Archives for May 2017

Fituesit e Panairit Kombëtar të Librit “Fieri 2017”

May 14, 2017 by dgreca

Mbyllet me sukses Panairi Kombëtar i Librit “Fieri 2017”. Këtë vit pati më shumë interes nga lexuesi, më shumë aktivitete. Fitues të cmimeve letrare, tre ish-gazetar.

Ka ulur siparin Panairi Kombëtar i Librit “Fieri 2017”. Pas një axhende maratonë aktivitetesh, konferencash shkencore, simpoziume, takime letrare, tryeza diskutimi, festa te përbashkëta, është zhvilluar edhe ceremonia e ndarjes së cmimeve të këtij eventi të kthyer në madhështor, tanimë.

Në ceremoninë e organizuar me këtë rast, presidentja e Fondacionit Harpa, njëkohësisht drejtoreshë e Panairit të Librit ,Majlinda Rama, pasi përshëndeti të pranishmit, u shpreh se Fieri ka marrë këto ditë të gjitha tiparet e një qyteti që zien kulturë, letërsi dhe dije, duke e kthyer kryeqender dhe qytet të privilegjuar. “Është në nderin tonë që qytetin e Fierit ta kthejmë, disa ditë në vit, në qytet që i gjallërohen rrugët nga mysafirët e ardhur prej të gjitha trevave shqipfolëse. Këto ditë, Fieri ka marrë të gjitha ngjyrat e një qyteti që dëshmon kulturë, letërsi dhe dije. Personalisht, falenderoj të gjithë bashkëpunëtorët dhe protagonistët e këtij aktiviteti me përmasa”, – ka vijuar Rama.

Edhe drejtori i Artit dhe Kulturës, Agron Xoxa, u shpreh se Bashkia Fier do të vazhdojë ta mbështesë këtë aktivitet, që i kthen qytetarët drejt librit.

“Do të vazhdojmë ta mbështesim këtë panair e do të shohim të gjitha mundësitë për ta zgjeruar edhe më shumë atë”, ka thënë ndër të tjera Xoxa.

Panairi Kombëtar i Librit organizohet për të katërtin vit rresht nga Fondacioni Kulturor “Harpa” dhe mbështetet nga Bashkia e qytetit dhe Ministria e Kulturës.

Më herët, akademiku Ali Aliu u shpreh se panairi i librit të Fierit është kthyer në pelegrinazh të autorëve nga mbarë trevat shqipfolëse.

“Unë e kam vlerësuar këtë panair si më të mirin që bëhet në Shqipëri, por edhe matanë kufijve. Është mbreslënës, gjithëpërfshirës, i larmishëm, befasues, serioz, me standarde, prandaj Majlindës meriton t’i thuhet faleminderit që po bën atë që s’po e bëjmë dot të gjitha ne institucionet shkencore apo edhe të tjera institucione të fushës së librit. Ky panair është kthyer në pelegrinazh të ne, autorëve e njerëzve të letrave”, është shprehur gjatë ditëve të panairit Aliu.

Juria e përbërë nga profesionistë të fushës studimore e letrare, si Klara Kodra -kryetare, Aliu Aliu – anëtar, Sadik Bejko – anëtar, Maku Pone- anëtar dhe Bujar Rama- anëtar, pas përshëndetjes së organizatores Rama dhe drejtorit të kulturës, Xoxa, zbuluan edhe emrat e fituesve të këtij edicioni të 4 të panairit.

Klara Kodra, në cilësinë e kryetares së jurisë u shpreh se në shumë kërkesa ishte e vëhstirë përzgjedhja, por juria u mundua të zgjedh sa më profesionalisht.

“Ishin paraqitur 148 libra për konkurrim. Ishin romane, vëllime poetike, studime, libra për fëmijë, publicistikë, e lloje të tjera krijimi, cka na obligoi të kemi një punë impenjative këto kohë. Pas selektimit kemi dalë në përfundimin se do të japim 4 cmime për fituesit dhe një cmim të vecantë”, ka thënë studiuesja Kodra.

Më poshtë po japim cmimet:

Vladimir Marku – Për romanin më të mirë, me motivacion: “Për romanin ‘Gladis’, i cili sjell një spektër të tërë ngjyrimesh emocionale dhe karaktere që nisin nga e veçanta për të prekur universalitetin”.
Erenestina Halili – Për librin poetik më të mirë, me motivacion: “Për vëllimin ‘Gjâma e erës’, i cili na çon nëpër kohë, duke na zbuluar gjurmët entografike të një të folmeje, gati të harruar e duke na sjellë një ritëm dhe muzikalitet të brendshëm. Rrëfim lirik që qëndron estetikisht mirë në këtë qasje”.
Monika Stafa – Për librin publicistikë/studimor më të mirë, me motivacion: “Për librin ‘Kod’, i cili vërtitet rreth një boshti që kërkon në hapësirat e vetvetes, ndikon në reflektimin drejt përsosjes individuale të qenies njerëzore”.

Shkëlzen Zalli – Libri më i mirë për fëmijë, me motivacion: “Për librin ‘Ditari i maces’, një libër me gjetje nga më interesantet, ku mishërohet fabula, loja dhe mendimi”.

Çmim i veçantë

Odise Plaku – me motivacion: “Për librin ‘Tri ndodhitë e Orikut’, i cili sjell me vete magjinë joshëse te fëmijët dhe gjallëron mendimet dhe përfytyrimin e lexuesit të vogël”.

Panairi i Librit “Fieri 2017”, organizohet nga Fondacioni “Harpa’’ dhe mbështetet nga Ministria e Kulturës, Bashkia Fier, Drejtoria Arsimore Rajonale, Fier, Biblioteka “Dritëro Agolli”, etj. Në këtë ngjarje mbarëkombëtare morën pjesë rreth 100 shtëpi botuese, të cilat paraqitën botime të larmishme nga letërsia artistike shqipe dhe e huaj, historia, enciklopedia, letërsia për fëmijë, fjalorë, albume, udhëzues, harta etj.

Në këtë Panair u mbajtën disa konferenca të rëndësishme shkencore, si: “110 vjet nga lindja e Mitrush Kutelit” ; “Libri i përkthyer, problematikat aktuale” ; “Azem Shkreli, poeti i mendimit të thellë” ; Tryeza mbi shkrimtarin Jakov Xoxa, si dhe u përkujtuan autorët: Miguel de Servantes , Johan Gëte , Henri Hajne, Viktor Hygo, Sharl Bodler , Pashko Vasa , Ndre Mjeda , Fan S. Noli, Lasgush Poradeci , Martin Camaj, Idriz Ajeti, At Zef Pllumi, Nazim Hikmet, Alberto Moravia, Musine Kokalari , etj., u lexuan poezi e vargje nga autorë, si: Ilirjan Zhupa, Hasan Qyqalla etj.

Arkeologji-Kisha e Shën Gjergjit në fshatin Korie të Divjakës

May 14, 2017 by dgreca

Shkruan: Dr Niko Ferro/

Kisha për të cilën do flasim më poshtë nuk është bërë asnjëherë objekt studimi, hulumtimi apo gërmimi arkeologjikë. Për këto arsye përshkrimi i saj paraqet një interes të veçantë.

Rrënojat e kishës së Shën Gjergjit ndeshen në një kodër të butë pranë fshatit Korie. Dikur kjo mëhallë njihej me emrin Shëngjergj ndërsa sot Korie është një lagjje e vogël e fshatit Mërtish.

Territori ku ndodhen rrënojat është i mbuluar nga bimësia madje në brendësi të kishës kanë mbirë edhe pemë. Nga rrënojat e kishës ruhen disi muri veriorë bashkë me absidën e protezisit, dallohet qartë forma e absidës dhe pjesërisht muri jugor i naosit ndërsa dyshemeja përveç gjelbërimit dhe dheut është e mbuluar me mbeturina të rrëzuara të mureve.

Në gjendje e sotme kisha përbëhet nga naosi dhe ndoshta hajati në anën jugore. Duke ndjekur formën e rrënojave, zbulojmë se kjo kishë ka qenë një nefëshe, me orientim lindje-perëndim. Planimetria e saj është drejtkëndëshe, me përmasa të brendshme 6.30 x 7.2 m dhe me trashësi muri 0.70 m.

Hyrja për në kishë ka qënë në anën veriore mundet të ketë pasur një hyrje të dytë në anën jugore për të cilën mund të flitet vetëm pas gërmimeve arkeologjike. Gjithë muri perëndimorë i kishës ruhet i rrënuar ne një lartësi të vogël.

Muri verior ruhet pjesërisht i tëri në lartësinë e dikurshme, i ndërtuar me gurë të çrregullt ranor dhe me tulla të lidhura sëbashku me llaç gëlqereje. Muri jugor dallohet vetëm forma pjesa tjetër është e mbuluar nga bimësia dhe nga dheu. Murit lindor i kishës ruhet vetëm absida e diakonit e cila është e pajisur me një nike. Ana e jashtme e absides është 3 faqe, përbën pjesën e vetme të mbetur prej kishes. Absida ka formë gjysmë rrethore. Prej saj kanë ngelur vetëm pak gurë të skalitur të mjaftueshëm për të dalluar formën gjysmë rrethore. Sipas dëshmive naosi rrethohej nga ana jugore nga një hajat? I cili kryente funksionin e një naterksi. Nëse do bënim një krahasim me kishat e tjera të Myzeqesë, kisha e Shën Gjergjit ka formë të veçantë dhe është e vetme në lloj e saj.Në mungesë të të dhënave historike apo mbishkrimore datimi i këtij monumenti paraqitet i vështirë. Mbështetur edhe në gojëdhënat e banorëve të këtij fshati mendojmë se i përket gjysmës së dytë të shek. XVIII. Në vend të përfundimit vëzhgimi jonë shtyhet edhe më tej.A mos vallë ka ardhur momenti që këto vlera të kësaj treve të ruhen madje dhe të restaurohen pse jo të bëhen edhe të vizitueshme nga turist vendas apo të huaj? Shpresojmë në një zgjidhje në të ardhmen.

Daçiq,fushatë kundër Medlin Olbrajt dhe ekipit tMedlin Olbrajt saj

May 14, 2017 by dgreca

Ivica Daçiq bën fushatë kundër ish-sekretares së shtetit amerikan, Medlin Olbrajt dhe ekipit të saj/
Nga Skënder Karaçica/

SHSHA në Çikago përgjigje në skenarët e njohur të Serbisë se masakra e Reçakut na qenkësh fabrikim i diplomacisë amerikane.

Në vitet e rënda ,,të jesh apo mos të jesh,,dhe projekti vrastar dhe shfarosja e shqiptarëve në tokën e djegur të Kosovës,që e bëri me dy duart e tij kryekrimineli dhe kasapi

i Ballkanit,Sllobodan Millosheviq në Beograd,aty afër në tryezën e tij me buzë në gaz i shikonte edhe pioneri i tij Ivica Daçiq,ministër i

punëve të jashtme në kabinetin e A.Vuçiq.Më këto të dhëna të kohës,SHSHA në Çikago,i jep këtë përgjigje fushatës serbe kundër ish-sekretares së shtetit amerikan,

Medlin Olbrajt dhe ekipit të saj që në kohën më të rëndë i dolën në krah të Kosovës dhe shpëtimin e shqiptarëve nga asgjësimi deri në substancë me përmasat e gjenocidit.

Fushata e Serbisë në gazetën e njohur antishqiptare,,Politika,,të Beogradit që nga themelimi i saj në vitin 1909,nuk ka ndryshuar kursin

,,redaktorial,,kundër Kosovës dhe shqiptarëve me theks të veçpantë rreth siç e quan me ironinë serbe

,,të themelit të shtetit,,të Kosovës,

duke mos kursyer as ish diplomatët

dhe ushtarakët amerikanë,të cilët në vitin 1999 me ndihmën ushtarake

NATO e shpëtuan Kosovën dhe shqiptarët,për të marrë udhë liria,demokracia dhe pavarësia që ishte ëndërr shekullore e të gjithë brezave tash e dy shekuj,SHSHA i thotë Ivica Daçiq,se shqiptarët dhe Kosova asnjëherë që nga vitet 1844-1999,Serbinë dhe Jugosllavinë nuk e konsideruan shtetin e tyre,por si pushtues dhe ripushtues të tokës shqiptare.

Në diskurin e tij,,diplomatik,,me tone antishqiptare dhe kundër shtetit amerikan,Ivica Daçiq shkon aq larg sa për ish-sekretaren e shtetit,Medlin Olbrajt,duke bërë lojë fjalësh të pamatura mirë se,,ende nuk e ka pranuar besimin Islam,,(sic!),kjo fjalë me dy teha që në një anë fyen shtetin e Kosovës dhe provokon Amerikën dhe administratën e presidentit Tramp,

karshi rrugëtimit të saj shekullor për lirinë e besimit fetar dhe për të drejtat,liritë e njeriut në këtë vend-fidanishte e vlerave universale të demokracisë,në krah të popujve nëpër botë për liri dhe demokraci,në miqësi të përjetshme me shqiptarët dhe Kosovën.Me këto të dhëna SHSHA ia përkujton ,,diplomatit serb,,Ivica Daçiq huqet e tij dhe sikur nuk e paskësh harruar testamentin e mentorit të tij të kryekriminelit Millosheviq,që me projektin e tij vrastar i përgjaku popujt joserb dhe bëri skenarët për tokën e djegur të Kosovës.

Në këtë fushatë të ditës,Ivica Daçiq,nuk e harron masakrën e Reçakut që e bënë forcat paramilitare,policore dhe ushtarake të Serbisë dhe me gjuhën e turpit para opinionit të Serbisë,ai thekson se kjo ngjarje,,është fabrikim,,nga qarqet e Amerikës të prirë nga V.Voker,diplomati R.Hollbrok,

gjenerali dhe komandanti i NATO-s Vesli Klark dhe Medlin Olbrajt,këta ishin sipas tij,që e bombarduan Serbinë në vitin 1999,që shkon tutje me retorikën për të bërë,,Shqipërinë e Madhe,,(!).

SHSHA në Çikago në këtë përgjigje për Ivica Daçiq,thekson se në Reçak është bërë masakër deri në shkallë të gjenocidit nga ana e Serbisë vrastare dhe Amerika nuk ka fabrikuar asnjëherë skenarë politiko-ushtarak në Kosovë,por ajo me angazhimin e saj ka luajtur rolin e gardianit për shpëtimin e shqiptarëve dhe mos lejimi i projektit shekullor të Beogradit për tokën e djegur të Kosovës.Përkitazi me fushatën e këtyre ditëve që po vjen nga Beogradi përmes gazetës ,,Politika,,dorë e zgjatur e tërë regjimeve politike dhe ushtarake në Serbi,që kjo pjesë e Ballkanit e banuar me shqiptarët etnikë dhe në tokën e vet,të hiqen nga harta e Evropës dhe të shkoj në harresën historike të kohës,thonë shqiptaro-amerikanët në Çikago.

Për këto skandale diplomatike të Serbisë të dirigjuara nga pioneri i Sllobodan Milloshqviqit,Ivica Daçiq,do të ishte mirë që Ambasada Amerikan në Beograd të dalë me notën diplomatike për të kundërshtuar fuqishëm skenarët e njohur antishqiptare dhe kundër shtetit të Kosovës,që projektin e lirisë dhe të pavarësisë e bëri populli amerikanë dhe institucionet e shtetit në Washington në bashkëpunim me BE,thotë në këtë përgjigje të SHSHA-së në Çikago për ,,diplomatin serb,,Ivica Daçiq.

Skënder Karaçica-Albanian-American Association/Chicago/
Executive Director

Anton Logoreci, shkrimtari, gazetari, diplomati; nje atdhetar i pashoq në shërbim të kombit

May 14, 2017 by dgreca

Nga Pjeter Logoreci/Wien-Austri/

“Dekadat e diktaturës i mohuan kulturës sonë kombëtare një mision veprues shumë të fuqishëm, atë të diasporës./

Një element me vlerë të kësaj hapësire kulturore që pret t’i pohohet sa më shpejt kulturës kombëtare dhe të vetëdijësohet sa më parë në ndërgjegjen popullore, sidomos në atë të rinisë, e përbën trashëgimia shpirtërore e Anton Logorecit. Ky personalitet i fuqishëm i kulturës sonë i takon asaj radhe intelektualësh shqiptarë që, e kuptoi dëmin kombëtar të komunizmit dhe iu kundërvu atij me gjithë aftësinë intelektuale, vullnetin shpirtëror dhe zjarrminë e pasionit.”

E nisa shkrimin tim mbi intelektualin e atdhetarin Anton Logoreci me këtë pasazh shumë domethenës nga një artikull i botuar në shtypin shqiptar nga studiuesi i njohur shkodran Anton Cefa, me titull: Anton Logoreci, përfaqësues i denjë i kulturës së diasporës shqiptare.Intelektuali Anton Logoreci ose Ndoci, sic e thërrisnin shkodranët, lindi në Shkoder me 19 korrik 1910, në një familje me tradita atdhedashëse. E ëma Maria, bijë nga familja elitare Toska, pat nëntë fëmijë, shtatë djem dhe dy vajza, ndër të cilët Antoni ishte fëmija i parë. I ati, Pjetri, për të ushqyer familjen e madhe punonte si argjendar, por ishte dhe shumë aktiv në levizjet politike e shoqërore të kohës. Për këtë, gjatë qeverisjes së tij, Noli e emroj atë nënperfekt të Malsisë së Madhe, ndërkohe që vëllezërit e tij Matia e Paloka, i ishin përgjigjur thirrjes së xhaxhait të tyre, Arqipeshkvit të Shkupit Andrea Logoreci, për të punuar si mësues për përhapjen e arsimit e gjuhës shqipe në Kosovë ( Prizren e Gjakovë).Që fëmijë, Antoni, pat kontakte me figura madhore të rilindjes sonë kombëtare si Filip Shiroka, Luigj Gurakuqi, Gjergj Fishta, Ndre e Lazer Mjeda, të cilët ishin miq të familjes, por dhe farefis (Ndre e Lazër Mjeda) me Logorecët. Ai nisi mësimet në kalasat fillore të etërve franceskane, për të kaluar më vonë, në klasat për të rritur të kolegjit jezuit të qytetit të Shkodres. Si fëmijë, Antoni, ishte gjithmonë aktiv dhe premtonte një personalitet të spikatur artistik e letrar. Ai ishte një nder fëmijët e talentuar, pjesë e grupit teatror të shkollës, ku arriti të shpalosë dëshirën e pasionin e tij për skenën ndër rolet e melodramave historike e patriotike që luheshin në kolegj.

Në një shënimim biografik për Logorecin, z. Fan Sotir Kristo, shqiptaro amerikani i njohur nga Bostoni, shkruan në volumin 12 të Buletinit Katolik Shqiptar të botuar në San Francisko si dhe në rrjetin amerikan informativ FROSINA këto kujtime:

“… Gruaja ime Jane dhe unë patëm fat, shumë vite më parë, për të takuar Anton Logorecin në Londër gjatë vizitave tona në atë qytet historik ku shpejt u bëmë miq të mirë me të dhe me gruan e tij të bukur, Doreen me te cilen ai u njoh ne BBC, ku punuan se bashku gjate luftes se dyte boterore.

Anton Logoreci,… ishte thesari më i fundit që i jepej botës nga nje familje katolike shqiptare. Të aferm te familjes se tij ishin, Arqipeshkvi i Shkupit – Andrea Logoreci, prindërit e Nënë Terezës, Mati Logoreci- xhaxhai i tij i cili punoi shume për të ruajtur kulturën shqiptare në Kosovë dhe për të ndihmuar në formulimin e një alfabeti të perbashket për gjuhën shqipe. Gjatë fëmijërisë së tij Antoni ndoqi ne Shkoder shkollën fillore françeskane, ku dhe shërbeu në altarin e kishës së Shën Antonit, aty afer. Ai i si fëmijë i pat shërbyer rregullisht Meshës së At Gjergj Fishtës, autorit të madh shqiptar dhe poetit laureat. “

Në vitin 1922, me themelimin nga Kryqi i Kuq Amerikan të Kolegjit Teknik Amerikan në Tiranë, familja e dërgoj Antonin në këtë kolegj, i cili ndikoj shumë në formimin përendimor të tij. Ambienti, gjuha angleze, programi mësimor, aktivitetet e shumta si dhe mesuesit e specialistët e shkollës ishin elemente të fuqishëm në pregaditjen e shumë anëshme mësimore e disiplinore të cdo studenti, që do ti shërbente më pas për të krijuar bazat e një karrierë të fuqishme. Përvec pregaditjes së një kaste teknikësh që më vonë do ti shërbente rindërtimit të vendit në të gjitha fushat, Kolegji qe një nga bazat e fuqishme të krijimit të elementeve përparimtare që me kulturen e marrë aty i tregonin botës se vinin nga një shoqëri e emancipuar dhe e denjë europiane.

Antoni me sjelljen e telentin e tij letrar u bë një ndër studentet e zgjedhur të drejtorit Fultz i cili drejtonte kolegjiumin e redaksisë të revistës së shkollës LABOREMUS, të cilën e kishte krijuar vetë. Antoni ishte një nder redaktorët e revistës, por edhe shumë aktiv me shkrimet e tija në këtë organ. Falë inteligjencës së tij, kjo periudhë i sherbeu atij që të kuptonte sekretet e shkrimit në prozë, që më pas e ndihmoi për punën e tij të përherëshme në Radio Londra, por edhe për të shkruar artikuj, tregime, novela e libra të suksësshëm.

Pasi u diplomua në vitin 1927, Antonit ju dha mundësia të ishte shoqërues dhe përkthyes i gjeneralit britanik Jocelyn Percy të cilin Presidenti Zog e ngarkoj me organizimin dhe trajnimin e xhandarmerisë shqiptare. Puna në skuadren e gjeneralit anglez e ndihmoj Logorecin të krijojë një këndvështrim të saktë për demokracinë, diplomacinë, politikën e po ashtu të përcaktonte rrugen e studimeve dhe karrierës së tij të ardhëshme. Pasi perfitoj një bursë, për rezultate të larta, nga shteti, në vitin 1937 filloj studimet dhe u diplomua për ekonomi e shkenca politike në universitetin shtetëror në Londër, LSE (London School of Economics and Political Science), një nga universitetet më në zë të botës nga ku dolën përsonalitete të politikës botërore, shumë mbajtës të cmimit Nobël, sipërmarrës nga më të suksesshmit e botës, gazetarë të famëshëm si dhe dhjetra profesorë që mësuan pastaj në gjithë anët e globit.

Në Shqiperi, Antoni, edhe pse në moshë të re, arriti të krijojë lidhje të shumta me personalitete të shquara të kohës nga të gjitha fushat si Edith Durham, Ernest Koliqi, Branko Merxhani, Ismet Toto, Tajar Zavalani, Eqerem Cabej, Karl Gurakuqi, Petro Marko, Odise Paskali… Ai kishte një bashkëpunim të përherëshëm, nëpërmes botimeve të tija, me revistat dhe gazetat shqiptare të kohës. NOLOGUS ishte pseudonimi me të cilin ai u paraqit me shkrimet e tija në organet e shtypit, si mbrenda dhe jashtë vendit.Në vitin 1940, qeveria angleze, duke vlerësuar situatën e krijuar ndërkombëtare, vëndosi të hapë një program në gjuhën shqipe në rrjetin njohur BBC. Kjo dritare informacioni do ti shërbente shqiptarve të cilët vuanin nën pushtimin fashist për të kuptuar situatën e luftës, por edhe për tu ndergjegjësuar kundër okupatorit. Me propozimin e sekretarit të ambasadës shqiptare Dervish Duma, drejtimin e këtij programi e mori Anton Logoreci. Duma e njihte mirë Logorecin, qysh në shkollën e Fultzit, ato ishin miq dhe bashkëpunëtorë të ngushtë, në të mirë të Shqipërisë, gjithë jetën.

…„Nuk ka shqiptar që të mos e ketë dëgjuar çdo mbrëmje zërin e Anton Logorecit nga qendra

transmetuese e BBCsë, që ishte një institucion edukimi politik e demokratik edhe për të. Ai aty nuk punoi si folës i thjeshtë por edhe si komentator, si përgjegjës i sektorit për Shqipërinë e më vonë si përgjegjës i BBC-se per sektorin e tërë Evropës Lindore“, shkruan Albulena Stojaku në shtypin shqiptar në artikullin: NOLOGUS, NJE PERSONALITET I HARRUAR… dedikuar Anton Logorecit…

“Ai ishte një nga komentatorët më të kualifikuar të Evropës Lindore dhe më vonë u bë shkrimtar e gazetar i programit për Evropën Qendrore dhe mbeti një komentator i vlefshëm për BBC për vite me radhë, duke u specializuar për problemet e të drejtave të njeriut në Evropën Lindore si dhe zhvillimet në Shqipëri.

Logoreci ishte arsyja e vetme për vëmendjen që Shqipëria mori pas luftës. Qe ne fillim, ai e akuzoj Enver Hoxhën për diktaturën e tij, duke theksuar se e ardhmja e Shqipërisë duhet ti perkase demokracisë perëndimore dhe jo komunizmit. Logoreci ishte një mbrojtës i autonomisë, kulturës dhe traditave të Kosovës. Komentet e tij ishin të largpamese dhe shpesh profetikë”…shprehet njohësi i ceshtjes shqiptare, kolegu dhe miku i tij shqiptaroamerikan Fan Kristo në Buletinin Katolik të shqiptarve të Californisë. Anton Logoreci njihej në mbare diasporën shqiptare, jo vetëm si rezultat i përhapjes së zërit e komenteve të tija në shqip nga Radio Londra, por edhe nga botimet e tija, si shkrimtar e gazetar. Ishte deshira e tij e jetës që ti përkushtohej kësaj fushe. Krijimet e tija në prozë përshkoheshin nga një stil i zhdërvjedhët e modern, që e veconte atë nga shkrimtarët e tjerë bashkëkohorë. Në shkrimet e tij plot pasion, ai sillte me mjeshtri para lexuesit bukurinë e trojeve shqiptare, freskinë e luleve në oborret shkodrane, karakteret e bashkëqytetasve me problemet e tyre sociale e mallin e tij që e digjte për atdhe.Me ardhjen e komunistëve në pushtet, si rezultat i komenteve dhe kritikave që Logoreci percillte nëpërmes Radio Londrës, familja e tij në Shkoder vuajti kalvarin e mundimeve, burgjet dhe diskriminimin. Rregjimi burgosi vëllaun e tij më të vogël, të sapo dalë nga bangat e gjimnazit, Filipin, i cili vuajti, i mbyllur por i pa dënuar, në burgun e Shkodres ku i prenë gjymtyrët, ku u sëmur rëndë nga tuberkulozi që i shkaktoj vdekjen në sanatorium. Shokët e tij të burgut tregojnë që:.. sa herë që në emisionin shqip të Radio Londrës përmendej emri i diktatorit, monstrat injorante, kapterrat komunistë të burgut, torturonin pa mëshirë deri në prag të vdekjes të vellaun Filipin.Familja e Antonit në Shkoder ishte vazhdimisht pre e bastisjeve dhe kontrolleve nga njësitet e sigurimit, që kërkonin të gjenin një shkak që të burgosnin vllezërit e tjerë. Falë personalitetit, njohjeve e kontakteve të mira të Antonit, Logorecët patën edhe ndonjë periudhë të shkurtër “qetësie”. Në memorjen e cdo pjestari të familjes Logoreci ka mbetur e fiksuar marrja e tyre nën mbrojtje, gjatë një raprezalje, nga shkrimtari Petro Marko, që me statusin e komandantit gjindej me shërbim në Shkoder, i cili, sapo dëgjoj që në familjen e Anton Logorecit po bëheshin bastisje, që pjestarët e familjes i kishin lidhur në pranga, ndërhyri personalisht duke larguar nga shtëpia e tyre njësitin e sigurimit e duke penguar burgosjen e Gasprit, vëllaut tjetër të Antonit, i cili mbet vetëm pak ditë në burg.

Po ashtu ato nuk mund të harrojnë rrëfimin e komunistit (antarit të komitetit qëndror) Fadil Pacrami, për takimin e tij me Antonin në Londër. Sipas Pacramit:…ai ishte dërguar në Londër nga diktatori për ti kërkuar Antonit “kthimin” në Shqipëri, ….me arsyetimin: …që ka më “nevojë” Shqipëria për ty se Londra…

Logoreci, i cili e njihte më mirë se kushdo tjetër bëmat e pabesinë e komunistëve shqiptare, nuk pranoj, pasi ishte i bindur se po të kthehej do ta priste pushkatimi apo burgosja për jetë. Si aktivist i të drejtave të njeriut në forumet ndërkombëtare, ai kontaktonte dhe merrte informacione nga të gjithë të arratisurit politik shqiptarë që delnin në perëndim, për këtë shkak ishte kurdoherë i mirëinformuar dhe aktual në emisionet e tij të Radio Londrës. Gjithashtu ai e njihte mjaft mirë edhe hakmarrjen e kriminelit Mehmet Shehu, të cilin e kishte pasur bashkënxënës në kolegjin amerikan të Fultzit. Dihej nga të gjithë që Mehmet Shehu, arrestoj, burgosi apo pushkatoj gati të gjithë kolegët e tij të shkollës amerikane, për “fajin” e vetëm se kishin qenë nxënës të “spijunit” Harry Fultz…

Gjatë viteve të formimit të tij profesional, si dhe të angazhimeve të tij për Shqipërinë, Antoni pat bashkëpunim të ngushtë me personalitete të kulturës shqiptare në diaspore si … Dom Zef Shestani, Arshi Pipa, Martin Camaj, Zef Skiroi, At Daniel Gjecaj, Ernest Koliqi…

Në shtëpinë e tij në Londër, vite me radhë, Logoreci, priti dhe strehoj shumë bashkëatdhetarë të arratisur e studentë nga Shqiperia, që prisnin të udhëtonin drejt botës së lirë, Amerikës e vendeve të tjera.

Në vitin 1977, Anton Logoreci botoi në Londër librin e tij “The Albanians – Europe´s Forgotten Survivors” ose të shkruar në shqip “Shqiptarët – të mbijetuarit e harruar të Europës”, një libër i shkruar me profesionalizëm dhe që u bë pikë reference për të gjithë studiuesit e ceshtjes shqiptare e ballkanike. Libri ishte një analizë e thellë e shkaqeve të lëngimit të gjatë të atdheut nga komunizmi, izolimi, konfliktet ndërkombëtare, mardhëniet me fqinjët si dhe vuajtjet dhe prespektivën e lirisë së Kosovës martire.

Gazetarja dhe kritikja angleze Elisabeth Barker shkruan: …Logoreci i dha librit të tij “The Albanians” një titull kuptimplotë – Europe´s Forgotten Survivors” – TE MBIJETUARIT E HARRUAR TE EUROPES. Ai ka treguar në libër historinë e një prej kombëve më të vegjël e më të vjetër europiane, të cilët banojnë në malet e tyre shkëmbore në bregdetin lindor të Adriatikut, një popull përherë i sulmuar, por, kurrë i nënshtruar nga pushtuesit e huaj, i rrethuar nga fqinjë armiqësore, e në pjesën më të madhe të historisë së tij, i harruar nga bota.

Po ashtu, gazetari i politikës ndërkombëtare dhe specialist i njohur i Ballkanit James H. Seroka e ka vlersuar librin me këto fjalë: …përshkrim interesant dhe korrekt i Shqipërisë bashkëkohore, që përmban përshkrime nga historia, kultura, ekonomia, politika, sociologjia e politika e jashtme e vendit, por jo si librat e tjerë, ky është i shkruar nga një shqiptar me prespektivë….. libri është burimi i vetëm më i mirë, për Shqiperinë, i shtypur deri më sot….

Eshtë për të ardhur keq, shkruan Prof. Anton Cefa, që tragjedia vazhdon ende. Libri është shkruar e botuar, por nuk ka rënë ende në dore të shqiptarëve, nuk është përkthyer, pra nuk është lexuar.

Edhe pse me një jetë e familje të realizuar, Antoni, i cili kishte dekada që ishte larguar, në pamundësi të vizitës në vendin e lindjes, digjej nga malli për atdheun. Kjo pasqyrohej qartë ndër skicat e tregimet e tij për atdheun e sidomos për Shkodren. Ai po thuajse cdo vit, i shoqëruar nga një pjestar i familjes mike Kovaci nga Ulqini, ngjitej në një pikë të lartë të malit të Taraboshit, për të kundruar Shkodren e tij të dashtun, per të shuar mallin për vendin e lindjes dhe gjysmën tjetër të familjes, që përpëlitej në ferrin komunist shqiptar. Kurdoherë nga Taraboshi, ai merrte me vehte dhe shtërngonte në gji, një grusht dhe apo gurë nga toka e nënës, Shqipëria.

Antoni vdiq me 23 shtator 1990, pa arritur të kthehet në atdhe dhe në qytetin e lindjes Shkoder, por arriti të shohë agoninë dhe rrëzimin e bishës komuniste, si në atdheun e tij dhe në të gjithë Europen lindore, gjë për të cilën punoj gjithë jetën. Per aktivitetin e tij politik dhe atdhetar, ne vitin 1993, presidenti i Shqiperise e nderoj me medaljen “Pishtar i Demokracise”.

Ka rreth 12 vjet që Bashkia e Shkodres neglizhon dhënien e një titulli nderi apo emertimin e një rruge për të perjetësuar emrin e Anton Logorecit, që me veprimtarinë e tij në Londër i bëri nder kombit dhe qytetit të Shkodres. Por keqdashja dhe injoranca e drejtuesve të administratës lokale nuk do të arrijë të zbehin madhështinë e Anton Logorecit, birit të një familje, gur i fortë në themelet e historisë së qytetit e të kombit shqiptar.

Wien, me 10.5.2017

HISTORI- LUKË KAÇAJ GUXOI ME I RA LAHUTËS

May 14, 2017 by dgreca

*Me 28 Nandor 1958, ishte në “Balshoj Teater” të Moskës dhe ka interpretue Don Bazilion nga “Berberi i Seviljes” i Rosinit/

*1966 emrohet pedagog i kantos në Institutin e Larltë të Arteve dhe jep kontributin e tij me vlerë në përgatitjen e brezit të ri të këngëtarëve./

*1966…Ramiz Alia, në kuadrin e “Revolucionit Kultural” e largon nga skena!/

*Me 28 Maji 1973…sigurimi i shtetit do ti vinte hekurat në prani të studenteve dhe pedagogëve, në hollin e Akademisë së Arteve të Bukura/

Nga Fritz RADOVANI/Australi/

Ne Foto: UKË KAÇAJ (1924 – 2001)/Nder Bjeshkët tona sejcili lis ka një emen! E per me e gjetë atë lis ndalou tek Shenjat e pushimit, ku mendja per pak minuta shetitë tek rrugat e thepisuna mjedis shkamijve…

Kalldramet e tyne të bajnë me hupë nder mendime e me kerkue me mend se, kush ishin të Parët e atyne Fiseve që, me “daltat e veta” lane gjurmët e qytetnimit të hershem!

Pa u kuptue aspak dikund hapet një grykë e veç, kur fillon me ndigjue perzi me kangë bylbylash fyellin e një çobani që të ban me harrue ku je! Brez mbas brezi këndojnë ata!

E ka disa shekuj që kanga e Tyne nuk njeh mort! Notat muzikore fluturojnë me gjethët e ahut e të lisave nalt në ajër, veç kur i gjenë të ruejtuna nder arkat e stajanicave plaka…

Kur oxhakut asaj kullë i shtohet një djalë, kanga aty nuk ka ma fund!

Ashtu pat ngja edhe në vitin 1924, me24 Shkurt, në Bajzë të Kastratit në Malsi të Madhe, kur u le Lukë Kaçaj. Luka porsa mori mend ju kushtue Urdhnit Fretenve të Vegjel, dhe shkoi me vazhdue shkollen e Tyne në Gjuhadol të Shkodres, ku spikati zani i Tij…

Ishte i pari At Martin Gjoka që dalloi talentin e rij dhe i tregoi rrugen e artistit të madh.

Ishte në Liceun “Illyricum” Luka, kur Mjeshtri i Madh i muzikës At Martini i vuni në ballë djaloshit Bajzës së Alpeve shenjën e perjetshme, të cilin Luka e mori me vete.

Gjejmë të shkrueme nga nxanësi i Tij muzikant Loro Sata se: “Ata vite Ai i kujtonte si kohen ma të bukur të jetës së Tij!” Kujdesi per Luken nuk mungoi asnjëherë.

Mbas vdekjes së papritun të At Martinit, punen me Luken e vazhdoi At Filip Mazrreku, i cili e mësoi me luejtë në armonio, organo dhe vjolinë, vegla të cilat ndodheshin edhe këto në Kuvendin Françeskan të Shkodres, ku Luka vazhdoi studimet deri në 1946.

Ishte viti 1996, kur e kam takue Luken në shtëpinë e At Konrrad Gjolaj, në Shkoder…

Me hapjen e temes nga At Gjolaj, Luka tregoi sesi kur po permbytej Shqipnia nga komunizmi, në vitin 1946: “At Mati Prennushi thrret në Kuvend të Gjuhadolit baben e Lukës dhe i thotë: Koha sa vjen e bahet ma e rrezikshme per xhakoj ashtu si per ne, prandej, merre Luken në shtëpi, sikur ai nuk do me ndejë ma këtu dhe mundou me i dhanë rrugen e muzikës, mbasi ka mundsi që Liceu i ynë të mbyllet nga komunistët dhe të mos hapet ma…Kjo këshillë e At Matisë dhanë babës sim, më shpetoi nga arrestimi i sigurtë që në 1946… Gjithmonë e kam kujtue At Matinë me mirnjohje… ” (Dëshmi gojore e të Ndjerit Lukë Kaçaj, Shkoder 1996).

Luka niset per Tiranë porsa hapet Liceu Artistik. Komisioni i pranimit mbetë i habitun nga pergatitja kulturore e muzikore e Lukës. Pranohet në 1947 në orkestren e Radio Tiranës, por mbas dy muejsh pushohet nga puna si “ish nxanës i françeskanëve”, dhe shkon hamall në një magazinë në Yzberish. E ndihmon kompozitori Kristo Kona, aso kohe deputet, tue e angazhue me korin e Filarmonisë. Luka fillon punen në Filarmoni. Sjellja e Lukës prej qytetari me njohuni si pak kush të disa gjuhëve të hueja, italisht, latinisht, greqisht dhe në mënyrë të persosun gjuhen amtare, tue i vue në perdorim të vazhdueshem me leteratyren botnore dhe kryeveprat e saja ma të njohuna, si pasojë e studimeve fillestare, në vitin 1951 i hapë rrugen per studime jashta shteti në Moskë, në konservatorin “P.I.Çajkovski” në B.S., me një grup muzikantësh shqiptarë.

Luka paraqitet në konkurs dhe porsa perfundon së kënduemi, Drejtori i Konservatorit u çue në kambë tue thirrë: “Otliçno! (shkelqyeshem)”…E nuk do të vonojë kur Shaporin deklaron: “Ky bas asht një Shaljapin i ri, Shaljapini Shqiptar!” Luka i befasoi si artist i madh të gjithë. Ai ishte interpretues në disa gjuhë, tue mësue atje edhe rusishten, frengjishten dhe gjermanishten. Në një turne në shtetet “demokratike” të Europës Lindore, Luka kishte një repertor të gjanë mbi 100 pjesë në 5 gjuhë të hueja.

Me 28 Nandor 1958, ishte në “Balshoj Teater” të Moskës dhe ka interpretue Don Bazilion nga “Berberi i Seviljes” i Rosinit, ku populli moskovit e pershëndeti “tue e krahasue të një niveli me interpretimin e Shaljapinit, po në atë skenë”. Nga B.S. u kthye dhe bani disa turne në disa shtete ku, edhe ju kerkue “qendrimi atje”… Luka nuk pranoi si para Tij i madhi Loro Boriçi. Dashunia per Shqipni nuk i lente asnjë shteg largimi.

1966 emnohet pedagog i kantos në Institutin e Naltë të Arteve dhe jep kontributin e tij me vlerë në përgatitjen e brezit të ri të këngëtarëve. Po, nuk shkon gjatë…

1966…Ramiz Alia, në kuadrin e “Revolucionit Kultural” e largon nga skena!

“Mos vallë… ky asht fundi im…!?” Një pyetje që Ju ngul në kokë Lukës…

Parandjente até që do të ngjiste me 28 Maji 1973…kur sigurimi i shtetit do ti vinte hekrat në prani të studentave dhe pedagogëve, në hollin e Akademisë së Arteve të Bukura, me etiketen e njohun të “rrezikshmërisë shoqërore, dhe në emër të popullit arrestohet si armik i tij…” Lukë Kaçaj, djali Fisnik i Bajzës së Kastratit, asht para xhelatëve shpifës e terroristë, kur Nana Tone me lot perfaqe i lutej “trupit gjykues” per djalin e pafajshem të vetin, por denimi i tij asht i pashmangshem. Luka u dënue me 5 vjet heqje lirie…

REVOLUCIONI KULTURAL BURGOSI EDHE ARTISTIN LUKË KAÇAJ…

Luka ishte “armik i popullit” se kishte recitue vargjet e At Gjergj Fishtes, mësuesit të vet, dhe nuk kishte “harrue endè” me i ra në gjuhen e Tij “Lahutës së Malësisë”, të cilen e adhuroi deri në vdekje. Vargjet e Saja rrethonin zemren e madhe të Lukës!

Nuk munguen dishmitarët e angazhuem nga Ramiz Alia, si muzikanti Avni Mula etj… Dosjet e artistëve ndoshta, do t’ ishin ma befasueset se as nuk merret me mend kush të bante gjamen per gjithë jeten, tue vazhdue pasojat edhe sot mbas 27 vjetësh…

Ana, zonja e Tij e nderueme nuk mungoi as nder telat rrethues me gjema të kampeve.

Luka u lirue nga burgu i “vogel” në vitin 1978, per të vazhdue dënimin e Tij në burgun e “madh” me të gjithë Popullin Shqiptar. Artisti i Madh ishte pa punë. Dyert ishin të mbylluna! Një ditë një shef kuadri “zemermirë” i ofroi punë: “Kemi punë edhe per ty, vetem hamall…” Luka tregonte: “Vetem në ngarkim shkarkim të makinave, të karrocave mund të fitojshe buken per vete dhe per Anen…Lodhja fizike po, por ajo shpirtnore më dermonte shpirt e zemer!” Vazhdoi disa vite hamall tek Pazari i Ri në Tiranë… Në vitin 1988, e bukra Ana, që nuk kishte kursye me shitë edhe “gjakun” per me mbajtë gjallë burrin besnik të saj në burg, mbylli vuejtjet e jetes e mbeshtetun per gjoksin e basit të njohun në Botë, me sy të ngulun tek Luka!

Gjendja shndetsore e Lukës ishte e veshtirë me u kuptue. Burri i madh e mbante veten!

7 SHTATOR 2001, Luka nuk këndoi kurrma!

Komunizmi kerkoi me e varrosë “hamall” të Madhin Lukë Kaçaj, basin e njohun nga të gjitha skenat botnore që e dishruen praninë e Tij.

Luka me të vertetë që interpretonte rolin e Gjinit tek opera “Mrika” e Prenkë Jakovës, tue i dhanë edhe vlerat e veta të malësorit të Veriut, po rolet që luente Luka ishin pjesë nga jeta e Tij. Në kjoftë se arti botnor krenohet me artistët e Mëdhej Xhino Beki, Nikola Rosilomeno, Kolja Giaurov, Boris Kristov, Fjodor Shaljapin, edhe arti Shqiptar “një ditë” ka me rreshtue me ata kolosë, një shkamb të daltuem me kulturen Shqiptare Europjane, që ra e u ba ortek nga majet e Atyne Maleve e, që na i thrrasim Bjeshkët e Nêmuna…

Sot nga luginat e Atyne Maleve vazhdojnë me burue prroje me ujna të kthjellta…

Ne njohem një brilant të muzikës Shqiptare që rrokollisen Ata burime…

Po, Lukë Kaçaj, vështirë se i vjen ma Atyne Alpeve Kreshnike… E Shqipnisë Europjane!