• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

IDETË DHE PARIMET E ATË GJERGJ FISHTËS PËR ORGANIZIMIN E KOMBIT E TË SHTETIT SHQIPTAR

December 11, 2020 by dgreca

-“Me e lshue Shqypnìn nder duer t’batakçive, âsht njapernja si me ja vjerrë ujkut mushknít m’qafë, me uzdajë se po t’i çon te shpija : ujku i han mushknít,  sidomos per n’kjoftë msue ndojherë me hangër m’to.”/

NGA EUGJEN MERLIKA/

Shqipëria në shpërgënj nuk duhej të ballafaqohej vetëm me opinionet e shtrembëra të shtypit evropian, me të cilët përleshej Fishta, por edhe me vetë politikën shtetërore të vendeve të ndryshme t’Evropës, jo dashamirëse kundrejt saj. Në shkoqitje të këtyre politikave, në vitin e mbrapshtë 1914, politologu françeskan nuk respekton aspak gjuhën diplomatike. Me krenarinë e malsorit të vetëdijshëm për epërsinë e tij morale, si njeri i fjalës së mbajtur e i respektimit të vlerave njerëzore, ai vërsulet mbi politikën e diplomacive evropiane me të gjithë forcën e penës së tij të hidhur. Gjatë gjithë veprimtarisë së tij, nuk ka qenë asnjëherë i butë me “kurvën e motit”, kur ajo tregohej e padrejtë ndaj Vendit të tij e, fatkeqësisht, shekulli i shkuar nuk qe aspak i kursyer me padrejtësi kundrejt shqiptarëve.

“Kështȗ pra, pa nderë e pa kurrfarë burrniet Europa u prȗ ndaj Shqypnis shî n’kohë, kur kjo kishte mâ nevojë me kênë prej saj. E pra mretnien e Shqypnìs Europa e kishte krijue! Por shka se pabesnia e pushteteve t’Mdhà duel edhe mâ n’shesh n’t’caktuem t’kufijvet t’Shqypnìs.”

Për meshtarin atdhetar është e papërligjëshme që Evropa të qëndrojë vrojtuese e thjeshtë e faktit që ushtritë sërbe, greke e malazeze, si ujqit e tërbuar të zaptojnë tokat shqiptare, për të cilat ajo vetë kishte vendosur në Londër se duhet të bënin pjesë në një shtet të pavarur. 

“Me ç’sŷ e faqe Europa ka me pritë gjygjin e historìs, qi sodmesod, n’sŷ t’mkâmsve t’saj, po mund t’pertrîhen n’Shqypnì pȗnë t’dhȗnshme pa pasë nieri se kȗ me kja, se ku me lypë gjygj ? N’dy vjet qi Evropa ka marrë n’dorë pȗnën e Shqypnìs, jo veç se ndër ne nuk ka hî gjykatore t’ligjshme e t’njimêndët, por s’ka nji statut, s’ka nji themel ligjet, s’ka nji sundimtar t’vetëm qi t’ket dependencë t’vertetë prej Mretit e nji  fuqi t’ligjshme n’dorë. Gjaku i shqyptarit derdhet rrkajë, gjâja e shqyptarit hupë nder thoj t’mâ t’fortit…”

Tablloja e përshkruar është vërtetë tronditëse, një realitet i hidhur por, ndoshta do të kishte vënd edhe për një farë autokritike në planin e përgjithshëm, mbasi vitet 1913 – 14 nxorën në dritë, krahas padrejtësive të Fuqive të Mëdha edhe krijimin e rrymave e të dasive në gjirin e klasës drejtuese shqiptare. Rrëzimi i Ismail Qemalit dhe kalimi n’anën e Esat Pashës i mjaft prej intelektualëve shqiptarë nuk dëshmojnë për një qëndrim t’urtë e bashkësi mendimesh e qëllimesh në drejtimin e shtetit shqiptar në një çast vendimtar. Megjithatë protesta e Fishtës dhe padia e tij, jo vetëm qëndrojnë në planin historik, sa që ende sot, mbas më shumë se një shekulli, mjaft prej problemeve tona e kanë zanafillën pikërisht n’ato vendime e qëndrime, por dëshmojnë edhe ndjenjën e lartë të atdhedasurisë së shkrimtarit, për të cilin fati i Vendit është në majën e shqetësimit të shpirtit të tij vullkanik.

Ai fat nuk është vetëm në duart e të huajve. Për këtë ishte i ndërgjegjëshëm frati françeskan dhe ai ishte derti më i madh që bartëte në bisedat, në shkrimet, në takimet me bashkatdhetarë e me të huaj. Keqardhja për mangësitë e shqiptarëve, për nivelin e tyre t’ulët kulturor, për mungesën e konceptit t’idealeve dhe interesave të përbashkëta, për pamjaftueshmërinë e gjykimit dhe përceptimit të së vërtetës së marrëdhënieve mes tyre, janë shqetësime të përherëshme, që ngrenë krye vazhdimisht në shkrimet publicistike.

“Mjaft me ja lshue sŷt pa pajë e me gjak t’ftoftë, si i thonë, vepers qi na kemi zhdrivillue n’kto tetë vjetë, pse menjiherë kemi me u vertetue se na jemi prȗ, jo ndryshe veç si fmî e si e zeza e vedvedit qi kemi kênë gjithmonë. Po e xâm : mretin tonë nuk e ka xjerrë prej Shqypniet as inglizi as Franca as Rusia vetun, por e kan nxierrë shqyptarët!” 

Fishta historian shqyrton një nga çastet më të rëndësishme e vendimtare të historisë sonë, periudhën e shkurtër të mbretërimit të Princ Wied-it, e anashkaluar sipërfaqësisht nga historia zyrtare e regjimit komunist, e cila “zbuloi” me entuziazëm në rebelimin anadollak të Musa Qazimit e Haxhi Qamilit, bërthamën e parë të “revolucionit” komunist në Shqipëri, një ngjarje për t’u vënë në kornizë e për t’u nderuar si një shembull i lartë i “urtësisë” popullore. Si pasojë e asaj ngjarjeje tragjike për kombin, po aq vendimtare në kah negativ, sa edhe Shpallja e Pavarësisë në atë pozitiv, Shteti i ri shqiptar humbi rastin që i ishte dhënë, të ruante lidhjen me Evropën, nëpërmjet Princit të caktuar për t’u bërë Mbret në territorin e tij, simbas kërkesës së pjesës më të madhe të atdhetarëve shqiptarë. Ajo lidhje do të kishte qënë tepër e rëndësishme për rrugën që do të ndiqte Shteti i ri, duke fituar besimin dhe qëndrueshmërinë edhe në sytë e atyre Pushteteve të Mëdha që e kishin cunguar në krijimin e tij. Hapat e parë në drejtim t’organizimit të jetës shtetërore, megjithë vështirësitë e mëdha, u panë edhe n’ata pak muaj të qeverisjes së Princit. Por për një fatalitet të zi historik tonin n’atë periudhë të brishtë, do të fuqizohej e do të zotëronte një lëvizje që destabilizoi plotësisht atë përvojë pozitive, që ishte fituar në më pak se dy vjet pavarësie. Pasojat qenë shkatërruese, me vite të gjata pushtimi të gjithë territorit nga ushtritë ndërluftuese, me marrëveshje të fqinjëve për coptimin e tokave shqiptare, me rrezikimin për t’u zhdukur si shtet në Konferencën e Paqes. Autori i shkrimit, me largpamësinë dhe mprehtësinë e gjykimit, e vajton në vetvete atë çast të mbrapshtë historik, nuk nguron t’a shohë të vërtetën në sy e të nxjerrë përgjegjësitë që rrjedhin nga paformimi i ndërgjegjes kombëtare, si pasojë e prapambetjes së theksuar ekonomike, që i bën bashkatdhetarët e tij të jetojnë të ndarë në bashkësi të vogla, pa asnjë lidhje me njëra tjetrën. Prandaj ai përshëndet me entuziazëm nismat austro – hungareze për shtrimin e rrugëve dhe hapjen e shkollave. “Udhët e mara e shkollat e mira janë agimi i parë i gjytetnìs. E ta diejn shqyptarët, qi dersa t’ngurrojn me pȗnue rrugat e me la per shkolla, s’kan me kênë kurr popull i dêjë me pasë vetvetsì morale n’shekull ; pse edhè ne ja u dhaçin tjerët, kan me e shpartallue kta vetë, sikursè edhè i kemi shpartallue.” 

Është një diagnozë e saktë e patologjisë së çastit historik, që mbart në vetvete shpresën dhe hidhërimin deri në dëshpërim e mosbesim. Shkrimtari mundohet t’u hapë sytë bashkatdhetarëve, t’u verë piketat e arsyes në rrugën e tyre të ecjes drejt qytetërimit evropian, të cilin ai e quan si të vetmin model për t’u huajtur edhe prej tyre.

“Lypset qi t’gjith t’shestuemt e t’rregulluemt e jetës s’shoqnueshme n’Shqypnì t’jet themelue mî parsime t’gjytetnìs prendimore, por me shart qi, der kȗ ta bajë natyra e ktyne parsimeve, kta t’qiten n’punë mas gjenjes e etnologjís s’vendit e mas ndîsive t’popullit n’mnyrë qi t’ruhet paqja e zêmrave edhè karakteri komtar i shqyptarve.”

Publicisti, meshtari e poeti i lëshojnë Vendin urtësisë së shtetarit dhe largpamësisë të njohësit të thellë të grigjës së vet, që din t’a drejtojë në rrugën më të sigurtë e më me pak rreziqe. Evolucioni i shqiptarëve drejt mendësisë evropiane nuk mund të jetë një “deus ex machina” e përnjëherëshme, një kopjim i plotë e i vrullshëm i përvojave perëndimore e i futjes shabllone të tyre në jetën shqiptare. Në këtë rast do të kishim një çoroditje të plotë që në vend të përparimit do të sillte anarkinë e veprimeve dhe amullinë e mendimeve. Harmonizimi i parimeve të qytetërimit perëndimor me psikologjinë, traditat e formimin shpirtëror të shqiptarëve në masën dhe kohën e duhur, janë siguria që sheh autori që “komi shqyptar t’jet përnjimend kom e kom i qytetnuem” Por nuk mjafton që proçesi zhvillues mendësor i shqiptarëve të vihet në baza t’arësyeshme, që të prodhojë vetëdijesimin për domosdoshmërinë e thithjes dhe përnjisimit të përvojave të të tjerëve, nëse nuk bëhet përzgjedhje e klasës drejtuese nëse ajo nuk do të ketë shtatin moral e profesional të duhur.

“Me e lshue Shqypnìn nder duer t’batakçive, âsht njapernja si me ja vjerrë ujkut mushknít m’qafë, me uzdajë se po t’i çon te shpija : ujku i han mushknít,  sidomos per n’kjoftë msue ndojherë me hangër m’to.”  

Sa profetike këto fjalë të shkruara pothuajse njëqind vite më parë. Sa shumë i vërtetoi koha ato, sidomos që prej 70 vjetësh e këndej, madje edhe në vitet e demokracisë e të ngarendjes drejt Evropës, sa dëme i sollën Shqipërisë batakçinjtë në drejtimin e saj, sa shumë e varfëruan për t’u pasuruar ata. Ҫështja e moralitetit të klasës drejtuese është një temë që e rrok disa herë në artikujt e tij, duke vënë në lojë politikanët e improvizuar e demagogë, që nuk janë t’aftë të bëjnë asgjë tjetër, veçse t’i kushtohen “politikës” së thirrjeve pa përmbajtje, të reformave të rreme e formale, të mashtrimeve me qëllim që të fitojnë votat, për të pasur një pozitë që do t’u japë mundësi të përvehtësojnë sa më shumë. Që nga koha e Fishtës e deri në ditët tona kanë kaluar dhjetëvjeçarë të tërë, por kjo sëmundje e shqiptarëve duket se ende nuk ka gjetur shërim edhe se më 1921 shkrimtari i madh i drejtohej kështu bashkatdhetarëve të tij : “A vagabondët jashtë pune e jashtë Shqipnìs, ose ndryshe kemi sharrue me të egër e me të butë.” Fatkeqësisht shqiptarët nuk qenë t’aftë a nuk deshën t’a zbatojnë atë porosi, madje i vunë ata në krye të tyre e sharrimi qe më i plotë e më i rrezikshëm edhe se sa e përfytyronte poeti kombëtar.

Vijon

Filed Under: Analiza Tagged With: At Fishta, Eugjen Merlika, Idete dhe Parimet, kombi

VISAR ZHITI: Fishta lajmëroi ardhjen e komunizmit 9 vjet para triumfit në Rusi

August 12, 2020 by dgreca

2020- VITI I AT GJERGJ FISHTES-

Shpate e perkrenare

           -8o VJET-1940 – 2020-

AT GJERGJ FISHTA O.F.M.

ASHT MENDJA, ZEMRA E

SHPIRTI I

POPULLIT SHQIPTAR !

                                                              PLLAKAT NGA FRITZ RADOVANI (2019)

Vllazen e Motra Shqiptarë! 

Me daten 22 Nandor asht Dita e Alfabetit Shqip, që u punue në Shoqninë “Bashkimi” të Shkodres në vitin 1908, nga Poeti Kombtar At Gjergj Fishta, dhe u aprovue në Kongresin e Manastirit. 

Ai Alfabet na mësoi me shkrue fjalët Nanë, Babë e Shqipni… 

Veprat tjera të Atdhetarit At Gjergj Fishta i sherbyen gjithmonë Bashkimit Shqiptarve nen tingujt e Hymnit Flamurit Kombtar, Flamurit të Gjergj Kastriotit – Skenderbeut!

Në këte 80 vjetor që i madhi At Fishta mbylli sytë pergjithmonë, mendoj se, Shqiptarët duhet të kujtojnë Veprat e Tij të Perjetëshme tue i kushtue: 

“VITIN  2020  VITI  I  AT  GJERGJ  FISHTES”

Melbourne, 20 Nandor 2019.                              Me respekt, Fritz RADOVANI

Kujtoj…Sot, mbas pak vjetësh:

SHKRIMTARI  VISAR  ZHITI  SHKRUEN:

145-vjetori i lindjes/ Átë Gjergj Fishta është dhe veprimtar, patriot i flaktë, edhe nën pushtuesin, aspak bashkëpunëtor me të në dëm të vendit të tij, politikan i atdheut, deputet,akademik

i kulturës italiane, duke e parë si kolonë të kulturës europiane. Ai ka qenë i propozuar dhe për çmimin “Nobel”.

Nga Visar Zhiti:

Fishta lajmëroi ardhjen e komunizmit 9 vjet para triumfit në Rusi”

ÁTË NË LETRAT SHQIPE

Përpara emrit Gjergj Fishta gjithsesi na vjen për mbarë të shtojmë atë fjalëzën e shkurtër dhe parake “Átë”, se vërtet At Gjergj Fishta ka diçka të përhershme prej áti, jo vetëm si klerik dhe atë në letërsinë shqipe, por në vetëdijen e shqiptarit. Ai është përcjellës i amaneteve, i kumteve që vërshojnë nga goja e kombit, nga buzët e plagëve të shekujve dhe u bë dhe vetë zë i madh, i ngritur në lartësitë e një epike madhështore, me fuqinë e Mujsit dhe të Halyllit (kupto: Muji dhe Halili), legjendë moderne ndërkohë, me rrënjë shkëmbi, plot dije dhe urti, me dhembje dhe dufe, dhe befas shndërrohet në lirik, me një romantizëm po aq dhe europian, me një gjuhë të begatë dhe onomatopeike dimrash e lumenjsh. 

Por Átë Gjergji ka dhe zemërim perëndish, që nga dashuria e kthen atë në satir(ik), ndoshta është satiristi më i mirë në Ballkan i kohës së tij. Dhe pikërisht këtu, kur ai është qortues, sikur bëhet i pakohë, madje ngjan fare aktual, sikur sapo e shkroi një satirë të tij dhe kjo e bën të ndihet i gjallë vazhdimisht.

Átë Gjergj Fishta është dhe veprimtar, patriot i flaktë, edhe nën pushtuesin, aspak bashkëpunëtor me të në dëm të vendit të tij, politikan i atdheut, deputet, akademik i kulturës italiane, duke e parë si kolonë të kulturës europiane. Ai ka qenë i propozuar dhe për çmimin “Nobel”.

At Gjergj Fishta është një fenomen në kuptimin metaforik, por dhe të zakonshëm, ai u bë shumë i njohur qysh në gjallje, deri dhe anekdotik. Kur dikush, p.sh., ka nisur të recitojë diçka prej tij, menjëherë të tjerë kanë ditur ta vazhdojnë, madje dukej sikur krijohej kori antik, t’i thoshe një varg, tjetri vargun tjetër, kështu ka ndodhur me të, nëpër popull, në teatër, por dhe në autobus, në pllaja, në kuvende burrash, por dhe në burg. Heshtja e dhunshme që e mbuloi gjatë diktaturës, e shoqëruar me denigrime e fyerje si askush, nuk e trandën monumentin e tij, ai, siç thoshin latinët, e sprovoi veten duke mposhtur jo dy vdekjet, por më shumë se aq. Vepra e At Gjergj Fishtës është qëndresë dhe kushtrim lirie, dinjitet kombëtar dhe shkëmb. Peizazhi më i fuqishëm i shpirtit shqiptar. Së bashku me pararendësin e tij Naim Frashëri, që ai e adhuronte, të dy së bashku ata sikur bëjnë dy kokat e shqiponjës në Flamurin tonë.

23 Tetor është datëlindja e tij. Natyrisht kritika letrare, studiuesit, shkrimtarët dhe jo vetëm ata, personalitete të vendit e kanë thënë e do të thonë fjalën për të, gurra fishtiane nuk shter, por për ta përkujtuar, ne kemi zgjedhur një veprim ndryshe, jo studim a vlerësime, por po pranojmë antologjinë e njërit prej lexuesve të tij më pasionantë, Zef Skanjeti, që vazhdimisht e hap Veprën e Atë Gjergj Fishtës, mrekullohet prej saj dhe dëshiron t’i japë lexuesit pjesë, që sipas tij, janë dhe aktuale, nga njëra anë për rëndësinë e kumtit e dritën udhërrëfyese dhe nga na tjetër si dukuri, pengesa, që duhen qëlluar me shigjetat e mprehta fishtiane. Thjesht për të ndjerë se sa i madh është, pazgjidhshmërisht me Shqipërinë dhe shqiptarët.

DREDHA E DJALLIT

Te satirat në “Anzat e Parnasit”, përveç të tjerave nënvizojmë fuqinë profetike të mirëfilltë si “Dredha e Djallit”, ku paralajmëron ardhjen e dreqit të kuq (komunizmit) në Shqipëri qysh më 1908, pra 9 vjet përpara se ai të triumfonte në Rusi, më 1917 (Shënim nga Z. S.)

……………………………………

E shka t’lânë kta kater ujq,

Qi i kercnohen shoqi-shojt,

Thonë, do t’dalë nji dreq i kuq,

Qi pa dhimbë do t’i a njesë thojt.

Edhe m’duket se për né,

Mor’ Shqyptarë, ky djáll i zi

Sa mâ para ka me lé,

Pse na dreqnit kem’ kojshi…

Qe, pra, tash se per ç’arsye

Punë n’Shqypni s’jet pa u shpërthye,

Due me thânë, pa u partallisun

Çdo pûnë mbarë qi t’jetë nisun

E kjo nâmë, ase kjo rrfé,

Ka me ngjatun, thom, ndër né

Dersá menden na t’a rrisim

E me dije mos t’a shndrisim;

Dredha e djallit, pse s’âsht tjetër

Si e kam kndue nder libra t’vjetër

Veç padija dhe krenija,

Qi shkojn njitë si trupi e hija.

SHKODËR, (RI)VARRIMI I GJERGJ FISHTËS

(nga libri “Thesaret e frikës” i poetit Visar Zhiti)

shkruar gegërisht

N’varrin e shembun dhe t’harruem u gjetën copra kocash, mbetun nga mëkati i pakalbun.

Çka mund t’bahet me to, o At’, veçse skeleti i dorës, që mbi dhe ka shkrue eposin e vdekun të t’gjallëve e nen dhe eposin e gjallë të t’vdekunve? 

Baj Kryq dhe dora m’zhvishet, bien mishi, m’bahet skelet si dora jote e kombit. E mbushim me zanin tand si shpatën me millin. Se e gdhendëm drunin e fatit tonë. Ranë bujashka fjalësh n’varrin që s’do të vdesi ma.

============

Shenim FR: Botohet pa asnjë ndryshim. Fritz Radovani-

Melbourne, 10 Gusht 2020.

Filed Under: Opinion Tagged With: Ardhja e komunizmit, At Fishta, Visar Zhiti

AT GJERGJ FISHTA, NJERIU QË KA FRYMËZUAR HEROIN E KOMBIT, AGIM RAMADANI

May 3, 2020 by dgreca

AT GJERGJ FISHTA, NJERIU QË KA FRYMËZUAR HEROIN E KOMBIT, AGIM RAMADANI/

                                                    Nga Frank Shkreli/

3 Maji shënoi ditëlindjen e Heroit Kombëtar, Agim Ramadani.  I lindur me 3 Maj, 1963, ai sot do mbushte 57 vjeç.  Çdo vit kjo ditë është shënuar me manifestime tradicionale kulturore në sheshin e lirisë në fshatin Zheger të Gjilanit, aty ku edhe ka lindur heroi. Shënohej kjo ditë në vendlindjen e tij dhe jo vetëm në vendëlindjen e tij por edhe në Mirditë, nga ku thuhet se ai dhe familja e tij kanë origjinën – për të nderuar dhe kujtuar veprën e tij heroike për çlirimin e trojeve shqiptare.  Siç duket, për arsye të pandemisë së shkaktuar nga koronavirusi, sivjet nuk u mbajt ndonjë manifestim për të shënuar ditëlindjen në vemdlindjen e tij ku kishte kryer edhe shkollën fillore, të mesme.  Pasi kreu shkollën e mesme, Agim Ramadani vazhdoi mësimet në Akademinë Ushtarake në Zagreb, ku siguroi përvojë ushtarake, të cilën e përdori me mjeshtri më vonë, në luftën për çlirimin e Kosovës, anë e mbanë zonës së Rrafshit të Dukagjinit.

Nga biografia e tij lexojmë gjithashtu se ai kishte dezertuar nga ushtria ish-jugosllave dhe me familje është larguar për në Zvicër ku kishte gjetur strehim.  Por, ndonëse e kishte rregulluar jetën në Zvicër me statusin e emigrantit, në vitin 1998 atij nuk i rrihej dhe iu përgjigj thirrjes së Atdheut duke u bashkuar me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, megjithëse iu desh të linte pas bashkshorten Shukrijen me tre fëmijë.

Perëndia i kishte falur atij talente edhe për për art, letërsi, humor e aktrim.  Por mbi të gjitha, Agim Ramadani është njohur në luftë si një strateg i dalluar ushtarak, shumë i dashur dhe i pëlqyer nga ushtarët e tij, me të cilët, historia do shënojë se ai së bashku me bashkëluftarët e vet, thyen kufirin shqiptaro-shqiptar.  Shokët e tij kanë thënë se Agim Ramadani ishte njeriu i parë që hoqi, me duart e veta, piramidën kufitare në Kosharë, midis Shqipërisë dhe ish-Jugosllavisë.  Fatkeqësisht për të, për familjen e tij, për Kosovën dhe për mbarë shqiptarinë, pas aktit heroik të thyerjes së kufirit shqiptaro-shqiptar, Heroi i Kombit Shqiptar, Agim Ramadani ra heroikisht në luftën për çlirimin e trojeve shqiptare – për të mos vdekur kurrë – si njëri prej heronjve më të njohur të historisë moderne të Kombit shqiptar. 

Sot me 3 Maj, 2020, bashkshortja Shukrije e kujtoi të dashurin e saj dhe Heroin e Kombit, në 57-vjetorin e lindjes së tij me një deklaratë të fortë dashurie e kujtese, por dhe mjaft kritike ndaj gjëndjes aktuale në Kosovë, duke thënë se ideali i dëshmorëve si Agim Ramadani, është shkelur dhe harruar.  Në një shpërthim emocional por plot të arsyeshëm, që siç duket i referohet bisedimeve rreth mundësisë së ndryshimit të kufijve — si pjesë e të ashtuquajturit dialog midis Kosovës dhe Serbisë – Zonja Shukrije Ramadani, kujton ditëlindjen e të dashurit të saj në një postim në faqen fejsbuk duke thënë se,  “Erëra të forta po fryjnë kufijve tanë me shpresën se mund të ju lëvizin, shtyjnë më anash për ca hektarë, ose të ju përvetësojnë, e me emrin tuaj të na bindin se kjo ishte edhe ëndrra juaj”, shënon ndër të tjera Shukrije Ramadani në postimin dedikuar bashkshortit të saj, aq prekës sa që meriton të botohet i tërë: “Për ditëlindjen tënde — si ta uroj ditëlindjen shpirti im?!  Në lulen e rinisë me gjakun tënd lave ëndërrat tua për Shqipërinë e Bashkuar. Shumë gjëra u bënë ndryshe që 21 vite të mungesës sate!  Erëra të forta po fryjnë kufijve tanë me shpresën se mund të ju lëvizin, shtyjnë ma anash për ca hektarë, ose të ju përvetësojnë e me emrin tuaj të na bindin se kjo ishte edhe ëndrra e juaj.  Po harrojnë se gjaku i derdhur ecë lirshëm damarëve të tokës së lashtë pellazge e cila nuk falet aq lehtë, se frymon dhembje, krenari e trimëri!  Ti prekësh ata damarë, e prek shpirtin e epokave të qëndresës.  Ndoshta më mirë që na u mbyllën rrugët kah ju, e.lulet u vyshkën në duar, se do të habiteshe me pamjen e përçudnuar të botës njerëzore që do të vizitonin”.  “Njerëz pa fytyra, veç me sy.  Kishin ardhur aq shumë sy e ua kishim prishur qetësinë.  Ti ke ditur t’i lexosh sytë e njerëzve, të zbulosh të fshehtat e tyre e thikat pas shpine, që t’i ruanin.  Po tash janë shumuar thikat shpirti jem, në çdo anë secili therë secilin, e fshehet pas maskave të liderëve.  Ideali u shkel e u harru, si të zhdukurit e luftës.  Ëndrrat e bukura u shëmtuan e po shndërrohen në makthe të humburish që se gjejnë rrugën e dritës.  Asesi s’po e gjejmë kush është Diogjeni, kujt t’ia besojmë shpirtin kur dreqërit me rroba engjëjsh po vishen e mbi kokat tona daullet e patriotizmit i rrahin në emër të dheut e atdheut.  Çdo herë jam lutur t’i çelësh sytë e të shikosh lirinë që me gjak e lave, sot shpresoj që nuk na sheh e na dëgjon! Pusho i qetë shpirti im, se t’i vetëm ditëlindje ke! Pusho, me bindjen se ngjyrat e lirisë janë ashtu siç i ëndërrove e pikturove me dashurinë e përjetshme” përfundon bashkshortja e Agim Ramadanit kujtimin e saj në këtë ditëindje të dashurit të saj të renë heroikisht për çlirimin e Kosovës.

Siç thashë më lartë, viteve të kaluara janë gjetur mënyra për të shënuar denjësisht ditëlindjen e Heroit të Kombit, Agim Ramadani, përfshir mitingje kulturore madje edhe në Mirditë, nga ku thuhet se rrjedhë familja e Agim Ramadanit dhe në vendlinjen e tij në Zheger të Gjilanit janë mbajtur rregullisht manifestime tradicionale në kujtim të këtij heroi.  Përveç kujtimeve në mënyrë unikale, një manifestim i tillë tradicional kulturor është mbajtur dy vjet më parë, më 3 maj, 2018 në sheshin e lirisë të fshatit Zheger të Gjilanit, në përvjetorin e lindjes së legjendarit Agim Ramadani e ku morën pjesë Ansambli Mirdita “Mjeshtër i Madh” dhe artisti i Kombit Reshat Arbana, të ardhur nga Shqipëria: https://www.youtube.com/watch?v=X1XipE-3fSc

Ishte me atë rast, që bashkshortja e legjendarit Agim Ramadani, Zonja Shukrije Ramadani me mirënjohje të thellë, para mijëra vetave pjesëmarrës në atë manifestim, falënderoi organizatorin e tij manifetsimi, Besnik Pacin nga Mirëdita, duke iu drejtuar me këto fjalë: “I dashuri vëlla, kënaqësinë që na ofrove sot duke na nderuar me grupin e mrekulluellueshëm nga Mirdita dhe me të Madhin Reshat Arbana, është e papërshkrueshme.  Pak është të them faleminderit, por nuk mund të mos them që sot prania e mirditorëve më dha ndjenjen e Bashkimit Kombëtar.   Më ofroi ëndërrën e realizuar të Agimit.  Ne ishim bashkë sot dhe bashkë përkujtuam Agimin tonë.  A nuk është kjo liria për të cilën u flijua Agimi ynë.  Ai sot festoi bashkë me ne, në sheshin e lirisë. Qofshi me jetë të gjatë e të lumtur e këndofshi për lumturinë dhe dashurinë e gjeneratave të reja”, është shprehur ajo me përmallim. Ndërsa, njëkohësisht, në përshëndetjen e saj drejtuar artistit të madh Reshat Arbana, ajo do të fliste për lidhjen e bashkshortit të saj — legjendarit, Heroit të Kombit, Agim Ramadani — me zërin e interpretimit të vargjeve të Fishtës së Madhe nga artisti i Madh i Kombit, Reshat Arbanës.  Ajo zbuloi, me atë rast, dashurinë e bashkshortit të saj për poezitë e Fishtës duke thënë se para se të nisej për në betejën e fundit, Agim Ramadani, sipas saj, kishte marrë me vete kasetën me poezinë e At Gjergj Fishtës, recituar me zërin e Reshat Arbanës.“Deshta me ju lanë një kujtim, kur e pashë të Madhin Reshat Arbana kur erdhi.  Agimi kur u nis për në luftë, nga gjithçka që mori me vete, ishte një kasetë në të cilën kishte të regjistruara me zërin e Reshat Arbanës, poezitë e Fishtës së Madh.  Kur e pyeta pse po e merr, ai më tha, shiqo.  Ky është zëri i Atdheut, zëri që na ndihmon, na jep shpresë na jep fuqi, që të vazhdojmë luftën ashtu siç duem, deri në çlirimin e plotë të Atdheut..Me atë zë (të Fishtës) ai u dha zemër ushtarëve të tij në betejat më të forta që u zhvilluan në luftën çlirimtare të Atdheut tonë.  Dhe sot kur e shoh para nesh Reshat Arbanën, u them të drejtën se u emocionova pa masë” u ka thënë të pranishmve Shukrije Ramadani, se si bashkshorti i saj dhe Heroi i Kombit, Agim Ramadani, mbushej me frymëzim nga vargjet e At Gjergj Fishtës. 

Sa doemthenës ky kujtim i Shukrije Ramadanit, që e ndanë me të gjithë ne — respektin që kishte bashkshorti i sa Agim Ramadani për Poetin Kombëtar, At Gjergj Fishtës, i cili, siç shkruan At Danijel Gjeçaj, “qau me lotë gjaku kur padrejtësitë e të mëdhejve dhe dhuna e të fortëve ndau prej trupit të Atdheut, Kosovë e Çamëri, Hot e Grudë, Plavë e Guci”.

Mjerisht. At Gjergj Fishta, gjithnjë, “ashtë i mbuluem me mëni tradhëtie në Atdhe”, ka shkrua Gjeçaj.  Duke lexuar fjalët e Shukrije Ramadanit, “Çdo herë jam lutur t’i çelësh sytë e të shikosh lirinë që me gjak e lave, sot shpresoj që nuk na sheh e na dëgjon”, në kujtimin sot të bashkshortit të saj, mu kujtua një shkrim i At Daniel Gjeçajt për Fishtën e Madh: “Perse, sakt Fishta, po të çonte kryet prej vorri, kish me na mallkue dhe me namë mal të thatë kish gjaku i Deshmorve, që krah për krah ranë flije që Bashkimin kombëtar me e ruejt.. se prej fjalorit të shqipes, Bashkimin duen me e shlye dhe në lojë vemë burrat që për ‘të veprojnë…”. Ndërkohë që sipas Shukrije Ramadanit sot, “Ëndrrat e bukura u shëmtuan e po shndërrohen në makthe të humburish që se gjejnë rrugën e dritës”.

Në 57-vjetorin e lindjes së Heroit Kombëtar, vet Agim Ramadani do t’i ankohej Perendisë me fjalët e frymëzuesi të tij, Poetit Kombëtar At Gjergj Fishtës: 

                    “O Perendi, a ndjeve? 

                    Tradhtarët na lanë pa Atdhe

                    E ti rrin e gjuen me rrufe,

                    Lisat nepër male, kot” (Gjergj Fishta)

Frank Shkreli

See the source image
See the source image

Filed Under: Politike Tagged With: Agim Ramadani, At Fishta, Frank shkreli

Ju puth duart me ndér si biri t’atit

October 23, 2016 by dgreca

1-eqerem-cabej

1-gjergj_fishta_1932Shkruar nga : Mërgim Korça*/

Kësisoji e mbyll letrën e tij tek i drejtohet  Atë Gjergj Fishtës profesor Eqrem Çabej, (dokument i cili gjëndet në Arkivin Qëndror të Shtetit, F17  D36 fl.12). E filluam këtë replikë ndaj shkrimit të profesor Nasho Jorgaqit me pozicionimin e profesor Çabeut ndaj Atë Gjergj Fishtës, pikërisht që ta mësojë profesor Nashua se që në fillim ai e nis shkrimin e tij me një insinuatë të gabuar !

Nisur nga fakti se dëshira e ime e sinqertë është t’u trashëgojmë brezave të rinj të dhëna historike si edhe sa më shumë të vërteta si edhe fakte bashkëkohore tonat që ata jo që nuk kanë se si t’i dijnë por as që i marrin dot me mënd, (nisur nga shtrëmbërimet që i janë bërë historisë nga historianët e periudhës diktaturës si edhe në vazhdim), prandaj edhe e fillova këtë replikë timen kësisoji, ndaj asaj të ashtuquajture analizë që i bën veprimtarísë së Atë Gjergj Fishtës profesori Nasho Jorgaqi i cili titullin e shkrimit të tij e ka përzgjedhur pikërisht të jetë :

A FLIRTOI GJERGJ FISHTA ME PUSHTUESIT FASHISTË ?

Pak informacion për lexuesin :  Në vitin e largët shkollor 1948 – 49, në shkollën e mesme Gjimnazi 29 Nëndori i Shkodrës, (qytet në të cilin na shpërngulën familjarisht duke na hequr nga Tirana në vijim të luftës së klasave), rastisi të kem shok klase paralele, (ai ishte nxënës i shkollës pedagogjike, nën të njajtën çatí si edhe drejtorí shkolle), autorin e shkrimit të lartpërmëndur, Nasho Jorgaqin. Ky i fundit bënte pjesë në kontingjentin e konviktorëve të asaj shkolle, të kërkuar urgjentisht nga kryetari i Degës Punëve të Brëndëshme Hilmi Seiti ministrit të Punëve të Brëndëshme Mehmet Shehut, për ta shtruar gjëndjen disidente të studentëve kundra-komunistë të asaj shkolle.

Për hír të së vërtetës si edhe objektivitetit që dua të ketë kjo analizë, nuk kam se si ta mohoj faktin që, me aq sa mundem, të pohoj simbas ngjarjeve për të cilat isha dëshmitár në vetë të parë, se Nasho Jorgaqi ecte asokohe për plogëtí, (duke mos qenë flamurtar egërsíje), mes radhës  konviktorëve të sjellë në Gjimnazin e Shkodrës me detyra të caktuara sa i takon ashpërsísë që e shquante masën e tyre të étur në drejtimin e zbatimit të luftës së klasave, si rezultat i punës së të cilëve pati përjashtime nga shkolla, arrestime, si edhe dënime me burgim bashkënxënësish tonë të asaj kohe !

Me kalimin e viteve doemos i humba lidhjet e drejtpërdrejta me Nashon i cili iu kushtua karrierës mësimdhënësit e në vazhdim të shkrimtárit si edhe analistit.

Ç’E SHKAKTOI FILLIMISHT ZHGËNJIMIN TIM PËR NASHON ?  Leximi i dy vëllimeve të tij, “MËRGATA E QYQEVE“ !  E përzgjodha jo rastësisht cakun gjuhësor fillimisht, sepse në vijim të viteve erdhën pastaj edhe intervistat e tija, (të N.Jorgaqit–shënim i M.K.), ku ai theksonte se si  ishte munduar, derisa edhe i bindi udhëheqësit komunistë të shtetit, ta miratonin shkrimin e në vazhdim doemos edhe botimin e një romani ku burim kryesor informacioni kishte qenë një i infiltruar i Sigurimit të Shtetit për thuajse dhjetë vite në radhët e emigracionit kundra-komunist, (Isuf Mullai), si edhe disa të infiltruar të tjerë jo të kësaj rëndësije !  Megjithatë, duke mos dashur  të bëj asnjë hamendësí, pa lé insinuatë sa i takon një ure eventuale mes konviktorit Nasho Jorgaqi si edhe shkrimtarit si edhe analistit bashkëkohës, nuk kam se si mos të ndalem e ta analizoj kritikën që ky i fundit i bën atdhetárit të shquar Atê Gjergj Fishtës !  Fillimisht pyes veten :  Cila kishte me qenë zanafílla e hullísë që vazhdon e ndjek profesor N.Jorgaqi me t’ashtuquajturën analizë të tij të botuar me 2 tetor të 2016-ës ?  Padyshim që janë direktivat që ka  pasë dhënë “KOMANDANTI” dhe botuar në gazetën Bashkimi të datës 22 gusht 1947, para një grupi të rinjsh që morën pjesë në Pleniumin e IV-të të rinisë popullore që po e kopjojmë tekstualisht siç qé shprehur asokohe vetë Enver Hoxha në fjalimin e tij :
“ Miqësínë me popujt e Jugosllavisë nuk mund ta errësonte shërbëtori i imperializmit dhe i fashizmit italian, shovinisti At Gjergj Fishta me “Lahutën e Malësisë”, ku ai nga një vepër kusare të thjeshtë, kërkon t’i bëjë apologjinë shovinizmit më të tërbuar dhe ta ngrerë armiqësinë që nuk ka ekzistuar në mes të malësive të veriut dhe Malit të Zi, në një teori të çmëndur … ! ”

Pikërisht mëkimi, fillimisht me mësimet e Enver Hoxhës dhe në vazhdim pastaj karriera e tij … bënë që profesor Nashua ta hartojë atë shkrimin e tij gjuha e të cilit në pamje sipërfaqësore e predispozuar pozitivisht ndaj Atë Gjergjit por në efekt e mbushur me insinuata negative ku herë figurën e Atë Gjergj Fishtës e quan me probleme e gjithashtu me hije q’e rrethojnë.  E doemos objektivi kryesor është që figura e Atë Gjergj Fishtës të mjegullohet me pohime ekuivoke !  Shëmbull madhor përbën ajo që Nasho Jorgaqi e quan “tundimi fashist”, e si pasojë pranimi nga ana e Atë Fishtës për t’u bërë  akademik i Italisë !  Kësisoji profesor Nasho Jorgaqi sjell një shëmbull, një të vetëm por sipas tij fakt  tejet kuptimplotë lidhur me figurën problematike të Atë Gjergj Fishtës, një letër që Atë Fishta ia paska drejtuar, (në gjuhën italiane), NJË OFICERI TË LARTË FASHIST. Mirëpo profesor Nashua nuk e mendoi fare se si lexuesit të zakonshëm, pun’e parë që do t’i shkojë në mëndje kishte me qenë të pyeste : Kujt i drejtohet kjo letër ?  Nga ana tjetër letra i paraqitet lexuesit e shkruar në një toskërishte dialektale ku përkthyesi, sa për një shëmbull, i ka vënë në gojë Atë Gjergjit edhe shprehjen “ … kam rrufitur, në Resto del Carlino, artikullin tuaj magjistral …”.  Kurse unë shtoj se së pari, letra e Atë Gjergjit, (sipas profesor Nasho Jorgaqit), nuk është përgjigje që i jepet letrës që Ai ka marrë nga një oficer i lartë fashist e për më tepër edhe i paemër.  Për hir të së vërtetës, Atë Gjergj Fishta me 7 qershor të vitit 1939 mori një letër urimi nga Presidenti i Akademisë Mbretërore Italiane Luigi Federzoni ku ai e përgëzonte ndër të tjera Atë Gjergjin si më poshtë vijon : “ … Emërimi i Juaj si Akademik i Italisë, nga njera anë flet për vetë konsideratën e lartë të DUCE-s por nga ana tjetër ësht’edhe një shpërblim i drejtë sa u takon vlerave t’Uaja si edhe një shquarje e posaçme që i bëhet poezísë shqipe, duke marrë nga ana tjetër edhe kuptimin e një njësími të përkryer shpirtëror të dy popujve tanë që deti Adriatik, me lavdítë e tija shekullore i bashkon përjetësisht …”.    

Kurse Atë Gjergji me telegramin e Tij të datës 12 qershor 1939 i përgigjet Presidentit të Akademísë, Luigi Federzoni-t si vijon :

“ … I mallëngjyem Ju falënderoj për urimet si edhe sa i tokon miratimit t’Uej si edhe të kolegëve t’Uej akademikë lidhun me dekretimin t’êm si pjestar i institucionit mâ të naltë të kulturës të regjimit fashist si rrjedhoj’e miratimit prej anës Duces si edhe vullnetit të Perandorit tonë i bindun se prej gjinit të Italisë ka me u rilindë Shqipníja ideale …”  Unë personalisht e ftoj gjithsecilin ta verë veten në pozitat e Atë Gjergjit dhe t’i lexojë me sy kritik si thënjet e Federzonit e gjithashtu edhe telegramin e përgjigjes.  Mendimi im është se që të dyja, si urimet e Federzonit e gjithashtu edhe telegrami i falënderimit përshkohen si një éndje e thurur me gjuhë të dyanëshme diplomatike dhe me respekt të ndërsjellë !

Përgjatë kësaj vázhde, do t’i sjell profesor Nashos dy fakte, (jo si letra që ai e quan fakt që e mvishka me hije figurën e Atë Gjergj Fishtës), por dy fakte që t’i drejtpeshojë lexuesi.

Fakti i parë : Duke hamendësuar në mënyrë spekulluese rreth ndjenjave kundra-komuniste si klerik françeskan i vendosur që Atë Gjergj Fishta ishte, të cilat përkonin me pozicionimin politik të Italisë fashiste, hapi i parë i qeverisë italiane ishte që për vlerat e Tija madhore si edhe ndikimin e madh në popull që Ai gëzonte, qeverija fashiste italiane t’i akordonte Atë Gjergj Fishtës dekoratën nga më të lartat që ajo dekretonte. Këtu edhe pika kyçe e spekullimit rreth figurës At Gjergjit :  Nuk zihet në gojë fare fakti se jo që Atë Gjergji nuk e pranoi dekoratën e lartë por edhe si e priti Ai këtë dekoratë duke u shprehur se “ KJO DEKORATË NUK ÂSHT PËR MUE ! “

Fakti i dytë : Në meshën e përmortëshme që e mbajti Ipeshkvi Imzot Thaçi, i tha morísë së pjesëmarrësve në atë takim mortór “ … para dy ditësh, kah shkova m’e tokue Patër Gjergjin në spital, ashtu me gjysë fryme muejti me më thânë – Dekën e kena borxh të tânë, por âsht kah më vjen keq se po dés tue e lânë Shqipninë të shkelun prej kâmbës huej …!  Këtë fakt unë personalisht e kam mësuar nga kujtimet e Atë Zef Pllumbit të cilët profesor Nashua parimisht i përmënd në shkrimin e tij por ama pa u ndalur tek ky pohim madhor i Atë Gjergjit ! Me pak fjalë, edhe sikur vetëm këtë fakt të kishte mësuar profesor Nasho Jorgaqi duke lexuar kujtimet e Atë Zef Pllumit, duhej të ishte lëkundur sa u takon insinuatave të tija … pa lé sikur ta ketë lexuar edhe letrën e Profesor Eqrem Çabej-t drejtuar Atë Gjergj Fishtës !

Vijmë tek dekretimi si akademik i Italisë që iu bë Atë Gjergjit.  Pikërisht nga që ky fakt është fryrë kaq shum’e me aq keqdashje sa s’ka më nga ana e historianëve të ideologjizuar me frymën e partisë komuniste e doemos edhe nga ana e shkrimtarëve të rrymës realizmit socialist, (të shtyrë këta të fundit nga egoizmi si edhe cmira e tyre e pakufí ndaj veprës së Tij madhore letrare), do të ndalemi e t’i hedhim dritë pikërisht këtij fakti.  Atëbotë akademikët e Italisë, si anëtarë të një institucioni të pavarur kulturo-shkencor që ishin, njëzëri e propozuan Patër Gjergj Fishtën si anëtar të Akademisë Italiane.      (Për ta biseduar me Atë Gjergjin paraprakisht mendimin e Akademisë Italiane, qé ngarkuar Prof. Agostino Gemelli, klerik françeskan si edhe akademik. ).

Me këtë  veprim  Akademia  e shpërfilli  si  edhe  e shpotiti qeverinë italiane, duke ia rritur skaj-shmërisht prestigjin  jo  vetëm  Atë  Gjergjit por bashkë me të edhe Shqipërisë.  Akademia Italiane, nga ana  e  saj, záret i kishte  hedhur.  Pritej përgjigja  e  Fishtës. Hapin tjetër të priftit krenár vërtet’e priste me padurim Akademia e Italisë, por e priste me kureshtje dhe inat akoma më të shtuar qeveria fashiste, gjoja e pa interesuar.  Vonoi përgjigja, po më në fund erdhi :  Patër Gjergji e kish për ndér propozimin  që  i  bëhej  dhe  falënderonte  të  gjithë anëtarët e Akademisë për vlerësimin që i bënin ! Këtu tashti edhe forca e karakterit të atdhetárit të madh e cila hedh poshtë të tëra insinuatat :
Në  konferencën  e  parë  solemne si akademik në Kinema Rozafat, për t’a pozicionuar veten e Tij botërisht, duke folur për dukurinë e ngjashme ndërmjet pushtimit të dikurshëm romak të Ilirisë me pushtimin e atëhershëm fashist të Shqipërisë Ai guxoi e tha :
“ … Rezistenca që romakët hasën ndër fiset dhe Mbretëritë Ilire të gjitha ndodhën sepse ilirët e panë menjëherë se trupat romake po sillnin robërinë në vënd të lirisë …”

Sikur të përqëndroheshim vetëm rreth këtij pohimi të Atë Gjergj Fishtës, bërë nga ana e Tij publikisht si edhe zyrtarisht, nuk ka se si të mos na dal’e qartë se si akuza e ngritur kundra Tij si “shërbëtor i imperializmit si edhe i fashizmit italian”, (nga ana e udhëheqësit dhe diktatorit komunist të Shqipërisë Enver Hoxhës, cituar më lart), bíje poshtë me plot kuptimin e fjalës si një çpifje skajshëm keqdashëse, përçarëse si edhe e pavënd !

Nisur tashti nga të gjitha zhvillimet, të kundruara ato me përparësínë që na jep kqyrja në mënyrë  mbrapavështruese, si ta quajmë titullin e përzgjedhur nga profesor Nasho Jorgaqi ku pyetja e drejtuar lexuesit mbështetet në një “folje” (në paskajore – të flirtosh), e cila ka kuptimin të bësh dashuri por me kusht mos të jenë të përfshira aspak ndjenjat. Nuk mund ta mendoja se insinuata e autorit të shkrimit ndaj Atë Gjergj Fishtës, pa u zgjatur aspak se cila kategori femrash “flirtojnë”, do të formulohej kësisoji pikërisht 69 vite mbasi diktatori e quajti Atë Fishtën shovinist dhe shërbëtorin e fashizmit !  E të gjitha këto profesori Nasho Jorgaqi i mbështet në një letër eventuale gjuha e së cilës është skajshëm diplomatike dhe ai këtë letër e quan fakt kundra Atë Gjergj Fishtës !(?)

Dhe unë i mbyll këto radhë duke e riformuluar pyetjen :  Ishin duart e Atë Gjergj Fishtës për t’u puthur me respektin më të madh, siç qé shprehur profesori ai vet’i madh, Eqerem Çabej, apo ishte figura e klerikut, atdhetárit të madh si edhe poetit e shkrimtarit skajshëm të madh Atë Gjergj Fishtës, të qëmtohej në se kishte flirtuar ai me pushtuesin fashist,apo jo ?!

* Replikë e marrë nga Gazeta “Minerva”       

Filed Under: Opinion Tagged With: At Fishta, Eqrem Cabej, Ju puth duart me ndér si biri t’atit, Mergim Korca, Minerva

“LOGU I BJESHKËVE” I MALËSISË SË MADHE DHE AT GJERGJ FISHTA

September 11, 2016 by dgreca

 Nga Frank Shkreli/

Disa javë më parë, ashtu si edhe çdo verë tjetër gjatë 17-viteve të fundit, në Kelmend të Malësisë së Madhe, u organizua një aktivitet kulturor me veshje, muzikë dhe valle tradicionale të Malësisë së Madhe.  Në përgjithësi, kjo është një ngjarje për të venë në dukje trashëgiminë historike të kombit shqiptar, si dhe bukurinë natyrore të Alpeve shqiptare, por edhe për të pasqyruar vlerat, traditat dhe bukurinë karakteristike të  grave dhe vajzave malësore të asaj treve.  Historikisht, kjo traditë mund të rrjedhë qyshë prej kohës së Ilirëve, por në të vërtetë, ky “log” e ka zanafillën në kishat katolike të famullive kryesore anë e mbanë  Malësisë së Madhe.  E mbaj mend se edhe ndër malësorët e rrethit të Ulqinit, kjo traditë kishte mbijetuar deri aty nga mesi i shekullit të kaluar.  Pas meshës, zakonisht Ditën e Pashkëve, organizohej një manifestim ku merrrnin pjesë të gjitha nuset e asaj zone që ishin martuar gjatë vitit, ndërkohë që banorët vendas mblidheshin për të përzgjedhur më të bukurën.  Duket se tashti, “logu” i nuseve është shëndërruar në logun e vajzave të reja të moshës 16-25 vjeç, që marrin pjesë në këtë konkurim vjetor, për tu përzgjedhur si më e bukura e Logut të Bjeshkëve.

      Organizatorët, me të vërtetë meritojnë lavdërime për këtë nismë vjetore, pasi kur të merren parasyshë rrethanat ekonomike dhe kulturore të asaj zone të shtypur egërsisht gjatë komunizmit dhe të lënë pas dore në periudhën post-komuniste — nuk është lehtë të organizohet një aktivitet i tillë për çdo vit.  Si nip i Vermoshit, mua më bëhet zemra mal kur shoh një manifestim të tillë të trashëgimisë historike dhe të kulturës dhe traditave të lashta të Malësisë së Madhe.  Është kënaqsi për të parë se “logu” tashti është shumë më i sofistikuar se dikurë dhe se vlera kombëtare e një aktiviteti të tillë në ato treva të harruara ka filluar të tërheq edhe vëmendjen e Tiranës zyrtare, diasporës dhe madje edhe vizitorëve të huaj.

      Fatbardhësisht, këtë vit organizuesit kishin gjetur mbështetjen e Ministrisë së Kulturës në realizimin e sivjetëm të këtij spektakli. Vihej re se e pranishme për herë të parë në këtë manifestim kulturor krahinor dhe kombëtar sivjet ishte edhe Mirela Kumbaro, Ministre e Kulturës, e cila pohoi se vizitonte për herë të parë ato zona të Shqipërisë së Veriut.  Dhe shtoi se “ndjehem me fat që Ministria e Kulturës e mbështeti këtë ngjarje të jashtzakonshme që mbahet tani për shumë vite me rradhë në ato troje”.

      Ajo u shpreh gjithashtu para të pranishëmve në log, se nga ajo vizitë mbeti e befasuar sepse nuk kishte pritur të shikonte një bukuri aq madhështore të natyrës dhe të ishte njëkohsisht dëshmitare e një kulture “përrallore dhe legjendash”, por aq të dinjitetshme të malësorëve dhe malësoreve vendase.  Në fjalën e mbajtur me këtë rast,  Ministrja Kumbaro përshëndeti me ngrohtësi pjesëmarrësit dhe pjesëmarrset që ajo i cilësoi si, “Zanat e Malësisë së Madhe dhe malësorët”.

      “Tek shikoja dhe i dëgjoja, më kujtuan që gjithky vend, gjithkjo trevë e jashtzakonshme e Shqipërisë është shumë e mbarsur me legjenda, me gojëdhana, me përralla me të cilat edhe ne që nuk kemi pasur fatin të lindim në Malësi të Madhe, jemi rritë.   Dhe gjithmonë kur flasim për legjenda i mendojmë si të pavërteta”, u shpreh Ministrja Shqiptare e Kulturës.  “Pohoj që është hera e parë që vi këtu.  Por sot që erdha e kuptova që ato që unë i  kam ditë si legjenda në fakt qenkan të vërteta.  Sepse këto vajza, këto çika të Malësisë janë ato zanat e vërteta me të cilat është ushqyer gjithë imagjinata jonë.”    Ministrja Kumbaro shtoi se vizita e saj në Malësi i krijoi asaj një emocion të veçantë dhe se ndihej me të vërtetë me fat se ajo zgjodhi për të vizituar Malësinë.   

Për nga natyra, preferoj që në gjithçka të shikoj më së pari anën pozitive.  Në këtë frymë edhe e vlersova vizitën e Ministres së Kulturës në aktivitetin në fjalë.  Si rrjedhim, më erdhi shumë mirë për pjesëmarrjen e Zonjës Kumbaro në logun e Bjeshkëve të Malësisë së Madhe por edhe për faktin siç pohoi ajo vetë, se gjatë qendrimit atje, ajo zbuloi se “ato që unë kam ditë si legjenda, në fakt qenkan të vërteta.”   

      Pas zbulimit të këtyre të vërtetave vjen mbrojtja e këtyre vlerave.   Por,  mbrojtja e këtyre të vërtetave kombëtare – të përdhunuara dhe të harruara për një gjysëm shekulli — nevojitë më shumë se një ushtar dhe më tepër se një vizitë në Logun e Bjeshkëve.  Por, sidoqoftë ky është një hap i parë dhe si i tillë duhet të konsiderohet pozitiv.  

       Por, nëqoftse Ministrja Kumbaro dhe qeveria që ajo përfaqëson me të vërtetë janë serioz që të pasqyrojnë këto vlera arbërore të Malësisë në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar, atëherë ata duhet të bëjnë më shumë se veç të vizitojnë njëherë në 17 vjetë, Logun e Bjeshkëve. Në formë sugjerimi,  në këthim e sipër nga Malësia për në Tiranë, Ministrja Kumbaro duhej tu kërkonte shoqëruesve që të ndaloheshin tek “shtëpia” rrënojë e At Gjergj Fishtës — e harruar nga të gjitha qeveritë post-komuniste — në fshatin Fishtë, në Zadrimë të Lezhës.  “Shtëpinë” në rënim e sipër të atijj Fishte i cili në veprat e tija interpretoi, si askush tjetër, vlerat dhe traditat stërgjyshore të cilat Ministrja Kumbaro pohoi se i “zbuloi” në logun e Bjeshkëve, vlera këto që me shekuj kanë pasqyruar fisnikërinë dhe tiparet e pavdekshme të malësorit dhe të shqiptarit.  Por njëkohsisht të vizitonte “shtëpinë” e atij Fishte i cili gjithnjë edhe sot përndiqet dhe përdhunohet nga vetë institucionet e kombi i tij, atij kombi të cilit ai vetëm nam e lavdi u mundua t’i sillte.  Emëri i At Gjergj Fishtës është sinonim me Malësinë e Madhe, një emër që lartëson vlerat, trimëritë dhe traditat shekullore të shqiptarit, një emër i cili me veprat e tija, si Lahuta e Malësisë, edhe sot jep shpresën, ringjallë heroizmin dhe shton dashurinë ndaj Atdheut, veti këto që fatkeqsisht mungojnë sot në radhët e shqiptarëve.

       Rasti i “shtëpisë” së At Gjergj Fishtës.  Megjithë deklaratat retorike të përfaqsuesve të ndryshëm të qeverive shqiptare post-komuniste se shtëpia   e At Gjergj Fishtës do të rindërtohej dhe do të shëndërrohej një një muze, në përputhje me lartësinë e këtij personaliteti të kulturës dhe të politikës kombëtare, deri më sot asgjë nuk është bërë në këtë drejtim megjithë ofertat nga individë privat për të marrë përsipër shpenzimet e projektit.  As autoritetet qendrore as ato vendore nuk kanë dhënë ndonjë shpjegim se pse nuk autorizohet rikonstrukturimi i banesës së dikurshme të poetit.   “Shtëpia” e këtij Gjergj Fishte i cili si askush tjetër — me jetën dhe veprat e tija — gjithë jetën kultivoi dhe përjetësoi vlerat e Malësisë së Madhe dhe mbrojti si rrallë kush të drejtat e mbarë kombit shqiptar, në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar.  Ato “legjenda dhe përralla” për të cilat kishte dëgjuar më heret në jetën e saj e të cilat Ministrja Kumbaro tha se më fund i zbuloi në Logun e Malësisë së Madhe, se “në fakt qenkan të vërteta”, At Gjergj Fishta në epopenë kombëtare, Lahuta e Malësisë i pasqyron me protagonistë të vërtetë shqiptarë, si luftëtarë të lirisë, si mbrojtës të vlerave dhe të vërtetave historike iliro-trake dhe trashëgimtarë të vërtetë të traditave stërgjyshore.  Veç duhet të lexohet!  Siç ka shkruar edhe At Daniel Gjeçaj, Lahuta e Malësisë e Gjergj Fishtës, “Është kanga që të bën të thithish ajrin e kulluet të maleve arbënore, gjithmonë të lira.  Ashtë gurra që dikon nga dejtë e tokës sonë e që kurrë nuk shterret sado tërmeti të trondisë në themel alpet e mbjelluna me kulla-shkamb të Shqiptarit.”  Ai vazhdon duke thënë se, Lahuta e Gjergj Fishtës, “Ashtë shkolla e votrës stërgjyshore, ku rreth zjarmit mikëpritës u ruajt deri më sot ndera, burrnija, virtyti, besa, trimnija, dashunija ….me një fjalë bërthama e thalbi i nji kombi që nuk vdes derisa Lahuta të këndohet”, dhe për derisa të ndiqet dhe të mësohet për heroizmin dhe urtësinë e protagonistëve të saj.

     Fatkeqsisht, sot Lahuta e Malësisë nuk këndohet dhe as i madhi Gjergj Fishtë nuk njihet as nuk respektohet për meritat e tija si një zë i pashoqtë i ndjenjave dhe vlerave të shqiptarit.  Sot Lahuta nuk është e tija, pasi Gjergj Fishta nuk është më.  Por duhet të jetë e të gjithë shqiptarëve kudo, për vlerat kombëtare që përmban për brezat e tashëm dhe të ardhëshëm.  Këto vlera nuk janë vetëm të Malësisë së Madhe por të mbarë kombit shqiptar. Si i tillë, At Gjergj Fishta duhet të nderohet dhe të respektohet si i YNI.  Duhet t’i jepet fund, njëherë e mirë, përdhunimit historik të kësaj figure kombëtare dhe përjashtimit të tij nga letërsia dhe historia e kombit shqiptar! 

 

Filed Under: Opinion Tagged With: At Fishta, Frank shkreli, Logu i Bjeshkeve

Artikujt e fundit

  • AT SHTJEFËN GJEÇOVI DHE DR. REXHEP KRASNIQI, APOSTUJ TË IDESË PËR BASHKIM KOMBËTAR
  • Marjan Cubi, për kombin, fenë dhe vendlindjen
  • Akademik Shaban Sinani: Dy popuj me fat të ngjashëm në histori
  • THE CHICAGO TRIBUNE (1922) / WOODROW WILSON : “NËSE MË JEPET MUNDËSIA NË TË ARDHMEN, DO T’I NDIHMOJ SËRISH SHQIPTARËT…”
  • SHQIPËRIA EUROPIANE MBRON HEBRENJTË NË FUNKSION TË LIRISË
  • KONGRESI KOMBËTAR I LUSHNJES (21-31 JANAR 1920) 
  • Një zbulim historik ballkanik
  • VATRA DHE SHOQATA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARO-AMERIKANË PROMOVOJNË NESËR 4 VEPRA TË PROF. BESIM MUHADRIT
  • Që ATDHEU të mos jetë veç vend i dëshirës për të vdekur…
  • KAFE ME ISMAIL KADARENË
  • Kosova paraqet mundësi të shkëlqyeshme për investime
  • PARTIA NUK ËSHTË ATDHEU, O KOKËSHQOPE
  • 50 VJET VEPRA POETIKE KADARE
  • IT’S NOVEMBER 28TH
  • Një arritje për shqiptarët në Michigan

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT