Lista e përbashkët, keqpërdorim dhe demagogji e Beogradit

August 26, 2013 by dgreca

Liderët serbët të Kosovës qendrore, pjesëmarrës në institucionet e Kosovës, janë të ndarë në mendime lidhur me rëndësinë dhe rolin që mund ta ketë pjesëmarrja e serbëve në zgjedhjet lokale të nëntorit në Kosovë me një Listë të përbashkët./

Nga Bekim Bislimi/

Listën e përbashkët serbe e ka paralajmëruar Beogradi zyrtar, duke u bërë thirrje serbëve lokalë në Kosovë që të garojnë në zgjedhje përmes kësaj liste.
Petar Miletiq, aktualisht nënkryetar i Kuvendit të Kosovës nga radhët e Partisë së Pavarur Liberale, duke folur për Radion Evropa e Lirë, vlerëson se një Listë e përbashkët serbe në zgjedhjet lokale nuk ka shumë kuptim.
Sipas tij, nuk ka asnjë arsye që një gjë e tillë të ndodhë dhe se një listë e tillë është joreale të formohet.
“Në qoftë se në zgjedhjet, për shembull, për komunën e Leposaviqit do të paraqitej vetëm një listë, atëherë çfarë do të zgjedhin qytetarët dhe për kë do të vendosnin? Prandaj, unë nuk shoh asnjë arsye që të ngulfatet pluralizmi dhe vullneti i zgjedhësve. Le të paraqiten më shumë lista dhe kush i fiton zgjedhjet ai do ta formojë pushtetin”, vlerëson Miletiq.
Por, Rada Trajkoviq, deputete e Kuvendit të Kosovës nga Lista e përbashkët serbe, listë kjo që ishte formuar në zgjedhjet e kaluara, thotë për Radion Evropa e Lirë se serbët e Kosovës nuk kanë zgjidhje tjetër përveç Listës së përbashkët, për shkak se, sipas saj, kryeministri Thaçi në vazhdimësi po i ofron Partisë së Pavarur Liberale logjistikë, si një partnere e koalicionit qeverisës.
Trajkoviq thotë se kjo parti ka krijuar monopol në përfaqësimin e serbëve në institucionet e Kosovës.
“Në anën tjetër, i kemi serbët që janë krejtësisht të shpartalluar, të cilët disa janë për, dhe disa kundër zgjedhjeve. Por, mendoj se për ne është tepër e rëndësishme që serbët të dalin në zgjedhje, ku logjistikën do ta jepte shteti i Serbisë, në kuptimin e mbështetjes financiare, në kuptimin e mbledhjes së njerëzve rreth një ideje. Por, edhe në kuptimin që ajo listë nuk do të jetë e vetmja”, shprehet Trajkoviq.
Por, cili do të jetë ndikimi i Beogradit mbi pjesëmarrësit në Listën e përbashkët dhe a dëshiron ai që ta mbajë kontrollin e plotë mbi serbët e Kosovës, duke i instrumentalizuar ata?
Petar Miletiq, konsideron se ideja e Beogradit për një bashkim të serbëve në një listë, më tepër ka të bëjë me demagogji se sa me qëllim të mirë.

x “Mendoj se kemi të bëjmë me demagogji dhe kinse nën një mantel të unitetit po dëshirohet t’iu dërgohet njerëzve porosia që të dalin në numër sa më të madh në zgjedhje. Do të thotë, uniteti në këtë rast është si një trik i marketingut parazgjedhor dhe jo si një gjë thelbësore. Mendoj se kjo është çështja”, thekson Miletiq.
Por, deputetja Trajkoviq vlerëson se ndikimi i Beogradit mbi serbët e Kosovës do të jetë i natyrshëm, sepse sipas saj, këta të fundit nuk mund të mbijetojnë pa ndihmën e Beogradit.
Ajo, gjithashtu, shpreh mendimin se në qoftë se Beogradi do t’i keqpërdorë serbët e Kosovës, kjo do të jetë një e drejtë legjitime e tij.
“Keqpërdorimi është e drejtë legjitime. Ju po e shihni që Thaçi po i keqpërdorë liberalët. Pse, pra, do të ishte aq e tmerrshme nëse Beogradi i përdorë serbët? Kjo është diçka normale për mua”, thotë Trajkoviq.
Sipas saj, serbët e Kosovës janë para dy zgjidhjeve të këqija dhe ata duhet ta zgjedhin më të voglën, e që në këtë rast është Lista e përbashkët serbe.

THE LATEST GREEK PLOY IN ALBANIA

August 23, 2013 by dgreca

There is an American saying: ‘Beware of Greeks bearing gifts’.This time, in the name of brotherly love for their fellow Greeks in Albania,the Greeks have devised a clever device to count their ethnic Greeks.
The Greek minority in Albania has been counted many times and by many interested parties. Evidently, so far the Greeks have failed to provide a credible version of their count of 300,000 or 400,000 or even 600,000 ethnic Greeks in Albania. Mr. Nicolas Gage supports the last figure.
I would call an ethnic Greek that citizen of Albania who prior to 1990 knew to be an ethnic Greek by virtue of his/her parents. The reference to 1990 has to do with the demise of the Communist regime in Albania and the Greek cultural and political incursions in Albania. On the cultural side they have installed two Greek bishops to lead the Albanian Autocephallous Orthodox Church: As the head of the Church Archbishop Anastasios Yanoullatos and Bishop Ignatios as the Metropolitan of Berat. On the political side they
seem to be thinking clever ways and devise new ploys to artificially increase the ethnic Greek population in Albania. This paper deals with the proposal to establish a dual citizenship for the ethnic Greeks: Albanian and Greek.

In a study published in NATIONALITIES PAPERS, vol. 22, No 2, 1994,it is concluded that at the very most the number of ethnic Greeks in Albania is 70,000. Mind you, many Albanians protest this figure as being too high.
With the proposal to accord dual citizenship to the Greek minority in Albania the Greeks have found a very clever way to recount the ethnic Greeks in Albania. Simply issue a Greek passport to any Albanian that needs or wants one for his/her own personal reasons independently of whether he/she is a true ethnic Greek or not.
Thus an Albanian Moslem could change his name into an Orthodox name and claim a Greek passport. An Albanian Catholic could do the same. And an Albanian Orthodox with a religious name would simply claim to be an ethnic Greek from Albania.
I happen to know an Albanian Orthodox, a medical doctor practicing in Tirana, who possesses a Greek passport that he uses to travel abroad, especially Europe, without the headaches associated with an Albanian passport.

Given the dire economic conditions in Albania the number of Albanians wanting a Greek passport could be very large. That seems to be the target of the Greek leaders advocating dual citizenship for the ethnic Greeks in Albania. Greek officials discussing the subject of dual citizenship talk about a minimum of 300,000 Greek passports to be issued to ethnic Greeks from Albania. All of a sudden, for the cost of printing a passport, the Greek government can announce to the world the following claim: ‘We have issued, say, 300 000 Greek passports to people from Albania.
Therefore, there are 300 000 ethnic Greeks in Albania. If the Greeks were genuine members of the European community, free from any chauvinistic aims against Albania they could record in the Greek passport the Albanian ethnic background of all those Albanians who are getting the Greek passport simply for convenience.
Instead, to make matters worse, the Albanians who have migrated to Greece in large numbers are not assisted by the Greek government or any other public or private entity to cultivate and maintain their original Albanian ethnic background. Given the ruthless assimilation of the Arvanitas, ethnic Albanians who migrated to Greece in the early middle ages, it is too much to expect the Greek leaders to accord a different fate to the present Albanian migration.
Also, along the way, the Greek government might consider issuing a Greek passport to the Çams, ethnic Albanians expelled from Greece at the end of WW2, currently living in Albania.

Dual citizenship, in a modern, peaceful and unified Europe, is a wonderful concept as it offers the opportunity to ameliorate the life of ethnic groups in their host countries. Leaders of Albania, regardless of their political beliefs, their political parties, their various social or religious groupings, including leaders of the true Greek minority in Albania, should rise in unison to denounce this Greek travesty, this Greek Trojan horse, as a dishonest and dangerous undertaking by the Greek government. The leaders
of Albania should make sure that their government is not a party to this Greek scheme. Albania should not guarantee the Albanian citizenship to all those Albanians who receive a Greek passport under false pretenses, pretending to be ethnic Greeks. On the other hand, the Albanian government should make every effort to protect the Albanian citizenship of the true ethnic Greeks of Albania who also hold a Greek passport.

Clearly, this issue can be resolved between Greece and Albania by simply counting together the true ethnic Greeks in Albania and providing them with the dual citizenship passports. In counting the ethnic Greeks in Albania it should be possible to agree on some simple criteria for such a status. For example: Those citizens of Albania who regularly have spoken the Greek language at home believing fully that they were ethnic Greeks. Or, the ethnic Greeks who have migrated to other parts of Albania from the well known ethnic Greek communities in the Dropulli valley and the area near Saranda. (See op. cit.)
Barring a genuine understanding with Greece about the true number of ethnic
Greeks in Albania, the Albanian government would record meticulously all those citizens who deserve the dual citizenship status as true ethnic Greeks. All the others, the false pretenders, should be made aware that they might forfeit their Albanian citizenship by acquiring a Greek passport.

Sejfi Protopapa
July 22, 2003
Wayland, MA(Dielli-Arkiv)

Turpi grek i Përmetit

August 23, 2013 by dgreca

Shkruan: Dr. Enver Bytyçi/

Përmeti ka rrit këto ditë temperaturën midis dy vendeve fqinjë, Shqipërisë dhe Greqisë. Zbatimi i një vendii të Gjykatës Kushtetuese të Sqipërisë për rikthimin e shtëpisë së kulturës së Përmetit në pronësi të Bashkisë dhe zhvendosja e Kishës së imprivizuar prej aty, ka krijuar tension në Përmet, më pas tension në Athinë, akoma më tepër tension në pikat e kalimit kufitar me Greqinë dhe pak tension në Tiranë. Ministria e Jashtme e Greqisë denoncimit të saj për “dhunën ndaj kishës në Përmet” ka folur dhe për një rast “tensioni” në Gjirokastër, ku sipas saj dikush paska gjuajtur me gurë konsullatën greke, (çuditërisht me një gur të vetëm) dhe për këtë guralec të rënë në oborrin e konsullatës shpreh “kënaqësinë” e saj se “nuk ka patur të lënduar”. Një montim i keq i alibisë, të cilën nuk e beson as vetë autori i shpifjes. Mesa duket rrenës greke nuk i ka mbetur më asnjë alibi fantaziste që bind dikë për “vërtetësinë” e saj.

Për të mos u marrë me histori grekësh të injektuar me urrejtje, shovinizëm dhe fobi antishqiptare, po përpiqem të kuptoj vërtet çka ndodhur që e gjithë Greqia është ngritur në këmbë dhe merr vendime antishqiptare të gjendjes së luftës, deri te mbyllja e kufijve! Asnjë lloj arsyetimi, gjykimi e përceptimi nuk mund të të çojë deri te ajo çfarë ka ndodhur e po ndodh këto ditë midis të dy vendeve fqinjë, Shqipërisë dhe Greqisë.

Në Përmet përmbarimi zbatoi një vendim gjykate, madje 11 vite me vonesë, sepse vendimi i Gjykatës Kushtetuese, i formës së prerë, i takon vitit 2002. Bazuar në vendimin gjyqësor të të gjitha shkallëve, Shtëpia e Kulturës, e cila më 1997, me dhunë, me forcën e kallashëve grekë të rrënimit të Shqipërisë u shndërrua në kishtë, iu kthye mësë fundmi pronarit të saj të ligjshëm, Bashkisë së qytetit të Përmetit. Vendimin e Gjykatës nuk e zbatoi përmbarimi zyrtar shtetëror. Por me të u mor përmbarimi privat. Më tej nuk u kujdes për këtë veprim asnjë polic me uniformën e policisë së shtetit, por veproi policia private. Dy priftërinjtë e qytetit si dhe disa besimtarë ortodoksë reaguan me forcë për të ndaluar zbatimin e vendimit. Policia private i largoi po me forcë, por jo me dhunë, këta njerëz nga lokacioni ku kryheshin veprimet. Dikush mund të shtrojë pyetjen se çfarë ndryshimi ka forca me dhunën. Forca e balancuar e veprimit me atë të kundërshtarit nuk është dhunë. Më pas përmbarimi privat dhe policia private i morën ikonat kishtare të vendosura në shtëpinë e kulturës dhe ia dorëzuan më proçes-verbal përfaqësuesve të Bashkisë, me qëllim që ato të ruhen e të shkonin në gjëndjen ekzistuese te pronari – kishë.

Por Kisha Ortodokse Shqiptare dhe shteti kishtar i Athinës reaguan ashpër. Ato akuzuan ligjet shqiptare, gjyqet shqiptare, pushtetin lokal e qendror të Shqipërisë për shkelje të të drejtave fetare, pra të të drejtave të njeriut. Të gjitha mediet e Greqisë shkruan dhe u ankuan me zë të lartë për “rikthimin e regjimit komunist të vitit 1967 në Shqipëri”. Korit të tillë iu bashkua edhe “fort i ndrituri” Anastas Janullatos. Kështu tha përfaqësuesi i qeverisë greke, zëdhënësi I ministrisë së Jashtme të Greqisë, deputeti fashist i Agimit të Artë, deputeti neofashist i parlamentit europian në Bruksel. Kështu thanë të gjitha gazetat dhe televizionet greke. Dhe nga e thëna, menjëherë në të bërë: Të mërkurën e kaluar (21.08.2013) u mbyllën kufijtë me Greqinë. Shqiptarët, të cilët dëshironin të udhëtonin në Greqi ose nëpër territorin grek nuk u lejuan të kalojnë traun e kalimit kufitar. Fillimisht iu thanë se duhet të keni 1500 euro me vete, veç pasaportës biometrike. Më pas atyre që patën paratë, u thanë se nuk mund të kaloni sa kohë nuk i ktheni shtëpinë e kulturës kishës së Përmetit. Drejtori i Policisë Lufitare në MPB urdhëroi ndërkohë që policia kufitare shqiptare të bllokojë kalimin e kufirit për qytetarët grekë, të cilët donin të hynin në Shqipëri. Ai vendosi sjelljen reciproke midis dy vendeve, për herë të parë në historinë 23 vjeçare mbas hapjes së Shqipërisë. Kjo solli, siç u tha, ndërhyrjen e konsullit grek në Gjirokastër dhe normalizimin e situatës kufitare. Dikush tha se për këtë Rama kishte folur në telefon me Venizellosin, por askush nuk beson në zgjidhjet me telefonata. Eshtë e natyrshme t’i besosh reagimit me të njëjtën monedhë, që të fitosh të drejtën që të takon.

Në këto ngjarje të shumëpërfolura disi me vonesë reagoi edhe Ministria e Jashtme e Shqipërisë me një formulë “as mish, as peshk”, pa thënë asgjë të rëndësishme, madje si e zënë në faj. Nuk do të prisja ndonjë reagim tjetër nga një ministër, që nuk mban as ekuilbrin njerëzor të vetin, jo më të mbajë ekuilibrin diplomatik në marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe vendeve të tjera. Ministria e Jashtme e Greqisë bën ultimatume, kjo e jona e thërret ambasadorin grek në Tiranë për t’u shfajësuar për vete, pa bërë asnjë faj. Kryeministri Berisha e qortoi ashpër qëndrimin e Greqisë dhe qeverisë së saj, duke e konsideruar atë si ndërhyrje flagrante në punët e brendshme të Shqipërisë, por ndërkohë kritikoi mënyrën sesi veproi përmbarimi dhe policia private.

Dhe nga e gjithë kjo çfarë ka ndodhur e si duket do të vijojë të ndodhë në këto ditë të nxehta vere, dëshiroj të ndalem në disa shkelje e ndërhyrje të rënda që politika, qeveria dhe diplomacia greke bën në Shqipëri.

Më së pari, opinioni publik shqiptar e më gjerë rikonfirmoi faktin se jo vetëm kisha greke, por edhe Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë është e varur dhe e njësuar me Greqinë e politikën qeveritare dhe joqeveritare antishqiptare greke. Eshtë fakt i pamohueshëm se qeveria e Athinës, ministria e Jashtme e Greqisë, autoritetet policore, doganore e me radhë në Greqi nuk kanë reaguar për shkak “të shkeljes së të drejtave të njeriut” në Shqipëri, por për shkak të faktit se ata e quajnë Kishën Ortodokse të Shqipërisë si Kishë Greke. Shkurt, pas 23 vitesh në demokraci Athina dhe Janullatos në Tiranë na rikonfirmojnë qëndrimin e tyre të njësuar për varësinë e Kishës Ortodokse Shqiptare te Kisha Ortodokse Greke. Ky është thelbi i konfliktit. Sa kohë që do të ruhet kjo situatë statukuoje në Kishën Ortodokse të Shqipërisë, (për mua ajo nuk është as e pavarur, as autoqefale)aq kohë do të ketë konflikt midis Greqisë dhe Shqipërisë. Shqipërisë do t’i duhet luftojë për ruajtjen e sovranitetit të saj shtetëror, Greqisë për ta tjetërsuar atë me presione të natyrës kishtare.

Të gjithë ne besojmë se askush në Greqi nuk do të reagonte, nëse do të veprohej ngjajshëm me një xhami ose një kishë katolike apo evangjeliste . Reagimi i Greqisë shpreh dhe njëherë mentalitetin agresiv të politikës dhe kishës greke ndaj Shqipërisë dhe Kishës Ortodokse të Shqipërisë. Vetë Kisha shqiptare është bërë në fakt njësh me politikën greke. Prej këtej rrjedh arsyetimi se roli i Kishës Ortodokse Shqiptare të drejtuar nga Janullatosi nuk ka mision të saj besimin te Zoti, por përçimin e politikës greke në Shqipëri dhe ndikimin politik në vendin tonë për të realizuar ambicjet nacionaliste dhe shoviniste të diçituara si “Çeshtje e Vorioepirit”, një çeshtje, e cila ka lindur pas revolucionit grek të gjysmës së parë të shekullit XIX. Vorioepiri është politikë e hapur e dhjetra organizatave joqeveritare, e disa partive politike ekstremiste të pranishme në parlament, që prej komunistëve e deri te fashistët, është gjithashtu politikë e hapur dhe e fshehtë e qeverisë dhe diplomacisë greke. Axhenda vorioepirote, e cila rivendikon territoret shqiptare të jugut, u shfaq sërishmi para disa ditësh në Himarë, kur deputetë grekë dhe autoritete të tjera grekomane e grekofile në Shqipëri përkujtuan vrasjen e Gumes.

Së dyti, Greqia në kundërshtim me ligjet demokratike të shtetit të së drejtës, ka atakuar me dhunë një vendim gjykate. Nëse në demokraci pranohet se gjykatat janë të pavarura dhe vendimet e tyre duhen zbatuar, atëherë nga ky rregull nuk mund të përjashtohet askush, qoftë dhe kisha ose xhamia. E vetmja rrugë e reagimit të palës kundërshtare, në rastin konkret të Kishës, do të ishte ankimimi në Gjykatën e të Drejtave të Njeriut në Strasburg. Por në Greqi duket se nuk funksionon drejtësia. Njësoj sin ë vendet diktatoriale, ose vendet e brishta në demokraci, edhe në Greqi përdoret politika në funksion të së drejtës. Ndërkaq përdorimi e shpërdorimi politik i së drejtës është tipar i vendeve të pazhvilluara, ose në zhvillim e sipër. Demokracia greke e proklamuar si demokracia më e përparuar ka pësuar rishtaz fiasco. Ajo nuk mund të shërbejë si model për Europën e mrekulluar nga filozofia e Aristotelit dhe apologjia e Sokratit. Eshtë një demokraci nën nivelin e demokracisë ballkanike në përgjithësi. Opinioni publik në Europën Perendimore është vetëdijësuar se Greqia nuk përfaqëson vlerat e demokracisë së proklamuar. Por, për shkaqe interesash gjeopolitike ende nuk e pranojnë hapur këtë fakt udhëheqësit politikë të BE-së. Nëse do të pranohej kjo, atëherë BE do të bënin vlerësime më reale ndaj asaj çfarë ndodh në Europën Juglindore dhe do t’i jepnin Greqisë faturën përkatëse, edhe pse është vend anëtar i BE-së. Të qenit anëtar i BE-së nuk mund të jetë liçensë e së drejtës për ta transferuar përgjegjësinë te vendet aspirante për t’u pranuar në BE.

Së treti, për më tepër politika dhe demokracia greke e përpunuar në Athinë, është demokraci dhe politikë e hakmarrjes kolektive te njerëzit e pafajshëm. Greqia u hakmor me shqiptarët në nevojë, të cilët konform ligjeve europiane donin të udhëtonin në këtë vend. Ajo ua mbylli atyre kufijtë pa asnjë arsye ligjore të së drejtës europiane. Me qindra shqiptarë u kthyen mbrapsht, duke ndjerë dhimbjen e hakmarrjes primitive të shtetit grek. Ky veprim nuk shpreh demokraci, përkundrazi shpreh një primitivizëm të egër në marrëdhëniet midis shteteve dhe qytetarëve. Të hakmerresh te qytetarët shqiptarë pse një organ kompetent ligjor zbaton një vendim gjykate, madje me 11 vite vonesë, do të thotë të ndërtosh marrëdhënie konfliktualiteti me një nga vendet fqinjë. Kështu ndodhi këto ditë me Greqinë, fqinjin tonë jugor, kur refuzoi me forcë kalimin kufitar të shqiptarëve. Ndërkohë në BE ka mundësi që të përkdhelin sedrën greke të Athinës e të sulmojnë institutcionet e shtetit shqiptar për atë që do ta quaja “Turpi grek i Përmetit”.

Dhe nëse Greqia dëshmoi agresivitet të pamasë në politikat e saj antishqiptare, qeveria shqiptare reagoi me shumë maturi. Kam parasysh në këtë rast reagimin e kryeministrit, sepse reagimi i ministrit të Jashëtm nuk është për t’u përmendur. Agresiviteti grek nuk erdhi për shkak të temperaturave të larta të gushtit e nuk mund të motivohet me kthimin në gjendjen e mëparshme të një shtëpie kulture, pronë e bashkisë së një qyteti. Qëndrimi hakmarrës i Greqisë ka lidhje me politikat imponuese në rajon e sidomos kundër vendeve të tilla si Shqipëria e Maqedonia. Ajo është e motivuar me kërkesat e Athinës për të përfituar territore nga Shqipëria.

Athina kërcënoi para disa vitesh se do të përdorte veton e nuk do ta miratonte nënshkrimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit të Shqipërisë me BE-në. Më pas kërcënoi se do të bllokonte anëtarësimine vendit tonë në NATO. Me këto kërcënime e detyroi qeverinë shqiptare të Berishës të nënshkruante marrëveshjen detare, aq të përfolur nga opozita e derisotme e majtë. Madje opozita e Ramës e çoi atë marrëveshje në Gjykatën Kushtetuese, e cila në unanimitet vendosi anullimin e saj. Të gjithë anëtarët e Gjykatës kushtetuese, edhe ata që ishin simpatizantë të Berishës, edhe ata që vijnë nga partia e Ramës, votuan kundër marrëveshjes dhe e zhbënë atë. Por kjo ndodhi pasi Shqipëria bëri kërkesë për statusin e kandidatit për pranim në BE dhe pasi ajo u pranua në NATO. Greqia e përjetoi këtë si “dredhi” të Berishës, ndërkohë që i ftohu marrëdhëniet me opozitën e majtë, për shkak të iniciativës së saj në Gjykatën Kushtetuese.

Tani kjo marrëveshje ka ngelë në derën e mazhorancës së re. Rama është para dilemës për të bërë ose për të mos bërë lëshime. Një lëvizje tij taktike për lidhje më të ngushta me Ankaranë e Romën sesa me Athinën, ka bërë që në Greqi të mendohet se Rama nuk do të bëjë lëshimet që grekët i duan. Për këtë arsye është rritur presioni. U gjet dhe kazusi për këtë. Shtëpia e Kulturës në Përmet, e cila mban emrin e të madhit Naim Frashëri. Ndoshta ka ndikuar dhe emri I njërit prej Frashërlinjëve më në zë që grekët të vepronin në kushtet e terrorit të vitit 1997, kur pushtuan shtëpinë e kulturës dhe e improvizuan atë si kishë të qytetit. Tani e përdorin kundër Shqipërisë, për të tensionuar gradualisht situatën e marrëdhënieve midis të dy vendeve, me qëllim që të shkohet hap pas hapi deri të vetoja greke për marrjen e statusit kandidat për në BE. Këtë kishte parasysh eurodeputeti i Demokracisë së Re, kur pyeti në parlamentin europian, nëse Komisioni Europian ka dijeni dhe do t’i pasqyrojë ose jo ngjarjet në Përmet në raportin e radhës për Shqipërinë.

Harmonizimi i politikave antishqiptare vjen kështu në një lijë të përhershme, të sinkronizuar prej Përmeti në Gjirokastër, prej aty në Athinë, nga Athina në Bruksel e rikthimi përsëri në kufirin shqiptaro – greko – shqiptar. Nga ana tjetër, duket se në Athinë kërkohet një kompensim i humbjes së presitigjit grek me qëndrime të ashtuquajtura të forta, por antidemokratike dhe nacionaliste. Nacionalizmi bëhet gjithnjë strehë për maskarenjtë në politikë, kur politika kalon kriza të tilla si ajo e Greqisë. Dhe më e dëmshmja është kriza e besimit. Ajo çfarë ka ndodhur dhe ndodh në Greqi që prej gati pesë vitesh, është vërtet tragjike, e dhimshme, sepse në atë vend ka humbur besimi. Dhe përdorimi i instrumenti t kishë është më efektivi për rikthimin e besimit. Kjo dhe për faktin se kisha në Greqi është sipas pyetësorëve institucioni më i besueshëm në vend, krahas ushtrisë.

Presioni ndaj palës shqiptare dhe formula nacionaliste e forcimit të pushtetit janë dy arsyet kryesore të ngjarjeve të fundit në marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë. Të dy këto faktorë janë njëkohësisht shkak i tensionimit të marrëdhënieve disavjeare midis Maqedonisë dhe Greqisë dhe të përhershme midis Ankarasë dhe Athinës. Por jo pak problem Greqia ka edhe me Bullgarinë. Duhet përmendur se këto marrëdhenie sjellin në vëmendje Luftrat Ballkanike, sidomos Luftën e Dytë Ballkanike, e cila u shkaktua më së shumti për arsye të konfliktit bullgaro-grek. E njëjta situatë është dhe sot. Vetëm se ka ndryshuar harta politike e Ballkanit dhe kushtet gjeopolitike të rajonit.

MBRETI AHMET ZOGUDHE PAVARËSIA E BESIMEVE FETARE

August 23, 2013 by dgreca

Foto 1938-Nga e majta në të djathtë ;Kryeminstri Koço Kotta,imz.Anlonutti-delegat Apostolik në Shqipëri.Mbreti Ahmet Zogu I, Myftiu i Madh Bexhat Shapati,Kryegjyshi botëror i Bekatishinjëve Sali Nijazi Dede,dhe imz.Kristofor Kissi,Mitropolit i Kishës Autoqefale Ortodokse Shqiptare/

Shkruan Eugen SHEHU/

Në dritën e pakët të hedhur në këto vite,për rolin historik të Mbretit të shqiptarëve Ahmet Zogu, në krijimin e të parit shtet modern shqiptar,ende nuk është konturuar i plotë porteti i tij.Politizimet vazhdojnë ende në këtë mijëvjeçar të ri,duke dashur të shmangin daljen në dritë të të vërtetave e për më tej,duke dashur të godasin drejtëpërsëdrejti në zemër të shkencës së historisë.Por sidoqoftë,tentativat e pseudohistorianëve mjeranë,janë kurdoherë të pafuqishme ndaj fakteve dhe dokumentave që ende vuajnë burgun e errësirës gjysëm shekullore komuniste.

Ashtu si në të gjithë rrafshet e tjera të ngritjes dhe fuqizimit të shtetit të parë modern shqiptar,roli i Ahmet Zogut do të mbetet i pakontestueshëm edhe në kuadër të besimeve fetare në Shqipërinë Mbretërore.I bindur në idetë e tij se besimi në Zot,ruan dhe forcon parreshtur ndjenjën kombëtare,biri i Matit,që në ditët e para kur duhej të merrte në duar e veta qetësinë dhe rendin në shetin amë ( në Shqipëri,në ditët e Kongresit të Lushnjës) u përpoq të hyje në lidhje të drejtëpërsëdrejta dhe të sinqerta me besimet fetare,duke dashur t’u sigurojë atyre një dimension jo vetëm institucional por edhe kombëtar.Dhe në këtë mision,idetë e Mbretit Zog kanë ngadhnjyer kurdoherë në kahje të nacionalizmit shqiptar.

Siç dihet në Shqipëri,në vitin 1921,një grup intelektualësh të besimit Islam,ndërmuarën nismën për t’u shkëputur nga Sheh-ul-Islam i Konstandinopojës dhe për të krijuar institucione të pavarura në këtë drejtim.Ndonëse puna e këtij grupi intelektualësh,nisi në fillim të vitit 1921,pati mjaft debate dhe zvarritje,ndofta edhe për shkak të vështirësive objektive që paraqiteshin përballë qeverisë shqiptare.Fjala ime që kjo qeveri të ndihmonte sa më shumë në pavarsinë e institucioneve myslimane,duke ruajtur edhe raporte harmonike me konfesionet e tjera fetare.Ka qenë pikërisht vizita që këta intelektualë,i bënë në vitin 1922 kryeministrit shqiptar Ahmet Zogu (asaj kohe 27 vjeçar) për ta uruar ate, e cila ka shërbyer si shtytje në realizimin e idesë së pavarsisë së komunitetit mysliman.Kryeministri i Shqipërisë Ahmet Zogu,i ka siguruar këta intelektualë se do të kenë kurdoherë vëmendjen e qeverisë që ai drejtonte.Për më tej,duke u njohur me procedurat e arritjes së kësaj autonomie,kryeministri shqiptar ndërmori edhe një varg takimesh me ministrin e jashtëm me ç’rast u lehtësuan disa procedura burokratike.Duke qenë i njoftuar edhe për parapregaditjet e mbajtjes së Kongersit Mysliman Shqiptar,Kryeministri i Shqipërisë,27 vjeçari Ahmet Zogu,për befasinë e intelektualëve të besimit mysliman , ai u shpreh ; “,mosha, intelegjenca,dhe besimi tek i Madhi Zot,ma përforcon dhe më tepër bindjen,se me ndihmën e të Madhit Zot,me pastërtinë tuaj morale dhe shpirërore si besimtarë dhe intelektualë,Shqipëria dhe Shqiptarët kanë një ardhmëri të ndritun.Aty ku besohet në Zotin,Atdheu është i siguruar dhe Kombi lulëzon,meqë këto janë nga duart e Zotit”.

Kongresi Mysliman Shqiptar,i zhvilloi punimet në Tiranë,në sallën e shoqërisë “Djelmëria Dibrane” nga data 24 shkurt deri më 12 mars 1923.Çdo prefekturë dhe nënprefekturë kishte dërguar aty përfaqsuesin e vet legjitim,i cili gëzonte të drejtën për të zgjedhur dhe për t’u zgjedhur.Ndër organizatorët dhe drejtuesit kryesorë të këtij Kongresi,ishte atdhetari i njohur Imam Vehbi Dibra.Ai duke përshëndetur të pranishmit dhe duke falenderuar qeverinë shqiptare për ndihmën e dhënë,që në fillim u shpreh për ndryshime e përsosje në besimin mysliman,veçmas në pikëpamje organizzative. Deviza e shpallur nga Imam Vehbi Dibra në këtë kongres , ishte : me ndrrimin e kohës ndrrojnë edhe gjykimet “.Se çfar vlersimi tregoi qeveria e atëhershme shqiptare,për këtë kongres,ndofta mund të shihet edhe në faktin se veç masave dhe mbështetjes së plotë organizzative, aty muarën pjesë edhe disa deputetë si : “Mehmet Polingu,,i deleguar i popullit të Krumës,Qamil Bala i deleguar i Kosovës,Sali Vuçitërna,i deleguar i Zerqanit,Halim Gostivari,i popullit të Kolonjës,Halit Roji i deleguar i Shkodrës,Ibrahim Xhindi i Vlorës,Banush Hamdiu i Pogradecit dhe Vehbi Dibra i deleguar i Dibrës “.(Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë – fondi 882 , dosjet 16-17 fleta e parë).

Për më tej,kryeministri shqiptar Ahmet Zogu e përshëndeti kongresin mysliman me anë të përfaquesit të tij Qerim Çela,i cili ndonëse i ndoqi të gjitha punimet dhe dha mendime tejet të vyera,nuk kishte të drejtë vote.Përshëndetja e kryeministrit shqiptar,i siguronte kongresit mysliman se qeveria shqiptare i përgëzonte ata për nismën e marrë,duke qenë e sigurtë se akti i shpalljes së pavarsisë së xhamisë shqiptare,ishte vazhdim i natyrshëm i ideve dhe veprimeve pas shpalljes së pavarsisë së Shqipërisë në vitin 1912.Fjala e të dërguarit të qeverisë,ka qenë ndërperë disa herë nga duartrokitjet falenderuese për qeverinë shqiptare.

E shoh të udhës të sjell në këto radhë,një prej vendimeve të Statutit Mysliman,të hartuar dhe miratuar unanimisht në ditët e këtij Kongresi( Pika të cilat më vonë hynë edhe në Statutin e Kishës Autoqefale Ortodokse Shqiptare).Sipas këtij Statuti,Organi më i lartë mysliman në Shqipëri,ishte kryesia e Këshillit të Naltë të Sheriatit e cila drejtohej nga Myftiu i Përgjithshëm.Personi që do të vendosej në këtë detyre,përpara se të votohej nga delegatët e kongresit,duhej doemos të plotësonte këto kushte ( të propozuara nga Kryeministri Shqiptar Ahmet Zogu):

”1- Të ishte nënshtetas shqiptar dhe të dinte gjuhën shqipe. 2- Të gëzonte të gjitha të drejtat civile dhe politike. 3- Të ishte prej races shqiptare ose me origjinë shqiptare tre brezash. Këtë detyrë,nuk mund ta zënë persona që duke filluar nga 28 nëndori i vitit 1912,kanë luftuar kundër çështjes sonë kombëtare”.(Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë.Fondi 882,dosja 1 fleta 3 ).

Pa u zgjatur në rëndësinë e madhe historike të këtij Kongresi,i cili shpallte njëherë e përgjithmonë pavarsinë e xhamisë shqiptare prej Stambollit,mendoj se është me vend të ndalem në faktin që kryetari i Kongresit Mysliman Shqiptar i drejtohej kryeministrit shqiptar me një falenderim ku pos të tjerave e vinte në dijeni : “Me anën e kësaj shkrese kam nderin me ju lajmërue se Kongresi Mysliman Shqiptar sot mori fund me sukses të plotë tue ba zgjedhjet e antarëve të këshillit të naltë të Sherijatit,si mbas neneve 6-7 të statutit.Anëtarë të këshillit u zgjodhën : Vehbi Dibra,Hafiz Ali Korça,Vejsel Nailiu,Haxhi Adem Vata,Sheh Ibrahim Karabunara,Qamil Bala,Reshat Kokalari”.

( Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë – Fondi 882 , dosja 4 , fleta 7-8 ).

Natyrisht,vënia në dijeni e kryeministrit shqiptar mbi këto zhvillime të Kongresit Mysliman,nuk mund të ketë qenë e rastësishme.Ngjarjet që u zhvilluan më pas,rrëfyen se kryeministri shqiptar e më pas Mbreti Ahmet Zogu,i mbështeti fuqimisht reformat e shpallura në këtë kongres,që nga nxjerja e ligjit të posaçëm për vakëfet,në sobvencionimin e ndërtesave,shkollave fetare,xhamive etj. e deri tek krijimi i kushteve për të ndërtuar një besim Islam të kohës,të çliruar prej dogmave shekullore të mentaliteteve jocivilizuese.Duke qenë se në fëmijërinë e vet Ahmet Zogu,pat marrë mësime prej atdhetarit të shquar Dervish Hima,ai do të ndiqte me vëmendje gjatë gjithë kohës,ecurinë e proceseve të pavarsisë së besimit mysliman,në raportet e këtij të fundit me vetë shoqërinë shqiptare dhe qytetërimin evropian të kohës.

Nga ana tjetër,Ahmet Zogu, e konsideroi deri në fund,një mik të vyer,Imam Vehbi Dibrën.Jo rallë ata janë takuar së bashku dhe në çdo bisedë,fjala ka qenë në ate plazmin e besimit mysliman,tek ideja e madhe e unitetit dhe detyrimit të gjithësecilit ndaj atdheut,Imam Vehbi Dibra,në thirrjet e hartuara prej tij,me ç’rast këndoheshin në çdo Xhami të Shqipërisë, e vinte theksin pikërisht në kërkesën që sejcili të përpiqej të vinte në jetë detyrat që kishte ndaj atdheut.Këto lutje nuk duhen parë kurdoherë si dogma moralizuese por edhe si vlera jetësore dhe patriotike që lidhen ngushtë me fatet e kombit.Më saktësisht,diku Vehbi Dibra ka pas thënë ; “I Madhi Zot,ka me na e matë edhe temperaturën e dashurisë që kemi për atdhe.Të kemi kujdez vllazën,të mos gabohemi me ba ndonji tradheti kundra atdheut.Vini re vllazën,se tradhëtia kundra atdheut bahet shumë lehtë,Zot,na ruej ! Tue pa se Atdheut i drejtohet nji rrezik e me heshtë,edhe kjo asht nji tradhëti “.( Vehbi Dibra , ” Ç’urdhëron Kurani” faqe 44 ).

Por jo vetëm kaq meqë nuk duhet të harojmë se në vitet 1920-1921,kur Shqipëria nuk ka pasur më shumë se një milion e 100 banorë ( fjala është për banorët e shtetit amë,të Shqipërisë londinese),gati 250 mijë i përkisnin besimit bektashian.Në vitin 1920,në shtetin amë,janë numëruar më shumë nga 50 teqe,më të përhapurat në Krujë,Dibër,Përmet,Elbasan,Kolonjë e Gjirokastër.Në favor të përhapjes dhe zhvillimit të besimit bektashian erdhi një prej neneve të statutit të miratuar në Kongresin e Lushnjës ku thuhej shprehimishtë se ; “Shqipëria,njeh dhe mbron baraz,synizmën,bektashizmën, ortodoksizmën dhe katolicizmën”.

Më 17 janar 1921,në teqenë e Prishtinës, u mbajt Kongresi i parë Bektashian.Aty muarën pjesë baballarë nga 37 teqe kryesore të Shqipërisë,të cilët përfaqsonin numërin e konsiderueshëm të bektashinjëve të asaj kohe.Në fillim,një komision i posaçëm hartoi statutin lidhur me drejtimet e mëvonshme,ky statut u diskutua dhe gjykua nen për neni.Ky statut i cili u quajt “Lidhja Bektashiane” në thelb,pasi shprehte organizimin dhe veprimtarinë e ardhshme,sanksiononte krijimin e Kongresit Bektashian Shqiptar.Përsa u përket lidhjeve të këtij komuniteti,me teqenë e madhe të Haxhi Bektash Veliut në Turqi,ata u sanksionuan më tepër në rrafsh moral,ndërsa në thelb qoftë në Statut,qoftë në verpimet e tjera parashihej pavarësia e plotë e besimit bektashian.

Gjashtë muajt më pas,më 18 qershor 1921, në teqenë e Baba Xhemalit në Përmet,u mblodh kongresi i dytë i klerit bektashian.E vërteta është se midis problemeve të tjera,aty u diskutuan edhe mënyra për t’u miratuar prej qeverisë shqiptare statuti “Lidhja Bekatashiane” i cili shprehtë pavarsinë e besimit bektashian.”Kongresin e drejtoi Baba Ahmeti.Në të mori pjesë edhe përfaqsuesi i qevreisë shqiptare… U vendos që nëpërmjet nënprefektit të Përmetit t’i kërkohej qeverisë të miratone statutin e përgaditur nga mbledhja e Prishtinës,për të vënë në veprim vendimet e këshillit të mësipërm që do të jepeshin mbi organizimin e teqeve”. ( Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë, fondi 252 , dosja 89 , fleta 8 ).

Në vitet e më pastajme,kur Ahmet Zogu u zgjodh kryeministër i Shqipërisë,teqet shqiptare patën një lulëzim të dukshëm.Nën kujdesin e drejtëpërsëdrejti të tij,u ngrit mësonjëtorja bektashiane e cila përgadiste kuadro të besimit bektashian,me ç’rast ata shpërndaheshin në krejt teqetë e Shqipërisë. Veçanërisht në momentet kur besimi bektashian u godit rëndë në Turqi , në Tiranë, u vendos Selia e Shenjtë e Kryegjyshatës Botërore Bektashiane,roli dhe ndihmesa e Ahmet Zogut janë të dorës së parë.Përfaqsuesi i qeverisë për besimin fetar,do të informonte rregullisht Ahmet Zogun si kryeministër, e më vonë Mbret i Shqiptarëve,për gjithshka që lidhej me organizimin e punëve në Kryegjyshatë,hallet dhe vështirësitë që kishin baballarët dhe dërvishët e teqeve të largëta. Me propozim dirket të Ahmet Zogut,më 1930 Kryegjyshatës Botërore Bektashiane në Tiranë i akordohet nga fondi i qeverisë 1000 franga ari,me të cilat u hodhën themelet e ndërtesës që ende sot shërbenë si Seli e Shenjtë e Kryegjyshatë.Ahmet Zogu kurdoherë do të gjente kohë për të biseduar me Kryegjyshin Botërorë,duke
kërkuar pos të tjerave që Dërvishë apo Baballarë të shkolluar në Shqipëri,të mund të shkonin të ushtronin ritet fetare,sidomos në trojet tona,të mbetura jashtë shtetit tonë amë si në Kosovë,Maqedoninë shqiptare e çamëri.Ai burrë i madh i shtetit,ishte i bindur se bektashizmi i zhvilluar në trojet shqiptare,do të jepte ndihmesë të madh drejt bashkimit të kombi dhe atdheut shqiptar ,ashtu sikundër e patën provuar ngjarjet kulmore të Lidhjes Shqiptare të Prizërenit dhe shpallja e pavarsisë në Vlorë.

Dihet tanimë se në qershorin e vitit 1928,pas krijimit të qeverisë së re,Mbreti i Shqiptarëve,Ahmet Zogu,dekretoi datën 5 gusht 1928,për mbledhjen e Kuvendit Kushtetues,me ç’rast do të rishikoheshin ndryshimet e mundshme në Kushtetutë. Më 1 shtatorë 1928,në mënyrë unanime,Kuvendi Kushtetues,aprovoi ndryshimet në Kushtetutë,me ç’rast Shqipëria quhej shtet i pavarur me tërësi tokësore të pandarë,të pacënueshme dhe të patjetërsueshme.Ajo shpallej Mbretëri Demokratike Parlamentare dhe të trashëgueshme,me Mbret të Shqiptarëve Naltëmadhërinë e tij, Zogu i Parë. Gjithashtu kjo kushtetutë sanksiononte se “Shteti shqiptar do të kishte karakter laik, por fetë dhe besimet e ndryshme fetare gëzonin lirinë e ushtrimit të tyre që gëzoheshin me ligj,por s’do ndërhynin në punët e brendshme të tij”( “Shqipnija më 1937 “ faqe 7 ).Me këtë nen të Kushtetutës,Mbretëria shqiptare e atyre viteve,është radhitur ndër popujt e përparuar të Evropës ku besimet fetare janë vënë plotëisht në harmoni me lirinë personale të njeriut.Por nëse me besimet myslimane,katolike dhe bektashiane vështirësitë kryesore ishin kapërcyer,një gjë e tillë nuk kish ndodhur me kishën ortodokse shqiptare.

Historia e marëdhënieve të kësaj Kishe me ate të Fanarit,ka qenë mbushur me ngjarje të pakëndshme për të mos thënë me luftë të hapur ndaj njëra tjetrës.Është kjo arsyeja që Mbreti Zog,vetëm disa muaj pas marrjes së këtij funksioni,ndërmori hapa konkrete edhe për pavarsinë e kishës ortodokse shqiptare.Kështu,në fillim të vitit 1929,në bashkëpunim edhe me krerët e lartë të hierarkisë kishtare,qeveria shqiptare shprehu mendimin për shkëputjen e kishës shqiptare si prej Stambollit,ashtu edhe prej Athinës.Madje për këtë,u dërgua në Stamboll edhe një përfaqsues i qeverisë shqiptare,anipse ky vendim nuk u pëlqeu as Athinës as Stambollit.Klerikët e lartë të Fanarit,dërguan disa kushte në Tiranë,të cilat jo vetëm nuk lejonin pavarsinë e kishës shqiptare,por e ndërvarnin akoma më shumë ate ndaj qëndrimeve të Fanarit.Në këto kushte Mbreti Zog nuk mund të rrinte duarkryq.Ai duke marrë edhe mendimet e atdhetarëve të tjerë shqiptarë,të të gjitha besimeve fetare,në një prej mbledhjeve të Këshillit të Ministrave,thirri të pranishëm imzot Visarionin duke e propozuar në funksionin e Mitropolitit të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare,njëkohësisht edhe me detyrën e Peshkopit për Durrës dhe Tiranë.Nisur nga idetë,që udhëhiqnin Mbretin Zog për këtë propozim,Këshilli i Ministrave e miratoi poltësisht fjalën e tij,madje imzot Visarioni i pranishëm në këtë takim falenderoi nxehtësisht Mbretin lidhur me kujdesin e madh të tij ndaj besimtarëve ortodoks shqiptarë.

Kështu,më 18 shkurt të vitit 1929,mes një gëzimi të madh në qytetin e Korçës,u zhvillua ceremonia e krijimit të Sinodit të kishës shqiptare.Për herë të parë në histori,u mbajt një meshë në gjuhën shqipe,në mënyrë legale me pjesmarrjen e mijëra qytetarëve korçarë.Imzot Visarioni,nuk harroi të shprehte në fjalën e vet,në emër të besimtarëve ortodoks shqiptarë,mirënjohjen për Mbretin Zog i cili po vendoste themelet e pavarsisë së kishës shqiptare.Po ate ditë është vendosur që edhe Korça,të ket pasur në gjirin e vet Selinë e shenjtë të kësaj kishe.Pas kësaj ka qenë vetë Mbreti Zog, i cili së bashku me diplomat e emërimit si peshkop,u dërgoi klerikëve të lartë shqiptarë,letër falenderimi nga ana e tij,ku vinte në dukje guximin e tyre për t’i shërbyer besimit fetar dhe atdheut. Ai shprehte bindjen se vepra e tyre në rrafsh të pavarsisë së kishës ortodokse shqiptare,do të çmohej kurdoherë jo vetëm prej besimtarëve ortodoks por prej krejt shqiptarëve.Ky qëndrim dhe veprim i guximshëm i qeverisë shqiptare të asaj kohe,do të shkaktonte fortuna të vërteta në strukturat e Fanarit.Ky jovetëm që nuk e njohu pavarsinë e kishës shqiptare,por mori një sërë masash që synonin në pengimin e ushtrimit të riteve fetare nga peshkopët shqiptarë.Për më tej,me dekret të posaçëm,Fanari ç’kishtëroi peshkopët shqiptarë që kishin pranuar detyrën duke ua komunikuar këtë vendim të gjithë kishave ortodokse jashtë Shqipërie.Me tërë këto presione u njoh menjëherë qeveria shqiptare e cila,bënte atë ç’të mundëte që mekanizmi i pavarsisë së kishës ortodokse të funksiononte normalisht : “Mbreti Zog u kundërpërgjigjej duke dëbuar nga Korça mitropolitin Hierotheun, i emëruar nga Stambolli.Shtypi i Athinës e cilësoi veprën e qeverisë shqiptare si një padrejtësi ndaj pakicës greke,që gjoja po shkëputej me forcë nga Patriarkana e Stambollit,duke iu imponuar liturgji në gjuhën shqipe.Ndërsa zyra e shtypit e ministrisë së jashtme në Tiranë,i’u përgjegj se shteti shqiptar s’kish bërë tjetër,veç kish zbatuar parimin e njohur dhe aplikuar në tërë ballkanin,sipas të cilit çdo shtet i pavarur kish të drejtë të kishte kishën e vet kombëtare”.

( I . Ushtelenca “ Diplomacia e Mbretit Zog i Parë “- Tiranë 1996 , faqe 225 ).

Edhe Fan Noli më 1933,përshëndet guaimi e padiskutueshëm përmes një letra Mbretin Ahmet Zogun.Është i njohur fakti se pas këtij fakti,Patriarkana e Stambollit dhe kisha greke nuk njohën pavarsinë e kishës shqiptare,madje edhe për vite të tëra nuk pushuan luftën e hapur të tyre.Ndërsa kishat e vendeve të tjera e njohën pavarsinë e asaj shqiptare dhe ndërtuan marëdhënie të mirëkuptimit të ndërsjelltë me të,mandej këto marëdhënie u shtrinë deri në dërgimin e priftërinjëve në ato dioqeza ku këta,në ato vite patën munguar.

Për vetë kushtet historike,në Shqipëri ç’prej shekujsh ishte zhvilluar edhe besimi Katolik.Ndonëse në dy tri enklave të përcaktuara qartë etnikisht si Mirdita,Kurbini e Shkodra,sigurisht që edhe ky besim u muar menjëherë në mbrojtje nga statuti i Mbretërisë Shqiptare.Gjithsesi,për shkak se krerët e lartë fetare katolike,nuk kërkuan asnjëherë shkëputjen e tyre nga Vatikani,qeveria shqiptare e asaj kohe,nuk mund të ndërmerrte veprime konkrete duke mos dashur të cënojë lirinë e besimtarëve katolikë.Për më tej ishte po kjo qeveri, e cila mundësoi deri në pagesë,ngritjen e famullive të largëta,apo pasurimin e bibliotekave të qytetit të Shkodrës me literaturë katolike.E vërteta është se pas shpalljes së pavarsisë së kishës shqiptare,(ku i jepej një goditje e rëndë helenizmit që donte të depërtonte në jugun e shetit amë) nisi të lëvize në mënyrë diplomatike edhe Italia,kishte marrëveshje të detajuar me greqinë,lidhur me zonat e influencës së kishave,ndaj ajo nuk priti mirë pavarsinë e kishës shqiptare.Është kjo arsyeja që nëpërmjet burimeve diplomatike,Italia ndërhyri pranë Mbretit të shqiptarëve Ahmet Zogu,për të riparë marëdhëniet me kishën greke,por përgjigjja e burrit të Matit,ishte tejet diplomatike,ai u përgjigj se ato ishin objekt i mekanizmave fetare të qeverisë,por aspak shqetsime personale të tija.

Hapi tjetër i vendosur i Mbretit Zog,lidhur me besimet fetare,në Shqipëri,ishte institucionalizimi i Kodit Civil,ku këto besime jo vetëm mbroheshin por më së shumti zhvilloheshin nga shteti,duke ndaluar çdo dasi ndërmjet tyre dhe duke konfirmuar dhe inkurajuar vetëm tolerancën midis besimeve dhe besimtarëve shqiptarë.Posaçërisht për këtë problem,ku nënvizohej ideja që besimet fetare të konvergonin në dashurinë ndaj atdheut,shtypi shqiptar ka shkruar ; “Hyrja e kodit civil në fuqi,në vitin 1929, inaguroj hyrjen zyrtare në fuqi të Biblës sënjëshmërisë sonë kombëtare civile,të trashëguara nga stërgjyshërit tanë,Pellazgët ose Thrako-Ilirët.Autoqefalia e kishës ortodokse ,krijimi i Komitetit Mysliman,themelimi i Kryegjyshatës Bektashiane,atdhedashuria e klerit katolik në Mbretërinë Shqiptare kanë qenë … lëndët më të para,nga të cilat kombi po pret,me mbretin e madh,Zogun e vet në krye,ta shenjtërojë edhe fetarisht këtë “Njëshmëri” të bekuar nga Perendija vetë që e ka krijuar “ .(Gazeta “ Drita “ Tiranë më 21 mars 1937 ).

Duke inkurajuar tolerancën fetare ndër shqiptarët,në fakt,Mbreti Zog,risillte në kujtesën e popullit të vet,ate tolerancë të trashëguar tradicionalisht midis besimeve fetare në Shqipëri.Gjatë gjithë qeverisjes së tij,ai u kujdes që këto besime dhe religjionet përkatëse të gjenin repsektimin e plotë në qeveri,npërmjet ministrave të kabinetit,ai çoi më tej traditën e bashkëpunimit të religjioneve fetare,të nisur qysh me Lidhjen Shqiptare të Prizërenit.Duke marrë personalisht pjesë,në ditët e shënuara të besimeve fetare,në ritet por edhe shqetsimet e tyre,Mbreti Zog,respektonte Zotin, së pari si njeri e mandej si adhurues shpirtëror i besimit mysliman që ishte, por dhe të besimeve të tjera të kombit të vet shqiptar.

Në vitet 30 të shekullit të kaluar,atëhrë kur vende ballkanike e përtej tyre,ishin përleshur dhe përlesheshin etnikisht për shkak të besimeve të tyre fetare,në Shqipëri mbizotëronte ideja e madhe e shqiptarizmës.Dhe kjo smund të ishte diçka kafshërore,ky unitet fetar nuk kish rënë nga qielli.Ai ishte edukuar dhe edukohej deri në shkollat e mbretërisë shqiptare.Udhëtarë të huaj që patën ardhur ato vite në Shqipëri shkruajnë tekstualisht : “Duke i dhënë fund udhëtimit në Shqipëri,theksojmë një Dekret Mbretëror të ri,i cili detyron mësimin fetar në shkolla të shtetit.Të gjithë edukatorët e kanë pritur me gëzim dekretin sepse ata nuk mund të mohojnë se detyra e parë e edukatorit është formimi i karakterit të fëmijës që u është besuar.Pra asnjë formim nuk është i mundur pa moral,ashtu siç nuk ka moral pa besim” .( Paul Goujon “ La Tribune de Genere” më 9 prill 1937 ).

Mbreti i shqiptarëve Ahmet Zogu dhe mbretëria shqiptare u bënë shembull për shumë shtete evropiane.Kushtetuta Mbretërore ishte ndër më të përmendurat dhe ajo mbetet edhe sot e kësaj dite,aty jo vetëm që rregullohet e drejta e besimeve fetare,por përmes tyre përcillen edhe mesazhet e dashurisë për Atdheun dhe Kombin shqiptar.

Bern-Zvicër

QETSOHUNI TË GJITHË- 2013 NUK ËSHTË 1992

August 22, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Është ndezur media dhe interneti, por edhe politikanët shqiptarë kanë dale nga binarët e trenit me reagimet e tyre nga një deklarate të ditëve të fundit të ambasadorit amerikan në Tiranë, Z. Aleksandër Arvizu, i cili duke komentuar mbi zgjedhjet e qershorit në Shqipëri, citohet të ketë thënë pardje në Jale të Vlorës se, “Zgjedhjet e 23 qershorit, 2013 ishin historike dhe po ashtu si ato të vitit 1992, ishin shumë të rëndësishme për Shqipërinë, pasi sollën ndryshimin”. Po të lexosh reagimet ndaj kësaj deklarate duket sikur Ambasadori Arvizu hodhi një bombë në marrëdhënjet shqiptaro-amerikane. Tani, pa marrë parasyshë deklaratën e ambasadorit Arvizu, duhet të jemi të qartë, por edhe të sinqertë se Shqipëria e vitit 2013, nuk është Shqipëria e vitit 1992, në asnjë mënyrë, as nga pikpamja e zgjedhjeve, as nga pikpamja e asgjëje. Sa për informacion, për ata që ndofta nuk e kanë parë Shqipërinë e vitit 1991-1992, ose për ata që me dashje dhe për dobi politike, preferojnë të harrojnë të zezat e regjimit komunist të Enver Hoxhës — unë isha atje me delegacionin e parë e diplomatik amerikan në atë kohë dhe u garantoj se Shqipëria e sodit ndryshon me Shqipërinë e viti 1992, si dita me natën, nga çdo pikpamje, për më mirë.

Ai qe mendon ndryshe e ka humbur busullen e arsyesë dhe të gjykimit të së drejtës dhe të vërtetës. Nuk jam i sigurt se çfarë ka dashur të thotë ambasadori Arvizu me deklaratën e tij në Vlorë, por jam i mendimit se edhe ai e sheh tani se mund ta ketë thënë këtë gjë në një mënyrë tjetër dhe nuk është vonë që të thotë, “What I actually meant to say is……. “, ajo që në të vërtetë deshta të thoja është…..Sepse edhe ambasadorët, njerëz janë, bëjnë gabime, gafa dhe jam i sigurt se Z. Arvizu e pranon se edhe ai në kapacitetin e tij si përfaqsues i Shteteve të Bashkuara në Shqipëri, dhe më pare gjatë karjerës së tij, ka thënë gjëra që mund ti kishte komunikuar ndryshe. Por ambasadori duhet të jetë i kujdesshem dhe t’i mate fjalët me kujdes sidomos në një atmosferë të polarizuar politike dhe mediatike si ajo e Shqipërisë. Duhet të jetë i vetdijshëm, se çdo fjalë që ai thotë do të interpretohet për tua përshtatur qendrimeve dhe interesave politike të momentit të palëve të ndryshëme politike dhe medias shërbetore të tyre. Është i çuditshëm fakti se edhe sot pas 20 vjetë marrëdhënjesh midis Shteteve te Bashkuara dhe Shqipërisë, klasa politike shqiptare por edhe media që e ndjekë e përkrahë atë, ende nuk e kanë kuptuar esencën e zhvillimit dhe qellimin e këtyre marrëdhënjeve. Shpeshëherë edhe ambasadorët amerikanë, dashtë e pa dashtë, kanë renë viktima të këtij menatiliteti politik e mediatik, ku ecuria e këtyre marrëdhënjeve dhe deklaratat e ambasadorëve amerikanë — duke u nxjerrur krejtsisht nga konteksti — përdoren nga njëra ose tjetra palë për qëllimet e tyre politike të momentit. Kur më përshtatet mua, ambasadori flet në emër të Shteteve të Bashkuara, por kur ai thotë diçka që nuk më pëlqen mua, atëherë ambasadori amerikan flet në kokë të vet dhe nuk përfaqëson Amerikën. Këjo fatkeqsisht ka qenë vazhdimisht vlerësimi i punës së ambasadorëve amerikanë në Shqipëri.

Fatkeqsisht, kështu ndodhi edhe kësaj radhe. Ajo që tha Arvizu në Vlorë, jo vetëm atribohet atij me seriozitetin më të madh, sikur ai I vuri vulën, e tha Arvizu, tani nuk e luan toka! Por, për më tepër, për të përdorur këtë deklaratë për qëllimet e veta politike kundër pales tjetër, thuhet se ambasadori Arvizu e bëri ketë deklaratë në emër të Shteteve te Bashkuara. Madje, ministri i ardhëshëm i punëve të jashtëme të Shqipërisë Ditmir Bushati, duke komentuar deklaratën e Ambasadorit Arvizu në Vlorë — në një përpjekje shterpë për të përfituar pikë për partinë e tij nga një gafë — tha se Arvizu flet në emër të Shteteve të Bashkuara. Duke iu referuar qeverisë në ikje, ministri i ardhëshëm shqiptar tha se ata “Nuk duan të kuptojnë që Ambasadori është përfaqësues i Presidentit dhe flet në emër të SHBA?! ”

S’ka lojë! Këtë, sipas Z. Bushati, e vulosi ambasadori amerikan, Shqipëria e 2013 është si Shqipëria e 1992 dhe tani jemi ne kalorësit e ketij vendi që do ta bëjmë Shqipërinë lule. Nëqoftse ministri i ardhëshëm i punëve të jashtëme i Shqipërisë – i cili do të ketë përsipër zhvillimin e këtyre marrëdhënjeve — mendon se Amerika nuk ka problem të tjera veç të udhëzoj ambasadorin e vet në Tiranë se çdo të thotë çdo ditë dhe se deklarata e Z. Arvizu në Vlorë, është me të vertetë qendrimi zyrtar i Amerikes, atëherë… Besoj se edhe vet ambasadori Arvizu do të thonte se për çdo gjë që prononcohet në Shqipëri, ai nuk shprehet me doeomos në emër të Shteteve të Bashkuara. Por është e vërtetë se ai është përfaqsues i presidentit dhe i adminstratës amerikane në fuqi, por nuk besoj që ai të jetë këshilluar me Departamentin e Shtetit Amerikan per komentin, tani famkeq, që ai bëri duke krahasuar zghedhjet e vitit 1991 dhe ato të këtij viti.

Nga ana tjeter, maxhoranca në ikje, të pakën nepërmjet një zëdhënsje, kryetares së Kuvendit Jozefina Topalli, e cila sipas medias shqiptare vuri në shënjestër përfaqsuesin amerikan për deklaratëpn e tij në Vlorë, u shpreh ashpër dhe në mënyrë denigruese ndaj Ambasadorit amerikan duke thënë se “Një vend të madh nuk e përfaqëson dot një njeri i vockël! Për më tepër me miopi të theksuar historike e politike.”

Ndonëse, Zoti Arvizu kësaj radhe, pa dashje, mund të ketë shkaktuar vet ketë rrëmujë në media si dhe reagimet e ndryshme politike me deklaratën e tij të pakujdesëshme në Vlorë — edhe kësaj herë si gjithëherë më parë, ato që thotë një përfaqsues amerikan — lëvdohen nga njëra dhe kritikohen e denigrohen nga tjetra palë, varësisht interesave politike partiake të momentit. Fatkeqsisht, këjo bëhet nga të dy palët, gjithmonë pa marrë aspak parasyshë interesat afatgjata të mbarëvajtjes së marrëdhënjeve strategjike shqiptaro-amerikane, për kombin shqiptar. Kështu ka ndodhur me secilin ambasador amerikan në Tiranë gjatë këtyre 20 vjetë marrëdhënjesh diplomatike midis Shteteve të Bashkuara dhe kombit shqiptar. Fatkeqsisht asnjëri prej tyre nuk është larguar nga Tirana, pas mbarimit të mandatit të tyre, pa kritika nga njëra ose tjetra palë. Ky trajtim, megjith të metat që mund të kenë pasur ata si njerëz dhe si diplomatë, nuk është i denjë për përfaqsuesit e një vendi e miku të madh që vetëm ia ka dashur dhe ia do të mirën kombit shqiptar.

Marrëdhënjet diplomatike miqësore të Shteteve të Bashkuara me kombin shqiptar nuk qenë dhe as nuk janë me një parti politike ose me një tjetër, as me ndonjë politikan ose grup politikanësh, por me popullin shqiptar dhe në interesin afatgjatë të shqiptarëve. Prandaj, qetsohuni, Amerika do të jetë aty, si gjithmonë për kombin shqiptar, për derisa Shqiptarët të dëshirojnë një gjë të tillë.

Në të njëjtin takim në Vlorë foli edhe ambasadori i Bashkimit Evropian, (BE) Ettore Sequi, i cili nënvijoi sfidat me të cilat përballet Shqipëria për antarësimin e saj në BE, ku ai theksoi veçanërisht zgjidhjen e çështjes së pronësisë, një çështje këjo gjithnjë e pazgjidhur për shumë shqiptarë dhe njëra nga trashëgimitë e zeza të sistemit komunist që u rrëxua më 1991.

Politikanët shqiptarë dhe media që i shërben atyre, do bënin më mirë që tu kishin venë veshin më me kujdes fjalëve të ambasadorit Sequi, që Shqipëria të plotësojë standardet dhe kërkesat evropiane për antarësim – gjë që për çdo politikan të ndërgjegjshëm shqiptar — duhet të jetë një përparsi këjo e interesit kombëtar për të gjithë – në vend që të harxhojnë kohë e të prishin kot nervat nga një “lapsus linguae” e ambasadorit amerikan.