filadelfia fillon vitin e 12- të saj, pa asnjë ndërprerje. Ajo ka qënë dhe është në qëndër të vëmendjes së këshillit drejtues të shoqatës, të mësueseve të talentuara Rajmonda Bardhi, Kozare Doko, Irini Zenelaj, Adelina Ramizi, të prindërve dhe të afërmëve të fëmijëve. Është një festë e vërtetë.

Art Rukiqi është i pari që mbërrin para shkollës, gjithë shend e verë. Në duar ka një tufë lulesh për mësuesen, nga pas i shkojnë babi Miloti, dhe dy të afërm të tjerë që ishin gjysh Destani dhe axha Genc. Arti i printe gjithë krenari si zot shtëpie. Sivjet ai ndjek vitin e dytë të kësaj shkolle ndaj ndihet kaq i sigurtë dhe i gëzuar. Do të takoj shokët dhe shoqet, mësueset dhe xhaxhat e tjerë të shoqatës që kujdesen çdo të djelë për mbarëvajtjen e shkollës, për organizimin e ditëlindjeve të tyre, eskursioneve, koncerteve festive etj. Por edhe Artin e priste një dhuratë e bukur nga shoku i tij i bangës gjatë klasës së parë, Blerim Çela. Ai kishte qënë në Shqipëri së bashku me familjen këtë verë. Dhe a e dini çfarë dhurate i kishte sjellë Artit. Një top futbolli me hartën e Kosovës. U gëzua shumë Arti. Dhe Blerimi, më shumë. Unë pashë sytë e të dyve. Ishin gjithë dritë dhe dashuri për njeri-tjetrin.

Zoti Destan Rukiqi, një avokat i njohur në Prishtinë, ndjehet i emocionuar për nipin e tij që po mëson në një shkollë shqipe, edhe pse larg atdheut. për të nderuar punën e shoqatës dhe të shkollës, ai kishte sjellë prej Kosove një dhuratë të bukur, të veçantë: një flamur kombëtar në cohë mëndafshi i rrethuar me thekë në ngjyrë ari dhe me shqiponjën dykrenare në mes. Ai ishte i emocionuar por jo më pak edhe drejtuesit e shoqatës që e morën në dorë këtë dhuratë të çmuar. Ishte flamuri ynë i shënjtë që i bashkon të gjithë shqiptarët kudo që janë. Ishte një flamur që vinte nga Kosova heroike, Kosova e shumëvuajtur, me plagë ende të hapura nga lufta më e fundit kundër shovinistëve sërbomedhenjë. E vendosën menjëherë në këndin kryesor të sallës së madhe ku janë vendosur portretet në pikturë të Gjergj Kastriotit, Ismail Qemalit dhe bustet e tyre. Ky është këndi i flamurit. Para tij çdo të djelë në mëngjes, të gjithë nxënës dhe mësuese para fillimit të mësimit këndojnë himnin e flamurit : “Rreth Flamurit të përbashkuar / Me një dëshirë dhe një qëllim…”. Edhe sot e njëjta ceremoni, të njëjtat emocione, që do t’i shoqërojnë këta fëmijë në vite. Kur të rriten, duke kënduar himnin e atdheut të ri, Amerikës së madhe do të kujtojnë edhe rreshtat e himnit të atdheut të prindërve të tyre, të fëmijërisë së tyre, që e mësuan në këtë shkollë.

Pas himnit fëmijët u shpërndan nëpër klasat e tyre. Filloi një ditë e re mësimi me një flamur të ardhur nga Kosova

Është veçanërisht i bukur një flamur kombëtar i ardhur nga ato troje. Ju faleminderit zoti avokat Destan Rukiqi!

Filadelfia, Shtator 2016

Rezolutë për lirimin nga Serbia të drejtorit të Policisë të Mitrovicës

October 12, 2016 by dgreca

Kuvendi i Kosovës, rezolutë për lirimin nga arresti në Serbi të drejtorit të Policisë së Mitrovicës/

1-kuvendi-i-kosoves

-Pika 1 e Rezolutes: Kuvendi i Republikës së Kosovës kërkon lirimin e menjëhershëm të z. Nehat Thaçi, epror Policisë së Republikës së Kosovës/

-“Ministria e Drejtësisë kundërshton çdo formë të juridiksionit të Serbisë, duke përfshirë bazën e parimit të juridiksionit universal, ku akuzohen shtetas të Republikës së Kosovës për vepra të kryera në Kosovë”, thekson ministria kosovare duke njoftuar se për këtë i është dërguar notë verbale Ministrisë së Drejtësisë së Serbisë/

1-drejtori-thaci PRISHTINË, 12 Tetor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/ Kuvendi i Kosovës sot në vazhdimin e seancës së jashtëzakonshme, të nisur dje pasdite, të kërkuar me nënshkrimet e mbi 40 deputetëve, pas debatit, miratoi me shumicë votash Rezolutë ku kërkohet lirimi i menjëhershëm i drejtorit të Policisë së Kosovës për rajonin e Mitrovicës, Nehat Thaçi, i arrestuar nga ana e autoriteteve të Serbisë.Pas debatit, të djeshëm deputetët u dakorduan që nëpërmjet përfaqësuesëve të grupeve parlamentare të harmonizohet një tekst i Rezolutës, por sot në votim dolën dy propozim rezoluta, njëri i koalicionit qeverisës, i cili kaloi, dhe tjetri i opozitës që nuk mori votat e mjaftueshme, ndërsa kërkonte pezullimin e dialogut Prishtinë-Beograd deri në lirimin e zyrtarit të policisë kosovare, Thaçit. Ministria kosovare e Drejtësisë ka deklaruar se ka ndërmarrë të gjitha veprimet në kompetencën e vet kundër arrestimit të nënkolonel Thaçi, duke theksuar se ai është ndaluar padrejtësisht nga organet serbe në 29 shtator 2016 në territorin e Serbisë, ku kishte hyrë në udhetim transit drejt një shteti tjetër.

“Ministria e Drejtësisë kundërshton çdo formë të juridiksionit të Serbisë, duke përfshirë bazën e parimit të juridiksionit universal, ku akuzohen shtetas të Republikës së Kosovës për vepra të kryera në Kosovë”, thekson ministria kosovare duke njoftuar se për këtë i është dërguar notë verbale Ministrisë së Drejtësisë së Serbisë me kërkesën për lirimin e menjëhershëm të nënkolonel Thaçit.

Nota është dërguar nga Ministria e Drejtësisë përmes Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe zyrës ndërlidhëse të Republikës së Kosovës në Beograd. Kjo është nota e parë që dërgohet në Beograd drejtpërdrejtë përmes kanaleve diplomatike pa kaluar nëpërmjet Përfaqësuesit Special të Bashkimit Evropian në Kosovë.

REZOLUTA

Deputetët e Kuvendit tw Kosovws sot me shumicë votash përkrahen projektrezolutën e propozuar nga PDK, LDK dhe 6+, e cila ka këtë përmbajtje:

Kuvendi i Republikës së Kosovës kërkon lirimin e menjëhershëm të z. Nehat Thaçi, epror Policisë së Republikës së Kosovës.
Bashkimi Evropian, si ndërmjetësues dhe garantues i dialogut në mes të Kosovës dhe Serbisë, përmes mekanizmave të saj, të ndërhyjë te Qeveria e Serbisë për lirimin e eprorit, Nehat Thaçit.
Ç’do komunikim i Qeverisë së Republikës së Kosovës për rastin e arrestimit të z. NehatThaçi, deri në lirimin e tij, të bëhet vetëm nëpërmjet Zyrës së Mogherinit, si përfaqësuese e lartë e BE-së.
Qeveria e Republikës së Kosovës t’i bëjë me dije BE-së se, veprimet e tilla të Serbisë në raport me institucionet dhe qytetarët e Kosovës, po e rrezikojnë thellë përmirësimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi, si dhe dialogu në mes dy vendeve duke na detyruar në reciprocitet.
Misioni i EULEX-it të deklarohet për rastin e z. Thaçi, njëherësh kërkojmë angazhim të drejtpërdrejtë si mision me kompetenca të veçanta.
Kërkojmë nga Interpoli që, Policia e Kosovës të bëhet pjesë e kësaj organizate, njëherësh insistojmë që fletarrestet politike të shpallura nga Serbia, të largohen nga sistemi i tyre ligjor.

KOMUNIKATA E MD: MINISTRIA E DREJTËSISË KA REAGUAR PËR RASTIN E ARRESTIMIT TË NËNKOLONEL NEHAT THAQI

Prishtinë, 11 Tetor 2016 – Ministria e Drejtësisë kundërshton çdo formë të juridiksionit të Serbisë, duke përfshirë bazën e parimit të juridiksionit universal, ku akuzohen shtetas të Republikës së Kosovës për vepra të kryera në Kosovë.Ministria e Drejtësisë ka ndërmarrë të gjitha veprimet në kompetencën e vet, kundër arrestimit të nënkolonel Nehat Thaqi, të ndaluar padrejtësisht nga organet serbe më 29 Shtator 2016 në territorin e Serbisë.

Nënkolonel Thaqi është ndaluar mbi bazën e akuzës se ka kryer veprën penale të terrorizmit në Korrik të vitit 1999 si dhe në dhjetor 1999 dhe janar 2000 në Lipjan. Akuza daton nga viti 2010 por nuk është komunikuar asnjëherë te organet e Republikës së Kosovës.

Më 3 tetor 2016, Ministria për Punë të Jashtme, Ministria për Punë të Brendshme dhe Ministria e Drejtësisë, nën bashkërendimin e Zyrës së Zëvendëskryeministrit të Parë, dhe në bashkëpunim me Zyrën e Kryeministrit, janë dakorduar për të dërguar notë formale drejtuar Ministrisë së Drejtësisë së Serbisë me kërkesën për lirimin e menjëhershëm të nënkolonel Thaqit.

Në shkresë është argumentuar se Serbia nuk ka juridiksion mbi veprat penale kinse të kryera në territorin e Republikës së Kosovës. Juridiksioni i Serbisë mbi Kosovës është shuar më 10 qershor 1999, kur Kombet e Bashkuara kanë marrë përsipër administrimin e Kosovës. Qe nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, juridiksioni mbi territorin e Kosovës ushtrohet ekskluzivisht nga organet e Republikës së Kosovës.Nota e dërguar i referohet edhe procedurave të dakorduara midis Kosovës dhe Serbisë lidhur me bashkëpunimin juridik të datës 7 Tetor 2015 ku kemi kërkuar nga Ministria e Drejtësisë së Serbisë që të bartë lëndën e nënkolonel Thaqit te organet e Republikës së Kosovës.

Në rast se ka bazë dhe dëshmi se nënkolonel Thaqi, si shtetas i Republikës së Kosovës, ka kryer ndonjë vepër penale në territorin e Kosovës, organet e Republikës së Kosovës do të fillojnë procedurat përkatëse sipas legjislacionit të Kosovës.

Nota është dërguar nga Ministria e Drejtësisë përmes Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe zyrës ndërlidhëse të Republikës së Kosovës në Beograd. Kjo është nota e parë që dërgohet drejtpërdrejtë përmes kanaleve diplomatike pa kaluar nëpërmjet Përfaqësuesit Special të Bashkimit Evropian. Duhet theksuar se Ministria e Drejtësisë, në bashkërendim me Zyrën e Zëvendëskryeministrit të Parë, është konsultuar paraprakisht me Zyrën e Përfaqësuesit Special të Bashkimit Evropian, i cili ka refuzuar të përfshihet në komunikimin dypalësh ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në këtë rast konkret pasi që nuk është rast tipik i bashkëpunimit juridik të ndërsjellë, por komunikim i karakterit diplomatik.

Ministria e Punëve të Jashtme ka konfirmuar që nota është dorëzuar në Ministrinë e Drejtësisë me datë 7 tetor 2016, por deri tani nuk ka ndonjë përgjigje nga pala serbe. Shkresa e Ministrisë së Drejtësisë është dërguar për njoftim edhe te Përfaqësuesi Special i Bashkimit Evropian dhe te Shefi i EULEX-it, si dhe është shpërndarë nga Zyra ndërlidhëse në Beograd te shumica e ambasadave të huaja për të qartësuar qëndrimin e Republikës së Kosovës lidhur me ndalimin e kundërligjshëm të nënkolonel Thaqit.

Sipas informacioneve të fundit nga Ministria e Punëve të Jashtme, më 10 Tetor 2016, është mbajtur seanca dëgjimore në prokurorinë serbe për krim të organizuar ku sipas avokatëve të nënkolonel Thaqit, janë konstatuar një numër i shkeljeve ligjore lidhur me ndalimin e nënkolonel Thaqit. Kështu, për shembull, është konstatuar se nënkolonel Thaqi nuk është ftuar asnjë herë nga gjykata serbe për t’u paraqitur dhe deklaruar rreth akuzës të cila i bëhet, si dhe është vërtetuar se ai ka kaluar edhe më parë nëpër territorin e Serbisë pa u ndaluar për veprën penale për të cilën akuzohet sot.

Ministria e Drejtësisë është në bashkëpunim dhe bashkërendim të vazhdueshëm me Ministrinë e Punëve të Jashtme, e cila ka rolin kryesor në sensibilizimin e faktorit ndërkombëtar për rastin e nënkolonel Thaqit, si dhe me Ministrinë e Punëve të Brendshme, me Zyrën e Zëvendëskryeministrit të Parë dhe Zyrën e Kryeministrit.

Duhet theksuar se Ministria e Drejtësisë, në tre muajt e fundit pas fillimit të mandatit të Ministres, ka ngritur një numër shqetësimesh në drejtim të Përfaqësuesit Special të Bashkimit Evropian lidhur me qasjen e Serbisë në kuadër të bashkëpunimit juridik të ndërsjellë. Po ashtu, Ministria e Drejtësisë ka marrë qëndrim parimor se nuk do të ketë bashkëpunim juridik me Serbinë për rastet kur Serbia ka filluar procedura penale kundër shtetasve të Republikës së Kosovës për vepra penale kinse të kryera në territorin e Kosovës.

Ministria e Drejtësisë, po ashtu, kundërshton çdo formë tjetër të juridiksionit të Serbisë, përfshirë mbi bazën e parimit të juridiksionit universal, ku akuzohen shtetas të Republikës së Kosovës për vepra të kryera në Kosovë. Çdo kërkesë e Serbisë për bashkëpunim në këtë drejtim është refuzuar nga Ministria e Drejtësisë dhe do të refuzohet edhe në të ardhmen.

Ministria e Drejtësisë po ashtu ka marrë qëndrim parimor se do të kërkojë ekstradimin e çdo shtetasi të Republikës së Kosovës i cili ndalohet nga një shtet tjetër mbi bazën e akuzave të ngritura të Serbisë për vepra penale të kryera në Kosovë dhe ekstradimin i të cilit kërkohet nga Serbia.

Ministria e Drejtësisë do të bëjë gjithçka që është e mundshme për të evituar ekstradimin e një shtetasi të Republikës së Kosovës për në Serbi, dhe do të ndërmerr të gjitha veprimet e nevojshme, në bashkëpunim me Prokurorin e Shtetit dhe Policinë e Kosovës, që shtetasi i Republikës së Kosovës të gjykohet vetëm në Kosovë për vepra të kryera në Kosovë nëse për këtë ka dëshmi.