Archives for October 2016

Prof. Resmi Osmani –prozatori me produktiv i dekadave te fundit

October 9, 2016 by dgreca

Nga ILLO FOTO*/

Studiuesi:ILLO FOTO, NEW YORK/

Ne Foto:Profesor Dr.Resmi Osmani /Profesor Dr.Resmi Osmani , eshte romancieri me frekuencen me te larte te romanit , ne dekaden e fundit dhe , c’eshte me e rendesishmjja, une mendoj se Resmiu po krijon nje shkolle shqiptare te romanit te shkurter . Ai me shkrime 20- 3o faqe , na jep njohurite e nje romani te plote klasik. Pse kam arritur ne kete konkluzion do ta spjegoj me poshte , nepermjet zhvillimit lakonik jetesor te ketij romancieri , si dhe do te komentoj dy shkrime te tij , qe me kane rene ne dore kohet e fundi .E kam njohur nga afer Profesor Resmiun , ne vitet 80 te shekullit te kaluar . Kemi qene 7 vite pjese e stafit te ish Ministrise se bujqesise . Kishim edhe lidhje institucionale , kur kemi parasysh , qe Ai ishte Drejtor i Pemtarise , une isha specjalist i Drejtorise se ish fermave , ku pemtaria zinte pjesen me cilesore te pemtarise ne shkalle vendi .

Si Drejtor , Resmiu shkelqente per kopetencen e drejtimit , per perspektiven e projekteve dhe ligjeve , qe parashtronte dhe qe zbatonte si dhe per metodat e larmishme shkencore te rekomanduara dhe te zbatuara ne prodhimin e gjere . Drejtor Resmiu , e kishte merituar kariken e drejtorit qendror si specjalist – drejtus i afte dhe ambicioz i prodhimitpemtar . Ai vinte nga fushat dhe kodrat e prodhimit te gjere , qe nen drejtimin direkt te agronomit frutikulturist, Berati u be nje kopsht i madh botanik , ne te tere siperfaqen e tij gjografike . Ish Ferma e Uznoves me taracat dhe fikun industrial,u bene nismetaret e transformimit biollogjik te terenit kodrinor te Beratit , qe e mbajme mend , deri ne prag te viteve 90 te shekullit te kaluar .

Sherbimi me kishte shpure, ne ish ekonomine bujqesore krejt malore te Mrakulles . Kjo ekonomi shperndante te ardhura sa dhe kooperativat fushore te Beratit . Sekreti ishte zhvillimi cilesor i frutikultures , nen shembullin e Uznoves . I gjithe territori i Beratit u be nje Uznove e madhe ,fal edhe kontributit te thelluar mendor dhe fizik te profesor Resmiut . Perparesite e ketij zhvillimi , gjithsesi bien ne sy dhe sot ne fermat kapitaliste te fshatit beratas .

Resmi Osmani i perket me origjine komunitetit cam . Nuk eshte shkencetar dhe shkrimtar i rritur ne vazo qelqi . Jo vetem i kaloi te tera shkallet e kualifikimit duke merituar titujt Profesor- doktor , u thirr dhe punoi pedagog i fakultetit , ku kontriboi ndjeshem ne krijimin e nje brezi specjalistesh frutikulturistesh edhe ne shkallet e larta te kualifikimit Ishte edhe antar i redeksive te organeve shkencore dhe komisoneve akademike.

Resmiu ka qene sponsor i vetvetes . E thirren ne Komitetin ekzekutiv dhe ne qendrat e tjera , sepse i duhej punes . Kokeulur , i apasionuar ne pune dhe ne lexim , i pa lodhur nga tereni i veshtire bujqesor , kerkus ndaj vetes dhe vartesve , me nerv te zhvilluar shkencor , ky ishte cami Resmi Osmani , qe u rrit dhe arriti gradat me te larta shkencor-teknike , ne Atdheun meme .

Profesatura e Resmi Osmnit nuk eshte e shkruar ne karton . Ajo u gjend e shpalosur , ne te tere harten e pemtarise shqiptare te gjysmes se dyte te dhekullit 20 . Nuk mund te gjesh ne Shqiperi dru frutor , qe te mos kete te koncentruar mendjen dhe djersen e Profesor R. Osmanit . Po jap nje shifer sinjifikative , per rritjen e pemtarise ne gjysmen e dyte te shekullit 20 . Pemtaria nga 6 % te prodhimit bujqesor , arriti 19 % , me nje permiresim qint per qint te perberies varitore . Resmiu zoteron cilesine e vecante , qe kritikon ashper te tera gabimet e bashkepuntorve , pa ngjallur reaksion dhe as panik . Ne drejtorine e tij gjithnje kishte paqe , megjithse ne bujqesine shqiptare te kabineteve , kudo degjoheshin bubullima dhe shkrepetima pa zjarre reale.

Vjen nga nje familje patriote. Gjyshi eshte deshmor i lirise , ndersa Babai eshte pushkatuar ne masakren e Filatit , ne 1945, kur ishte 32 vjec.Resmiu mbetet qytetari model , qe ne jeten e vet 76 vjecare nuk i eshte vertetuar as nje kontravajtje morale , familjare , politike, teknike sado e vogel. Asnje ! Kurre nuk ka mbajtur shqetesime brenda vetes , por i ka ndare me koleget dhe komunitetin . Ka shkruar dhe vijon te jete aktiv ne te tera organet e shtypit periodik dhe ate shkencor .

Resmiu, biri i vuajtjeve dhe agronom , eshte nje baze e sigurte , per Resmiun shkrimtar . Talenti i shkrimtarit ishte brenda njomzakut , qe udhetonte i pikelluar ne karvanin cam nga Greqia drejt memes Shqiperi . Mbi kete talent u depozitua pervoja 57 vjecare e jeteses, se R. Osmanit ne Shqiperi , qe nuk ishte as e lehte dhe as e qete , por me tallaze dhe shterngata te nje komunizmi ekstremist .

Brenda kesaj diktature , Resmiu diti ta ktheje arsimim partiak , ne kulture solide vetjake sa profesionale , aq dhe publicitare , qe ifluencuan ndjeshem ne zhvillimin e me tejshem te tij si prozator . Te ndalim pak te kjo e fundit . Mund te behesh tregimtar , romancier , novelist , por duhet te zoterosh tekniken e te berit proze dhe proza ka ngjyre . Resmiu ka qene i paisur me dhuntine e prozes tregimtare . Ne kete fushe akumuloi dhe shpertheu pas viteve 90 te shekullit te kaluar , kur liria e fjales mori rrugen e zhvillimit demokratik.Resmiu fillimisht shkroi 2 libra per dy kolege te shquar te prodhimit , Bedri Lumanin dhe Todo Gjermenin . Keto dy figura i perjetesoi , duke i vizatuar me ngjyra emocionale dhe mjedisore .

Per librin mbi Todo Gjermenin, me titullin kuptimplote “Lule ne gur“ kam shkruar nje persiatje , me te cilen pretendoj se kam bere vleresimin e duhur ne aspektin permbajtesor dhe artistik . Te dy librat jane permendore letrare te njerzve te shquar te punes .

Kisha shume vite , qe nuk kisha kontakte me Resmiun . Miku i perbashket A. Sh , me njoftoi se Resmiu , befasisht ka dale me dy romane historike , qe jane vleresuar shume mire nga opinioni letrar. Per shume pak kohe , shkroi dhe romanin e trete historik , duke kompletuar nje trillogji mbreterore shqiptare , nepermjet te te ciles ndricohej nje periudhe e rendesishme shqiptare , qe na identifikonte si komb me histori te lashte dhe dinjitoze . Pas pak kohe, botoi “Ditet e pasme te mbretit Gent “ , duke vijuar te romani me teme aktuale “ Koha e cudirave .

Gjithsej 5 romane , nga te cilet 4 me teme historike . Kur i lexova keto romane , perpara vetes pashe nje Resmi krejt tjeter . Mu cfaq nje historian i mirfillte , nje prozator i shquar , nje dijetar poliedrik , me te cilin , prej sot e tutje duhesh te krenohesh Shqiperia, natyrisht dhe une , si koleg i vjeter i tij dhe lexus i te tera ngjyrave te krijimtarive .

Kur lexon “Trillogjine “ perjeton tringellimin e armeve , trokun e kuajve , jeten e keshtjellave , tyezat e bisedave , fushat e betejes . Krijon besimin e plote se romancieri yne ka qene aty afer, ne mes te episodit ushtarak. Kjo eshte magjia e fjales , qe shume e rekllamojne , por pak mund ta aplikojne . Duhet te kemi nje gje parasysh : Le te mblidhen nje mije gazetare dhe te shkruajne ndryshe nga sa ka shkruar nje romancier i afirmuar ; te nje mije gazetaret deshtojne . Pse ndodh keshtu ? Eshte ceshtje jasht ketij shkrimi .

Pa e zgjatur shkrova persiatjen e dyte , qe e bera pjese te librit tim , qe kisha ne doreshkrim si dhe e botova ne shtypin e kohes . Me persiatjen time , nuk di ne se kam arritur te te sillja , perpara lexusve , madheshtine e kesaj vepre trishe historiko- letrare , qe as ka ekzistuar dhe veshtire se i gjendet shoqja ne radhet e romaneve historike shqiptare kohore . Kete nuk e kam shprehur une vetem , por shume shkrimtare dhe ushtarake shqiptare .

Me duhet te pohoj sinqerisht , se Resmiu mbetet nje shkrimtar me fantazi historike te pa shoqe . Ai ta sjell parahistorine , ne dhomen tende ku je dystuar ne kanapene e rehatshme dhe je duke ndjekur ne ekran fluturimet kozmike te NASA s . Eshte magjistar i tregimeve historike dhe jo vetem . Historia jone ka nevoje per ndricim . Rrjedhojen e kesaj mungese te ndricimit historik , vijojme ta vuajme , nje coptimin si Kurdet .

Pse i vleresoj me keto nota romanet dhe posacerisht keta , per te cilet shkruaj ? Une kam perjetuar periudhen kur ne Shqiperine moniste letersia kishte marre hov , por ende nuk po shkruhej nje roman i realizmit socialist . Ishin botuar disa romane skematike nga intelektualet e viteve 30 , por kjo konsiderohej e pa mjaftushme , per ta quajtur shtetin-komb , te stabilizuar dhe solid . Historia merr gjithmone romanet , si pike referimi , per vleresime te nje periudhe . Kujtoj si sot porosite , qe jepeshin nga Lidhja e Shkrimtarve , per te shkruar romanin e pare te realizmit socialist . U be dhe nje kongres shkrimtaresh . U mbyll , per shume kohe Dhimiter Shuteriqi , me detyren e te shkruarit te romanit te pare .

Romani i pritshem u botua dhe kishte titullin : “Clirimtaret “, volumi i pare . Pritej dhe i dyti . Humba dy dite jete , qe lexova romanin e Shuteriqit . Nuk ishte roman , por disa reportazhe te montuara propogandistike , me ca personazhe , qe dhe po te perballeshe rrastesisht , ndryshoje rruge . Te dukej vetje i hedhur me parashute , ne nje humbetire me luane dhe tigra . Me sa di une , volumi i trete nuk dolli , por u botua nje roman axhitativ i Sh , Musarait me titull “ Belxhiku qe kendon vence “ . U ngarkuan nga Lidhja , shkrimtare te tjere me emer , por nuk paraqiten nje roman , qe i duhej kohes .

Ai qe botoi nje roman te permasave te pranushme ishte Sterio Spesse , autori i “Psese “, se dikurshme . Sterio i duhej regjimit dhe u gjet pa shume veshtiresi . Shkroi romanin “Ata nuk ishin vetem“ . Pastaj shkroi Petro Marko “ Hasta la vista “ , deri sa historia solli romancieret e famshem te kohes : Kadare , Jakov Xoxa , Fatos Kongoli , Dhimiter Xhuvani , Kasem Trebeshina, Vath Korreshi , Todor Laco dhe te tjere shkrimtare te burgut . Shqiperia u be e degjuar nga romancieret . Bashke me kosovaret dhe ata ne diaspore , lista e romancierve shqiptare , eshte e gjate dhe shume perjashtuse .

Kete histori te shkurter te romanit shqiptar e paraqita , per te treguar madheshtine letrare te R. Osmanit , por dhe per te frenuar disi entusiazmin e te rinjve , qe c’do panflet e emertojne roman dhe e botojne , pa asnje veshtiresi , me parate , qe u jep Babi, bizesmeni- kontrabandsit .

Romancieri eshte nje pasuri kombetare . Ai , qe shkruan roman duhet te marri persiper faktin , qe do te thinjet brenda nates . Eshte shume reale fjala e nje dituraku , sipas te cilit , shkrimtari e jeton jeten dy here . Heren e dyte , per personazhet e romanit. Nuk mund te beheni romancier pa u dirsur musteqet dhe brenda dites.

Resmi Osmani , eshte i lindur romancier , dhe romanin e pare e shkroi , kur u be 60 vjec . Nisuni nga fakti , qe romanin nuk e shkruani per te provuar veten , por per shoqerine , ku ka shume me te moshuar se ju dhe para se te lexojne romanin tuaj , kane perjetuar dhjetra romane ne kurris . Me qe ju ka shkrepur te shkruani romane , mbani ne dorshkrim dhe lexoni ato pas 10-15 vjetesh; pastaj ne dac botoini dhe me shkronja te arta .

Po qe se me lejojne organet , qe kete pune e kane ne dore , do tu sugjeroja : Ate pune kolosale , qe u be per te krijuar romanin e pare te socrealizmit , duhet ta bejne , per te ndaluar romanin aguridh , qe po vershon ne tregun amorf te librit . Mekanizmat gjenden , po t’i kerkosh . Lerni romancieret te ndricojne historine tone te lavdishme . Romanciert e pa pjekur , me kujtojne lidhjet e pa ligjshme qe behet me elektrikun .

Romani eshte gur kilometrik i historise . Romani eshte vete historia . Kini mjaft kohe , qe ju te vendosni gure te tille . Mbani parasysh pervojen e Kadarese . Romanin e pare e mbajti shume vite ne dorshkrim . Ju e kini te lehte ta mbani ne folderin e komjutrit . Nuk mund te na i paraqesni miljet si kilometra, as kilet per oke . Me kuptoni , nuk eshte kerkese kapricoze e brezit tim , as proteste . Eshte kerkese per rritjen e nivelit te jetes kulturale te Atdheut , qe ju e doni dhe e perbaltni me shume se une .

Kete opinion disi te gjate per romanin dhe romancieret , e bera, per te dale te analiza e dy krijesave te Resmiut : “ Leter te pa njohures “ dhe “ Kuklla e pallatit te mermerte “.

C’perfaqeson kjo leter ( Esse ) ? Kjo leter eshte vetem 15 faqe kompjuterike . Eshte gjini letrare e njohur dhe keshtu eshte percaktuar dhe nga vete autori . Ne optiken time , kjo leter rreh probleme sa dhe nje roman klasik . Do te sqaroj pak momente nga kjo “Leter “ filozofike . Fillohet si c’do leter : E nderuar Zonje !

Une si lexus gjykoj se kjo zonje mund te jete pushtetare e larte , por mbetet Zonje . Nuk behet as Nene as Moter . Eshte Zonje dhe e tille mbetet deri ne fund te shkrimit . Shkrimtari ruan krenarine e tij dhe te shtetit , te cilit i perket . Kuvendohet ne kufijte e dinjitetit, qe ju jep detyra shoqerisht e percaketuar qarte .

Mandej fillon pjesa e dyte , jo me pak e rendesishme. Gjithcka vertitet rreth nje metafore te madhe , ku zonja perfaqeson konservatorizmin dhe anarshine e ketij tranzicioni te lodhshem shqiptar . Resmi Osmani prezantohet si romancier dhe i kerkon leje te ulet ne stolin e romancierve te vendit . Resmiu nuk i lutet zonjes ta pranoi ne pallatin e saj me nderhyrje , per t’u bere faktor ne demokracine , qe po ndertohet .

Me posht autori i paraqet “Zonjes” , programin e romancierit , per kulturen , letersine , politiken, ekonomine, tranzicionin . “Zonja” e nderuar ,kurre nuk ka marre nje leter te tille permbajtesore dhe programore . Pergjigjen e letres nuk e kemi pare dhe as do ta shofim. “Zonja “ ka shume gjynahe ne rrugen e reabilitimit te kultures , te letersise , pa bere fjale per ekonomine dhe mirqenien. Romancieri i premton “Zonjes “ , se do te jete i perkushtuar per ceshtjen e letersise kohore dhe te jetes se shendeteshme kapitaliste shqiptare . Te themi dy fjale per stilin dhe gjuhesine . Kjo esse , e kontrolluar me tendence nga une , nuk permban as nje fraze parazitare, as nje fjale jasht fjalorit dhe as nje konstrukt jasht drejtshkrimit . Eshte proze natyrale romanciere e mirfillte , ne ngjashmeri me prozen poetike klasike, por pa ritmin e saj .

Me besoni , kurre nuk e besoja se do te lexoja , ne shqip , nje ese kaq te koncentruar dhe filozofike , per te tera problemet sociale dhe kulturore , qe perjeton sot shoqeria shqiptare . Resmi Osmani eshte angazhuar me te tere qenien e vet , per vendosjen e nje jete normale, ne Shqiperine zyrtare , ku ka mbeshtetur koken dhe pret nje realitet te ri , Cameria shqiptare .

Ne se veprat e Resmiut nuk jane publikuar sa duhet dhe nuk jane bere pjese e programeve mesimore shteterore , kjo eshte ceshtje e politikes bilaterale , per te mos dyshuar , qe kjo njeanshmeri ka ngjyre te indiferentizmi korruptiv . Po shtroj dy pyetje te theshta . A vleresohet roli i romancierit institucionalisht , si informatori me i sakte i te tera shtresave popullore ? Cili eshte vendi , qe i ke rezervuar , ti si shtet , romancierit Osmani ?

E vleresuar ne te tera dimensionet , jeta e Resmiut eshte nje ushtrim matematik , qe as gje nuk mund t’i heqesh as t’i shtosh . Te supozojme se Resmiu do te konkorunte per president , ne nje shtet presidencial , konkurent i tij do te terhiqej , qysh ne debatin e pare , duke qene i varfer ne te tera dimensinet e mundshme te kritikushme. Resmiu eshte i pa konkurushem si njeri , si familjar , si shkencetar , si diturak , dhe si politikan .

Resmiu u perfshi konkretisht ne politiken postkomuniste , duke dashur , qe ta cfrytezonte kete tribune , ne dobi te se drejtes dhe te arsyes . Punoi dhe ne funksionin e nderuar te Sekretarit te shtetit , ne Qeverrine e stabilitetit . Politiken e vezhgon intensivisht nga pozitat e shkrimtarit . Tregimet e shkurtara me teme aktuale , jane rreth 70 , duke qene shifer ne rritje .

Resmiu , mbetet nje romancier i shquar i kohes se sotme . Jane disa tregime , me vleren e romanit , ku ai pershkruan ne te tera dimensionet jeten sociale te tranzicionit shqiptar lidhur kjo me emigracionin biblik dhe zhvillimet e nxehta nderkombetare . Brenda ketij grupi krijus do te paraqes pak konsiderata , per tregimin-roman, “Kuklla e pallatit te mermerte“. Eshte vetem 32 faqe , por ezauron te tere jeten e nje familje borgjeze te re shqiptare , ku deperton krimmi i organizuar .

Ngjarjet zhvillohen brenda dhe jasht vendit , ne Europe dhe me gjere . Shqiperia ka vendin e duhur ne politiken globaliste . Romancieri , ne kete veper na pershkruan skenat delikate erotike dhe te seksit , qe fillojne nga bisedat ne shkolla dhe mbarojne ne industrine globale te seksit profesionist . Ne te tera skenat , personazhet flasin dhe veprojne lirshem . Lexusi gjykon se kjo ndjenje sublime njerezore edhe mund te cperdorohet dhe te kriminalizohet , duke shkaketuar shume here viktima , ne vend qe te sillte pasardhes te shendetshem fizikisht , moralisht . Autori na orienton te bejme dallimet midis seksit si defrim njerezor , atij riprodhus dhe industrise se seksit .

Proza eshte disi e pa afte , per te pershkruar emocionet , prandaj ka lindur poezia . Proza e Osmanit e kapercen kete mangesi . Seksi ne vetvete permbledh shume emocione dhe ku marrin pjese shumica e aparateve te organizmit te gjalle . Jane dy organizma, qe imitojne bashkimin shperthys te qelizave , qe i kane prodhuar vete keta protogoniste seksuale .

Seksi merr rruge vete , por rrjedhojat dhe manipulimi njerezor , e ka futur ne labirintin e industrise se seksit . Te tera keto faza te seksit , proza e Resmi Osmanit , ja ka dale te na i pershkruaj realisht . Pershkrimet dhe perkufizimet , i kryen pa asnje sforcim ; me nje natyralitet , qe rrjedh si uji i burimit malor . Nuk ka as nje ekzagjerim dhe as nje banalitet .

Librin e Resmiut mund ta lexosh me pjestaret e familjes , me shoket dhe me partneret seksuale te c’do ngjyre . Eshte etalon i perjetshem se si mund te shkruhet per seksin , qe ka qene tabu , per letersine e socrealizmit . Resmiu si realist i pa korigjushem, skenave te seksit u jep aq vend sa ze vete seksi ne jeten reale. Ky eshte fenomeni shoqeror dhe ai letrar, qe nuk duhet te anashklohet .

Piksepari autor Resmiu na pershkruan mjediset e Shkolles se mesme , Pallatit te mermerte , studjot , apartamentet lluksoze , baret e nates , Romen e artit dhe te dashurise , Marsejen , Parizin , deri te “Pensioni familjar “ ne Royal . OK. Keto jane mjedise ku jetojne njerez dhe zhvillohen te tera llojet e seksit , perfshire ate si biznes, si dhe ate te dhunshem. Me gjith keto pershkrime natyrale , asnj lexus nuk e perqendron vemendjen te skenat , por te fati i personazheve , qe i do ose i meshiron , sepse autori ua ka afruar natyrshem , me te mirat dhe te metat e tyre .

Si lexus i perjetshem dhe mik , e falnderoj Resmiun , per kete menyre orgjinale dhe artistike , qe na paraqit jeten reale te rinise se sotme shqiptare , me shume tallaze dhe prita , qe jo ne pak rraste , kane kushtuar jete shqiptaresh te rinj , te pasur dhe shpesh te arsimuar . Gjuha jone ka aftesi te shkelqyera , per te kryer biseda erotike dhe skena seksi , nga me ekstremet . Keto jane cfaqur ne kenget , prallat dhe anekdotat popullore , sikurse ka mundur te na i paraqisi dhe romancieri yne. Proza e tabllove seksuale qe paraqet Resmiu , ndryshojne rrenjesisht nga tollovite seksuale te klubeve me lishence .

Ketu dua te shtoj , se ne vitet e demokracise , ne cperdorim te lirise se fjales jane shkruar libra , novela , tregime , romane , me permbajtje erotike dhe skena seksi , jasht c’do parafytyrimi realist . Mbase kjo ka ardhur nga fakti , qe nuk lejohej, per nje kohe te gjate , te shkruhej per kete teme jetesore . Ne fakt romancieret dhe publicistet e vertete, ne veprat e tyre te asaj kohe , i kane zhvilluar me sukses keto episode .

Me jepet rrasti te paraqes pak konsiderata , nga letersia e viteve te tranzicionit , per seksin dhe seksualitetin .Letraret dhe publicistet e rinj kane nxituar te na japin libra te botuara ne shqip , ku erotika dhe seksi jane e tere bota , pa asnje dimension . Banaliteti dhe ekzagjerimi kane shenuar kulme te pa imagjinushme . Kane arritur deri aty sa te pretendojne , qe shqiptaret, perpara atyre , nuk kane njohur as erotiken reale as seksin. Jam skandalizuar , kur kam lezuar disa libra letrare dhe vecanerisht publicitare , te ketij formati , qe nuk ka pak ne tregun e librit aktual shqiptar. Jane banale dhe te pa pranushem nga njerez normale dhe te pa droguar. Trajtimi i temes seks kerkon tjeter elegance shprehese dhe konceptuale , pa qene nevoja e perdorimit as te filozofise te c’do ngjyre , kerkon perkufizim te mirfillte letrar , sic e ka trajtuar Resmiu ne vepren , per te cilen flasim .

Une mendoj se tollovia aktuale, behet nje nga shkaqet e krimeve familjare dhe atyre ne rruge . Shqiptaret kane qene lufterare , por jo kriminele dhe aq me pak perdhunus . Te tille kane qene dhe jane edhe ne rolin e mercenarit . Jeta e ushtarit te ben sentimental . Disa moderne na i paraqitin ushtarin , sikur nuk mban ne dore kallashnikovin , ose antitankun .

Komuniteti cam i transplantuar , ne trupin shqiptar , ne vitet 1944/45, ka vijuar jeten korrekte me perkushtim ndaj punes, prones dhe shoqerise . Kudo , qe kam punuar kam pas bashkepunuar me komunitetin cam . Kam shkruar per ta si njerez me pervoje jetesore , qe e vene ate ne sherbim te ecjes perpara te shoqerise .

Kush mund ta parafytyronte se midis muhaxhireve te sfilitur rrugeve te persekutimit zerviste do te dilnin shkencetare potenciale dhe dijetare , qe do te beheshin te famshem , per Atdheun e madh , Shqiperi . Ne ate vargan te gjate ka pasur shume njerez te shquar , te lindur ne krahinen shqiptare te Camerise . Nuk jam une , qe i klasifikoj , por ne kete shkrim dhe ata para ardhes, kam hedhur idene se Profesor Resmi Osmani , eshte intelektuali me produktiv dhe i gjithanshem , qe ka lindur ne Cameri . Eshte specialist i kalibruar me precizion te larte . Eshte fenomen historik ne realitetin letrar shqiptar dhe ate cam te marre vecmas .

*Illo Foto – Studius / Ny – Tetor 2016

LAMTUMIRE SHPIRT I LIRE, GILMAN BAKALLI!

October 9, 2016 by dgreca

Pedagogu, studiuesi, përkthyes dhe publicist i njohur, Gilman Bakalli ndërroi jetë ditën e Shtunë, me 8 Ttetor 2016, pas një sëmundje të rëndë.Bakalli mësohet se ishte diagnostikuar me leucemi akute, ku pavarësisht përpjekjeve të mjekëve ai nuk mundi të jetojë me gjatë.49-vjeçari, babai i dy vajzave, u nda nga jeta mbrëmjen e së shtunës, duke lënë pas një përkthime, artikuj dhe sigurisht që me ikjen e Bakallit nga kjo jetë bota akademike dhe jo vetëm është në zi.G. Bakalli ka shërbyer si deputet i Kuvendit të Shqipërisë në mandatin 4 vjeçar 2005 – 2009, duke përfaqësuar Partinë Demokratike në Qarkun e Shkodrës.Ai kishte një përvojë 15-vjeçare në mësimdhënie në nivel universitar, në fushën e teorive të letërsisë, përkthimit, komunikimit ndërkulturor dhe teorive të komunikimit.Homazhet për Gilman Bakallin do zhvillohen nesër ne Bashkine Shkoder ne orën 10.00-12.00. Përcjellja e arkëmortit ne orën 16.00 nga shtëpia e tij ne Shkodër.

Reagimet ne Facebook

Henri Cili: Askush nuk e beson, askush s’mund ta besonte se kolegu, miku ynë Gilman Bakalli nuk është më!Një pritë tinëzare e vdekjes e mori atë këtë të shtunë, aq befas sa vetëm vdekja mund të ketë pushtet mbi jetën njerëzore.Duke na lënë të shtangur dhe të mangët nga shoqëria e një njeriu ekselent në çdo drejtim: erudit, intelektual, krenar, i thellë, sportiv, njeriu që e donte jetën dhe të bukurën.Duke filluar nga trupi i tij sportiv, nga stil i jetës dhe mendimi, nga arti dhe filozofia.Me heshtjen që mund të na imponojë vetëm vdekja fuqiplotë, sidoqoftë sot kam një dëshpërim për të ndarë lidhur me kolegun tonë të paharrueshëm tashmë: na mungon tmerresisht miku ynë Gilman.Dhe do të na mungosh tmerrësisht më shumë.Lamtumirë, njeriu i bukur, mendje e bukur dhe shpirti i bukur, profesor Gilman Bakalli!

Alfred Lela: Qe t’u kthehemi shkulmeve te zemerimit te jetes se perditshme: kam nje sugjerim per torollaket e mediave te reja e te vjetra; Gilman Bakalli nuk ishte nje -ish deputet. Ai qe pedagog, studiues, perkthyes, polemist, publicist, rrjedhimisht mjaftueshem i njohur per te mos e pasur nevojen e asnje -ish para emrit. Si guxoni e merrni gjene me pak domethenese ne jeten e tij per ta pershkruar! Mu ne fund te jetes.

Voltana Ademi: E zorshme me e besu… Nje shkodran i mire ishe, i ri gjithmone, i qeshun, i vertete e qe .. permes antikonformizmit karakteristik e te natyrshem tandin andrroje e perpiqeshe te ofroje te ndryshmen….me lirine qe e jetoje dhe jo vetem instinktivisht, s’doje aspak ta frenoje. Qofsh ne paqe mik! Familjes tande, te afermve e miqve te shumte do t’u mungosh gjate…..

Roland Bejko: I vecantë ashtu si në tavolinat e kafes në UET edhe me menyrën si iku nga kjo botë, shpejt e shpejt, pa u ankuar për asgjë, “individi” Gilman Bakalli na dha leksionin e fundit ne, kolegëve të tij, studentëve dhe të njohurve, por mbi të gjitha politikanëve prej të cilëve ishte larguar vite më parë si nga ndonjë bashkësi e lebrozur si për të na thënë se gjithmonë jemi nje hap larg vdekjes dhe nga jeta në perditshmerinë tonë duhet ti marim asaj maksimumin dhe ti japim më të mirën tonë për tu lënë dicka të mirë fëmijve tanë, pra sot se neser nuk ka kohë, ose me mirë, e nesermja si në rastin e Gilmanit mikut tonë të mirë, nuk egziston.

Lamtumirë Gilman, do tu mungosh fëmijëve, bashkëshortes, të afërmve, studentëve, miqve!Të qoftë dheu i lehtë.

Ps. Ju ftoj të lexoni një përkthim nga gjermanishtja dhe njëherësh postimin e fundit të profesor Gilmanit në faqen e tij në facebook hedhur në datën 6 shtator 2016.

Arenca Trashani: Lajm i trishte, shume i trishte!!!! Dhimbje dhe humbje e pazevendesueshme per nanen, Irenen e vajzat!!! Pushofsh ne paqe Gilman!!!

Astrit Bushati: Ngushellimet e mija te sinqerta,per humbjen e parakohshme,te bashkqytetarit, kolegut,mesimdhenesit e mendimtarit Gilman Bakalli, shkojne per familjen,miqte e te dashtunit. Te qofte dheu i lehte e pushofsh ne paqe Gilman!

Gilman Bushati kishte nej shpirt te LIRE!

LAMTUMIRE!

JETA E FAIK KONICES,- PA ENIGMA

October 9, 2016 by dgreca

“Kush nuk është i verbër s’mundet të mohojë që sot për sot shumë Shqiptarëve u digjet zemra për përparimin e Atdheut.“-Konica/

Opinion nga Agim Xh. Dëshnica- Boston/

Në shtator 2016, në gazetën Dielli është botuar një shkrim përkujtimor me titull “DHE DY ENIGMA: FAIK KONICA ANARKIST REVOLUCIONAR DHE TESTAMENTI”. Autori Fotaq Andrea, njihet me krijimet e veta letrare dhe sidomos me përkthime nga letërsia franceze,Nëshkrimin e ri, nga dy enigmat, e para, është zgjidhur nga vepra prej atdhetari,e Faik Konicës, e dyta, është një sajim tashmë i njohur gazetarësh . Pra, këto dy të panjohura s’kanë qenë as janë më të tilla. z.Andrea, kureshtar për jetën e Konicës shton dhe një enigmë të tretë që ka të bëjë me jetën intime të Konicës. që s’është objekt i temave që trajtohen, për figurat e shquara të historisë e kulturën sonë kombëtare. Jeta intime e Konicës i takont vetëm atij. Pra, autori duke gjurmuar Konicënnë shtigjet e mjegulluar të rinisë, zhvillon temën -anarkiste revolucionar- e vështirë për lexuesin e gjerë, dhe zgjon padashur nga gjumi letargjik një varg falsifikatorësh të historisë dhenxënësit e tyre me fjalorë robotësh. Në një kohë, kur diktatura po rrokullisej drejt honit, disa kritizerë vogëlanë me grada shkencore, morën përsipër të shkonin më larg. Në librin „Historia e Shqipërisë“, vëllimi II 1984, shtrembërimi i historisë kaloi çdo kufi, me përcaktime si këto:„përfaqësuesit e rrymës reformiste të lidhur me regjimin e sulltanit synonin të kufizonin Lëvizjen kombëtare vetëm me disa kërkesa kulturore dhe ekonomike. Shprehëse e ideve dhe programi i kësaj rryme ishte revista Albania e Konicës“. Po kush ishin këta „përfaqësues?“ Në revistën Albania Konica mblodhi rreth vetes poetë e shkrimtarë të talentuar, si Luigj Gurakuqi, Gjergj Fishta, Çajupi, Fan S. Noli, Asdreni e Filip Shiroka, të njohur në histori si patriotë të lirisë e pavarësisë së atdheut. Kurse në librin „Historia e Letërsisë Shqiptare,“ gjenden këto rradhë me shpifje e fyerje: „Faik Konica (1875-1942). Bir i një familjeje të vjetër bejlerësh, kryesisht publicist, ai nisi veprimtarinë letrare me botimin e revistës “Albania” (Bruksel 1897) dhe drejtoi për disa kohë gazetën “Dielli” të emigracionit shqiptar në SHBA, ku e kaloi pjesën më të madhe të jetës. Që në vitin e saj të parë, “Albania” u vu në shërbim të politikës austo-hungareze ndaj Shqipërisë. Politikan i paskrupull, Konica ishte i paqendrueshëm, brutal e agresiv tërë jetën, duke sulmuar me një rast e me një tjetër shumë patriotë përparimtarë, duke u orvatur të diskretitonte qeverinë e parë të Ismail Qemalit, apo të godiste Kongresin e Lushnjës. Pas kundërrevolucionit të vitit 1924, ai u lidh me regjimin e Zogut, u përpoq të dëmtonte pabesisht Nolin me polemika e kërcënimet, apo të përçmonte veprën e Naimit. Shpesh ai paraqiti në mënyrë të tillë të errët pamjen e vendit, sa ushqeu mosbesimin në një të ardhme të përparuar e përgjithësisht në forcën popullore e përparimtare, duke mbrojtur, nga ana tjetër, që në krye të herës, tezën se vetëm paria aristokrate ishte në gjendje të udhëhiqte Shqipërinë, Këto të tëra, të veshura me një petk oksidentalizmi.“ Megjithatë gjithë kjo tymnajë nuk mundi kurrë të mbulonte një nga yjet e botës kulturore e letrare shqiptare, Faik Konicën. Edhe pas vitit 1990, në librat „Historia e Popullit Shqiptar“-III dhe „Fjalori Enciklopedik Shqiptar“, jeta e vepra e Konicës e rindërtuar po prej atyre duarve, trajtohet e vagët, kryesisisht nga ana kulturore e letrare: „shkrimtar, kritik letrar, publicist, eseist, njëri ndër personalitetet më në zë të kulturës e letërsisë shqiptare.“

Po ç’thotë jeta dhe vepra e Konicës?

Lindja dhe shkollimi.

Lindja e Faik Konicës më 15 mars 1875, në një familje fisnike shqiptare në Konicë, vendbanim i hershëm shqiptar, pa asnjë dyshim ndikoi në edukimin e shtegtimin e tij patriotik, arsimor e kulturor. Mësimet e para i mori në vendlindje, mësimet e mesme në Kolegjin e Jezuitëve në Shkodër e në Liceun Perandorak francez të Gallatës në Stamboll dhe i përfundoi në Francë. Pas tyre ndoqi studimet e larta për filozofi në Dizhon e Paris, Atje, në disa konkurse për hirë të aftësive intelektuale, u nderua me çmime të para. Mandej la Europën e udhëtoi për në Amrikë. Më 1912, u diplomua për letërsi në Universitetin e Harvardit.

Veprimtaria atdhetare.

Historia e vërtetë për Faik Konicën rendit një varg vlerash: atdhetar i madh, politikan, drejtues i lëvizjes patriotike dhe diplomat. Mbi të gjitha ai njihet, si veprimtar në shërbim të kombit, me kryeveprën e vet, revistën Albania, në Bruksel e Londër dhe lidhjet e pandërprera me atdhetarët e mëdhej të Rilindjes Kombëtare, me letra dhe në kuvende. Përgjigjen më të gjetur ndaj shpifjeve për dashurinë e madhe ndaj bejlerëve turkoshakë, e jep Konica vet me vjershën e njohur satirike, Anadollaku në mësallë dhe thëniet filozofike të shpërndara në gazeta, revista e librat e veta. Konica aq sa qe i rreptë ndaj „festellinjëve“, që humbisnin kohën larg lëvizjes për pavarësi, po aq urtë shtronte çështjen e pavarësisë, teksa shkruante:“Vërtet Shqiptarët sot për sot zunë të kenë një dëshirë të pambajtur për gjuhën t’onë; vërtet ata më të ftohtët zunë të kuptojnë se është nevojë t’i fryjmë gjallim kombit; vërtet dalin libra e të përkohëshme, në të cilat kombi mori shije e pa të cilat nuk jeton dot pas sodit; vërtet, me një fjalë, punët ndryshuan në ca vjet e sipër, e kush nuk është i verbër s’mundet të mohojë që sot për sot shumë Shqiptarëve u digjet zemra për përparimin e Atdheut. Po, me gjith këto, nuk kemi lumtimin të shohim një bashkim të vërtete e të fortë.“ Hasan Kaleshi, një nga studiuesit seriozë të veprës së Konicës, rreth zhurmës akademike në lidhje me qendrimiin ndaj Austrisë, shkruan: „Edhe sikur kjo pasqyrë e (Konicës) të na dilte me disa njolla, madje edhe krejt negative ashtu sikurse duan ta paraqitin dogmatikët e Shqipërisë dhe mjerisht, nën ndikimin e tyre, edhe disa në Kosovë, prapë se prapë nuk do të kishte të drejtë askush që ta hjekim Konicën nga lëvizja jonë kombëtare, nga historia e jonë e kulturës dhe e letërsisë. Sepse, duke e hjekur nga këto, ne s’bëjmë gjë tjetër veçse varfërojmë kulturën tonë edhe jo aq të pasur dhe si pasojë varfërojmë edhe vetveten.“ Gjithashtu edhe dijetari i njohur Namik Resuli duke mbrojtur Konicën shpjegon, se „Austria i ka mbrojtur gjithmonë shqiptarët, ndryshe sllavët dhe grekët do ta merrnin zvarrë Shqipërinë.“ Në një prej librave të publicistit nga Kosova, Bejtullah Destanit, botohet një shkrim i vitit 1912, i poetit të shquar francez Guillaume Apollinaire, i njohur me Konicën më 1903, në Londër. Ndër të tjera ai shkruan: „një nga njerëzit që kam takuar e kujtoj me nderim të veçantë, Faik Bej Konica, është një nga më të pazakontët.“ Apollinaire, na bën të ditur se gjatë studimeve në Francë, Konicën e mundonte malli për atdheun e vet, Shqipërinë. I kthyer në Turqi ai kishte marrë pjesë në një lëvizje të fshehtë kundër Sulltanit. U dënua në mungesë, dy herë me vdekje. Më tej poeti francez tregon një ndodhi rreth Konicës e revistës Albania në Bruksel: „Një ditë ai tërhoqi vemendjen e një polici. Ai e pyeti:-‚Nga ç‘vend jeni?‘–‚Jam nga Albania.‘-‚Ku banoni?‘–‚Në rrugën Albania.‘-‚Me ç’punë merreni?‘-‚Punoj në Albania.‘-‚Mos doni të talleni me mua?‘, u përgjigj polici, e kështu patrioti shqiptar e kaloi natën në një nga stacionet e policisë.“

Faik Konica më 14 prill 1912 merr pjesë në themelimin e Federatës Panshqiptare Vatra në Boston dhe zgjidhet sekretar i përgjithshëm i saj. Më 1913 Fan Noli e Faik Konica, përfaqësuan Federatën Vatra në Konferencën e Ambasadorëve në Londër. Po atë vit në Kongresin e shqiptarëve në Trieste, të mbledhur për mbrojtjen e tërësisë tokësore të atdheut, Konica zgjidhet kryetar. Gjatë Luftës së Parë Botërore dhe më pas, ai kreu shërbime diplomatike për Shqipërinë, në Austri, Zvicër, Itali etj. Më 1921 i kthyer në Boston, zgjidhet kryetar i Federatës Vatra. Me anën e gazetave Dielli dhe Shqiptari i Amerikës. përkrahu zhvillimet demokratike në Shqipëri. Kështu, në gazetën Dielli 22 janar 1922, Faik Konica shkruan:”Fan Noli do t’i bënte shërbimin më të madh Shqipërisë, sikur të ish i zoti të klliste pakë frymë regulle, drejtësie dhe bindjeje në mes t’asaj turme të dehur e cila vë në rrezik një popull të pafajshëm, të shënuar nga dora e fatit për një vdekje t’afërme dhe të turpshme.” NdërsaNoli i ngritur në mbrojtje të Konicës në Parlamentin e vitit 1923, u shpreh:”Faiku është krylëronjësi i gjuhes sonë, është zbulonjësi i flamurit tonë të harruar, është kryekalëronjësi i lirisë dhe independences kombëtare, dhe ne të gjithë s’jemi veç dishepujt e tij. Historia e paanshme s’munt ta mohojë këtë gjë, as s’munt të mohojë që i ka falur çështjes tërë rininë e tërë mendjen këtu e njëzetë e shtatë vjet me radhë pa reshtur.”

Faik Konica gjatë qeverive të viteve 20-40, vijoi t’i shërbente Shqipërisë, me detyrën e konsullit, pastaj të ministrit fuqiplotë në Uashington deri në fund të jetës më 15 dhjetor 1942. Letrat në fillim të Luftës së Dytë Botërore me Mbretin Zog, ministrat apo sekretarët e tij në Londër, me Fan Nolin në Boston dhe Departmentin e Shtetit në Uashington, dëshmojnë për shqetësimin e tij të madh për fatin e atdheut të pushtuar.

Veprimtaria kulturore e letrare.

Komentuesit e majtë në Shqipëri, sipas zakonit të vjetër thonë, se Faik Konica krijoi pak ose disa shkrime i la të papërfunduar. Përkundrazi! Gjithë ajo veprimtari e gjerë në Shqipëri, Europë e Amerikë, ligjëratat, shkrimet pa mbarim në gazeta e revista, qindra letra e dokumente në arkivat e Uashingtonit, dëshmojnë krejt ndryshe.Faik Konica përmendet në historinë e vërtetë të kulturës sonë kombëtare,si krijues i prozës moderne, shkrimtar i talentuar e poet me ndiesi të veçanta, eseist i rallë, themelues i kritikës letrare shqiptare, publicist, përkthyes, mjeshtër i gjuhës shqipe dhe studjues i gjuhëve të tjera. Në rrethet intelektuale të Parisit, ai njihej si një nga shqiptarët më të kulturuar, zotërues i disa gjuhëve, i papërmbajtshëm në polemikë, kur bëhej fjalë për mbrojtjen e dinjitetit të kombit shqiptar, i gatshëm t’u përgjigjej në çdo gjuhë, atyre që fyenin atdheun, ashtu siç dinte ai vetë, Faiku i Albanias historike. Namik Resuli, shkruan: „Proza e Faikut është shumë e këndëshme, shumë e limuar e njëkohësisht shumë e thjeshtë e fort e rrjedhëshme. Ajo zbret në zëmër të lëçitësit mu si nektari i perëndivet që deh dhe ngreh shpirtin në një botë tjetër, në një botë bukurishë të pasosura. Artikujt e Albanias e të Diellit, shtyllat e Dr. Gjëlpërës e përkthimet si ato të përrallave arabe, përbëjnë në vetvete më se një vepër të plotë e të kryer. Ato do të mbesin për Shqiptarët si ca nga faqet më të bukura e më të hijeshme të prozës, si një model i gjallë i shqipes, jo vetëm nga pikëpamja estetike po edhe nga pikëpamja e punimit të gjuhës.“Veprimtaria kulturore letrare e Konicës në shërbim të atdheut përshkoi shtigje të shumta në Europë e Amerikë. Më 1895 në Paris nxjerr në dritë librin Shqipëria dhe turqit. Në Bruksel e më pas në Londër, boton revistën Albania dhe Albania e Vogël. Më 1909 i ftuar nga atdhetarët shqiptarë të Amerikës vendoset në SHBA. Në Boston drejton gazetën Dielli, krahas saj të përkohëshmet Trumbeta e Krujës, Ushtimi i Krujës. Bota e Re etj. Këto gazeta e revista politiko-kulturore dhe letrare të Rilindjes sonë, bënin të ditur këdo me historinë e pasur e kulturën e popullit shqiptar dhe programin e lëvizjes kombëtare. Disa nga këto krijime janë: Doktor Gjilpëra zbulon rrënjët e dramës së Mamurrasit, Shqipëria kopshti shkëmbor i Europës Juglindore, Një ambasadë e Zulluve në Paris, Katër përralla nga Zullulandi, Shqipëria si m’u duk, përkthimi Nën Hijen e Hurmave, Ndryshe nga tërë krijimet e realizmit socialist, Konica me rrëfimet mjeshtërore, pa fyer me emër,asnjë pajis me dijeni të githanëshme çdo lexues, mëson si duhet folur e shkruar shqip. Shkruan me nderim për traditat e mira kombëtare, edukatën e moralin, thjeshtësinë në veshje e sjellje, për historinë e vërtetë, politikën, filozofinë dhe kryerjen e detyrave në përputhje me ligjet në fuqi. Pa zbukuruar asgjë, ai kritikon të metat e shoqërisë pa tepri me qellim të qartë prej atdhetari, përparimin e mëtejshëm në vendin tonë. Me këshillat, ”ruaju nga vetja e nga të tjerët” në një farë mënyre u drejtohet bashkëatdhetarëve si prind e vëlla. Shumë nga e krijimet e Konicës kanë ngjyresat e një proze poetike. Të tilla janë Malli i Atdheut, Ca kujtime mi At Gjeçovin, Anës Liqenit, Në liqen, Bora, Jeta e Skënderbeut, Abdul Frashëri, Naim Frashëri, Nga leximi i tyre zbulohet poeti i ndijshëm i dashurisë për atdheun dhe heronjtë e kombit, për njeriun e natyrën. Krahas veprimtarisë atdhetare e diplomatike, shkrimet e botuar deri më sot, gjuha e bukur shqipe me prirje drejt njësimit, mënyra fisnike e të folurit, janë shembëll për të gjithë, edhe sot, qoftë për poetët, shkrimtarët e kritikët e letërsisë, qoftë për politikanët e gazetarët shqiptarë. Faik Konica me kritikën e përkryer, vlerësonte sipas meritave të gjithë pa përjashtim, poetët e shkrimtarët, Naimin, Fishtën, Nolin, Asdrenin, Çajupin, madje për çështje politike edhe Ismail Qemalin, Ahmet Zogun, Fan Nolin etj. Ndërkohë ai mbeti deri në fund miku i tyre besnik. Veçojmë edhe raste, kur Konica në kritikat e veta përfshinte edhe ndonjë poezi të Naimit, për të cilin zhurmojnë më kot edhe sot analistët soc-realistë dhe heshtin për vlerësimin në tërësi të veprës së Naimit. Ata harrojnë, se Konica si kritik kërkues i palodhur, i mësuar me poezinë e poetëve të mëdhej modernë në Paris e Londër, duke çmuar dhuntinë e poetit tonë romantik, aftësitë shprehëse e hijeshinë e gjuhës shqipe, dëshironte një Naim të niveleve bashkëkohore europiane. Kundër tërë kësaj zhurme, Konica në shkrimin Naim Frashëri, rendit një varg cilësish të poetit tonë kombëtar, si: “zëmër–gëzuar, mëndjehollë, fjalë kripur, ndjesë hollë, yll i ndritshëm e i rrallë në qiell të Shqipërisë.” At Gjergji Fishta, adhurues i Naimit e quante Konicën “arbiter i shkrimeve ma elegante të shqipes”, ndërsa Fan S. Noli “euridit të shkëlqyer dhe patriot i madh.” Për poetin Apollinaire, ai është një “enciklopedi ambulante.”Shumëkush befasohet, kur edhe në vitet 40-44, në Shqipëri nxënësit vijonin të njiheshin me jetën e veprën e Faik Konicës, përmes librave “Te Praku i Jetës,” “Rreze Drite,” “Shkrimtarë Shqiptarë”, “Bota Shqiptare.” Ndërsa më 1955 në Prishtinë botoheshin veprat e plota të Konicës, në Shqipëri gjatë tërë viteve të diktaturës ndalohej çdo shkrim i tij. Në ato kushte, kur shkrimet e Konicës nuk njiheshin as nga nxënësit, as nga studentët, vihej re, se profesorët pa kulturë tejkalonin çdo cak. Në përpjekjet e tyre për të zhvleftësuar gjithçka, përdornin terma të huaja për mendimin estetik, larg të vërtetave, si këto: “reaksionare,” “borgjezo-klerikale,” “mistiko-fetare,” “formaliste,” ”paskrupull,” “brutale,” ”agresive,”etj. Edhe në kohën, kur sistemi socialisto-komunist, qe shembur, po ata profesorë pasi shtrembëruan me ngulm jetën e veprën e Nolit, u sulen të botonin veprat e Konicës, meqë sipas tyre nuk qenkeshin më të tilla, as “reksionare”, as “formaliste”, por “madhore.”

* * *

Për shkak të paaftësisë e ngutjes, po këta profesorë qarkulluan me bujë“Testamentin”, një dokument i sajuar ngagazetarët përmetar e shkruar, kinse nga Konica,: “Të nderuar zotërinj! Ndrroj jetë me mejtimin se ju jeni njerëzit që më kini kuptuar më qart në këtë dhe. Nuk do të më tretë dheu, në se ti Imzot Noli dhe ti Lamja im i vogël dhe të gjithë ata që e quajnë veten shqiptar nuk do ta çojnë kufomën time të tretet në tokën mëmë. Kam lënë mënjanë edhe harxhet e rrugës për trupin tim pa jetë dhe shumën për dy metra vend në Shqipëri. Mbyll sytë se ju i nderuar Noli dhe ju të nderuar shqiptarë dhe ti Lamja im i vogël në Paris do të ma kryeni këtë amanet.” Boston 1942.”Dhe autori i pavemednshëmçmon “kontributin e prof. Jorgaqit” për këtë çështje, teksa në krye të shkrimit vendos datën 1940,ku,emri “Lamja i vogël” nuk duket kund. Megjithatë shkrimi i testamentit nuk është aspak, i krijuesit të prozës shqiptare Konicës. Në vitin 1940, Faik Konica me Fan Nolin ishin së bashku në krye të detyrës për shpëtimin e atdheut, dhe “Lamja”, nuk dihej, se ku jetonte. Në gazetën Dielli 20 tetor 1965, Nik Kreshpani, hedh dritë. mbi këtë çështje të shtruar nga Noli në një takim me disa të dërguar nga Tirana rreth vitit 1945. “Ata u përgjigjën: ‘Shumë mirë; munt ta varrosim Konicën në Shqipëri, po më parë duhet ta sjellim përpara gjyqit të popullit.’ Noli i ndezur u tha: ’Po dëgjojmë dita ditës, se jeni dyke gjykuar kundërshtarët tuaj të gjallë, po kurrë nuk na kishte shkuar mendja, se jeni aqë trima sa të hidhni në gjyq edhe të vdekurit.” Pra, edhe “letrat” për këtë çështje, të dërguara gjoja “me konsiderata” diktatorit, madjetë botuara për habiedhe më 1996, nga këta soj profesorësh,të cilët përpiqen më kot ta vendosin Konicën në krahun “revolucionar” apo “socialist”, dhe Fishtën e madh në kampin fashist, janë pa kurëfarë vlere.Dijetarët e mirëfilltë të historisë, bashkohen në një mendim: Faik Konica, ky gjeni i shqiptarizmit, është ndërlidhësi më i fuqishëm i Rilindjes Shqiptare me personalitet i kulturës e i letërsisë. Vetëm pas triumfit të demokratëve në Shqipëri, Faik Konica u nderua prej tyre me titullin e lartë, Nderi i Kombit dhe sipas amanetit të hershëm lënë mikut të vet Nolit, tashmë ai prehet në tokën amtare që e deshi aq fort, në kodrat e Tiranës pranë Sami, Abdyl e Naim Frashërit.

ATDHETARI DHE HUMANISTI MUHAMET MALO

October 9, 2016 by dgreca

Nga Uran Butka/Para disa ditësh, Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barak Obama, vlerësoi me “Çmimin për arritje gjatë jetës” shqiptarin Muhamet Malo :“Me vlerësimin mirënjohës për korporatën për shqerbimin kombëtar dhe komunitar si edhe nderimin nga zyra e Presidentit të Shteteve të Bashkuara, i nderuari Muhamet Malo merr çmimin e Presidentit për arritjet gjatë jetës për angazhimin e tij gjatë gjithë jetës për të ndërtuar një vend më të fuqishëm me anë të shërbimit komunitar”- Presidenti Barack Obama-2016/

Ky vlerësim i i lartë vjen nga Presidenti i vendit më të fuqishëm dhe më demokratik në botë, Barak Obama, i cili nderon veprimtarinë e një qytetari shqiptar, Muhamet Malo, gjë që është njëherësh dhe vlerësim e nder për Shqipërinë.Presidenti Obama çmon arritjet e z. Muhamet Malo gjatë jetës së tij në interesin Kombëtar, angazhimet e tij për të ndërtuar një vend më të fuqishëm dhe shërbimet vullnetare ndaj komunitetit. Tri vlera dhe tri fusha të rëndësishme të veprimtarisë së zotit Muhamet Malo.

I pari është interesi Kombëtar.

Muhameti është një atdhetar i spikatur. Ai rrjedh prej një familjeje patriote kolonjare nga Skorovoti. Nëna e tij vjen nga trungu i familjes Aliçka, që e ka burimin nga Frashëri. I ati, Seferi, atdhetar dhe burrë i mençur, e ushqeu të birin me idetë e Rilindësve, por edhe me traditat e shquara të Kolonjës, me këngët e Qani Ypit, të Sali Butkës e të Gani Butkës, që i këndonte me shpirt e me lotë në sy.

I mbrujtur me këto veti e ndjesi, Muhameti, si një biznesmen i suksesshëm, pronar dhe president i teleferikut të Tiranës “Dajti ekspres” dhe i kompanive “Euroloto” dhe “Telesport”, ndihmësoi fuqishëm financiarisht, së pari ato vepra e veprimtari të karakterit kombëtar e kulturor, siç janë: Festivali i filmit për të Drejtat e Njeriut, filmin dokumentar për Dr.Jani Bashon, albumet për Tiranën, Bylisin, shtatoren e Sali Butkës me rastin e 100-vjetorit të Republikës Shqiptare të Korçës, filmin e Hollivudit për periudhën e tranzicionit shqiptar, emisionet televizive: “Ethet e së premtes” në të gjitha edicionet, po ashtu ansamblet “Dardania” dhe “Jehona shqiptare”, spektaklet Mis Shqipëria etj, ndihmesën për vënien në skenë të dramës “Ali Pashë Tepelena”, si edhe botimet : “Pavarësia”, “Kosova e lirë”, “Gjuha shqipe-gjuhë kozmike”, “Prapaskenat e Konferencës së Londrës”, “Shqiptarët dhe grekët”, “Kush e vrau Amerikën”, “Ikja e madhe”, “Ditarët”, “Përmeti dhe pavarësia”, “Rëmbimi i Europës”, “Arkeologjia shqiptare”, “Dodona”, “Portrete njerëzorë” e dhjetra botime me përmbajtje kombëtare, por edhe në fusha të tjera.

Ai ka përballuar gjithë shpenzimet për ardhjen dhe akomodimin e familjes Mbretërore në Shqipëri, ndonëse nuk është monarkist apo legalist. Është thjesht shqiptar. Kur Mbretëresha Geraldina u sëmur rëndë, Muhameti mori përsipër gjithë shpenzimet dhe e nisi atë me çarter në Francë për t’u mjekuar në spitalin e nipit të saj në Paris, duke paguar 24.000 euro. Pra, atë që nuk e bëri djali i motrës së Mbretëreshës Geraldina, e bëri humanisti Muhamet Malo. Kur u kthye në Tiranë e shëruar Mbretëresha Geraldina, Mbreti Leka I, u përul dhe i puthi duart shpëtimtarit Muhamet Malo. Një gjë tepër e rrallë: Mbreti i puth dorën një shtetasi të devotshëm!

Ai ka sponsorizuar pa hesap kineastë, shkrimtarë, aktorë, gazetarë, botues, regjisorë, këngëtarë, studentë për projektet e tyre, sportistë të shquar e të tjerë, me përjashtimin tim, ngaqë nuk kam dashur dhe nuk kërkuar kurrë asgjë për botimet dhe veprimtaritë e mia.

Motoja e bamirësit Muhamet Malos është: “Pasuria shtohet, kur e ndan”.

Ndjeshmëria dhe kujdesi i mirëbërësit Malo është drejtuar dhe drejtohet kurdoherë ndaj njerëzve në nevojë: Ai ka ndihmuar dhe ndihmon Fondacionin e Autizmit, Institutin e Integrimit të fëmijëve Jetimë, si edhe çdo njeri, të njohur e të panjohur që ka një hall, që ka një nevojë dhe troket. Madje edhe lypësit, të cilët nuk i lë kurrë duarbosh. Bie fjala, kompletoi tërësisht shtëpinë e një njeriu në nevojë, Pëllumb Patrioti, që pati fatkeqësi familjare dhe nisi të lypte për të mbajtur fëmijët, ndërkohë që e hoqi nga rruga, e punësoi, duke i lidhur një rrogë mujore prej 30.000 lekësh të reja.

Ideja dhe prirja e Muhametit është puna. Ai thotë shpesh: “Vetëm puna të shpëton nga varfëria, ajo të jep dinjitet dhe shpresë. Vetëm puna e ndershme të bën të pasur dhe njëkohësisht të vlefshëm edhe për të tjerët, edhe për vendin tënd. Njeriu, ashtu siç kujdeset për familjen e vet, duhet të kujdeset edhe për komunitetin dhe shoqërinë, sepse kështu merr kuptim jeta jote, por edhe jeta e të tjerëve”.

Të paçmuara janë ndihmesat e Muhametit në fushë të shëndetit, për sponsorizime të konsiderueshme të operacioneve jashtë shtetit të njerëzve në nevojë. Le të përmendim zotërinjtë Arian Bakiri, Kastriot Fejzo, Viktor Babameto, Sotiraq Kule, që u operuan në Itali dhe të gjitha shpenzimet u mbuluan nga Z.Muhamet. Po ashtu u mbështet financiarisht edhe Blerina nga Pogradeci, për një ndërhyrje urgjente në kokë, Rexhep Çeliku për një ndërhyrje në mëlçi, Edi Taullau për një aksident e të tjerë.

E pyes: “ Ç’ndien, kur ndihmon një njeri, apo kur shpëton një jetë?” Ai shprehet me thjeshtësi: “Ndiej kënaqësinë më të madhe, që mund të ekzistojë brenda vetes sime. Atëherë jam vetvetja”.

Për Muhametin harmonia mes besimeve fetare dhe mirëshkuarja mes shqiptarëve me besime të ndryshme, është një nga vlerat e mëdha të kombit tonë. “I pari është shqiptarizmi , që lidhet me ekzistencën tonë si komb dhe si shtet, – thotë ai, – mandej kultura, pjesë e së cilës është edhe feja, që ka qënë gjithmonë e shkrirë me përkushtimin kombëtar shqiptar”.

Ndaj edhe Muhameti ka sponsorizuar për institucionet e kultit, veçanërisht për ngritjen e Odeonit të Kryegjyshatës Botërore të Bektashizmit.

Të pafundme janë sponsorizimet e tij sidomos në sport. Ai ka shpërblyer kampionët: në mundje, Elis Gurin, në shtangë Arkan Qerimin dhe Ilir Sulin etj, si edhe sportistët më të mirë të të gjitha kohërave. Madje, Medaljen e Meritës për 25 sportistët më të mirë, e shoqëroi me afërsisht nga 1000 euro për secilin prej tyre. Ndërkohë sponsorizoi ardhjen nga SHBA në tokën mëmë të trupit të Aleksandër Kongos, i arratisur nga Shqipëria në vitin 1987 dhe i vrarë në SHBA nga Sigurimi i Shtetit Shqiptar.

Kur e pyes se cili është motivi që të shtyn të bëjë bamirësi, ai thotë çiltërsisht: “Për derisa Zoti ma ka dhënë dhuntinë për të bërë mirë dhe për të ndihmuar njerëzit në nevojë, unë kam ndihmuar dhe do të ndihmoj deri sa të kem jetë”.

Për kontributet e tij z.Muhamet Malo është vlerësuar nga institucione të rëndësishme shtetërore dhe private. Ndër dhjetra dekorime, mund të përmendim:

“Doktor Honoris Causa”- çmim për paqe, prosperitet dhe sporte, dhënë nga Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB) viti 2004.

Medalja “Për merita të veçanta civile” nga President ii Republikës Z.Bujar Nishani, viti 1916.

“Lidershipi më i mirë në biznes” dhënë nga Misioni Diplomatik i OKB në Shqipëri. Medalja “Përfaqësues dinjitoz i biznesit shqiptar për kontributin e shquar në ndihmë të njerëzve në nevojë”

Medalja “Mirënjohje për ndjeshmëri të thellë ndaj personave të verbër”

Medalja “Mirënjohje nga Lidhja e pensionistëve të Shqipërisë.

Medalje dhe mirënjohje për sportistët më të mirë të vitit, për sportistët me aftësi të kufizuar.

“Ambasador i Paqes” të Misionit Diplomatik për Shqipërinë.

Një shëmbull i bukur, që frymëzon dhe ndihmon në Shqipërinë tonë në nevojë.

Dasma e princit Leka dhe ndotja ideologjike e shoqerise shqiptare

October 9, 2016 by dgreca

Nga Enver Bytyçi/Dasma e princit Leka ka nxjerre ne siperfaqe edhe njehere mjerimin dhe ndotjen ideologjike qe ekziston ne shoqerine tone. Kane kaluar 26 vite nga koha kur diktatura komuniste eshte rrezuar, por duket se muri ideologjik i kesaj diktature do te rezistoje gjate. Eventi mbreteror me martesen e pasuesit te familjes mbreterore shqiptare me nje vajze fisnike e te nje familjeje po ashtu fisnike e qytetare, shpalosi sjelljen tone bazuar ne instikamin e formuluar ne Kongresin e Permetit te vitit 1944 ndaj trashegimise shteterore ne Shqiperi. Nje vale reagimesh ideologjike, fyerjesh, shpifjesh dhe trillimesh u leshuan ne rrejetet sociale jo vetem nga qytetare te thjeshte, por edhe nga persanalitete te politikes e akdemike, jo vetem nga njerez te moshave te vjetra me dekoratat e partizaneve ne gjoks, por edhe nga te rinj, mesa duket pasues te ketyre veteraneve, jo vetem nga çobane malesh me opinga, por edhe nga qytetare denbabaden me banim ne qytete. Edhe vete diktatori po te ngrihej e te shkruante, do te ishte rezervuar pak me shume se nje pjese e madhe e ketyre kritizereve te semure ideologjike. Ndoshta nuk do te klishte perdorur epitete dhe krahasime kaq banale sa ndjekesit e tij. Jemi mesuar tashme me gjuhen e eger qe adresohej e adresohet pa dogane kunder ish-Mbretit Zog dhe familjes se tij. Jemi mesuar me zhargonin propagandistik bazuar ne ideologjine komuniste, sipas te cilit “Ahmet Zogu ishte tradhetar, hajdut i thesarit dhe floririt” dhe perralla te tilla te thena e sterthena ne 70 e ca vjet radhazi. Por se kjo semundje te njerezve skicofrene me mandate deputetesh e dilpoma akademikesh do te vijonte edhe sot, kur informacioni ka ardhur thuajse i plote ne duart tona, kete askush nuk e kishte besuar. Ahmet Zogu dhe familja e tij do te ishin nder me te respektuarit ne nje vend te emancipuar e te qyteteruar. Por kjo ende nuk po ndodh ne vendin tone, çka do te thote se ne vazhdojme te vuajme ne pelenat e fonjsherise ideologjike te imponuar dhe mekuar me helmin e gjeopolitikes se Lindjes. Kjo nuk po ndodh nder ne edhe pse ne keto 25 vite jemi nje vend i lire, jemi qytetare te lire, me mundesi per te marre e dhene informacion te pafund e per identifikimin e asaj qe quhet veprimtari shteterore, shtetformuese e shtetendertuese ne vendin tone. Ne jemi e duhet te jemi tashme ne gjendje te dijme te bejme krahasimin e epokave te ndryshme te qeverisjes ne Shqiperi e mbi kete baze te ndertojme apologjine e secilit prej atyre qe e kane qeverisuar ose e kane sunduar kete vend. Por ne nuk po e bejme kete, sepse ideologjia e se shkuares na ka erresuar syte dhe na ka turbulluar mendjen aq shume, sa para fakteve, shkences, te dhenave, argumenteve vendosim gjithnje interesat ideologjike, edhe pse keto interesa vijne ne kundershtim me interesat kombetare te shqiptareve. Te urresh nje personalitet si Ahmet Zogu ne kete mase, ta shtrish kete urrejtje deri te brezi i dyte i tij, tek nipi, eshte me shume se cinizem dhe urrjetje. Urrejtjen, cinizmin dhe ligesine e ushqen dhe e mban gjalle vetem ideologjia e diktaturave dhe despoteve. Fatkeqesisht ato qe u thane dhe u shkruan me bollek kunder marteses se Princ Lekes, kunder ish-Mbretit te Shqiptareve, Ahmet Zogut, kunder familjes se tyre deshmojne se do te na duhet shume e shume kohe te zeme vendin tone te merituar ne fmiljen e kombeve te qyteteruara, Nese do behej nje dasme e tille ne familjet e tradites mbreterore ne vendet e qyteteruara, pavaresisht modelit republikan te qeverisjes ne keto vende, do te kishte nje reagim te plote pozitiv. Ajo dasme do te sherbente si model, si ngjarje qe lidhte te tashmen me te kaluaren, me kulturen, me traditen. Per pasoje qytetaret e vendeve te civilizuara ndjehen mire, ndjehen madje krenare qe kane ne mesin e tyre modele, te cilat nuk mund t’i plotesojne format republikane te qeverisjes. Eshte fjala per modele te kultures, te tradites, te civilizimit. Se paku per nje gje kritiket duhet te binin dakort: Te qendronin para ekranit, me qellim qe te shihnin modelin e organizimit te nje dasme te thjeshte dhe fisnike. Te krenoheshin se perfaqesues te familjeve me tev shquar te tradites ne Europe ishin prezente ne kete dasem fisnikesh ne Shqiperi. Por reagimi i pashembullt ne kete rast nxori dhe nje ves tjeter ideologjik. Ne shqiptaret, te mesuar dhe edukuar nga diktatura, nuk e pranojme eliten, nuk e pranojume fisnikerine, jo se nuk e admirojme ate, por te fisnikeria dhe elita duam te shkojme duke eleminuar pikerisht ata qe i kane keto elemente. Ne jetojme me psikologjine e barazise ne varferi materiale e morale, intelektuale dhe akademike, elitare dhe fisnikerore. Kete lloj barazie shkaterruese e edukoi ideologjia komuniste ne gati 50 vite e sot gjendemi ende nen ndikimin e hashashit te ideologjise komuniste. Ndaj nuk e duam tjetrin, sepse mendojme de do ta donim vetevten, duke urryer te tjeret. Ndaj jemi keta qe jemi dhe turremi ne blogje e rrjetet sociale per te shfryre mellefe dhe inate ideologjike e politike, te cilat sa me shume zgjasin, aq me shume e shkaterrojne genin tone dhe te ardhmen e kombit tone.